105

DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

  • Upload
    vodien

  • View
    257

  • Download
    19

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919
Page 2: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919
Page 3: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

CIP - Katalogizacija vo publikacijaNarodna i univerzitetska biblioteka “Kliment Ohridski”, Skopje

930.253.1(497.7) “1951/2006”

ALEKSOV, IvanDr`aven arhiv na Republika Makedonija / [avtor na tekstot, izbor na dokumenti i redakcija Ivan Aleksov;

komisija za podgotovka na publikacijata Sowa Popovska... [i dr.]; prevod na angliski jazik Vera Jovanovska;fotografii Tomo Pavlovski] = The State Archives of the Republic of Macedonia : 1951-2006 / [author of the text, choice ofdocuments and edited by Ivan Aleksov; commission for preparation of the publication Sonja Popovska ... [i dr.]; translated byVera Jovanovska; photographs Tomo Pavlovski [. - Skopje: Dr`aven arhiv na Republika Makedonija = Skopje: The StateArchives of the Republic of Macedonia, 2006. - 103 str.: ilustr.; 25 sm.

Tekst naporedno na mak. i angl. jazikISBN 9989-622-59-0

a) Dr`aven arhiv na Republika Makedonija (Skopje) - 1951-2006COBISS.MK-ID 64400650

DR@AVEN ARHIVNA REPUBLIKA MAKEDONIJA

Za izdava~ot:M-r Sa{o Jankulovski

Recenzenti:D-r Atanas VangelovD-r Kiro Doj~inoski

Avtor na tekstot, izbor na dokumentii redakcija:D-r Ivan Aleksov

Komisija za podgotovka na publikacijata:Sowa PopovskaAlenka LapeMarija To{evaDimitar AbaxievMeri SiqanoskaMihajlo AtanasoskiLiljana Stefanoska-El ArejsiEmilija RopGoran Stojkovski

Prevod na angliski jazik:Vera Jovanovska

Lektura i korektura:Tronda Pejovi}

Likovno-grafi~ko oblikuvawe:D-r Ivan AleksovGoran Stojkovski

Kompjuterska obrabotka:Emilija RopGoran Stojkovski

Fotografii:Tomo Pavlovski

THE STATE ARCHIVESOF THE REPUBLIC OF MACEDONIA

For the Publisher:Sasho Jankulovski M.A.

Recenzed:Atanas Vangelov Ph.DKiro Dojchinoski Ph.D

Author of the text, choice of documentsand edited by:

Ivan Aleksov Ph.D

Commission for preparation of the publication:Sonja Popovska

Alenka LapeMarija Tosheva

Dimitar AbadzievMeri Siljanoska

Mihajlo AtanasoskiLiljana Stefanoska-El Arejsi

Emilija RopGoran Stojkovski

Translated by:Vera Jovanovska

Proofread:Tronda Pejovic

Arts and graphic design:Ivan Aleksov Ph.DGoran Stojkovski

Computer processing:Emilija Rop

Goran Stojkovski

Photographs:Tomo Pavlovski

Page 4: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

DR@AVEN ARHIVNA REPUBLIKA MAKEDONIJA

1951 - 2006

REPUBLIKA MAKEDONIJA

REPUBLIC OF MACEDONIA

THE STATE ARCHIVESOF THE REPUBLIC OF MACEDONIA

1951 - 2006

Skopje 2006 Skopje

Page 5: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

VOVED

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija (DARM) pretstavuva sovremena arhivskainstitucija so status na republi~ka upravna organizacija, koja vrz stru~no-nau~na osnovavr{i inspekciski i stru~en nadzor nad rabotata na imatelite i od niv ja prima, za{tituva,obrabotuva, publikuva i dava na koristewe arhivskata gra|a {to e od zna~ewe za istorijatana makedonskiot narod i na Makedonija.

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija, so svojata moderna organiziranost iprogramska orientacija odgovara na sovremenite op{testveni potrebi i nau~ni dostreli,kako i na mnogubrojnite barawa na instituciite na Republika Makedonija i na nejzinitegra|ani. Vsu{nost, Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija pretstavuva riznica nakolektivnoto pametewe i na nacionalnite vrednosti na makedonskiot narod i na drugitenarodi i etni~ki grupi {to `iveat vo Makedonija, bidej}i gi povrzuva minatoto idene{ninata.

Dr`avniot arhiv istovremeno pretstavuva najbogat i najvreden kulturen i istoriskitrezor, no i krupen informativen centar vo Republika Makedonija. Dr`avniot arhiv soarhivskite fondovi i arhivskata gra|a so koi toj raspolaga ima nacionalna vrednost ipretstavuva del od svetskoto kulturno-istorisko nasledstvo. Ottamu, arhivskata gra|aima status na spomenik na kulturata (kulturno bogatstvo).

Dr`avniot arhiv naj~esto pretstavuva po~etna destinacija od koja se trgnuva voistra`uvaweto na genezata i istoriskiot razvoj na makedonskata nacija, makedonskiotjazik, istorija, tradicii i kultura, i vo nivnata afirmacija na me|unaroden plan.

Vo izminatiot period na intenziven anga`man i razvoj, Dr`avniot arhiv na RepublikaMakedonija celosno go opravda svoeto postoewe i se doka`a i afirmira kako va`en stolbna makedonskiot identitet, samobitnost i dr`avnost.

So raznite aspekti od organiziranosta, funkcioniraweto i razvitokot na Dr`avniotarhiv na Republika Makedonija }e Ve zapoznaeme nakratko vo ovaa monografska publikacijaposvetena na negoviot 55-godi{en jubilej.

Direktor na Dr`avniot arhivna Republika Makedonija

M-r Sa{o Jankulovski

Page 6: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

INTRODUCTION

The State Archives of the Republic of Macedonia (SARM) is a modern archival institution, witha status of national administrative organization, performing inspection and professional supervisionover the work of the owners of archive records on expert and scientific basis, from where it receives,protects, processes, disseminates and makes such records available for use, which is of relevancefor both the history of the Macedonian nation and for Macedonia.

The State Archives of the Republic of Macedonia, with its modern organization and programorientation is in line with contemporary social requirements and scientific achievements, as well aswith the numerous demands of the institutions of the Republic of Macedonia and its citizens. In fact,the State Archives of the Republic of Macedonia is a treasury of collective memory and of nationalvalues of the Macedonian people and other peoples and ethnic groups living in Macedonia, as theyare bound with common past and present.

The State Archives is at the same time the richest and the most precious cultural and historicaltreasure house, as well as an eminent information center in the Republic of Macedonia. The StateArchives, with the archive groups and archive records it possesses has a national value and representsan integral part of the World cultural and historical heritage. Hence, the archive records have beenawarded the status of monument of culture (cultural heritage).

The State Archives is the most frequent starting point for the research of the genesis andhistorical evolution of the Macedonian nation, Macedonian language, history, traditions and culture,and their international affirmation.

In the past period of intensive commitment and growth, the State Archives of the Republic ofMacedonia has entirely justified its existence, and has proven and affirmed as an important pillar ofthe Macedonian identity, uniqueness and constitution.

This monographic publication dedicated to its 55th Anniversary will introduce you in the differentaspects of organization, functioning and development of the State Archives of the Republic ofMacedonia.

State Archivesof the Republic of Macedonia

Director

Sasho Jankulovski, M.A.

Page 7: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

6

Razvojniot pat na arhivskata dejnost vo Makedonija e vo neposredna vrska so istorijatana Makedonija i makedonskiot narod. Za~etoci na arhivska dejnost na po~vata na Makedonijamo`e da se baraat u{te za vreme na anti~koto kralstvo Makedonija, a osobeno za vreme nanegovoto prerasnuvawe vo svetska imperija, koga Aleksandar III Makedonski (Veliki) inegovite sledbenici sozdale obemna dokumentacija pi{uvana na plo~ki i na pergament.Taa gra|a bila ~uvana vo poznatiot Aleksandriski arhiv, no poradi podocne`niteopo`aruvawa, ne e so~uvana.

Vo VI vek od n.e. vizantiskiot imperator Justinijan, rodum od Skopsko, izdal naredbaza ~uvawe na arhivite vo posebni prostorii i za taa cel zadol`il specijaliziran kadar.

Ponatamo{niot razvoj na arhivskata dejnost vo Makedonija mo`e da se povrze soepohalnoto delo na svetite bra}a Kiril (Konstantin) i Metodij i nivnata Bregalni~kamisija vo Makedonija, koga gi postavile osnovite na slovenskata azbuka i pismenost. Nivnotodelo go prodol`ile sledbenicite Kliment i Naum Ohridski i drugi. Klimentovata Ohridska{kola imala nad 3.500 u~enici i razvila silna produkcija na staroslovenski icrkovnoslovenski rakopisi (IX-XVI vek). Mnogubrojnite crkvi i manastiri vo Makedonijaprerasnale vo rasadnici za {irewe na hristijanstvoto i slovenskata pismenost. Tie jaimale ulogata na arhivi vo koi se ~uva i inventarira rakopisnoto nasledstvo na Makedonija(XIV-XIX vek).

ISTORISKI RAZVOJNA ARHIVSKATA DEJNOST

VO MAKEDONIJA

Evangelie po Svetiot apostol Luka odXII vek, najstar dokument vo DARM

The Gospel according to the holly apostleLuke from the 12th century, the oldest

document in the SARM

Page 8: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

7

The development path of the archival activity in Macedonia is directly linked to the history ofMacedonia and Macedonian people. The beginnings of the archive activity on the territory of Macedoniacan be traced as back as in the time of the ancient Macedonian Kingdom, especially in the period ofits growth into a World Empire, when Alexander III of Macedonia (the Great) and his followers createdenormous documentation written on plates and parchments. This archive records had been kept inthe famous Alexandrian Archives, but the subsequent fires prevented its preservation.

In the VI century A.D., the Byzantium Emperor Justinian, born in the area of Skopje, issued anorder for keeping the archive records in separate premises and appointed specialized personnel forthat purpose.

Further development of the archive activity in Macedonia can be connected with the epochalwork of the Saint Brothers Cyrilus (Constantin) and Methodius, and their mission to the area ofBregalnica in Macedonia, when they laid the foundations of the Slavic alphabet and literacy. Theirwork was continued by their followers Clement and Naum of Ohrid and many others. The Clement’sSchool of Ohrid had over 3.500 students and evolved a powerful production of Old Slavic and ChurchSlavic manuscripts (IX-XVI Century). Numerous churches and monasteries in Macedonia had growninto centres for Christianity and Slavic literacy spreading. They took the role of archives for keepingand inventorying the manuscripts heritage of Macedonia (XIV-XIX Century).

HISTORICAL DEVELOPMENTOF ARCHIVES ACTIVITY

IN MACEDONIA

^etvoroevangelie Ki~evsko,od poslednata ~etvrtina na XVI vek

Fourfold Gospel, the district of Kichevo,from the last quarter of the 16th century

Page 9: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

8

Ustav na TMORO, donesen naSolunskiot kongres vo 1896 g.,~ii avtori se G. Del~evi \. Petrov

The Constitution of TMORO,passed at the Salonica Congressin 1896, created by G. Delchevand Gj. Petrov

Pe~atot na Glavniot {tabna Kresnenskoto vostanie (1878)

The seal from the Headquartersof the Kresna Uprising (1878)

Goce Del~ev, voda~ i ideolog namakedonskoto revolucionerno dvi`ewe

Goce Delchev, leader and ideologist of theMacedonian revolutionary movement

Page 10: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

9

Povik od Glavniot {tab na Bitolskiotrevolucioneren okrug, so koj se objavuva

zapo~nuvaweto na Ilindenskoto vostanie(20 juli 1903)

A call from the Headquarters of the Bitola Revolu-tionary District, declaring the beginning of the

Ilinden Uprising (July 20, 1903)

Nikola Karev,pretsedatel na Kru{evskata Republika

Nikola Karev,The president of The Krushevo Republic

Revolucionernata ~eta na Pitu Guli

Revolutionary company of Pitu Guli

Page 11: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

10

Makedonija dolg period bila pod vizantiska, bugarska, srpska i osmanlisko-turskavlast, poradi {to makedonskiot narod nemal mo`nost da formira sopstvena dr`ava isopstvena arhivska slu`ba. Vo XIX vek vo Makedonija se razviva silno kulturno inacionalnoosloboditelno dvi`ewe. Makedonskite organizacii i dejci sozdale mnogubrojnidokumenti za organiziraweto vostanija vo Makedonija (Razlove~ko, Kresnensko,Ilindensko) i za aktivnosta na Makedonskata revolucionerna organizacija (TMORO,VMORO). Plejada makedonski kulturno-nacionalni dejci (bra}ata Miladinovi, GligorPrli~ev, \or|ija Pulevski, Teodosij Gologanov, Dimitrija ̂ upovski, Krste Misirkov i drugi)sozdale mno{tvo dela i dokumenti {to se od golemo zna~ewe za makedonskata nacija,istorija i kultura. Makedonskata revolucionerna organizacija predvodena od Goce Del~ev,\or~e Petrov, Petar Pop Arsov, Dame Gruev, Nikola Karev, Jane Sandanski i drugi, sozdalai so~uvala dokumentacija koja e od osobeno zna~ewe za razvitokot na makedonskotoosloboditelno delo.

Golem broj stranski nau~nici-istra`uva~i {to krstosuvale niz Makedonija goraznesuvale makedonskoto arhivsko nasledstvo. Poradi dejstvuvaweto na crkovno-prosvetnite i vooru`enite propagandi na sosednite balkanski dr`avi vo Makedonija, a ikako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919 godina, dobar del od ovaa gra|abil raznesen i denes se ~uva vo arhivite na Bugarija, Srbija, Grcija, Turcija, Rusija, Anglija,Francija, Avstrija i drugi zemji. Denes taa arhivska gra|a e predmet na mnogubrojniistra`uvawa {to gi vr{i Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija vo arhivite na oviezemji.

Karta na integralna Makedonija od Dimitrija ^upovskii Makedonskata kolonija vo Sankt Peterburg (1913)

Map of integral Macedonia by Dimitrija Chupovski and theMacedonian colony in Sanct Petersburg (1913)

Page 12: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

11

For a long period, Macedonia was under Byzantine, Bulgarian, Serbian and Ottoman Turkishruling, which was why Macedonian people had no opportunity to establish their own state and theirown archival service. In the XIX Century, a strong cultural and national liberation movement wasinitiated in Macedonia. Macedonian organizations and authors created numerous documents relatedto the organization of the Uprisings in Macedonia (Razlog, Kresnen, and Ilinden) and to the activitiesof the Macedonian Revolutionary Organization (TMORO, VMORO). A pleiad of Macedonian culturaland national creators (Miladinovi Brothers, Gligor Prlichev, Gjorgija Pulevski, Teodosij Gologanov,Dimitrija Chupovski, Krste Misirkov and others) created a wealth of works and documents of exceptionalsignificance for Macedonian nation, history and culture. The Macedonian Revolutionary Organizationled by Goce Delchev, Gjorche Petrov, Petar Pop Arsov, Dame Gruev, Nikola Karev, Jane Sandanskiand others, created and preserved documentation of extraordinary importance for the evolution ofthe Macedonian liberation activity.

Many foreign scientists and researchers passing through Macedonia carried off the Macedonianarchival heritage. Due to the activity of the church, education and military propaganda of neighbouringBalkan countries in Macedonia, as well as to the division of Macedonia in 1913 and 1919, significantportion of this archival material was carried off, now being kept in the Archives of Bulgaria, Serbia,Greece, Turkey, Russia, England, France, Austria and other countries. Today, these archival holdingsare subject to numerous investigations performed by the State Archives of the Republic of Macedoniain the archives of the above mentioned countries.

Krste P. Misirkov - reformator na makedonskiotliteraturen jazik i afirmator na makedonskatanacija

Krste P. Misirkov - reformer of Macedonian literarylanguage and affirmer of Macedonia nation

“Za makedonckite raboti” - studija odMisirkov za posebnosta na

makedonskata nacija i jazik

“On the Macedonian matters” - study fromMisirkov concerning the uniqueness of

Macedonian nation and language

Page 13: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

12

I me|u dvete svetski vojni (1918-1940) makedonskiot narod bil podelen i podlo`enna sistematska denacionalizacija i asimilacija. Me|utoa, vo ramkite na makedonskotonacionalnorevolucionerno dvi`ewe vo vardarskiot, egejskiot i pirinskiot del na Make-donija pod bugarska, srpska i gr~ka vlast e razviena silna aktivnost. Od toa se sozdaledokumenti {to ja istaknuvaat posebnosta na makedonskata nacija i gi afirmiraat make-donskiot jazik, istorija i kultura. Dokumentacijata govori i za raznite dr`avno-pravnimodaliteti za re{avawe na "makedonskoto pra{awe". Osobeno komunisti~kite organizacii,VMRO (Obedineta), Federativnata organizacija i drugi, potoa mnogubrojnata makedonskaemigracija i istaknatite makedonski aktivisti sozdale i so~uvale zna~ajna gra|a zaistorijata na makedonskiot narod i Makedonija. Vo periodot 1926-1940 godina vo Skopjebil formiran Dr`aven arhiv pod rakovodstvo na Dr`avniot arhiv vo Belgrad, no toj imslu`el na srpskite nacionalni interesi i ne razvil nekoja dejnost.

Za vreme na II svetska vojna Makedonija bila povtorno podelena i okupirana od Ger-manija, Italija (Albanija) i Bugarija i obemna arhivska gra|a bila raznesena ili uni{tena.I vo ovoj period vo Makedonija ne bila organizirana arhivska slu`ba. Vo redovite naNarodnoosloboditelnoto i antifa{isti~ko dvi`ewe na makedonskiot narod bilasozdadena obemna i zna~ajna arhivska gra|a, koja denes se ~uva vo Dr`avniot arhiv naRepublika Makedonija. Taa govori za razvojot na Narodnoosloboditelnata vojna, za orga-niziraweto na narodnata vlast i za sozdavaweto na Demokratska Federalna Makedonijavo Demokratska Federativna Jugoslavija (ASNOM, 2 avgust 1944 god.).

Mihailo Apostolski - komandant naGlavniot {tab na NOV i PO na

Makedonija

Mihailo Apostolski - Commander of TheHeadquarters of the National-Liberation

Army of Macedonia

Zapisnik od zaedni~kata sednica naInicijativniot odbor za svikuvawe na ASNOMi Glavniot {tab na Makedonija od 6 maj 1944 g.

Minutes from the mutual meeting of the InitiativeBoard for the scheduling of ASNOM and the Head-quarters of Macedonia from May 6, 1944

Page 14: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

13

In the period between the two World Wars (1918-1940), Macedonian people were separatedagain and subjected to a systematic denationalization and assimilation. Nevertheless, strong activitygrew in the frameworks of the Macedonian national and revolutionary movement in Vardar, Aegeanand Pirin parts of Macedonia under Bulgarian, Serbian and Greek rule, respectively. This activityresulted in documents that highlighted the distinctiveness of the Macedonian nation and affirmedMacedonian language, history and culture. The said documentation also reveals different state andlegal modalities in relation to the settlement of the "Macedonian issue". The communist organizations,VMRO (United), the Federal Organization and others, as well as Macedonian emigration and eminentMacedonian activists in particular, created and preserved significant archive resources of relevanceto the history of Macedonian people and Macedonia. In the period between 1926 and 1940, in Skopje,the State Archives, administered by the State Archives from Belgrade, was established, but it servedthe Serbian national interests and did not enable rise to any major activity.

During the World War II, Macedonia was divided once again and occupied by Germany, Italy(Albania) and Bulgaria, while voluminous archival resources were taken away and destroyed. Duringthis period, no archival service was organized in Macedonia either. From among the national liberationand antifascist movement of the Macedonian people, rich and significant archive records wereproduced, preserved till today in the State Archives of the Republic of Macedonia. It reveals thegrowth of the National-Liberation War, the organisation of the people's government and theestablishment of the Democratic Federative Macedonia within the Democratic Federative Yugoslavia(Antifascist Assembly of the National Liberation of Macedonia-ASNOM, August 2, 1944).

Metodija Andonov ^ento - prviot pretsedatel naFederalna Makedonija i borec za nejzina samostojnost

Metodija Andonov Chento - the first President of FederalMacedonia and fighter for its independence

Re{enie na ASNOM za negovo konstituirawe kakovrhovno zakonodavno, pretstavni~ko i izvr{no

telo na dr`avnata vlast vo DemokratskaMakedonija (2 avgust 1944)

The Decision on establishment of ASNOM, thesupreme legislative representative and executive

body of the state authorities of Democratic Macedonia(August 2, 1944)

Page 15: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

14

Vo tekot na Narodnoosloboditelnata vojna (1941-1945), makedonskiot narod vovardarskiot del na Makedonija izvojuva nacionalna i socijalna sloboda, formira svojanacionalna dr`ava vo ramkite na federativna Jugoslavija i na{iroko gi afirmiramakedonskiot jazik i kultura. Toga{nite vlasti na DF/NR Makedonija gi gradat prvitedr`avni organi i institucii: Narodno sobranie, Vlada i republi~ka uprava, mnogubrojnistopanski, prosvetni i kulturni institucii. Bile sozdadeni uslovi za pobrz op{testveno-ekonomski i kulturen razvoj. Paralelno so razvojot na drugite dejnosti, zapo~nuva i procesotna izgradba na arhivskata slu`ba na Makedonija.

Obidite za formirawe arhivska slu`ba vo federalna Makedonija se po~nati sobaraweto na Ministerstvoto za narodna prosveta za formirawe Arhiv na Narodnooslobo-ditelnoto dvi`ewe na Makedonija, kako i so Re{enieto za formirawe Komisija za sobirawena arhivska gra|a (maj 1945 god). Neposredno po vojnata ulogata na privremeni arhivi jaimale Filozofskiot fakultet, Institutot za nacionalna istorija i Muzejot na Makedonija,a od 1949 godina pri Centralniot komitet na KPM funkcioniral Arhiv na narodno-osloboditelnoto i rabotni~koto dvi`ewe. Arhivskata gra|a {to ja sobrale ovie instituciidenes se ~uva vo Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija. Podocna pri lokalnite muzeibile formirani arhivski centri, no tie ne mo`ele da gi re{avaat problemite nasovremenata administracija i arhivistika.

Prviot Ustav na NarodnaRepublika Makedonija od31 dekemvri 1946 godina

The first Constitution of thePeople’s Republic of Macedonia,from December 31, 1946

Grbot na Republika Makedonija (1946-2006)

Coat-of-arms of the Republic of Macedonia (1946-2006)

Page 16: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

15

In the course of the National-liberation war (1941-1945), Macedonian people in the Vardarpart of Macedonia achieved national and social liberty, established their own national state within theFederative Yugoslavia and affirmed widely Macedonian language and culture. The authorities ofDemocratic Federative/People's Republic of Macedonia of that period established the first Statebodies and institutions: People's Assembly, Government and Republic's administration, as well asnumerous industrial, education and culture institutions. Conditions for rapid social and economicdevelopment were established, too. In parallel with the development of other activities, the processof building of the archive service in Macedonia was initiated.

The attempts for establishing the archive service in the Federal Macedonia started with therequest filed by the Ministry of People's Education to establish the Archives of the People’s LiberationMovement of Macedonia, followed by a Decision to establish the Committee for collection of archiverecords (May 1945). Immediately after the War, the role of transitory archives was played by theFaculty of Philosophy, the Institute of National History and the Museum of Macedonia, and as of1949, within the Central Committee of the Communist Party of Macedonia, the Archives of the People'sLiberation and Workers Movement functioned. Today, the archive records collected by these institutionsare kept in the State Archives of the Republic of Macedonia. Later, under the local museums, archivalcentres were established, but they could not cope with the problems of the modern administrationand archival activity.

Ustavot na nezavisna RepublikaMakedonija od 17 noemvri 1991 godina

The Constitution of the independent Republicof Macedonia, from November 17, 1991

Kiro Gligorov - prviot pretsedatelna Republika Makedonija

Kiro Gligorov - the first President of theRepublic of Macedonia

Znameto na Republika Makedonija (1995)

Flag of the Republic of Macedonia (1995)

Page 17: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

16

FORMIRAWE I RAZVOJ NA DR@AVNIOT ARHIVI NA ARHIVSKATA SLU@BA VO MAKEDONIJA

(1945 - 2006)

Kako odraz na gorespomenatite nastojuvawa za sozdavawe arhivska slu`ba, na 1 april1951 godina e osnovan Dr`avniot arhiv na Narodna Republika Makedonija. Dr`avniot arhivi republi~kiot Arhivski sovet zapo~nale da gi re{avaat naplastenite problemi:istra`uvawe i sobirawe arhivska gra|a na terenot; obezbeduvawe arhivski prostor; obukana arhivski kadar; podgotovka na prvite arhivski propisi; sozdavawe stru~na metodologijaza rabota vo arhivite, itn.

Vo periodot 1951-1961 godina arhivskata mre`a na Makedonija e kompletirana soformiraweto na devet okoliski (gradski) arhivi vo Skopje, Ohrid, Bitola, [tip, Kumanovo,Prilep, Veles, Strumica i vo Tetovo.

Zakon za dr`avnite arhivi na NarodnaRepublika Makedonija vrz osnova na koj e

osnovan Dr`avniot arhiv na NRM(1 April 1951)

The Law on the State Archives of the People’sRepublic of Macedonia on the basis of which

The State Archives of PRM was established(April 1, 1951)

Zgradata na Dr`avniot arhiv naRepublika Makedonija - DARM(2006)

The building of the State Archivesof the Republic of Macedonia -SARM (2006)

Page 18: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

17

As an output from the above outlined efforts to establish an archive service, the State Archivesof the People's Republic of Macedonia was established on 1 April 1951. The State Archives and theRepublic Archives Council started to solve the accumulated problems: fieldwork researching andcollection of archive records, provision of archive premises; training of the archive personnel; draftingof the first archive regulations; establishment of an expert methodology for the performance of archives,etc.

In the period between 1951 and 1961, the archives network of Macedonia was completed withthe establishment of nine regional (city) archives in Skopje, Ohrid, Bitola, Shtip, Kumanovo, Prilep,Veles, Strumica and Tetovo.

ESTABLISHMENT AND DEVELOPMENT OF THE STATE ARCHIVESAND THE ARCHIVE SERVICE IN MACEDONIA

(1945 - 2006)

Zgradata na DARM - Oddelenie Skopje (2006)

The building of the Department of Skopjeof the SARM (2006)

Re{enie za osnovawe Dr`aven arhivpri Narodniot odbor na grad Skopje(25 fevruari 1952 god.)

Decision for establishment of The StateArchive of the People’s Council of theCity of Skopje (February 25, 1952)

Page 19: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

18

Prv vo 1951 godina e formiran Arhivot na Ohrid so nadle`nost na 11 op{tini. Vo1952 godina e formiran Arhivot na Skopje. Teritorijalnata nadle`nost na ovoj arhiv giopfa}ala Skopje i negovata okolina so 16 op{tini. Vo 1954 godina e osnovan Okoliskiotarhiv vo Bitola, koj imal nadle`nost na 5 op{tini. Arhivot vo Veles e formiran vo 1954godina, pokrivaj}i go gradot Veles i 11 op{tini vo Povardarjeto. Arhivot na Kumanovo priformiraweto vo 1954 godina dobil nadle`nost za gradot Kumanovo i 5 op{tini. Arhivotna gradot Prilep bil formiran vo 1955 godina, so nadle`nost na gradot Prilep i 5 op{tini.Arhivot na [tip e osnovan vo 1956 godina so nadle`nost na gradot [tip i 11 op{tini voBregalni~kiot region. Arhivot na Strumica bil formiran vo 1956 godina, i pokraj gradotStrumica, pokrival u{te 5 op{tini. Vo 1961 godina posleden bil formiran Arhivot voTetovo so kompetencija na 8 op{tini vo Polo{kiot region.

^etvoroevangelie Lazarevac odposlednata ~etvrtina na XIV vek

Fourfold Gospel Lazarevac from thelast quarter of the 14th century

Zgradata na DARM - Oddelenie Ohrid (2006)

The building of the Department of Ohrid of theSARM (2006)

Page 20: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

19

In 1951, the Archives of the City of Ohrid with jurisdiction in 11 municipalities was establishedas the first archives. In 1952, the Archives of Skopje was established. The territorial jurisdiction ofthis Archives covered Skopje and its area with 16 municipalities. In 1954, Regional Archive of Bitolawas established, with its jurisdiction covering 5 municipalities. The Archives of Veles was establishedin 1954, covering the City of Veles and 11 municipalities in the Vardar River area. The Archives ofKumanovo, with its establishment in 1954, was granted jurisdiction for the City of Kumanovo and 5municipalities. The Archives of the City of Prilep was established in 1955, with jurisdiction for the Cityof Prilep and 5 municipalities. Shtip Archives was established in 1956 with jurisdiction for the City ofShtip and 11 municipalities in the Bregalnica River’s region. The Archive of the City of Strumica wasestablished in 1956, covering 5 municipalities apart from the City of Strumica. In the 1961, as the lastone, the Archives of Tetovo was established, with jurisdiction over 8 municipalities in the Pologregion.

Re{enie za osnovawe na Okoliskiot arhiv vo Bitola(26 maj 1954 god.)

The Decision for establishment of The RegionalArchives in Bitola (May 26, 1954)

Zgradata na DARM - OddelenieBitola (2006)

The building of the Department ofBitola of the SARM (2006)

Page 21: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

20

Okoliskite i gradskite arhivi vo 1965 godina bile transformirani vo me|uop{tinskiarhivi i go dobile imeto istoriski arhivi, a od 1991 godina do denes se oddelenija koivleguvaat vo sostavot na edinstveniot Dr`aven arhiv na Republika Makedonija so nad-le`nost za odredeno teritorijalno podra~je. Dr`avniot arhiv vo periodot 1965-2000 godinafunkcionira{e kako Arhiv na Makedonija, a od 2000 godina go nosi imeto Dr`aven arhivna Republika Makedonija.

Istoriskite arhivi vo periodot 1965-1991 godina ja {irat svojata dejnost kako samo-stojni ustanovi od oblasta na kulturata, koordinirani i pod metodolo{ko rakovodstvo namati~niot arhiv - Arhivot na Makedonija. Vo periodot do 1990 godina istoriskite arhivizna~itelno ja razvile svojata dejnost i postignale rezultati vo za{titata na arhivskatagra|a kaj imatelite, vo sreduvaweto i obrabotkata na gra|ata i sli~no. Me|utoa, stru~natametodologija ne se sproveduvala edinstveno i se sre}avale so problemi vo finansirawetona arhivite, {to se odrazuvalo vrz dejnosta. Zatoa se nametnala potrebata od takov oblikna organizacija na arhivskata slu`ba, koj vo idnina }e obezbedi i }e garantira nepre~enofunkcionirawe na arhivite. Re{enieto e najdeno vo nivnoto celosno integrirawe voDr`avniot arhiv so status na dr`aven organ i stabilno finansirawe preku buxetot naRepublika Makedonija. Vakvata orientacija se poka`a kako pravilna i opravdana. Denespodra~nite oddelenija na Dr`avniot arhiv rabotat spored edinstveni metodi, raspolagaatso stabilni finansiski izvori i postignuvaat pogolemi rezultati vo svoeto rabotewe.

Zgradata na DARM - Oddelenie Veles (2006)

The building of the Department of Veles of theSARM (2006)

Dogovor za kupoproda`ba na imot me|uMehmed Ahmed i Stojan Axi Kosta (1768)

The sales contract for a real estate made betweenMehmed Ahmed and Stojan Hadji Kosta (1768)

Page 22: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

21

In 1965, the regional and city Archives were transformed into inter- municipal Archives, namedas Historical Archives, while from 1991 till present, they are Departments within the unique StateArchives of the Republic of Macedonia, holding competence for the given territorial area. The StateArchives, in the period between 1965 and 2000, operated as Archives of Macedonia, while in 2000 itwas named the State Archives of the Republic of Macedonia.

In the period of 1965-1991, the Historical Archives expanded their activity as independentinstitutions in the area of culture, coordinated and under the methodological administration of theHome Archives - the Archives of Macedonia. In the period by 1990, the Historical Archives developedtheir activity to a significant level and achieved results in the domains of preservation of the archiverecords at their owners places, in the classification and processing of such materials, etc. However,no unique expert methodology was applied and archives coped with funding constraints, whichreflected on the performance of the activity. Therefore, the necessity for a new form of organizationof the archival services was posed, to provide for and guarantee uninterrupted functioning of thearchives in future. The solution was found in their full integration with the State Archives with a statusof a State body and stable funding through the Budget of the Republic of Macedonia. This orientationhas proved proper and justified. Today, the regional departments of the State Archives operate inaccordance with uniform methods, have stable funding sources at their disposal and achieve muchbetter results in their performance.

Zgradata na DARM -Oddelenie Kumanovo (2006)

The building of the Department ofKumanovo of the SARM (2006)

Kodeks na Samarxiskiot esnaf voKumanovo (1870)

The Code of the pack-saddle makers guildin Kumanovo (1870)

Page 23: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

22

Pri Makedonskata akademija na naukite i umetnostite od 1969 godina do denes funkci-onira poseben arhiv, vo koj se ~uva i obrabotuva arhivskata gra|a na ~lenovite na Akade-mijata i na istaknati nau~ni i kulturni rabotnici.

Arhivot na Makedonija kako arhiv nadle`en za imatelite od republi~ko zna~ewe ikako mati~en arhiv gi razviva site svoi funkcii i dobiva lik na sovremena arhivska insti-tucija. Zasilena e rabotata so imatelite na arhivska gra|a i tie poredovno gi izvr{uvaatzakonskite obvrski vo pogled na za{titata na arhivskata gra|a. Po 1991 godina Arhivotvr{i i inspekciski nadzor nad rabotata na imatelite i organizira sopstvena inspekciskaslu`ba. Kako rezultat na toa, vo Arhivot e primena arhivskata gra|a na najvisokite dr`avniorgani (Pretsedatel na R Makedonija, Sobranie na R Makedonija, Vlada na R Makedonija idrugi.), {to e sozdadena do 2001 godina, kako i gra|ata na op{tinite sozdadena do 1991godina. Pogolemiot del od ovaa gra|a e odbran i sreden, kompjuterski e obraboten i mo`ebrzo da se prebaruva i da se koristi za razni celi. Ova "makedonsko iskustvo" e visokoocenuvano od strana na stranski arhivisti.

Zgradata na DARM - OddeleniePrilep (2006)

The building of the Department ofPrilep of the SARM (2006)

Protokolna kniga od manastirot “Sv. Nikola”vo s. Slep~e (Prilepsko), (1860-1863)

The Minutes Book of the monastery “St. Nikola” inSlepche (Prilep area), (1860-1863)

Page 24: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

23

A separate archives has operated within the Macedonian Academy of Science and Arts asfrom 1969 till present, keeping and processing archive records of the members of the Academy andof the outstanding scientific and cultural experts.

The Archives of Macedonia, as a competent archives with regard to the owners of archiverecords of national relevance, and as home archives, has been building its functions and obtainingthe image of a modern archive institution. The work with the owners of archive records has enhancedand they are now more regular in complying with their obligations in terms of archive resourcesprotection. As of 1991, the Archives also performs inspection supervision over the owners of archivalrecords, through organization of its own inspection service. As a resalt, the Archives received archiverecords from the highest level state bodies (the President of the Republic of Macedonia, the Assemblyof the Republic of Macedonia, and the Government of the Republic of Macedonia, etc.), created until2001, as well as the archive records of municipalities gathered by 1991. Most of this archival stockshave been selected and classified, electronically processed and can be searched through and usedfor various purposes in a rapid manner. This “Macedonian experience” has been highly assessed byforeign archivists.

Re{enie za osnovawe na Okoliskiot arhiv vo[tip (11 juli 1956 god.)

Decision for establishment of Regional Archivesin Shtip (July 11, 1956)

Zgradata na DARM - Oddelenie [tip(2006)

The building of the Department of Shtip ofthe SARM (2006)

Page 25: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

24

Vo Makedonija se izgradeni {est sovremeni namenski arhivski zgradi. Toa se objektitena Dr`avniot arhiv (centralen del) i na oddelenijata vo Skopje, Bitola, [tip, Ohrid i voVeles. Vo oddelenieto vo Prilep e izgradeno novo depo, a vo Strumica e izvr{ena rekon-strukcija na objektot. Oddelenijata vo Kumanovo i vo Tetovo imaat naglasena potreba odizgradba na novi zgradi. Sepak, raspolo`liviot prostor za ~uvawe i za{tita na arhivskatagra|a {to se prima od imatelite ne e dovolen i nekoi oddelenija se sre}avaat so krupniproblemi vo toj pogled.

Za{titata na arhivskata gra|a vo arhivskite depoa i vo laboratoriite za mikrofilmi za konzervacija i restavracija na gra|ata se odviva spored svetskite arhivisti~kistandardi. Vo Arhivot se prezemeni dolgoro~ni aktivnosti za sreduvawe i obrabotka naarhivskite fondovi i arhivskata gra|a od minatoto. Dobar del od niv se vneseni vo AOP-bazite na Arhivot i mo`e brzo i lesno da se prebaruvaat i da se koristat.

Golema uloga vo unapreduvaweto na arhivskata dejnost vo Republika Makedonija, osvenDr`avniot arhiv, imal i Sojuzot na arhivskite rabotnici na Makedonija. Ovie dveinstitucii organizirale okolu 90 stru~no-nau~ni sobiri na arhivistite. So stru~nireferati i soop{tenija e nastapuvano na republi~ki, me|urepubli~ki i sojuzni sovetuvawai kongresi. Organizirani se 25 stru~ni sovetuvawa so vrabotenite vo pisarnicite/arhivitena imatelite vo zemjata. Najgolemiot del od niv se vo vrska so primenata na novi arhivskipropisi, potoa se so tematsko-problemski karakter ili imaat za cel razmena na iskustva.Taka e obezbedeno kontinuirano stru~no usovr{uvawe na arhivisti~kiot kadar.

Re{enie za osnovawe na Gradskiot istoriskiarhiv vo Strumica (18 april 1956 god.)

Decision for establishment Municipal HistoricalArchives in Strumica (April 18,1956)

Zgradata na DARM - OddelenieStrumica (2006)

The building of the Department ofStrumica of the SARM (2006)

Page 26: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

25

Six modern Archive special buildings were built in the Republic of Macedonia. These are thebuildings of the State Archives (the central part), and the Departments' buildings in Skopje, Bitola,Shtip, Ohrid and Veles. In the Department in Prilep, a new repository was built, and the building inStrumica was reconstructed. The Departments in Kumanovo and Tetovo are in strong need for newbuildings construction. However, the space available for the records keeping and preservation receivedfrom their owners is insufficient and some Departments cope with severe problems in this regard.

The preservation of records in archival repositories and in laboratories for microfilm andconservation and restoration of the records is performed in accordance with the world archivalstandards. Long term activities aimed at classification and processing of archive groups and recordsfrom the past have been carried out in the Archives. Major part of those have been entered into theautomatically data processed databases of the Archives and their easy and rapid search and usehas thus become possible.

Apart from the State Archives, the improvement of the archival activity in the Republic ofMacedonia has also been strongly supported by the Association of Archivists of Macedonia. Thesetwo institutions have organized around 90 expert and scientific gatherings of archivists. With theirexpert reports and statements, they have taken part in symposiums and congresses at Republic,Inter-Republic and Federal levels. 25 expert consultations with the employees in the offices of records/archives of the records owners in the country have been organized. Most of them focused on theenforcement of the new archive regulations, other were of topic specific character or aimed atexperience exchange. In this way, permanent expert advancement has been provided for the archivestaff.

Decision for establishment of Historical Archives inTetovo (December 15,1961)

Re{enie za osnovawe na Istoriskiot arhivvo Tetovo (15 dekemvri 1961 god.)

Zgradata na DARM - Oddelenie Tetovo(2006)

The building of the Department of Tetovoof the SARM (2006)

Page 27: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

26

Dr`avniot arhiv denes dejstvuva kako edinstvena upravna organizacija na teritorijatana Republika Makedonija. Centralniot ili upraven del na Arhivot gi organizira i gi sprove-duva istra`uvawata na arhivska gra|a vo zemjata i vo stranstvo. Vo nego se gradi edinstvenaizdava~ka politika i intenzivno se publikuva arhivska gra|a. Rakovodeweto i upravu-vaweto so arhivskata slu`ba e fokusirano vo ramkite na centralniot del na Dr`avniotarhiv, koj ja ima i funkcijata na arhivska uprava (direkcija), so edinstveno dolgoro~no ikratkoro~no planirawe i izvr{uvawe na rabotite i zada~ite. Rabotite se odvivaat sporededinstveni normi i pravila vo arhivskoto rabotewe. Vo toj pogled, Dr`avniot arhiv imarazviena interna regulativa (pravilnici, kriteriumi, metodolo{ki upatstva i sl.).

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija ostvaruva intenzivna istra`uva~ka dejnostvo zemjata i vo stranstvo. Denes Arhivot ima potpi{ano dogovori i razviva bilateralnasorabotka so nacionalnite arhivi od nad 20 zemji. Dr`avniot arhiv ima obemna izdava~kaprodukcija na edicii i zbornici na dokumenti {to se od zna~ewe za istorijata na makedon-skiot narod i Makedonija. Arhivot gradi sopstven edinstven informaciski sistem. Vo teke prestrojuvawe na Dr`avniot arhiv vo soglasnost so krupnite promeni predizvikani odelektronskoto opkru`uvawe i digitalizacijata na arhivskoto nasledstvo. Dr`avniot arhivna Republika Makedonija e ~len na Me|unarodniot arhivski sovet i razviva sorabotka sogolem broj arhivski slu`bi na Balkanot, vo Evropa i vo svetot.

Zgradata na Makedonskata akademija na naukite iumetnostite vo koja funkcionira Arhivot na MANU

The building of The Macedonian Academy of Scienciesand Arts in wich functions The Archives of The Academy

Povelbata za osnovawe naMakedonskata akademija na naukite

i umetnostite (10 oktomvri 1967 god.)

The Charter for establishment of TheMacedonian Academy of Sciencies and

Arts (October 10, 1967)

Page 28: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

27

Today, the State Archives works as a unique administrative organization on the territory of theRepublic of Macedonia. The central or the administrative section of the Archives organizes andcarries out the research of the archive records in the country and abroad. The State Archives hasbuilt a unique publishing policy and records are published on regular basis. The administration andthe management of the archive service are focused within the central part of the State Archives, alsoacting as Archives Administration (Directorate), through observation of unique long-term and short-term planning and implementation of the terms of reference. The activities are performed in compliancewith the uniformed norms and rules in archive operations. In this context, the State Archives hasdeveloped its own internal regulations (rulebooks, criteria, methodological guidelines, etc).

The State Archives of the Republic of Macedonia has accomplished an intensive researchactivity in the country and abroad. The State Archives has concluded agreements and establishedbilateral cooperation with the national archives of more than 20 countries. The State Archives has anextensive publishing production of issues and collections of documents that are important for thehistory of the Macedonian people and Macedonia. The Archives builds its own, unique informationsystem. Reorganization of the State Archives in line with the changes induced by the electronicfacilities and digitalization of the archive heritage are in progress. The State Archives of the Republicof Macedonia is a member of the International Archives Council and has established cooperationwith a high number of archive services on the Balkans, in Europe and in the World.

Akt na Me|unarodniot arhivski sovet za za~lenuvawe na Arhivot naMakedonija kako ramnopraven ~len na MAS (Pariz, 12 oktomvri 1992 god.)

Act of the membership of the Archives of Macedonia as a full member ofthe International Council of Archives - ICA (Paris, October 12, 1992)

Page 29: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

28

RAZVOJNA ARHIVSKOTO ZAKONODAVSTVO

VO MAKEDONIJA

Paralelno so gradeweto na makedonskata dr`ava sozdavani se arhivskata slu`ba iarhivskoto zakonodavstvo. Vo periodot 1945-1971 sojuznoto arhivsko zakonodavstvo preo-vladuva nad republi~koto. Prviot pozna~aen propis e Zakonot za dr`avnite arhivi od1951 godina, vrz osnova na koj se formirani Dr`avniot arhiv na NR Makedonija i 9-te oko-liski arhivi. Vo 1965 godina e donesen Zakonot za arhivskata gra|a i arhivite, spored kojDr`avniot arhiv na NRM se preimenuva vo Arhiv na Makedonija, a okoliskite arhivi voistoriski arhivi. So ovoj propis dobro se razraboteni pra{awata svrzani so zakonskiteobvrski na imatelite, nadle`nostite na arhivite, predavaweto, otkupot i koristewetona arhivskata gra|a i sl. Vo 1968 i 1975 godina se doneseni dve upatstva, so koi normativnose re{ava problemot za odbiraweto i evidentiraweto na arhivskata gra|a kaj imatelite.So niv zna~itelno e unapredena arhivskata praktika i vo arhivite se pove}e se primasredena i evidentirana arhivska gra|a.

Vo 1973 godina e donesen Zakonot za arhivskata dejnost. So nego se dorazviva makedon-skoto arhivsko pravo, koe dobiva evropski lik. Vo 1977 godina se doneseni Uredba iUpatstvo za kancelarisko i arhivsko rabotewe na imatelite. Kako odraz na ustavnitereformi vo periodot 1971-1974 godina, arhivskoto zakonodavstvo na Makedonija celosnose osamostojuva i zasileno se razviva.

Paralelno so dr`avnoto osamostojuvawe na Republika Makedonija, se gradi i sovre-meno arhivsko zakonodavstvo. Vo 1990 godina po inicijativa na Dr`avniot arhiv e donesenZakonot za arhivskata gra|a (izmenet i dopolnet vo 1995 god.). Ovoj propis i denes e vosila. Vo soglasnost so Zakonot izvr{eni se slednive promeni: podobren e statusot i tret-manot na arhivskata gra|a; Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija se transformira vointegrirana upravna organizacija so devet podra~ni oddelenija; vospostaveni se edinstvenoupravuvawe, finansirawe i kadrovska politika; sozdadena e arhivska inspekcija, itn.Imatelite se dol`ni da vr{at redovno odbirawe i evidentirawe na arhivskata gra|a i votakva sostojba da mu ja predavaat na Arhivot. Op{tite rokovi za predavawe na gra|ata i zanejzinata dostapnost za koristewe se pomesteni na 20 godini po sozdavaweto. So toaRepublika Makedonija se vbrojuva me|u poliberalnite zemji.

Vrz osnova na Zakonot, vo periodot 1996-2005 godina se doneseni nekolku uredbi iupatstva, so koi se reguliraat slednive pra{awa: kancelariskoto i arhivskoto rabotewena imatelite; za{titata na arhivskata gra|a vo voena i vonredna sostojba; prodol`eniterokovi za dostapnost i koristewe na gra|ata; metodologijata na rabotata vo Arhivot, itn.

Osnovna karakteristika na makedonskoto arhivsko zakonodavstvo e {to pretstavuvazaokru`en normativen sistem. Arhivskoto pravo zna~itelno vlijaelo i vlijae vrzunapreduvaweto na arhivskata praktika kaj imatelite i vo Dr`avniot arhiv. Dr`avniotarhiv na R Makedonija, kako osnoven nositel na zakonodavnata inicijativa, denes gi sledisvetskite tendencii, osobeno vo pogled na demokratizacijata na arhivite, primenata name|unarodnite arhivisti~ki standardi i elektronskata arhivska gra|a.

Page 30: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

29

In paralel with the growth of the Macedonian state, the archive service and archive legislationhave been developed. In the period between 1945 and 1971, the federal archive legislation dominatedthe Repubilic's one. The first more prominent law was The Law on State Archives of 1951, on thebasis of which the State Archives of the People’s Republic of Macedonia and the nine regionalarchives were established. In 1965, the Law on Records and Archives was enacted, by which theState Archives of the People’s Republic of Macedonia was renamed as Archives of Macedonia andthe Regional Archives as Historical Archives. This Law regulates issues related to legal obligationsof records owners, the competences of the archives, the records transferring, redemption and use,etc. Two Guidelines were issued in 1968 and 1975, respectively, addressing the issues of recordsselection and recording with their owners in a formal manner. They have contributed to a significantpromotion of the archive practice, and thus the archives receive better classified and recorded archives.

The Law on Archive Activity was enacted in 1973. This Law enriched the Macedonian archivelegislation, attributing European image thereto. In 1977, Rulebook and Guidelines on RecordsManagement of owners were issued. As a reflection of the constitutional reforms in the period 1971-1974, the archive legislation of Macedonia became fully independant and developed intensively.

The acquisition of the national independance of the Republic of Macedonia has beenaccompanied by modern archive legislation establishment. In 1990, upon the initiative of the StateArchives, The Law on Archive Records was enacted (amended and supplemented in 1995). ThisLaw is still in force. In accordance with the Law, the following changes have been introduced: thestatus and the treatment of archive records has improved; the State Archives of the Republic ofMacedonia has been transformed into an integrated administrative organization with nine regionaldepartments; uniformed managment, financing and human resource policy have been established;archival inspection has been established, etc. The records owners are obliged to conduct regularselection and recording of their archive records and to transfer them to the Archives in an unchangedcondition. The general terms for the archive records transferring and their making available for usehave been changed at 20 years after creation. By this, the Republic of Macedonia has joined thegroup of more liberal countries.

Based on the Law, in the period 1996-2005, several Rulebooks and Guidelines have beenissued, regulating the following issues: Records Management of records owners; archives protectionin circumstances of war and emergency: extended terms for archives accessability and use;methodology of performance in the Archives, etc.

The main characteristic of the Macedonian archive legislation is that it is a completed legalsystem. The archive law has had and still has implications on the promotion of the archive practice ofrecords owners and of the State Archives. The State Archives of the Republic of Macedonia, as thekey legislative initiatiator, observs modern international trends, especially with regard to archivesdemocratization, application of international archival standards and electronic records management.

DEVELOPMENTOF THE ARCHIVE LEGISLATION

IN MACEDONIA

Page 31: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

30

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija sopstvenata organizacisko-funkcionalnapostavenost ja zasnova vrz prirodata na rabotite i funkciite {to se standardni i karakte-risti~ni za eden sovremen arhiv.

Takvi se slednive funkcii:

- upravuvawe i rakovodewe so Arhivot;- vr{ewe inspekciski nadzor i davawe stru~na pomo{ vo za{titata na arhivskatagra|a kaj imatelite;- za{tita na arhivskata gra|a vo Arhivot;- sreduvawe i obrabotka na arhivskite fondovi i arhivskata gra|a vo Arhivot;- organizirawe slu`ba za informacii, dostapnost i koristewe na arhivskata gra|aso biblioteka;- me|unarodna sorabotka i istra`uvawe na arhivska gra|a vo zemjata i vo stranstvo;- publikuvawe na arhivska gra|a i nau~no-informativni sredstva;- prezentacija i popularizacija na arhivskata gra|a;- oformuvawe edinstven Informaciski sistem na DARM;- organizirawe op{ta slu`ba za pravni, kadrovski, finansiski, kancelarisko-arhivski i bezbednosni raboti,- funkcionirawe na vnatre{nata revizija.

Ottamu, i postojnata organizaciska postavenost na Dr`avniot arhiv na RepublikaMakedonija proizleguva od grupiraweto na gorespomenatite funkcii i dejnosti sporednivnata funkcionalna srodnost i povrzanost.

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija ima status na upravna organizacija voramkite na dr`avnata uprava na Republika Makedonija. Po vertikalna linija, Dr`avniotarhiv e neposredno povrzan so Vladata na Republika Makedonija i odgovara pred nea.Dr`avniot arhiv go rakovodi dr`aven funkcioner - direktor i toj e odgovoren za negovotorabotewe. Direktorot ima svoj zamenik.

Vo Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija funkcioniraat slednive osnovni ivnatre{ni organizaciski oblici:

1. Sektor za za{tita i nadzor na arhivskata gra|a kaj imatelite i sreduvawe iobrabotka na arhivskata gra|a, so slednive oddelenija:

1.1. Oddelenie za vr{ewe inspekciski nadzor kaj imatelite;1.2. Oddelenie za za{tita na arhivskata gra|a kaj imatelite;1.3. Oddelenie za sreduvawe i obrabotka na arhivskata gra|a.

2. Sektor za za{tita, informacii, koristewe i publikuvawe na arhivskata gra|a voDr`avniot arhiv, so slednive oddelenija:

2.1. Oddelenie za za{tita na arhivskata gra|a vo Dr`avniot arhiv;2.2. Oddelenie za informacii, koristewe, istra`uvawe i publikuvawe naarhivskata gra|a.

ORGANIZACIJA I UPRAVUVAWENA DR@AVNIOT ARHIV

Page 32: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

31

The State Archives of the Republic of Macedonia has based its organizational and functionalset-up on the nature of the activities and functions that are standard and specific for a modernarchive.

Such functions include:- administration and management of the Archives;- performance of inspection supervision and provision of expert assistance in records protectionto their owners;- protection of the records in the Archives;- classification and processing of records groups and records in the Archives;- organization of information service, accessibility and use of the records in through the library;- international cooperation and research in the records in the country and abroad;- publishing of the records and scientific and information resources;- presentation and dissemination of the records;- establishment of unique information system of the SARM;- organization of general service for legal, human resource management, financial, office andarchive and security affairs;- performance of internal audit.

Based on the above, the current organizational arrangement of the State Archives of the Republicof Macedonia derives from the said functions and activities grouping in line with their functionalcorrelation and relationship.

The State Archives of the Republic of Macedonia has a status of administrative organizationwithin the state administration of the Republic of Macedonia. In vertical line, the State Archives isdirectly connected with the Government of the Republic of Macedonia and retorts to it. The StateArchives is managed by a state official - Director, who is responsible for its performance. The Directorhas a Deputy Director.

The following basic and internal organizational forms function in the State Archives of theRepublic of Macedonia:

1. Sector for preservation and supervision of archive records at the archive owners and forarrangement and description of archive records, including the following departments:

1.1. Department for performing inspection supervision at the archive owners;1.2. Department for preservation of archive records at the archive owners;1.3. Department for arrangement and description of archive records;

2. The Sector for preservation, information, use and publishing of archive records within theState Archives, with the following departments:

2.1. Department for preservation of archive records within the State Archives;2.2. Department for information, use and publishing of archive records;

ORGANIZATION AND MANAGEMENTOF THE STATE ARCHIVES

Page 33: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

32

3. Op{t sektor, so slednive oddelenija:3.1. Oddelenie za upravuvawe so ~ove~ki resursi i finansisko-materijalnorabotewe;3.2. Oddelenie za avtomatska obrabotka na podatocite (AOP).

4. Oddelenie za vnatre{na revizija.

Opredeleni funkcii koi se odnesuvaat na inspekciskiot nadzor, za{titata, obra-botkata i koristeweto na arhivskata gra|a se vr{at vo ramkite na oddelenijata naDr`avniot arhiv na Republika Makedonija so sedi{ta vo slednive gradovi: Bitola, Veles,Ohrid, Prilep, Kumanovo, Skopje, Strumica, [tip i vo Tetovo.

Ovie oddelenija na DARM nemaat svojstvo na pravno lice i pretstavuvaat dislociraniorganizaciski edinici na Dr`avniot arhiv, koi izvr{uvaat arhivski funkcii na odredenoteritorijalno podra~je od nekolku op{tini.

Za oddelni organizaciski i stru~ni pra{awa, na direktorot na Arhivot mu pomagasovetodavno telo - Stru~en kolegium. Vo rabotata na Stru~niot kolegium u~estvuvaat irakovoditelite na organizaciskite edinici. Osnovnite organizaciski edinici gi rakovodatrakovoditeli na sektori, a vnatre{nite - rakovoditeli na oddelenija. Podra~niteoddelenija na DARM gi rakovodat rakovoditeli na oddelenija.

Za razgleduvawe na pra{awa od stru~no-nau~en karakter vo Arhivot postoi Stru~no-nau~en sovet, vo koj u~estvuvaat i stru~ni i nau~ni rabotnici {to ne se vo raboten odnosso Arhivot.

Nadle`nostite i zada~ite na Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija, kako iupravuvaweto na Arhivot, se regulirani so Zakonot za organizacija i rabota na organite nadr`avnata uprava i so Zakonot za arhivskata gra|a. Pravata i dol`nostite na vrabotenitevo Arhivot se regulirani so Zakonot za dr`avnite slu`benici.

Osnovni normativni akti za organizacija, rakovodewe i funkcionirawe na DARM se:

- Pravilnikot za vnatre{nata organizacija i rabota na DARM;- Pravilnikot za sistematizacija na rabotnite mesta vo DARM;- Pravilnikot za edinstvena metodologija vo evidentiraweto i obrabotkata naarhivskata gra|a vo DARM;- Pravilnikot za za{tita na arhivskata gra|a vo DARM;- Pravilnikot za op{tite i posebnite uslovi za koristewe na arhivska gra|a vo DARM;- Metodologijata za vr{ewe inspekciski nadzor;- Pravilnikot za publikuvawe na arhivska gra|a, i drugi.

Page 34: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

33

3. General Affairs Sector, with the following departments:3.1. Department for human resources and finance management;3.2. Department for automatic data processing (ADP);

4. Department for internal audit.

The established functions of inspection supervision, preservation, archive records processingand use are performed within the Departments of the State Archives of the Republic of Macedonia,with their head offices in the following cities: Bitola, Veles, Ohrid, Prilep, Kumanovo, Skopje, Strumica,Shtip and Tetovo.

These Departments of the SARM do not have a capacity of legal person and they act asregional State Archives’ organizational units, performing archival functions within a specified territorialarea of several municipalities.

With regard to certain organizational and expert issues, Director of the Archives is assisted bythe advisory body - Executive Council. The heads of organizational units participate in the work ofthe Executive Council. The basic organizational units are managed by heads of sectors, while theinternal units - heads of departments. The regional departments of the SARM are managed byheads of departments.

With reference to the review of issues of expert and scientific nature, there is Expert andScientific Council in the Archives, involving scientists and experts that do not have an employmentrelationship with the Archives.

The competencies and the tasks of the State Archives of the Republic of Macedonia, as well asthe managment of the Archives, are regulated by the Law on Organization and Performance of theBodies of the State Administration and the Law on Archive Records. The rights and the obligations ofthe employees of the Archives are regulated by the Law on Civil Servants.

The basic normative acts concerning the organization, management and functioning of theSARM include:

- Rulebook on the internal organization and performance of the SARM;- Rulebook on the systematization of job positions in the SARM;- Rulebook on the unoform methodology in SARM’s archive records recording and processing;- Rulebook on the preservation of the archive records within the SARM;- Rulebook on the general and specific conditions for the archive records use within SARM;- Methodology for the inspection supervision performance;- Rulebook on the archive records publishing, etc.

Page 35: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

34

Vo soglasnost so ~lenovite 35 i 37 od Zakonot za arhivska gra|a (Sl. vesnik na RM 36/90 i 36/95), Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija gi vr{i slednive raboti: primaarhivska gra|a i vodi evidencija za nea; odbira arhivska gra|a od dokumentarniot materijali ja sreduva i obrabotuva; opredeluva zadol`itelni merki za izvr{uvawe na obvrskite naimatelite; vodi evidencija za imatelite, za materijalot i gra|ata, za arhivskata gra|a vosopstvenost na gra|ansko-pravni lica i fizi~ki lica, za arhivskata gra|a od interes zaRepublika Makedonija vo zemjata i vo stranstvo, za snimenata i sobranata gra|a od stranstvoi za rabotata na stranskite istra`uva~i vo Arhivot; sorabotuva, razmenuva i otstapuvaarhivska gra|a so arhivite vo zemjata i vo stranstvo; gi sledi i gi prou~uva op{tite pra{awai podgotvuva programi za razvoj i unapreduvawe na raboteweto so arhivskata gra|a; imdava stru~na pomo{ na imatelite na materijalot i gra|ata; vr{i revizija, dopolnitelnoodbirawe i kategorizacija na arhivskata gra|a i sproveduva merki za nejzino obezbeduvawe;~uva, stru~no odr`uva i prezema tehni~ki i tehnolo{ki merki za za{tita na gra|ata;istra`uva arhivska gra|a za kompletirawe na arhivskite fondovi i zbirki i vr{i nau~no-istra`uva~ka rabota od oblasta na arhivistikata; objavuva arhivska gra|a i nau~no-informativni sredstva; organizira predavawa, izlo`bi i drugi oblici na kulturna,obrazovna i nau~na dejnost; organizira stru~no usovr{uvawe i osposobuvawe na rabotnicite{to rabotat na kancelariski raboti kaj imatelite; organizira informativna slu`ba zaarhivskata gra|a; vr{i inspekciski nadzor nad rabotata na imatelite i vr{i drugi raboti{to mu se staveni vo nadle`nost so ovoj ili drug zakon.

NADLE@NOSTI NA DR@AVNIOT ARHIVSPORED ZAKONOT ZA ARHIVSKA GRA\A

Zakon za arhivska gra|a od 1990/1995 god.

The Law on Archive Records from 1990/1995

Page 36: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

35

According to Article 35 and Article 37 of the Law on Archive Records (Offical Gazette of theRepublic of Macedonia No. 36/90 and 36/95), the State Archives of the Republic of Macedoniaperforms the following activities: receives archive records and keeps records thereon; sellects archiverecords from among the documentary materials and performs their classification and processing;specifies compulsory measures with regard to the records owners obligations implementation; keepsrecords of archives owners, on the materials and records, on the archives owned by civil and legalentities and natural persons, on the archive records of interest to the Republic of Macedonia in thecountry and abroad, on the archives recorded and collected abroad and on the work of foreignreserachers in the Archives; cooperates, exchanges archive records with other archives in the countryand abroad; observes and studies general issues and prepares programmes for development andpromotion of the archive records management; provides expert assistance to the archive materialrecords owners; performs revision, additional selection and categorization of archive records, andcarries out measures for archives provision; keeps the archive records, maintaines them in an expertmanner and undertakes technical and technological measures for such records preservation; carriesout research in archive records for the purpose of completion of archive groups and collections andpromotion of scientific and research activities in the area of archive science; disseminates archiverecords and scientific information products; organizes lectures, exhibitions and other forms of cultural,education and scientific activity; organizes professional training and capacity building for the staffdealing with office management aspects with records owners; organizes information service on archiverecords; performs inspection supervision over the work of the records owners and carries out otheractivities within the scope of its competence based on this or another law.

COMPETENCES OF THE STATE ARCHIVESACORDING TO THE LAW ON ARCHIVE RECORDS

Eti~kiot kodeks naarhivistite donesen odMe|unarodniot arhivskisovet (1996)

The Ethical Code ofArchivists passed byInternational Council onArchives (1996)

Page 37: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

36

Vo ramkite na Sektorot za za{tita i nadzor na arhivskata gra|a kaj imatelite isreduvawe i obrabotka na arhivska gra|a se vr{at slednive raboti: inspekciski nadzorvrz postapuvaweto so dokumentarniot materijal i arhivskata gra|a kaj imatelite; stru~ennadzor i davawe stru~na pomo{ na imatelite vo odbiraweto, sreduvaweto, evidentiraweto,za{titata i koristeweto na materijalot i gra|ata kaj imatelite; valorizacija, sreduvawei obrabotka na arhivskite fondovi i zbirki vo Arhivot.

Vo Sektorot za za{tita, informacii, koristewe i publikuvawe na arhivska gra|a voDARM se vr{at slednive raboti: priem, evidentirawe, ~uvawe i za{tita na arhivskatagra|a vo depoata na DARM; tehni~ko-tehnolo{ka za{tita na arhivskata gra|a (mikro-filmuvawe, kopirawe, digitalizacija, konzervacija); slu`ba za informacii i za davawena arhivskata gra|a za koristewe; istra`uvawe i snimawe na arhivska gra|a vo zemjata ivo stranstvo; publikuvawe zbornici na dokumenti i informativni sredstva; prezentacijai popularizacija na arhivskata gra|a preku arhivski izlo`bi, predavawa i sli~no.

Vo ramkite na Op{tiot sektor se izvr{uvaat slednive raboti: upravuvawe so~ove~kite resursi; pravno-normativni raboti i kancelarisko-arhivski, finansisko-materijalni, bezbednosni i higiensko-tehni~ki raboti; avtomatska obrabotka na podatociteza arhivskata gra|a i za raboteweto na DARM; proektirawe na aplikativni softveri iodr`uvawe na Edinstveniot informaciski sistem na DARM.

Vo Oddelenieto za vnatre{na revizija se izvr{uvaat slednive raboti: ocenuvawena faktorite na rizik, analizirawe na ekonomi~nosta i efikasnosta vo finansiskotoupravuvawe i to~nosta na smetkovodstvenata evidencija, ocenuvawe na usoglasenosta naraboteweto so propisite, izrabotuvawe revizorski izve{tai i sli~no.

DEJNOSTI I ZADA^I[TO SE VR[AT VO DR@AVNIOT ARHIV

Katalozi od arhivski izlo`bi, publikuvani od DARM

Catalogues of archival exibitions published by SARM

Page 38: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

37

The Sector for preservation and supervision of archive records at the archive owners and forarrangement and description of archive records performs the following activities: inspection supervisionover the handling of documentary material and archive records at the owners places; provides expertsurveillance and expert assistance to records owners in the domains of material and records selection,classification, recording, preservation and use at their places; carries out valorization, classificationand processing of the archive groups and collections in the Archives.

The Sector for preservation, information, use and publishing of archive records within the StateArchives performs the following tasks: reception, recording, keeping and preservation of the archiverecords in the SARM repositories; technical and technological protection of archive records(microfilming, copying, digitalization, conservation); information service and provision of access toarchive records for their use; investigation and recording of archives, both in the country and abroad;publishing of collections of documents and information resources; presentation and public promotionof the archive records through archival exhibitions, lectures etc.

The General Sector performs the following tasks: human resources management; legal andnormative affairs and office archival, financial, security, hygiene and technical affairs; automatic dataprocessing in relation to archive records and Archives operations; designing of software applicationsand maintenance of the unique information system of the SARM;

The Department for Internal Audit performs the following tasks: evaluation of the risk factors,cost-effectiveness analyses of financial management and accuracy of accounting records, assessmentof the performance compliance with the legislation, preparation of audit reports, etc.

ACTIVITIES AND TASKSPERFORMED IN THE STATE ARCHIVES

Del od vodi~ite niz arhivskitefondovi i zbirki izdadeni od DARM

Part of guides through archives recordgroups and collections published by SARM

Page 39: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

38

Vo 1996 godina, po predlog na Dr`avniot arhiv, Vladata na R Makedonija ja doneseUredbata za kancelariskoto i arhivskoto rabotewe (Sl. vesnik na RM, br 58/1996 god). Sonea se ureduva na~inot na rabota i pravilata na postapuvawe so dokumentarniot materijali arhivskata gra|a vo kancelariskoto i vo arhivskoto rabotewe na imatelite vo RepublikaMakedonija.

Prviot del od Uredbata se odnesuva na "kancelariskoto rabotewe" i gi reguliraslednive pra{awa: priem, pregleduvawe, rasporeduvawe i zaveduvawe na aktite, nivnodostavuvawe za rabota i administrativno-tehni~ko obrabotuvawe, razveduvawe iklasificirawe na aktite, odlagawe na re{enite akti vo pisarnicata.

Vtoriot del go opfa}a "arhivskoto rabotewe" i gi regulira slednive pra{awa:odbirawe na arhivskata gra|a od dokumentarniot materijal; evidentirawe i kategorizacijana arhivskata gra|a; uni{tuvawe na dokumentarniot materijal; ~uvawe, za{tita iobezbeduvawe na materijalot i gra|ata; predavawe na arhivskata gra|a vo Dr`avniot arhiv.

Uredbata gi definira poimite: akt, prilog, predmet, dosie, dokumentaren materijal,arhivska gra|a i dr. Osnovna kniga za evidencija na aktite e delovodnikot, koj se vodi posistemot na osnovni broevi i podbroevi, i kompjuterski.

Od zna~ewe se odredbite {to se odnesuvaat na klasificiraweto na predmetite,nivnoto arhivirawe, redovnoto odbirawe na arhivska gra|a so pomo{ na Plan i Listi.Planot i Listite se izrabotuvaat komisiski, mu se dostavuvaat na Dr`avniot arhiv, a tojdava soglasnost za nivna primena. Pri odbiraweto imatelite posebno go odbele`uvaatarhivskiot primerok. Kategorizacija na arhivskata gra|a se vr{i kaj imatelite so cel dase obezbedi nejzina efikasna za{tita vo mirnovremenski i vo voeni uslovi.

Celokupnata arhivska gra|a od trajna vrednost, po odbiraweto, zadol`itelno seevidentira (popis i opis) i evidenciite mu se dostavuvaat na Dr`avniot arhiv. Imatelitese dol`ni odbranata arhivska gra|a da ja ~uvaat, obezbeduvaat i da ja za{tituvaat odsekakov vid na otu|uvawe, o{tetuvawe i uni{tuvawe. Odbranata arhivska gra|a mu sepredava na trajno ~uvawe na Arhivot vo rok utvrden so zakon, vo izvorna, kompletna isredena sostojba i so popis i opis. Stru~na pomo{ na imatelite vo za{titata na arhivskatagra|a im dava Dr`avniot arhiv.

Vo 1997 godina direktorot na Dr`avniot arhiv go donese Upatstvoto za na~inot itehnikata na postapuvawe so dokumentarniot materijal i arhivskata gra|a vo kancela-riskoto i arhivskoto rabotewe. (Sl. vesnik na RM br.60/1997). So ovoj propis poblisku serazrabotuvaat odredbite na Uredbata.

Sostaven del na Upatstvoto se Planot na arhivskite znaci, Listata na arhivska gra|ai Listata na dokumentaren materijal (Op{t del). Op{tiot del gi opfa}a site vidovi akti{to se sozdavaat vo rabotata na sekoj imatel (od 01 do 07), a Posebniot del gi opfa}aaktite za osnovnata (specifi~na) dejnost na eden imatel (od 07 ponatamu).

KANCELARISKOTO I ARHIVSKOTO RABOTEWEVO REPUBLIKA MAKEDONIJA

Page 40: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

39

In 1996, the Government of the Republic of Macedonia, at the proposal of the State Archives,issued the Decree on Records Management (Official Gazette of the Republic of Macedonia No. 58/1996). This Decree regulates the manner of performance and handling of documentary material andarchive records within the scope of office and archive performance of the records owners in theRepublic of Macedonia.

The first section of the Decree concerns the “office performance” and regulates the followingissues: reception, review, categorization and recording of documents, their distribution for treatmentand administrative and technical processing, requisition and classification of documents, depositionof settled documents in the office of records.

The second section of the Decree is related to “archive performance” and regulates the followingissues: selection of archive records from among documentary material; recording and categorizationof archive records; destruction of documentary materials; keeping, preservation and security of thematerial and archive records; transfer of the archive records to the State Archives.

The Decree defines the following terms: document, enclosure, article, file, documentary material,archive records, etc. The basic book for records entry is the register, kept in accordance with thesystem of primary numbers and sub numbers, and electronically.

We should also mention the relevant provisions concerning the classification of articles, theirentering, regular selection of archive records by means of Plan and Lists. The Plan and the Lists areprepared by a commission, then submitted to the State Archives, which issues consent to their use.While selecting, the records owners are obliged to mark specifically the archive sample. Thecategorization of the archive records is conducted at their owners place, in order to enable theireffective preservation in both war and peace circumstances.

The entire archive records of permanent value, after the selection, are recorded (list anddescription) and such records are submitted to the State Archives. The records owners are obliged tokeep, to preserve and secure the selected archive records against any transfer of ownership, damageand destruction. The selected archive records are transferred for permanent keeping to the Archives,within the terms specified by law, in their original, full and properly arranged condition, accompaniedby a list and description. Archive records owners are entitled to an expert assistance in archivespreservation by the State Archives.

In 1997, the Director of the State Archives issued the Guidelines on the manner and techniquesof documentary material and archive records handling in Records Management (Official Gazette ofthe Republic of Macedonia No. 60/1997). The Guidelines prescribe the provisions of the Decree inmore detail.

The Plan of classification marks, the List of archive records and the List of documentary materials(General part) are integral parts of the Guidelines. The General part covers all types of documentscreated within the scope of activity of each records owner (from 01 to 07), while the Specific partconcerns the documents on the owners' primary (specific) activity (from 07 onwards).

RECORDS MANAGEMENTIN THE REPUBLIC OF MACEDONIA

Page 41: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

40

So cel da se dopolnat arhivskite fondovi so koi raspolaga Dr`avniot arhiv naRepublika Makedonija, se ostvaruva istra`uva~ka dejnost za pronao|awe, evidentirawe ikopirawe na dokumentite {to se od zna~ewe za istorijata na makedonskiot narod iMakedonija, a koi se nao|aat vo privatna sopstvenost kaj imatelite vo R Makedonija ili se~uvaat vo stranskite arhivi.

Vo zemjava, istra`uvaweto se izveduva so anga`irawe na arhivistite od Dr`avniotarhiv. So imatelite na arhivska gra|a se vodi prepiska, se ostvaruvaat li~ni kontakti ise dogovaraat uslovite pod koi mo`e da mu se predade arhivskata gra|a na Dr`avniotarhiv.

Vo stranstvo, osobeno vnimanie mu se posvetuva na sklu~uvaweto bilateralnidogovori za sorabotka so soodvetnite arhivski slu`bi vo zemjite kade {to postoi interesza obostrano istra`uvawe. Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija dosega ima sklu~enodogovori so arhivskite upravi i direkcii od nad 20 zemji: Bugarija, Turcija, Srbija i CrnaGora, Francija, Anglija, Avstrija, Italija, Ruska Federacija, Albanija, Polska, [vedska,Ungarija, Romanija, Slovenija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, kako i so nekolkuspecijalizirani arhivi vo SAD i vo Rusija.

ME\UNARODNA SORABOTKAI ARHIVSKI ISTRA@UVAWA

Protokol za sorabotka me|u Dr`avniot arhiv na RepublikaMakedonija i Generalnata direkcija na dr`avnite arhivi pri

Vladata na Republika Turcija (2004)

Protocol for cooperation between State Archives of The Republic ofMacedonia and The General Directorate of the State Archives under

the Government of Turkey (2004)

Page 42: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

41

For the purpose of supplementing the archive groups possessed by the State Archives of theRepublic of Macedonia, research activity is carried out in order to identify, record and copy thedocuments of relevance for the Macedonian people and Macedonia, which are private property ofowners in the Republic of Macedonia or kept in the foreign archives.

The research in the country is performed through involvement of the archivists of the StateArchives. In relation to owners, correspondence and personal contacts are maintained, and conditionsunder which the archive records may be transferred to the State Archives are negotiated.

Particular attention is paid to the conclusion of bilateral agreements for cooperation with therespective archive services in countries demonstrating their interest in mutual research. So far, theState Archives of the Republic of Macedonia has concluded such agreements with the archiveadministrations and directorates of more than 20 countries: Bulgaria, Turkey, Serbia and Montenegro,France, United Kingdom, Austria, Italy, Russian Federation, Albania, Poland, Sweden, Hungary,Romania, Slovenia, Croatia, Bosnia and Herzegovina, as well as with several specialized archives inUSA and Russia.

INTERNATIONAL COOPERATIONAND ARCHIVES RESEARCH

Dogovor za sorabotka me|u Dr`avniot arhiv na RepublikaMakedonija i Glavnata uprava na arhivite pri Ministerskiot

sovet na Republika Bugarija (2002)

Agreement for cooperation between State Archives of The Republic ofMacedonia and The Head Office of the Archives under the Ministers'

Council of The Republic of Bulgaria (2002)

Page 43: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

42

Pokompleksni i dolgoro~ni istra`uvawa se realizirani vo: Glavnata uprava naarhivite pri Ministerskiot sovet na Bugarija, Generalnata direkcija na dr`avnite arhivipri Vladata na Turcija, Arhivot na Srbija i Crna Gora (porane{en Arhiv na Jugoslavija),Avstriskiot dr`aven arhiv, Public Record Office-London, Nacionalniot arhiv vo Pariz,Dr`avniot arhiv na Ungarija, Hrvatskiot dr`aven arhiv, Arhivot na Slovenija i dr. Istra-`uvawata na arhivska gra|a vo stranskite arhivi se odvivaat vrz recipro~na osnova.

So osamostojuvaweto na Republika Makedonija vo 1991 godina i so nejzinoto prifa-}awe kako ramnopraven ~len na me|unarodnata zaednica, pred Dr`avniot arhiv naRepublika Makedonija se postavi pra{aweto za negovoto za~lenuvawe vo me|unarodnitearhivski organizacii i ostvaruvawe sorabotka so nacionalnite arhivi vo stranstvo. Toga{se pristapi kon iznao|awe novi formi za uspe{na sorabotka so arhivite vo stranstvo:obostrani arhivski istra`uvawa i izdava~ki zafati, razmena na izlo`bi na dokumenti idrugo.

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija vo 1992 godina vo Montreal, Kanada, stanaramnopraven ~len na Me|unarodniot arhivski sovet-MAS (International Council on Archives -ICA). Ottoga{ do denes se ostvaruva dvonaso~na sorabotka me|u ovie dve institucii.Globalnata mre`a na MAS se sostoi od pove}e od 1400 institucii - ~lenki vo 190 zemji.MAS sorabotuva so UNESCO i so drugi srodni me|unarodni organizacii i realiziraarhivisti~ki proekti sponzorirani od Sovetot na Evropa i Evropskata Unija.

Spogodba za sorabotka me|u Dr`avniot arhiv na Republika Makedonijai Federalnata arhivska agencija na Ruskata federacija (2004)

Agreement for cooperation between the State Archives of the Republic ofMacedonia and the Federal Archival Agency of the Russian Federation (2004)

Page 44: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

43

Complex and long-term research projects have been implemented in: The Head Office of theArchives under the Ministers' Council of Bulgaria, The General Directorate of the State Archivesunder the Government of Turkey, Archives of Serbia and Montenegro (former Archives of Yugoslavia),Austrian State Archives, Public Record Office London, National Archives in Paris, State Archives ofHungary, Croatian State Archives, Archives of Slovenia, etc. The research of archive records inforeign archives is carried out on reciprocal basis.

The independence of the Republic of the Macedonia in 1991 and its recognition as a fullmember of the international community posed the necessity before the State Archives of the Republicof Macedonia to apply for membership in international archives organizations and to establishcooperation with national archives of other states. In this context, new forms of effective cooperationwere initiated in relation to foreign archives, such as: mutual archives research and publishing activities,exchange of exhibitions of documents, etc.

In 1992, in Montreal, Canada, the State Archives of the Republic Macedonia became a fullmember of the International Council of Archives - ICA. Since then, interactive cooperation betweenthe two institutions has been established and maintained. The global network of ICA includes morethan 1400 institutions in 190 countries. The ICA collaborates with UNESCO and with other relevantinternational organizations and implements archives related projects supported by the Council ofEurope and European Union.

Spogodba za sorabotka me|u Dr`avniot arhiv na RepublikaMakedonija i Arhivot na Srbija i Crna Gora (2004)

Agreement for cooperation between the State Archives of the Republic ofMacedonia and the Archives of Serbia and Montenegro (2004)

Page 45: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

44

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija ima razviena izdava~ka dejnost. Arhivotobjavuva zbornici na dokumenti (serii) i monografii, podgotveni vrz osnova na arhivskatagra|a {to se ~uva vo Arhivot i vo stranskite arhivi, donesena od istra`uvawata vo vid nakopii. Celta na objavuvaweto na dokumentite za istorijata na Makedonija e tie da i stanatdostapni na po{irokata javnost i da se za{titat (se izbegnuva koristewe na originalite).

Publikuvaweto na dokumenti Dr`avniot arhiv go zapo~nuva vo 1963 godina. Zna~ajniserii se Turskite, Srpskite, Britanskite, Francuskite, Italijanskite, Avstriskite iGermanskite dokumenti za istorijata na makedonskiot narod, kako i serijata Dokumenti zadr`avno-pravniot razvoj na Makedonija.

Dr`avniot arhiv od 1964 godina go pe~ate{e svojot "Bilten na istoriskite arhivina SRM", a vo periodot 1972-1991 izleguva{e spisanieto "Makedonski arhivist" (19 broja).Me|u 1993 i 1996 godina izleguva{e internoto glasilo na Arhivot, "Informator", koe eobnoveno vo 2005 godina.

IZDAVA^KATA DEJNOSTNA DR@AVNIOT ARHIV

Izdanija posveteni na razvojot na Dr`avniot arhivna Republika Makedonija

Editions devoted to the development of the State Archivesof the Republic of Macedonia

Page 46: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

45

The State Archives of the Republic of Macedonia has developed a publishing activity. TheArchives publishes collections of documents (series), and monographs, prepared on the basis ofarchive records kept both in the Archives and in foreign archives, brought here in a form of copiesresulting from researches completed. The goal of the publishing of documents on the history ofMacedonia is to make them accessible to the general public and to preserve them by avoiding theuse of original documents.

The State Archives initiated the activity of documents publishing in 1963. Prominent seriesinclude Turkish, Serbian, British, French, Italian, Austrian and German documents related to thehistory of the Macedonian people, as well as the series of documents on the state and legal evolutionof Macedonia.

As of 1964, the State Archives issued its “Bulletin of Historical Archives of SRM”, and in theperiod 1972-1991, the newspaper “Macedonian Archivist” was published (19 editions). In the periodbetween 1993 and 1996, the internal Archives Newsletter “Informator” was publish, restored again in2005.

THE STATE ARCHIVESPUBLISING ACTIVITY

Od izdanijata na Dr`avniot arhiv {to se odnesuvaatna Osmanlisko-turskiot period

Some of the editions of the State Archives concerning the Ottoman-Turkish period

Page 47: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

46

Vo Dr`avniot arhiv raboti Komisija za izdava~ka dejnost, koja gi razgleduva predlo-zite za objavuvawe i dostavuva prioritetna lista do direktorot na institucijata. Pokrajnamenskite buxetski sredstva za izdava~ka dejnost se koristat i dopolnitelni sredstva(donacii i fondacii).

Nekoi od izdanijata na Dr`avniot arhiv se realiziraat vo sorabotka so doma{ni istranski institucii. Takov primer e zbornikot "Makedonija pod otomanskata uprava" vokoprodukcija na DARM i Turskite dr`avni arhivi. Serijata "Britanski dokumenti zaistorijata na Makedonija" pretstavuva dobar primer za sorabotka na Arhivot so stranskiambasadi.

Izdava~kata politika na Arhivot e naso~ena prvenstveno kon objavuvawe na arhiv-skata gra|a {to se ~uva vo Arhivot vo original ili pak reproducirano e donesena od istra`u-vawata vo stranstvo. Prvenstveno se objavuvaat serii na dokumenti za istorijata namakedonskiot narod i za odbele`uvawe zna~ajni nastani i li~nosti od nacionalnata ilokalnata istorija. Predlozite za objavuvawe poteknuvaat od arhivskite i od nau~niterabotnici. Prifatenite trudovi podle`at na nau~na recenzija.

Za obemnata izdava~ka produkcija na DARM svedo~i i Katalogot na izdanijata naDr`avniot arhiv na Republika Makedonija koj go davame vo prilog na publikacijava.

Od izdanijata na Dr`avniot arhiv {to seodnesuvaat na Ilindenskiot period

Some of the editions of the State Archives concerningthe Ilinden period

Page 48: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

47

The State Archives has its own Commission for Publishing Activity, which reviews the proposalsfor publishing and submits a priority list to the Director of the institution. Apart from allocated budgetaryfunds, additional resources are used for the purposes of the publishing activity (donations andfoundations).

Some of the editions of the State Archives have been accomplished in cooperation with nationaland foreign institutions. Such is the example of the collection “Macedonia under the Ottoman Ruling”,a co-production of SARM and the Turkish State Archives. The series “British documents on theHistory of Macedonia” is an exemplary case of cooperation of the Archives with foreign embassies.

The publishing policy of the Archives is primarily focused on the publishing of the archiverecords kept in the Archives in their original form or brought in from the research investigations inforeign Archives in a form of reproduction. Series of documents on the history of Macedonian peopleand documents marking important events or persons from national and local history have priority inpublishing. Proposals for publishing are made by archivists and scientists. The works approved forpublishing are subject to scientific review.

The Catalog of Editions of the State Atchives of the Republic of Macedonia confirms itsvoluminous publishing production attached to this publication.

Od izdanijata na Dr`avniot arhiv {to se odnesuvaat na sovremenata istorija na Makedonija

Some of the editions of the State Archives concernigthe contemporary history of Macedonia

Page 49: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

48

Koristeweto na arhivskata gra|a vo Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija eregulirano so Zakonot za arhivskata gra|a i drugi akti na Arhivot, kako i so rokovite iuslovite utvrdeni me|u imatelite na gra|ata i DARM, pri nejziniot priem.

Arhivskata gra|a mo`e da se koristi ako fondovite {to se od interes za korisnicitese vo arhivisti~ki sredena ili obrabotena sostojba. Vo princip, se koristat kopii od gra|ata(kserokskopii ili mikrofilmovi). DARM vo site objekti ima namenski prostorii - ~italniza koristewe na arhivskata gra|a.

Koristeweto na gra|ata vo Dr`avniot arhiv se pokrenuva so podnesuvawe Prijava zakoristewe. Izborot i prebaruvaweto na dokumentite se vr{i so uvid vo nau~no-informa-tivnite sredstva. Po barawe na korisnicite se vr{i kopirawe na gra|ata. Za sekoj korisnikna arhivskata gra|a se oformuva dosie so soodvetna dokumentacija.

Bibliotekata na Dr`avniot arhiv raspolaga so okolu 11.000 izdanija, od koi 881 seraritetni knigi. Staroslovenski i crkovnoslovenski rakopisi se 35, sozdadeni vo periodotod XIII do XX vek.

VODI^I NIZARHIVSKITE FONDOVI I ZBIRKI

Edna od primarnite zada~i na Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija e da gizapoznae potencijalnite korisnici na arhivskata gra|a so strukturata i sodr`inata naarhivskite fondovi i zbirki {to se ~uvaat vo Arhivot. Taa zada~a Arhivot ja ispolnuvapreku izdavaweto vodi~i.

Vo 1967 i 1977 godina se izdadeni vodi~i za fondovite i zbirkite vo devette isto-riski arhivi vo SR Makedonija. Vo 1982 godina e izdaden vodi~ot "Arhivskite fondovi izbirki vo arhivite i arhivskite oddelenija vo SFRJ - SR Makedonija", koj gi opfa}a fondo-vite vo Arhivot na Makedonija i vo devette istoriski arhivi.

Vo 1992 godina integriraniot Arhiv na Makedonija go izdade vodi~ot "Arhivskifondovi i zbirki vo Republika Makedonija", vo koj se vklu~eni fondovite i zbirkite {tose obraboteni ili primeni vo Arhivot vo periodot 1981-1992 godina. Vo nego se prika`anifondovite na centralniot del i na podra~nite oddelenija na Arhivot.

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija vo tekot na 2005 i 2006 godina pristapikon izdavawe Vodi~ niz arhivskite fondovi i zbirki vo DARM za periodot 1993-2005godina. Toj gi opfa}a centralniot del i oddelenijata na DARM.

INFORMACII I KORISTEWENA ARHIVSKATA GRA\A

Page 50: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

49

The use of the archives records in the State Archives of the Republic of Macedonia is regulatedby the Law on Archive Records and other relevant acts of the Archives, as well as by the terms andconditions agreed upon between records owners and SARM on the ocassion of their reception.

The archive records can be used if the record groups of interest for the users are in archivalproper classified or processed condition. In principle, copies of the records are used (xerox copies ormicrofilms). In all of its buildings, SARM has special premises - search rooms intended for archiverecords use.

The use of the archive records of the State Archives is initiated through Application for use.The selection and the search for documents is conducted by means of inspection of scientific andinformation resources. A file with appropriate documentation is established on each user of thearchive records.

The Library of the State Archives has around 11.000 editions, out of which 881 rare books. Thenumber of Old Slavic and Church Slavic manuscripts is 35, created in the period between XIII to XXCentury.

GUIDES THROUGH ARCHIVES RECORDGROUPS AND COLLECTIONS

One of primary tasks of the State Archives of the Republic of Macedonia is to inform potentialusers of the archive records on the structure and contents of the record groups and collections keptin the Archives. The Archives has accomplished this task by issung the relevant guides.

In 1967 and 1977, respectively, Guides on record groups and collections in the nine HistoricalArchives in Socialist Republic of Macedonia, were issued. The Guide titled “Record groups andcollections in archives and Archive Departments in SFRY - Socialist Republic of Macedonia”, wasissued in 1982, covering the holdings of the Archives of Macedonia and nine Historical Archives.

In 1992, the integrated Archives of Macedonia issued the Guide “Record groups and collectionsin the Republic of Macedonia”, covering record groups and collections processed or received in theArchive in the period 1981-1992. It presents the record groups of both the Central Department andregional departments of the Archives.

The State Archives of the Republic of Macedonia, in the course of 2005 and 2006, has initiatedthe issuance of the Guide through archive record groups and collections in the SARM, for the period1993-2005 . This Guide covers both the Central Department and regional departments of the StateArchives.

INFORMATION ON AND USEOF THE ARCHIVE RECORDS

Page 51: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

50

Gradeweto arhivski kadar pretstavuva dolgoro~na i prioritetna zada~a na Dr`avniotarhiv na Republika Makedonija. Vodeweto pravilna kadrovska politika vo arhivite sesmetalo za va`en preduslov za uspe{no funkcionirawe na arhivskata slu`ba i dejnost.Kadrovskata politika vo Dr`avniot arhiv konstantno bila naso~uvana kon zadovoluvawena stru~nite barawa i na zada~ite {to mu bile staveni vo nadle`nost na Arhivot soarhivskite propisi, vo soglasnost so obemot i strukturata na imatelite i arhivskitefondovi so koi toj raspolaga.

Vo makotrpniot proces na sozdavawe arhivisti~ki kadar se naiduvalo na mnogubrojnite{kotii. Vo Makedonija ne postoel educiran arhivski kadar. Arhivistite bile glavnoistori~ari i lingvisti. Arhivisti~kiot kadar so golemi napori izleguval od anonimnosti se zalagal za sopstvena afirmacija.

Prvite oblici na stru~no osposobuvawe na kadarot bile organiziranite arhivskikursevi i seminari. Vo periodot 1950-1952 godina ~etvorica arhivisti od Makedonija gizavr{ile kursevite vo Dubrovnik i vo Belgrad. Vo 1955/56 godina vo Skopje bil organiziran{estmese~en kurs za pomo{nici-arhivisti.

Vo podocne`nata faza usovr{uvaweto na arhivskiot kadar se odvivalo preku organi-zirawe seminari i stru~ni sovetuvawa, kako i so odr`uvawe pripravni~ki i stru~ni ispiti.

Golem broj arhivisti od Makedonija u~estvuvaa na razni sovetuvawa i kongresi organi-zirani na republi~ko, me|urepubli~ko, sojuzno i me|unarodno nivo. Materijalite od oviesobiri se objavuvani vo republi~koto spisanie "Makedonski arhivist", vo sojuznoto"Arhivist", vo me|unarodnoto “Archivum” i dr.

Vo 80-te godini, vo ramkite na sredno-naso~enoto obrazovanie vovedena e kulturo-lo{ka nasoka i se izu~uva predmetot Arhivistika.

Vo ramkite na visokoto obrazovanie vo Makedonija arhivistikata bila zastapenasamo vo predmetot "Pomo{ni istoriski nauki", na grupata Istorija na Filozofskiotfakultet vo Skopje.

Vo soglasnost so Zakonot za arhivska dejnost, vo periodot 1973-1990 godina arhi-vistite steknuvaa povisoki stru~ni zvawa - "Vi{ arhivist" i "Sovetnik arhivist", vrzosnova na stru~ni trudovi i osvedo~eni rezultati vo rabotata. Ovie zvawa bea vo funkcijana unapreduvawe na arhivskata struka i dejnost. Me|utoa, pra{aweto za stru~nite zvawastana neaktuelno po preminot na Arhivot na Makedonija vo dr`avnata uprava (1978), aosobeno od 1991 godina do denes, koga za vrabotenite vo DARM va`at zvawata za dr`avniteslu`benici.

Dr`avniot arhiv gi usovr{uva svoite kadri i preku specijalizaciski prestoi vostranski arhivi i {koli, so {to se steknuvaat so specijalisti~ki znaewa za istra`uvawei publikuvawe arhivska gra|a.

ARHIVSKI KADAR IKADROVSKA POLITIKA

Page 52: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

51

The establishment of proper archive staff has been a long-term and priority task of the StateArchives of the Republic of Macedonia. Appropriate human resource management policy indepartments has Always been deemed a precondition for the successful functioning of the archiveservice and activity. The staffing policy of the State Archives has been permanently oriented towardsachievement of compliance with professional requirements and tasks mandated for performance tothe Archives under the archival legislation, as well as in accordance with the scope and the structureof owners and archive record groups it possesses.

The complex process of the archival staff establishment and strengthening has coped withmany difficulties. In Macedonia, there were no trained archive professionals. Archivists were mainlyhistoricians and linguists by background. The archive staff had to make great efforts to exit anonimityand to affirm their work.

The first forms of professional training of the staff were the organized archival courses andseminars. In the period between 1950 and 1952, four archivists from Macedonia had completedcourses in Dubrovnik and Beldrade. In 1955/1956, in Skopje, six month seminar was organized forassistant archivists.

Later, the professional upgrading of archival staff has been organized through seminars andexpert consultations, as well as through beginning employee and expert examinations.

Many achivists from Macedonia participated in different consultations and congresses onRepublic, Inter-republics, Federal and international levels. The proceeds from these gatherings havebeen published in the Republic's magazine "Macedonian Archivist", in the Federal "Archivist",international: "Archivum", etc.

In the 80's, in the framework of the vocational secondary level education, major in culture wasintroduced, including the subject titled Archive Science.

In the framework of the higher education in Macedonia, the archive science was representedonly by one subject - Auxiliary Historical Science at the Department of History under the Faculty ofPhilosophy in Skopje.

According to the Law on Archive Activity, in the period 1973-1990, the archivists acquired higerexpert titles - Senior Archivist and Counseling Archivist, based on expert works and recognizedresults from their work. These titles were intended to serve the promotion of archival profession andactivity. However, the issue of expert titles lost its prominence with the integration of the Archives ofMacedonia in the state administration (1978), and especially after 1991, as of when the employeesof the SARM acquire the same titles as civil servants.

The State Archives also builds the capacity of its staff through specialized study visits to foreignarchives and schools, where they acquire specialized knowledge in archive records research andpublication.

ARCHIVE STAFF AND HUMAN RESOURCE MANAGEMENT POLICY

Page 53: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

52

Osobena gri`a za Dr`avniot arhiv pretstavuva deficitarniot kadar - orientalisti,informati~ari i drugi profili.

Vo 80-te i 90-te godini arhivistite od Makedonija gi zavr{uvaa podiplomskite studiipo arhivistika vo Zagreb i na Katedrata po istorija na Filozofskiot fakultet vo Skopje,steknuvaj}i zvawa magister i doktor na nauki.

Po inicijativa na Dr`avniot arhiv, vo 2000 godina pri Institutot za istorija naFilozofskiot fakultet vo Skopje se otvoreni dodiplomskite studii za nasokata Istorijaso arhivistika, a od 2004 godina se otvoreni i podiplomski studii po arhivistika.Dodiplomskite studii gi zavr{ija 20 mladi arhivisti, koi vo idnina }e se vrabotuvaat voDr`avniot arhiv i kaj imatelite na arhivska gra|a vo Republika Makedonija.

Arhivisti~kiot kadar vo tekot na izminatite 55 godini bele`i brz rast i razvoj. Vodale~nata 1951 godina Dr`avniot arhiv na NRM svojata rabota ja zapo~nal so dvajcaarhivisti. Vo 1960 godina nivniot broj porasnal na 7, a vo 1985 godina Arhivot imal 78vraboteni (75% na arhivisti~ki raboti).

Vo 1959 godina vo arhivite vo NR Makedonija imalo vkupno 45 vraboteni (1 vi{ arhi-vist, 16 arhivisti, 21 arhivski pomo{nik i dr.). Sostojbata vo 1968 bila podobrena: 96vraboteni od arhivskata struka, od koi 6 vi{i arhivisti, 21 arhivist i 56 arhivskipomo{nici.

DARM vo 1991 godina prerasnuva vo edinstvena upravna organizacija za celata teri-torija na Republika Makedonija i vodi edinstvena kadrovska politika. Vo periodot 1992-2005 godina se podobreni kadrovskata struktura na DARM, rakovodnite mesta i zvawata nadr`avnite slu`benici. Vo 1993 godina Dr`avniot arhiv imal vkupno 212 vraboteni, odkoi na arhivisti~ki raboti rabotele 8 inspektori-sovetnici, 44 vi{i stru~ni sorabotnici,36 samostojni stru~ni sorabotnici, 33 sorabotnici, 21 samostoen tehni~ki sorabotnik i 21tehni~ki sorabotnik.

Denes Dr`avniot arhiv ima vkupno 214 vraboteni, od koi status na dr`avni slu`beniciimaat i na upravni i stru~no-nau~ni raboti rabotat: 1 doktor na nauki, 3 magistri, 110 sovisoka stru~na podgotovka, 79 so vi{a i so sredna stru~na podgotovka, kako i 21 vrabotenso sredna i ni`a podgotovka, koi nemaat status na dr`avni slu`benici. Od vrabotenite sonau~ni zvawa i VSP, 23 se rakovoditeli na sektori i oddelenija, 60 se so zvaweto sovetnik,18 se vi{i sorabotnici, 7 se sorabotnici i 2 se pomladi sorabotnici. Od vrabotenite soSSP 46 se samostojni referenti, 14 se vi{i referenti, 2 se referenti i 17 se pomladireferenti.

Page 54: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

53

The Sate Archives faces particular concern of deficient staff, such as Orientalists, InformationExperts and other profiles.

During 80s and 90's, archivists from Macedonia attended post-graduate studies in archivescience in Zagreb, and at the History Department of the Faculty of Philosophy in Skopje, thus acquiringthe titles Magister of Masters of Arts and Doctor of Philosophy.

The Faculty of Philosophy in Skopje, at its History Department, upon the initiative raised by theState Archives, established studies with History with Archive Science as major in 2000, as well aspost graduate studies as of 2004. The regular studies have been completed by 20 young archiviststhat will be employed in the State Archives or with the archive records owners in the Republic ofMacedonia in future.

The archivist personnel has noted significant growth and development in the course of thepast 55. The State Archives of the People’s Republic of Macedonia started its activity with only twoarchivists in 1951. In 1960, this number increased to 7, and in 1985 the Archives had 78 employees(75 % on archive jobs).

In 1959, the archives of the People’s Republic of Macedonia had 45 employees in total (1Senior Archivist, 16 Archivists, and 21 Assistant Archivists, etc.). This state improved by 1968, whenthe structure of employees included 96 employees with background in archive science, out of whom6 Senior Archivist, 21 Archivists, and 56 Assistant Archivists.

In 1991, the State Archives of the Republic of Macedonia was transformed into uniqueadministrative organization holding jurisdiction for the whole territory of the Republic of Macedonia,and thus managing unique staffing policy. In the period 1992-2005, the staff structure of the SARMwas further improved, with regard to both managerial positions and titles of civil servants. In 1993,the State Archives had a total of 212 employees, out of whom 8 inspectors-advisors dealt with archivematters, 44 senior expert collaborators, 36 senior technical collaborators and 21 technical collaborators.

Today, the State Archives has 214 employees in total, with a status of civil servants, performingadministrative, expert and scientific activities. Their structure includes: 1 Doctor of Philosophy, 3Masters of Arts, 110 graduates, 79 with advanced and secondary vocational education completed,as well as 21 with secondary and primary school education who do not have a status of civil servants.The employees with scientific titles and higher education background include 23 heads of sectorsand departments, 60 are Advisors, 18 senior associates, 7 associates and 2 are junior associates.Among employees with secondary school background, 46 are senior officers, 14 are seniour clerks,2 clerks and junior clerks.

Page 55: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

54

Vo izminatiot 55-godi{en period zna~aen beleg vrz funkcioniraweto i razvitokotna Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija dale negovite rakovodni kadri i istaknatispecijalisti vo oblasta na arhivistikata.

Vo 1951 godina Dr`avniot arhiv go rakovodel Todor Taleski, doajen na makedonskataarhivistika. Negoviot pridones e golem vo pogled na arhivskoto zakonodavstvo, rabotataso imatelite, istra`uva~kata i izdava~kata dejnost i mati~nata slu`ba na Arhivot. Bildolgogodi{en zamenik-direktor na Arhivot (1960-1987) i zna~itelno ja unapredil iafirmiral negovata rabota. Bil dolgogodi{en urednik na spisanieto "Makedonskiarhivist". Objavuval stru~no-nau~ni trudovi od oblasta na arhivistikata.

Dolgogodi{en direktor na Arhivot na Makedonija e Dim~e Stojanov - Mire (1960-1978),pod ~ie rakovodstvo se gradat {est sovremeni arhivski zgradi i Arhivot preo|a vo dr`av-nata uprava. Pod negovo rakovodewe doa|a do kontinuiran i zasilen razvoj na arhivskatadejnost vo SR Makedonija.

Aleksandar Aleksiev go rakovodel Arhivot od 1978 do 1987 god., pri {to se anga`iralna problemite na istra`uva~kata i izdava~kata dejnost i {koluvaweto na arhivskiot kadar.

Viden pridones vo rabotata na arhivite vo Bitola i vo Skopje dal d-r Milo{Konstantinov. Se anga`iral i na teoretski plan, vo objavuvaweto prira~nici po arhi-vistika. Bil urednik na sojuznoto spisanie "Arhivist".

Zna~aen e pridonesot na Trajko Zajkovski vo postavuvaweto osnovi na sreduvaweto iobrabotkata na arhivskite fondovi vo arhivite. Objavuval stru~ni trudovi od ovaa oblast.

Za razvojot na istra`uva~kata dejnost na Arhivot zaslu`ni se Qubomir i VioletaGerasimovi, a za izdava~kata dejnost - Alenka Lape.

Qup~o Zorov se anga`ira za unapreduvawe na sreduvaweto, obrabotkata i za{titatana gra|ata kaj imatelite.

Dime Jurukov rabotel na razvojot na inspekciskata slu`ba i bil zamenik-direktorna Arhivot (1998-2002).

D-r Slavica Nikolovska rabotela na problemite na za{titata i obrabotkata naarhivskata gra|a i gi postavi osnovite na Informaciskiot sistem na Arhivot.

M-r Stanojka Todorovska ja unapredi za{titata na gra|ata preku nejzina konzervacijai restavracija.

Blagoj Mihov, kako direktor na Arhivot (1987-1990), se anga`ira{e za podobruvawena statusot na arhivskata gra|a i DARM.

RAKOVODITELI NA ARHIVOTI ISTAKNATI STRU^WACI

Page 56: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

55

The past 55 years period of the State Archives of the Republic of Macedonia activity anddevelopment has been marked by the significant contributions of its managers and outstandingexperts in the area of archive science.

In 1951, the State Archives was managed by Todor Taleski, a doyen of the Macedonian archivescience. His contributions in the domains of archive legislation, work with the archive records owners,research and publishing activities of the Archives were exceptional. He was Deputy Director of theArchives for many years (1960-1987) during which he promoted and affirmed the activity of theArchives. For many years, he was Editor in Chief of the magazine "Macedonian Archivist". He producedmany expert and scientific works in the area of archive science.

Dimche Stojanov - Mire was Director of the Archives of Macedonia for many years (1960-1978), and under his management six modern archives buildings were constructed and the Archiveswas integrated into the state administration. Under his leadership, the archive activity in the period ofSocialist Republic of Macedonia noted continuous and rapid growth.

Aleksandar Aleksiev managed the Archives from 1978 to 1987, and during this period he focusedon the issues of research and publishing activities, as well as on the education of the archive staff.

Milosh Konstantinov, Ph.D, contributed significantly to the performance of the archives in Bitolaand Skopje. His particular engagement was of theoretical nature, as well, resulting in publishedManuals in archive science. He was Editor in Chief of the federal newspaper “Archivist”.

The contribution of Trajko Zajkovski was significant in the domain of establishing the groundsof classification and proccesing of the archive record groups in the Archives. He published expertworks in this field.

Ljubomir and Violeta Gerasimov deserve merits for the growth of research activity of the Archives,while Alenka Lape is worthy of the merits for the publishing activity.

Ljupcho Zorov was engaged in the improvement of the classification, procesing and preservationof archive records at their owners places.

Dime Jurukov contributed to the development of the inspection service and he was DeputyDirector of the Archives (1998-2002).

Slavica Nikolovska, Ph.D, focused on the issues of archive records preservation and processingand she set the grounds for the establishment of the Information System of the Archives.

Stanojka Todorovska, M.A., contributed to the improved preservation of archive records, throughher conservation and restoration work.

Blagoj Mihov, as Archives Director (1987-1990), was engaged in the improvement of the statusof archive records and SARM itself.

THE ARCHIVES MANAGERSAND EMINENT EXPERTS

Page 57: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

56

D-r Ivan Aleksov, kako zamenik-direktor na Arhivot (1987-1998) se anga`ira{e vrzpostojnoto arhivsko zakonodavstvo. Raboti na unapreduvawe na za{titata kaj imatelite ivo obrabotkata na arhivska gra|a. Avtor e na stru~no-nau~ni trudovi od oblasta na arhi-vistikata i na arhivski izlo`bi prezentirani vo zemjata i vo stranstvo.

Borislav Naumovski, kako direktor na Arhivot (1990-1992) go afirmira{e Arhivot ija intenzivira{e bilateralnata sorabotka so stranskite arhivi.

D-r Simo Mladenovski, iako kratkotrajno go rakovodel Arhivot (1992), gi intenziviralarhivskite istra`uvawa vo stranstvo.

D-r Kiro Doj~inovski najprvo go rakovodel Arhivot na Skopje, a podocna i Dr`avniotarhiv (1992-1998). Se anga`iral vrz zaokru`uvawe na arhivskoto zakonodavstvo. Gi revi-talizira osnovnite funkcii na Arhivot i ja zasili istra`uva~kata i izdava~kata dejnost.

D-r Zoran Todorovski go rakovode{e DARM od 1998 do 2002 god. Gi intenzivira{ebilateralnata sorabotka, istra`uvawata vo stranstvo i publikuvaweto na arhivskata gra|a.

D-r Atanas Vangelov, kako direktor (2002-septemvri 2005) se zalaga{e za postavuvawenova istra`uva~ka i izdava~ka politika na Arhivot preku anga`irawe na arhivisti~kikadar.

M-r Sa{o Jankulovski, aktuelniot direktor na DARM od septemvri 2005 godina, seanga`ira vrz unapreduvaweto na osnovnite funkcii na DARM. Gi intenziviraistra`uvawata vo arhivite na SCG (sukcesija) i vo drugi zemji. Posveten e na digita-lizacijata na arhivskoto bogatstvo.

Vrz razvojot na istoriskite arhivi/podra~nite oddelenija na DARM zna~itelno prido-nele pove}e nivni dolgogodi{ni rakovoditeli: Mirjana Zajkovska i Cvetanka Pejkovska(Skopje), d-r Naum Celakoski i Ilinka Janeva (Ohrid), Aleksandar Krstevski (Bitola),Trajko Donev i Elena Parizova ([tip), Mihajlo Atanasoski (Prilep), Olga Ta{eva (Veles),Dimitar Masevski i Van~o Stojmanovski (Kumanovo), Stojan Veljanovski i Mladen Matovski(Tetovo), Eftim Curev (Strumica) i drugi.

Page 58: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

57

Ivan Aleksov, Ph.D, in his position of a Deputy Director (1987-1998), worked mostly on thecurrent archives legislation. He focused on the improvement of the archive records preservation attheir owners places and on such records processing. He was author of scientific and expert works inthe area of archive science and of archival exhibitions presented both in the country and abroad.

Borislav Naumovski, as Archives Director (1990-1992), affirmed the Archive and intensifiedbilateral cooperation with foreign archives.

Simo Mladenovski, Ph.D, who managed the Archives for a short period of time (1992), intensifiedthe archive research abroad.

Kiro Dojchinovski, Ph.D, assumed the position of a Director of the Archives of Skopje first, andthen of the State Archives (1992-1998). He was engaged in completing the archive legislation. Herevitalized the fundamental functions of the Archives and intensified research and publishing activities.

Zoran Todorovski, Ph.D, menaged SARM from 1998 to 2002. He intensified bilateral cooperation,research abroad and publishing of archive records.

Atanas Vangelov, Ph.D, as Director (2002- September 2005) endeavored to establish a newresearch and publishing policy in the Archives, through engagement of archive staff.

Sasho Jankulovski, M.A., the current Director of the SARM as of September 2005, is engagedin the promotion of the basic functions of the SARM. He intensified the research in the archives ofSerbia and Montenegro (succession) and in other countries. He is dedicated to the digitalization ofthe archival heritage.

The developement of the historical/regional archive departments of the SARM has been alsosupported by several managers, such as: Mirjana Zajkovska and Cvetanka Pejkovska (Skopje),Naum Celakoski, Ph.D, and Ilinka Janeva (Ohrid), Aleksandar Krstevski (Bitola), Trajko Donev andElena Parizova (Shtip), Mihajlo Atanasoski (Prilep), Olga Tasheva (Veles), Dimitar Masevski andVancho Stojmanovski (Kumanovo), Stojan Veljanovski and Mladen Matovski (Tetovo), Eftim Curev(Strumica), and many others.

Page 59: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

58

RAZVOJ NA CENTRALNIOT DEL I NA ODDELENIJATANA DR@AVNIOT ARHIV NA REPUBLIKA MAKEDONIJA

(1951-2006)

Dr`aven arhivna Republika Makedonija

(centralen del)

Na 6 januari 1951 godina Narodnoto sobranie na NR Makedonija go donelo Zakonot zadr`avnite arhivi, vrz osnova na koj na 1 april istata godina e formiran Dr`avniot arhivna NR Makedonija. Vo periodot 1965-2000 funkcionira kako Arhiv na Makedonija, a od2000 godina do denes kako Dr`aven arhiv na Republika Makedonija.

Sovremenata zgrada na DARM e vo upotreba od 1969 godina. Taa raspolaga so arhivskodepo i so rabotni prostorii za upravata i za personalot na Arhivot.

Bilateralnata sorabotka, istra`uvaweto i publikuvaweto se organizirani vo cen-tralniot del na DARM. Dr`avniot arhiv ima laboratorii za mikrofilmuvawe, za konzer-vacija na arhivskata gra|a i knigovrznica.

Dr`avniot arhiv gradi sopstven edinstven i integriran Informaciski sistem prekupotsistemite za informatika, za tehni~ka za{tita i za avtomatska regulacija na atmo-sferata vo depoata. Ovie potsistemi se voveduvaat i vo podra~nite oddelenija na Arhivot.

Centralniot del na DARM ima nadle`nost na okolu 300 prioritetni i 500neprioritetni imateli na arhivska gra|a {to se od dr`aven rang i zna~ewe.

^italnata na DARM raspolaga so 10 mesta i e opremena so 4 mikro~ita~i i 1 mikro~ita~- pe~ata~. Po barawe na korisnicite, Arhivot izrabotuva mikrofilmovi, fotokopii i dr.

Arhivot raspolaga so bogata stru~na biblioteka, koja opfa}a istoriografska iarhivisti~ka literatura, spisanija i enciklopediski izdanija.

Dr`avniot arhiv na Republika Makedonija (centralen del) raspolaga so vkupno 1.263arhivski fondovi i 27 zbirki, vo koli~estvo od 3.951 metri dol`inski (m1). Isto taka,Arhivot ima blizu 5.000.000 mikrosnimki od sopstvena arhivska gra|a i okolu 1.000.000mikrosnimki i 500.000 kopii od gra|a {to e istra`ena vo stranski arhivi. Vo Arhivot eprimena i digitalizirana arhivska gra|a (10.811 snimki). Najstariot dokument {to se ~uvavo Arhivot poteknuva od XII vek (fragment od Evangelieto na Svetiot apostol Luka).

Od zna~ewe e arhivskiot fond na Bitolskiot kadilak, (1607-1912). Arhivskata gra|aod ovoj fond se odnesuva na socijalnite i ekonomskite sostojbi vo Bitolskiot vilaet (190knigi - sixili so vkupno 40.000 akti, pi{uvani na staroturski jazik).

Od vremeto na turskata uprava vo Makedonija se so~uvani fondovite za okoliskiteupravi (kajmakamlaci) vo Prilep (1869-1912), Tetovo (1869-1912), op{tinskite upravi voVeles, Ko~ani, Kratovo, Kriva Palanka, Kumanovo, Prilep, Radovi{, Skopje, Tetovo i vo[tip (1869-1912).

Page 60: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

59

The State Achivesof the Republic of Macedonia

(central part)

On 6 January 1951, the People's Assembly of People's Republic of Macedonia adopted theLaw on State Archives, on the basis of which the State Archives of the People's Republic of Macedoniawas established on 1 April the same year. In the period 1965-2000, it functioned as the Archives ofMacedonia, and from 2000 until present as the State Archives of the Republic of Macedonia.

The modern building of the SARM has been in use from 1969. The building has repository andworking premises for the administration and the archives personnel.

The activities of billateral cooperation, research and publishing are organized in the SARMcentral part. The State Archives has microfilming laboratories and laboratories for conservation ofthe archive records, and bookbindery.

The State Archives has built its own unique and integrated Information System throughinformation sub-systems, and systems for tehnical protection and automatic climate regulation inthe repositories. The said sub-systems have been introduced in the Archives regional departmentsas well.

The SARM central part holds jurisdiction over more than 300 priority and 500 non-priorityarchive records owners, that are of national relevance.

The SARM Search Room has 10 positions and 4 microreaders and 1 microreader-printer.Upon users request, the Archive produces misrofilms, copies, etc.

The Archives has rich Expert Library, which possesses historiographic and archivial literature,magazines and encyclopedic publications.

The State Archive of the Republic of Macedonia (The Central part) has 1.263 archive recordgroups and 27 collections, in a quantity of 3.951 meters in length (m1). In addition to this, the Archiveshas 5.000.000 micro records of their own archive records and around 1.000.000 micro records and500.000 copies of archive records brought in from researches in foreign archives. The Archives alsoreceives digitalized archive records (10.800 records). The oldest document kept in the Archivesoriginates from XII Century (Fragments from the Gospel of the Saint Apostle Luke).

The archive record group of Bitola Kadilak-area under the jurisdiction of Qadi, a Moslem judge(1607-1912) is of high importance. The archive records from this group reveal social and economicconditions in Bitola Vilayet (190 books - sidjili/a judical records, containing 40.000 documents writtenin old Turkish language).

Archive record groups originating from the period of the Turkish ruling in Macedonia have beenpreserved, concerning district administrations (Vice Vizier’s areas) in Prilep (1869-1912), Tetovo(1869-1912), municipal administrations in Veles, Kochani, Kratovo, Kriva Palanka, Kumanovo, Prilep,Radovish, Skopje, Tetovo and Shtip (1869-1912).

THE DEVELOPEMENT OF THE CENTRAL PART ANDTHE DEPARTMENTS OF THE STATE ARCHIVES OF

THE REPUBLIC OF MACEDONIA (1951-2005)

Page 61: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

60

Kratko `itie na sv. Kliment Ohridski od DimitrijHomatijan (prepis od XIV vek)

A Short hagiography of St. Clement of Ohrid, by DimitrijHomatijan (a transcript from the 14th century)

Kliment Ohridski - drvena ikonaod XIV vek

Clement of Ohrid – a wooden iconfrom the 14th century

Cveten triod (Pentikostar,) staroslovenskirakopis od Prespansko od krajot na XIII vek

The Floral Triodion (Pentecost), an old Slavic scriptfrom Prespa from the end of the 13th century

Pismo od ohridskiot arhiepiskopGavril do nadvojvodata FerdinandHabzbur{ki (8 oktomvri 1587 god.)

The letter from the Ohrid Archibishop Gavrilto the Archduke Ferdinand of Habsburg(October 8, 1587)

Page 62: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

61

Makedonski grb odBerlinskiot grbovnik

(XVII vek)

A Macedonian coat-of-arms from The Berlin

Book of Coat-of-Arms(17th century)

Naredba od turskiot sultan so koj na Angele,sinot na Stefan Robev, trgovec od Ohrid, mu sedavaat privilegii da trguva vo Evropa, Persijai Indija (1841)

Order by the Turkish Sultan giving privileges toAngele, son of Stefan Robev, a renowned merchantfrom Ohrid, to trade with Europe, Persia and India(1841)

Poemata “O armatolos” (Serdarot) odGrigor Prli~ev (Atina, 1860)

The poem “O Armatolos”, by Grigor Prlichev(Athens, 1860)

Page 63: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

62

Od vremeto na nacionalnorevolucionernoto dvi`ewe na makedonskiot narod seso~uvani fondovite na vidni makedonski revolucioneri i dejci: Goce Del~ev, GrigorPrli~ev, Kuzman [apkarev, Vojdan ^ernodrinski, Petar Manxukov, Dimitar Vlahov, KrsteMisirkov i drugi, kako i na oddelni revolucionerni okruzi na TMORO/VMRO (1896-1926).

Fondovite na diplomatskite pretstavni{tva i trgovskite agentstva na Bugarija,Srbija, Grcija, Rusija, Velika Britanija, Francija, Avstro-Ungarija i Italija vo Turcija ivo Makedonija (1830-1941 god.)

Crkovnite fondovi na Gr~kata pravoslavna crkva vo Makedonija (1705-1917); na Bugar-skata egzarhija vo Makedonija (1890-1912); na Srpskata pravoslavna crkva vo Makedonija(1913-1941) i Islamskata verska zaednica (1919-1941).

Od periodot na bugarskata uprava vo Makedonija (1915-1918) se so~uvani fondoviteza okru`nite, okoliskite, gradskite i op{tinskite upravi.

Od periodot na srpskata uprava vo Makedonija (1918-1941) se fondovite od upravatana Vardarska banovina, gradskite i op{tinskite upravi (1929-1941).

Od vremeto na bugarskata okupacija na Makedonija (1941-1944) se fondovite na oblas-nite, okoliskite i gradskite op{tinski upravi, direkcii i policiski upravi, kako i navoenite sudovi.

Od periodot na Narodnoosloboditelnata vojna vo vardarskiot, egejskiot i pirinskiotdel na Makedonija se ~uvaat fondovite na voenite edinici: korpusi, divizii, brigadi,bataljoni i odredi na NOV i PO na Makedonija (1941-1945).

Znameto na Razlove~koto vostanie od1876 godina

The flag of the Razlovci Uprising from 1876

Pe~atot na Makedonskiot centralenrevolucioneren komitet od 1896 godina

The seal of the Macedonian Central RevolutionaryCommittee from 1896

Page 64: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

63

From the period of National Revolutionary Movement of the Macedonian people, archive groupson eminent Macedonian Revolutionaries and creators have been preserved, such as: Goce Delchev,Grigor Prlichev, Kuzman Shapkarev, Vojdan Chernodrinski, Petar Mandjukov, Dimitar Vlahov, KrsteMisirkov and others, as well as on certain revolutionary areas of TMORO/VMRO (1896-1926).

There are also archival groups of diplomatic missions and trade agencies of Bulgaria, Serbia,Greece, Russia, Great Britain, France, Austria-Hungary and Italy in Turkey and Macedonia, kept inthe Archives (1830-1941).

The church archival groups of the Greek Orthodox Church in Macedonia (1890-1912), BulgarianExarchate in Macedonia (1890-1912); Serbian Orthodox Church in Macedonia (1913-1941) andIslamic Religious Community (1919-1941).

From the period of Bulgarian ruling in Macedonia (1915-1918), the archival groups of district,regional, city and municipal administrations have been preserved.

From the period of Serbian ruling in Macedonia (1918-1941), the preserved archive groupsoriginate from the Vardar Banovina (regional unit ruled by a Ban), city and municipal administrations(1929-1941).

From the period of Bulgarian occupation of Macedonia (1941-1944), the are archive groupspreserved belonged to regional district and city municipal administrations, directorates and policeadministrations, as well as military courts.

From the period of National Liberation War in Vardar, Aegean and Pirin parts of Macedonia,archive groups of military units: corps, divisions, brigades, battalions and detachments of the National-Liberation War and Partisan Detachments of Macedonia (1941-1945) have been preserved andkept.

“The May Manifesto” toMacedonian people for unity of

Macedonian revolutionary forcesand for forming of an indipendentMacedonian state on the Balkans

(Vienna, May 1924)

“Majski manifest” domakedonskiot narod zaobedinuvawe na makedonskiterevolucionerni sili i zaformirawe makedonskanezavisna dr`ava na Balkanot(Viena, maj 1924)

Page 65: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

64

Od periodot na izgradbata na NR/SR Makedonija se fondovite na najvisokite dr`avniorgani: Antifa{isti~koto sobranie na narodnoto osloboduvawe na Makedonija (ASNOM)(1944-1945), Narodnoto sobranie na NR Makedonija/Sobranieto na SR Makedonija (1945-1990), Vladata na NR Makedonija/Izvr{niot sovet na Sobranieto na SR Makedonija (1945-1990), Pretsedatelstvoto na SR Makedonija (1974-1990).

Vo Arhivot se ~uvaat fondovite na organite na dr`avnata uprava na NR Makedonija/SR Makedonija, i toa: na ministerstvata, glavnite upravi i direkcii, komitetite, komisiitei sovetite (1945-1990).

Arhivot raspolaga so fondovite na op{testveno-politi~kite organizacii vo NR/SRMakedonija, i toa: Komunisti~kata partija na Makedonija/Sojuzot na komunisti na Make-donija, Narodniot front/SSRNM, sindikatot, mladinata i borcite od NOVM (1943-1990).

Isto taka, se ~uva i del od fondovite od oblasta na stopanstvoto, bankarstvoto,obrazovanieto, naukata, kulturata i sportot vo NR/SR Makedonija (1945-1990).

DARM raspolaga i so sedni~nata i druga arhivska gra|a na najvisokite dr`avni organina nezavisna Republika Makedonija, i toa: na Pretsedatelot na R Makedonija, Sobranietona R Makedonija i Vladata na R Makedonija (1991-2001).

Proglas na PK na KPJ vo Makedonija domakedonskiot narod za krevawe oru`enovostanie protiv fa{isti~kata okupacija naMakedonija (juli 1941)

Proclamation of the Provincial Committee of theCommunist Party of Yugoslavia in Macedonia tothe Macedonian people to start an uprising againstthe fascist occupation of Macedonia (July 1941)

Page 66: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

65

From the period of reconstruction of the People’s/Socialist Republic of Macedonia, there arearchive groups of the highest state bodies: Antifascist Assembly of the People’s Liberation ofMacedonia-ASNOM (1944-1945), National Assembly of the People’s Republic of Macedonia/Assemblyof the Socialist Republic of Macedonia (1945-1990), the Government of the People’s Republic ofMacedonia-/Executive Council of the Assembly of the Socialist Republic of Macedonia (1945-1990),Presidency of the Socialist Republic of Macedonia (1974-1990).

The Archives keeps the record groups of the bodies of the state administration of the People’sRepublic/Socialist Republic of Macedonia, such as: ministries, central administrations and directorates,committees, commissions and councils (1945-1990).

The Archives holds possession over the archive groups of social and political organizations inthe People’s Republic/Socialist Republic of Macedonia, such as: Comunist Party of Macedonia/Union of the Comunists of Macedonia, People’s Front/Socialist Union of the Workers of Macedonia(SSRNM), trade union, youth and veterans from the People’s Liberation Army of Macedonia (1943-1990).

Part of the archive groups in the areas of industry, banking, education, science, culture andsports in People’s Republic/Socialist Republic of Macedonia is also kept in the Archives.

SARM also keeps archive records from the sessions and other meetings of the highest statebodies of the independent Republic of Macedonia, such as: the President of the Republic of Macedonia,the Assembly of the Republic of Macedonia, the Government of the Republic of Macedonia (1991-2001).

Prominent places have been occupied by the personal and family archive groups of: Andreevfamily from Krushevo, Bogdanov, Masov and Kirkov families from Veles, Bogdanov family fromThessaloniki, Bogoevik family from Tetovo, Bojadziev family from Debar, Isakovski and Pop-Antov

Re{enie na ASNOM za voveduvawena makedonskiot jazik za slu`ben

jazik vo makedonskata dr`ava(2 avgust 1944)

Decision of ASNOM for establishmentof the Macedonian language as

official language in the Macedonianstate (August 2, 1944)

Bla`e Koneski, poet, filolog, kodifikator namakedonskiot literaturen jazik i prv pretsedatel naMakedonskata akademija na naukite i umetnostite

Blazhe Koneski, poet, philologist, codifier of theMacedonian literary language and the first President of theMacedonian Academy of Sciencies and Arts

Page 67: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

66

Zna~ajno mesto zazemaat li~nite i semejnite fondovi na: Andreevi od Kru{evo,Bogdanovi, Ma{ovi i Kirkovi od Veles, Bogdanovi od Solun, Bogoevi} od Tetovo, Bojaxieviod Debar, Isakovski i Pop Antovi od Skopje, Zozi i Danaba{ od Bitola, Popovi od Prilep,Saramapoza od Ohrid i drugi.

Arhivskite zbirki gi so~inuvaat fermani (1646-1859), berati (1702-1911), vakafnami(1574-1911), geografski karti, fotografii i drugi.

DARM ima razviena istra`uva~ka i izdava~ka dejnost (vidi za arhivskiteistra`uvawa i Katalog na izdanijata na DARM).

DARM organiziral pove}e arhivski izlo`bi i toa:

- "Makedonija niz vekovite";- "Makedonija od X vek do denes";- "Ilinden 1903-2003 - sto godini makedonska dr`avnost";- "ASNOM-dokumenti;"- "Goce Del~ev";- "Makedonskata vojska 1941-1945";- "Razvoj na prosvetata vo Makedonija";- "Evreite vo Makedonija 1941-1945", i dr.

Izlo`bite se prika`ani vo Republika Makedonija i vo stranstvo i go afirmiralearhivskoto bogatstvo so koe raspolaga DARM.

Centralniot del na DARM ja ima ulogata na glavna arhivska uprava, so edinstvenoplanirawe, rakovodewe i izvr{uvawe na rabotite spored arhivisti~ki standardi.

Odluka na Svetiot sinod za proglasuvaweavtokefalnost na Makedonskata pravoslavna crkva(Ohrid, 17 juli 1967)

A Decision by the Holly Synod for proclamation ofautocephaly of the Macedonian Ortodox Church (Ohrid,July 17, 1967)

Zaedni~ka peticija na Makedonskata patriotskaorganizacija i Obedineti Makedonci od SAD i Kanada do

EU, OON i svetskite lideri za priznavawe nanezavisnosta na Republika Makedonija (1991)

A joint petition by the Macedonian Patriotic Organization andUnited Macedonians from USA and Canada to the EU, OUN

and the world leaders for recognition of the independence ofthe Republic of Macedonia (1991)

Page 68: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

67

families from Skopje, Zozi and Danabash families from Bitola, Popov family from Prilep, Sarapamozafamily from Ohrid and others.

The Archives collections are composed of fermans/an imperial edict (1646-1859); berats/aimperial warrant (1702-1911); vakafnams/a deed of trust in mortmain (1574-1911); geographic maps,photographs, etc.

SARM has well developed research and publishing activity (see Archives Researc and Catalogueof SARM’s issues).

SARM organized many archival exhibitions, such as:- "Macedonia through the Centuries";- "Macedonia from X Century till present";- "Ilinden 1903-2003- Houndred Years of Macedonian State";- "ASNOM-documents";- "Goce Delchev";- "Macedonian Army 1941-1945";- "Developement of the education in Macedonia";- "The Jews in Macedonia 1941-1945", etc.

The exhibitions have been presented in the Republic of Macedonia and abroad, thus affirmingthe archival heritage of the SARM.

The central part of the SARM has the role of the central archive administration, with uniformplanning, managment and performance of the tasks in accordance with the archival standards.

Deklaracija za suverenost na Republika Makedonija, donesena odSobranieto na Republika Makedonija na 25 januari 1991 godina

A Declaration on the sovereignty of the Republic of Macedonia, passed bythe Assembly of the Republic of Macedonia on Janyary 15, 1991

Page 69: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

68

Istoriski arhiv - Bitola / Oddelenie Bitola

Arhivot vo Bitola e osnovan vo 1954 godina. Od 1990 godina stanuva podra~no oddele-nie na DARM. Oddelenieto Bitola denes ima nadle`nost nad 5 op{tini so 195 imateli naarhivska gra|a.

Oddelenieto ima sovremena arhivska zgrada koja e vo upotreba od 1979 god. do denes.Oddelenieto raspolaga so 916 fondovi i 25 zbirki, vo koli~estvo od 758 m1. Najstariotdokument e od XIII vek (pergament na staroevrejski jazik). Najgolemiot broj fondovi se odperiodot po Vtorata svetska vojna, no postoi i arhivska gra|a so va`ni podatoci za poli-ti~kata, kulturnata i stopanskata istorija na Bitola i Bitolsko do 1944 godina.

Pova`ni arhivski fondovi, so koi raspolaga Oddelenieto, se:

- "Gradsko poglavarstvo na gradot Bitola" (1921-1941);- "NOO na Bitolskata oblast" (1944-1945 );- "Gr~ko - Pelagoniska mitropolija-Bitola" (1755-1905);- sudskite fondovi od 1919 g.;- "Vakafskata uprava i muftistvoto na Bitolskiot okrug" (1912-1947);- mati~ni knigi na rodeni, ven~ani i umreni (1801/1962);- "Bra}ata Manaki" (1898-1964).

Fragment od rakopis pi{uvan nastaroevrejski jazik (okolu 13 vek)

A fragment of a manuscript written in Old-Jewish (about 13th century)

Konzularniot kor vo Bitola(foto: Bra}a Manaki, 1908)

Consular corps in Bitola(photo: Manaki brothers, 1908)

Page 70: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

69

Historical Archives Bitola / Department Bitola

The Archives of Bitola was established in 1954. In 1990, it became regional Department ofthe SARM. Today, the Department of Bitola holds jurisdiction in 5 municipalities with 195 archiverecords owners.

The Department has modern archive building, which has been in use since 1971. TheDepartment has 916 record groups, and 25 collections, in an amount of 758 m1. The oldest documentis from XIII Century (a parchment in old Jewish). Most of the Department’s record groups originatefrom the period after the World War II, but there are also important archive records containing valuabledata on the political, culture and economic history of Bitola and Bitola region until 1994.

The more important record groups in this Department include:- “City authority of the City of Bitola“ (1921-1941);- “National liberation unit of the Bitola area“ (1944-1945);- “Greek-Pelagonia Metropolitan’s residence-Bitola“ (1755-1905);- Court record groups from 1919;- “Vakuf’s administration and mufti’s jurisdiction in Bitola district“ (1912-1947);- Registries of birth, married and deceased (1801/1964);- “Manaki Brothers” (1898-1964).

Konzularniot kor i valijata na Bitolasnimeni pred Romanskiot konzulat (foto:Bra}a Manaki, 1908)

Consular corps and the vali of Bitolaprotographed in front of The Consulate ofRomania (photo: Manaki brothers, 1908)

Kamerata na bra}ata Manaki, prvitesnimateli na Balkanot

Manaki brothers camera, the first camermenon the Balkans

Page 71: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

70

^italnata raboti so 6 mesta za korisnici, a za nivna potreba se izrabotuvaat kseroks-kopii.

Bibliotekata raspolaga so 3.823 knigi, 163 naslovi na spisanija i 155 naslovi navesnici.

Oddelenieto Bitola ima razviena izdava~ka dejnost i ima organizirano pove}eizlo`bi po povod:

- "11 Oktomvri - Denot na vostanieto na Makedonija";- "4ti Noemvri - Denot na osloboduvaweto na Bitola";- "2ri Avgust - Denot na Ilindenskoto vostanie";- "11ti Mart - Denot na deportiraweto na Evreite";- "9ti Maj - Denot na pobedata nad fa{izmot";- postojana izlo`ba za tvore{tvoto na bra}ata Manaki.

Arhivskata gra|a se koristi od nau~ni rabotnici, od pravni i fizi~ki lica. Za nau~nipotrebi imalo nad 100 korisnici. Na nad 7.000 gra|ani im se izdadeni kopii od dokumentii uverenija. Oddelenieto raspolaga so biblioteka koja ima 3.824 monografski publikacii,829 spisanija i 641 vesnik.

Oddelenieto, vo sorabotka so Dru{tvoto na arhivskite rabotnici na Bitola, organi-ziralo 24 sovetuvawa so imatelite.

Legitimacija br.380 na Ilindenskataorganizacija od 1910 godina

Identification card No.380 of the Ilindenorganization from 1910

Page 72: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

71

There is a search room with 6 places for users, and xerox copies may be produced upon theirrequest.

The library poseses 3.823 books, 163 magazine headings and 155 newspaper headings.The Bitola Department has a well-developed publishing activity and has organized many

exhibitions on the following ocassions:- "October 11, the uprising day in Macedonia";- "November 4, the Liberation day of Bitola";- "August 2, the Ilinden uprising day";- "March 11, the Jews deportation day";- "May 9, the Day of the Victory over the Fascism";- permanent exhibition of Manaki Brothers work.

The archive records are used by scientist, as well as by legal and natural persons. There havebeen more than 100 users for scientific purposes. More than 7.000 copies have been made uponcitizens' requests. The Department has a library with 3.824 monographic publications, 829 magazinsand 641 newspapers.

The Department, in cooperation with the Association of the archive workers of Bitola, hasorganized 24 consultations with archive records owners.

Zapisnik od prvata sednica na Izvr{niot odbor na GradskiotNarodnoosloboditelen odbor na Bitola, odr`ana na denot

na osloboduvaweto na Bitola (4 noemvri 1944 god.)

The minutes of the first session of The Executive Boardof the National-Liberation Council of Bitola, held on the day

of the liberation of Bitola (November 4, 1944)

Page 73: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

72

Istoriski arhiv - Veles / Oddelenie Veles

Arhivot vo Veles e formiran vo 1954 godina. Oddelenieto raboti vo nova namenskazgrada i ima ~italna. Toa e nadle`no za 10 op{tini vo reonot na Povardarjeto i vr{inadzor nad rabotata na 267 imateli na arhivska gra|a. Oddelenieto raspolaga so 538fondovi i 8 zbirki, vo koli~estvo od 732 m1. Najstariot dokument e Dogovorot za kupopro-da`ba na imot od 1768 godina.

Pozna~ajni arhivski fondovi se:

- op{tinite i op{tinskite upravi (1918-1941);- narodnite odbori i sobranija na op{tinite (1944-1990);- politi~kite organizacii (1944-1990);- trgovskite semejstva Kicovi i Haxi Petru{evi (1800-1918) i pove}e li~ni fondovi.

Oddelenieto Veles podgotvi nekolku arhivski izlo`bi:

- "Dokumenti za Vele{kiot partizanski odred Dimitar Vlahov";- "Revolucionernoto i tvore~ko `iveewe na Ko~o Racin";- "@ivotot i tvore{tvoto na Jordan H. K. - Xinot";- "Veles vo minatiot vek" i- "Veles niz dokumenti i fotografii".

Oddelenieto raspolaga so ~italna, vo koja se koristi gra|a za nau~ni celi i za potre-bite na pravni i fizi~ki lica.

Panorama na gradot Veles(okolu 1910 god.)

Panorama of the City of Veles (about 1910)

Vele{anecot Dime Korobar predSolunskata gimnazija (1893)

Dime Korobar, the dweller of Veles infront of The Salonica High School (1893)

Page 74: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

73

Historical Archives - Veles / Department Veles

The Archives of Veles was astablished in 1954. The Department works in a new, specificpurpose building with a search room. Its jurisdiction covers 10 munincipalities in the Vardar area andit supervises 267 archive records owners. The Department has 538 archival record groups and 8collections, in an amount of 732 m1. The oldest document is the Contract on property sale from 1768.

The more important archival record groups include:- municipalities and municipal administrations (1918-1941);- People's Councils and Assemblies of Municipalities (1944-1990);- Political organizations (1944-1990);- Trading families Kicovi and Hadzi Petrushevi (1880-1918) and other personal archivalrecord groups.

The Veles Department has organized several archive exhibitions:- “Documents of the Veles Partisans Detacment Dimitar Vlahov”;- “Revolutionary and creative life of Koco Racin“;- “Life and work of Jordan H.K.-Dzinot”;- “Veles in the past century” and- “Veles through documents and photographs”.

The Department has search room, in which archival records are used for scientific purposes,and for the needs of legal and natural persons.

Pismo od narodniot heroj Vasil Antevski dobrat mu, pi{uvano vo Skopskiot oblasten zatvor(9 avgust 1942 god.)

The letter of the national hero Vasil Antevski to hisbrother, written in The Regional prison in Skopje(August 9, 1942)

Ku}ata na poznatiot makedonskirevolucioner i poet Kosta Racin

A house of the famous Macedonianrevolutionary and poet Kosta Racin

Page 75: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

74

Arhiv na Kumanovo / Oddelenie Kumanovo

Arhivot vo Kumanovo e osnovan vo 1954 godina. Denes dejstvuva kako oddelenie vosostav na DARM. Pod negova nadle`nost se 6 op{tini vo severoisto~na Makedonija. OvaOddelenie raboti vo ote`nati uslovi i vo nenamenska stara zgrada. Poradi toa, krupenproblem pretstavuva smestuvaweto i ~uvaweto na arhivskata gra|a.

Oddelenieto vr{i nadzor nad rabotata na 200 imateli na arhivska gra|a. Oddelenietoraspolaga so 543 fondovi i 8 zbirki, vo koli~estvo od 423 m1 i 80 mikrolenti. Najstariotdokument e Samarxiskiot defter od 1870 godina. Najgolemiot del od gra|ata e sozdaden poVtorata svetska vojna. Arhivot raspolaga so dokumenti so ekonomska, socijalna, kulturnai politi~ka sodr`ina.

Pozna~ajni fondovi so koi raspolaga Oddelenieto se:

- "Gradsko poglavarstvo na gradot Kumanovo" (1918-1941);- Narodnoosloboditelni i narodni odbori na op{tinite Kratovo, Kumanovo iZletovo (1944-1965 godina);- sobranijata na op{tinite Kumanovo, Kriva Palanka i Kratovo;- politi~kite organizacii (1945-1990);- crkovnite fondovi (1918-1941);- semejnite i li~nite fondovi (1894-1946).

Oddelenieto ima postojana arhivska izlo`ba "Kumanovo niz dokumenti i fotografii".

Mati~nata kniga na ven~anitevo hramot “Sv. Troica” (1907)

The civic register of marriages inthe church “Holly Trinity”(1907)

Protokol od zasedanieto nacrkovno-u~ili{nata op{tinavo Kriva Palanka,rakovodeno od mitropolitotTeodosij Skopski(1890)

The minutes of the session ofThe parish in Kriva Palanka,chairwed by the archibishopTeodosij Skopski (1890)

Page 76: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

75

Archives of Kumanovo / Department Kumanovo

The Archives of Kumanovo was astablished in 1954. Today, it operates as Department withinthe SARM. Its jurisdiction spreads over 6 municipalities in the northeastern part of Macedonia. ThisDepartment works under dificult conditions, in old building not intended for the purpose. Therefore,the biggest problem there is the accomodation and preservation of archive records.

The Department supervises the work of 200 archive records owners. The Department has 543archival record groups and 8 collections, in an amount of 423 m1 and 80 micro-tapes. The oldestdocument is the “Samardziski defter” (Packsaddle Maker's account book). Most of the archive recordswere created after the World War II. The Archives possess documents with economic, social, cultureand political contents.

The more important archival record groups kept in the Department are:- “The Authority of the City of Kumanovo “(1918-1941);- People's Liberation and People's Councils of the Municipalities of - Kratovo, Kumanovoand Zletovo” (1944-1965);- Assemblies of the Municipalities of Kumanovo, Kriva Palanka and Kratovo (1945-1990);- Political organizations (1944-1990);- Church archival record groups;- Family and personal archives.

The Department has permanent exhibition titled “Kumanovo through documents andphotographs.

Pismo od konferencijata na narodnite odbori voKumanovsko do Prezidiumot na ASNOM vo vrska so

izgradbata na narodnata vlast (17 septemvri 1944 god.)

The letter from the conference of the national councils inKumanovo to the Presidium of ASNOM concerning the

formation of the people’s authority (September 17,1944)

Zapisnik od konstitutivnata sednica na Sobranietona op{tina Kumanovo (27 januari 1991 god.)

The minutes of the constitutive session of The Assemblyof Municipality of Kumanovo (January 28,1991)

Page 77: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

76

Istoriski arhiv - Ohrid / Oddelenie Ohrid

Arhivot vo Ohrid e formiran vo 1951 godina. Novata namenska zgrada na Arhivot epu{tena vo upotreba vo 1973 godina.

Oddelenieto Ohrid raboti so 385 imateli na arhivska gra|a. Raspolaga so 598 fondovii 17 zbirki, vo vkupno koli~estvo od 929 m1 i 47 mikrolenti. Najstar dokument e fragmentod staroslovenskiot rakopis "Triod Lazarevac" od XIV vek. Najgolemiot del od arhivskatagra|a e od periodot po Vtorata svetska vojna, a fragmentarno i od XIX vek. Raspolaga sova`ni podatoci za politi~kata, kulturnata i stopanskata istorija na Ohrid i podra~jeto.

Od osobeno zna~ewe se Zbirkata makedonski crkovnoslovenski rakopisni knigi od14 do 19 vek i Zbirkata orientalni rakopisni i pe~ateni knigi.

Pozna~ajni arhivski fondovi se:

- crkovnite i manastirskite fondovi (1862-1948);- op{tinskite upravi (1918-1941 i 1941-1944);- narodnite odbori (1944-1953) i op{tinite (1953-1990);- Hidrobiolo{kiot zavod (1934);- industriskite, trgovskite i turisti~kite organizacii;- gimnaziite i osnovnite u~ili{ta (1913-1945).

Najzna~ajni li~ni fondovi se na Grigor Prli~ev i Boris Bojaxiski i na trgovskitesemejstva Grup~evi, Jovanoski, Kocarevi i drugi;

Realizirana e izlo`bata na dokumenti "Ohrid niz istorijata".Oddelenieto raspolaga so ~italna so 6 mesta i aparati za kopirawe na arhivskata gra|a.

Letopis na manastirot “Sv. Naum Ohridski”so starite manastirski pe~ati (1855)

Chronicle of the Monastery “St. Naum of Ohrid”with the old monastic seals (1855)

Page 78: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

77

Historical Archives - Ohrid / Department Ohrid

The Archives of Ohrid was astablished in 1951. The new specific purpose building of theDepartment was put in use in 1973.

The Ohrid Department works with 385 archival records owners. It handles 598 archival recordgroups and 17 collections, in an amount of 929 m1 and 47 micro-tapes. The oldest document is thefragment from Slavic manuscript “Triod Lazarevac” from the XIV Century. Most of the archive recordsoriginate from the period after the World War II, while some fragments date from XIX Century. TheDepartment possesses important data on the political, cultural and economic history of Ohrid and thesurrounding area.

The Collection of the Macedonian Church Slavic Manuscript Books from XIV to XIX Centuryand Collection of Oriental Handwritten and Printed Books are of exceptional value.

The following can be mentioned as significant archival record groups:- the church and monastery archival record groups (1862-1948);- municipal administrations (1918-1941 and 1941-1944);- People's Councils (1944-1953) and municipalities (1953-1990);- Hydrobiological Institute (1934);- industrial, commercial and tourist organizations;- secondary and primary schools (1913-1945).

The most importand personal archival record groups include those belonging to the families ofGrigor Prlichev and Boris Bojadziski and the trading families Grupce, Jovanoski, Kocarevi and others.

The exhibition of documents “Ohrid through the history“ has been promoted.The Department has a search room with 6 places and copying machines for the archival records.

Pomenik na manastirot “Sv. JovanBigorski” (Debarsko), od XVII vek

Manuscript of the Monastery “St. JovanBigorski” (Debar area), from 17th century

Obvinitelen akt na Bitolskiot sud protivgrupa komunisti: Koli{evski, Piruze i dr.(19 oktomvri 1941 god.)

The indictment at the Court of Bitola against agroup of communists: Kolishevski, Piruze andothers (October 19, 1941)

Page 79: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

78

Istoriski arhiv - Prilep / Oddelenie Prilep

Arhivot vo Prilep e osnovan vo 1955 godina. Oddelenieto denes ima nadle`nost nad6 op{tini i vr{i nadzor vrz rabotata na 188 imateli. Raboti vo stara adaptirana zgradaso dogradeno depo.

Oddelenieto raspolaga so 540 fondovi i 7 zbirki, vo koli~estvo od 720 m1. Najstariotdokument e Mati~nata kniga na rodenite od Eparhijata Sekira~ka, od 1830 godina. Pogole-miot del od gra|ata se odnesuva na periodot po 1944 godina.

Pozna~ajni fondovi vo ova Oddelenie se:

- "Gradska op{tinska uprava - Kru{evo" (1941-1944 godina);- pravosudnite fondovi (1914-1944) i (1945-1990);- u~ili{nite nastojatelstva (1913-1941);- narodnite odbori i sobranija na op{tini (1944-1990);- politi~kite organizacii (1944-1990);- gimnaziite, srednite i osnovnite u~ili{ta (1914-1980);- "Institutot za tutun-Prilep" (1924- );- fondovite na Pravoslavnata crkva (1872-1945);- fondovite na humanitarnite dru{tva (1919-1930).

Oddelenieto raspolaga so ~italna i sopstvenata gra|a ja dava za nau~no polzuvawe iza potrebite na pravnite i fizi~kite lica.

Zasedanie na Crkovnata op{tina vo Prilep sopotpisi na Marko Cepenkov i drugi (1872)

The minutes of the parishe’s session in Prilep withsignatures of Marko Cepenkov and others (1872)

Naroden sobir vo manastirot“Treskavec” (Prilepsko)

People’s gathering in Monastery“Treskavec” (Prilep area)

Page 80: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

79

Historical Archives of Prilep / Department Prilep

The Archive in Prilep was established in 1956. Today, the Department holds jurisdiction in 6municipalities and supervises the work of 188 archive records owners. It works in an old reconstructedbuilding, with a repository premises added on it.

The Department has 540 archival record groups and 7 collections, in an ammount of 720 m1.The oldest document is the Registry of Births from Eparchy Sekiracka, from 1830. Most of thearchive records concern the period after 1944.

The more important archival record groups in this Department include:- "City municipal administration - Krushevo" (1941-1944);- Court archival record groups (1914-1944) and (1945-1990);- School custodities (1913-1941);- People's Councils and Assemblies of municipalities (1944-1990);- Political organizaztions (1944-1990);- High schools, secondary and primary schools (1914-1980);- "The Tobacco Institute - Prilep" (1924- );- church archival record groups of the Orthodox Church (1872-1945);- archival record groups of humanitarian societies (1919-1930).

The Depatrment has a search room and it allows access to its archive records, to be used forscientific purposes or as needed by legal and natural persons.

Zapisnik od osnova~koto zasedanie naCrkovnata op{tina vo Prilep (1872)

The minutes of constitutive session of the parishin Prilep (1872)

Karta so ozna~eni mesta na u~ili{tavo Prilep i Prilepsko (1936)

The map of marked places with schools inPrilep and Prilep area (1936)

Page 81: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

80

Arhiv na Skopje / Oddelenie Skopje

Vo 1952 godina funkcionira kako okoliski Istoriski arhiv-Skopje, a od 1974 god.kako Arhiv na Skopje. Vo 1991 godina se transformira vo Podra~no oddelenie-Skopje naDARM, a od 2004 god. e Oddelenie - Skopje. Postojnata nadle`nost na Oddelenieto gi opfa}aSkopje i negovata okolina so 18 op{tini.

Raboti so 220 prioritetni imateli na arhivska gra|a. Vo periodot 1952-2005 god. serealizirani 35.729 poseti za davawe stru~na pomo{ na imatelite i 890 inspekciski poseti.

Oddelenieto raspolaga so 675 fondovi i 10 zbirki, vo vkupno koli~estvo od 2.455 m1,205 mikrolenti so 164.789 mikrosnimki i 7.097 mikrofi{i so 88.653 snimki. Najstariotdokument e za formiraweto na Dru{tvoto na Crveniot krst pri Evrejskata op{tina voSkopje, od 1915 godina.

Me|u pozna~ajnite fondovi, so koi raspolaga Oddelenieto se:

- Gradskoto poglavarstvo na Op{tinata na gradot Skopje (1918-1941);- narodnoosloboditelnite i narodnite odbori na gradot Skopje (1944-1953);- fondovite za prosvetnite, kulturnite i nau~nite institucii (1919-1980);- industriskite i trgovskite pretprijatija (1919-1990);- fondovi na pravoslavnata i islamskata vera (1919-1946);- zbirkata od 30.000 fotografii za Skopje i negovata okolina (1928-1983).

Gravura na gradot Skopje od XVI vek

Engraving of the City of Skopje from the16th century

Pismo do Evrejskata op{tina vo Skopje zaformirawe Dru{tvo na Crveniot krst

(1915)

The letter to The Jewish community in Skopjeconcerning formation of Red Cross Society

(1915)

Page 82: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

81

The Archives of Skopje / Department Skopje

In 1952, it operated as regional Historical Archives - Skopje, and from 1974 as Archives ofSkopje. In 1991, it was transformed into SARMS’s Regional Department-Skopje, and as of 2004 it istitled Department Skopje. The Department covers Skopje and its vicinity with 18 municipalities.

The Department works with 220 priority archive records owners. In the period between 1952and 2005, 39.729 visits were paid to records owners for the purpose of providing expert assistanceto archive records owners, as well as 890 inspection visits.

The Department has 675 record groups and 10 collections, amounting to 2.455 meters inlength (m1) and 205 micro tapes, with 164.789 micro records and 7.097 microfiches with 88.653records. The oldest document is related to the foundation of the Red Cross Society within the Jewscommunity in Skopje in 1915.

The more prominent record groups kept in this Department include:- City authority of the Municipality of the City of Skopje” (1918-1941);- National-Liberation Councils and People’s Councils of the City of Skopje (1944-1953);- archive groups of the educational, cultural and scientific institutions (1919-1980);- industrial and commercial companies (1919-1990);- archive groups of Orthohdox and Islamic religions (1919-1946);- collection of the 30.000 photographs of Skopje and its surroundings (1928-1983).

Zapisnik od sednicata na Op{tinata na gradotSkopje so spisok na odbornicite-komunisti,od 27 oktomvri 1920 god. (Skopska crvena op{tina)

The minutes of the session of the Municipality of Skopjeheld October 27,1920, with a list of council members-commmunists (Skopje red municipality)

Proekt za zgradata na Gradskotopoglavarstvo vo Skopje (1935)

Project of the building of The Municipality ofSkopje (1935)

Page 83: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

82

Odddelenieto ima svoja mikrofilmska laboratorija.Oddelenieto ima razviena izdava~ka dejnost {to mo`e da se vidi od ediciite:

"Svetli likovi od revolucionernoto minato na Skopje", "Memoari", "Monografii".Oddelenieto e dobitnik na pove}e op{testveni priznanija.^italnata raspolaga so 10 mesta i so tehnika za mikrofilmuvawe i kserokopirawe

na gra|a.Oddelenieto od 1968 godina raspolaga so sovremena arhivska zgrada, me|utoa, poradi

pregolemiot priliv na gra|a od imatelite re~isi ne e vo sostojba da prima nova arhivskagra|a.

Oddelenieto organizira nekolku arhivski izlo`bi:

- "Odrazot na skopskiot zemjotres vo stranskiot pe~at" (1965);- "Titovite i na{i jubilei" (1977);- "[eeset godini na Skopskata crvena op{tina" (1980);- "Trieset i sedum godini sloboden i tvore~ki `ivot" (1981);- "Trisetgodi{noto postoewe na Arhivot na Skopje" (1982);- "Triset godini od zemjotresot vo Skopje" (1993);- "Na slobodno Skopje so qubov" postojana postavka vo Oddelenieto.

Arhivskite fondovi, so koi raspolaga Oddelenieto-Skopje, se koristat za nau~no-istra`uva~ki celi i za ostva-ruvawe na najraznovidni potrebi na pravni i fizi~ki lica(od raboten odnos, od imotno-praven karakter i dr.).Bibliotekata na Oddelenieto-Skopje raspolaga so 26.936bibliote~ni edinici i slu`i za potrebite na vrabotenitei istra`uva~ite.

Proglas od MK na KPM - Skopje do skopjani zau~estvo vo redovite na Narodnoosloboditelnata

vojska (6 maj 1944 god.)

The proclamation of the local Committee of CPM tocitizen of Skopje for taking part in the National-liberation

army (May 6,1944)

Centarot naSkopje predzemjotresotod 1963 god.

Centre of Skopjebefore theearthquakefrom 1963

Page 84: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

83

The Department has its own Microfilm Laboratory.The Department has well developed publishing activity, which can be confirmed by the issues

of: “Glorious Persons of Skopje’s revolutionary past”; “Memoirs”; “Monographs”.The Department has been awarded several public awards.The search room has 10 positions and micro filming equipment and xerox copying equipment.The Department has modern archive building from 1968, but due to the excessive inflow of

archive records from owners, it is almost impossible to accept new archive records.

The Department has organized several archive exhibitions:- “Reflection of the Skopje Earthquake in foreign press” (1965);- “Tito’s and our Jubilee” (1977);- “Sixty years of Skopje Red Community” (1980);- “Thirty seven years of free and creative life” (1981);- “Thirty years existence of Archives of Skopje” (1982);- “Thirty years from the Skopje earthquake” (1993);- “To free Skopje with love” permanent exhibition in the Department.

The archive groups in the Department Skopje are used for scientific and research purposesand in response of different demands by legal and natural persons (in the domains of employment,legal and proprietary affairs, etc.). The Skopje Department Library has 26.936 librarian units andserves the needs of the employees and the researchers.

Zapisnik od konstitutivnata sednica naSovetot na gradot Skopje kako lokalnasamouprava (14 april 2005 god.)

The minutes of the constitutive session of TheCouncil of the City of Skopje, as local self-government (April 14,2005)

Pregled na pomo{ta upatena na gradot Skopje(1963-1974) po povod zemjotresot od 1963 god.

A list of the aid sent to the City of Skopje duringthe period 1963-1974 on account of the

earthquake from 1963

Page 85: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

84

Istoriski arhiv - Strumica / Oddelenie Strumica

Arhivot vo Strumica e formiran vo 1956 godina. Oddelenieto raboti vo adaptiranazgrada. Korisnicite mo`e da bidat uslu`eni so kserokskopirana gra|a.

Teritorijalnata nadle`nost na Oddelenieto e za 6 op{tini i vr{i nadzor nad 225imateli na arhivska gra|a.

Oddelenieto raspolaga so 453 fondovi i 8 zbirki, vo koli~estvo od 415 m1. Najstariotdokument e Kodeksot na Evangelisti~ko-metodisti~kata crkva vo Strumica od 1882 godina.

Pozna~ajni fondovi vo ova Oddelenie se:

- narodnoosloboditelnite i narodnite odbori (1944-1962);- bankarskite, industriskite, zemjodelsko-{umarskite, trgovskite, ugostitelskitei zanaet~iskite pretprijatija i du}ani (1939-1959);- komorite i stopanskite zdru`enija (1945-1962);- zanaet~iite i trgovcite (1920-1951);- sobranijata na op{tinite (1963-1990);- politi~kite organizacii (1945-1990).

Zna~aen semeen fond e "Haxi-Skerlevi" (1928-1958).

Kodeks na strumi~kataEvangelisti~ko-metodisti~ka

crkva od 1882 godina

The Code of the United MethodistChurch of Strumica from 1882

Manastirskata crkva “Bogorodica Milostiva”, vos. Veljusa (Strumi~ko), poznat arhivski centar odXI vek

The Monastery church “The Gracious Virgin Mary” inthe village of Veljusa (Strumica area), an importantarchival centre from the 11th century

Page 86: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

85

Historical Archives of Strumica / Department Strumica

The Archives in Strumica was established in 1956. The Department works in reconstructedbuilding. The users can be served with copied archive records.

The territorial jurisdiction of the Department covers 6 municipalities and it supervises 225 archiverecords owners.

The Department has 453 archival record groups and 8 collections, in an amount of 415 m1. Theoldest document is the Code of Evangelist - Methodist Church in Strumica from 1882.

The most important archival record groups in this Department include:- People's Liberation and People's Councils (1944 1962);- banks, industrial, agricultural and forestry, comercial, innkeeper and craftsman firms andstores (1939-1959);- chambers and bussines associationsons (1945-1962);- craftsmen and merchants (1920-1951);- Assemblies of municipalities (1963-1990);- political organizations (1945-1990).

An outstanding family archives belongs to the Hadzi-Skerlev family (1928-1958).

Spisok na mobilizirani oficeri - artilercivo redovite na NOV od Strumi~ka op{tina(27 fevruari 1945 god.)

List of mobilized officers in artilery in National-Liberation Army from Strumica (February 27, 1945)

Pravilnik na prosvetno-kulturnoto dru{tvo“Reqa Krilatica” vo Strumica (1927)

Rulebook of the education and culture society“Relja Krilatica” in Strumica (1927)

Page 87: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

86

Istoriski arhiv - Tetovo / Oddelenie Tetovo

Arhivot vo Tetovo e formiran vo 1961 godina. Oddelenieto denes ima teritorijalnanadle`nost nad 9 op{tini vo Polo{kiot region. Oddelenieto raboti vo stara adaptiranazgrada, izgradena vo 1929 godina, i raspolaga so samo 320 m2.

Oddelenieto vodi gri`a za 183 imateli na arhivska gra|a. Organizirani se 15 stru~nisovetuvawa so vrabotenite vo pisarnicite kaj imatelite.

Oddelenieto raspolaga so vkupno 759 fondovi so 5.872 kutii i 8.731 knigi, vokoli~estvo od 760 m1. Najstariot dokument e Tetovskiot sixil od 1704 godina. Gra|ata sokoja raspolaga Oddelenieto glavno se odnesuva na periodot po 1944 godina.

Pozna~ajni fondovi se:

- gradskite op{tini i upravi (1918-1941);- narodnite odbori i sobranijata na op{tinite (1944-1990);- trgovskata, zanaet~iskata, ugostitelskata i zemjodelskata komora (1945-1965);- politi~kite organizacii i zdru`enija (1945-1990);- prvostepenite, okoliskite i op{tinskite sudovi (1919-1972);.- fondovite na osnovnite i srednite u~ili{ta (1913-1986);- fondovite na Pravoslavnata crkva (1887-1937) i na Islamskata verska zaednica

(1930-1944).

Sixil od tetovskiot kadija za za{tita na obrabotlivata zemjaod razbojni{tvo i prirodni nepogodi (po~etok na XVIII vek)

Sijill of the quadi of Tetovo for protection of the arable fields frombrigandage and disasters (the beginning of the 18th century)

Pazarot vo Tetovo, snimenme|u dvete svetski vojni

The market of Tetovo, betweenthe two world wars

Page 88: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

87

Historical Archives - Tetovo / Department Tetovo

The Archive in Tetovo was established in 1961. Today, the Department has territorial jurisdictionover 9 municipalities in the Polog area. The Department works in an old renewed building, constructedin 1929 and has only 320 square meters space available.

The Department controls 183 owners of archive records. The Archives has organized 15 expertsconsultations with the employees of the offices of records at their owners places.

The Department has 759 archive record groups in total with 5.872 boxes and 8.731 books, inan amount of 760 m1. The oldest document is “Tetovo sidzil” from 1704. The archive records from theDepartment originate mostly the period after 1944.

The most prominent archive record groups include:- urban municipalities and administrations (1918-1941);- People's and assemblies of municipalities (1944-1990);- commercial, craftsman, catering and agricultural chambers (1945-1965);- political organizations and associations (1945-1990);- First instance, district and municipal courts (1919-1972);- archive record groups of primary and secondary schools(1913-1986);- archive record groups of the Orthodox Church (1887-1937) and Islamic Religious Community(1930-1944).

Akcija od Tetovskata kreditnabanka (1930)

The stock of The Tetovo Credit Bank(1930)

Dozvola za izgradba na prvatahidrocentrala vo Makedonija na rekata

Pena (1924)

The permission for construction of the firstpower station in Macedonia on Pena river

(1924)

Page 89: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

88

Zapisnik od sostanokot na Centralniotkomitet na Komunisti~kata partija naMakedonija (4 i 5 maj 1943 god.)

The minutes of the meeting of the CentralCommittee of The Communist Party of Macedonia(May 4 and 5, 1943)

Proglas na Prviot oblasten komitet naKPM do Makedoncite i Albancite

(juli 1943 god.)

The proclamation of The First RegionalCommittee of The CPM to the Macedonians

and Albanians (July, 1943)

Najstar fond e Upravata na manastirot "Sv. Atanasij" vo s. Le{ok (1887-1914). Najstari-ot dokument se nao|a vo Zbirkata dokumenti na turski jazik od Tetovskata kaza (1705-1924).

^italnata ima 10 mesta, a za potrebite na korisnicite mo`e da se izrabotat kseroks-kopii. Vo periodot 1973-2005 god. koristele gra|a 198 istra`uva~i, od 82 fonda i 186kutii.

Organizirani se arhivskite izlo`bi:

- "ASNOM" 1944-1994, Dom na kulturata vo Tetovo, 1994 god;- "Tito - Misla, zbor i delo", Dom na kulturata vo Tetovo 1981.

Oddelenieto e dobitnik na nekolku op{testveni priznanija.

Page 90: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

89

The oldest archive record group belongs to the Administration of “St. Atanasie” Monastery inthe village of Leshok (1887-1914). The oldest document is found in the Collection of Documents inTurkish from Tetovo kaza (1750-1924).

The Archives search room has 10 places, and copies are available at users request. In theperiod 1973-2005, 198 researchers used the archive records from 82 archive record groups and 186boxes.

The following exhibitions have been organized:- “ASNOM” 1944-1994, Culture House in Tetovo, 1994;- “Tito - thought, word and work”; Culture House in Tetovo, 1981.

The Department has obtained several social awards.

Zapisnik od osnova~kata sednica naNarodnoosloboditelniot odbor na

Gostivar (9 dekemvri 1944 god.)

The minutes of the constitutive sessionof The National-Liberation Council of

Gostivar (December 9, 1944)

Zapisnik od konstitutivnata sednica naSovetot na Op{tinata Tetovo, kako lokalnasamouprava (3 mart 1992 god.)

The minutes of the constitutive sessions of TheCouncil of The Municipality of Tetovo, as localself-government (Mart 3, 1992)

Page 91: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

90

Istoriski arhiv - [tip / Oddelenie [tip

Arhivot vo [tip e formiran vo 1956 godina. Od 1976 godina raboti vo nova namenskazgrada. Oddelenieto denes ima nadle`nost vrz 13 op{tini vo Bregalni~kiot region i vr{inadzor vrz rabotata na 275 imateli. ^italnata gi uslu`uva korisnicite so arhivska gra|ai kopii za nea.

Oddelenieto raspolaga so 523 fondovi i 22 zbirki, vo koli~estvo od 790 m1. Najstariotdokument e svidetelstvo potpi{ano od u~itelot Goce Del~ev, od 1894/1895 godina. Imadokumenti od po~etokot na XX vek, no pogolemiot del se sozdadeni po 1944 godina.

Pozna~ajni fondovi, so koi raspolaga ova Oddelenie, se:

- fondovite na narodnite odbori i sobranijata na op{tinite (1944-1990);- sudskite fondovi (1920-1990);- "Naroden teatar-[tip" (1923-1973);- politi~kite organizacii, zdru`enija i dru{tva (1944-1990);- "Realna gimnazija-[tip" (1923-1940) i fondovite za srednite i osnovniteu~ili{ta;- fondovite na Pravoslavnata crkva (1918-1948) i Islamskata verska zaednica(1921-1946).

Pozna~ajni semejni fondovi se: "Balavanlievi" (1894-1957), "Kara|ozovi" (1918-1924)i "Haxi Kimovi" (1900-1940).

Zbirkite se sostaveni od biografii i memoari na u~esnicite vo NOV od [tip (1939-1945), potkrepeni so fotografii.

Svidetelstvo od u~ili{teto vo NovoSelo ([tipsko) so potpis na u~itelot

Goce Del~ev (1894/1895)

Sertificate of the school in Novo selo(Shtip area) with signature of the teacher

Goce Delchev (1894/1895)

Page 92: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The State Archives of the Republic of Macedonia 1951-2006

91

Historical Archives - Shtip / Department Shtip

The Archives of Shtip was established in 1956. Since 1976, the Department works in a newbuilding. At present, the Department has jurisdiction in 13 municipalities in Bregalnica area supervisesthe 275 archive records owners. The search room serves the users with archive records and copiesof such records, as required.

The Department has 523 record groups and 22 collections, in an amount of 790 m1. The oldestdocument preserved there is the Certificate signed by the teacher Goce Delchev, in 1895. There aredocuments dating back to the beginning of the XX Century, but most of them have been createdafter 1944.

The more important record groups kept in this Department include:- archival record groups of the People's Councils and Assemblies of municipalities (1944-1990);- Court archival record groups (1920-1990);- “People's theatre-Shtip” (1923-1973);- Political organizations, associations and societies (1944-1990);- "The Real High School-Shtip" (1923-1040) and archival record groups of primary andsecondary schools;- archival record groups of the the Orthodox church (1918-1948) and the Islamic religiouscommunity (1921-1946);

The most prominent family archival record groups are those of the families Balavanlievi (1894-1957), Karadjozovi (1918-1924) and Hadzi Kimovi (1900-1940).

The collections are composed of biographies and memoirs of the participants in the NationalLiberation War from Shtip (1939-1045), supported with photographs.

Referat na Mihajlo Apostolski zarazvojot na Narodnooslobotelnatavojna vo Makedonija (1941-1945)

Report of Mihailo Apostolski concerningthe development of of the National-Liberation war in Macedonia (1941-1945)

Molba od Van~o Prke za upis naFilozofskiot fakultet vo Skopje

(18 mart 1941 god.)

Request of Vancho Prke to enter The Facultyof Philosophy in Skopje (March 18,1941)

Page 93: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

92

SERII

I.Turski dokumentiza istorijata na makedonskiot narod

- serija I (1607-1699)

tom I: 1607-1623 g. - str. 55 + 169 + faksimili - 1963 g. - (iscrpeno)tom II: 1627-1653 g. - str. 63 + 197 + faksimili - 1966 g. (iscrpeno)tom III: 1636-1639 g. - str. 89+ 245 + faksimili - 1969 g.tom IV: 1640-1642 g. - str. 60 + 145 + faksimili - 1972 g.

II. Turski dokumenti za istorijatana makedonskiot narod

- Op{irni popisni defteri

tom I: 1467/68: Prilepski vilaet, Mariovska nahija, Vele{ki vilaet, Ki~evska nahija,Kalkandelen, Skopski vilaet - str. 596 - 1971 g.tom II: Vele{ki, Kosturski, Kolowski vilaet, Bitolska i Lerinska nahija - str. 518 - 1973 g.tom III: Tetovski, Skopski, Gornodebarski, Dolnodebarski vilaet, Dolgo Brdo, Reka, ̂ ermenica- str. 458 - 1976 g.tom IV: Demirhisarski i Nevrokopski vilaet, nahija Kalojan, vilaet Serez - str. 414 - 1978 g.tom V/1: ]ustendilski sanxak - str. 832 - 1983 g.tom V/2: ]ustendilski sanxak - str. 618 - 1980 g.tom V/3: ]ustendilski sanxak - str. 684 - 1982 g.tom V/4: ]ustendilski sanxak - str. 590 - 1985 g.tom V/5: ]ustendilski sanxak - str. 400 - 1995 g.tom VI/1: Skopski sanxak - str. 414 - 1984 g.tom VI/2: Skopski sanxak - str. 407 - 1988 g.tom VII/1: Kor~anska kaza 1589/9 - str. 622 - 1997g.tom VII/2: kazite Kostur, Serfixe i Veles 1568/69 - str. 522 - 1999 g.tom VIII/1: Ohridski sanxak - popis od 1583 god. - str. 686 - 2000 g.tom VIII/2: Ohridski sanxak - str. 643 - 2000 g.tom IX/1: Solunski sanxak - str. 550 - 2002 g.tom IX/2: Solunski sanxak - str. 562 - 2003 g.tom H/1: Pa{a sanxak - str. 580 - 2004 g.

KATALOG NA IZDANIJATA NA DR@AVNIOT ARHIVNA REPUBLIKA MAKEDONIJA

Page 94: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The States Archive of the Republic of Macedonia 1951-2006

93

SERIES

I. Turkish documentson the history of Macedonian people

- Series I (1607-1699)

Volume I: 1607-1623, - p. 55 + 169 + facsimiles - 1963 - (exhausted)Volume II: 1627-1653, -p. 63 + 197 + facsimiles - 1966 - (exhausted)Volume III: 1636-1639, - p. 89 + 245 + facsimiles - 1969Volume IV: 1640-1642, - p. 60 + 145 + facsimiles - 1972

II. Turkish documents on the historyof Macedonian people

- Extensive acount books (Dephters)

Volume I: 1467/68: Prilep Vilayet, Mariovo Nahia, Veles Vilayet, Kicevo Nahia, Kalkandelen, SkopjeVilayet - p. 596 - 1971.Volume II: The Vilayets of Veles, Kostur and Kolonj, the Nahias of Bitola and Lerin - p. 518 - 1973.Volume III: The Vilayets of Tetovo, Skopje, Gorni Debar and Dolni Debar, and Dolgo Brdo, Reka,Chemernica - p. 458 - 1976.Volume IV: The Vilayets of Demir Hisar and Nevrokop, the Kalojan Nahia, the Seres Vilayet - p. 414 -1978.Volume V/1: The Kustendil Sanjak - p. 832 - 1983Volume V/2: The Kustendil Sanjak - p. 618 - 1980Volume V/3: The Kustendil Sanjak - p. 684 - 1982Volume V/4: The Kustendil Sanjak - p. 590 - 1985Volume V/5: The Kustendil Sanjak - p. 400 - 1995Volume VI/1: The Skopje Sanjak - p. 414 - 1984Volume VI/2 : The Skopje Sanjak - p. 407 - 1988Volume VII/1: The Korchan Kaza 1589/9 - p. 622 – 1997Volume VII/2: The Kazas of Kostur, Serfije and Veles 1568/69 - p. 522 - 1999Volume VIII/1: The Ohrid Sanjak - census from 1583 - p. 686 - 2000Volume VIII/2: The Ohrid Sanjak - p. 643 - 2000Volume IX/1: The Solun Sanjak - p. 550 - 2002Volume IX/2: The Solun Sanjak - p. 562- 2003Volume X/1: The Pasha Sanjak - p. 580 - 2004

CATALOG OF PUBLICATIONS OF THE STATE ARCHIVESOF THE REPUBLIC OF MACEDONIA

Page 95: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

94

IIa. Turski dokumentiza istorijata na Makedonija

- Popisi od XIX vek

kniga 1: reda. i prevod m-r D. \orgiev, d-r A. [erif, L. Blagadu{a - str. 320 - 1996 g.kniga 2: redakcija i prevod m-r D. \orgiev - str. 330 - 1997 g.kniga 3: redakcija i prevod m-r D. \orgiev - str. 346 - 1998 g.kniga 4: redakcija i prevod m-r D. \orgiev - str. 368 - 1999 g.kniga 5: redakcija i prevod m-r D. \orgiev - str. 450 - 2000 g.kniga 6: redakcija i prevod m-r D. \orgiev - str. 487 - 2002 g.kniga 7/1: redakcija i prevod d-r D. \orgiev - str. 550 - 2004 g.

III. Britanski dokumenti za istorijatana makedonskiot narod

tom I: 1797-1839 g. - str. 43 + 322 - 1988 g.tom II: 1840-1847 g. - str. 61 + 306 - 1977 g.tom III: 1848-1856 g. - str. 89 + 486 - 1982 g.tom IV 1857-1885 g. - str. 710 - 2003 g.tom V 1886- 1900 g. - str. 743 - 2005 g.

IIIa. Velika Britanija i Makedonija- Dokumenti

- 1942-1945 - Britanskite voeni misii vo Makedonija 1943-1945, red. d-r T. ^epreganov - str.502 - 2000 god.- Makedoncite vo jugoslovensko-gr~kite odnosi 1948-1950 god. t. 1, red. d-r T. ^epreganov i d-r L. Panovska - str. 407 - 2003 god.- Makedoncite vo jugoslovensko-gr~kite odnosi 1950-1953 god., t. 2, red. d-r T. ^epreganov i d-r L. Panovska - str. 402 - 2001 god. (iscrpeno)

IV. Francuski dokumenti za istorijatana makedonskiot narod

tom I: 1878-1879 - str. 47 + 410 - 1969 g.

V. Avstriski dokumenti za istorijatana makedonskiot narod

tom I: 1905-1906 g. - str. 66 + 226 - 1977 g.tom II: 1907-1908 g. - str.76 + 274 - 1981 g.

Page 96: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The States Archive of the Republic of Macedonia 1951-2006

95

IIa. Turkish documentson the history of Macedonian people

- Registers from XIX Century

Book 1: edition and translation D. Gjorgiev, M.A., A. Serif, Ph.D, L. Blagadusha - p. 320 - 1996.Book 2: edition and translation D. Gjorgiev, M.A. - p. 330 - 1997Book 3: edition and translation D. Gjorgiev, M.A. - p. 346 - 1998Book 4: edition and translation D. Gjorgiev, M.A. - p. 368 - 1999Book 5: edition and translation D. Gjorgiev, M.A. - p. 450 - 2000Book 6: edition and translation D. Gjorgiev, M.A. - p. 487 - 2002Book 7/1: edition and translation D. Gjorgiev, M.A. - p. 550 - 2004

III. British documentson the history of Macedonian people

Volume I: 1797-1839, - p. 43 + 322 - 1988Volume II: 1840-1847, - p. 61 + 306 - 1977Volume III: 1848-1856, - p. 89 + 486 - 1982Volume IV - 1857-1885, - p. 710 - 2003Volume V -1886- 1900, - p. 743 - 2005

IIIa. Great Britain and Macedonia- Documents

- 1942-1945 - British military missions in Macedonia 1943-1945, edition T. Chepreganov, Ph.D - p. 502- 2000- Macedonians in Yugoslav Greek relationship 1948-1950, vol. 1, edit. T. Chepreganov, Ph.D and L.Panovska, Ph.D - p. 407 - 2003- Macedonians in Yugoslav Greek relationship 1950-1953, vol. 2, edit. T. Chepreganov, Ph.D and L.Panovska, Ph.D - p. 402 - 2001. (exhausted)

IV. French documents on the historyof Macedonian people

Volume I: 1878-1879, - p. 47 + 410 - 1969

V. Austrian documents on the historyof Macedonian people

Volume I: 1905-1906, - p. 66 + 226 - 1977Volume II: 1907-1908, - p.76 + 274 - 1981

Page 97: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

96

VI. Egejska Makedonijavo Narodnoosloboditelnata vojna

tom I: 1944-1945 g. - str.46 + 560 - 1971 g.tom II: 1945 g. - str.55 + 495 + faksimili - 1973 g.tom III: 1946 g. - str.49 + 482 - 1976 g.tom IV: 1947 g. - str.47 + 464 - 1980 g.tom V: 1948 g. - str.54 + 420 - 1981 g.tom VI: 1949 g. - str. 69 + 518 - 1983 g.tom VII/1: 1941-43 g. - str. 68 + 494 - 1985 g.tom VII/2: 1944 g. - str. 68 + 487 - 1987 g.tom VII/3: 1944/1945 g. - str. 376 - 1996 g.

VII. Gra|a za istorijata na makedonskiot narodod Arhivot na Srbija

tom I/1: 1820-1848 g. - str. 688 - 1979 g.tom I/2: 1849-1856 g.- str. 524 - 1979 g.tom II/1: 1856-1863 g. - str. 652 - 1981 g.tom II/2: 1864-1868 g. - str. 470 + faksimili i fotografii - 1982 g.tom III/1: 1868-1873 g. - str. 592 + faksimili i fotografii - 1983 g.tom III/2: 1874-1878 g. - str. 500 + faksimili i fotografii - 1984 g.tom IV/1: 1879-1885 g. - str.456 + faksimili i fotografii - 1985 g.tom IV/2: 1886-1887 g. - str. 448 + faksimili i fotografii - 1986 g.tom IV/3: 1888-1889 g. - str. 836 + faksimili i fotografii - 1987 g.tom V/1: 1890 g. - str. 736 - 1988 g.tom V/2: 1891 g. - str. 665 - 1991 g.

VIII. Dokumenti za sozdavaweto na narodnata vlasti dr`avno-pravniot razvoj na Makedonija

tom I/1: Prvo i Vtoro zasedanie na ASNOM - str. 124 + 452 - 1984 g. (iscrpeno)tom I/2: Prvo i Vtoro zasedanie na ASNOM - str. 59 + 498 - 1984 g. (iscrpeno)tom I/3: Prezidium na ASNOM i Treto zasedanie na ASNOM - str. 42 + 450 - 1987 g.(iscrpeno)tom I/4: Zakonodavna komisija i poverenstva me|u 2 i 3 zasedanie na ASNOM - str. 480 - 1994 g.tom I/5: Poverenstva i drugi organi na ASNOM me|u 2 i 3 zasedanie na ASNOM - str. 30 + 480 -1994 g.tom I/6: Dopolnitelno prodajdeni dokumenti od ASNOM - red. d-r N. Veljanovski - str. 560-2001 g.tom 1/7: Odglasot na ASNOM vo sosednite zemji - str. 702 - 2004 g.tom II/1: Izvr{ni i upravni organi na Makedonija - Prva vlada na Makedonija - str. 31 + 250 -1995 g.

IX. Italijanski diplomatski dokumenti za Makedonija

t.1 kn. 1: 1919-1924 god. - red. d-r I. Katarxiev/A. Lape - str. 410 - 2001 g.t.1 kn. 2: 1925-1927 god. - red. A. Lape - str. 687 - 2005 g.

Page 98: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The States Archive of the Republic of Macedonia 1951-2006

97

VI. Aegean Macedonia duringthe People's Liberation War

Volume I: 1944-1945, - p. 46 + 560 - 1971Volume II: 1945, - p. 55 + 495 + facsimiles - 1973Volume III: 1946, - p. 49 + 482 - 1976Volume IV: 1947, - p. 47 + 464 - 1980Volume V: 1948, - p.54 + 420 - 1981Volume VI: 1949, - p. 69 + 518 - 1983Volume VII/1: 1941, - 1943. - p. 68 + 494 - 1985Volume VII/2: 1944, - p. 68 + 487 - 1987Volume VII/3: 1944/1945, - p. 376 - 1996

VII. Records on the history of Macedonian peoplefrom the Archives of Serbia

Volume I/1: 1820-1848, - p. 688 - 1979Volume I/2: 1849-1856, - p. 524 - 1979Volume II/1: 1856-1863, - p. 652 - 1981Volume II/2: 1864-1868, - p. 470 + facsimiles and photographs - 1982Volume III/1: 1868-1873, - p. 592 + facsimiles and photographs - 1983Volume III/2: 1874-1878, - p.500 + facsimiles and photographs - 1984Volume IV/1: 1879-1885, - p. 456 + facsimiles and photographs - 1985Volume IV/2: 1886-1887, - p. 448 + facsimiles and photographs - 1986Volume IV/3: 1888-1889, - p. 836 + facsimiles and photographs - 1987Volume V/1: 1890. - p. 736 - 1988Volume V/2: 1891. - p. 665 - 1991

VIII. Documents on the establishment of the people's government and thegovernmental and legal development of Macedonia

Volume I/1: First and Second Sessions of ASNOM - p. 124 + 452 - 1984 (exhausted)Volume I/2: First and Second Sessions of ASNOM - p. 59 + 498 - 1984. (exhausted)Volume I/3: The ASNOM Presidium and the Third Session of ASNOM - p. 42 + 450 - 1987Volume I/4: Legislative Committee and the Agencies between the II and III Session of ASNOM - p. 480- 1994Volume I/5: The Agencies and Other Bodies of ASNOM between the II and III Session of ASNOM - p. 30+ 480 - 1994Volume I/6: Additionally discovered documents of ASNOM - edit. N. Veljanovski, Ph. D - p. 560- 2001Volume 1/7: Reflection of ASNOM in the neighbooring countries - p. 702 - 2004Volume II/1: Executive and Administrative Bodies of Macedonia - First Government of Macedonia - p. 31+ 250 -1995

IX. Italian diplomatic documents on Macedonia

Volume 1: 1919-1924. - edit. I. Katarðiev, Ph. D /A. Lape - p. 410 - 2001Volume 2: 1925-1927. - edit. A. Lape - p. 687 - 2005

Page 99: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

98

MONOGRAFII

1. Britanska bibliografija za Makedonija - str.H + 512 - 1966 g.

2. Karl Hron: Narodnosta na makedonskite Sloveni - str. 18 + 66 - 1966 g. -(iscrpeno)

3. Slovenski rakopisi vo Makedonija, kn.1 i 2 - str. 432 + 182 - 1971 g.

4. d-r Hristo Andonov Poljanski: Velika Britanija i makedonskoto pra{awe i Pariskatamirovna konferencija - str. 168 - 1973 g.

5. d-r Krste Bitoski: Diplomatski odglasi na Ilindenskoto vostanie - str. 222 - 1983 g.

6. d-r Vera Veskovi}-Vangeli: Osmi mart i naprednoto dvi`ewe na `enite vo Makedonija -str. 192 - 1985 g.

7. d-r Aleksandar Stojanovski: Turski dokumenti za ubistvoto na Goce Del~ev - str. 68 - 1992 g.

8. d-r Gligor Todorovski: Ilinden vo francuskite diplomatski dokumenti - str. 184 - 1993 g.

9. d-r Aleksandar Stojanovski: Turski dokumenti za Ilindenskoto vostanie - str. 224 - 1993 g.

10. d-r Mihajlo Minoski: SAD i Makedonija 1869-1919 - str. 230 - 1994 g. - (iscrpeno)

11. d-r Jovan Donev: Makedonija vo britansko-ruskite odnosi 1907-1908 - str. 184 - 1994 g.(iscrpeno)

12. d-r Ivan Katarxiev: Makedonskata politi~ka emigracija po Vtorata svetska vojna - str.256 - 1994 g. (iscrpeno)

13. d-r A. Hristov/d-r J. Donev: Makedonija vo me|unarodnite dogovori 1875-1919 g. - str. 242 -1994 g. (iscrpeno)

14. d-r Vasil Tocinovski: Makedonskiot literaturen kru`ok - Sofija. 1938-1941 g. - Dokumenti- str. 252 - 1995 g.

15. Dokumenti i materijali za osloboduvaweto na Skopje - str. 286 - 1968 g.

16. Skopje vo NOV 1941 g. - Materijali od nau~niot sobir - str. 519 - 1973;

17. Skopje vo NOV 1942 g. - Materijali od nau~niot sobir - str. 415 - 1975;.

18. Skopje vo NOV 1943-1945 g. - Materijali od nau~niot sobir - str. 750 - 1980 g.

19. Mitre Inadeski: Hronologija na Skopje - Rabotni~koto i NOD 1939-1945 g. - str. 236 - 1974 g.

20. Boro Arsovski: Rabotni~koto sindikalno i komunisti~ko dvi`ewe na tekstilnite i{iva~kite rabotnici vo Skopje 1908-1945 g. - str. 279 - 1981 g.

21. Krsto Zdravkovski: Da ne se zaboravi - spomenicite i spomen-belezite od NOV vo Skopje- str. 202 - 1982 g.

22. Aleksandar Spasovski: Partizanskoto dvi`ewe vo Skopje i Skopsko, 1941-1945 g. - str.289 - 1984 g.

23. Skopje vo osloboditelnata vojna i revolucijata 1941-1945 g. - Zbornik na se}avawa - str.270 - 1984 g.

24. Quben Apostolski: Koce Stojanovski-Metalec - str. 121 - 1973 g.

25. Krsto Zdravkovski: Damjan Krap~ev-Stari - str. 204 - 1974 g.

26. Slobodan Popovi}: Olivera Joci}-Vera - str. 223 - 1977 g.

Page 100: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The States Archive of the Republic of Macedonia 1951-2006

99

MONOGRAPHS

1. British Bibliography on Macedonia - p. H + 512 – 1966

2. Carl Chrone: The Nationality of the Macedonian Slavs - p. 18 + 66 - 1966 - (exhausted)

3. Slavic Manuscripts in Macedonia, Vol. 1 and Vol.2 - p. 432 + 182 - 1971

4. Hristo Andonov Poljanski, Ph. D: Great Britain and the Macedonian Issue and Paris Pease Conference- p. 168 - 1973

5. Krste Bitoski, Ph. D: Diplomatic Echoes of the Ilinden Uprising - p. 222 - 1983

6. Vera Veskovich-Vangeli, Ph. D: The Eight of March and the Progressive Women’s Movement inMacedonia – p. 192 - 1985

7. Aleksandar Stojanovski, Ph. D: Turkish documents on the assassination of Goce Delchev - p. 68 -1992

8. Gligor Todorovski, Ph. D: Ilinden in the French Diplomatic Documents, - p. 184 - 1993

9. Aleksandar Stojanovski, Ph. D: Turkish Documents on the Ilinden Uprising - p. 224 - 1993

10. Mihajlo Minoski, Ph. D: USA and Macedonia 1869-1919 - p. 230 - 1994 - (exhausted)

11. Jovan Donev, Ph. D: Macedonia in the British - Russian Relationship 1907-1908, - p. 184 - 1994(exhausted)

12. Ivan Katardziev, Ph. D: Macedonian Political Emigration after the World War II - p. 256 - 1994(exhausted)

13. A. Hristov, Ph. D/ J. Donev, Ph. D: Macedonia in International Agreements 1875-1919. - p. 242 - 1994(exhausted)

14. Vasil Tocinovski, Ph. D: The Macedonian Literary Society - Sofia, 1938-1941, - Documents - p. 252 - 1995

15. Documents and Materials on the Liberation of Skopje - p. 286 - 1968

16. Skopje in the National Liberation War 1941, - Materials from the Scientific Conference, - p. 519 - 1973

17. Skopje in the National Liberation War 1942, - Materials from the Scientific Conference - p. 415 - 1975

18. Skopje in the National Liberation War 1943-1945, - Materials from the Scientific Conference - p. 750- 1980

19. Mitre Inadeski: Chronology of Skopje - The Worker’s and People's Liberation Movement, 1939-1945. - p. 236 - 1974

20. Boro Arsovski: The Worker’s Trade Union and Communist Movement of Textile and DressmakerWorkers in Skopje 1908-1945, - p. 279 - 1981

21. Krsto Zdravkovski: Not to forget - Monuments and Memorial Markings of the National Liberation Warin Skopje - p. 202 - 1982

22. Aleksandar Spasovski: The Partisan Movement in Skopje and Skopje Region, 1941-1945, - p. 289 - 1984

23. Skopje in the Liberation War and Revolution 1941-1945, - Collections of Memories - p. 270 - 1984

24. Ljuben Apostolski: Koce Stojanovski-Metalec - p. 121 - 1973

25. Krsto Zdravkovski: Damjan Krapcev-Stari - p. 204 - 1974

26. Slobodan Popovic: Olivera Jocic-Vera - p. 223 - 1977

Page 101: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

100

27. Krsto Zdravkovski: Aleksandar Urdarevski-Stanko - str. 264 - 1981 g.

28. Stoilko Ivanoski-Planinski: Vasil Antevski-Dren - str. 223 - 1981 g. - (iscrpeno)

29. Katerina Gogova: Vlado Tasevski - str. 295 - 1982 g.

30. Aleksandar Spasovski: Rade Jov~evski-Kor~agin - str. 204 - 1983 g.

31. Dejan Aleksi}: Du{ko Popovi}-\oko - str. 362 - 1985 g.

32. Milo{ Konstantinov/Mitre Inadeski: Jordan Nikolov-Orce - str. 276 - 1984 g.

33. Mitre Inadeski: Cvetan Dimov - str. 207 - 1985 g. (iscrpeno)

34. Stojan Ili}-Katalenac: Bote Bodevski - str. 163 - 1988 g.

35. Mitre Inadeski: Blagoja Despotovski-[oveq - str. 154 - 1990 g.

36. Boge Kuzmanovski: Dvaeset i dve godini `ivot - crti~ki za biografijata na Blagoja Davkov- str. 93 - 1981 g.

37. Du~o Krango: Bugarskiot teror i otpor vo skopskiot zatvor - str. 318 - 1986 g.

38. Vasil Ivanovski: Zo{to nie Makedoncite sme oddelna nacija - red. d-r I. Katarxiev - str.325 - 1995 g. (iscrpeno)

39. Makedonofilskoto dvi`ewe vo Zapadna Evropa 1903 godina -red. d-r M. Pandevski - str.183 - 1995 g. (iscrpeno)

40. d-r Orde Ivanoski: Dimo Haxi Dimov - `ivot i delo - str. 190 - 1995 g.

41. Branislav Svetozarevi}: Srpskata i bugarskata crkovno-u~ili{na propaganda vo Tetovoi Tetovsko 1860-1903 g. - str. 110 - 1996 g. (iscrpeno)

42. Tvore{tvoto na bra}ata Manaki - grupa avtori - str. 525 - 1996 g. (iscrpeno)

43. ARHIV NA MAKEDONIJA - Po povod 45-godi{ninata na Arhivot - str. 104 - 1996 g .

44. Me|unarodna trkalezna masa "Aktuelnite zada~i na arhivite vo tranzicija", Ohrid 1996,str. 246 - 1997 g.

45. Turski dokumenti za Ilindenskoto vostanie od Sultanskiot fond "Jildiz"- red. i prevodm-r D. \orgiev, L. Blagadu{a - str. 210 - 1997 g.

46. Stojan Ili} Katalenac: Nikola Dimitrovski - Gr~eto - str. 102 - 1997 g.

47. Vladimir Kova~ev: Pesni za Makedonija-red. d-r Z.Todorovski -str. 110+14-1997 g. (iscrpeno)

48. Skopje vo NOB 1941-1945 - Trkalezna masa - kniga 1 - str. 382 - 1997 g.

49. Nastani na Skopskoto kale na 7 januari 1945 godina - red. d-r T. Simoski, d-r V. Vangeli, d-r K. Doj~inoski, d-r V. Ivanoski, A. Lape - str. 300 - 1997 g.

50. Anton Velikov - `ivot i delo - red. d-r Vasil Tocinovski - str. 308 - 1997 g.

51. Dim~e Savevski: Todor Cipovski - Merxan - str. 284 - 1997 g.

52. d-r Gligor Todorovski: Zapadna Makedonija za vreme na okupacijata (1941-1944) - str. 316- 1998 g. (iscrpeno)

53. Aleksandar Krstevski: Bogoja Naumov Fotev - str. 270 - 1998 g.

54. Stoilko Ivanoski-Planinski: Nevena Georgieva - Duwa - str. 164 - 1998 g. - (iscrpeno)

55. Quben Apostolov: Pan~e Arsovski - str. 154 - 1998 g.

56. Anton Popov - Dnevnik, red. d-r V. Tocinovski - str. 180 - 1998 g.

57. A. Spasovski/A. Dimitrovski - Pan~e Nedelkovski - str. 240 - 1998 g. -(iscrpeno)

58. Mihail Smatrakalev: Za makedonski temi, red. d-r V. Tocinovski - str. 333 - 1999 god.

Page 102: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The States Archive of the Republic of Macedonia 1951-2006

101

27. Krsto Zdravkovski: Aleksandar Urdarevski-Stanko - p. 264 - 1981

28. Stoilko Ivanoski-Planinski: Vasil Antevski-Dren - p. 223 - 198. - (exhausted)

29. Katerina Gogova: Vlado Tasevski - p. 295 - 1982

30. Aleksandar Spasovski: Rade Jovchevski-Korchagin - page. 204 - 1983

31. Dejan Aleksich: Dusko Popovich-Gjoko - p. 362 - 1985

32. Milosh Konstantinov, Ph.D/Mitre Inadeski: Jordan Nikolov-Orce - p. 276 - 1984

33. Mitre Inadeski: Cvetan Dimov - p. 207 - 1985. (exhausted)

34. Stojan Ilic-Katalenac: Bote Bodevski - p. 163 - 1988

35. Mitre Inadeski: Blagoja Despotovski-Shovelj - p. 154 - 1990

36. Boge Kuzmanovski: Twenty Two Years of Life – Sketches for the Biography of Blagoja Davkov - p. 93- 1981

37. Ducho Krango: The Bulgarian Terror and the Resistance in the Skopje Prison - p. 318 - 1986

38. Vasil Ivanovski: Why We Macedonians are a Separate Nation, - edit. I. Katardjiev, Ph.D - p. 325 -1995. (exhausted)

39. The Macedoniaphile Movement in West Europe 1903, - edit. M. Pandevski, Ph. D - p. 183 - 1995.(exhausted)

40. Orde Ivanoski: Dimo Hadji Dimov, Ph. D - Life and work - p. 190 - 1995

41. Branislav Svetozarevich The Serbian and Bulgarian Church School Propaganda in Tetovo and TetovoRegion, 1860-1903, - p. 110 - 1996 (exhausted)

42. Brothers Manaki Work - Group of Authors - p. 525 - 1996 (exhausted)

43. ARCHIVES OF MACEDONIA - Fourty Five Years Aniversary of the Archives, - p. 104 - 1996

44. International Round Table "Current tasks of the Archives in the transition", Ohrid 1996, p. 246 - 1997

45. Turkish Documents on Ilinden Uprising from Sultan's Archive Groups "Jildiz"- edit. and translation, -D.Gjorgiev, M.A., L. Blagadusha - p. 210 - 1997

46. Stojan Ilik Katalenac: Nikola Dimitrovski - Grcheto - p. 102 – 1997

47. Vladimir Kovachev: Poems for Macedonia - edit. Z.Todorovski, Ph. D - p. 110 + 14 - 1997 (exhausted)

48. Skopje in the Liberation War and Revolution 1941-1945, - Round Table - Vol. 1 - p. 382 - 1997

49. Events on the Skopje Kale on January 7, - edit, T. Simoski, Ph. D., V. Vangeli, K. Dojchinoski, Ph.D,V. Ivanoski, Ph.D, A. Lape - p. 300 - 1997

50. Anton Velikov - Life and work, - edit. Vasil Tocinovski, Ph.D - p. 308 - 1997

51. Dimche Savevski: Todor Cipovski - Merdjan - p. 284 - 1997

52. Gligor Todorovski, Ph.D: West Macedonia in the Period of the Occupation (1941-1944) - p. 316 -1998 (exhausted)

53. Aleksandar Krstevski: Bogoja Naumov Fotev - p. 270 - 1998

54. Stoilko Ivanoski-Planinski: Nevena Georgieva - Dunja - p. 164 - 1998 (exhausted)

55. Ljuben Apostolov: Panche Arsovski - p. 154 - 1998

56. Anton Popov - Record Book, edit. V. Tocinovski, Ph. D - p. 180 - 1998

57. A. Spasovski/A. Dimitrovski - Pance Nedelkovski - p. 240 - 1998 -(exhausted)

58. Mihail Smatrakalev: For Macedonian Themes, edit. V. Tocinovski, Ph. D - p. 333 - 1999

Page 103: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

Dr`aven arhiv na Republika Makedonija 1951-2006

102

59. Makedonija vo bilateralnite i multilateralnite dogovori na balkanskite dr`avi 1861-1913, red. d-r M. Minoski - str. 456 - 2000 g.

60. Srebro Janakiev: Veseliot skitnik, red. d-r V. Tocinovski - str. 178+XXIV - 2000 god.

61. Vladislav Kova~ev: Politi~koto veruju na Makedoncite, red. d-r Z. Todorovski - str. 200- 2000 god.(iscrpeno)

62. Makedonija niz vekovite - katalog na izlo`bata - str. 83 - 2001 god.

63. Naselbi i naselenie vo Makedonija vo 15 i 16 vek, d-r Aleksandar Stojanovski/m-r Dragi\or|iev - str. 254 - (zaedni~ko izdanie so INI) - 2001 god.

64 . - 65. Revolucionernite borbi vo Tikve{ijata - spomeni i materijali - kn. 1 i 2 - str. 603+588.- 2001 god. -(iscrpeno)

66. Obidot na Tretiot Rajh za sozdavawe na "Nezavisna Makedonija 1944 god. - Dokumenti -red. d-r M. Dimitrijevski - 190 str. - 2001 god. (iscrpeno)

67. Britanskite konzuli vo Makedonija 1822-1915 godina - red. m-r D. \orgiev - 470 str. - 2002god. (iscrpeno)

68. "Makedonsko dvi`ewe" 1902-1903 ("Le Mouvement Macédonien") - 340 str. - 2002 god. (iscrpeno)

69. Metodija Andonov ^ento - Dokumenti i materijali - 532 str. - 2002 god. (iscrpeno)

70. Petar [andanov, Spomeni. Predgovor i redakcija prof. d-r Z. Todorovski - 311 str. - 2002 god.

71. Avstriski dokumenti za reformskata akcija na evropskite Golemi sili vo Makedonija1903-1909 - red. d-r M. Minoski/m-r \. Stoj~evski - str. 420 - 2002 god.

72. Branislav Svetozarevi}: Tetovo i Tetovsko vo ilindenskiot period - 190 str. - 2003 god.

73. Ruski dokumenti za Makedonija i makedonskoto pra{awe - red. d-r A. Trajanovski - str. 475 - 2004 god.

74. Izve{taj za Bitolski pa{alak na francuskiot vicekonzul vo Bitola, Beleg de Buga, od1856 godina - red. S. Stamboliska-Me~evska - str. 274 - 2005 god.

75. Germanski dokumenti za politikata na Germanija i evropskite golemi sili vo Makedonija1904-1910 god. - red. m-r \. Stoj~evski - str. 292 - 2005;

76. Makedonskite vladi - 60 godini - str. 414 - 2005 god.

Page 104: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919

The States Archive of the Republic of Macedonia 1951-2006

103

59. Macedonia in Bilateral and Multilateral Agreements of the Balkan Countries, 1861-1913, M. MinoskiPh. D - p. 456 - 2000

60. Srebro Janakiev: The Fanny Traveller, edit. V. Tocinovski, Ph. D - p. 178 + XXIV - 2000

61. Vladislav Kovacev: The Political belief of the Macedonians, Z. Todorovski, Ph. D - p. 200 - 2000(exhausted)

62. Macedonia through the Centuries - Exhibitions Catalogue, - p. 83 - 2001

63. Settlements and the population in Macedonia - 15th and 16th century, Aleksandar Stojanovski Ph.D/Dragi Gjorgiev M.A. - p. 254 (SARM/Institute for National History) - 2001

64. - 65. Revolutionary combats in Tikvesh region - memories and materials, - Vol. 1 and 2 - p. 603+588.- 2001 (exhausted)

66. The Third Raih Attempt to Establish the “Independent Macedonia” 1944 - Documents - edit. M.Dimitrijevski, Ph. D - 190 p. - 2001 (exhausted)

67. The British Councils in Macedonia 1822-1915, - edit. D. Gjorgiev, M.A. - 470 p. - 2002 (exhausted)

68. "The Macedonian Movement" 1902-1903 ("Le Mouvement Macédonien") - 340 p. - 2002. (exhausted)

69. Metodija Andonov - Chento - Documents and Materials - 532 p. - 2002 (exhausted)

70. Petar Shandanov, Foreward and edition Prof. Z. Todorovski, Ph. D - 311 p- 2002

71. The Austrian Documents on Reform Action of the European Great Forces in Macedonia 1903-1909- edit. M. Minoski, Ph.D/ Gj. Stojchevski, M.A. - p. 420 - 2002

72. Branislav Svetozarevik: Tetovo and Tetovo region in the Ilinden period - 190 p. - 2003

73. The Russian Documents for Macedonia and Macedonian Issue - edit. A. Trajanovski, Ph.D, p. 475-2004

74. The French Vice Consul in Bitola Report, for Bitola Pasha Dom, Beleg de Buga, from 1856, - edit. S.Stamboliska-Mechevska - p. 273 - 2005

75. German documentation on the German politics and Europe forces in Macedonia 1904-1910, - edit.G. Stojchevski,M.A. - p. 292-2005

76. The Governments of Macedonia - 60 years - p. 414-2005

Page 105: DR@AVEN ARHIVarhiv.gov.mk/materijali/monografija.pdf · Prevod na angliski jazik: Vera Jovanovska Lektura i korektura: ... kako rezultat na podelbata na Makedonija po 1913 i 1919