1

E D R E J T A F A M I L J A R E

1. Si mund te kuptohet e drejta familjare?

E drejta familjare mund t kuptohet n dy aspekte: a) si pjes prbrse e sistemit juridik, dhe b) si disiplin shkencore. E drejta familjare si pjes prbrse e sistemit juridikprfshin trsin e normave juridike, q rregullojn familjen dhe martesn, si dhe marrdhniet q lindin nga to. E drejta familjare si disiplin shkencoreprfshin trsin e studimeve q i referohen rregullimit juridik t familjes dhe martess, si dhe marrdhniet q lindin nga to.

2. Cili sht objekti i se drejts familjare?

Jan familja, martesa dhe marrdhniet q lindin nga ato. Po ashtu, e drejta familjare rregullon e studion edhe institucionet dhe marrdhniet e tjera q lindin nga familja dhe martesa ose q kan lidhje t ngushta me to, si jan: marrdhniet midis prindrve dhe fmijve, midis personave n gjini, adoptimi dhe kujdestaria.

3. ka sht familja? sht institucion qendror n t drejtn familjare. Familjes mund ti qasemi nga aspekte t ndryshme, psh., nga aspekti juridik, sociologjik, psikologjik, etj. Nga aspekti juridik familja zakonisht prkufizohet si grup themelor shoqror i njerzve t lidhur me martes e gjini, midis t cilve ekzistojn t drejta dhe detyra t parashikuara me ligj. N familje beht lindja, ruajtja, mirrritja dhe edukimi i fmijve, proces ky i prtritjes s shoqris. Veori tjetr sht s familjen e prbjn personat e lidhur me martes (e n bashksi jashtmartesore) dhe n gjini (prindi natyror martesor ose jashtmartesor, adoptuesi, fmija martesor ose jashtmartesor dhe i adoptuar, si dhe kushrinjt e tjer, psh., vllai, motra, gjyshi, njerku, njerka, thjeshtri, thjeshtra, etj.

4. ka sht martesa? sht institucion qendror n t drejtn familjare. Edhe martess mund ti qasemi nga aspekte t ndryshme. Nga aspekti juridik, martesa zakonisht prkufizohet si bashkjetese e vazhdueshme (jo e prkohshme, as e prhershme) e burrit dhe e gruas (hetero-seksuale), e rregulluar me ligj.

5. ka sht bashksia jashtmartesore?

Prkufizohet n analogji me martesn, do t thot si bashksi e jetess e vazhdueshme e burrit dhe e gruas, por e pa rregulluar me ligj.

6. ka sht adoptimi?

sht marrdhnie prindrore familjare midis adoptuesit dhe t adoptuarit me t porsalindurit e tij. Me adoptim themelohet familja sipas adoptimit. 7. ka sht Kujdestaria?

sht institucion q prfshin marrdhniet midis kujdestarit dhe t kujdesurit. 8. ka jan marrdhniet juridike familjare? Jan pjes e marrdhnieve faktike familjare t rregulluara me ligj. Marrdhnieve faktike familjare u jep karakter juridik rregullimi i tyre me norma juridike. Si marrdhnie themelore juridike familjare jan: -marrdhniet midis bashkshortve, -midis bashkshortve jashtmartesor, -midis prindrve e fmijve, -midis personave n gjini, -midis adoptuesit e t adoptuarit dhe marrdhniet midis kujdestarit dhe t kujdesurit. T gjitha kto marrdhnie mund t jen t natyrs thjesht personale, thjesht pasurore dhe t prziera. Sa i prket mnyrs s themelimit marrdhniet familjare mund t jen formale dhe solemne si dhe joformale, ose konsensuale.9. ka subjektet e marrdhnieve juridike familjare?- Subjekte t marrdhnieve juridike familjare jan personat fizik: bashkshortt, bashkshortt jashtmartesor, at, nn, vlla, motr, at adoptues, nn adoptuese, kujdestar, etj. Subjektet e marrdhnieve juridike familjare disponojn zotsin juridike, ndrsa zotsia pr t vepruar nuk sht gjithnj e domosdoshme. N t drejtn familjare krkohet zotsia pr t vepruar pr lidhjen e veprimeve juridike, q kan t bjn me personalitetin, si psh; lidhja e martess, lidhja e adoptimit, ushtrimi i detyrs prindrore, njohja e amsis, atsis, etj.

10. Kush mund te jete objekt i mardhenjeve juridike familjare?

Objekt i marrdhnieve juridike familjare mund t jen veprimet (brjet ose mosbrjet), sendet dhe t mirat personale. Objekt i ktyre marrdhnieve nuk mund t jet personi fizik (njeriu). Lindjen, ndryshimin dhe pushimin e marrdhnieve juridike familjare e shkaktojn faktet juridike n form t ngjarjeve, veprimeve dhe afateve. Si ngjarje mund t jen: lindja, vdekja, etj. Si veprime: njohja e atsis, amsis, kundrshtimi i tyre, etj. Afatet mund t jen: zgjatja e ndrprerjes s bashksis s jetess, zgjatja e martess, zgjatja e mituris, afati pr paraqitjen e padis, etj.

11. Ne sa mnyra mund te vshtrohen metodat e se drejts familjare? Mund t vshtrohen n dy aspekte: a) si metod shkencore dhe b) si metod e rregullimit juridik t marrdhnieve familjare. A) Metoda e s drejts familjare si metod shkencore, prfshin veprimet dhe mjetet me an te t cilave shkenca e s drejts familjare mbledh njohuri mbi objektin e vet. Metodat q zbatohen m shpesh n t drejtn familjare, jan:a) metoda juridike dhe b) metoda sociologjike. A. metoda juridike nprmjet ksaj metode beht prshkrimi dhe shpjegimi i normave juridike ashtu si jan t rregulluara n t drejtn pozitive, dmth., prcaktohet domethnia juridike e norms, ka parasheh ajo norm. B. metoda sociologjike nprmjet saj analizohen dhe shpjegohen arsyet e ekzistimit t nj norme juridike, roli shoqror i saj, shkalla e pasqyrimit t realitetit objektiv n normn juridike, etj. B) Metoda e rregullimit juridik t s drejts familjare prfshin trajtat e rregullimit juridik t marrdhnieve familjare. Normat juridike n t drejtn familjare kan karakter kryesisht urdhrues.

12. ka jan detyrat e se drejts familjare? Detyrat e se drejts familjare jan: a) t hulumtoj trajtat dhe metodat e rregullimit juridik q ndihmojn mbrojtjen dhe forcimin e familjes; b) t bj demokratizimin dhe prsosjen e normave juridike dhe tia prshtat ato nevojave t kohs; c) t sanksionoj barazin midis antarve t familjes; ) t luftoj gjurmt e trashguara t zakoneve prapanike n familje dhe martes, etj.

13. Si behet ndarja e se drejts familjare?

Mund t ndahet n pjes t ndryshme, varsisht nga kriteret q merren pr baz: a) sipas llojit t marrdhnieve juridike familjare: 1. T drejtn martesore, 2. T drejtn prindrore dhe 3. T drejtn e kujdestaris; b) sipas karakterit personal a pasuror t marrdhnieve juridike familjare: 1. T drejtn familjare personale dhe 2. T drejtn familjare pasurore; c) sipas llojit t institucioneve qendrore: 1. Martesn, dhe 2. Familjen; ) sipas vllimit t prfshirjes s marrdhnieve juridike familjare: 1. T drejtn familjare n kuptim t ngusht dhe 2. T drejtn familjare n kuptim t gjer; d) sipas llojit t dispozitave juridike familjare: 1. T drejtn familjare materiale dhe 2. T drejtn familjare procedurale. Ligji mbi martesn dhe marrdhniet familjare i Kosovs (LMMFK) I v. 1984, ka miratuar ndarjen e s drejts familjare n t drejt martesore, t drejt prindrore dhe t drejtn e kujdestaris.

14. ka jan burimet formale te se drejts familjare? Burime formale te se drejts familjare konsiderohen: a) ligji, b) zakonet, c) praktika gjyqsore dhe ) doktrina juridike.

15. ka jan burimet plotsuese te se drejte familjare?

Prbjn ligjet me t cilat nuk rregullohen n mnyr t drejtprdrejt marrdhniet familjare, por preken n mnyr t trthort disa shtje q jan t rndsishme pr kt deg t s drejts, psh., ligji penal, e drejta trashgimore, e drejta e procedurs civile, e drejta e procedurs penale, e drejta statusore, etj.

15. Cilat jan funksionet e familjes? Si funksione m t shpeshta t familjes prmenden: a) funksioni seksual dhe riprodhues, b) funksioni ekonomik, c) funksioni edukues dhe arsimor, ) funksioni mbrojts dhe d) funksioni shoqrizues. A) Funksioni seksual dhe riprodhues ky funksion prfshin n vete dy nnfunksione: marrdhniet intime midis bashkshortve (komponenti seksual) dhe lidhjen e fmijve (komponenti biologjik). B) Funksioni ekonomik nprmjet ktij funksioni sigurohet baza materiale e familjes dhe e martess. Edhe ky funksion prfshin dy nnfunksione: prodhimin dhe konsumin e t mirave materiale. C) Funksioni edukues dhe arsimornnkupton detyrn e familjes q t kujdeset pr edukimin e drejt t fmijve dhe pr arsimimin e tyre n pajtim me dshirat dhe prirjet q kan. Edukimi i fmijve beht kryesisht n familje dhe n institucione prkatse, dmth. n institucione edukuese. Ndrkaq, arsimimi i fmijve beht n institucione prkatse arsimore. Familja ka pr detyr q t kujdeset pr arsimimin duke i siguruar kushte optimale pr msim t mirfillt. ) Funksioni mbrojts prfshin trajtat e ndryshme t mbrojtjes, q u siguron familja antarve t saj. N t kaluarn ekzistonin lloje t ndryshme t mbrojtjes familjare: mbrojtja fizike (hakmarrja dhe gjakmarrja), mbrojtja ekonomike, mbrojtja juridike, mbrojtja profesionale, mbrojtja mjeksore, etj. Sot n familje kan mbet vetm mbrojtja ekonomike, detyrimi i ushqimit (alimentacionit) midis antarve t familjes dhe n t drejtn e trashgimit. D) Funksioni shoqrizues qndron n shoqrizimin ose n socializmin e fmijve nprmjet familjes. Fmija nprmjet familjes i v lidhjet me shoqrin. Fmija n familje i merr njohurit e para mbi shoqrin dhe dukurit e ndryshme me karakter shoqror.

16. Si behet klasifikimi i familjes? Mund t klasifikohen: a) sipas mnyrs s themelimit, dhe b) sipas rrethit t antarve q prbjn familjen. Familja mund t klasifikohet edhe n baz t kushteve gjeografike, prbrjes s plot dhe jo t plot t saj, n baz t bartsit t autoritetit n familje, etj.

17. ka sht Gjinia?

Prkufizohet si lidhje midis dy apo m shum personave, e pranuar nga e drejta e zakonet, lidhje kjo e karakterit biologjik, ekonomik, moral, religjioz, etj. Gjinia mund t shikohet si kategori biologjike, sociale dhe juridike. Nj marrdhnie juridike mund t jet e pranuar nga shoqria, por t mos jet e pranuar nga e drejta, dhe anasjelltas. Por, mund t ndodh q nj lidhje biologjike t mos jet e pranuar as nga shoqria dhe as nga e drejta. Me LMMFK njihen 3 lloje t gjinis: a) gjinia e gjakut, b) gjinia e krushqis dhe c) gjinia e adoptimit. N jetn e prditshme ekzistojn edhe lloje tjera t gjinis, por ato nuk jan t pranuara nga LMMFK, si psh., gjinia e qumshtit dhe gjinia e kumbaris.18. ka sht gjinia e gjakut? - Gjinia e gjakut sht lidhje familjare midis dy a m shum personave q rrjedhin njri prej tjetrit ose nga nj kryeprind i prbashkt (eponim), q sht e pranuar nga e drejta ose zakonet. Gjinia e gjakut llogaritet sipas vijave dhe shkallve. Ekzistojn dy lloje t vijave: vija e drejt dhe vija e trthort. Vijn e drejt e prbjn personat q rrjedhin njri prej tjetrit, psh., strgjyshi, gjyshi, baba, djali, nipi, strnipi, etj. Vijn e trthort e prbjn personat q rrjedhin nga nj kryeprind i prbashkt, psh., vllezrit e motrat, ose fmijt e vllezrve dhe t motrave. Fmijt q rrjedhin nga nj nn dhe nga nj baba jan n gjini t plot t gjakut, kurse ata q jan vetm nga babai apo vetm nga nna jan n gjini jo t plot. Shkallt n t vrtet jan lindjet. Sa lindje ka, po aq ka edhe shkall, por duke mos llogaritur lindjen e kryeprindit ose t personit t cilt i llogaritet gjinia. Gjinia e gjakut mund t jet martesore dhe jashtmartesore. Gjinia martsore e gjakut themelohet me lindjen e fmijs n martes. Gjinia jashtmartsore e gjakut themelohet me lindjen e fmijs jasht martess. N kuadrin e s drejts familjare gjinia e gjakut sht pnges martesore pikrisht n vij t drejt pa kufi, kurse n vij t trthort prfundimisht deri n shkalln e katrt.

19. ka eshte gjinia e krushqise?

- Gjinia e krushqis (affinitas) kjo gjini sht lidhja midis njrit bashkshort dhe t afrmeve t bashkshortit tjetr, psh., midis dhndrit dhe vjehrrs, res dhe vjehrrit, njerks dhe thjeshtrit, si dhe njerkut e thjeshtrs. Gjinia e krushqis llogaritet njsoj sikurse gjinia e gjakut me nj plotsim q ka t bj me faktin se n at shkall n t ciln ndodhet edhe njri bashkshort me t afrmit e vet, po n at shkall ndodhet edhe bashkshorti tjetr me ata persona, por n gjini t krushqis. Kjo gjini themelohet me martes, por pushimi i martess nuk e shuan at, sepse gjinia e krushqis sht marrdhnie e prhershme.

20. ka sht gjinia e adoptimit?

- Gjinia e adoptimitKjo gjini sht lidhje e cila themelohet me aktin juridik, pra me marrveshjen e adoptimit midis midis adoptuesit dhe t adoptuarit me t paslindurit e tij. Gjinia e adoptimit n t drejtn familjare paraqet penges martesore. I adoptuari dhe t paslindurit e tij kan t drejt ta trashgojn adoptuesin, dhe anasjelltas, nse plotsohen kushtet e parapara me ligj.

21. Si behet planifikimi i familjes?

N disa vende beht me qllim t kufizimit apo t shtimit t natalitetit, kurse t ne nuk sht konstituuar as si kufizim dhe as si shtim i natalitetit, por si e drejt e njeriut q t vendos lirisht mbi lindjen e fmijve. Planifikimi i familjes sht ndar nga shteti dhe sht ngritur n nivel t s drejts s njeriut.

22. Cilat jan ngjashmrit dhe dallimet midis se drejts familjare dhe se drejts civile?

N t kaluarn e drejta familjare si deg e s drejts dhe si disiplin shkencore ishte n kuadr t s drejts civile. Sipas sistemit institucional, e drejta civile ndahej n 3 pjes: n persona, n padi dhe n sende. E drejta familjare prfshihej n persona dhe padi. Ndrsa sipas sistemit t pandekteve e drejta civile ndahej n 4 pjes: e drejta reale, e drejta e detyrimeve, e drejta familjare dhe e drejta trashgimore. Midis t drejts familjare dhe s drejts civile ekzistojn disa dallime, q jan: a) pr nga objekti; b) pr nga metoda e rregullimit juridik, c) pr nga sanksionet, ) pr nga forma e veprimeve juridike dhe, d) pr nga afatet.

23. Cilat jan dallimet midis se drejts familjare dhe se drejts civile pr nga objekti? -. Dallimet midis s Drejts familjare dhe s Drejts civile pr nga objekti objekt i s drejts familjare jan marrdhnjet familjare t karakterit personal dhe pasuror. Mardhnjet familjare t karakterit pasuror nuk jan qarkulluese. Ndrkaq, objekt i s Drejts civile jan marrdhnjet pasurore midis qytetarve, t cilat jan qarkulluese.

24. Cilat jan dallimet midis se drejts familjare dhe se drejts civile pr nga metoda e rregullimit juridike? Normat e s Drejts familjare kan kryesisht karakter urdhrues, kjo do t thot se palt, me marrveshje midis tyre, nuk mund t ndryshojn ose edhe t prjashtojn zbatimin e atyre normave. Ndrkaq, normat e s Drejts civile kan kryesisht karakter diapozitiv, q do t thot se palt me marrveshje midis tyre mund t ndryshojn ose edhe t prjashtojn zbatimin e atyre normave.

25. Cilat jan dallimet midis s drejts familjare dhe s drejts civile pr nga sanksionet?

Sanksionet n t drejtn familjare jan personale dhe indirekte (psh., nse shkilet bashkshortsia nuk do t prdort dhuna, por mund t krkohet shkurorzimi), kurse n t drejtn civile jan pasurore dhe t drejtprdrejta.

26. cilat jan dallimet midis s drejts familjare dhe s drejts civile pr nga forma e veprimeve juridike?

Veprimet juridike n t drejtn familjare jan kryesisht formale dhe solemne, kurse n t drejtn civile kryesisht joformale, plqimore (konsensuale).

27. Cilat jan dallimet midis s drejts familjare dhe s drejts civile pr nga afatet?

Marrdhniet n t drejtn familjare kan karakter t vazhdueshm, andaj nuk kufizohen me ndonj afat. N rastet kur marrdhniet familjare dhe shtjet e ndryshme jan t afatizuara, gjykata sipas detyrs zyrtare kujdeset pr kto afate. Kurse n t drejtn civile marrdhniet zakonisht jan t afatizuara dhe gjykata kujdeset pr kto afate vetm sipas krkess s palve.

28. ka sht e drejta martesore?

Edhe e drejta martesore mund t kuptohet n dy aspekte: a) si pjes prbrse e s drejts pozitive familjare, dhe b) si pjes prbrse e shkencs juridike mbi t drejtn familjare. A. E drejta martesore si pjes prbrse e s drejts pozitive familjare prfshin trsin e normave juridike q rregullojn martesn dhe marrdhniet martesore. E drejta martesore sht pjesa m e rndsishme e s drejts familjare, sepse rregullon martesn dhe pjesrisht bashksin jashtmartesore si dy trajta themelore pr themelimin e familjes. E drejta martesore mund t ndahet n t drejtn personale martesore (rregullon marrdhniet personale midis bashkshortve) dhe t drejtn pasurore martesore (rregullon marrdhniet pasurore midis bashkshortve). B. E drejta martesore si pjes prbrse e shkencs juridike mbi t drejtn familjare prfshin trsin e studimeve, q i referohen rregullimit juridik t martess dhe marrdhnieve martesore.

29. Kush e prben objektin e se drejts martesore?

Objektin e rregullimit/studimit t s drejts martesore e prbjn martesa dhe marrdhniet martesore, dmth., studion lidhjen e martess (kushtet dhe procedurn), efektet juridike t martess, mnyrat e pushimit t martess, pasojat e pushimit, etj.

30. Cilat jan parimet themelore te se drejts martesore?

jan: a) parimi i laicitetit, b) mbrojtja ligjore e martess, c) barazia midis burrit e gruas, )parimi i monogamis, dhe d) martesa si bashksi e vazhdueshme, e shkputshme vetm n raste t parapara me ligj. A. Parimi i laicitetit qndron n rregullimin juridik t martess dhe t marrdhnieve martesore me norma ligjore dhe lidhja e saj para organeve shtetrore.

B. Parimi i mbrojtjes ligjore t martess martesa gzon mbrojtje ligjore, e cila shprehet sidomos n mbrojtjen juridike familjare dhe juridike penale.

C. Parimi i barazis midis burrit e gruas kjo barazi zbrthehet n t drejtat dhe lirit e njeriut, qoft n cilsi t qytetarit ose n cilsi t bashkshortit.Psh., njeriu si qytetar ka liri t plot t lidh apo t mos lidh martes. N shum sisteme juridike gruaja sht e barabart me burrin, po ashtu edhe n LMMFK. . Parimi i monogamis qndron n lidhjen e martess midis nj burri dhe nj gruaje. Poligamia, qoft si poligjin a poliandri nuk sht e lejuar. Nuk sht e lejuar as bigamia, prkundrazi ajo sht e inkriminuar si vepr penale. Nj person nuk mund t lidh martesn e dyt pa i pushuar martesa e par n ndonj mnyr t parashikuar me ligj.

D. Martesa sht bashksi e vazhdueshme, e shkputshme vetm n rastet e parashikuara me ligj martesa nuk mund t kufizohet n pikpamje t zgjatjes kohore. Ajo nuk sht bashksi as e prkohshme dhe as e prjetshme. Shkaqet e pushimit t martess nuk mund ti ndryshojn bashkshortet, ato jan t parashikuara me ligj.

31. Cilat jan komponentt themelore te martess?

- Komponentt themelore te Martess jan: a) martesa sht bashksi jetese e dy personave me sekse t kundrta, b) martesa sht bashksi jetese e vazhdueshme, c) martesa sht institucion i rregulluar me ligj, dhe ) martesa sht bashksi e lir.

A. Martesa sht bashksi jetese e dy personave me sekse t kundrta dmth., bashksi hetero seksuale.

B. Martesa sht bashksi jetese e vazhdueshme martesa nuk sht bashksi jetse e prkohshme dhe as e prhershme. Ajo nuk mund t lidhet me kusht q t zgjas pr nj ast ose deri n vdekje, ngaase zgjatja e saj sht e paparashikueshme, dmth., sht e vazhdueshme.

C. Martesa sht bashksi jetese e rregulluar me ligj sidomos marrdhniet kye n martes jan t rregulluara me dispozita ligjore me karakter urdhrues. Disa marrdhie q jan natyrore dhe morale, nuk jan t rregulluara me ligj, por me norma t moralit ose realizohen vetvetiu midis bashkshortve.

. Martesa sht bashksi e lir kjo do t thot se martesa sht bashksi jetese e themeluar me vullnetin e lir t t fejuarve. Asnj qytetar nuk mund t detyrohet t lidh martes dhe as t pengohet n lidhjen e saj, prve n rastet kur nuk jan plotsuar kushtet e parashikuara me ligj. 32. Cka sht natyra juridike e martess?

N teori ekzistojn disa pikpamje: a) martesa sht kontrat civile si do kontrat tjetr e ktij lloji, psh., si kontrata e shitblerjes, e huas, etj. Kjo pikpamje e v theksin n mnyrn e themelimit t martess; b) martesa sht institucion juridik a shoqror. Kjo pikpamje nxjerr n spikam gjendjen q krijohet me themelimin e martess, dhe normat juridike q e rregullojn kt gjendje;c) martesa nuk sht as vetm kontrat dhe as vetm institucion juridik, sipas ksaj pikpamje, martesa pr nga themelimi sht kontrat, por jo civile, dmth., q sht nj kontrat e veant, kurse pr nga prmbajtja dhe gjendja q krijohet, sht nj institucion juridik.

33. Cka eshte prmbajtja dhe qllimet e marteses?

Prmbajtja e martess sht jetesa e prbashkt. Jetesa e prbashkt sht berthama e martess. Qllimet e martess jan: a) qllimi natyror prfshin marrdhniet intime midis bashkshortve dhe lindjen e fmijve; b) qllimi moral i martess qndron n llojet e ndryshme t ndihms s dyanshme midis bashkshortve, q mund t jet e natyrs materiale (nprmjet ushqimit) dhe morale (nprmjet kshillave, ngushllimeve, etj.); c) qllimi shoqror i martess qndron n faktin s martesa sht baz e familjes, e familja sht baz e shoqris. N martes realizohen edhe interesat e shoqris, prandaj shoqria ka pr detyr q me instrumente juridike dhe me instrumente tjera t krijoj kushte t nevojshme pr martes t harmonishme. N martes n rend t par realizohen interesat personale, lumturia personale, fati personal, etj.

34. Cilat jan kushtet pr lidhjen e martess ndahen: 1. kushtet materiale dhe 2. kushtet formale.

1. Kushtet materiale jan: a) kushtet thelbsore, b) mosekzistimi i pengesave t martess, c) mosekzistimi i ndalesave, dhe ) lidhja e martess me qllim t jetess s prbashkt.

35. Cilat jan kushtet thelbsore? - Kushtet thelbsore jan: a) dallimi i seksit martesn mund ta lidhin vetm dy persona me sekse t kundrta, mirpo, psh., mund t ndodh q martesn e lidhin nj grua me nj person biseksual-hermafroid, dhe n qoft s t ai mbizotron seksi femror, martesa e tij do t jet e paqen-joekzistuese, absolutisht nule; b) hiri i palve vullneti i lir i t fejuarve. Deklarimi i vullnetit nga personat e tret nuk sht i plotfuqishm, prjashtimisht lejohetn raste t smundjes, por me prokur. Hiri i palve nuk mund t kufizohet me far kushti apo afati kohor; dhe c) forma e parashikuar me ligj pr lidhjen e martess prfshin kompetencat e organit para t cilit lidhet martesa sipas ligjit.

36. Cilat jane pengesat e marteses dhe klasifikimi?

Pengesat jan faktet ose rrethanat q pengojn lidhjen e martess s plotfuqishme, dhe mosrespektimi i tyre sjell anulimin e martess. Sipas LMMFK-s, pengesa martese jan: ba) mungesa e vullnetit, bb)martesa ekzsistuese, bc) smundja psikike dhe paaftsia pr t gjykuar, b) gjinia dhe bd) mituria.

37. Si ndahen keto pengesa martesore? - N teori t gjitha kto pengesa martese ndahen n disa grupe: a