Drug PolicyAdvocacy Group

Myanmar

ျမနမာႏငငရ မးယစေဆး၀ါးျပနာမားက ကငတြယေျဖရငးျခငး - အေျပာငးအလျပလပရန အေရးယေဆာငရြကႏငသည အဓကနယပယက႑ (၅) ခ

၂၀၁၇ ခႏစ၊ ေဖေဖာ၀ါရ

မးယစေဆး၀ါး မ၀ါဒေျပာငးလျခငး ေထာကခေဆြးေႏြးေရးအဖြ႕ (ျမနမာ)

ေနာကခအကဥး

ဤမ၀ါဒသးသပခကအကဥးက ျမနမာႏငင၏ မးယစေဆး၀ါးေရးရာ ျပနာအတမအနကက နကနကနနျဖင အကယတ၀ငနားလည သေဘာေပါကသည ျပညတြငးႏင ႏငငတကာအဖြ႔အစညးမားက၁ ေရးဆြျပစထားျခငးျဖစသည။ သးသပခကက ျမနမာႏငင၏ အခငးအကငးႏင လကေလာညေထြရ၍ ခငမာအားေကာငးသည ေထာကခအၾကျပခကမား အသးသးပါရေနသည မဟာဗဟာေျမာက အေရးယေဆာငရြကခက (၅) ရပအေပၚ အေျခတည၍ ျပစေရးသားထားျခငးျဖစသည။ သးသပခကအတြငး ျမနမာႏငငႏင ကမာၻအႏ႔မ ယၾကညအားထားရေလာကသည ေနာကဆးရ သတငးအခကအလကမားႏင အေထာကအထားအေျချပ အေလအထ သာဓကမား ပါ၀ငလကရသည။

ေကးဇးတငရျခငး

ဤစာေစာငငယက မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒေျပာငးလျခငး ေထာကခေဆြးေႏြးေရးအဖြ႕ (ျမနမာ) (DPAG) အဖြ႕၀ငအားလး၏ အႀကေပးခကမားျဖင ေပါငးစညးျပစခပါသည။ ကၽြႏပတ႕၏ အဖြ႕၀ငမားမာ ျမနမာႏငငမးယစေဆး၀ါးသးစြသမားကြနရက (NDNM)၊ ျမနမာႏငငဘနးစကေတာငသမားညလာခ၊ ျမနမာႏငငမးယစေဆး၀ါးဆန႕ကငေရးအသငး (MANA)၊ HIV/AIDS Alliance၊ Médecins du Monde (MdM)၊ Population Services International (PSI)၊ Save the Children၊ Transnational Institute (TNI) တ႕ျဖစပါသည။

စာေစာငငယျဖစေျမာကေရးအတြက စေဆာငးေရးသားသမာ Renaud Cachia (TNI) ျဖစပါသည။

စာေစာငငယျဖစေျမာကေရးအတြက အငအားမား၊ လမးညႊနမႈမားႏင အႀကျပသးသပခကမားေပးခေသာ ေအာကပါပဂၢလမားက အထးေကးဇး တငရပါသည။ ၎တ႕မာ နနးပနးအခမး (DPAG)၊ ေဒါကတာမမခငဇင (MANA)၊ ေကာသ (NDNM)၊ ဘနးေကာ (NDNM)၊ Kiira Gustafson (PSI)၊ Ernestien Jensema (TNI)၊ Tom Kramer (TNI)၊ ေဒါကတာလေဌး (Burnet Institute)၊ Matt Grace တ႕ျဖစပါသည။

မကႏာဖးဓာတပမးယစေဆးအေၾကာထထးရာတြင အသးျပသည သန႕ရငးေသာ ေဆးထးအပႏင ဘနးျဖပါေသာ အလမနယေဆးေတာင။မရငး - Transnational Institute (TNI)

ဘာသာျပနသသဒနမနဒနေဇာ

စာေစာငငယဒဇငးသဒနဆငးေရာ

ပႏပသသရခငပႏပတက

ဆကသြယရနDPAG ညႇႏႈငးေရးတာ၀နခ - နနးပနးအခမးဖနး - +၉၅ (၀) ၉ ၇၉၉ ၈၅၂ ၀၈၀အးေမးလ - coord.dpag@gmail.com

Drug Policy Advocacy Group-Myanmar

မာတကာ

ျခငသးသပခကအကဥး ............................................................................................................................................ ၁

အဖြငနဒါနး ............................................................................................................................................................. ၂

အဓကကသည မဟာဗဟာေျမာက အေရးယေဆာငရြကခကမား ....................................................................................... ၃

၁။ မးယစေဆး၀ါးသးစြသမား၏ ကနးမာေရး၊ အႏရာယေလာခေရးႏင မမဆႏၵအေလာက ................................................ ၃

ကသမႈခယေရး ၀နေဆာငမႈမားက လကလမးမရယေရး ျမႇငတငျခငး။

၂။ မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားႏင တစပငတစႏငစကပးထတလပသည အေသးစား ေတာငသမားက .................................. ၆

ရာဇ၀တေၾကာငးအရ အေရးယမႈက အဆးသတျခငး။

၃။ စနစတကစစဥကးလြနသည အၾကမးဖကရာဇ၀တမႈမား၊ အႀကးစားမးယစေဆး ၀ါးထတလပမႈႏင ................................. ၉

ကနကးမႈမားက ဥးတညပစမတထားသည တားဆးႏမႏငးေရး လပငနးမားက ျပနလညအာရစကျခငး။

၄။ ဘနးစကပးေသာ အရပေဒသမားတြင ဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမား ေဆာငရြကႏငရန အေထာကအကျပ ................................. ၁၁

ျမႇငတငျခငး။

၅။ မ၀ါဒျပျပငေျပာငးလေရးမား ေဆာငရြကရာတြင အရပဖကလမႈအဖြ႔အစညးႏင . ........................................................... ၁၄

ထခကခစားလြယေသာ လထလတနးစားမား ပါ၀ငေစျခငး။

နဂးခပသးသပခက .................................................................................................................................................. ၁၄

အဆးသတမတခကမား ............................................................................................................................................. ၁၅

“မးယစေဆး၀ါးေၾကာင ဘ၀ေပါငးမားစြာ ေၾကြလြငပကစးသြားခရတာက ကေနာမျငငးေပမယ အစးရတစရပရ႕ မားယြငးတ မ၀ါဒေတြကေတာ ဒထကပတ ဘ၀ေပါငးမားစြာက ထခကပကစးေစတယလ႔ ကေနာလကခယၾကညတယ။”

ကဖအာနန၊

ကလသမဂၢ အေထြေထြအတြငးေရးမးခပေဟာငး

ျမနမာႏငင၏ မးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒမားသညေခတ အေျခအေနႏင ကကညျခငးမရေတာသျဖင ႏငငအတြငးရျပနာ ရေသာ မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင ထတလပမႈတ႔ေၾကာင ျဖစေပၚလာသညစနေခၚမႈမားက ကငတြယေျဖရငးရန ေလာကနသငျမတျခငးမရေတာေပ။ ၁၉၉၃ ခႏစ “ မးယစေဆး၀ါးႏင စတကေျပာငးလေစတတေသာေဆး၀ါးမားဆငရာဥပေဒ” သည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ၊ ကနကးမႈႏင ထတလပမႈတ႔က ပေပာကသြားေစျခငး သ႔မဟတ ေလာခေပးႏငျခငးပငမရခေပ။ အဆးဆးအေနျဖင ျပငးထနသညမ၀ါဒမားႏင ျပစဒဏမားက စညးၾကပေဖာေဆာငျခငးျဖင ျမနမာႏငငသႏငငသားမားႏင လထလတနးစားမားအတြက ပမဆးရြားျပငးထနသည ေနာကဆကတြေဘးအႏရာယကသာ ေပၚေပါကလာေစသည။ အဆပါမ၀ါဒမား၏ တကရကထခကမႈအေနျဖင လေထာငေပါငးမားစြာသည ကးစကတတသည ေရာဂါမားႏင အရြယမတငခငေသဆးမႈတ႔က မလအပဘ ႀကေတြ႕ခစားရလကရသည။ ျမနမာအကဥးေထာငမားတြင အၾကမးဖကျခငးမရေသာ အေသးစားမးယစေဆး၀ါးျပစမႈမားေၾကာင ေထာငဒဏႏစရည ခမတခထားရသည မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားျဖင ျပညႏကလကရေသာလညး အႀကးစားကနကးသမားမာမ အေႏာကအယကမခရဘ လြတေျမာကလကရသည။ ဆငးရႏြမးပါးသည ဘနးစကေတာငသမား ေနထငလကရေသာ ေကးရြာမားမာ (ရဖနရခါ၌ ေကးရြာတစခလးမာ) အတငးအကပဖအားေပးေဆာငရြကသည တကဖကေရးလပငနးမား၏ ပစမတထားမႈက ခေနရၿပး၎တ႕အား ဆငးရတြငးနကသညထကနကေအာင တြနးပ႕လကရသည။ တကဖကေရးလပငနးမား မျပလပမ ၎မသားစမား အသကရငရပတညရန၊ ကနးမာေရးႏင သားသမးမား၏ ပညာေရးက ေထာကပေပးႏငရနအတြက လကေတြ႕ကသည အစားထးအသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားပပးေပးျခငး မရေပ။ ကေကာငးသညအခကမာ ေအာငျမငသည အေရးယေဆာငရြကခကမားက ႏငငအတြငး၌ ေဖာေဆာငခဖးၿပးျဖစသည။ မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားအတြက ကနးမာေရးႏင အႏရာယေလာခေရး (harm reduction) ၀နေဆာငမႈမားက အေကာငအထညေဖာချခငးေၾကာင မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးသမားအၾကား အပခအငဗြ (HIV)ကးစကပ႕ႏ႔မႈႏႈနး ကဆငးလာခသည။ ကနးမာေရးႏင အားကစား၀နႀကးဌာနမ စတငေဖာေဆာငခသည မကသဒးေဆးကသေရးအစအစဥ (methadone program) ၏ အကးေကးဇးေၾကာင ေထာငေပါငးမားစြာေသာမးယစေဆး၀ါးသးစြသမားႏင ၎မသားစ၀ငမား၏ ဘ၀မားကသသာထငရားစြာ တးတကေကာငးမြနလာေစခသည။ ျပငပကမာၻႏင

အဆကအသြယနပါးေသာ ရမးျပညနယအေ႔ရပငးရ ရပရြာလထေပါငးမားစြာက ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအစအစဥမားတြင (alternative development programs) ပါ၀ငေစျခငးျဖင ၎တ႕၏ အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားကတားျမစသးႏျဖစေသာ ဘနးစကျခငးမ တရား၀ငမဟာဗဟာမား အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငးသ႕ ေအာငျမငစြာအသြငကးေျပာငးႏငခသည။ ဤကသ႔ေသာ ႏငငတြငးရ အေတြ႔အႀကမားအရ ျပညသ႕ကနးမာေရး၊ လ႔အခြငအေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးတ႔အေပၚ အေျခတညထားသည မ၀ါဒမားက ကယျပန႔ျပညစသည အထငကရ အကးေကးဇးမားက ရရေစႏငေၾကာငး ကမာၻတစလႊား၌ အခငအမာ သကေသျပလကရသည အေထာကအထားမားက ထပေလာငးအားျဖညေပးလကရသည။ အမနတကယတြင အဆပါမ၀ါဒမားသည လထ၏ ကနးမာေရးက တးတကေကာငးမြနလာေစၿပး အသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးမားက အေထာကအကျပေစသည။ ထမမက မးယစေဆး၀ါးႏငဆကစပေနသည ရာဇ၀တမႈႏင အကငပကျခစားမႈမား၊ အၾကမးဖကမႈ၊ ပဋပကၡျဖစမႈတ႕က ေလာကေစသည။ ၎အျပင ျပစမႈေၾကာငးဆငရာ တရားစရငေရးစနစအေပၚ သကေရာကလကရသည ဖအားမားကပါ ေလာခေပးၿပး အဆး၌ ပမကယျပန႔သည လမႈေရးေပါငးစညးညညြတမႈရလဒက ထြကေပၚလာေစသည။ ရရငးစြအေလအထေကာငးမားသည အျပသေဘာဆနသည ေျခလမးမားျဖစေၾကာငး သသယျဖစစရာ မလေသာလညး ကယကယျပန႔ျပန႔ဆကလကေဖာေဆာငရန လအပေနဆျဖစသည။ ျခ၍ဆရေသာ ေခတအဆကဆကအစးရမား၏ အားနညးသည အေရးယေဆာငရြကခကမားေၾကာင မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ျပနာရပမား ဆကလကႀကးထြားလာၿပး ႏငငအတြက စးရမဖြယရာ အဓကကစၥရပတစချဖစခသျဖင ထခကလြယေသာ လထလတနးစားမားႏငျမနမာႏငငသႏငငသားတစရပလးအတြက စတအားမရ ျဖစေစခသည။ ၎ကရႈးမႈမားမ သငခနးစာရယ၍ မတကြျပားသညခဥးကပလပေဆာငမႈအားျဖင ျပညသ႕ကနးမာေရး၊ ရပရြာလထ ေဘးကငးလျခ ေရး၊ လ႔အခြငအေရးႏင ဖြ႕ၿဖ းတးတကေရးတ႔အေပၚ အေျခခတညေဆာကထားေသာ မ၀ါဒမားက ေရးဆြကငသးရနလအပသည အခနအခါေကာငး ေရာကရလာၿပျဖစသည။ ယငးမ၀ါဒမားကသာလင အပခပေသာအစးရက ကတျပထားသညအတငး လထဘ၀မား တးတကေကာငးမြနလာေစရန ေဆာငရြကႏငမညျဖစၿပး ျမနမာႏငငတြင ျဖစေပၚေနေသာ ျပနာရသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ၊ ကနကးမႈႏင ထတလပမႈ၊ အႏရာယမားေလာကေစမညျဖစသည။

ၿခငသးသပခက

“မးယစေဆး၀ါးစစပြဟာ လး၀႐ႈးသြားတ တကပြတစခပါပ။”ဘာရကအဘားမား

၁

“ေရႊႀတဂ”၂ နယေျမအတြငး တညရေနသည ျမနမာႏငငသည အာဖဂနနစၥတနၿပးလင တရားမ၀ငဘနးစကပး ထတလပမႈ ဒတယေျမာကအမားဆးႏငငတစချဖစသည။၃ အဓကအားျဖင ရမးျပညနယႏင ကခငျပညနယမားရ ေတာငကနးေတာငတနးထထပသည နယေျမေဒသမား၌ ဘနးစကပးမႈ ထထပလကရၿပး ခန႔မနးေျခအားျဖင ဘနးစကပးသည အမေထာငစေပါငး ၃၀၀,၀၀၀ ခန႔ရၿပး၄ အမားစသည ဆငးရႏြမးပါးလြနးသျဖင စကပးၾကသမားျဖစၾကသည။၅ စကပးထတလပရရသည ဘနးအခ႕က ရးရာအစဥအလာႏင ေဆး၀ါးအျဖစ ေဒသတြငး၌ ျပနလညစားသးၾကေသာလညး၆ ပမာဏအမားစက ျပညတြငးႏင ႏငငတကာေစးကြကမားသ႔ ျဖန႔ျဖးေရာငးခမည ဘနးျဖအျဖစ ျပငဆငခကလပၾကသည။၇ ျမနမာႏငငသည ‘ရာဘ’ သ႔မဟတ ‘ရာမ’ ဟ အသမားသည အမဖတမငးအမးအစားစတၾကြေဆးျပား (ATS) အမားဆး ထတလပသည ႏငငတစႏငငလညး ျဖစလာခသည။၈

ရမးျပညနယအတြငး အၿပငးအရငးဖးပြငေနၾကသည ဘနးပနးမား

မရငး - Transnational Institute (TNI)

ႏငငအတြငးရ မးယစေဆး၀ါးသးစြသ အေရအတြကႏင စပလဥး၍ ယၾကညအားထားရေလာကသည ကနးဂဏနးအခကအလကမားမရလငကစား ျပနာရေသာ မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏႈနးသည အထးသျဖင ကခငျပညနယႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးေဒသမား၌ အေျမာကအျမားရသညဟ ခန႔မနးရသည။၉ ျပနာရေသာ မးယစ

ေဆး၀ါးသးစြမႈ (လၿခစတခမႈမရေသာ ေဆးထးျခငးအေလအထမား)ေၾကာငျဖစေသာ ကနးမာေရးဆငရာ အဓကေနာကဆကတြဆးကးမားမာ ကးစကႏႈနးျမငမားသည အပခအငဗြႏင အသညးေရာငအသား၀ါဘႏငစ (Hepatitis B&C) တ႕ျဖစသည။ ၎ဆးကးမားတြင ေဆးလြနေသဆးမႈမားလညး ပါ၀ငသည။၁၀

ျမနမာႏငင၏ မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ျပနာမားသည ထတလပမႈႏင သးစြမႈကစၥရပ သကသကထကပ၍ရႈပေထြးလကရၿပး ပဋပကၡ၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈ၊ စားနပရကၡာမဖလမႈ၊ ဖြ႕ၿဖးမႈေနာကကျခငး၊ ေျမယာလကလမးမသးစြႏငမႈ နညးပါးျခငးႏင အားနညးသည အပခပစမေရး သ႔မဟတ တရားဥပေဒစးမးမႈအားနညးျခငး ကသ႔ေသာ အျခားကစၥရပေပါငးမားစြာႏင ထထ၀င၀ငဆကႏြယ ပတသကလကရသည။ အလြနလြယကသေယာငထငရသည ေျဖရငးေရးနညးလမးေပါငးမားစြာက အဆျပခၾကရာ၌ အမားအားျဖင မတငးေပးၾကသညမာ ‘မးယစေဆး၀ါးစစပြမား’ ဆငႏႊရနျဖစသည။ သ႔ေသာလညး အေထာကအထားမားက ထကသ႔ေသာ မဟာဗဟာမား ေအာငျမငမႈမရေၾကာငးႏင ကငတြယေျဖရငးရန ရညရြယသည အေၾကာငးအရာထက ပမႀကးမားသည ျပနာမားကသာ ေပၚထြကလာေစေၾကာငး ျပဆလကရသည။၁၁

မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ျပနာမား၏ ရကခတမႈဒဏက တစသးပဂၢလမားႏင မသားစမား အမနတကယ ထခကခစားရလကရသည ရလဒကၾကညျခငးအားျဖင လကေတြ႕က၍ ပမထေရာကအကးရၿပး အေထာကအထားအေပၚ အေျခခသည မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒမားလအပေနၿပျဖစေၾကာငး ျမငသာလကရသည။ ျမနမာႏငင၏

၂

မးယစေဆး၀ါး မ၀ါဒမားအေနျဖင စတခစားမႈမားႏငထငျမငယဆခကမား၏ လႊမးမးမႈေအာကမရနးထြက၍ ရႏငသမ သပၸနညးက လကေတြ႕စးစမးေလလာထားသည အေထာကအထားမားအေပၚ အေျခတညရန မျဖစမေနလအပေနၿပျဖစသည။ မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ၊ ကနကးမႈႏင ထတလပမႈဆငရာ ျပနာရပမားက ကငတြယေျဖရငးရာ၌ ျပညသ႕ကနးမာေရး၊ အမားျပညသေဘးကငးလျခေရး၊ လ႔အခြငအေရးႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက အသားေပးသည ရႈေထာငေပါငးစမ ကာလရညခဥးကပေဆာငရြကမႈမား လအပလာမညျဖစသည။

“ကၽြႏပတ႔အေနျဖင ကမာၻ႔မးယစေဆး၀ါးေရးရာ ျပနာက အႏငတကရမည စစပြတစခအျဖစ ရႈျမငျခငးထက စမခန႔ခြရန လအပလကရၿပး အျပနအလန ဆကႏြယပတသကလကရသည ကနးမာေရးႏင လမႈေရးဆငရာ စနေခၚမႈမားအျဖစ အသအမတျပၾကရမည။”

မးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒဆငရာ ကမာၻ႔ေကာမရင၁၂

အဖြငနဒါနး

အဓကကသည မဟာဗဟာေျမာက အေရးယေဆာငရြကခကမား

၁။ မးယစေဆး၀ါးသးစြသမား၏ ကနးမာေရး၊ အႏရာယေလာခေရးႏင မမဆႏၵအေလာက ကသမႈခယေရး ၀နေဆာငမႈမားက လကလမးမ ရယေရး ျမႇငတငျခငး။

လထကနးမာေရးက ကာကြယေစာငေရာကျခငးသည ႏငငတကာ မးယစေဆး၀ါး ထနးခပေရးစနစ၏ အဓကအကဆးေသာရညရြယခကတစချဖစသည။ အေသအခာဆရလင ကလသမဂၢအဖြ႕၀ငႏငငမားက မးယစေဆး၀ါး သးစြမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာႏငသည ကနးမာေရးဆငရာ ျပနာမားက တားဆးရန ရညရြယ၍ မးယစေဆး၀ါး ရရႏငမႈႏင သးစြမႈကေလာခရန ႀကးပမးအားထတလကရသည။ ၁၉၆၁ ခႏစ ကလသမဂၢ မးယစေစတတေသာေဆး၀ါးမားဆငရာ ပငမကငထး (1961 UN Single Convention on Narcotic Drugs)၏အႏမရညမနးခကသည “လ႔ေဘာငေလာက၏ ေကာငးကးခမးသာႏင ကနးမာေရး တးတကေကာငးမြနလာေအာင ေဆာငရြကရန” ျဖစ

သညဟ ေဖာျပထားသည။ သ႔ေသာလညး အလြနအေရးပါသည လထ၏ကနးမာေရးက ကာကြယေစာငေရာကရမညအစား ဖႏပခပျခယမႈကအေျခခသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင ထတလပမႈေလာခေရး မဟာဗဟာမားက ျမနမာႏငငတြင ဆယစႏစေပါငးမားစြာ ဥးစားေပးေဖာေဆာငခသည။ အေထာကအထားအေျချပ ကနးမာေရးႏင လမႈေရးလပငနးမားက ဖြ႔စညးထေထာငရနအတြကမ မညကာမတသာလပေဆာင၍ မေျပာပေလာကေသာ ျပညတြငးအရငးအျမစပမာဏကသာ ခြေ၀ခထားခသည။၁၃

မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားက ေဒါသတႀကးဖကဆးလကရသည အပခအငဗြႏင အသညးေရာငအသား၀ါစပး ကးစကပ႕ပြားမႈႏႈနးမာ ကပေရာဂါအသြင ဆကလကျဖစပြားလကရသည။၁၄ ျမနမာႏငင ကနးမာေရးႏင အားကစား၀နႀကးဌာနက ဤအေျခအေနမာ အပခအငဗြ ကးစကပ႕ပြားမႈက ေလာခကာကြယရာ၌ ႏငငအေနျဖင ရငဆငရလကရေသာ အႀကးမားဆးစနေခၚမႈတစရပျဖစေၾကာငး ၀နခအသအမတျပသညမာ အခနၾကာခၿပျဖစသည။ ထ႕ေၾကာင အပခအငဗြ/ေအအငဒအကစဆငရာ အမးသားမဟာဗ ဟာစမခကအသစ (၂၀၁၆-၂၀၂၀) ၏ အဓကဥးစားေပး ေဆာငရြကခကတစရပအေနျဖငမးယစေဆး၀ါး အေၾကာထထးသြငးသမားအတြက အႏရာယေလာခေရး၀နေဆာငမႈမားက ျပညလညထညသြငး အေကာငအထညေဖာခသည။ အလြနအေရးႀကးသည ဤလထကနးမာေရးဆငရာ အကပအတညးက ရငဆငေျဖရငးရနအတြက ျမနမာႏငင ကနးမာေရးႏင အားကစား၀နႀကးဌာနသည ကခငျပညနယ၊ ရမးျပညနယ၊ မႏေလး၊ စစကငးႏင ရနကနတငးေဒသႀကးကသ႔ေသာ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထထးသြငးအသးျပမႈ ဂယကရကခတခေနရသည ေဒသမားရ မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားအတြက သးသန႔ကနးမာေရး ၀နေဆာငမႈမားေဆာငရြကေပးအပမႈက ပပးကညလကရသည။ “အႏရာယေလာခေရး”ဟအသမားသည ဤကသ႔ေသာ အစအစဥမားသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈေၾကာင ဆကစပထြကေပၚလာသည အႏရာယမားက ေလာခေပးရန ရညရြယျခငးျဖစသည။ ၀နေဆာငမႈမား၌ ေဆးထးျပြနႏင ေဆးထးအပလလယေပးသည အစအစဥမား၊ ဘနးအေျခခ ေဆး၀ါးမားျဖင အစားထးကသမႈ (ျမနမာႏငင၏ အခငးအကငး၌ မကသဒးေဆးထနးကသမႈ)၊ အပခအငဗြ စစေဆးေရးႏင ကသေရးအျပင

သငသပါသလား။

ျမနမာႏငငအတြငးရ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထထးသြငးသ သးဥးလင တစဥးသည အပခအငဗြ ကးစကခထားရသ

ျဖစသည။ သာမနျပညသမားအၾကားကးစကပ႕ပြားမႈႏႈနး ထက ၄၈% ခန႔ ပမျမငမားလကရသည။၁၅

ကခငျပညနယအတြငးရ အခ႕ေသာနယေျမမား၌ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးသ ႏစဥးလင တစဥးနးပါး အပခအငဗြႏင ေနထငလကရသည။၁၆

ႏငငအတြငးရ အပခအငဗြပး အသစကးစကခရသ ၁၀ ဥး တငး၌ သးဥးခန႔သည မးယစေဆး၀ါး အေၾကာထ ထးသြငးသမားျဖစၾကသည။ ၂၀၁၅-၂၀၂၀ ခႏစအၾကား အပခအငဗြပး အသစကးစကမႈႏႈနးသည မးယစေဆး၀ါး အေၾကာထထးသြငး အသးျပသမားအၾကား၌ အျမင

ဆးျဖစလမမညဟ ခန႔မနးထားၾကသည။၁၇

မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးသ (၇) ဥးတြင တစဥးသာလင မကသဒး ေဆးထနးကသမႈက လကလမးမရယႏငသည။၁၈

ရငးျမစမား - ၂၀၁၄ ခႏစ ျမနမာႏငင မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးအသးျပသမားအၾကား ဇ၀ေဗဒဆငရာႏင အမအကငပငးဆငရာ ဘကစစစတမးေကာကယမႈ။ အပခအငဗြ ပမးမကးစကပ႕ ပြားမႈႏႈနးႏင ႀကတငခန႔မနးတြကခကမႈ။ အာဆယအတြငး ကးစကပ႕ပြားမႈပစ (၂၀၁၅ ခႏစ ျမနမာႏငင AEM)။ အမးသား မးယစေဆး၀ါးအလြသးမႈ ကာကြယေရးႏင ထနးခပေရး စမခက၊ ကနးမာေရး၀နႀကးဌာန၊ ၂၀၁၅ ခႏစ။

၃

ကခငျပညနယရမးယစေဆး၀ါးသးစြသမားက အႏရာယေလာခေရး ၀နေဆာငမႈမား ေပးေနေသာ ကနးမာေရးဌာနတြင ကနးမာေရးပညာေပးေနပ။

မရငး - Médecins du Monde (MdM)

ေဆးလြနမႈက ကာကြယတားဆးျခငးႏင စမခန႔ခြျခငးတ႔ ပါ၀ငလက ရသည။ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးအသးျပသည အသက ၂၄ ႏစေအာကလငယမားအၾကား အပခအငဗြ ကးစကပ႕ႏ႔မႈသည ၂၀၀၀ ခႏစ၌ ၆၆ % ရရာမ ၂၀၁၄၁၉ ခႏစအေရာကတြင ၁၇ % အထ ကဆငးသြားခသျဖင ေကနပအားရဖြယရာ ရလဒမားရရခေသာလညး ၀နေဆာငမႈလႊမးျချခငး အတငးအတာသည ကပါးေနဆျဖစသည။ သ႔ျဖစ၍ ျမနမာႏငငသႏငငသားမား၏ ကနးမာေရးက ယခထကပမကာကြယေပးႏငရနႏင ေဘးကငးလျခသည လထအသကအ၀နးမား တညေဆာကရနအတြက ဤကသ႔ေသာ ၀နေဆာငမႈမားက အေရးတႀကးတးခ႕ေဖာေဆာငရန လအပလကရသည။

ေဆးထးအပ/ေဆးထးျပြန ျဖန႔ျဖးျခငးႏင မးယစေဆး၀ါး အေၾကာထထးသြငး အသးျပသမားအၾကား အပခအငဗြ ကးစကပ႕ပြားမႈ (၂၀၀၃-၂၀၁၄)

ရငးျမစမား - ကမာၻလးဆငရာ ေအအငဒအကစ လပငနးတးတကမႈ အစရငခစာ (၂၀၁၅)၊ ျမနမာႏငင အမးသား ခခအားက/ကာလသားတကဖကေရးအစအစဥ

ကမာၻအႏ႔မ ကယျပန႔ျပညစသည အေထာကအထားမားအရ အႏရာယေလာခေရး၀နေဆာငမႈ လပငနးမားသည မယၾကညႏငေလာကေအာင ထေရာကအကးရေၾကာငး မတေကာကတငႏငခသည။ လကေတြ႕တြင အႏရာယေလာခေရးလပငနးမားသည ေအာကပါတ႔က သကေသျပလကရသည။ အပခအငဗြ ႏင အသညးေရာငအသား၀ါစပးကသ႔ေသာ ေသြးမ တစဆငကးစကတတသည ေရာဂါပးမား၏ ျပန႔ပြားမႈက သသ သာသာေလာခေပးျခငး၊၂၀

မးယစေဆး၀ါး မေသာကရမေနႏင စြလနးလကရသမားအတြက ကနးမာေရးဆငရာ၊ ဥပေဒပငးဆငရာ၊ လမႈေရးဆငရာ ၀နေဆာငမႈ မားႏင ေဆး၀ါးကသမႈတ႔က တးတကေကာငးမြနလာေစျခငး၊၂၁

ျပစမႈေျမာကသည လပရပမား ေလာကလာေစျခငး။၂၂

ပစာ (၁) ပးသတထားသည ေဆးထးအပႏင ေဆးထးျပြန ျဖန႔ျဖးေထာကပမႈသည အႏရာယေလာခေရး ၀နေဆာငမႈမားစတငခၿပးေနာကပငး တစရနထးကယျပန႔လာခသည။ လကရအခန၌ မးယစေဆး၀ါး အေၾကာထထးသြငးအသးျပသမားအၾကား အပခအငဗြ ကးစကပ႕ပြားမႈႏႈနး စတငကဆငးလာၿပျဖစသည။

၄

“လအေတာမားမားက မးယစေဆး၀ါးသးတာက လကမခခငၾကေပမယ အဒမးယစေဆး၀ါးသးစြသေတြဟာလညး ကယရပသရြာသားေတြျဖစတယဆတာက မေမလကၾကပါန႔။ သတ႔ဟာလညး တစေယာကေယာကရ႕ သားသမး၊ ဇနး၊ ခငပြနးန႔ မဘျဖစေနသေတြပါ။ ျပညသ႕ ကနးမာေရးဆတာ အားလးန႔ သကဆငပါတယ။ အပခအငဗြန႔ ေသြးကေနတဆင ကးစကျပန႔ပြားတတတ အျခားေရာဂါေတြမရတ ရပရြာတစခဟာ အေျခခအားျဖင ေဘးကငးလျခတ လ႔ေဘာငအသကအ၀နးတစချဖစပါတယ။”၂၅

ေအမြနမာဖ၊ UNAIDS ျမနမာ ဌာေနညႊနၾကားေရးမး

ထ႔အျပင အေထာကအထားမားက ေထာကခငျခငးအားျဖင အႏရာယေလာခေရး ၀နေဆာငမႈလပငနးမားသည - မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈက ျမငတကလာေစျခငးမရပါ။၂၃

အလြနအဖးနညး၀နပါသည အစအစဥျဖစသည။ ဥပမာ ၾသစေၾတးလ၌ လတတေလာ အေကာငအထညေဖာခ သည ေလလာဆနးစစခကအရ ၾသစေၾတးလအစးရ အေနျဖင အႏရာယေလာခေရး ၀နေဆာငမႈလပငနးမား၌ တစေဒၚလာ ရငးႏးျမႇပႏလကတငး ေလးေဒၚလာႏငအထက ေခၽြတာရာ ေရာကေၾကာငး မတတမးတငႏငခသည။၂၄

အေထာကအထားအေပၚ အေျချပ၍ မမ၏ သေဘာဆႏၵအေလာက ကသမႈခယရနလအပမႈ

အဖြ႔၀ငႏငငမားအားလး ၎တ႕၏ရပရြာမားရ အတငးအကပထနးသမးေဆးျဖတေပးသညဌာနမားႏင ျပနလညထေထာငေရးစခနးမားအားလးက ပတသမး၍ မမဆႏၵအေလာက ကသမႈခယႏငေသာ အေထာကအထား အေျချပ၍ လ႔အခြငအေရးရႈေထာငမ ခဥးကပသည ကနးမာေရးႏင လမႈေရး၀နေဆာငမႈ လပငနးမားက အေကာငအထညေဖာရနကလသမဂၢမေတာငးဆထားသည။၂၆

၅

ကခငျပညနယရ အစးရမဖြငလစထားေသာ ေဆးရ၌ မကသဒးေဆး တကေကၽြးေနစဥ။ ဘနးအေျခခေဆး၀ါးမားအေပၚတြင မခေနေသာ မးယစေဆးသးစြသမားက

ကသရနအတြက အလြနထေရာကသည မကသဒးေဆးရယႏငမႈမာ လေလာကမႈ မရျခငးေၾကာင ထပမတးခ႕ေဖာေဆာငသငသည။

မရငး - Médecins du Monde (MdM)

အခနး ၁ - အဓကအႀကျပေထာကခခကမား

ျပညသ႕ကနးမာေရးႏင ရပရြာလထေဘးကငးလျခေစရန ကာကြယေစာငေရာကျခငးက မးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒမား၏ ပငမရညရြယခကတစရပအေနျဖင အတအကထညသြငး အသအမတျပသငသည။

အေထာကအထားအေျချပ ႀကတငကာကြယေရး၊ ဆႏၵအေလာကကသမႈခယေရးႏင အႏရာယေလာခေရး လပငနးမားအတြက ဥပေဒအတြငး၌ သးျခားျပ႒ာနးခကမား ထညသြငးျပငဆငျခငးျဖင ဥပေဒအရ ေကာေထာကေနာကချပသငသည။

မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားအတြက အႏရာယေလာခေရးအပါအ၀င လအပသည ကနးမာေရး

၀နေဆာငမႈမား ေဖာထတေပးအပရနအတြက ျပညသ႔ဘ႑ာေငြအသးစရတက တးျမႇငေပးရန၊ မးယစေဆး၀ါးဒဏသင နယေျမေဒသမားအားလး၌ မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားအတြက အစးရမဟတသည အဖြ႔အစညးမားက (NGOs၊ CSOs စသညျဖင) အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကလကရသည

ကနးမာေရး၀နေဆာငမႈလပငနးမားက တကတကၾကြၾကြ အေထာကအကျပ၍ ပပးကညသငသည။

မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားအတြက အေထာကအထားအေပၚအေျချပ၍ မမဆႏၵအေလာက

ေဆး၀ါးကသမႈခယျခငးႏင ျပနလညထေထာငေရး လပငနးမားက တးခ႕ေဖာေဆာငသငသည။

မးယစေဆး၀ါး သးစြမႈအတြက ျပစဒဏျဖစသည ေထာငသြငးအကဥးချခငးအစား အျခားနညးလမးတစရပျဖစေသာ အတငးအကပ သ႔မဟတ အငအားသး၍ ေဆးျဖတျခငးက လး၀ပတပငတားျမစသငသည။

ျမနမာႏငငတြင (အထးသျဖင မးယစေဆး၀ါး အေၾကာထ ထးသြငးအသးျပမႈေၾကာင ထခကနစနာမႈအႀကးအကယႀကေတြ႕ေနရသည အရပေဒသမား၌) အေထာကအထားအေျချပ မးယစေဆးစြကသျခငး ၀နေဆာငမႈေပးႏငေသာ ေဆးရေဆးခနးမားႏင အထးျပဌာနမား အေရအတြကမာ အငမတန နညးပါးေနဆျဖစသည။ ထ႔အျပင မးယစေဆး၀ါး စြလနးသည ျပနာရေသာသမားက ကသရာ၌ ထေရာကမႈရေၾကာငး လး၀အေထာကအထားမရသည အတငးအကပထနးသမး၍ ေဆးျဖတေပးမႈက တြငတြငကယကယအသးျပေနၾကဆျဖစသည။ လတစဥး၏ လြတလပမႈက ကန႔သတခပျခယျခငး သ႔မဟတ မမ၏သေဘာဆႏၵမပါဘ အတငးအကပေဆး၀ါးကသမႈခယရန တြနးအားေပးျခငးသည ေရရညကသေရးအတြက အေထာကအကျပသည ပတ၀နးကငမးက ဖနတးႏငျခငးမရေပ။ တရတႏငငႏင ကေမာၻဒးယားႏငငမားရ အလားတဌာနမားတြင ကသမႈခယၿပးေနာက ေဆးျပနလညသးစြသညႏႈနးသည ၉၀ % ခန႔အထျမငမားမႈရေၾကာငး သကေသျပလကရသည။၂၇

ထ႔ထကပ၍ဆရေသာ အတငးအကပေဆးျဖတေပးျခငးက ပတေလာငရာအရပမားတြင ျပလပေလရသျဖင လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈႏင ကနးမာေရးဆငရာ ျပနာမားျဖစေသာ အပခအငဗြႏင တဘေရာဂါမား ျဖစပြားမႈ အလားအလာ ျမငမားလာေစသည။

၆

၂။ မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားႏင တစပငတစႏင စကပးသည အေသးစားေတာငသမားက

ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးယမႈက အဆးသတျခငး။

မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင ဘနးစကပ းမႈက ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးယျပစဒဏေပးျခငးသည ဖမးဆးျပစဒဏေပးလကပါက မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင တားျမစသးႏပငမား စကပးရန ေၾကာကရြ႕လာမညဟသည ထငျမငယဆခကအေပၚ မားစြာအေျခခလကရသည။ ျမနမာႏငင၏ မ၀ါဒမားသည ဤသေဘာတရားအေပၚ အေျချပထားဆျဖစၿပး မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ျပစမႈမားအတြက ဆးရြားျပငးထနစြာ ျပစဒဏေပးမႈက ၁၉၇၄ ခႏစ အေစာပငး၌ စတငမတဆကကငသးခ သည။၂၈ ကန႔သတခပျခယမႈမားက ၁၉၈၃ ခႏစတြင ထပေလာငးထမးပးတငခၿပး၂၉ လကရကငသးလကရသည ၁၉၉၃ ခႏစ “မးယစေဆး၀ါးႏင စတကေျပာငးလေစတတေသာ ေဆး၀ါးမားဆငရာဥပေဒ”

ကလသမဂၢသေဘာတစာခပမားႏင

မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈက ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးယမႈ

မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈအတြက ေထာငးသြငးအကဥးချခငး ျပစဒဏမားက ျမနမာႏငငအစးရမ သေဘာတလကမတေရးထးထားေသာ ကလသမဂၢ မးယစေဆး၀ါးထနးခပေရး သေဘာတစာခပမားတြင ပါရသညတာ၀န၀တရားမားမ ဆငးသကလာသကသ႔ မားယြငးစြာလကခယၾကည ထားၾကသည။ အမနတကယတမး၌ ကလသမဂၢသေဘာတစာခပမားအရ အဖြ႔၀ငႏငငမားအေနျဖင မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ သ႔မဟတ တစကယေရသးအတြက လက၀ယထားရမႈတ႔က ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးယရန လအပျခငးမရေပ။၃၁

သည ကမာၻ႔အျပငးထနဆး မးယစေဆး၀ါးဥပေဒမား၌ ဆကလကပါ၀ငေနဆျဖစသည။၃၀

မကေမာကေခတ အေထာကအထားမားက ျပငးထနသည ျပစဒဏမားခမတျခငးေၾကာင မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင ရရႏငမႈေလာကလာမညဟသည သေဘာတရားမာ မားယြငးေၾကာငး သကေသျပလကရသည။ ျမနမာႏငငအတြငး ကနလြနခသညႏစမား၌၃၂ ဖမးဆးထနးသမးမႈ၃၃ ေထာငေပါငးမားစြာျပလပခၿပး ဘနးတကဖကေရးလႈပရားမႈမားက အျပငးအထနျပလပခၾကေသာလညး မးယစေဆး၀ါးမား လြယလငတကရရေနဆျဖစသျဖင ေနရာေဒသအမားအျပား၌၃၄ ျပနာရသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏႈနး ဆကလကျမငတကလာသည။ ဤကသ႔ေသာ ျဖစရပမးက ျမနမာႏငငတစႏငငတညးသာ ႀကေတြ႔ေနရသညမဟတဘ ကမာၻ႔ႏငငေပါငးမားစြာ၌လညး အလားတျဖစပကလကရသည။ ကမာၻတစလႊား ျပလပခသည ေလလာဆနးစစခကေပါငးမားစြာက ႏငငတစခအတြငးရ တားဆးႏမႏငးေရးလပငနးမား၏ ျပငးထနမႈ (သ႔မဟတ ဖဖစးစးေဆာငရြကမႈ) ႏငမးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ ပ႕ႏ႔လာျခငးတ႕အၾကား ဆကစပမႈမရေၾကာငး ျပဆလကရသည။၃၅

ကမာၻတစလႊားရ မးယစေဆး၀ါးသးစြသဥးေရစစေပါငး (သနးေပါငး)

ရငးျမစ - ၂၀၁၅ ခႏစ ကမာၻ႕မးယစေဆး၀ါးအစရငခစာ၊ UNODC

ပစာ ၂ - မးယစေဆး၀ါး ၀ယလအားႏင ေရာငးလအားက ေလာခႏငရန တစကမာၻလး အျပငးအထနႀကးစားေနလငကစား ကမာၻတစလႊားရ မးယစေဆး၀ါးသးစြသဥးေရသည ေယဘယအားျဖင ဆကလကျမငတကေနဆျဖစသည။

ျမနမာႏငငအတြငးရ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထထးသြငးသဥးေရခန႕မနးေျခစစေပါငး

ရငးျမစ - ျမနမာႏငင ကနးမာေရးႏင အားကစား၀နႀကးဌာန

ပစာ ၃- ျမနမာႏငငအတြငး၌ မးယစေဆး၀ါးသးစြသဥးေရ စစေပါငးမညမရေၾကာငး လႊမးျခတြကခကထားသည ကနးဂဏနးအခကအလကမရေပ။ သ႕ေသာလညး မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးအသးျပသ အေရအတြက ဆကလကျမငတကေနဆျဖစေၾကာငး သးသပရသည။

မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈက ရာဇ၀တမႈအျဖစ စဥးစားသးသပ၍ ေနာကဆကတြအေနျဖင မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားက ျပစဒဏေပးျခငးသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင ရရႏငမႈက ထနးခပရာ၌ထေရာကျခငးမရေပ။ ထ႕အျပင ျပစဒဏေပးျခငးသည လထကနးမာေရးႏင ရပရြာတြငး ေဘးကငးလျခေရးအေပၚ အလြနဆးရြားသည ေနာကဆကတြဆးကးမားသကေရာကေစသည။ ျမနမာႏငငအတြငး ေကာကယရရသည သတငးအခကအလကမားအရ ဖမးဆးထနးသမးခရမညကစးရမေၾကာကရြ႕ျခငးက မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားက မျမငကြယရာအရပသ႔ ထြကေျပးတမးေရာငေစၿပး အႏရာယေလာခေရးႏင အျခားအေရးပါသည ကနးမာေရး၀နေဆာငမႈမားမ ေ၀းကြာသြားေစေၾကာငး ျပဆလကရသည။၃၆ ျပစဒဏေပးျခငးက ပးသတထားသည ေဆးထးကရယာမားက လကလမးမရယႏငမႈမရျခငး၊ ေဆးထးကရယာ မေ၀

၇၅,၀၀၀

၈၃,၀၀၀

၇

သးစြမႈကသ႔ေသာ ပမအႏရာယမားသည ထးသြငးမႈအေလအထမားျပလပမျခငး၊ ဤအေလအထ၏ ေနာကဆကတြရလဒေၾကာင အပခအငဗြႏင အသညးေရာငအသား၀ါစပး ကးစကျပန႔ပြားမႈ ပမျမငမားလာေစျခငးတ႕က ျဖစေစသည။၃၇ ထ႔ထကပ၍ဆရေသာ ေဆးထးအပႏင ေဆးထးျပြနလက၀ယထားရျခငးေၾကာင မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားမာအၿမတမးလလ ထပါးေႏာကယကျခငးခေနၾကရသည။ ယငးကအသးျပၿပးသားေဆးထးအပႏင ေဆးထးျပြနမားက အမားျပညသသြားလာသည ေနရာမားတြင စြန႔ပစေစရန တြနးပ႔လကၿပး၃၈ ကေလးသငယမား သ႔မဟတ အျခားရပသရပသားမားကအပစးမႏငသည အႏရာယပမကေရာကေစသည။

“ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးယျခငးသည လကေတြ႕က၍ ကနးမာေရးကဗဟျပသည အႏရာယေလာခေရး ခဥးကပလပေဆာငမႈႏင ဆန႔ကငလကရၿပး အမနတကယအားျဖင အႏရာယပႀကးလာေအာင မးေမႊးေပးသည မ၀ါဒဟဆရမညျဖစသည။”

ကမာၻ႔မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒေရးရာေကာမရင

ဆန႔ကငဖကအေနျဖင မးယစေဆး၀ါးႏင ဆကစပေသာ အေသးစားျပစမႈမားျဖစသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ သ႔မဟတ တစကယေရသးအတြက လက၀ယထားရမႈတ႕က ေထာငသြငးအကဥးချခငး ျပစဒဏမားရပသမးခသည ႏငငမားတြင ကနးမာေရးႏင လမႈေရးဆငရာ မတသားဖြယ ရလဒေကာငးမား ရရလာခၾကသည။ အထးသျဖင ကနးမာေရးႏင လမႈေရးလပငနးမားတြင တစၿပငနကတညးရငးႏးျမပႏခသည ႏငငမား၌ ဤရလဒက ေတြ႕ရသည။၃၉ အဓကရရသည အကးေကးဇးမားမာ

ေသြးမတစဆင ကးစကတတသည ေရာဂါပးျပန႔ပြားမႈႏင ေဆးလြနေသဆးမႈမား ေလာကလာျခငး၊

ေဆး၀ါးကသမႈခယသည မးယစေဆး၀ါးအေပၚ မခစြလနးေနသမား တးပြားလာျခငး၊

ျပစမႈဆငရာ တရားစရငေရးစနစ၏ ကနကစရတမားက ေလာခေပးသည အကးေကးဇးမား ပါ၀ငသည။၄၀

ေပၚတဂသာဓက

ေပၚတဂႏငငသည ၁၉၈၀ ျပညႏစလြနမ ၁၉၉၀ ခႏစေႏာငးပငးကာလအထ ဘနးျဖသးစြမႈ ဆးရြားစြာ တြငကယပ႕ႏ႔မႈက ေတြ႔ႀကခရသည။ ၂၀၀၁ ခႏစတြင ေပၚတဂအစးရသည မးယစေဆး၀ါးထနးခပေရးက ဖႏပခပျခယမႈထကစာလင ကနးမာေရး၊ လ႔အခြငအေရးႏင ပပးကညေရးတ႔အေပၚအေျခခ၍ မတညသည ရႈေထာငမ ခဥးကပၾကညရန ဆးျဖတခသည။ ဥပေဒအသစသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင တစကယေရသးအတြက လက၀ယထားရမႈက ရာဇ၀တမႈေျမာကသည ျပစမႈအျဖစ မသတမတဘ အပခပစမေရးဆငရာ အမႈအျဖစေျပာငးလသတမတခသည။ ထ႔အျပင မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားအတြက ကနးမာေရးႏင လမႈေရး၀နေဆာငမႈလပငနးမား ေဖာေဆာငေပးရန အရငးအျမစပမာဏအေျမာကအမား ခြေ၀ခထားခသည။

အခ႕ေသာလစမားက မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ ပမတြငကယလာႏငေၾကာငး အစးရက သတေပးခ ၾကေသာလညး ၎တ႔စးရမသည ကစၥရပတစခတစေလမ လကေတြ႔ျဖစေပၚလာချခငးမရေပ။ ယငးအစား ကယျပန႔သည အကးေကးဇးေပါငးမားစြာက ရရေစခသျဖင ေပၚတဂမးယစေဆး၀ါး ေရးရာမ၀ါဒသည ကမာၻတစလႊား၌ အေအာငျမငဆးေသာ မ၀ါဒတစရပအျဖစ အသအမတျပခခ ရသည။

အပခအငဗြ ကးစကျပန႔ပြားမႈ တစရနထး ကဆငးသြားခသည။၄၁

ေဆးလြနေသဆးမႈအေရအတြက ထးဆငးသြားခသည။၄၂

မးယစေဆး၀ါးအေပၚ မခစြလနးမႈက ကသေပးသည အစအစဥမားသ႔ ၀ငေရာကလာေသာ လဥးေရ မႀကစဖးျမငတကလာခသည။၄၃

မးယစေဆး၀ါးသးစြသႏင ျပနာရသည သးစြသ အေရအတြက အထးသျဖင ဆယေကာသက လငယမားအၾကား သသသာသာကဆငးသြားခသည။၄၄ ျပစမႈေၾကာငးဆငရာ တရားေရးစနစအတြငး စျပလက ရသည အမႈအေရအတြက ေလာကသြားခသည။၄၅

မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင ဆကစပသည ရာဇ၀တမႈမား အထးသျဖင အေသးအဖြခးမႈမား ကဆငးသြားခသည။၄၆

၈

အလားတပင အေသးစားဘနးစကေတာငသမားက ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးယျခငးအားျဖင ဘနးစကပး ထတလပမႈကဆငးလာမညမဟတပါ။၄၇ ဆန႔ကငဖကအေနျဖင ထကသ႔ေသာ မ၀ါဒမားသညအမားအားျဖင တားဆးႏမႏငးေရးႏင အစးရအရာရမားအၾကား ဘနးစကေတာငသမားက ဖမးဆးျခငး သ႔မဟတ ဘနးခငးဖကဆးမႈကေရာငလြလပါက မညေရြ႕မညမေပးရမညဟ ဘနးစကေတာငသမားအား ၿခမးေျခာကေငြညႇစသည အကငပကျခစားမႈကသာ အားေကာငးလာေစခသည။၄၈

“ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအတြက တားျမစသးႏစကပးသမားက ရာဇ၀တသားမားအျဖစ ရႈျမငျခငးထက ဖြ႕ၿဖးတးတကရန လအပလကရသည ကယစားလယေလာငးမားအျဖစ ဥးစြာသေဘာထားမႈက ခြငျပေပးသည သငေလာေသာ ဥပေဒမေဘာငတစရပရရန လအပသည။ ”

မးယစေဆး၀ါးေရးရာ ေကာမရင၏

သးသပအကျဖတလႊာ (CND) ၂၀၀၅

အခနး ၂ - အဓကအႀကျပေထာကခခကမား

မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ၊ တစကယေရသးအတြက လက၀ယထားရမႈႏင အေသးစားစကပးမႈကသ႔ေသာ အၾကမးဖကျခငးမပါသည အေသးအဖြမးယစေဆး၀ါး

ျပစမႈမားအတြက ရာဇ၀တေၾကာငးအရ ျပစဒဏမားခမတျခငးက ပယဖကသငသည။ ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးမယဘ လး၀ေျဖေလာေပးရန ျဖစႏငေျခမရပါက အေသးအဖြမးယစေဆး၀ါးျပစမႈမားက ေထာငသြငးျပစဒဏချခငးထက အပခပစမေရးဆငရာ စညးမဥးစညးကမးခးေဖာကမႈမားအျဖစ ေျပာငးလသတမတသငသည။

မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ သ႔မဟတ တစကယေရသးအတြက လက၀ယထားရမႈ ကသ႔ေသာ အေသးအဖြမးယစေဆး၀ါးျပစမႈမား

အတြက ေထာငဒဏအစား မးယစေဆး၀ါး သမးဆညးျခငး၊ သတေပးျခငး၊

ဒဏေငြေပးေဆာငေစျခငး၊ ကနးမာေရးႏင ကသေရး၀နေဆာငမႈလပငနးမားဆသ႔

လႊေျပာငးေပးျခငး သ႔မဟတ ရပေရးရြာေရး ၀နေဆာငမႈလပငနးမား ကသ႔ေသာ အစားထးျပစဒဏမားက ေဖာထတေဆာငရြက သငသည။ ေထာငသြငးျပစဒဏေပးျခငးက စနစတကအစားထးသည နညးလမးျဖစေသာ အတငးအကပေဆးျဖတေပးျခငးက လး၀ပယဖကသငသည။

ဥပေဒသစအတြငး ေဆးထးအပႏင ေဆးဖးျပြနလလယေပးသည အစအစဥမား၊ ဆငပြားပညာေပးျခငး၊ ဘနးအေျခခေဆး၀ါးမားျဖင အစားထးကသျခငးႏင ေဆးလြနမႈက ကာကြယတားဆး၍ စမခန႔ခြမႈတ႔က

အတအကထညသြငးျပ႒ာနးမႈတ႔ပါ၀ငေသာ အႏရာယေလာခေရး ၀နေဆာငမႈလပငနးမား ေဖာထတေပးအပမႈက ဥပေဒအရ အခငအမာ

အေထာကအကျပသငသည။

မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ျပစမႈမားအတြက ေသဒဏေပးျခငးက ပယဖကသငသည။

၉

၃။ စနစတကစစဥကးလြနသည အၾကမးဖကရာဇ၀တမႈမား၊ အႀကးစားမးယစေဆး၀ါး ထတလပမႈႏင ကနကးမႈမားက ဥးတညပစမတထားသည တားဆးႏမႏငးေရးလပငနးမားက ျပနလညအာရစကျခငး။

ျမနမာႏငင၏ လကရဥပေဒမေဘာငသည မးယစေဆး၀ါးျပစမႈမားအားလးက ႀကးေလးသည ေထာငဒဏခမတႏငသည ရာဇ၀တမႈမားအျဖစ သတမတထားသည။ သ႔ပါေသာေၾကာင တားဆးႏမႏငးေရးအဖြ႔အစညးမားက မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ၊ တစကယေရသးအတြက လက၀ယထားရမႈႏင တစပငတစႏငဘနးစကပးမႈကသ႔ေသာ အေသးအဖြခ းေဖာကမႈမားကသာ အဓကဥးတညပစမတအျဖစ အာရစကလာၾကသည။ အႀကးစားေမာငခကနကးသမားမာမ အဆငျမငအာဏာပငမားႏင အဆကအသြယရမႈႏင မမတ႕၏ ေငြေၾကးၾသဇာက အသးျပ၍အကာအကြယရယႏငေသာေၾကာင ပစမတအျဖစထားရနခကခလ သည။၄၉ တကယတမး၌ မကေမာကေခတတြင ျဖစပကေနသညအေသးအဖြမးယစေဆး၀ါး အမႈမားက ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးယျပစဒဏေပးျခငးသည လအားႏင ေငြေၾကးအရငးအျမစရားပါးေသာ ရတပဖြ႕၏ ဥးတညမႈက အၾကမးဖကျခငးမရသည အေသးစားဥပေဒခးေဖာကမႈမားကသာ ကငတငေျဖရငးရန လက၀ါးႀကးအပ ျဖနးတးပစရာသ႕ ေရာကေစသည။ စနစတကကးလြနသည အၾကမးဖကရာဇ၀တမႈမား၊ အႀကးစားမးယစေဆး၀ါး ထတလပမႈႏင ေမာငခကနကးမႈမားက တကဖကရာတြငမ မဆစေလာကအားထတႀကးပမးမႈကသာ ျပလပခၾကသည။

“ျမနမာႏငငထက ဖမးဆးထနးသမးမႈေတြက ၾကညပါ။ ကနကားေမာငးသေတြ၊ တစဆငခသယေဆာငေပးသေတြလမး လြယကတပစမတေတြျဖစေနတယ။ ျမနမာႏငငအေနန႔ တကယအႀကးအကယစးပြားေရးလပေနသေတြ၊ ပကဆရေနသေတြက အေလးထားၿပးၾကညဖ႔ လအပေနၿပ။”

ေဂေရမ ေဒါကဂလပစ၊ UNODC အေရ႕ေတာငအာရႏင ပစဖတေဒသ ဌာေနကယစားလယ၅၀

ျမနမာႏငင မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒ၏ ျပငးထနသည ဆးကးသကေရာကမႈ အျခားတစခမာ ျပစမႈေၾကာငးဆငရာတရားေရးစနစအေပၚ အလြနအမငး အားစကထတျခငးျဖစသည။ ႏစစဥေထာငေပါငးမားစြာေသာ ဖမးဆးထနးသမးမႈမားက ျပလပလကရၿပး ျမနမာႏငငရအကဥးသားဥးေရ၏ ႀကးမားေသာပမာဏျဖစသည လေပါငး ၆၀၀၀၀ ခန႔သည အေသးအဖြမးယစေဆး၀ါးျပစမႈမားျဖင ႏစရညေထာငဒဏခမတျခငး ခထားရသမားျဖစသည။၅၁

ျမနမာႏငင၏ အကဥးသားဥးေရ

ျမနမာႏငငအတြငး ၂၀၁၂ ခႏစ တစႏစတညး၌ မးယစေဆး၀ါးမႈျဖင ဖမးဆးထနးသမးျခငး ခရသေပါငး ၅၄၇၀ ဥးရခၿပး၅၂ ၂၀၁၅ ခႏစအတြငး သသယရသေပါငး ၉၁၈၈ ဥးမ မးယစေဆး၀ါး ျပစမႈေပါငး ၆၄၁၄ မႈ

ထြကေပၚလာခသည။၅၃

ျမစႀကးနားအကဥးေထာငရ လဥးေရေပါငး သးပႏစပ ခန႔သည အေသးအဖြမးယစေဆး၀ါး ျပစမႈမားျဖင ႏစရညအကဥးကေနသမားျဖစသည။၅၄

ျမနမာႏငင အကဥးေထာငမားသည လကရအခန၌ ၎တ႔၏ အာဏာကန၀ငဆႏငမႈ ထကေကာလြန၍

၁၅၀ % ျပညလလကရသည။၅၅

ကခငျပညနယ၌ မးယစေဆး၀ါးသးစြသက ခပေႏာငထားပ

မရငး - Transnational Institute (TNI)

၁၀

အျခားခဥးကပပတစခအေနျဖင မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ၊ တစကယေရသးအတြက လက၀ယထားရမႈ သ႔မဟတ တစပငတစႏငစကပးထတလပမႈကသ႔ေသာ အၾကမးဖကမႈမရသည အေသးအဖြမးယစေဆး၀ါးအမႈမားက ျပစမႈေၾကာငးအရ အေရးမယဘ ေျဖေလာေပးသငသည။ ဤသ႕ျပလပျခငးအားျဖင တားဆးႏမႏငးေရးလပငနးမား၏ အငအားက အၾကမးဖကမႈ၊ စနစတကကးလြနသည ရာဇ၀တမႈ၊ အႀကးစားမးယစေဆး၀ါးကနကးမႈ၊ အကငပကျခစားမႈ သ႔မဟတ ေငြေၾကးခ၀ါခမႈကသ႔ေသာ ပမထခကမႈျဖစေစသည ရာဇ၀တမႈမားေပၚတြငျပနလည အာရစကလာေစမညျဖစသည။ ထကသ႔ ေျပာငးလအာရစကျခငးျဖင တားဆးႏမႏငးေရး အဖြ႕အစညးမားထမးထားရသည ၀နထတ၀နပးက သသသာသာေပါပါးသြားေစၿပး ပမဆးရြားျပငးထနသည ျပစမႈအမးအစားမားက ထထေရာကေရာက ေလာခႏငရန မမတ႔၏ စြမးေဆာငရညမားက အျပညအ၀ျပနလညအသးခလာႏငမညျဖစသည။ ထ႔အျပင ျပစဒဏေပးသည မးယစေဆး၀ါးထနးခပေရးလပငနးမား (ရတပဖြ႔၊ တရားစရငေရးႏင အကဥးေထာငမား)တြငလကရအသးျပေနရသည အရငးအျမစတစခ႕က မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားလကလမးမႏငေသာ အဖးနညး၀နပါသည ကနးမာေရးႏင လမႈေရးလပငနးမား ေဖာေဆာငရာ၌ ျပနလညခြေ၀ခထားလာႏငမညျဖစသည။

“အႀကးအကယကနကးသေတြက ဖမးဆးရတာ ခကခတာေၾကာင ေအာကေျခမာရတရအရာရေတြဟာ အမားအားျဖင မးယစေဆး၀ါးသးသေတြန႔ အေသးအဖြေရာငး၀ယသေတြကဖမးဆးေလရတယ။ သတ႕ရ႕ အထကလႀကးေတြ လလားတ အမႈအေရအတြက ျပညမဖ႕လညး ပါတယ။ အဒလ လပမယအစား တားဆးႏမႏငးေရးလပငနးေတြအေနန႔ အႀကးအကယေမာငခကနကးၿပး ေရာငး၀ယေဖာကကားေနသေတြက ေျပာငးၿပးအာရစကသငတယ။ ဒါေတြကလပဖ႔ဆရင အဆငျမငစစမးေထာကလမးေရး နညးစနစေတြ၊ ပေကာငးတ လကနကကရယာေတြ၊ ကၽြမးကငေလကငသငၾကားေရး အစအစဥေတြက အမနးခငးႏငငေတြန႔ ပးေပါငးၿပးေဆာငရြကသြားဖ႕လအပတယ။”

အၿငမးစားရမးႀကး၊ တြဖကအတြငးေရးမးႏင ဌာနအႀကးအကေဟာငး၊ CCDAC ရး

လကရမးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒမား၏ အကးရလဒမားကတငးတာရာတြင အသးျပသည ညႊနးကနးမားမာ ဖမးဆးထနးသမးခသည အမႈအေရအတြက၊ သမးဆညးရမသည မးယစေဆး၀ါးပမာဏ

သ႔မဟတ ဖကဆးပစခသည ဘနးခငးဧကစစေပါငးဟေသာ ကနးဂဏနးမားအေပၚ၌ သမားရးကအတငး အေျခတညထားျခငးျဖစသည။ အဆပါ အခကအလကမားသည အေရအတြကပဓာနျပ ရလဒမားသာျဖစသျဖင မ၀ါဒမား၏သကေရာကမႈ သ႔မဟတ အကးရလဒမားက တငးတာႏငျခငးမရေပ။ မ၀ါဒမား၏ ေအာငျမငမႈက တငးတာရာတြင ၎တ႕ေၾကာငလတစဥးခငးစႏင လထတစရပလးအေပၚ သကေရာကေစေသာ အကးေကးဇးႏင အႏရာယမားက ထေရာကစြာ ေလလာသးသပႏင သညညႊနးကနးအသစမား အေရးတႀကးလအပေနၿပျဖစသည။ ယငးစႏႈနးမားမာ ဥပမာအားျဖင မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားအၾကားေဆးလြနေသဆးမႈႏင အပခအငဗြ သ႔မဟတ အသညးေရာငအသား၀ါစပး ကးစကျပန႔ပြားမႈအတငးအတာ၊ မးယစေဆး၀ါးေစးကြကေၾကာင ေပၚထြကလာသည အကငပကျခစားမႈအတငးအတာ၊ မးယစေဆး၀ါးအေပၚမခစြလနးသမား ကးလြနသည အေသးအဖြျပစမႈအတငးအတာ၊ မးယစေဆး၀ါးထတလပမႈ၊ ေရာငးခမႈ သ႔မဟတ သးစြမႈတ႕ကယကယျပန႔ျပန႔ ရေနသည ရပရြာအသကအ၀နးမား၏ လမႈေရးႏင စးပြားေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈ အတငးအတာစသညတ႕ျဖစပါသည။

အခနး ၃ - အဓကအႀကျပေထာကခခကမား

တားဆးႏမႏငးေရးလပငနးမား၏ အားစကျခငးႏင ဥးစားေပးနယပယမားက အႀကးစားမးယစေဆး၀ါး

ကနကးမႈႏင စနစတကကးလြနသည အၾကမးဖက ရာဇ၀တမႈကဆငးေရးဖကသ႔ ပမအာရစကသငသည။

လကရကငသးေနေသာ အေရအတြက ပဓာနျပရလဒမားအစား တစဥးခငးစႏင ရပရြာအသကအ၀နး တစရပလးအေပၚ သကေရာကသည မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒမား၏ အကးေကးဇးႏင အႏရာယမားက တငးတာသည စႏႈနးသစမား ေရးဆြျပငဆငသငသည။

အေသးအဖြမးယစေဆး၀ါး ျပစမႈမားႏငပတသကသည ရလပငနးမားႏင ျပစမႈေၾကာငးဆငရာ တရားစရငေရးအတြက လကရအသးျပေနသည အရငးအျမစတစစတတစေဒသက ကနးမာေရးႏင လမႈေရးလပငနးမားဆသ႔ ျပနလညစမခြေ၀ခထားသငသည။

အလႊာအသးသးရ အကငပကျခစားမႈ၊ အဂတလကစားမႈႏင ေငြေၾကးခ၀ါခမႈတ႔က

တကဖကရနအတြက သးသန႔အရငးအျမစမားက ျပငဆငထားရသငသည။

၁၁

၄။ ဘနးစကပးေသာ အရပေဒသမားတြင ဖြ႕ၿဖးေရးစမကနးမား ေဆာငရြကႏငရန အေထာကအကျပျမႇငတငျခငး။

ျမနမာႏငငတြင လကရကငသးလကရေသာ မးယစေဆး၀ါးေရးရာမ၀ါဒမားသည ျပနာရသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင တားျမစသးႏစကပးထတလပမႈ၏ ေနာကကြယရ ေမာငးႏငအားမားက မေျဖရငးဘ ျပစဒဏေပးျခငးျဖင မးယစေဆး၀ါး ၀ယလအားႏင ေရာငးလအားက ေလာခရနႀကးပမးေနျခငးျဖစသည။ အမနတကယ၌ဘနးစကပးထတလပမႈႏင ျပနာရသည မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈတ႔သည ေနာကကြယ၌ ငပလးလကရသညအျခား အေၾကာငးရငးမားေၾကာငအရပထငလာသည လကၡဏာမားသာျဖစသည။ သာဓက

အားျဖင ယငးတ႔မာ ဆငးရမြေတမႈ၊ စားနပရကၡာမဖလမႈ၊ လကနကကငပဋပကၡ၊ အေျခခအေဆာကအအႏင မျဖစမေနလအပသည ၀နေဆာငမႈမားက လကလမးမရယ သးစြႏငမႈမရျခငး၊ ေျမယာကအကန႔အသတျဖငသာ ရယသးစြႏငျခငး၊ ခငမာသည အလပအကင အခြငအလမးမားမရျခငး၊ အားနညးသည အစးရအဖြ႔အစညးမား သ႔မဟတ ေကာငးမြနသည အပခပစမေရး မရျခငးကသ႔ေသာ အေၾကာငးရငးမားပါ၀ငလကရသည။ ျမနမာႏငငမ ဘနးစကပးသအမားစသည ကခငျပညနယႏငရမးျပညနယရ ေ၀းလေခါငဖား ေတာငတနးမားေပၚ၌ ေနထငၾကသညဆငးရႏြမးပါးေသာ တငးရငးသားမးႏြယစ အေသးစားေတာငသငယေလးမားသာျဖစၾကသည။ ၎တ႕၏ အသကရငရပတညေရး အတြက ဘနးကစကပးၾကျခငးျဖစသည။၅၆

ေျခာကေသြ႕ေနသည ဘနးသးထမ ဘနးေစမားက စေဆာငးေနသည ရြာသရြာသားမား

မရငး - Transnational Institute (TNI)

ျမနမာႏငငအတြငး ၂၀၀၇ ခႏစမ ၂၀၁၅ ခႏစအထ ဘနးခငးတကဖကေရးႏင စကပးေရး (ဟကတာျဖင)

ရငးျမစ - GOUM/CCDAC၊ UNODC (၂၀၁၅ ခႏစ အေရ႕ေတာငအာရ ဘနးစစတမး)

ပစာ (၄) ဘနးတကဖကေရး အရနအဟနျမငမားလာေသာလညး ၂၀၀၆ ခႏစမစ၍ ဘနးစကပးမႈႏစဆေကာခန႔ ျမငတကလာခသည။

အထကတြငေဖာျပၿပးသည အေျခခအေၾကာငးရငးအမးမးရေနေသာေဒသမားတြင တကဖကေရးလပငနးမားက အတငးအၾကပ ေဆာငရြကျခငးသည အဓပၸာယမ အငအားျဖနးတးျခငး သကသကသာျဖစသည။ ဤႏစမားအတြငး ဘနးတကဖကေရးလထလႈပရားမႈမားက အရနအဟနျမႇင ေဖာေဆာငခလငကစား ၂၀၀၆ ခႏစႏင ၂၀၁၃ ခႏစအၾကား ဘနးစကပးထတလပမႈ ႏစဆခန႔ ျမငတကသြားခသည။၅၇

၁၂

ရမးျပညနယေတာငပ ငး၌ ဘနးျခစယရတသမးမႈ

မရငး - Transnational Institute (TNI)

ႏငငတကာအဖြ႔အစညးမား၊ အစးရမား၊ ကလသမဂၢအဖြ႔အစညးမား၊ အလရငမားႏင ေငြေၾကးဆငရာ အဖြ႔အစညးေပါငး ေျမာကမားစြာသည အတငးအကပ အငအားသးတကျခငး၏ ကရႈးမႈကလကခအသအမတျပ၍ တားျမစသးႏစကပးေရး ေနာကကြယမေမာငးႏငအားမားက ဥးစြာကငတြယေျဖရငးရန လအပေၾကာငး သျမငလာခသည။ ထငးႏငင၌ ၂၀၁၅ ခႏစ ႏ၀ငဘာလအတြငး ကငးပခၿပး ဗလခပေအာငစး (ျပညထေရး၀နႀကးဌာန၏ ဒ-၀နႀကး) အပါအ၀င ႏငငေပါငး ၄၀ ေကာမ လေပါငး ၂၅၀ ေကာတကေရာကခသညဒတယအႀကမေျမာက ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရးဆငရာ ႏငငတကာညလာခ (ICAD2) ၌ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရးသည ႏငငတကာမးယစေဆး၀ါးထနးခပေရး အေျခခေဒါကတငမား၌ တစခအပါအ၀ငျဖစရမညဟ ထပေလာငးအတညျပခၾကသည။

ထငးသာဓက

ထငးႏငငသည ၁၉၆၉ ခႏစမစ၍ တားဆးႏမႏငးေရးထကဘနးစကပးမႈမရရသည ၀ငေငြက အစားထးရရႏငေစရန အေထာကအကျပသည ေရရညပးေပါငးေဆာငရြကေရးနညးလမးျဖင ဘနးစကပးထတလပမႈက ထနးခပရနစတငေဆာငရြကခသည။ နတရြာစသြားခၿပျဖစသည ထငးဘရင ဘမေဘာအဒလာေဒး၏ဥးေဆာငမႈေအာကရအာဏာပငမားသည ႏငငေျမာကပငးေဒသ၌ ေနထငလကရသည တငးရငးသားမးႏြယစမား ဘနးအစားထး ခငမာသညအလပအကငမားရရေစျခငးျဖင ဘနးစကပးသည နယေျမေဒသတစလႊားရ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအစအစဥမား၌ ႀကးမားစြာ ရငးႏးျမပႏခသည။ အငအားသး၍ အတငးအကပတကဖကျခငးမရေသာလညး ၁၉၈၅ ခႏစအေရာကတြင ထငးႏငငအတြငး ဘနးစကပးထတလပမႈသည ၁၄၅ မကထရစတနမ ၃၃ မကထရစတနအထ ၇၈% ကဆငးသြားခသည။ မဆစေလာကေသာ ပမာဏခန႔သာ တကဖကခေသာလညး ေနာကပငးႏစတြင ေနာကထပ ၅၀% ခန႔ ထပမကဆငးသြားခသည။ ယေန႔ထငးႏငင၌ ဘနးစကပးထတလပမႈ ေျပာပေလာကေအာငမရေတာသျဖင ဥေပကၡာျပ ထားႏငသည အေျခအေန ဆကေရာကသြားခၿပျဖစသည။၅၉

လကေတြ႔တြင ဘနးတကဖကေရး လထလႈပရားမႈမားသည အမားအားျဖင ထခကရနအလြယကဆးျဖစသည လထလတနးစားမားကသာ ပစမတထားေလရသျဖင ၎တ႔က ပမဆငးရတြငးနက သြားေစလကရသည။ ၀ေရာဓအေနျဖင ဘနးတကဖကေရးသည ေတာငသမားက ၎တ႕ဆးရႈးနစနာခရသည အရငးအႏးမားျပနလညဖာေထးရနႏင အေၾကြးဆပရနအတြက ေနာငလာမညႏစတြင ပမေ၀းလ ေခါငဖားသည အရပေဒသမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငး၍ ဆတးျပနစကပးရန အႀကးအကယအားေပးသကသ႔ျဖစေနသည။၅၈

“ႏစေပါငးေလးဆယအတြငး ကေနာျမငဖးသမထမာ ျဖနးတးမႈအမားဆးန႔ ထေရာကမႈအနညးဆး အစအစဥတစခပါပ။”

အာဖဂနနစၥတန၌ အေမရကန၏ အေထာကအပျဖင ေဖာေဆာငသည ဘနးတကဖကေရးလပငနးအေပၚ အာဖဂနနစၥတနႏင ပါကစၥတနဆငရာ အေမရကနအထးကယစားလယေဟာငးတစဥးျဖစသည ရစခကဟးလဘရြတ၏ သးသပခက။

၁၃

လကရျမနမာႏငငအတြငး ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရး စမကနးမားက ေထာကပကညမႈ အလြနနညးပါးသျဖင ရပရြာအနညးအကဥးခန႔သာ အကအညလကခရရၾကသည။ စမကနးအေျမာကအမားက UNODC ၏အကအညျဖင ရမးျပညနယေတာငပငးေဒသ၌ အေကာငအထညေဖာခၿပး ရမးျပညနယအေရ႕ပငးတြင မယဖာလေဖာငေဒးရငး(Mae Fah Luang Foundation) ကရပရြာဖြ႕ၿဖးတးတကေရး အစအစဥမားျဖင ေထာကပကညေပးခသည။ မညသ႔ဆေစကာမ အခ႕ေသာအရာရမားသည ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက တးခ႕ေဖာေဆာငရနႏင တရားမ၀င ဘနးစကပးမႈအတြက ဖြ႕ၿဖးေရးက အသားေပးသညနညးလမးျဖင ခဥးကပေဆာငရြကရန ပမစတ၀ငစားလာေၾကာငးေဖာျပခၾကသည။၆၀

“အစးရအေနန႔ ေရရညတညတခငၿမတ သးႏအစားထးအစအစဥေတြန႔ အစားထးအသကေမြး၀မးေကာငးလပငနးေတြက ကေနာတ႔ရြာေတြ လကလမးမႏငေအာင မကညေပးဘ …. မကညေပးႏငခင ကေနာတ႔ရ႕ ဘနးခငးေတြက အငအားသးၿပး အတငးအကပဖကဆးတာမးေတြ မလပသငဘး။ အစးရအရာရေတြအေနန႔ ကေနာတ႔ရ႕ ဘနးခငးေတြက လကဖကဆးၿပး တရားမ၀ငအခြနန႔ လာဘေပးဖ႔ လကေတာငးေနမယအစား ကေနာတ႔ရြာေတြ ေရရညဖြ႔ၿဖးတးတကလာႏငေအာင ကညေပးၿပး လအပတ အေျခခ၀နေဆာငမႈေတြရလာေအာင ျဖညဆညးေပးသငတယ။ အဒထမာ စားနပရကၡာဖလေရး၊ ပညာေရးန႔ ကနးမာေရး၀နေဆာငမႈေတြ၊ လပစစမး၊ အေျခခအေဆာကအအန႔ ဆကသြယေရးေတြလညးပါသငတယ။ အစးရအေနန႔ ဘနးစကေတာငသေတြ အျခားတစနညးနညးန႔ အသကေမြး၀မးေကာငးမျပႏငခင အခနကာလတစခအထ တရား၀ငဘနးစကလ႔ရေအာင ခြငျပေပးသငတယ။”

ျမနမာႏငင ဘနးစကေတာငသမားညလာခ၊ လြငေကာ၊ ၂၀၁၆ ခႏစ ေမလ ၉ ရကေန႔

အခနး ၄ - အဓကအႀကျပေထာကခခကမား

ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက ျမနမာႏငင မးယစေဆး၀ါးထနးခပေရး မဟာဗဟာ၏ အေျခခအတျမစတစခအျဖစ လကခအသအမတျပသငသည။ ႏငင၏ မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒမားတြင ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရး

ဆငရာ အဓကအေျခခမမားက (လထအေျချပ၍ ေရရညခဥးကပေဆာငရြကရန၊ သငတငမတသည ၀ငေငြရရေၾကာငး ေသခာေစရန ျခြငးခကမထားဘ စနစတကအစအစဥေရးဆြထားရရန)

အတအကရညညႊနးျပ႒ာနး၍ အျမငဆးဥးစားေပးအေနျဖင ထညသြငးထားရသငသည။

ဆငးရႏြမးပါးသည ဘနးစကနယေျမမားရ ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရး စမကနးမား၌ ရငးႏးျမႇပႏ၍ အေကာငအထညေဖာရနႏင ပမကယျပန႔သည အမးသားအဆင ေကးလကေဒသဖြ႕ၿဖးတးတကေရး မဟာဗဟာအတြငး ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက ထညသြငးထားရေပးသငသည။

ဘနးစကပးသည နယေျမေဒသမား၌ ေျပာငးလဖြ႕ၿဖးတးတကေရး စမကနးမားက အေကာငအထညေဖာရန စတဆႏၵရေနသည အဖြ႔အစညးမားအတြက လကလမးမႏငမႈႏင အပခပေရးဆငရာ လပငနးစဥမား အဆငေျပေခာေမြ႔ေအာင ပပးကညသငသည။

အစအမကနေသာ အစားထးအသကေမြး၀မးေကာငး အခြငအလမးမားက ဘနးစကေတာငသမား ရယအသးခႏငမႈမရခင အငအားသး၍ အတငးအကပဘနးတကဖကမႈက ရပသမးပယဖကသငသည။

၁၄

၅။ မ၀ါဒျပျပငေျပာငးလေရးမား ေဆာငရြကရာတြင အရပဖကလမႈအဖြ႕အစညးႏင ထခကခစားလြယေသာ

လထလတနးစားမားပါ၀ငေစျခငး။

မ၀ါဒေရးဆြျပငဆငရာ၌ “ထခကခစားလြယေသာ လထလတနးစာမား”က ထညသြငးပါ၀ငေစျခငးသည ေကာငးမြနသညအပခပေရး၏ ေသာခကအေျခခမတစရပျဖစၿပး ကမာၻတစလႊား ကယကယျပန႔ျပန႔လကခထားသည အေလအထတစချဖစသည။ တကယတမး တန႔ျပနအေရးယ ေဆာငရြကခကမားက ေရးဆြျပငဆငရာ၌ ျပနာတစခ၏ အဆးဆးသကေရာကမႈက ႀကေတြ႕ခစားရႏငသညလအပစကပါ၀ငေဆာငရြကေစျခငးသည ပမတးတကေကာငးမြနသည ေရရည အကးေကးဇးမားက ရရလာေစႏငသည။ ထ႔အျပင ကရ႕ျပစတငမႈႏင ခြျခားဆကဆမႈမားက ေလာခရာ၌လညး မားစြာအေထာကအကျပႏငသည။ မညသ႔ဆေစကာမ မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ျပနာမား၏ တကရကသကေရာကမႈက အမားဆး ထခကခစားရလကရသည မးယစေဆး၀ါး သးစြသမားႏင ဘနးစကေတာငသမားသည ျမနမာႏငငမးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒစကား၀ငးမားမ ဆကလကဖယၾကဥခေနရဆျဖစၿပး ၎တ႔၏အသမားလညး တမျမႇပေပာကကြယေနဆျဖစသည။ မ၀ါဒခမတသမားႏင ႏငငေရးေခါငးေဆာငမားက လထအေနျဖင အလြနေရးရးစြဆန၍ ‘တရားေသ’ ဆပကငထားသည မဟာဗဟာမးက လလားသည သေဘာထားရသညဟ ယဆၾကသျဖင မးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒက ရႈေထာငအသစမ ခဥးကပေဆာငရြကရနတြန႔ဆတလကရသည။ လေပါငးမားစြာသည မးယစေဆး၀ါးေရးရာ ကစၥရပမားႏင ပတသကလာပါက အာဏာရငဆနဆနအပခပေရးႏင ျပစဒဏေပးျခငးက ႏစေပါငးမားစြာ ေတြ႔ႀကခစားခရေသာလညး ဤအျမငသည လထတစရပလးအတြက မနခငမမနပါလမမည။ တကယတမး၌ ျမနမာႏငငသႏငငသားမားက ျပစဒဏေပးအေရးယမႈမားက ေထာကခမႈသည တညဆမးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒမား၏ ထေရာကအကးရမႈက အားမလအားမရျဖင စတပကေဒါသထြကရာမ ဆငးသကေပါကဖြားလာျခငးျဖစသည။ ျမနမာႏငင၏ လတတေလာသမငးေၾကာငးႏင ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈျဖစစဥ၌ ကြကကြကကြငးကြငးထငဟပလကရသညအတငး ရညမနးခကႀကးမားသည ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးမား၏ ေအာငျမငမႈအတြက ႏငငေရးအရ လပရကငရသညသတရရန မျဖစမေနလအပသည။ သ႔ျဖစ၍ မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ျပနာမား၊ မ၀ါဒမား၏ ရကခတမႈဒဏက တကရကခစားေနရေသာ လထလတနးစားမားအပါအ၀င အရပဖကလမႈအဖြ႔အစညးမား၏ အဓပၸာယျပည၀စြာပါ၀ငေဆာငရြကျခငးသည မးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒသစမားအေပၚအမားျပညသ၏ ေထာကခမႈႏင ေကာေထာကေနာကချပမႈရေၾကာငးေသခာေစသျဖင အလြနအေရးပါသည ေျခလမးတစရပျဖစသည။

အခနး ၅ - အဓကအႀကျပေထာကခခကမား

မးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒေရးဆြျပငဆငမႈ၊

ျပျပငေျပာငးလမႈႏင စမကနးအေကာငအထည ေဖာမႈအတြငး မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားႏင ဘနးစကေတာငသကယစားလယမားက

ထညသြငးပါ၀ငေစသငသည။

မးယစေဆး၀ါးႏင ဆကစပသည မ၀ါဒေရးရာ ေဆြးေႏြးပြမား၌ အရပဖကလမႈအဖြ႔အစညးမားက ဖတၾကားသငသည။

လထကနးမာေရး၊ လ႔အခြငအေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးေပၚ အေျခခသည အေထာကအထားအေျချပ မးယစေဆး၀ါးေရးရာမ၀ါဒမားႏင ပတသက၍ အမားျပညသ ႏးၾကားသတရလာေအာင အသအျမငဖြငေပးသငသည။

၂၀၁၅ ခႏစ ႏ၀ငဘာလအတြငး ျမနမာႏငငသႏငငသားမား အေျပာငးအလအတြက ေတာငျပကမးၿပမေပးခၾကသည။ သနးေပါငးမားစြာေသာ မဆႏၵရငျပညသမားက ႏငင၏ အတတအာဏာရငစနစကခးဖက၍ ႏငငေရးအခငးအကငးအသစက ေျပာငးလကငသးမည ကနဥးအေျပာငးအလအတြက ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ဥးေဆာငသည အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပက အျပတအသတ မေပးေထာကခခၾကသည။ ယခအခနသည ျမနမာႏငငအတြက မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ျပနာမားက ျပစဒဏေပးသည နညးလမးျဖင ေျဖရငးျခငးသည လထအတြက ျမငသာသည မညသညအကးေကးဇးကမ မရရေစေၾကာငး အသအမတျပရမညအခနျဖစသည။ အေျပာငးအလအေနျဖငျမနမာႏငငသည ျပညသ႕ကနးမာေရး၊ ရပရြာေဘးကငးလျခေရး၊ လ႔အခြငအေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးအေပၚ အေျခခသည အေထာကအထားခငမာ၍ထေရာကအကးရသည မ၀ါဒမားက ပမအားစက၍ အေလးထားအာရစကသငသည။ ယခအခနသည လထကအကာအကြယေပး၍ အမနတကယအလပလပကာ ဒမကေရစနညးလမးတကျဖင အားလးပါ၀ငမႈရသည စဥဆကမျပတဖြ႕ၿဖးတးတကေသာ လ႔ေဘာငအသကအ၀နးတစရပအျဖစ ျပနလညရပတညရမည အခနအခါေကာငးျဖစသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ပမလသားဆန၍ ထေရာကအကးရသည မးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒမားသည ေ၀းကြာလသည ကမာၻ႔ႏငငမား၌သာျဖစႏငသညမဟတဘ ျမနမာႏင အေ႔ရေတာငအာရေဒသ၌လညး ေရးဆြအေကာငအထညေဖာႏငေၾကာငး သကေသျပျခငးအားျဖင ႏငငတကာအလယ၌ ျပနလညဥးေမာရငေကာရမည အခနအခါေကာငးျဖစသည။

“ေျပာငးလခနတနၿပ”ေဒၚေအာငဆနးစၾကည

နဂးခပသးသပခက

၁၅

အဆးသတမတခကမား

၁ မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒေျပာငးလျခငး ေထာကခေဆြးေႏြးေရး အဖြ႕(ျမနမာ) (DPAG) တြင ေဖာျပပါ အဖြ႔အစညးမား ပါ၀ငသည။ ျမနမာႏငငမးယစေဆး၀ါးသးစြသမားကြနရက (NDNM)၊ ျမနမာနငငဘနးစကေတာငသမားညလာခ၊ ျမနမာနငင မးယစေဆး၀ါးဆန႔ကငေရးအသငး (MANA)၊ HIV / AIDS Alliance၊ Médecins du Monde (MdM)၊ Population Services International (PSI)၊ Save the Children ႏင Transnational Institute (TNI) တ႔ျဖစပါသည။

၂ ေရႊႀတဂနယေျမသည ျမနမာ၊ လာအႏင ထငးႏငငဟသည အေ႔ရေတာငအာရႏငငသးႏငင၏ ေတာငတနးမားဆေနၿပး ဘနးစကပးထတလပမႈအမားဆး နယေျမေဒသတစချဖစသည။

၃ UNODC, Southeast Asia Opium Survey 2015, Lao PDR, Myanmar.

၄ UNODC, Souhteast Asia Opium Survey 2012, Lao PDR, Myanmar.

၅ “Bouncing back, relapse in the golden triangle.” – TNI - June 2014

၆ “Found in the dark” – The impact of drug law enforcement practices in Myanmar – TNI and National Drug Users Network Myanmar (NDNM) – September 2016

၇ Scott Green, “‘Happy Hour’ for Heroin in China,” China Digital Times, September 26, 2013, http:// chinadigitaltimes.net/2013/09/china-demand-heroin- outpacing-golden-triangle-supply/.

၈ Country Report: Burma, Bureau of International Narcotics and Law Enforcement A airs, 2015 International Narcotics Control Strategy Report, US Department of State. Link: http://www.state.gov/j/inl/ rls/nrcrpt/2015/vol1/238952.html. ၉ “Situational analysis on drug use, HIV and the response in Myanmar: looking forward.” UNAIDS, May 2015

၁၀ Global AIDS Progress report Myanmar, 2014, National AIDS Program, MoH

၁၁ Public health and international drug policy, the Lancet Commissions, Vol 387, April 2, 2016. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(16)00619-X/fulltext

၁၂ ကမာၻ႔မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒေရးရာေကာမရငသည ႏငငေခါငးေဆာငေဟာငး ဆယဥးအပါအ၀င ႏငငေရးေခါငးေဆာငမားႏင ဂဏ သတငးေကာေစာသည ပဂၢလ ၂၃ ဥးျဖင ဖြ႔စညးထားသည အဖြ႔အစညးတစချဖစသည။

၁၃ ျမနမာႏငငအတြငးရ အႏရာယေလာခေရး ၀နေဆာငမႈလပငနးမားအတြငး အစးရ၏ ေငြေၾကးထည၀ငမႈသည ၁၂% ခန႔သာရၿပး ကန ၈၈% သည ႏငငတကာအလရငမားက (UNAIDS-Do No Harm-Health, Human Rights and People Who Use Drugs - 2016) ေထာကပေပးသည ရနပေငြမားျဖစသည။ မကသဒးတကေကၽြးလကရသည ၀နေဆာငမႈလပငနးမားမလြ၍ ကနမးယစေဆး ျဖတစခနးအနညးအကဥးခန႔သာ(ကခငျပညနယတစခလး၌ ၂ ခသာရ) အျပညအ၀လညပတလကရသည။ ထ႔အျပင လမႈ၀နထမး ဥးစးဌာနေအာကရ ျပနလညထေထာငေရးစခနးအမားစသည ရနပေငြျပတလပမႈေၾကာင ဆကလကလညပတျခငးမရေတာေပ။ (National HIV Legal Review – UNAIDS, UNDP, Pyoe Pin – September 2014).

၁၄ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးသမားအၾကား အပခအငဗြ ကးစကပ႕ႏ႔မႈႏႈနးသည ၂၀၁၄ ခႏစအတြငး ၂၈.၃% ခန႔ရခသည။ – ရငးျမစ - Integrated biological and behavioural survey among people who inject drugs, Myanmar, 2014.

၁၅ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးသမားအၾကား အပခအငဗြ ကးစကပ႕ႏ႔မႈႏႈနးသည ၂၈.၅% ခန႔ရၿပး သာမနလထအၾကား အပခအငဗြ ကးစကပ႕ႏ႔မႈႏႈနးသည ၀.၆% ရသည။ Integrated Biological and Behavioural Survey Among People who Inject Drugs, Myanmar, 2014. HIV Estimates and Projections. Asian Epidemiological Model. Myanmar. December 2014.National Drug Abuse Control Programme, Ministry of Health, 2015.

၁၆ ဗနးေမာၿမ႕နယအတြငးရ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးသမားအၾကား အပခအငဗြ ကးစကပ႕ႏ႔မႈႏႈနး ၄၅%၊ ၀ငးေမာၿမ႕နယအတြငးရ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးသမားအၾကား အပခအငဗြ ကး စကပ႕ႏ႔မႈႏႈနး ၄၇%၊ Integrated Biological and Behavioural Survey Among People who Inject Drugs, Myanmar, 2014. HIV Estimates and Projections. Asian Epidemiological Model. Myanmar. December 2014.

၁၇ မးယစေဆး၀ါးအေၾကာထ ထးသြငးသမားအၾကား အပခအငဗြ ထပမကးစကခရသႏႈနးသည 28% ခန႔ရသည။ Integrated Biological and Behavioural Survey Among People who Inject Drugs, Myanmar, 2014. HIV Estimates and Projections. Asian Epidemiological Model. Myanmar. December 2014.

၁၈ 12,488 people were accessing Methadone Maintenance Therapy programs as of December 2016.Methadone program annual review, December 2016, Yangon.

၁၉ HIV Sentinel Surveillance (HSS), National AIDS Program (NAP), 2000 – 2014

၂၀ Evidence for action technical papers. Effectiveness of sterile needle and syringe programming in reducing HIV/AIDS among injecting drug users. Geneva, World Health Organization, 2004.Wodak A, Cooney A. Do needle syringe programs reduce HIV infection among injecting drug users: a comprehensive review of the international evidence. Substance Use & Misuse, 2006, 41(6-7):777–813.

၁၆

၂၁ Evidence for action technical papers. Effectiveness of sterile needle and syringe programming in reducing HIV/AIDS among injecting drug users. Geneva, World Health Organization, 2004.World Health Organization, United Nations Office on Drugs and Crime, Joint United Nations Programme on HIV/AIDS.Technical guide for countries to set targets for universal access to HIV prevention, treatment and care for injecting drug users. Geneva, World Health Organization, 2012 revision.Consolidated guidelines on HIV prevention,diagnosis, treatment and care for key populations. Geneva, World Health Organization, July 2014.

၂၂ Breaking the link: The role of drug treatment in tackling crime. London, NSH National Treatment Agency for Substance Misuse, 1997.The effectiveness of criminal justice and treatment programmes in reducing drug-related crime: a systematic review. London, UK, Home Office online report. (http://www.crim.cam.ac.uk/people/academic_research/david_farrington/olr2605.pdf)

၂၃ Evidence for action technical papers. Effectiveness of sterile needle and syringe programming in reducing HIV/AIDS among injecting drug users. Geneva, World Health Organization, 2004.

၂၄ Kwon JA, Anderson J, Kerr CC, Thein HH, Zhang L, Iversen J et al. Estimating the cost-effectiveness of needle–syringe programs in Australia. AIDS. 2012;26:2201–10.

၂၅ 8th Asian informal drug policy dialogue, co-organised by TNI, GIZ and CCDAC, Nay Pyi Taw, 6 - 8 November 2016

၂၆ For more information see UN joint statement on Compulsory drug detention and rehabilitation centers: http://www.unaids.org/sites/default/files/sub_landing/files/JC2310_Joint%20Statement6March12FINAL_en.pdf

၂၇ United Nations Office of Drugs and Crime, 2010United Nations Office of Drugs and Crime. Evidence from compulsory centres for drug users in East and South East Asia. Background Paper prepared by UNODC RE EAP for the Regional Consultation on Compulsory Centres for Drug Users, 14–16 December, 2010, Bangkok, Thailand, ; 2010http://www.unaids.org.cn/pics/20130719153407.pdf. (accessed 04.11.14)Yan et al., 2013Yan, L., Liu, E., McGoogan, J.M., Duan, S., Wu, L.T., Comulada, S. et al. Referring heroin users from compulsory detoxification centers to community methadone maintenance treatment: A comparison of three models. BMC Public Health. 2013; 13: 747DOI: http://dx.doi.org/10.1186/1471-2458-13-747

၂၈ 1974 Narcotics and Dangerous Drugs Ordinance was Myanmar first Drug law.

၂၉ ၁၉၇၄ ခႏစ မးယစေဆး၀ါးႏင အႏရာယရေသာ ေဆး၀ါးမားဆငရာဥပေဒက ၁၉၈၃ ခႏစတြင ျပနလညျပငဆငခသည။ မးယစ ေဆး၀ါးသးစြသအျဖစ မတပတငရန ပကကြကမႈအတြက ယခငကျပစဒဏအျဖစ ေထာငဒဏ ၁ ႏစမ ၂ ႏစရခရာမ ၃ ႏစမ ၅ ႏစသ႔ တးျမငခၿပး အဆးရြားဆးမးယစေဆး၀ါးျပစမႈမားအတြက ေသဒဏေပးမႈက စတငကငသးခသည။ this number should be 29

၃၀ ၁၉၉၃ ခႏစ မးယစေဆး၀ါးႏင စတကေျပာငးလေစတတေသာေဆး၀ါးမားဆငရာ ဥပေဒ၌ မးယစေဆး၀ါးသးစြသအျဖစ မတပတငရနပက ကြကမႈအတြက ျပစဒဏအျဖစ ေထာငဒဏ ၃ ႏစမ ၅ ႏစထ၊ တစကယေရသးအတြကထားရမႈအပါအ၀င တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါး လက၀ယေတြ႔ရမႈအတြက ျပစဒဏအျဖစ ၅ ႏစမ ၁၀ ႏစအထ၊ အၾကမးဖကမႈမရသည အေသးအဖြေရာငး၀ယမႈအပါအ၀င မးယစ ေဆး၀ါးေရာငး၀ယေဖာကကားမႈအတြက ျပစဒဏအျဖစ ၁၀ ႏစမ ၂၀ ႏစအထ ေထာငဒဏခမတႏငၿပး ထတလပမႈ၊ ျဖန႔ျဖးေရာငးခ မႈႏင ကနကးမႈအတြက ေသဒဏျပစဒဏခမတႏငသည( လကရတြင ေသဒဏေပးျခငး မရေတာလငကစား)။ this number should be 30

၃၁ Commentary on the United Nations Convention against Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances, 1988, para. 3.95

၃၂ Global AIDS Progress report Myanmar, 2014, National AIDS Program, MoH“Situational analysis on drug use, HIV and the response in Myanmar: looking forward.” UNAIDS, May 2015

၃၃ ျမနမာႏငငအတြငး ၂၀၁၂ ခႏစ တစႏစတညး၌ မးယစေဆး၀ါးႏင ဆကစပသည ဖမးဆးထနးသမးမႈေပါငး ၅၇၄၀ ရခသည – Patterns and trends of Amphetamine-Type-Stimulants and other drugs: Global SMART Programme, 2013 Challenges for Asia and the Pacific, UNODC, 2013. Need to check number

၃၄ South-East Asia Opium Survey 2015 – UNODC

၃၅ Degenhardt, L., Chiu, W.T., Sampson, N., Kessler, R.C., Anthony, J.C. et al. (2008) ‘Toward a Global View of Alcohol, Tobacco, Cannabis, and Cocaine Use: Findings from the WHO World Mental Health Surveys’, PLoSMedicine, vol. 5, no. 7 www.plosmedicine.org/article/info:doi/10.1371/journal.pmed.0050141 Accessed 11.07.14European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (2011) Looking for a relationship between penalties and cannabis use www.emcdda.europa.eu/online/annual-report/2011/boxes/p45 Accessed 08.07.14Single, E., Christie, P. and Ali, R. (2000) ‘The impact of cannabis decriminalisation in Australia and the United States’, Journal of Public Health Policy, vol. 21, no. 21, pp. 157-186 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10881453 Accessed 08.07.14

၃၆ See National HIV legal review report, review of Myanmar’s legal framework and its effect on access to health and HIV services for people living with HIV and Key Affected Populations, September 2014, UNDP / UNAIDS/ Pyoe Pin

၃၇ Global Commission on Drug Policy (2012) The War on Drugs and HIV/AIDS http://globalcommissionondrugs.org/wp-content/themes/gcdp_v1/pdf/GCDP_HIV-AIDS_2012_REFERENCE.pdf and, Global Commission on Drug Policy (2013) The Negative Impact Of The War On Drugs On Public Health: The Hidden Hepatitis C Epidemic www.globalcommissionondrugs.org/hepatitis/gcdp_hepatitis_english.pdf.

၁၇

၃၈ “Found in the dark” – The impact of drug law enforcement practices in Myanmar – TNI and National Drug Users Network Myanmar (NDNM) – September 2016

၃၉ Rosmarin A, Eastwood N. A quiet revolution. drug decriminalisation policies in practice across the globe. London: Release; 2012 (http://www.countthecosts.org/sites/default/files/release-quietrevolution-drug-decriminalisation-policies.pdf, accessed 6 April 2016).

၄၀ Ibid.

၄၁ Domosławski A. Drug policy in Portugal: the benefits of decriminalizing drug use. Warsaw: Open Society Foundations; 2011 (https://www.opensocietyfoundations.org/sites/default/files/drug-policy-inportugal-english-20120814.pdf, accessed 6 April 2016).

၄၂ Hughes_and_Stevens,_”A Resounding Success or a Disastrous Failure:_Re-Examining_the_Interpretation_of_Evidence on the Portuguese decriminalization of illicit drugs”. 107 (Sicad). “Relatorio annual 2013 – a situacao do pais em material de drogas e toxicodependencias” 64

၄၃ Ibid

၄၄ Hughes and Stevens, “What Can We Learn from the Portuguese Decriminalization of Illicit Drugs?,” 999-1022; Mafalda Ferreira, Margarida Gaspar de Matos, and José Alves Diniz, “Risk Behaviour: Substance Use among Portuguese Adolescents,” Procedia - Social and Behavioral Sciences 29(2011): 486-92.

၄၅ Ibid

၄၆ See 26, Ibid

၄၇ ျမနမာႏငငအတြငး ဘနးစကပးထတလပမႈသည ၂၀၀၇ ခႏစမ ၂၀၁၃ ခႏစအၾကား သးဆခန႔ျမငတကသြားခသည - South East Asia Opium Survey 2015, UNODC need to check number

၄၈ Transnational Institute, “Bouncing back, relapse in the Golden Triangle”, released in June 2014

၄၉ “Found in the dark” – The impact of drug law enforcement practices in Myanmar – TNI – September 2016

၅၀ See interview for the Myanmar Times on the 28th of June 2016

၅၁ Bureau of Democracy and Labor, US Department of State, Country reports for human rights practices, 2014 – Burma Link: http://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2014&dlid=236428#wrapper accessed 8/12/2015

၅၂ UNODC – Patterns and trends of Amphetamine-Type-Stimulants and other drugs: global SMART programme – 2013 challenges for Asia and the Pacific

၅၃ Myanmar Times, 19 October 2016. Data disclosed by Major General Aung Soe, deputy minister for home affairs. http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/mandalay-upper-myanmar/23167-four-drug-rehab-centres-to-open-in-december.html

၅၄ September 2014, estimate by an official of the Central Committee for Drug Abuse Control (CCDAC) given to TNI

၅၅ ၂၀၁၅ ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရလအတြငး အငးစနအကဥးေထာငသည အမားဆး၀ငဆႏငသည အကဥးသားဥးေရ ၅၀၀၀ ထကေကာ လြန၍ အကဥးသားဥးေရ ၇၈၇၆ အထ ထနးသမးထားရေၾကာငး ျမနမာႏငငအမးသားလ႔အခြငအေရးေကာမရငမ ထတျပနခသည။ http://www.mnhrc.org.mm/en/unofficialtranslation-the-press-statement-regarding-the-visit-toinsein-central-prison-by-the-myanmar-national-humanrights-commission-statement-no-3-2015/According to World Prison Brief the occupancy level was 144.3% in 2012, not taking into account labour camps. http://www.prisonstudies.org/country/myanmarformerly-burma, accessed 7/12 ’15

၅၆ Transnational Institute, “Bouncing back, relapse in the Golden Triangle”, released in June 2014

၅၇ UNODC – Southeast Asia Opium Survey 2015

၅၈ UNODC, https://www.unodc.org/southeastasiaandpacific/en/myanmar/2012/05/food-distribution/story.html

၅၉ Opium cultivation in the Golden Triangle, Lao PDR, Myanmar Thailand – Thailand Opium Survey – 2006 – UNODC

၆၀ The current State of Counternarcotics in Myanmar – TNI

ေငြေၾကးေထာကပမႈ

ဤပႏပမတတမးက Open Society Foundations ၏ ေငြေၾကးေထာကပမႈျဖင ထတေ၀ျခငးျဖစသည။

ပႏပမတတမးအတြငး ေဖာျပပါရသည အေၾကာငးအရာမားသည DPAG ႏငသာသကဆငၿပး Open Society

Foundations ၏ အျမငသေဘာထားအျဖစ မတယမႈမျပေစလပါ။

ဆကသြယရန

DPAG ညႇႏႈငးေရးတာ၀နခ - နနးပနးအခမးဖနး - +၉၅ (၀) ၉ ၇၉၉ ၈၅၂ ၀၈၀အးေမးလ - coord.dpag@gmail.com

Drug Policy Advocacy Group-Myanmar

မးယစေဆး၀ါးမ၀ါဒေျပာငးလျခငး ေထာကခေဆြးေႏြးေရး အဖြ႕(ျမနမာ) (DPAG) သည မးယစေဆး၀ါးဆငရာ မ၀ါဒမားႏင အေလအထမားအေပၚ စတ၀ငစားမႈရသည အကးသကဆငသေပါငးမးစျဖင ဖြ႔စညးထားသည ေဆြးေႏြးအေျဖရာေရးစၾကၤနတစချဖစသည။ အဖြ႔၀ငမားအျဖစ မးယစေဆး၀ါးသးစြသမားႏင ဘနးစကေတာငသအသကအ၀နးမား၊ အရပဖကလမႈအဖြ႔အစညးမား၊ ႏငငတကာႏင ျပညတြငးအေျခစက NGOs မားမ ကယစားလယမား ပါ၀ငသည။ အဖြ႕၏ အဓကရညရြယခကသညျပညသ႕ကနးမာေရး၊ လ႔အခြငအေရးႏင ဖြ႕ၿဖ းေရးအေပၚအေျချပသည မးယစေဆး၀ါးေရးရာ မ၀ါဒမားႏင အေလအထမား ေရးဆြကငသးမႈအတြက မ၀ါဒေျပာငးလေရး ေထာကခေဆြးေႏြးရနျဖစသည။

ကၽြႏပတ႕၏ အဖြ႕၀ငမားမာ ျမနမာႏငငမးယစေဆး၀ါးသးစြသမားကြနရက (NDNM)၊ ျမနမာႏငငဘနးစကေတာငသမားညလာခ၊ ျမနမာႏငငမးယစေဆး၀ါးဆန႕ကငေရးအသငး (MANA)၊ HIV/AIDS Alliance၊ Médecins du Monde (MdM)၊ Population Services International (PSI)၊ Save the Children၊ Transnational Institute (TNI) တ႕ျဖစပါသည။

Drug PolicyAdvocacy Group

Myanmar