32
Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Dwyn i gof

Sue PalmerAddasiad Cymraeg gan Delyth

Eynon

Page 2: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Mae testun dwyn i gofMae testun dwyn i gof

* yn ailadrodd digwyddiadau* yn nhrefn amser

(yn gronolegol)

Page 3: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

dwyn i gofdwyn i gof

llythyr

ysgrifennu am drip neu ddigwyddiad

adroddiad papur newydd

dyddiadur

erthygl mewn cylchgrawn

gwybodaeth mewn gwyddoniadur

ffeithiol

bywgraffiad neu gofiant

Dyma enghreifftiau lle mae testun dwyn i gof yn cael ei ddefnyddio

Page 4: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

cynllun dwyn i gofcynllun dwyn i gofdigwyddiadau yn nhrefn amser

pryd? ble?

pwy?

beth?

pam oedd o bwys?

Cyflwyniad Diweddglo

beth sy’n digwydd ar y diwedd?

brawddeg dda i gloi

Ar ôl i chi wneud eich sgerbwd o’r llinell amser gallwch ei rannu’n baragraffau.

Page 5: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

nodweddion iaith dwyn i gofnodweddion iaith dwyn i gof* yr amser gorffennol

* enwi’r bobl, y llefydd a’r pethau pwysig

*ysgrifennu yn y person cyntaf neu yn y trydydd person neu ysgrifennu am grŵp o bobl

*cysyllteiriau amser

Yna…Yna…

Yn y Yn y cyfamser…cyfamser…

Yn fuan wedyn…Yn fuan wedyn…

O fewn awr…O fewn awr…

Ychydig ar ôl Ychydig ar ôl hynny…hynny…

NesafNesaf……

Wythnos yn Wythnos yn ddiweddarach…ddiweddarach…

Yn olaf…Yn olaf…

Meddyliwch hefyd am gysyllteiriau fel a, ac, felly, pan, tra.

Ar y diwedd...

Wedi

Page 6: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Defnyddio’r ffurf Defnyddio’r ffurf amhersonol wrth ddwyn i amhersonol wrth ddwyn i

gofgof* adroddiad papur newydd

* erthygl mewn cylchgrawn

* llyfr ffeithiol

* bywgraffiad neu gofiant

CynulleidfaCynulleidfa

darllenydd sy’n dangos ychydig o ddiddordeb yn y pwnc

PwrpasPwrpas

rhoi gwybodaeth a diddori

Page 7: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

* llythyr

*cerdyn post

*dyddiadur

*darn ysgrifenedig am drip neu ddigwyddiad

CynulleidfaCynulleidfa

* darllenydd sy’n gyfarwydd i chi

*chi eich hunan

PwrpasPwrpas

myfyrio, cofnodi, diddori

Defnyddio’r ffurf bersonol wrth Defnyddio’r ffurf bersonol wrth ddwyn i gofddwyn i gof

Page 8: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Syniadau ar sut i ysgrifennu’n Syniadau ar sut i ysgrifennu’n fywiogfywiog

Cofiwch ddefnyddio:

*berfau pwerus

*dyfyniadau

Sylwch ar y nodweddion hyn a thechnegau eraill mewn darnau y byddwch chi yn eu darllen.

* Cofiwch amrywio:- hyd y brawddegau-ffyrdd o ddechrau brawddegau - y math o frawddegau(Cofiwch ddefnyddio ambell gwestiwn neu ebychiad)

*Ceisiwch gysylltu’r frawddeg olaf yn ôl i’r un agoriadaol

Page 9: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Pan fyddwch yn ysgrifennu Pan fyddwch yn ysgrifennu gyda phartner, cofiwch...gyda phartner, cofiwch...

YmarferYmarfer Dywedwch bob ymadrodd neu frawddeg yn uchel

YsgrifennYsgrifennuu

Un i ysgrifennu, ac un i

helpu.

AilddarllAilddarllenen

Darllenwch dros y gwaith i wneud yn siwr ei fod yn swnio’n iawn ac yn gwneud synnwyr.

*

* Ceisiwch wella eich gwaith, os yw’n bosib

Page 10: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

‘‘Sgerbydau’ Sgerbydau’ gwaggwag

Page 11: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Testun dwyn i gofTestun dwyn i gof

Page 12: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Cynllunio dwyn i gofCynllunio dwyn i gof

Page 13: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Rhagor o ‘sgerbydau’ Rhagor o ‘sgerbydau’ i’ch helpu i wneud i’ch helpu i wneud

nodiadaunodiadau

Page 14: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Grid dyddiadurGrid dyddiadur

Page 15: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Wyneb clocWyneb cloc

Page 16: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Siart llifSiart llif

Page 17: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Nodiadau ar gardiau ar lein Nodiadau ar gardiau ar lein ddilladddillad

Page 18: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Posteri Dwyn i gofPosteri Dwyn i gof

Page 19: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Pamffled Dwyn i Pamffled Dwyn i gofgof

Page 20: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Pamffled Dwyn i Pamffled Dwyn i gofgof

Page 21: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Hunanasesu Dwyn i gofHunanasesu Dwyn i gofYdy’ch gwaith chi’n cynnwys: Ydy Nac ydy

Teitl sy’n crynhoi’r cynnwys

Paragraff i ddechrau sy’n dweud pwy, ble a

phryd

Cyfres o ddigwyddiadau yn eu trefn

Paragraff i bob digwyddiad pwysig

Brawddeg neu baragraff i gloi

Ydych chi wedi: Ydw Nac ydw

Ysgrifennu yn y gorffennol

Ysgrifennu yn y person cyntaf (unigol neu

luosog)

Sôn am berson neu bobl arbennig

Ydych chi wedi defnyddio: Ydw Nac ydw

Cysyllteiriau amser

Ansoddeiriau

Adferfau

Cymariaethau

Page 22: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

EnghreifftiauEnghreifftiau

Ysgrifennu Ysgrifennu

Dwyn i gofDwyn i gof

Page 23: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Enghraifft o ysgrifennu sy’n dwyn i Enghraifft o ysgrifennu sy’n dwyn i gofgofLlythyr oddi wrth Nina Bawden, awdur

Carrie’s WarAnnwyl blant,

Cefais fy anfon fel faciwî gyda fy ysgol fel y rhan fwyaf o’r plant hynaf. I ddechau aethon ni i Ipswich, ac yna, pan ymosododd Hitler ar yr Iseldiroedd cawson ni ein hanfon i Gymru. Doedden ni ddim yn gwybod mai i Gymru roedden ni’n mynd, dim ond gwybod ein bod ni’n ‘mynd tua’r gorllewin’. Cawson ni ein rhoi ar drên gyda chas ddillad bach a’n masgiau nwy – diolch byth, fuodd dim rhaid eu defnyddio.

Ar ôl cyrraedd Cymru dyma ni’n cerdded ar hyd llwybr lludw a chyrraedd neuadd eglwys lle roedd llawer o fenywod yn aros amdanom ni gyda the a bisgedi – ac i ddewis y faciwîs ro’n nhw’n hoffi eu golwg nhw fwyaf. Roeddwn i gyda fy ffrind gorau, felly roedd y cyfan yn fwy o hwyl nag y byddai wedi bod petawn i wedi bod ar fy mhen fy hun.

Page 24: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Llythyr oddi wrth Nina Bawden, awdur Carrie’s War (2)

Bu fy ffrind Jean a finnau’n aros mewn rhyw saith lle yn ystod y blynyddoedd buon ni yn Aberdâr; roedd ein rhieni maeth i gyd yn garedig, a gwnaethon nhw bopeth gallen nhw droston ni, ond fe gawson ni sawl profiad rhyfedd. Roedd drws un tŷ lle buon ni’n aros yn cael ei gadw wedi’i gloi a’i folltio; pan fydden ni’n dod nôl o’r ysgol ac yn canu’r gloch byddai’n cymryd rhyw ugain munud i’r drws gael ei agor.

Mewn tŷ arall, dim ond unwaith y dydd roedden ni’n cael dringo’r grisiau rhag ofn i ni dreulio’r carped. Ac mewn lle arall, roedd ein tad maeth, a oedd yn löwr, yn dod nôl o’i waith am chwech y nos ac yn sefyll yn noeth mewn bath tun yn un rhan o’r gegin tra arllwysai ei wraig ddŵr o fwced drosto, a ninnau’n gwneud ein gwaith cartref wrth y ford.

Page 25: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Llythyr oddi wrth Nina Bawden, awdur Carrie’s War (3)

Roedd y cyfan yn antur yn ei ffordd ei hun. Cawson ni weld y tu mewn i gartrefi a theuluoedd pobl eraill, rhywbeth defnyddiol iawn i fi fel awdur!

Gobeithio bydd yr wybodaeth yma’n ddefnyddiol.

Dymuniadau gorau

Nina Bawden

Page 26: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Examples of Examples of

‘‘skeletons’ skeletons’

in usein use

Taken from ‘How to teach Writing Across the Curriculum’ (KS1/2) by Sue Palmer, with many

thanks to David Fulton Publishers

Page 27: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

MY LIFE SO FAR

My name is Jessica Martin and I am six years old. I live in York with my mum and my little brother Baz. This is the story of my life so far.

I was born at St Mary’s Hospital on 19th December, 1997. I was a good baby and I did not keep Mum awake at night. When I was 3, Baz was born. He was not a good baby! He cried all the time and kept us all awake.

Not long after Baz was born, I started at playgroup and met my best friend Hannah. We had lots of fun playing in the house and dressing up. At the age of 4, I had chicken pox. It made me very itchy and Mum dabbed my spots with pink medicine.

Soon after that, I started school. Hannah and I were in Mrs Robinson’s class. It was fun because we played all day. Next we went into Mrs Bennett’s class. That was when I learned to read and write. Mrs Bennett read us lots of stories.

Last September I moved up into Mr Long’s class, and now I am learning my times tables

Skeleton

Page 28: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

Recount Recount organisationorganisation

age

where she was

family

introduction

name born

St Mary’s Hospital

1 2 3 4 5 6

Baz born

started playgroup – met Hannah

chicken pox

started school – Mrs Robinson

Y1 – Mrs

Bennett

Y2 – Mr Long

Text

Page 29: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

(personal)A trip to the Eden Project

Last Friday, our class travelled in the school bus to visit the Eden project in Cornwall. It was a long ride to get there so we had to be at school an hour early, at eight o’clock. We brought our breakfast to eat on the bus.

When we arrived at the Eden Project, we could tell it was a big attraction by the size of the car parks, which were carefully laid out and named after fruits – we were in Plum Car Park. As we walked down, we could see the Eden Projects buildings – two enormous plastic domes, built in a dip in the ground.

Mrs Jeffries told us they were called ‘biomes’ and the dip used to be a claypit, where men had dug out the clay to use for making pots. We spent our morning going round the biomes, looking at the plants. One is kept very warm inside and filled with tropical plants like rubber trees, bamboo, spices, coconuts and pineapples. There are also displays of buildings and gardens from tropical countries. The other biome is not so warm and among the plants there are oranges, lemons, grapes and olives.

We had our lunch in the exhibition centre, where we watched a video about ‘The making of Eden’. The Eden Project was built to show how humans and plants depend upon each other and it cost millions of pounds to build. Next we had a talk about the plants. A lady explained how you get cocoa beans and cocoa milk from a pod and use them to make chocolate.

We were allowed to look in the shop and spend two pounds. I bought some stickers and a postcard of a man building the biomes. Finally, it was time for the long ride home. We were back by half past three, just in time for the bell.Skeleton

Page 30: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

who

when

where

intro

what

8.00am

School

arrivebreakfast on journey

Exhibition centre

lunch

trip round

cooler biome

Video ‘Making of Eden’

Talk - cocoa, chocolate

car park

see biomes

trip round

tropical biomereturn journey

shop £2 3.30

home

rubber, bamboo, spices, coconuts, pineapple

oranges, lemons, grapes, olives

(personal)

Text

Page 31: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

(impersonal)A taste of Paradise

“All this way to see plants grow in a greenhouse!” After hours watching rain stream by the bus windows on the long road to Cornwall last Friday, Year 5 was feeling less than enthusiastic about visiting the Eden Project. Yet as the children made their way across the vast car parks, catching their first glimpse of two huge plastic ‘biomes’ in a gigantic crater, they began to change their minds.

The Eden Project is the largest greenhouse in the world, big enough to hold the Tower of London and housing more than 135,000 plants. In the humid tropical biome, Year 5 found themselves wandering through a stifling heat beside a tropical waterfall. They saw plants they knew – bananas, pineapples, mangoes, cocoa, rice – not picked and packed on supermarket shelves, but alive and growing. They saw plants they didn’t know and hadn’t dreamed of. They began to realise how much human beings depend on nature for all their basic needs – food, drink, shelter, clothing – and luxuries – sweets, cosmetics, sports gear…

In the warm temperate biome, the heat was gentler and the air filled with the scent of lemons. Here they saw the plants of California and the Mediterranean: olives, vines, tobacco, cotton, cork and mouth-watering fruit and vegetables. Outside, on the slopes leading up to the exhibition hall, were the familiar plants of the cool temperate zone, and the familiar weather – still raining!

After lunch, there was a film about the building of Eden and a talk from the education department…and then the long drive home. But now as the rain beat down and the windows steamed up, Year 5 could close their eyes and remember Paradise. The scents of jasmine, ginger and pineapple; the sultry tropical heat; the rainbow colours of wild, exotic flowers. Some plants; some greenhouse! Skeleton

Page 32: Dwyn i gof Sue Palmer Addasiad Cymraeg gan Delyth Eynon

(impersonal)

Intro

CornwallY5

Last Friday

Eden Project

long bus

journey

arrive at Eden Project

tropical

biome

warm temperate

and outside

afternoon

activities

journey home

lunch