Embed Size (px)
DESCRIPTION
(Salinan Guru)
Citation preview
i
KE
ME
NT
ER
IAN
PE
ND
IDIK
AN
MA
LA
YS
IA
KU
RIK
UL
UM
ST
AN
DA
RD
SE
KO
LA
HM
EN
EN
GA
H
PE
ND
IDIK
AN
AS
AS
VO
KA
SIO
NA
L
AS
AS
PE
RT
AN
IAN
TIN
GK
AT
AN
1
20
14
DO
KU
ME
NS
TA
ND
AR
D
PE
ND
IDIK
AN
AS
AS
VO
KA
SIO
NA
L(P
AV
)
MO
DU
LU
MU
MP
RA
-VO
KA
SIO
NA
L
AS
AS
PE
RT
AN
IAN
TIN
GK
AT
AN
1
BA
HA
GIA
NP
EM
BA
NG
UN
AN
KU
RIK
UL
UM
KEM
ENTE
RIA
N P
END
IDIK
AN
MA
LAYS
IA
Co
pyr
igh
t©
201
3B
aha
gia
nP
em
ba
ngu
na
nK
uriku
lum
Ke
me
nte
ria
nP
end
idik
an
Ma
lays
iaA
ras
4-8
,B
lok
E9
,K
om
ple
ksE
,P
usa
tP
en
tad
bira
nK
era
jaa
nP
ers
eku
tua
n6
260
0P
utr
aja
ya
Ce
taka
nP
ert
am
a20
13
Tid
ak
dib
en
ark
an
men
ge
lua
rka
nu
lan
gm
an
a-m
an
ab
ah
agia
na
rtik
el,
ilust
rasi
dan
isi
kan
du
nga
nb
uku
ini
dala
map
a-a
pa
juga
be
ntu
kda
nd
en
ga
nap
aca
rapu
nsa
ma
ada
seca
rae
lekt
ron
ik,
foto
kop
i,m
eka
nik
,ra
kam
an
,a
tau
lain
-la
inse
be
lum
men
da
pat
keb
en
ara
nb
ert
ulis
da
rip
ad
aP
en
ga
rah,
Bah
agia
nP
em
ba
ngu
na
nK
uriku
lum
,K
em
en
teria
nP
en
did
ika
nM
ala
ysia
,A
ras
4-8
,B
lok
E9,
Ko
mp
leks
E,
Pu
satP
en
tadb
ira
nK
era
jaan
Pers
eku
tuan
,6
260
4W
PP
utr
aja
ya
KA
ND
UN
GA
N
1.
RU
KU
NN
EG
AR
Ai
2.
FA
LS
AF
AH
PE
ND
IDIK
AN
KE
BA
NG
SA
AN
ii
3.
KA
TA
PE
NG
AN
TA
Rii
i
4.
PE
NG
EN
AL
AN
4.1
Matl
am
at
Pen
did
ikan
Asas
Vo
kasio
nal
4.2
Ob
jekti
fP
en
did
ikan
Asas
Vo
kasio
nal
4.3
Ku
riku
lum
Bera
saskan
Ko
mp
ete
nsi
4.4
Ku
riku
lum
Mo
du
lar
Bera
saskan
Sta
nd
ard
1 1 1 1
5.
PE
LA
KS
AN
AA
N5.1
Waktu
Pen
gaja
ran
dan
Pem
bela
jara
n(P
&P
)5.2
Pen
gg
un
aan
Tekn
olo
giD
ala
mP
&P
2 2
6.
DO
KU
ME
NS
TA
ND
AR
DK
UR
IKU
LU
M(D
SK
)6.1
Matl
am
at
Mo
du
l6.2
Ob
jekti
fM
od
ul
6.3
Fo
ku
sM
od
ul
6.4
Str
ate
gi
Pen
gaja
ran
dan
Pem
bela
jara
n6.5
Org
an
isasiS
tan
dard
Ku
riku
lum
6.6
Sta
nd
ard
Kan
du
ng
an
,S
tan
dard
Pem
bela
jara
nd
an
Kri
teri
aP
en
cap
aia
n
4 4 4 4 5 6-8
i
RU
KU
NN
EG
AR
A
BA
HA
WA
SA
NY
An
ega
raki
taM
ala
ysia
me
nd
uku
ng
cita
-cita
he
nd
ak
men
cap
ai
pe
rpa
du
an
yan
gle
bih
era
tdi
kala
nga
nse
luru
h
ma
sya
raka
tnya
;m
em
elih
ara
satu
cara
hid
up
de
mo
kra
tik;
men
cip
tam
asy
ara
kat
yan
ga
dil
dim
an
ake
ma
kmu
ran
ne
ga
raa
kan
da
pa
t
din
ikm
ati
be
rsam
ase
cara
ad
ild
an
saks
am
a;
me
nja
min
satu
cara
yan
glib
era
lte
rha
da
ptr
ad
isi-tr
ad
isi
keb
ud
aya
an
yan
gka
yad
an
be
rba
ga
i-b
aga
ico
rak;
mem
bin
asa
tum
asy
ara
katp
rogre
sif
yan
ga
kan
me
nggu
na
kan
sain
sd
an
tekn
olo
gim
od
en;
MA
KA
KA
MI,
raky
at
Ma
lays
ia,
be
rikr
ar
aka
nm
en
um
pu
kan
selu
ruh
ten
aga
da
nu
sah
aka
mi
un
tuk
men
capai
cita
-cita
ters
ebu
t
be
rda
sark
an
prin
sip
-prin
sip
be
riku
t:
KE
PE
RC
AY
AA
NK
EP
AD
AT
UH
AN
KE
SE
TIA
AN
KE
PA
DA
RA
JA
DA
NN
EG
AR
A
KE
LU
HU
RA
NP
ER
LE
MB
AG
AA
N
KE
DA
UL
AT
AN
UN
DA
NG
-UN
DA
NG
KE
SO
PA
NA
ND
AN
KE
SU
SIL
AA
N
ii
FA
LS
AF
AH
PE
ND
IDIK
AN
KE
BA
NG
SA
AN
Pe
nd
idik
an
diM
ala
ysia
ad
ala
hsu
atu
usa
ha
be
rte
rusa
nke
ara
hm
em
pe
rke
mb
an
gka
nla
gip
ote
nsi
ind
ivid
use
cara
me
nye
luru
hdan
be
rse
pa
du
un
tuk
mew
uju
dka
nin
san
yan
gse
imba
ng
dan
ha
rmo
nis
da
rise
gi
inte
lek,
roh
an
i,em
osi
da
nja
sma
ni
be
rda
sark
an
kep
erc
aya
an
kepa
da
Tuh
an.
Usa
ha
ini
ada
lah
ba
gi
me
lah
irka
nra
kya
tM
ala
ysia
yan
gb
erilm
up
en
ge
tah
uan
,be
rke
tram
pila
n,
be
rakh
lak
mu
lia,
be
rta
nggu
ngja
wa
bd
an
be
rke
upa
yaa
nm
en
capa
ike
seja
hte
raa
nd
iri
sert
am
em
be
risu
mb
an
ga
nte
rha
dap
keh
arm
on
ian
da
nke
ma
kmu
ran
ma
sya
raka
tda
nne
ga
ra.
iii
Ka
taP
en
ga
nta
r
Do
kum
en
Sta
nd
ard
Ku
riku
lum
(DS
K)
iala
hd
oku
men
yan
gb
ert
uju
an
un
tuk
me
me
nu
hi
cita
-cita
mu
rni
dan
sem
an
ga
tF
als
afa
hP
en
did
ika
nK
eba
ngsa
an
,d
an
me
nye
dia
kan
mu
rid
men
gh
ad
ap
iaru
sglo
ba
lisa
sise
rta
eko
no
mib
era
sask
an
pen
ge
tahu
an
pad
aa
bad
ke-2
1.
Do
kum
en
ini
me
nya
ran
kan
stra
tegi
pe
nga
jara
nd
an
pem
be
laja
ran
yan
gm
era
ngku
mi
pe
lba
ga
ia
ktiv
itid
an
pe
nggu
na
an
sum
be
r.G
uru
dig
ala
kkan
me
nggu
na
kan
kre
ativ
itiu
ntu
km
em
ilih
,m
en
yusu
nd
an
me
ngo
lah
akt
iviti
me
ngik
ut
kese
sua
ian
mu
rid.
DS
Kin
id
iha
rap
kan
da
pa
tm
em
ban
tugu
rum
era
nca
ng
da
nm
ela
ksa
na
kan
pen
ga
jara
nd
an
pe
mb
ela
jara
nse
cara
be
rke
san
.D
ala
mm
ela
kuka
na
ktiv
itip
en
ga
jara
nd
an
pem
be
laja
ran
,gu
rud
iha
rap
kan
da
pa
tm
em
be
rika
np
ene
kana
np
ad
aun
sur
bern
ilaita
mba
h,
iaitu
kem
ah
ira
nbe
rfik
ir,
kem
ah
iran
tekn
olo
gim
akl
um
at
da
nko
mu
nik
asi
,ke
mah
ira
nbe
laja
rca
rab
ela
jar,
kajia
nm
asa
de
pa
n,
kece
rda
san
pe
lba
ga
i,p
em
be
laja
ran
kon
teks
tua
l,d
an
pem
be
laja
ran
kon
stru
ktiv
ism
e.
Di
sam
pin
gitu
,n
ilai
mu
rni
da
nse
man
ga
tpa
trio
tikda
nke
wa
rga
ne
ga
raa
nte
tap
diu
tam
aka
n.
Sem
ua
ele
men
ini
dih
ara
pka
nda
pa
tm
em
be
rika
nke
yaki
na
nke
pada
mu
rid
da
nb
ole
hd
iap
lika
sika
nd
ala
mke
hid
upa
nh
aria
nd
an
dun
iape
kerja
an
.
DS
Kin
im
en
jela
skan
sta
nda
rdp
em
be
laja
ran
yan
gp
erlu
dik
ua
sai
ole
hm
urid
be
rasa
ska
np
end
eka
tan
ma
ste
ri.
Ha
sil
pem
be
laja
ran
ters
eb
ut
din
yata
kan
seca
rae
ksp
lisit
men
gik
ut
tah
ap
kesu
kara
nis
ika
nd
un
gan
da
nta
hap
keu
pa
yaan
mu
rid
.K
an
du
nga
nD
SK
ini
me
ngga
risk
an
sta
nda
rdp
em
be
laja
ran
yan
gp
erlu
dik
ua
sai
ole
hm
urid
.P
ern
yata
an
da
lam
Sta
nda
rdP
em
be
laja
ran
mem
be
rika
nca
ba
ran
yan
gse
sua
id
en
ga
nm
urid
pa
da
tah
ap
tert
inggi
da
lam
pe
nd
idik
an
seko
lah
me
ne
nga
h.
DS
Kin
ise
ha
rusn
yad
ap
at
mem
ba
ntu
gu
rum
era
nca
ng
da
nm
ela
ksan
aka
npe
nga
jara
nd
an
pem
be
laja
ran
yan
gbe
rkesa
n.
Da
lam
me
nye
dia
kan
DS
Kya
ng
dib
an
gu
nka
nin
iba
nya
kp
iha
kya
ng
terlib
at
teru
tam
agu
ru,
pe
nsy
ara
h,
pe
nye
lidik
,e
kse
kutif
indu
stri,
pe
ga
wa
iK
em
en
teria
nP
en
did
ikan
Ma
lays
iad
an
ind
ivid
uya
ng
me
wa
kili
ba
da
n-b
ad
an
tert
en
tu.
Ke
pa
da
sem
ua
pih
ak
yan
gte
lah
mem
be
rika
nsu
mb
anga
nke
pa
kara
n,
ma
sa,
da
nte
na
ga
seh
ingga
terh
asi
lnya
DS
Kin
i,B
ah
agia
nP
em
ba
ngu
nan
Ku
riku
lum
me
raka
mka
nse
tinggi-tin
ggip
en
gh
arg
aa
nd
an
uca
pa
nte
rim
aka
sih
.
(Dr.
MA
SN
AH
BIN
TI
AL
IM
UD
A)
Pe
nga
rah
Ba
ha
gia
nP
em
ba
ngu
na
nK
uriku
lum
,K
em
en
teria
nP
en
did
ika
nM
ala
ysia
.
1
PE
NG
EN
AL
AN
Str
ukt
ur
Kurikulu
mS
tandard
Pendid
ikan
Asa
sV
okasi
onal(
PA
V)
dig
ubalb
erlandask
an
prinsi
p-p
rinsi
pK
urikulu
mB
ers
epadu
Sekola
hM
eneng
ah
(KB
SM
)ya
ng
sela
ras
deng
an
Fals
afa
hP
endid
ikan
Kebangsa
an.
Matl
am
at
Pen
did
ikan
Asas
Vo
kasio
nal
Matlam
at
PA
Va
dala
hu
ntu
km
enye
dia
kan
pelu
ang
kepada
murid
lepasa
nU
PS
Rm
enja
di
modal
insa
nberk
em
ahiran
bekerj
adan
bers
edia
mela
nju
tkan
pem
bela
jara
nke
peringka
tya
ng
lebih
tingg
i.
Ob
jekti
fP
en
did
ikan
As
as
Vo
kasio
nal
Obje
ktif
PA
Vadala
huntu
km
enja
dik
an
alir
an
pendid
ikan
vokasi
onal
sebag
ai
pili
han
sela
indari
pada
alir
an
perd
ana
yang
sedia
ada.
Ini
bers
ese
suaia
ndeng
an
murid
berisi
ko
untu
kte
rcic
ir,
ag
ar
dapat
menim
bulk
an
min
at
bela
jar
yang
bert
eru
san
teru
tam
adala
mbid
an
gkerja
tang
an.
PA
Vdili
hat
mam
pu
mengg
ilap
pote
nsi
bela
jar
murid
mela
luik
urikulu
mya
ng
dapat
mem
berikan
kem
ahiran
generik
asas
dan
kem
ahiran
spesi
fik
pekerj
aan.
Kem
ahiran
ini,
yang
mem
ang
dituntu
tole
hm
ajik
an
dan
indust
ri,
akan
menanam
kem
ahiran
yang
menja
di
asas
kepada
pem
bentu
kan
sahsi
ah
dan
pem
ban
gunan
kara
kter
yang
manta
p.
PA
Vtu
rut
menye
dia
kan
murid
deng
an
peng
eta
huan
dan
kem
ahiran
pekerj
aan
sert
am
em
berikan
pendedahan
dan
bim
bin
gan
ag
ar
mere
ka
kritis
,kre
atif
dan
inova
tif.
Me
lalu
iaktivi
tiya
ng
menarik
dan
berk
esan,
murid
dapat
mem
buat
keputu
san
dala
mm
enco
rakk
an
masa
depan
sert
am
enera
pdan
meng
em
bangkan
kom
pete
nsi
keusahaw
anan
sert
am
enja
na
budaya
nia
ga.
Ku
riku
lum
Bera
saskan
Ko
mp
ete
nsi
Kurikulu
mP
AV
adala
hm
engg
unakan
konse
pK
urikulu
mB
era
sask
an
Kom
pete
nsi
yang
mem
benark
an
murid
meng
ula
ng
sem
ula
kom
pete
nsi
yang
belu
mdic
apais
ehin
gg
am
urid
PA
Vkom
pete
nse
suatu
kem
ahiran
yang
dip
erlukan
ole
hK
rite
ria
Pencapaia
n.
Ku
riku
lum
Mo
du
lar
Bera
saskan
Sta
nd
ard
Kurikulu
mP
endid
ikan
Asa
sV
okasi
onal
dig
ubal
dala
mbentu
kpern
yata
an
Sta
ndard
Kandung
an,
Sta
ndard
Pem
bela
jara
ndan
Krite
ria
Penca
paia
nya
ng
mengandu
ngie
lem
en
penge
tahuan,
kem
ahiran
dan
nila
iya
ng
tela
hd
ikena
lpast
iperlu
dik
uasa
iole
hm
urid.
Sta
nd
ard
Kan
du
ng
an
Pern
yata
an
spesifik
tenta
ng
dis
iplin
ilmu
yang
murid
patu
tke
tahuid
an
bole
hla
kuka
nda
lam
suatu
tem
poh
pers
eko
lahan
mera
ngku
mia
spek
pengeta
hu
an
,ke
mahiran
dan
nila
i.
Sta
nd
ard
Pem
bela
jara
nS
atu
peneta
pan
kriteria
untu
km
em
ast
ikan
kualit
ipem
bela
jara
ndan
pe
nca
paia
nba
gis
etia
pS
tandard
Ka
ndun
gan
Kri
teri
aP
en
cap
aia
nK
rite
ria
penca
paia
nad
ala
hkenya
taan
yang
mengkhusu
skan
apa
yang
perlu
ditaksi
rdan
tahap
pencapaia
nya
ng
dip
erlukan
bagisetiap
Sta
ndard
Pem
bela
jara
n.
2
PE
LA
KS
AN
AA
N
Waktu
Pen
gaja
ran
dan
Pem
bela
jara
n(P
&P
)W
akt
uP
&P
moduli
nid
iperu
ntu
kkan
sebanya
k20
waktu
sem
ingg
use
lam
a4
min
gg
um
enja
dik
an
kese
luru
han
80
waktu
seta
hun.
Guru
berlata
rbela
kang
opsy
en
Sain
sP
ert
ania
npalin
gse
suaim
eng
aja
rm
odulin
i.P
ela
ksa
naan
modulin
ihendakla
hm
engg
unakan
pra
sara
na
yang
sedia
ada.
Jika
sekola
hm
em
punya
ikekura
ng
an
pra
sara
na,
guru
haru
sla
hm
em
buat
pera
nca
ng
an
supaya
peng
aja
ran
ini
dapat
dila
ksa
nakan
sebaik
mungkin
.
Pen
gg
un
aan
Tekn
olo
giD
ala
mP
&P
Dic
adangkan,
guru
bole
hm
engg
unaka
nbahan/p
era
lata
nse
benar
yang
sedia
ada
untu
km
engaja
rm
odul
ini.
Sekiranya
kem
ahiran
masih
belu
mdapat
dik
ua
sai
sepenuhnya
maka
iabole
hdip
erk
ukuhkan
seca
ram
ere
nta
skurikulu
mdala
mdis
iplin
ilmu
lain
.G
uru
perlula
hkre
atif
dala
mP
&P
yang
melib
atk
an
pengg
unaan
bahan/p
era
lata
ndibili
kdarj
ah/b
engkel/m
akm
al/la
dang
/lapang
an.
Guru
perlu
meng
ola
hP
&P
supaya
meng
inte
gra
sikan
TM
Kse
rta
keusa
haw
anan
dapat
dia
plik
asi
kan.
DO
KU
ME
NS
TA
ND
AR
DK
UR
IKU
LU
M
AS
AS
PE
RT
AN
IAN
3
DO
KU
ME
NS
TA
ND
AR
DK
UR
IKU
LU
M(D
SK
)
Matl
am
at
Mo
du
lS
tandard
Kurikulu
mA
sas
Pert
ania
nbert
uju
an
menye
dia
kan
pelu
ang
kepada
murid
untu
km
en
jadi
modal
insan
yang
berp
eng
eta
huan,
berk
em
ahiran,
berk
eya
kin
an
dan
berk
etr
am
pila
ndala
mbid
ang
pert
ania
nse
rta
beru
paya
menin
gkatk
an
kem
ahiran
ke
peringkat
yang
lebih
tingg
idala
mbid
ang
yang
dic
eburi.
Ob
jekti
fM
od
ul
Dia
khir
moduli
ni,
murid
akan
dap
at;
1.
Meng
enali
kepenting
an
bid
ang
pert
ania
ndiM
ala
ysia
.2.
Meng
enalp
ast
ikaedah
pem
bia
kan
tum
buhan.
3.
Me
laksa
nakan
penye
maia
ntu
mbuhan
seca
rase
ksdan
ase
ks.
4.
Meng
enalp
ast
ibid
ang
akuakultu
r.5.
Me
laksa
nakan
pem
elih
ara
an
ikan
hia
san.
6.
Me
laksa
nakan
penye
lengg
ara
an
ala
tan.
7.
Meng
am
alk
an
langka
hke
sela
mata
nse
masa
mela
kukan
akt
iviti.
8.
Meng
am
alk
an
sikap
bert
angg
ungja
wab
dan
berk
erj
asa
ma
sem
asa
mela
kukan
aktivi
ti.
9.
Meng
am
alk
an
nila
imurn
idala
makt
ivitik
eusa
haw
anan.
Fo
ku
sM
od
ul
Kurikulu
mS
tandard
Pendid
ikan
Asa
sV
okasi
onaldala
mbid
ang
pert
ania
nm
em
beri
penekanan
kepada
asas
peng
eta
huan
bert
era
skan
kepada
perk
em
bang
an
dan
pengg
abung
an
dom
ain
peng
eta
huan
kerjaya
,kom
pete
nsi
kem
ahiran
teknik
al
deng
an
menera
pkan
aspek
kesela
mata
n,
teknolo
gih
ijau
dan
keusa
haw
anan.
Str
ate
gi
Pen
gaja
ran
dan
Pem
bela
jara
nP
rose
speng
aja
ran
dan
pem
bela
jara
nadala
hberp
usa
tkan
murid
untu
km
engg
ala
kkan
pem
bela
jara
n,
meng
ekalk
an
min
at
dan
menim
bulk
an
kese
dara
nm
urid
supaya
teru
sm
aju
deng
an
mengg
unakan
pendekata
nholis
tik
sepert
iberikut:
P
endekata
nm
odula
rbera
sask
an
kom
pete
nsi
P
endekata
npem
bela
jara
nbera
sask
an
masa
lah,tu
gasa
ndan
akt
iviti
P
endekata
npem
bela
jara
nm
ela
luip
eng
hasi
lan
pro
duk
P
em
bela
jara
naute
ntik
(konte
kst
uald
an
konst
ruktif
)
Pem
bela
jara
nkola
bora
tifdan
kopera
tif
Pem
bela
jara
nm
ast
eri
In
tegra
siT
MK
mere
nta
skurikulu
m
Inte
gra
sikeusa
haw
anan
mere
nta
sku
rikulu
m
Law
ata
nin
dust
ri
Peng
uru
san
kew
ang
an
berh
em
ah
4
Org
an
isasiS
tan
dard
Ku
riku
lum
Sta
ndard
Kurikulu
mm
odul
ini
dis
usu
nsu
paya
mem
punya
ikesi
nam
bung
an
deng
an
peng
eta
huan
dan
kem
ahiran
di
Tin
gkata
n2
hin
gg
a3.
Sta
ndard
Kandung
an
mem
punya
isa
tuata
ule
bih
Sta
ndard
Pem
bela
jara
nya
ng
dik
onse
psi
kan
berd
asark
an
bid
ang
pem
bela
jara
nte
rtentu
.S
tandard
Kandungan
ditulis
meng
ikut
hie
rark
idala
mdom
ain
kog
nitif
dan
afe
ktif
.P
ern
yata
an
Sta
nd
ard
Kandung
an
ini
meru
pakan
pern
yata
an
um
um
yang
meng
andung
iunsu
rpeng
eta
huan,
kem
ahiran
berf
ikir,
sikap
dan
nila
im
urn
iya
ng
sesu
ai
deng
an
Sta
ndard
Pem
bela
jara
nyang
dih
asr
atk
an.
Seca
raam
,S
tandard
Pem
bela
jara
ndis
usu
nm
eng
ikut
hie
rark
idari
mudah
ke
ko
mple
ks,
sungg
uh
pun
beg
ituuru
tan
Sta
ndard
Pem
bela
jara
ndan
Krite
ria
Penca
paia
nbole
hdiu
bah
suaim
eng
ikutke
sesu
aia
ndan
keperluan
pem
bela
jara
n.
Akt
iviti
bole
hd
ipelb
ag
aik
an
untu
km
enca
pai
satu
Sta
ndard
Kandung
an
bag
im
em
enuhi
keperluan
pem
bela
jara
n,
se
suai
deng
an
kebole
han
sert
ag
aya
pem
bela
jara
nm
urid.
Guru
dig
ala
kkan
mera
nca
ng
aktivi
tiya
ng
dapat
melib
atk
an
murid
seca
raaktif
bag
im
enja
na
pem
ikiran
secara
analit
is,
kritis
,in
ova
tifdan
kreatif
disa
mpin
gm
engg
unakan
teknolo
gise
bag
aiw
ahana
dala
mm
encapaiS
tandard
Kandungan
ters
ebut
deng
an
lebih
berk
esa
n.
Sela
indaripada
itu,
kurikulu
min
itu
rut
menera
pkan
ele
men
keusa
haw
anan,
kre
ativ
iti
dan
inova
si
sebag
aipers
edia
an
ke
ara
hm
enye
dia
kan
modal
insa
nya
ng
beru
paya
menyu
mbang
ke
ara
hm
enja
dik
an
neg
ara
sebag
ai
neg
ara
berp
endapata
ntin
gg
isela
ras
deng
an
hasr
atM
odelB
aru
Eko
nom
i.
5
ST
AN
DA
RD
KA
ND
UN
GA
NS
TA
ND
AR
DP
EM
BE
LA
JA
RA
NK
RIT
ER
IAP
EN
CA
PA
IAN
1.0
ME
NG
EN
AL
I
BID
AN
G
PE
RT
AN
IAN
1.1
Me
nge
na
lpa
sti
kep
en
tinga
np
ert
an
ian
di
Ma
lays
ia.
1.1
.1M
en
yata
kan
kepe
ntin
ga
npe
rta
nia
nd
iMa
lays
ia
iaitu
me
ngh
asi
lkan
ba
ha
nm
aka
nan
,m
em
be
kalk
an
ba
ha
nm
en
tah
,m
en
yed
iaka
np
elu
an
gpe
kerja
an
da
nm
en
yum
ba
ng
kepa
da
pe
nd
ap
ata
nn
ega
ra.
1.2
Me
nge
na
lpa
sti
bid
ang
yan
gte
rda
pa
td
ala
m
pe
rta
nia
n.
1.2
.1M
en
yata
kan
bid
an
gya
ng
terd
apa
td
ala
m
pe
rta
nia
nia
ituta
nam
an
dan
tern
aka
n.
1.2
.2M
en
yen
ara
ikan
con
toh
jen
is-je
nis
tan
am
an.
1.2
.3M
en
yen
ara
ikan
con
toh
jen
is-je
nis
tern
aka
n.
1.3
Me
nge
na
lpa
stipe
luang
kerja
yad
ala
mb
ida
ng
pe
rta
nia
n.
1.3
.1M
en
yen
ara
ika
np
elu
ang
kerja
yad
ala
mb
idang
pe
rta
nia
nia
ituu
sah
aw
an
,p
ente
rna
k,pe
lad
ang,
pe
kerja
mah
irla
dan
g,
pe
nye
lidik
,p
en
sya
rah
,
pe
ga
wa
ipe
rub
ata
nve
terin
ar,
pe
ngu
rus
lada
ng,
pe
rund
ing
lan
dsk
ap
dan
juru
tera
pe
rta
nia
n.
2.0
ME
MB
IAK
TA
NA
MA
N
SE
CA
RA
SE
KS
DA
NA
SE
KS
2.1
Me
nge
na
lpa
sti
jen
is
pe
mb
iaka
nta
nam
an
.
2.1
.1M
en
yata
kan
ma
ksu
dpe
mb
iaka
nta
nam
an
seca
ra
seks
.
2.1
.2M
en
yata
kan
ma
ksu
dpe
mb
iaka
nse
cara
ase
ks.
2.1
.3M
en
yata
kan
con
toh
tan
am
an
yan
gd
ibia
kka
n
seca
rase
ks.
2.1
.4M
en
yata
kan
con
toh
tan
am
an
yan
gd
ibia
kka
n
seca
raa
seks
.
6
ST
AN
DA
RD
KA
ND
UN
GA
NS
TA
ND
AR
DP
EM
BE
LA
JA
RA
NK
RIT
ER
IAP
EN
CA
PA
IAN
2.2
Me
nye
ma
ita
nam
an
seca
rase
ks.
2.2
.1M
en
yata
kan
jen
isb
ijibe
nih
iaitu
biji
be
nih
ha
lus
da
nb
ijib
en
ihka
sar.
2.2
.2M
en
yed
iaka
nb
ijib
en
ihu
ntu
kd
isem
ai.
2.2
.3M
en
yed
iaka
nm
ed
ium
sem
aia
n.
2.2
.4M
en
yem
aib
ijibe
nih
dib
eka
sse
ma
ian
ata
uta
pa
k
sem
aia
n.
2.2
.5M
en
yira
md
an
me
mb
eri
ted
uha
n.
2.2
.6M
em
be
rsih
kan
kaw
asa
nke
rja
.
2.3
Me
nye
ma
itan
am
an
seca
raa
seks
.
2.3
.1M
en
yen
ara
ika
np
em
bia
kan
seca
raa
seks
iaitu
kera
tan,
can
tum
an
,tu
td
an
org
an
tum
bu
ha
n.
2.3
.2M
en
yed
iaka
nke
rata
nb
ata
ng
un
tuk
dis
em
ai.
2.3
.3M
en
yed
iaka
nm
ed
ium
sem
aia
n.
2.3
.4M
en
yem
aik
era
tan
bata
ng.
2.3
.5M
en
yira
md
an
me
mb
eri
ted
uha
n.
2.3
.6M
em
be
rsih
kan
kaw
asa
nke
rja
.
3.0
ME
NG
EN
AL
I
AK
UA
KU
LT
UR
3.1
Me
nge
na
lpa
stib
ida
ng
aku
aku
ltur.
3.1
.1M
en
yen
ara
ika
nb
idan
ga
kua
kultu
ria
itute
rna
kan
ika
na
irta
wa
rd
an
tern
aka
nik
an
hia
san.
3.1
.2M
en
yata
kan
con
toh
tern
aka
nik
an
air
taw
ar.
3.1
.3M
en
yata
kan
con
toh
tern
aka
nik
an
hia
san
.
4.0
ME
ME
LIH
AR
A
IKA
NH
IAS
AN
4.1
Me
mili
hje
nis
ika
n
hia
san.
4.1
.1M
en
yen
ara
ika
nco
nto
hik
an
hia
san
jen
isb
era
na
k.
4.1
.2M
en
yen
ara
ika
nco
nto
hik
an
hia
san
jen
isbe
rtelu
r.
4.1
.3M
em
ilih
ciri-c
irii
kan
hia
san
sep
ert
ica
ntik
,ta
ha
n
lasa
kda
nsi
ha
t.
7
ST
AN
DA
RD
KA
ND
UN
GA
NS
TA
ND
AR
DP
EM
BE
LA
JA
RA
NK
RIT
ER
IAP
EN
CA
PA
IAN
4.2
Me
mili
hje
nis
aku
arium
.4
.2.1
Me
nya
taka
nje
nis
aku
ariu
mia
ituka
cad
an
pla
stik
.
4.2
.2M
em
ilih
aku
ariu
mb
erd
asa
rka
nje
nis
da
nsa
izik
an
.
4.3
Me
mili
hsi
stem
pe
ngu
da
raan
.
4.3
.1M
en
yen
ara
ika
nco
nto
hsi
ste
mp
en
gu
da
raa
n
aku
arium
iaitu
wa
ter
dro
p,a
irb
ubb
led
an
un
de
rgra
velf
ilte
r.
4.3
.2M
em
ilih
sist
em
pe
ngu
da
raa
nya
ng
sesu
aim
en
gik
ut
jen
isik
an
.
4.4
Me
nye
dia
aku
ariu
m.
4.4
.1M
en
yen
ara
ika
nco
nto
ha
lata
npe
nye
dia
an
aku
arium
iaitu
tan
ggu
kta
nga
n,
pa
ma
kua
riu
m,
lam
pu
,aq
ua
riu
mh
ea
ter
(pe
man
as
aku
ariu
m)
da
n
term
om
ete
ra
kua
rium
.
4.4
.2M
en
yen
ara
ico
nto
hb
ah
an
hia
san
me
ngik
ut
kese
sua
ian
ikan
.
4.4
.3M
em
ilih
ala
tan
dan
bah
an
hia
san
da
lam
aku
ariu
m
me
ngik
ut
kese
sua
ian
ika
n.
4.4
.4M
en
yusu
na
tur
ala
tan
da
nb
aha
nh
iasa
nda
lam
aku
arium
me
ngik
ut
krea
tiviti
.
4.4
.5M
em
asu
kka
na
irke
da
lam
aku
ariu
md
an
din
yah
klo
rin
.
4.4
.6M
en
gu
jiku
alit
iair
iaitu
kan
du
nga
nkl
orin
dan
pH
.
4.4
.7M
en
yed
iad
an
me
ngu
jisi
ste
mp
en
gu
da
raa
n
de
nga
nm
en
ga
ma
lka
nla
ngka
h-la
ngka
h
kese
lam
ata
nb
erd
asa
rka
nbu
kup
and
ua
na
lat.
8
ST
AN
DA
RD
KA
ND
UN
GA
NS
TA
ND
AR
DP
EM
BE
LA
JA
RA
NK
RIT
ER
IAP
EN
CA
PA
IAN
4.4
.8M
en
ga
ngga
rka
nko
sa
lata
nd
an
ba
han
pe
nye
dia
an
aku
arium
yan
gd
igu
naka
n.
4.4
.9M
em
be
rsih
kan
kaw
asa
nke
rja
.
4.5
Me
nja
lan
kan
pe
me
liha
raa
nik
an
hia
san.
4.5
.1M
ele
pa
ska
nik
an
me
ngik
ut
pro
sedu
r.
4.5
.2M
em
ilih
jen
ism
aka
nan
men
gik
ut
saiz
ika
n.
4.3
.3M
em
be
rim
aka
nan
seka
da
rcu
kup
(ad
-lib
itum
)
de
nga
nw
akt
uya
ng
sesu
ai.
4.6
Me
nye
ngga
rate
mpa
t
mem
elih
ara
ika
nh
iasa
n.
4.6
.1M
en
uka
ra
tau
me
raw
at
air
yan
gko
tor
me
ngik
ut
kep
erlu
an
be
rda
sark
an
pe
ruba
ha
nw
arn
a,b
au
dan
tingka
hla
kuik
an
.
4.6
.2M
em
be
rsih
kan
ata
um
en
gga
ntik
an
ba
ha
np
en
ap
is
air
men
gik
ut
kepe
rlu
an
sep
ert
iko
tor,
rosa
kdan
tarikh
lupu
t.
4.6
.3M
em
be
rsih
kan
kaw
asa
nke
rja
.
4.6
.4M
en
ga
ma
lkan
lan
gka
h-la
ngka
hke
sela
ma
tan
.
10
Terb
itan
:
BA
HA
GIA
NP
EM
BA
NG
UN
AN
KU
RIK
UL
UM
KE
ME
NT
ER
IAN
PE
ND
IDIK
AN
MA
LA
YS
IA
i
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
MODUL PEMBELAJARAN
TINGKATAN 1
ASAS PERTANIAN
PENDIDIKAN ASAS VOKASIONAL
2014
MODUL PEMBELAJARAN
PENDIDIKAN ASAS VOKASIONAL(PAV)
MODUL UMUM PRA-VOKASIONAL
ASAS PERTANIAN
TINGKATAN 1
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUMKEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA
Copyright © 2013 Bahagian Pembangunan KurikulumKementerian Pendidikan MalaysiaAras 4-8, Blok E9, Kompleks E,Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan62600 Putrajaya
Cetakan Pertama 2013
Tidak dibenarkan mengeluarkan ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isikandungan buku ini dalam apa-apa juga bentuk dan dengan apa cara pun sama adasecara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman, atau lain-lain sebelum mendapatkebenaran bertulis daripada Pengarah, Bahagian Pembangunan Kurikulum,Kementerian Pendidikan Malaysia, Aras 4-8, Blok E9, Kompleks E, Pusat PentadbiranKerajaan Persekutuan, 62604 WP Putrajaya
KANDUNGAN
1. RUKUN NEGARA i
2. FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN ii
3. PENDAHULUANa. Objektif Modulb. Kandungan Modul
12
4. MODUL PEMBELAJARANUNIT 1 : MENGENALI BIDANG PERTANIANUNIT 2 : MEMBIAK TANAMAN SECARA SEKS DAN ASEKSUNIT 3 : MENGENALI AKUAKULTURUNIT 4 : MEMELIHARA IKAN HIASAN
3276169
i
RUKUN NEGARA
BAHAWASANYA negara kita Malaysia mendukung cita-cita hendak mencapai
perpaduan yang lebih erat di kalangan seluruh masyarakatnya; memelihara satu cara
hidup demokratik; mencipta masyarakat yang adil di mana kemakmuran negara akan
dapat dinikmati bersama secara adil dan saksama; menjamin satu cara yang liberal
terhadap tradisi-tradisi kebudayaan yang kaya dan berbagai-bagai corak; membina satu
masyarakat progresif yang akan menggunakan sains dan teknologi moden;
MAKA KAMI, rakyat Malaysia, berikrar akan menumpukan seluruh tenaga dan usaha
kami untuk mencapai cita-cita tersebut berdasarkan prinsip-prinsip berikut :
KEPERCAYAAN KEPADA TUHAN
KESETIAAN KEPADA RAJA DAN NEGARA
KELUHURAN PERLEMBAGAAN
KEDAULATAN UNDANG-UNDANG
KESOPANAN DAN KESUSILAAN
ii
FALSAFAH PENDIDIKAN KEBANGSAAN
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah memperkembangkan
lagi potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk mewujudkan insan yang
seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan
kepercayaan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bagi melahirkan rakyat Malaysia yang
berilmu pengetahuan, berketrampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan
berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberi sumbangan terhadap
keharmonian dan kemakmuran masyarakat dan negara.
1
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENDAHULUAN
Modul ini memberi pendedahan kepada murid dengan pengetahuan dan
kemahiran asas mengenai aspek penanaman dan akuakultur dari segi
perkembangan teknologi, prospek kerjaya, kepentingan amalan keselamatan,
budaya kerja dan amalan keusahawanan dalam bidang pertanian. Semua
pengetahuan, kemahiran, nilai dan sifat positif yang diperolehi murid melalui
modul ini adalah bertujuan untuk menyediakan mereka menjadi modal insan yang
berketerampilan, menyumbang kepada kemajuan bidang pertanian, berupaya
meningkatkan kualiti hidup diri sendiri, keluarga dan komuniti.
OBJEKTIF MODUL
Modul ini membolehkan murid:
1. Mengenali kepentingan bidang pertanian di Malaysia.
2. Mengenal pasti kaedah pembiakan tumbuhan.
3. Melaksanakan penyemaian tumbuhan secara seks dan aseks.
4. Mengenal pasti konsep dan proses pemeliharaan ikan.
5. Memelihara ikan hiasan.
6. Melaksanakan penyelenggaraan alatan.
7. Mengamalkan langkah keselamatan semasa melakukan aktiviti.
8. Mengamalkan sikap bertanggungjawab dan berkerjasama semasa melakukan
aktiviti.
9. Mengamalkan nilai murni dalam aktiviti keusahawanan.
MODUL
6 ASAS PERTANIAN
2
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
KANDUNGAN MODUL
Modul ini mengandungi 4 unit pembelajaran.
UNIT 1 : MENGENALI BIDANG PERTANIAN
Dalam Unit 1.0 ini, murid mengenali bidang pertanian seperti mengenalpasti
kepentingan pertanian di Malaysia, bidang yang terdapat dalam pertanian, peluang
kerjaya, jenis-jenis tanaman dan jenis-jenis ternakan.
UNIT 2 : MEMBIAK TANAMAN SECARA SEKS DAN ASEKS
Dalam Unit 2.0 ini, murid mempelajari membiak tanaman secara seks dan aseks,
dengan mengenalpasti jenis pembiakan tanaman, cara penyemaian seks dan aseks.
UNIT 3 : MENGENALI AKUAKULTUR
Dalam Unit 3.0 ini, murid dapat mengenalpasti bidang akuakultur iaitu ternakan ikan
air tawar dan ternakan ikan hiasan. Dalam unit ini juga, murid dapat menyatakan
contoh ternakan ikan air tawar dan ternakan ikan hiasan yang terdapat di Malaysia.
UNIT 4 : MEMELIHARA IKAN HIASAN
Dalam Unit 4.0 ini, murid dapat memelihara ikan hiasan setelah mempelajari cara
memilih jenis ikan hiasan, jenis akuarium, sistem pengudaraan yang sesuai,
menyediakan akuarium, menjalankan pemeliharaan serta menyenggara tempat
memelihara ikan.
3
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 1: MENGENALI BIDANG PERTANIAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
1.1. Mengenal pasti kepentingan pertanian di Malaysia.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
1.1.1 Menyatakan kepentingan pertanian di Malaysia iaitu menghasilkan bahan
makanan, membekalkan bahan mentah, menyediakan peluang pekerjaan
dan menyumbang kepada pendapatan negara.
4
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Pertanian bermaksud perihal bertani (tanam-menanam); perusahaan bercucuk
tanam (Kamus Dewan, dbp, 1994). Bidang pertanian secara umumnya terbahagi
kepada tanaman dan ternakan.
Keluaran pertanian utama secara umum boleh digolongkan kepada makanan, bahan
mentah, tanaman hiasan dan lain-lain. Perkembangan teknologi dalam bidang
pertanian begitu pantas berkembang. Industri pertanian akan menjadi lebih baik dan
berkesan, jika murid lebih prihatin dengan situasi yang berkembang ini. Segala
maklumat perkembangan ini boleh diperolehi melalui beberapa saluran seperti
media elektronik dan media cetak.
Contoh Tanaman
Tanaman Padi Tanaman Sayuran Tanaman Kelapa Sawit
Contoh Tanaman Hiasan
Perusahaan Tanaman
Hiasan
Perusahan Bunga Kekwa Perusahaan Bunga Okid
MAKLUMAT RUJUKAN
5
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Contoh Ternakan
Ternakan Kambing Ternakan Lembu Ternakan Ayam
Contoh Akuakultur
Ternakan ikan dalam
sangkarTernakan ikan hiasan Ternakan udang
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
6
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
KANDUNGAN/FAKTA
Kepentingan pertanian di Malaysia terbahagi kepada 4:
1. Pengeluaran Bahan Makanan
Bahan makanan dikeluarkan di negara ini untuk:
a. memenuhi keperluan bekalan bahan makanan penduduk.
b. mengurangkan kos mengimport bahan makanan.
c. memenuhi keperluan keselamatan negara.
Contoh Bahan Makanan dari hasil pertanian
Padi Buah Kelapa Sawit Buah Nenas
2. Pengeluaran Bahan Mentah
Bahan mentah yang dikeluarkan oleh sektor pertanian akan diproses oleh
industri lain. Contohnya:
JENIS HASIL BAHAN MENTAH HASIL AKHIR
Tanaman
Padi
Getah
Kelapa sawit
Beras, tepung dan vermiseli
Tayar, sarung tangan, kasut dan
perabot
Minyak masak, marjerin dan
lelemak
Ternakan
Ikan
Daging
Keropok, bebola ikan, ikan kering
dan ikan salai.
Burger, sosej, bebola daging dan
daging salai.
7
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
3. Pendapatan Eksport
Eksport hasil pertanian merupakan sumber penting pendapatan negara.
Contohnya jualan hasil getah, kelapa sawit, koko serta hasil-hasil pertanian lain
kepada negara-negara luar membolehkan negara kita meningkatkan aliran
masuk wang asing.
4. Peluang Pekerjaan
Dalam Rancangan Malaysia ke – 10, terdapat perubahan dalam bidang pertanian
negara dari segi pengeluaran bahan makanan di mana peranan sektor swasta
berskala besar disarankan akan mengeluarkan banyak sayur-sayuaran dan
buah-buahan untuk dieksport. Oleh itu bidang pertanian akan memerlukan
bilangan tenaga kerja yang besar dalam memenuhi peluang kerjaya. Terdapat
tiga kumpulan utama pekerjaan bidang pertanian ialah kumpulan pengeluaran,
perkhidmatan dan pembuatan.
MAKSUD PERKATAAN
a. Landskap bermaksud pemandangan di atas daratan termasuk bentuk muka
bumi, bangunan, jalan raya dan tumbuh-tumbuhan.
b. Eksport bermaksud penghantaran barang-barang atau perkhidmatan ke luar
negari untuk tujuan perdagangan.
c. Import bermaksud pemasukan barang-barang dari luar negara.
d. Mata wang asing bermaksud mata wang negara lain selain mata wang negara
sendiri.
8
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
1. Bahan bacaan pertanian, CD maklumat pertanian
2. Alat bantu mengajar – LCD, Komputer riba dan penyambung plag tiga pin
TUGASAN
1. Membuat tugasan Folio atau Buku Skrap
LANGKAH KERJA
1. Mengumpul maklumat tentang kepentingan pertanian dari pusat sumber /
majalah / surat khabar / bahan tayangan.Menyiapkan Folio atau Buku Skrap.
2. Maklumat-maklumat yang diperlukan untuk membuat Folio atau Buku
3. Skrap mengikut format yang sesuai.
PANDUAN KERJA
9
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Arahan : Sila jawab soalan di bawah.
1. Namakan SATU bidang pertanian.
___________________________________________________________
2. Berikan SATU contoh bidang pertanian yang anda nyatakan di atas.
___________________________________________________________
3. Namakan contoh hasil akhir pertanian yang anda ketahui.
___________________________________________________________
4. Nyatakan kepentingan EMPAT bidang pertanian.
i. ___________________________________________________________
ii. ___________________________________________________________
iii. ___________________________________________________________
iv. ___________________________________________________________
5. Nyatakan kesan terhadap negara sekiranya pertanian diabaikan.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
6. Namakan contoh tanaman yang banyak ditanam di seluruh Malaysia
___________________________________________________________
___________________________________________________________
LATIHAN
7. Padankan contoh hasil akhir
10
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
contoh hasil akhir di bawah dari bahan mentah yang diberikan.
KEROPOK
BURGER
MINYAK MASAK
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
dari bahan mentah yang diberikan.
TAYAR
KEROPOK
BURGER
BERAS
MINYAK MASAK
11
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 1: MENGENALI BIDANG PERTANIAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
1.2 Mengenal pasti bidang yang terdapat dalam pertanian.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
1.2.1 Menyatakan bidang yang terdapat dalam pertanian iaitu tanaman dan
ternakan.
1.2.2 Menyenaraikan contoh-contoh jenis tanaman
1.2.3 Menyenaraikan contoh-contoh jenis ternakan
.
PENGENALAN
Pertanian merupakan kegiatan pengusahaan sesuatu kawasan untuk mendapatkan
hasil tanaman dan ternakan secara maksimum. Pertanian juga
bidang dan teknik, termasuk cara meluaskan tanah untuk bercucuk tanam dan
penternakan haiwan.
KANDUNGAN/FAKTA
Bidang pertanian terbahagi kepada 2 kumpulan besar iaitu tanaman dan ternakan.
1. TANAMAN
Tanaman boleh dikelaskan kepada
i. Tanaman komoditi atau tanaman perladangan,
ii. Tanaman sayur-
iii. Tanaman buah-
iv. Tanaman hiasan.
1. Tanaman komoditi atau tanaman perladangan merupakan tanaman yang
diusahakan pada skala besar untuk diperdagangkan secara
Contohnya tanaman getah, kelapa sawit, koko, kelapa dan lain
Ladang Getah
MAKLUMAT RUJUKAN
12
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Pertanian merupakan kegiatan pengusahaan sesuatu kawasan untuk mendapatkan
hasil tanaman dan ternakan secara maksimum. Pertanian juga merangkumi pelbagai
bidang dan teknik, termasuk cara meluaskan tanah untuk bercucuk tanam dan
Bidang pertanian terbahagi kepada 2 kumpulan besar iaitu tanaman dan ternakan.
Tanaman boleh dikelaskan kepada beberapa kumpulan iaitu:-
Tanaman komoditi atau tanaman perladangan,
-sayuran,
-buahan,
hiasan.
Tanaman komoditi atau tanaman perladangan merupakan tanaman yang
diusahakan pada skala besar untuk diperdagangkan secara
Contohnya tanaman getah, kelapa sawit, koko, kelapa dan lain
Ladang Getah Ladang Kelapa Sawit
MAKLUMAT RUJUKAN
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Pertanian merupakan kegiatan pengusahaan sesuatu kawasan untuk mendapatkan
merangkumi pelbagai
bidang dan teknik, termasuk cara meluaskan tanah untuk bercucuk tanam dan
Bidang pertanian terbahagi kepada 2 kumpulan besar iaitu tanaman dan ternakan.
Tanaman komoditi atau tanaman perladangan merupakan tanaman yang
diusahakan pada skala besar untuk diperdagangkan secara mentah.
Contohnya tanaman getah, kelapa sawit, koko, kelapa dan lain-lain.
Ladang Kelapa Sawit
Ladang koko
2. Tanaman sayur-sayuran boleh dibahagikan kepada empat kumpulan iaitu
sayuran jenis daun, buah, akar dan kekacang.
a) Jenis sayuran daun
contohnya bayam, kangkong, sawi dan lain
Bayam
b) Sayuran buah
contohnya terung, cili api, labu dan dan lain
Terung
13
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Ladang koko Ladang Kelapa
sayuran boleh dibahagikan kepada empat kumpulan iaitu
sayuran jenis daun, buah, akar dan kekacang.
Jenis sayuran daun - bahagian yang dimakan adalah bahagian daun
contohnya bayam, kangkong, sawi dan lain-lain.
Kangkong
Sayuran buah – bahagian yang dimakan adalah bahagian buah
contohnya terung, cili api, labu dan dan lain-lain.
Cili
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Ladang Kelapa
sayuran boleh dibahagikan kepada empat kumpulan iaitu
bahagian yang dimakan adalah bahagian daun
Sawi
bahagian yang dimakan adalah bahagian buah
Labu
c) Sayuran akar
ubi kayu, lobak, halia dan lain
Ubi Kayu
d) Sayuran kekacang seperti kacang panjang, kacang pis,
kelor(Ramunggai) dan lain
Kacang Panjang
14
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Sayuran akar – bahagian yang dimakan adalah bahagian ubi seperti
ubi kayu, lobak, halia dan lain-lain.
Lobak Merah
Sayuran kekacang seperti kacang panjang, kacang pis,
kelor(Ramunggai) dan lain-lain.
Kacang Pis Kelor(Ramunggai)
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
bahagian yang dimakan adalah bahagian ubi seperti
Halia
Sayuran kekacang seperti kacang panjang, kacang pis,
Kelor(Ramunggai)
15
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
3. Tanaman buah-buahan merupakan tanaman yang ditanam untuk
mendapatkan hasil buahnya seperti durian, rambutan, mangga, dokong
dan lain-lain. Tanaman buah-buahan terbahagi kepada dua iaitu:
a) Buah-buahan yang bermusim.
Buah-buahan yang bermusim boleh didapati sekali atau 2 kali setahun.
Musim buah-buahan utama pada pertengahan bulan jun hingga
pertengahan bulan ogos. Musim buah-buahan kedua biasanya dalam
bulan disember hingga febuari dan pengeluaran hasilnya berkurangan.
Buah-buahan yang bermusim ialah durian, rambutan, duku, langsat
dan lain-lain.
Durian Rambutan Langsat
b) Buah-buahan yang tak bermusim.
Buah-buahan yang tak bermusim boleh diperolehi sepanjang tahun.
Walaubagaimanapun pada satu-satu masa tertentu terdapat pengeluaran
yang berlebihan dari masa-masa lain. Buah-buahan yang tidak bermusim
ialah pisang, betik, tembikai, belimbing dan lain-lain.
Pisang Belimbing Tembikai
16
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
4. Tanaman hiasan dikenali sebagai florikultur. Tanaman ini diusahakan
untuk menghasilkan bunga, biji benih dan anak benih bunga hiasan.
Contohnya pengeluaran orkid, bunga kekwa, bunga mawar dan lain-lain.
Ladang Okid Ladang buga kekwa Penjualan bunga mawar
2. TERNAKAN
Di Malaysia industri ternakan dijalankan untuk pengeluaran daging, susu dan
telur. Antara ternakan yang diusahakan dalam skala besar seperti ayam, lembu,
kambing, akuakultur dan lain-lain. Ternakan boleh dibahagikan kepada beberapa
kumpulan iaitu ternakan ruminan, ternakan bukan ruminan dan akuakultur.
i. Ternakan ruminan ialah ternakan yang mempunyai 4 bahagian perut yang
akan meluahkan semula makanan daripada perut ke dalam mulut untuk
dikunyah berulangkali.
Gambarajah perut ternakan ruminan
17
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Haiwan Ruminan mempunyai sistem penceranaan yang terdiri daripada
Mulut, Esofagus, Usus kecil, Usus besar, Sekum, Rektum dan perut yang
mempunyai empat bahagian iaitu Rumen, Retikulum, Omasum dan
Obomasum (berfungsi seperti perut biasa yang terdapat pada ternakan bukan
ruminan "monogestrik".
Lembu Kambing Kerbau
Contoh ternakan ruminan ialah lembu, kerbau dan kambing
Kesimpulananya pada haiwan ruminan terdapat dua jenis pencernaan, iaitu
pertama penceranaan olah mikroorganisma yang berlaku didalam rumen dan
retikulum, dan kedua pula pencernaan oleh enzim yang berlaku didalam
abomasum dan usus kecil.
ii. Ternakan bukan ruminan terdiri mempunyai organ pencernaan seperti paruh,
esofagus, tembolok, proventrikulus, hempedal, duodenum, usus sekum dan
kloaka. Contoh ternakan bukan ruminan ialah seperti ayam, itik, angsa dan
khinzir.
Ayam Itik Angsa
18
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
iii. Akuakultur pula ialah proses pengawasan, penjagaan, pembiakan haiwan-
haiwaan akuatik dan tumbuhan akuatik sehingga ke suatu tahap yang
dikehendaki. Contohnya ternakan ikan air tawar, ikan hiasan, ternakan udang
dan lain-lain.
Ikan Talapia Ikan Pelaga Udang Galah
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
19
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
1. Bahan bacaan pertanian, CD maklumat pertanian
2. Alat bantu mengajar – LCD, Komputer riba dan penyambung plag tiga pin
TUGASAN
Membuat tugasan Folio atau Buku Skrap.
LANGKAH KERJA
1. Mengumpul maklumat tentang kepentingan pertanian dari pusat sumber /
majalah / surat khabar / bahan tayangan.
2. Menyiapkan Folio atau Buku Skrap
Maklumat-maklumat yang diperlukan untuk membuat Folio atau Buku.
Skrap mengikut format yang sesuai.
PANDUAN KERJA
20
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
1. Lengkapkan jadual di bawah.
2. Nyatakan perbezaan haiwan ruminan dan haiwan bukan ruminan.
i. Haiwan Ruminan : ______________________________________
ii. Haiwan Bukan Ruminan : _________________________________
3. Nyatakan perbezaan buah-buahan yang bermusim dan buah-buahan yang tidak
bermusim.
i. Buahan yang bermusim :
________________________________________________________
________________________________________________________
ii. Buahan yang tidak bermusim :
________________________________________________________
________________________________________________________
LATIHAN
Pertanian
Contoh:
BuahanSayuran
Contoh:
Contoh:
Contoh:
Contoh:
Contoh:
Contoh:
Contoh:
Contoh: Contoh: Contoh:
21
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 1: MENGENALI BIDANG PERTANIAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
1.3 Mengenal pasti peluang kerjaya dalam bidang pertanian.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
1.3.1 Menyenaraikan peluang kerjaya dalam bidang pertanian iaitu usahawan,
petani, penternak, peladang, pekerja mahir dan separa mahir.
22
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Peluang kerjaya dalam bidang pertanian telah mengurangkan kebergantungan
negara terhadap bahan import di samping meluaskan peluang pekerjaan rakyat
negara. Dengan kemajuan bidang pertanian menggunaakan teknologi terkini, hasil
tanaman dapat dipertingkatkan melalui penggunaan kaedah moden seperti
aeroponik, hidroponik dan seumpamanya. Sebagai contoh, Cameron Highlands
adalah tempat pengeluaran hasil pertanian negara seperti sayur-sayuran dan buah-
buahan. Buah strawberry dapat dihasilkan menggunakan kaedah hidroponik. Maka
peningkatan hasil dalam bidang pertanian berupaya memenuhi keperluan dalam
negara disamping mewujudkan peluang pekerjaan.
Kemajuan dalam bidang penternakan juga telah memenuhi keperluan rakyat
terhadap sumber makanan dan merangsang perusahaan yang berteraskan
penternakan contohnya kaedah akuakultur di Johor telah menjana hasil yang amat
lumayan hanya dengan penternakan ikan sahaja. Bidang akuakultur juga menjana
perkembangan industri ikan hiasan yang digemari oleh rakyat tempatan.
Pertanian yang dijalankan menggunakan teknologi terkini
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal Manual yang berkaitan
MAKLUMAT RUJUKAN
23
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
KANDUNGAN/FAKTA
Sektor pertanian melibatkan bilangan tenaga kerja yang besar. Sejumlah 1.7 juta
orang atau 18.4 peratus daripada jumlah guna tenaga negara terlibat secara
langsung dalam aktiviti pertanian (sumber rujukan: Buku teks Sains Pertanian
Tingkatan 4, 2002)
Tiga kumpulan pekerjaan utama yang penting dalam pertanian.
KUMPULAN PERANAN CONTOH PEKERJAAN
Pengeluaran
Terlibat secara langsung dalam
pengeluaran hasil pertanian.
Mereka menghasilkan bahan
makanan atau bahan mentah.
Pengusaha tanaman, pengurus
ladang, penternak haiwan dan
eksekutif pemasaran.
Perkhidmatan
Memberi segala perkhidmatan
kepada pengeluar supaya mereka
dapat mengeluarkan hasil yang
maksimum.
Pegawai pertanian, pegawai
penyelidik, pegawai perubatan
veterinar, jururunding, guru dan
arkitek landskap.
Pembuatan
Memproses hasil pertanian
kepada barangan lain yang
berguna.
Pengilang padi dan pekerja
kilang pemprosesan minyak
sawit atau getah.
(sumber rujukan: Buku teks Sains Pertanian Tingkatan 4, 2002)
Peluang pekerjaan dalam sektor pertanian melibatkan ramai tenaga kerja mahir,
khasnya yang terlatih dalam aspek penyelidikan dan pembangunan(P&P).
Kesimpulannya peluang kerjaya dalam bidang pertanian terbuka luas kepada
sesiapa yang ingin menceburinya.
Penyelidik Peladang Peladang
24
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Doktor Veterinar Pensyarah Pelukis Pelan Landskap
25
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
1. Bahan bacaan pertanian, CD maklumat pertanian
2. Alat bantu mengajar – LCD, Komputer riba dan penyambung plag tiga pin
TUGASAN
Menyediakan Folio atau Buku Skrap
LANGKAH KERJA
1. Mengumpul maklumat tentang kepentingan pertanian dari pusat sumber /
majalah / surat khabar / bahan tayangan.
2. Menyiapkan Folio atau Buku Skrap.
3. Maklumat-maklumat yang diperlukan untuk membuat Folio atau Buku
4. Skrap mengikut format yang sesuai.
PANDUAN KERJA
26
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
1. Lengkapkan jadual berikut dengan membuat perbandingan tiga kumpulan
utama yang penting dalam bidang pertanian.
2. Nyatakan secara ringkas, kaedah penanaman berikut:
i. Aeroponik :
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
ii. Hidroponik:
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
3. Namakan DUA tempat pengeluaran sayur-sayuaran dan buah –buahan di
Malaysia.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
4. Namakan DUA tempat pengeluaran hasil ternakan di Malaysia.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
LATIHAN
Kumpulan penting dalam pertaniaan
Pengeluaran
Contoh: ___________
Peranan:
____________________
Perkhidmatan
Contoh: ___________
Peranan:
____________________
_______________
Contoh: Pengilang Padi
Peranan:
____________________
27
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 2: MEMBIAK TANAMAN SECARA SEKS DAN ASEKS
STANDARD PEMBELAJARAN:
2.1 Mengenal pasti jenis pembiakan tanaman.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
2.1.1 Menyatakan maksud pembiakan tanaman secara seks.
2.1.2 Menyatakan maksud pembiakan secara aseks.
2.1.3 Menyatakan contoh tanaman yang dibiakkan secara seks.
2.1.4 Menyatakan contoh tanaman yang dibiakkan secara aseks.
28
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Pembiakan tanaman merupakan proses memanjangkan kewujudan,
mempelbagaikan spesis dan dan memperbanyakkan kuantiti tanaman. Terdapat dua
jenis pembiakan tanaman iaitu pembiakan tanaman secara seks dan pembiakan
tanaman secara aseks.
Segala maklumat pembiakan tanaman ini boleh diperolehi melalui beberapa saluran
seperti media elektronik dan media cetak.
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
MAKLUMAT RUJUKAN
29
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
KANDUNGAN/ FAKTA
1. Pembiakan Tanaman Secara Seks.
Pembiakan tanaman secara seks adalah pembiakan yang melibatkan
persenyawaan gamet jantan dan gamet betina menghasilkan zigot. Zigot yang
terbentuk akan menjadi biji benih.
Biji benih boleh didapati daripada pokok-pokok yang matang atau dengan cara
membeli di pasaran. Terdapat dua jenis biji benih iaitu biji benih halus dan biji
benih kasar.
a. Kelebihan pembiakan seks
i. Biji benih mudah diperolehi.
ii. Boleh dibiakkan dalam kuantiti yang banyak.
iii. Pokok mempunyai akar tunjang.
b. Kekurangan pembiakan seks
i. Tidak semua tanaman mengeluarkan biji benih.
ii. Ciri-ciri pokok induk tidak diwarisi sepenuhnya.
iii. Pertumbuhan tidak sekata.
iv. Lambat mencapai tahap matang.
Biji benih halus Biji benih kasar
2. Pembiakan Tanaman Secara Aseks.
Pembiakan tanaman secara aseks adalah pembiakan individu baru dari satu
induk tanpa melibatkan penggabungan gamet. Pembiakan aseks juga dikenali
sebagai pembiakan vegetatif yang menggunakan bahagian tumbuhan seperti:
a) Keratan batang.
b) Keratan Daun.
c) Tut.
d) Cantuman
e) Pembahagian Organ Tanaman.
f) Kultur tisu.
30
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
a. Keratan Batang.
Kaedah ini menggunakan bahagian tanaman seperti batang, ranting dan
dahan tanaman. Keratan batang boleh dibahagi kepada tiga jenis iaitu:
i. Keratan Kayu Lembut
Keratan diambil dari bahagian yang termuda sekali atau masih hijau.
Contoh tanaman yang biasa digunakan untuk pembiakan keratan kayu
lembut adalah pokok ati-ati (Coleus sp), ros jepun (Portulaca
grandiflora) dan bayam merah Iresine sp.).
ii. Keratan Kayu Sederhana
Keratan diambil daripada dahan atau ranting yang baru matang. Contoh
tanaman yang biasa digunakan untuk pembiakkan keratan kayu
sederhana adalah seperti bunga raya (Hibiscus sp.), puding (Codiaeum
sp.) dan bunga loceng (Allamanda sp.).
iii. Keratan Kayu Keras
Keratan diambil dari bahagian batang atau dahan yang telah matang.
Contoh tanaman yang biasa digunakan untuk pembiakan keratan kayu
keras ialah Pterocarpus indicus, Tecomaria capensis dan Baphia nitida.
Keratan Batang
31
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
b. Keratan Daun
Pembiakan secara keratan daun boleh dilakukan pada pokok yang
mempunyai daun yang berlendair kerana daun jenis ini banyak makanan
yang tersimpan di dalamnya. Terdapat empat cara menyediakan keratan
daun iaitu:
i. Keratan Lai Daun.
Cara keratan lai daun sesuai pada tanaman yang mempunyai lai
daun yang panjang seperti pokok lidah jin (Sansevieria trifasciata).
Lai daun yang diambil dan dipotong sepanjang 3cm atau 4cm.
ii. Keratan Urat Daun.
Daun tanaman seperti resam batu (Begonia spp.) dibiakkan dengan
meletakkan lai daunnya di atas medium pengakaran dan uratnya
dikerat-kerat. Setiap urat daun yang dikerat akan mengeluarkan anak
pokok yang baru.
32
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
iii. Keratan Tunas Daun.
Keratan tunas daun terdiri daripada daun serta tunas ketiak dan
sebahagian batang. Contoh tanaman yang boleh dibiakkan dengan
keratan tunas daun ialah seperti Honeysucle (Lornicera spp.)
iv. Keratan Lai Daun Dan Tangkai Daun.
Keratan lai daun dan tangkai daun terdiri daripada sekeping daun
bersama tangkai daunnya sekali. Contoh tanaman yang boleh
dibiakkan dengan kaedah ini ialah Violet Africa (Saintpaulia spp.) dan
Gloxina sp.
33
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
c. Tut
Kaedah pembiakan secara tut, merupakan satu teknik pembiakan yang
dilakukan pada dahan atau ranting yang masih terlekat pada pokok induk.
Oleh itu bahagian yang terlibat masih mendapat makanan dan air dari pokok
induk. Apabila tut telah berjaya ia boleh dipisahkan daripada pokok induk.
Kelebihan Tut
i. Ciri pokok induk diwarisi sepenuhnya.
ii. Tanaman baru lebih cepat matang.
Kekurangan Tut
i. Pembiakan secara tut tidak boleh dibiak dengan kuantiti yang banyak pada
sesuatu pokok induk.
ii. Tanaman lebih mudah tumbang kerana tidak mempunyai akar tunjang.
iii. Pembiakan secara tut memerlukan kemahiran membuat tut.
d. Cantuman.
Pembiakan cantuman juga dinamakan pertunasan. Cantuman dilakukan
untuk mendapatkan klon
secara cantuman memerlukan dua komponen penting iaitu pokok penanti
dan sion. Pokok penanti ialah pokok yang sistem akarnya akan digun
dalam cantuman ini. Sementara sion pula ialah bahagian pokok seperti mata
tunas atau ranting yang akan dicantumkan dengan pokok penanti. Terdapat
beberapa cara cantuman yang boleh dilakukan pada tanaman hiasan
seperti:
i. Cantuman Baji
ii. Cantuman Mata Tunas
34
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
cantuman juga dinamakan pertunasan. Cantuman dilakukan
untuk mendapatkan klon-klon baru yang lebih baik. Proses pembiakan
secara cantuman memerlukan dua komponen penting iaitu pokok penanti
dan sion. Pokok penanti ialah pokok yang sistem akarnya akan digun
dalam cantuman ini. Sementara sion pula ialah bahagian pokok seperti mata
tunas atau ranting yang akan dicantumkan dengan pokok penanti. Terdapat
beberapa cara cantuman yang boleh dilakukan pada tanaman hiasan
Cantuman Baji
Mata Tunas
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
cantuman juga dinamakan pertunasan. Cantuman dilakukan
klon baru yang lebih baik. Proses pembiakan
secara cantuman memerlukan dua komponen penting iaitu pokok penanti
dan sion. Pokok penanti ialah pokok yang sistem akarnya akan digunakan di
dalam cantuman ini. Sementara sion pula ialah bahagian pokok seperti mata
tunas atau ranting yang akan dicantumkan dengan pokok penanti. Terdapat
beberapa cara cantuman yang boleh dilakukan pada tanaman hiasan
35
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
iii. Cantuman Sandingan
Contoh Cantuman Sandingan
The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.
36
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
e. Pembahagian Organ Tanaman
Setengah tanaman hiasan mempunyai organ atau pun bahagian khas yang
boleh digunakan untuk pembiakan seperti bebawang, ubi, stolon, rizom dan
rumpun.
i. Pembiakan Menggunakan Ubi.
Ubi ialah bahagian batang yang dugunakan untuk menyimpan makanan
dan tanaman di dalam tanah. Ubi mempunyai tunas dorman yang
terdapat pada badannya. Tunas dorman ini akan mengeluarkan pucuk
dan akar baru sekiranya disemai. Contoh tanaman berubi ialah keledek,
sengkuang dan bunga sarang tebuan (Dahlia pinnata).
ii. Pembiakan Menggunakan Rizom
Rizom ialah batang tanaman yang tumbuh di bawah permukaan tanah.
Contoh tanaman yang mempunyai rizom ialah halia (Zingiber sp),
lengkuas dan Heliconia sp.
37
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
iii. Pembiakan Menggunakan Stolon
Stolon ialah batang tanaman yang tumbuh melata di atas permukaan
tanah. Contoh tanaman yang mempunyai stolon ialah pegaga dan
rumput taiwan (Zoysia sp.)
iv. Pembiakan Melalui Pembahagian Rumpun.
Pembahagian rumpun dilakukan ke atas tanaman yang berumpun.
Contoh tanaman yang dibiakkan melalui pembahagian rumpun ialah
serai, buluh dan pinang merah (Cyrtostachys lacca).
38
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
v. Bebawang.
Bebawang adalah batang tanaman yang mempunyai ruas yang
sangat pendek dan juga daun berlendair yang keluar dari bahagian
buku. Contoh tanaman hiasan yang dibiakkan melalui bebawang
ialah bawang merah, bawang putih dan spider lily (Hymenocallis
cariebeae).
f. Pembiakan Kultur Tisu
Kultur tisu ialah pembiakan mikro yang menggunakan sekelompok tisu yang
membiak di dalam medium khas membentuk anak pokok baru.
39
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN MENGAJAR
1. Media cetak
2. Media elektronik, LCD, internet dan lain-lain
TUGASAN
1. Murid mengumpul maklumat pokok-pokok yang boleh dibiakkan secara
aseks.
2. Murid membuat pembentangan hasil maklumat pokok hiasan.
3. Murid menghasilkan buku skrap / folio / lain-lain yang berkaitan.
PANDUAN KERJA
40
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab semua soalan di bawah.
1. Nyatakan dua kelebihan pembiakan seks.
a) ....................................................................................
b) ....................................................................................
2. Nyatakan dua kekurangan pembiakan seks.
a) ....................................................................................
b) ....................................................................................
3) Nyatakan tiga jenis pembiakan secara keratan batang berserta contohnya
a) ..................................................................................................................
Contoh : .........................................................................................................
b) ...................................................................................................................
Contoh : .........................................................................................................
c)....................................................................................................................
Contoh : .........................................................................................................
4) Nyatakan dua kelebihan pembiakan secara tut.
a) ..............................................................................................................
b) ..............................................................................................................
5) Nyatakan dua kekurangan pembiakan secara tut.
a) ..............................................................................................................
b) ..............................................................................................................
6) Namakan dua tanaman yang boleh dibiakkan menggunakan rizom.
a) .............................................................................................................
b) .............................................................................................................
LATIHAN
41
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 2: MEMBIAK TANAMAN SECARA SEKS DAN ASEKS
STANDARD PEMBELAJARAN:
2.2 Menyemai tanaman secara seks.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
2.2.1 Menyatakan jenis biji benih iaitu biji benih halus dan biji benih kasar.
2.2.2 Menyediakan biji benih untuk disemai.
2.2.3 Menyediakan medium semaian.
2.2.4 Menyemai biji benih di bekas semaian atau tapak semaian.
2.2.5 Menyiram dan memberi teduhan.
2.2.6 Membersihkan kawasan kerja.
42
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Kaedah pembiakkan tanaman secara seks adalah pembiakan yang melibatkan
persenyawaan gamet jantan dan gamet betina untuk membentuk zigot. Melalui
kaedah ini biji benih digunakan untuk mendapatkan pokok yang baru.
Segala maklumat pembiakan biji benih ini boleh diperolehi melalui beberapa saluran
seperti media elektronik dan media cetak.
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
MAKLUMAT RUJUKAN
KANDUNGAN/ FAKTA
1. Pembiakan Secara Seks.
Pembiakan secara seks adalah pembiakan menggunakan biji benih. Terdapat
dua jenis biji benih iaitu biji benih halus dan biji benih kasar.
Biji benih untuk disemai dipilih berdasarkan ciri
a. matang atau cukup tua.
b. sihat dari serangan penyakit dan perosak.
c. saiz yang sekata
d. tidak melebihi tarikh luput.
2. Medium Semaian.
Bahan medium semaian terdiri daripada tanah loam, bahan organik dan pasir.
Medium semaian yang baik adalah campuran medium
memberikan sokongan kepada akar, membekalkan nutien, air dan udara
kepada pokok serta bersaliran baik.
Biji benih halus
43
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Pembiakan Secara Seks.
Pembiakan secara seks adalah pembiakan menggunakan biji benih. Terdapat
dua jenis biji benih iaitu biji benih halus dan biji benih kasar.
Biji benih untuk disemai dipilih berdasarkan ciri-ciri seperti:
matang atau cukup tua.
sihat dari serangan penyakit dan perosak.
tidak melebihi tarikh luput.
Bahan medium semaian terdiri daripada tanah loam, bahan organik dan pasir.
Medium semaian yang baik adalah campuran medium
memberikan sokongan kepada akar, membekalkan nutien, air dan udara
kepada pokok serta bersaliran baik.
Biji benih halus Biji benih kasar
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Pembiakan secara seks adalah pembiakan menggunakan biji benih. Terdapat
Bahan medium semaian terdiri daripada tanah loam, bahan organik dan pasir.
Medium semaian yang baik adalah campuran medium yang mampu
memberikan sokongan kepada akar, membekalkan nutien, air dan udara
Biji benih kasar
3. Menyemai Biji Benih.
Menyemai biji benih boleh dilakukan di dalam bekas semaian atau di tapak
semaian.
Biji benih halus dalam bekas semaian
2 cm
44
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Menyemai biji benih boleh dilakukan di dalam bekas semaian atau di tapak
Biji benih kasar
Biji benih halus dalam bekas semaian
1 cm
Biji benih palma
medium
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Menyemai biji benih boleh dilakukan di dalam bekas semaian atau di tapak
45
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
4. Menyiram dan Memberi teduhan.
Tanaman memerlukan air yang mencukupi untuk hidup terutama pada
peringkat awal pernanaman. Aktiviti penyiraman perlu dilakukan sekurang-
kurangnya dua kali sehari. Waktu yang sesuai untuk menyiram adalah pada
waktu pagi dan waktu petang. Selepas menyemai tanaman perlulah diberikan
teduhan sama ada di rumah tumbuhan ataupun di bawah pokok.
Sistem Penyiraman Titisan Sistem Penyiraman Renjisan
Sistem Penyiraman Kapilari Semaian di bawah rumah tumbuhan
Hos penyiram Tong penyiram
46
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
5. Membersihkan Kawasan Kerja.
Selepas selesai menjalankan semaian biji benih kerja-kerja pembersihan
kawasan perlu dilakukan seperti:
a. Membuang sampah
b. Mengumpul sisa tanaman untuk dijadikan kompos.
c. Membersihkan dan menyimpan alatan.
d. Membersihkan sekitar ruang kerja.
Aktiviti pembersihan kawasan selepas menjalankan amali.
47
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
1) Media cetak dan media elektronik
2) LCD
TUGASAN
1) Menyebut biji benih berdasarkan pengetahuan sedia ada (kiuz).
2) Menyediakan medium (menapis,menyukat, menggaul dan menyimpan).
3) Menyemai biji benih mengikut prosedur.
LANGKAH KERJA
Menyemai Biji Benih Halus
1. Sediakan bahan dan peralatan seperti sudip tangan, bekas semaian, biji
benih halus seperti Celosia sp, Tegates sp. dan Gomphrena globusa.
2. Sediakan medium semaian 2 : 1 : 1(tanah loam : bahan organik: pasir) dan
masukkan ke dalam bekas semaian. Ratakan permukaan medium.
3. Buat alur sedalam 1 cm pada medium semaian.
4. Gaulkan biji benih halus dengan pasir (1 bahagian biji benih : 5 bahagian
pasir).
5. Semai biji benih halus secara alur atau tabur terus. Kemudian menimbus
dengan lapisan tanah yang nipis.
6. Siram dan letak bawah teduhan.
7. Label tarikh menyemai, nama tumbuhan dan nama murid.
8. Rekodkan tarikh bercambah, bilangan anak benih hidup dan mati.
9. Pindahkan anak benih ke bekas lain setelah mempunyai 4 hingga 5 helai
daun.
PANDUAN KERJA
48
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Menyemai Biji Benih Kasar
1. Sediakan bahan dan peralatan seperti sudip tangan, bekas semaian, biji benih
kasar seperti Vietchia merilli, Cassia biflora dan Helianthus sp.
2. Sediakan medium semaian 2:1:1 (tanah loam : bahan organik : pasir) dan
masukkan ke dalam bekas semaian. Ratakan permukaan medium.
3. Buat lubang kecil atau alur di atas medium yang telah disediakan.
4. Tanam biji benih sedalam 2-3 kali lebih dalam daripada garis pusat biji benih.
Jarak antara biji benih ialah 3 cm.
5. Tutup lubang dengan lapisan medium.
6. Siram dan letak di bawah teduhan.
7. Label tarikh menyemai, nama tumbuhan dan nama murid.
8. Rekodkan perkara-perkara berikut :
a. Tarikh bercambah
b. Bilangan biji benih bercambah/minggu
c. Tinggi anak benih/minggu
d. Bilangan daun/minggu.
9. Anak benih dipindahkan ke bekas lain setelah mempunyai 4-5 helai daun
sebenar.
49
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab soalan di bawah.
1) Namakan dua tanaman hiasan yang dibiakkan menggunakan biji benih
halus.
a) ...................................................................................
b) ...................................................................................
2) Namakan dua tanaman hiasan yang dibiakkan menggunakan biji benih
kasar.
a) .......................................................................................
b) .......................................................................................
3) Nyatakan ciri-ciri medium semaian yang baik.
a) .......................................................................................
b) .......................................................................................
c) .......................................................................................
d) .......................................................................................
LATIHAN
50
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Borang markah kerja amali
Tajuk Projek Menyemai Biji Benih Halus
BILNAMA CALON
Markah
Pe
nyed
iaan
me
diu
m(2
0M
)
Me
nye
ma
i(2
0M
)
Me
nyira
m(2
0M
)
Me
mb
ers
ih(2
0M
)
Me
lab
el/
Me
reko
d
(20
M)
Ju
mla
h(1
00
M)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
PENILAIAN/PENCAPAIAN STANDARD
51
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Borang markah kerja amali
Tajuk Projek Menyemai Biji Benih Kasar
BIL NAMA CALON
Markah
Pe
nyed
iaan
me
diu
m(2
0M
)
Me
nye
ma
i(2
0M
)
Me
nyira
m(2
0M
)
Me
mb
ers
ih(2
0M
)
Me
lab
el/
Me
reko
d
(20
M)
Ju
mla
h(1
00
M)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
52
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 2.0 : MEMBIAK TANAMAN SECARA SEKS DAN
ASEKS
STANDARD PEMBELAJARAN:
2.3 Menyemai tanaman secara aseks.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
2.3.1 Menyenaraikan pembiakan secara aseks iaitu keratan, cantuman, tut dan
organ tanaman.
2.3.2 Menyediakan keratan batang untuk disemai.
2.3.3 Menyediakan medium semaian.
2.3.4 Menyemai keratan batang.
2.3.5 Menyiram dan memberi teduhan.
2.3.6 Membersihkan kawasan kerja.
53
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Pembiakan aseks adalah pembiakan individu baru dari satu induk tanpa melibatkan
penggabungan gamet.
Segala maklumat pembiakan secara aseks ini boleh diperolehi melalui beberapa
saluran seperti media elektronik dan media cetak.
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
MAKLUMAT RUJUKAN
54
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
KANDUNGAN/ FAKTA
1. Pembiakan secara aseks
Pembiakan aseks juga dikenali sebagai pembiakan vegetatif yang menggunakan
bahagian tanaman seperti:
i. Keratan Batang
ii. Keratan Daun.
iii. Tut.
iv. Cantuman
v. Pembahagian Organ Tanaman.
vi. Kultur tisu.
i. Menyediakan Keratan Batang Untuk Disemai
Keratan batang merupakan kaedah yang paling mudah dibuat terhadap
tanaman hiasan dan sayuran. Dahan atau ranting yang dipilih mestilah sihat
dan tiada serangan perosak. Bahagian keratan batang boleh dibahagikan
kepada tiga jenis iaitu:
a. Keratan Kayu Lembut
Keratan diambil dari bahagian yang termuda sekali atau masih hijau.
Panjang keratan 10-15cm beserta 2-3 helai daun. Bahagian pangkal
keratan di potong serong supaya memudahkan pertumbuhan akar.
Keratan kayu lembut mudah kering dan persekitaran hendaklah sentiasa
lembab. Contoh tanaman yang biasa digunakan untuk pembiakan
keratan kayu lembut adalah pokok ati-ati (Coleus sp.), rose jepun
(Portulaca grandiflora) dan bayam merah (Iresine sp.).
b. Keratan Kayu Sederhana
Keratan diambil daripada dahan atau ranting yang baru matang. Panjang
keratan 10-20 cm beserta beberapa helai daun setiap keratan kayu
sederhana. Bahagian pangkal dan atas keratan dipotong serong supaya
memudahkan pertumbuhan akar serta mengelakkan bahagian atas
keratan rosak. Setiap keratan kayu sederhana biasanya mempunyai
sistem akar yang lebih baik berbanding keratan kayu lembut. Contoh
tanaman yang biasa digunakan untuk pembiakkan keratan kayu
sederhana adalah seperti bunga raya (Hibiscus sp.), puding (Codieum
sp.) dan bunga loceng (Alamanda sp.)
55
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
c. Keratan Kayu Keras
Keratan diambil dari bahagian batang atau dahan yang telah matang.
Bagi keratan kayu keras, semua daun hendaklah dibuang. Bahagian
pangkal dan atas keratan dipotong serong supaya memudahkan
pertumbuhan akar serta mengelakkan bahagian atas keratan rosak.
Contoh tanaman yang biasa digunakan untuk pembiakan keratan kayu
keras ialah Pterocarpus indicus, Tecomaria capensis dan Baphia nitida.
ii. Menyediakan Medium Semaian
Medium semaian yang digunakan hendaklah mempunyai saliran yang baik,
gembur, tidak mengandungi biji benih rumpai dan agen penyakit serta
serangga. Medium penyemaian yang boleh digunakan ialah pasir dan bahan
organik dengan nisbah campuran tanah untuk medium semaian 1:1 (satu
bahagian pasir: satu bahagian bahan organik). Jika tiada bahan organik,
sabut kelapa yang telah dihancurkan boleh digunakan.
iii. Menyemai Keratan Batang
Sebelum disemai celupkan bahagian bawah keratan dengan hormon
penggalak akar untuk membantu menggalakkan pengeluaran dan
pertumbuhan akar. Kemudian disemaikan ke dalam lubang atau alur yang
telah disediakan dan padatkan medium di sekeliling batang.
56
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
iv. Menyiram dan Memberi teduhan
Penyiraman perlu dilakukan sekurang-kurangnya dua kali sehari. Waktu
yang sesuai untuk menyiram adalah pada waktu pagi dan waktu petang.
Selepas menyemai tanaman perlulah diberikan teduhan sama ada di rumah
tumbuhan ataupun di bawah pokok.
v. Membersihkan Kawasan Kerja
Selepas selesai menjalankan semaian biji benih kerja-kerja pembersihan
kawasan perlu dilakukan seperti:
a. membuang sampah
b. mengumpul sisa tanaman untuk dijadikan kompos.
c. membersihkan dan menyimpan alatan.
d. membersihkan sekitar ruang kerja.
57
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
BAHAN
1. Bahan tanaman keratan kayu lembut adalah pokok ati-ati (Coleus sp.), ros
jepun (Portulaca grandiflora) dan bayam merah ( Iresine sp. ).
2. Bahan tanaman keratan kayu sederhana adalah seperti bunga raya (Hibiscus
sp.), puding ( Codieum sp.) dan bunga loceng ( alamanda sp. )
3. Bahan tanaman keratan kayu keras ialah Pterocarpus indicus, Tecomaria
capensis dan Baphia nitida.
4. Medium semaian 1:1 (satu bahagian pasir: satu bahagian bahan organik).
5. Hormon penggalak akar
ALATAN
1. Alatan sekateur
2. Bekas semaian / beg politena / pasu
3. Tong penyiram
4. Sudip tangan
TUGASAN
1. Menyebut jenis pembiakan aseks berdasarkan pengetahuan sedia ada (kuiz).
2. Menyediakan medium (menapis,menyukat, menggaul dan menyimpan).
3. Menyemai keratan batang secara amali.
4. Membersihkan ruang kerja.
PANDUAN KERJA
58
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
LANGKAH KERJA
1. Menyediakan bahan dan peralatan seperti keratan batang lembut, sederhana
dan keras, hormon penggalak akar, medium semaian (1 bahagian pasir : 1
bahagian bahan organik ), sekateur, bekas semaian, sudip tangan dan tong
penyiram.
2. Masukkan medium semaian (1:1) ke dalam bekas semaian dan ratakan.
3. Menyediakan keratan batang ( keras, sederhana dan lembut ).
4. Buat lubang kecil di atas medium yang telah disediakan.
5. Semai keratan batang ke dalam lubang yang telah tersedia. Padatkan medium
disekeliling batang.
6. Siram dan letakkan di bawah teduhan.
7. Labelkan tarikh menyemai dan namakan pokok.
8. Membersihkan kawasan kerja dan peralatan yang telah digunakan untuk
membuat semaian.
59
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab soalan di bawah.
1. Nyatakan tiga jenis keratan batang.
a. ____________________________________
b. ____________________________________
e. ____________________________________
Rajah 1
2. Berdasarkan rajah 1 , nyatakan panjang keratan tersebut.
a. Keratan A : _____________________________
b. Keratan B : _____________________________
c. Keratan C : _____________________________
3. Senaraikan tiga peralatan yang digunakan untuk menyediakan pembiakan
tumbuhan hiasan secara keratan batang.
a. .................................................................................
b. .................................................................................
c. .................................................................................
A
B
C
LATIHAN
60
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Borang markah kerja amali
Tajuk Projek Menyemai Keratan Batang
BIL NAMA CALON
Markah
Pe
nyed
iaan
me
diu
m(2
0M
)
Me
nye
ma
i(2
0M
)
Me
nyira
m(2
0M
)
Me
mb
ers
ih(2
0M
)
Me
lab
el/
Me
reko
d
(20
M)
Ju
mla
h(1
00
M)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
PENILAIAN
61
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 3: MENGENALI AKUAKULTUR
STANDARD PEMBELAJARAN:
3.1 Mengenal pasti bidang akuakultur.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
3.1.1 Menyenaraikan bidang akuakultur iaitu ternakan ikan air tawar dan
ternakan ikan hiasan.
3.1.2 Menyatakan contoh ternakan ikan air tawar.
3.1.3 Menyatakan contoh ternakan ikan hiasan.
62
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Akuakultur bermaksud proses pengawasan, penjagaan, pembiakan haiwan-haiwan
akuatik dan tumbuhan akuatik sehingga ke suatu tahap yang dikehendaki.
Akuakultur boleh dijadikan satu sumber penjana pendapatan dan merupakan salah
satu komponen kepada program pertanian secara bersepadu.Segala maklumat
perkembangan ini boleh diperolehi melalui beberapa saluran iaitu :
Media elektronik :
Internet
Radio
Televisyen
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
KANDUNGAN/FAKTA
BIDANG AKUAKULTUR
Bidang akuakultur ini terbahagi kepada dua bahagian iaitu :-
i. Ternakan ikan air tawar seperti ikan tilapia, keli, patin, baung, jelawat,
lampam, puyu dan sebagainya.
ii. Ternakan ikan hiasan seperti ikan Guppy, Swordtail, Molly, Platy, Barb,
Sepat, Pelaga, Angel, Arowana dan sebagainya.
MAKLUMAT RUJUKAN
63
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
1. Ternakan Ikan Air Tawar
Spesies ikan air tawar yang berpotensi dan mendapat permintaan yang baik
khususnya bagi pasaran dalam negara ialah spesies ikan Tilapia dan ikan Keli.
1. Nama Tempatan :Tilapia Merah
Nama Saintifik :Oreocromis spp.
Ikan Tilapia merupakan spesies ikan air tawar yang popular di Malaysia berasal
dari benua Afrika.
2. Nama tempatan : Keli
Nama saintifik : Clarias spp.
Ikan keli ialah sejenis ikan yang hidup di paya, sawah padi dan sungai. Terdapat
beberapa jenis ikan keli seperti Keli Kayu, Keli Bunga, Keli Afrika dan
sebagainya. Ikan Keli Afrika diternak secara besar-besaran di Malaysia.
64
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
2. Ternakan Ikan Air Hiasan
Ikan-ikan hiasan yang biasa diternak dan dipelihara oleh penggemar dan
penternak adalah seperti :
Bil Famili Spesis Ciri-Ciri Utama
1 Cyprinidae Barb, Seluang (Rasbora),Kap
(Kelah, tengas)
Ikan Emas
Kecil, berbadanmampat, bersesungut,tiada sirip adipos dangigi
Ekor terbuka berbentukfork
Badan bersisik danbergerak pantas
Kepala tanpa sisik Terdapat di Afrika,
Amerika Utara,sebahagian besar AsiaTenggara.
2 Chichlidae Angel, Discus,Oscar Hanya sepasanglubang hidung
Hanya satu sirip dorsal Sirip ekor bulat
3 CharachidaeSemua jenis ikan Tetra Seakan ikan Barb
Tiada sesungut Ada gigi dan sirip
adipos Berasal di Amerika
Selatan dan AfrikaTengah.
65
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Bil Famili Spesis Ciri-Ciri Utama
4 Belontiidae Ikan Pelaga Siam (Betta
splendens), Gourami biru
(Trichogaster
trichopterus), Dwarf
Gourami (Colisa lalia)
Berbadan lebar dan
mampat
Sirip anak yang panjang
Mempunyai organ
pernafasan tambahan
untuk bernafas di udara
5 PoeciliidaePlaty, Molly, Swordtail,
Guppy
Melahirkan anak
Sedikit persamaan
dengan mamalia
6 Catfish
Families
Coridoras sp.
ikan Bandaraya
(Rinelloricaria parva)
Suckermouth
Bersesungut
66
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
1. Tayangan slaid
2. Lembaran kerja
3. LCD
4. Poster jenis ikan hiasan
5. Air tawar
TUGASAN
1. Melengkapkan maklumat dalam lembaran kerja
LANGKAH KERJA
1. Murid menyaksikan tayangan slaid berkaitan jenis ikan hiasan dan air tawar.
2. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan kecil.
3. Setiap murid diberikan lembaran kerja gambarajah ikan dan dikehendaki
berbincang mengenai nama ikan.
4. Setiap murid dikehendaki menulis nama ikan pada ruangan jawapan pada
lembaran kerja.
PANDUAN KERJA
67
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab semua soalan
1. Senaraikan bidang akuakultur yang telah anda pelajari.
a. Ternakan : ......................................................
b. Ternakan : ......................................................
2. Berikan empat contoh ikan air tawar yang biasa terdapat di pasaran negara kita.
a. ...........................................................
b. ...........................................................
c. ...........................................................
d. ...........................................................
3. Berikan empat contoh ikan air hiasan yang biasa dipelihara oleh rakyat Malaysia
a. ...........................................................
b. ...........................................................
c. ...........................................................
d. ...........................................................
LATIHAN
68
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENILAIAN/PENCAPAIAN STANDARD
NAMA MURID
NO. KAD
PENGENALAN
NAMA SEKOLAH
TINGKATAN TAHUN
N0. MODUL / UNIT
TAJUK PROJEK
BIL PERKARA YANG DINILAITRAMPIL CATATAN
YA TIDAK
1.Dapat menyenaraikan dua jenis bidang
akuakultur
2. Menyatakan contoh ternakan ikan air tawar.
3. Menyatakan contoh ternakan ikan hiasan.
KEPUTUSAN
TrampilTidak
Trampil
TARIKH
NAMA GURU T/Tangan &Tarikh
DISAHKAN
OLEHT/Tangan & Tarikh
69
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 4: MEMELIHARA IKAN HIASAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
4.1 Memilih jenis ikan hiasan.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
4.1.1 Menyenaraikan contoh ikan hiasan jenis beranak.
4.1.2 Menyenaraikan contoh ikan hiasan jenis bertelur.
4.1.3 Memilih ciri-ciri ikan hiasan seperti cantik, tahan lasak dan sihat.
70
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Ikan hiasan dipelihara sebagai hobi yang menarik dan mengasyikkan kerana ikan
hiasan mempunyai warna yang cantik. Melihat ikan ini berenang di dalam akuarium
akan memberi ketenangan. Lebih menarik lagi sekiranya ikan ini dipelihara di
dalam akuarium yang ditanam dengan pelbagai jenis tumbuhan akuatik hidup dan
hiasi dengan aksesori lain
Terdapat pelbagai jenis ikan hiasan di Malaysia malah ada di antaranya di eksport
ke luar negara. Permintaan terhadap ikan hiasan adalah bergantung kepada
kehendak pasaran semasa.
Antara tujuan pemeliharaan ikan hiasan adalah untuk :
a. Hobi
b. Pertandingan dan pertunjukan
c. Perniagaan
Secara umumnya, ikan hiasan dibahagikan kepada 2 kumpulan utama iaitu :
1. Ikan Hiasan Jenis Beranak.
Jenis ikan dari kumpulan Poeciliidae ini terdiri daripada Platy, Molly, Swordtail
dan Guppy. Ikan ini boleh dibiakkan dengan mudah di dalam tangki iaitu dengan
menambahkan sedikit garam dapur bagi merangsang pembiakannya. Anak-anak
yang dilahirkan boleh hidup tanpa penjagaan yang rapi.
Ikan swordtail Ikan guppy
MAKLUMAT RUJUKAN
71
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Ikan platy Ikan Molly
2. Ikan Hiasan Jenis Bertelur.
Antara jenis ikan yang membiak secara bertelur terdiri daripada jenis ikan
Pelaga, barb, emas, tetra, sepat, angel, discuss, oscar dan sebagainya.
Lazimnya, terdapat 3 jenis telur iaitu terapung, separa terapung dan melekat
pada substrat. Ikan yang bertelur lebih sukar dan rumit dibiakkan kerana
memerlukan penjagaan yang rapi terutamanya di peringkat anak berumur
seminggu. Pengurusan yang salah boleh menyebabkan kematian 100% pada
anak ikan.
Ikan emas Ikan pelaga
Ikan kelisa Ikan tetra
72
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Panduan Pemilihan Ikan Hiasan
Bagi memperoleh kepuasan dalam memelihara ikan hiasan, beberapa panduan
pemilihan ciri-ciri ikan hiasan yang baik perlu dilakukan. Berikut adalah ciri-ciri ikan
hiasan yang baik untuk dipelihara :
1. Baka yang baik
o Meliputi aspek genetik, tahan penyakit dan cepat membesar.
o Ikan jenis pemangsa tidak boleh dicampurkan dengan ikan yang lain.
2. Warna yang menarik
o Warna merupakan daya penarik yang menjadikan ikan tersebut
mempunyai nilai harga yang tinggi.
3. Sihat
o Memilih ikan yang sihat seperti berenang dengan aktif, selera makan dan
berkumpulan dengan ikan lain.
4. Tahan lasak
o Ikan yang mempunyai daya tahan lasak yang tinggi terhadap perubahan
kualiti mempunyai jangka hayat hidup yang lebih panjang.
5. Bebas daripada penyakit
o Ikan yang berpenyakit boleh menyebarkan penyakit kepada ikan-ikan yang
lain di dalam akuarium.
6. Saiz ikan
o Hendaklah sesuai dengan saiz dan bentuk akuarium.
Contoh pemeliharaan ikan hiasan dalam akuarium
73
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Segala maklumat perkembangan bidang ikan hiasan boleh diperolehi melalui
beberapa saluran iaitu :
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Poster
74
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
Komputer, internet, pencetak, kertas A4
TUGASAN
1. Mencari maklumat ikan hiasan beranak dan bertelur dengan menggunakan
internet.
LANGKAH KERJA
1. Hidupkan komputer, gunakan browser internet explorer, google chrome atau
mozilla firefox.
2. Layari internet menggunakan enjin pencari www.google.com dan klik pada
bahagian “cari” dan taip perkataan “ikan hiasan”
3. Murid dikehendaki mencari 3 jenis ikan hiasan beranak dan 3 jenis ikan hiasan
bertelur.
4. Copy gambar yang dicari dan paste pada perisian microsoft word.
5. Setiap gambar hendaklah dilabel dengan nama ikan.
6. Cetak gambar tersebut pada sehelai kertas besaiz A4.
7. Hantar tugasan yang telah siap kepada guru untuk dinilai.
PANDUAN KERJA
75
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab semua soalan
1. Senaraikan 3 tujuan pemeliharaan ikan hiasan yang anda pelajari.
a. ......................................................................
b. ......................................................................
c. ......................................................................
2. Berikan 3 contoh ikan hiasan jenis beranak yang anda pelajari.
a. ......................................................................
b. ......................................................................
c. ......................................................................
3. Berikan 3 contoh ikan hiasan jenis bertelur yang anda pelajari.
a. ......................................................................
b. ......................................................................
c. ......................................................................
4. Apakah fungsi garam yang diletakkan ke dalam akuarium semasa proses
pembiakan ikan hiasan jenis beranak.
........................................................................................................
LATIHAN
76
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENILAIAN/PENCAPAIAN STANDARD
NAMA MURID
NO. KAD
PENGENALAN
NAMA SEKOLAH
TINGKATAN TAHUN
N0. MODUL / UNIT
TAJUK PROJEK
BIL PERKARA YANG DINILAITRAMPIL CATATAN
YA TIDAK
1.Menyenaraikan contoh ikan hiasan jenis
beranak
2.Menyenaraikan contoh ikan hiasan jenis
bertelur
3. Memilih ciri-ciri ikan hiasan
KEPUTUSAN
TrampilTidak
Trampil
TARIKH
NAMA GURU T/Tangan &Tarikh
DISAHKAN
OLEHT/Tangan & Tarikh
77
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 4: MEMELIHARA IKAN HIASAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
4.2 Memilih jenis akuarium.
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
4.2.1 Menyatakan jenis akuarium iaitu kaca dan plastik.
4.2.2 Memilih akuarium berdasarkan jenis dan saiz ikan.
78
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Pemeliharaan ikan hiasan sesuai dijalankan di dalam akuarium. Setiap jenis ikan
memiliki keunikannya tersendiri yang mampu menarik perhatian peminat ikan. Ikan
hiasan ini boleh dibahagikan jenisnya berdasarkan selera peminat di sesuatu
kawasan.
Dengan memelihara ikan tersebut di dalam akuarium, kita akan dapat melihat
warna ikan yang menarik, pergerakan ikan yang aktif, dan susunan pokok-pokok
akuatik yang hijau dan segar. Keadaan ini boleh mengurangkan tekanan, perasaan
sedih atau pilu malah boleh menghilangkan penat kepada pemiliknya. Dikatakan
dengan menghabiskan masa selama sejam dengan melihat ikan-ikan hiasan, ia
boleh menghilangkan tekanan selepas seharian melaksanakan tugas.
Segala maklumat perkembangan bidang ikan hiasan boleh diperolehi melalui
beberapa saluran iaitu :
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
MAKLUMAT RUJUKAN
79
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
KANDUNGAN/FAKTA
Jenis-Jenis Akuarium
Bil Jenis Gambar
1. Akuarium kaca
Mempunyai berbagai jenis
bentuk seperti, silinder dan
bersegi
Kebiasaannya, saiz lebih
besar berbanding
akuarium plastik
Harga lebih mahal
daripada akuarium plastik
2. Akuarium plastik
Kebiasaannya berbentuk
segiempat dan mempunyai
penutup.
Saiz lebih kecil berbanding
akuarium jenis kaca
Harga lebih murah
daripada akuarium kaca
80
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Pemilihan Akuarium
Faktor pemilihan akuarium perlu di ambil kira. Sekiranya tersalah membuat pilihan,
ianya akan boleh menyebabkan ketidaksesuaian terhadap kehidupan ikan dan
kemungkinan ikan akan mati.
Sebelum membeli sebuah akuarium, beberapa faktor perlu di ambil kira seperti
1. Bahan Akuarium
a. Terdiri daripada jenis kaca dan plastik
b. Jenis kaca biasanya lebih besar dan dapat menampung kapasiti air yang
banyak. Ini membolehkan ikan dapat dipelihara dengan banyak.
c. Jenis plastik lebih kecil berbanding dengan kaca.
d. Lebih ringan dan mudah di alih
2. Jenis Ikan Hiasan
a. Terdapat ikan hiasan yang boleh dicampurkan bersama tanpa
mendatangkan bahaya kepada ikan lain.
b. Contoh ikan pemangsa yang tidak boleh dicampurkan dengan ikan lain
seperti oscar, kelisa, kalui dan lain-lain.
3. Bilangan Ikan Hiasan
a. Ikan yang hendak dilepaskan hendaklah bersesuaian dengan keluasan
akuarium. Sekiranya terlampau padat, kadar oksigen terlarut akan
berkurangan menyebabkan kematian kepada ikan. Selain itu juga, penyakit
cepat merebak.
b. Kadar pelepasan ikan yang sedikit akan menyebabkan akuarium kelihatan
kosong dan tidak menarik.
4. Saiz Ikan Hiasan
a. Ikan yang kecil boleh dimasukkan ke dalam akuarium dengan kadar yang
banyak tetapi bagi ikan yang bersaiz besar seperti ikan kalui dan ikan kelisa
hendaklah dengan jumlah satu atau dua ekor sahaja.
5. Saiz Akuarium
a. Saiz akuarium mestilah bersesuaian dengan keadaan tempat ia hendak
diletakkan. Sekiranya mempunyai kawasan yang luas, akuarium yang besar
adalah lebih elok, begitulah sebaliknya.
81
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
1. Akuarium kaca
2. Akuarium plastik
3. Ikan hiasan beranak
4. Ikan hiasan bertelur
TUGASAN
1. Memilih jenis akuarium yang sesuai berdasarkan jenis ikan.
LANGKAH KERJA
1. Murid dipamerkan dengan akuarium jenis plastik dan kaca.
2. Murid menyatakan jenis ikan hiasan untuk dipelihara berdasarkan jenis
akuarium tersebut.
PANDUAN KERJA
82
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab semua soalan
1. Nyatakan 2 jenis akuarium yang telah anda pelajari.
a. ...........................................................
b. ...........................................................
2. Senaraikan 4 faktor pemilihan akuarium sebelum seseorang itu membelinya
a. ...........................................................
b. ...........................................................
c. ...........................................................
d. ...........................................................
e. ...........................................................
3. Nyatakan 2 kelebihan akuarium jenis kaca berbanding dengan akuarium
plastik
a. ............................................................................
b. ............................................................................
4. Senaraikan 2 keburukan apabila ikan dipelihara dengan kepadatan yang tinggi
dalam sesebuah akuarium
a. ...........................................................................
b. ...........................................................................
LATIHAN
83
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENILAIAN/PENCAPAIAN STANDARD
NAMA MURID
NO. KAD
PENGENALAN
NAMA SEKOLAH
TINGKATAN TAHUN
N0. MODUL / UNIT
TAJUK PROJEK
BIL PERKARA YANG DINILAITRAMPIL CATATAN
YA TIDAK
1. Menyatakan jenis akuarium
2. Memilih akuarium berdasarkan jenis ikan
KEPUTUSAN
TrampilTidak
Trampil
TARIKH
NAMA GURU T/Tangan &Tarikh
DISAHKAN
OLEHT/Tangan & Tarikh
84
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 4: MEMELIHARA IKAN HIASAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
4.3 Memilih sistem pengudaraan
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
4.3.1 Menyenaraikan contoh sistem pengudaraan akuarium iaitu water drop, air
bubble dan undergravel filter.
4.3.2 Memilih sistem pengudaraan yang sesuai mengikut jenis ikan.
85
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Dalam pemeliharaan ikan hiasan, pengudaraan memainkan peranan yang penting.
Fungsinya adalah untuk membekalkan oksigen terlarut dalam air bagi tujuan
pernafasan ikan. Proses pengudaraan ini berlaku apabila terdapat gelembung-
gelembung udara atau percikan air yang memerangkap oksigen dari permukaan ke
dalam air.
Segala maklumat perkembangan bidang ikan hiasan boleh diperolehi melalui
beberapa saluran iaitu :
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
MAKLUMAT RUJUKAN
KANDUNGAN/FAKTA
Jenis-Jenis Sistem Pengudaraan
Antara contoh sistem pengudaraan ialah seperti
undergravel filter.
Bil Jenis sistem pengudaraan
1 Water drop
Air akan dipam dan melalui
penapis.
Air yang jatuh dari penapis
menyebabkan berlaku percikan
air yang memerangkap oksigen
dipermukaan.
2 Air bubble
Memerlukan pam udara
Udara yang dihasilkan akan
melalui salur tiub dan
gelembung udara keluar
melalui celah-celah batu udara.
3 Undergravel filter
Merupakan sistem
biologi yang paling baik kerana
dapat menapis kotoran dan
hidupan seni yang boleh
membawa penyakit.
Air akan diserap ke dasar
tangki menyebabkan kotoran
akan terperangkap dalam
medium pasir.
86
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jenis Sistem Pengudaraan
Antara contoh sistem pengudaraan ialah seperti water drop, air bubble
Jenis sistem pengudaraan Gambar
Air akan dipam dan melalui
Air yang jatuh dari penapis
menyebabkan berlaku percikan
air yang memerangkap oksigen
Memerlukan pam udara.
Udara yang dihasilkan akan
melalui salur tiub dan
gelembung udara keluar
celah batu udara.
Merupakan sistem penapisan
biologi yang paling baik kerana
dapat menapis kotoran dan
hidupan seni yang boleh
membawa penyakit.
Air akan diserap ke dasar
tangki menyebabkan kotoran
akan terperangkap dalam
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
water drop, air bubble dan
Gambar
87
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
1. Akuarium
2. pam akuarium
3. penapis,
4. air yang dinyahklorin
TUGASAN
1. Memasang sistem pengudaraan jenis water drop
LANGKAH KERJA
1. Cuci akuarium sehingga bersih
2. Pasangkan pam akuarium
3. Pasangkan penapis pada bahagian atas akuarium
4. Sambungkan plug pam akuarium pada sumber elektrik
5. Masukkan air ke dalam akuarium secara perlahan-lahan
6. Periksa sekali lagi penyambungan elektrik
7. Hidupkan pam akuarium dan pastikan air dapat mengalir dengan lancar
PANDUAN KERJA
88
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab semua soalan
1. Nyatakan 4 jenis sistem pengudaraan yang telah anda pelajari
a. ..................................................
b. ..................................................
c. ..................................................
d. ..................................................
2. Bagaimanakah oksigen dipermukaan dapat meresap ke dalam air semasa
proses penapisan air berlaku?
........................................................................................................................
3. Tuliskan jenis pengudaraan dalam ruangan di bawah berdasarkan ciri-ciri yang
sesuai.
Ciri-ciri Jenis pengudaraan
Air di pam melalui penapis dan akan
masuk kembali ke dalam akuarium
Penapis yang memerangkap hidupan
seni dan bakteria ke dalam dalam
medium pasir
Penapisan air menggunakan kaedah
biologi
Pengudaraan yang mengeluarkan
gelembung udara yang dihasilkan
oleh pam udara.
LATIHAN
89
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENILAIAN/PENCAPAIAN STANDARD
NAMA MURID
NO. KAD
PENGENALAN
NAMA SEKOLAH
TINGKATAN TAHUN
N0. MODUL / UNIT
TAJUK PROJEK
BIL PERKARA YANG DINILAITRAMPIL CATATAN
YA TIDAK
1. Menyenaraikan contoh sistem pengudaraan
2. Memilih sistem pengudaraan yang sesuai
KEPUTUSAN
TrampilTidak
Trampil
TARIKH
NAMA GURU T/Tangan &Tarikh
DISAHKAN
OLEHT/Tangan & Tarikh
90
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 4: MEMELIHARA IKAN HIASAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
4.4 Menyedia akuarium
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
4.4.1 Menyenaraikan contoh alatan penyediaan akuarium iaitu tangguk tangan,
motor akuarium, lampu, aquarium heater (pemanas akuarium) dan
termometer akuarium.
4.4.2 Menyenarai contoh bahan hiasan mengikut kesesuaian ikan.
4.4.3 Memilih alatan dan bahan hiasan dalam akuarium mengikut kesesuaian
ikan.
4.4.4 Menyusun atur alatan dan bahan hiasan dalam akuarium mengikut kreativiti.
4.4.5 Memasukkan air ke dalam akuarium dan dinyah klorin.
4.4.6 Menguji kualiti air iaitu kandungan klorin dan pH.
4.4.7 Menyedia dan menguji sistem pengudaraan dengan mengamalkan langkah-
langkah keselamatan berdasarkan buku panduan alat.
4.4.8 Menganggarkan kos alatan dan bahan penyediaan akuarium yang
digunakan.
4.4.9 Membersihkan kawasan kerja.
91
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Proses penyediaan akuarium sangat penting dalam pemeliharaan ikan.
Penggunaan peralatan, bahan dan kaedah yang betul dapat memaksimumkan
jangka hayat ikan yang dipelihara.
Segala maklumat perkembangan bidang ikan hiasan boleh diperolehi melalui
beberapa saluran iaitu :
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
MAKLUMAT RUJUKAN
92
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
1. Alatan
Antara jenis alatan yang digunakan semasa menyediakan akuarium adalah
seperti berikut :
Bil Alatan / Bahan Gambar
1 Tangguk tangan
Terdapat dalam pelbagai saiz
2 Motor akuarium
Terdapat dalam pelbagai saiz
dan bentuk
3 Lampu
Terdapat pelbagai warna dan
bentuk
4 Aquarium heater ( pemanas akuarium )
Terdapat dalam pelbagai saiz
5 Termometer akuarium
Terdapat dalam dua bentuk iaitu
analog dan digital
93
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
2. Bahan
Bahan hiasan ini bertujuan untuk menambah kecantikan disamping mewujudkan
suasana semulajadi di dalam sesebuah akuarium. Terdapat dua jenis bahan
hiasan iaitu bahan secara semulajadi dan bahan tiruan.
Bil Jenis bahan hiasan Gambar
1 Batu/pasir
2 Pokok akuatik
3 Tunggul kayu
3. Kaedah Penyediaan Akuarium
1. Basuh semua peralatan, bahan dan akuarium dengan menggunakan larutan
garam dapur. Ini bertujuan untuk mematikan bakteria pada alatan dan bahan
tersebut.
2. Kemudian masukkan pasir, batu dan tunggul kayu sebagai tapak medium
hiasan.
94
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
3. Susun dan tanam pokok akuatik secara menaik iaitu pokok yang renek
diletakkan pada bahagian hadapan manakala pokok yang tinggi pada bahgian
belakang.
4. Letakkan mangkuk atau gayung ke dasar akuarium. Tuangkan air yang telah
dinyahklorin secara perlahan-lahan ke dalam gayung tersebut. Ini untuk
mengelak pasir yang disediakan tidak berselerak.
5. Uji kehadiran klorin dan pH air tersebut. Sekiranya terdapat kehadiran klorin,
hendaklah dinyahkan dengan menggunakan anti klorin. Nilai pH yang sesuai
untuk ikan adalah antara 6.5 – 8.5.
6. Pasang dan uji sistem pengudaraan pada akuarium tersebut sebelum ikan
hiasan dilepaskan.
7. Setelah selesai menjalankan semua kerja penyediaan akuarium, segala
peralatan seperti tangguk hendaklah dibasuh dengan menggunakan air
garam sekali lagi dan kawasan disekeliling kawasan kerja dibersihkan.
8. Simpan alatan dan bahan yang berlebihan ke tempat yang selamat.
4. Pengiraan Anggaran Kos Peralatan Dan Bahan
Berikut adalah contoh pengiraan anggaran kos peralatan dan bahan dalam
menyediakan sebuah akuarium :
Bil Jenis item Harga (RM)
1 Akuarium RM 50.00
2 Pam akuarium RM 15.00
3 Lampu akuarium RM 15.00
4 Aquarium heater (pemanas akuarium) RM 20.00
5 Tangguk tangan RM 5.00
6 Termometer akuarium RM 10.00
7 Anti klorin RM 5.00
8 Pasir RM 10.00
9 Batu sungai RM 10.00
10 Tunggul kayu RM 30.00
11 Pokok akuatik RM 20.00
Jumlah kos RM 190.00
95
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
1. Tangguk tangan
2. Pam akuarium
3. Lampu akuarium
4. Aquarium heater (pemanas akuarium)
5. Termometer akuarium
6. Garam dapur
7. Anti klorin
8. Pasir
9. Batu sungai
10. Tunggul kayu
11. Pokok akuatik
12. Ph meter
13. Chlorine tester.
TUGASAN
1. Menyediakan akuarium yang lengkap untuk memelihara ikan hiasan
LANGKAH KERJA
1. Basuh akuarium, tangguk tangan, pasir dan batu sungai dengan larutan garam.
2. Masukkan pasir, batu sungai dan tunggul kayu sebagai tapak hiasan dalam
akuarium
3. Pasangkan pam akuarium berserta penapis air
4. Tanam pokok akuatik dengan susunan pokok yang rendah dihadapan
manakala yang tinggi dibelakang.
5. Masukkan air ke dalam akuarium secara perlahan-lahan
6. Uji kehadiran klorin dengan menggunakan chlorine tester
7. Masukkan anti klorin sehingga tiada lagi kandungan klorin dalam air
8. Pasangkan aquarium heater (pemanas akuarium) dan termometer
9. Lepaskan ikan mengikut prosedur yang dipelajari sebelum ini.
PANDUAN KERJA
96
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab semua soalan
1. Senaraikan 3 peralatan yang di guna semasa menyediakan akuarium
a. ............................................
b. ............................................
c. ............................................
2. Senaraikan 3 bahan yang di guna untuk menghias akuarium
a. ...........................................
b. ...........................................
c. ...........................................
3. Apakah tujuan membasuh peralatan dengan menggunakan garam dapur?
.............................................................................................................................
4. Berdasarkan maklumat yang diberi, kirakan jumlah keseluruhan kos yang
terlibat
Bil Item Harga
1 Akuarium RM 80.00
2 Ikan hiasan RM 40.00
3 Makanan ikan RM 20.00
Jumlah kos
LATIHAN
97
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENILAIAN/PENCAPAIAN STANDARD
NAMA MURID
NO. KAD
PENGENALAN
NAMA SEKOLAH
TINGKATAN TAHUN
N0. MODUL / UNIT
TAJUK PROJEK
BIL PERKARA YANG DINILAITRAMPIL CATATAN
YA TIDAK
1.Menyenaraikan contoh peralatan dan bahan
dalam penyediaan akuarium
2.Memasang peralatan dan bahan semasa
menyediakan akuarium
3. Menganggarkan kos alatan dan bahan
4.Mengamalkan aspek keselamatan dan
kebersihan kawasan kerja
KEPUTUSAN
TrampilTidak
Trampil
TARIKH
NAMA GURU T/Tangan &Tarikh
DISAHKAN
OLEHT/Tangan & Tarikh
98
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 4: MEMELIHARA IKAN HIASAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
4.5 Menjalankan pemeliharaan ikan hiasan
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
4.5.1 Melepaskan ikan mengikut prosedur.
4.5.2 Memilih jenis makanan mengikut saiz ikan.
4.5.3 Memberi makanan sekadar cukup ( ad-libitum) dengan waktu yang sesuai
99
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Untuk memelihara ikan hiasan dengan berjaya, kita hendaklah mematuhi beberapa
aspek pemeliharaan yang betul. Antaranya ialah semasa menyediakan akuarium,
kaedah melepaskan ikan ke dalam akuarium, panduan pemilihan dan pemberian
makanan. Kesemua aspek ini memainkan peranan yang penting dalam
pemeliharaan ikan di dalam akuarium. Dengan melaksanakan aktiviti tersebut
dengan baik, ikan dan pemandangan dalam akuarium akan kelihatan lebih menarik
di samping dapat memaksimumkan jangka hayat ikan tersebut.
Segala maklumat perkembangan bidang ikan hiasan boleh diperolehi melalui
beberapa saluran iaitu :
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
MAKLUMAT RUJUKAN
100
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
1. Panduan melepaskan ikan
Berikut adalah langkah-langkah ketika melepaskan ikan ke dalam akuarium :
a. Ikan yang dibungkus dalam beg plastik direndam dalam akuarium selama
kira-kira 15 minit. Ini adalah untuk menstabilkan suhu air di dalam beg plastik
dengan suhu air akuarium.
b. Buka beg plastik berkenaan dan masukkan air akuarium ke dalam beg plastik
tersebut secara perlahan-lahan dan biarkan ikan keluar dengan sendirinya.
c. Waktu yang paling sesuai untuk melepaskan ikan adalah waktu pagi. Ini
kerana perubahan suhu adalah paling minimum yang boleh mengurangkan
stress kepada ikan.
2. Memilih Jenis Makanan Ikan
Oleh kerana ikan mempunyai pelbagai cara pemakanannya, makanan ikan
hiasan juga perlu disediakan berdasarkan sifat ikan yang dipelihara. Kebanyakan
ikan yang dipelihara di dalam akuarium pula telah lama menyesuaikan diri di
dalam sekitaran tangki, jadi pemakanannya juga banyak dipengaruhi oleh
sekitarannya. Ikan hiasan akan memakan apa sahaja makanan yang diberi
terutamanya apabila ikan telah lapar.
3. Jenis Makanan Ikan
Terdapat pelbagai jenis makanan ikan hiasan yang terdapat dipasaran.
Antaranya ialah:
Bil Jenis makanan
1 Pellet jenis terapung
Sesuai untuk ikan mempunyai
bentuk mulut menghala ke atas
dan pertengahan kepala seperti
ikan Swordtail,Guppy, atau
Angel.
2 Makanan hidup
Seperti moina, infosuria dan
artemia dan jentik
3 Makanan kering
Seperti cacing yang diawet atau
roti.
101
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Terdapat pelbagai jenis makanan ikan hiasan yang terdapat dipasaran.
Jenis makanan Gambar
Sesuai untuk ikan mempunyai
bentuk mulut menghala ke atas
dan pertengahan kepala seperti
ikan Swordtail,Guppy, atau
, infosuria dan
dan jentik-jentik.
Artemia
Moina
Seperti cacing yang diawet atau
Cacing tubifex
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Terdapat pelbagai jenis makanan ikan hiasan yang terdapat dipasaran.
Gambar
Artemia
Moina
Cacing tubifex
102
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Bil Jenis makanan Gambar
4 Makanan rumusan
Terdiri dari pellet, emping, stick
yang telah sedia diproses oleh
kilang membuat makanan.
Jenis emping (flake)
Jenis pellet
Jenis stick
4. Panduan memberi makanan
Masa yang sesuai untuk memberi makan kepada ikan ialah pada waktu pagi
dan petang. Kadar pemberian makanan hendaklah sekadar cukup sahaja. Jika
makanan diberikan secara berlebihan akan menyebabkan akuarium menjadi
kotor atau boleh menyebabkan kematian. Makanan yang berlebihan hendaklah
dibuang selepas setengah jam makanan diberi supaya tidak menjejaskan kualiti
air.
103
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
Ikan hiasan , makanan, akuarium yang lengkap tersedia
TUGASAN
1. Melepaskan ikan ke dalam akuarium dengan kaedah yang betul
2. Memelihara ikan dalam akuarium
LANGKAH KERJA
1. Rendam bungkusan ikan hiasan ke dalam akuarium yang tersedia selama 15
minit.
2. Buka ikatan plastik dan masukkan air akuarium secara perlahan-lahan
sehingga ikan keluar dengan sendirinya.
3. Pilih dan beri makanan yang sesuai kepada ikan sekadar cukup sahaja.
4. Pantau makanan yang berlebihan dan keluarkan dari akuarium.
PANDUAN KERJA
104
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab semua soalan
1. Apakah fungsi merendam beg plastik yang berisi ikan selama 15 minit di dalam
akuarium?
............................................................................................................................
2. Senaraikan 5 jenis makanan ikan hiasan yang terdapat dipasaran
a. ............................................
b. ............................................
c. ............................................
d. ............................................
e. ............................................
3. Nyatakan waktu yang paling sesuai untuk memberi makanan kepada ikan
......................................................................................................................
4. Senaraikan 3 contoh makanan hidup yang boleh diberikan kepada ikan hiasan
a. ............................................
b. ............................................
c. ............................................
LATIHAN
105
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENILAIAN/PENCAPAIAN STANDARD
NAMA MURID
NO. KAD
PENGENALAN
NAMA SEKOLAH
TINGKATAN TAHUN
N0. MODUL / UNIT
TAJUK PROJEK
BIL PERKARA YANG DINILAITRAMPIL CATATAN
YA TIDAK
1. Melepaskan ikan mengikut prosedur
2. Memilih jenis makanan mengikut saiz
3. Memberi makanan kepada ikan
KEPUTUSAN
TrampilTidak
Trampil
TARIKH
NAMA GURU T/Tangan &Tarikh
DISAHKAN
OLEHT/Tangan & Tarikh
106
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
UNIT 4: MEMELIHARA IKAN HIASAN
STANDARD PEMBELAJARAN:
4.6 Menyenggara tempat memelihara ikan hiasan
OBJEKTIF KHUSUS
Pada akhir unit ini murid berkebolehan:
4.6.1 Menukar atau merawat air yang kotor mengikut keperluan berdasarkan
perubahan warna, bau dan tingkah laku ikan.
4.6.2 Membersihkan atau menggantikan bahan penapis air mengikut keperluan
seperti kotor, rosak dan tarikh luput
4.6.3 Membersihkan kawasan kerja.
4.6.4 Mengamalkan langkah-langkah keselamatan.
107
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENGENALAN
Dalam konteks pemeliharaan ikan di dalam akuarium, kerja-kerja penyenggaraan
perlulah diamalkan dengan baik. Ianya melibatkan beberapa proses berkaitan
seperti pemerhatian terhadap kelakuan ikan, persekitaran dalaman dan
persekitaran luar akuarium. Perkara-perkara tersebut perlu dilakukan bagi
mengelakkan akuarium daripada menjadi kotor dan membawa kematian kepada
ikan.
Antara perkara penting yang perlu diberi perhatian dalam pemeliharaan ikan dalam
akuarium adalah memantau kualiti air akuarium tersebut. Pemantauan ini
melibatkan perubahan-perubahan seperti warna air, bau air dan tingkah laku ikan.
Berikut adalah langkah-langkah bagi menyenggara akuarium sekiranya berlaku
perubahan kepada kualiti air.
Bil Tanda-tanda Langkah mengatasi
1 Air keruh Mencuci atau menukar penapis air
Menukar air sebanyak 30%
2 Air berbau Mencuci atau menukar penapis air
Menukar air sebanyak 100%
3 Ikan berpenyakit
Mengasingkan ikan yang sakit
Membuat diagnosa penyakit
Merawat ikan dengan mencelup ke dalam
larutan garam beberapa saat
1. Langkah-langkah keselamatan dan kebersihan yang perlu dipatuhi
a. Membersihkan semua peralatan yang selesai digunakan dengan
menggunakan larutan garam.
b. Menyimpan peralatan dan bahan ke tempat asal.
c. Menyapu lantai dan persekitaran kerja.
d. Mengelap lantai dengan menggunakan mop.
e. Memastikan sistem pendawaian dalam keadaan selamat.
MAKLUMAT RUJUKAN
108
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Segala maklumat perkembangan bidang ikan hiasan boleh diperolehi melalui
beberapa saluran iaitu :
Media elektronik :
Internet
Radio
Television
Media cetak :
Surat khabar
Majalah
Brosur
Jurnal
Manual yang berkaitan
109
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
BAHAN DAN PERALATAN
Baldi, hos paip, mop lantai
TUGASAN
1. Menukar air akuarium sebanyak 30%
2. Mencuci span sistem penapis air
LANGKAH KERJA
1. Matikan sistem pam akuarium
2. Keluarkan penapis akuarium
3. Sifon air menggunakan hos paip sebanyak 30% ke dalam baldi
4. Masukkan air baru yang dinyahklorin ke dalam akuarium.
5. Cuci span penapis akuarium sehingga bersih
6. Pasangkan kembali span pada alat penapisan
7. Hidupkan pam akuarium
8. Mop lantai kawasan kerja
9. Simpan peralatan ke tempat yang asal
PANDUAN KERJA
110
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
Jawab semua soalan
1. Nyatakan 2 tanda kualiti air yang tidak sesuai untuk ikan hiasan dalam
akuarium
b. ...................................................
c. ...................................................
2. Senaraikan 2 langkah bagi mengatasi masalah air keruh dalam akuarium
a. ...................................................
b. ...................................................
3. Apakah langkah pertama yang perlu dilakukan apabila terdapat ikan yang
berpenyakit di dalam akuarium
..............................................................................................
4. Apakah tujuan mencelup ikan berpenyakit ke dalam larutan garam selama
beberapa saat
.............................................................................................
5. Mengapakah kita perlu mengelap lantai apabila selesai melakukan kerja
.............................................................................................
LATIHAN
111
Modul Pembelajaran Asas Pertanian
PENILAIAN/PENCAPAIAN STANDARD
NAMA MURID
NO. KAD
PENGENALAN
NAMA SEKOLAH
TINGKATAN TAHUN
N0. MODUL / UNIT
TAJUK PROJEK
BIL PERKARA YANG DINILAITRAMPIL CATATAN
YA TIDAK
1. Menukar air akuarium sebanyak 30%
2. Membersihkan span penapis air
3. Membersihkan kawasan kerja
KEPUTUSAN
TrampilTidak
Trampil
TARIKH
NAMA GURU T/Tangan &Tarikh
DISAHKAN
OLEHT/Tangan & Tarikh
