E çmendur pas futbollit - koha.mk fileVetëm një referendum i dytë shpëton britanikët E PËRDITSHME INFORMATIVE Koha Shkup, 28 janar - Shumica e qytetarëve në Maqe-doni me vështirësi

Vetëm një referendum idytë shpëtonbritanikët

ww

w.k

oha.m

k

E PËRDITSHME INFORMATIVE

Koha

Shkup, 28 janar - Shumica e qytetarëve në Maqe-doni me vështirësi i mbulojnë nevojat e tyreelementare me të ardhurat e pakta mujore. Njëe treta e qytetarëve thonë se me shumë vësh-tirësi e kalojnë muajin, 26 për qind thonë sembijetojnë vështirë, 29.4 për qind thonë sembijetojnë me vështirësi të caktuara. Vetëm13 për qind e popullatës thotë se e kalojnëmuajin lehtë. Sipas anketës së Entit të Stati-

stikës me titull "Kushtet për të ardhurat dhe tëjetesës në Maqedoni në vitin 2016", afër 7 përqind e amvisërive kanë tualet jashtë shtëpive,afër 6 për qind nuk kanë as vaskë apo dush,ndërsa 13.5 për qind jetojnë në kushte joa-dekuate të jetesës (çati që pikon , mure të lagë-shta ose xhama të thyer). Nga ana tjetër, 46 përqind e popullatës nuk posedojnë kompjuter,ndërsa 37 për qind nuk posedojnë...

Varfëria është ulur këmbëkryq

15 DEN

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

S’ka dy diploma me ca provimetdiferenciale

Laramania e programeve studi-more brenda të njëjtit fakultet,jo çdoherë mundëson pajisjenmë dy diploma, pra kualifikiminme dy profesione të ndryshmevetëm duke iu nënshtruar disaprovimeve diferenciale. Sipaskompetentëve të Fakultetit Filo-logjik “Bllazhe Koneski”, nëShkup, rikualifikimi nuk nënkup-ton edhe profesion të ri. Janë gjë-ra krejt të ndryshme të cilat bu-rojnë nga...

-30c |+90c

Te serbët,çmimi i ujitmë i lirë, por askushs’paguan

Optimist përemrin, takimet

vazhdojnë

Takimi TATIMI IDYFISHTË

� Fq.4 Fq.6 � Fq.19

Fukaraja paguan dy herë!�

Me dhjetë grupe deputetësh dhe me mbi 32 mijë amendamente, VMRO-DPMNE do të tentojë tabllokojë dhe me këtë - të ndryshojë nenet e Ligjit për përdorimin e gjuhëve. LSDM akuzon se VMROështë kundër vlerave evropiane dhe kundër konceptit të një shoqërie për të gjithë, ndërsa BDIparalajmëron se e kanë çelësin për të hedhur poshtë amendamentet e partisë së Mickovskit

LIGJI PËR GJUHËT SOT SËRISH NË SEANCË

Fq.16

Fq.6

Fq.3

Fq.17

Fq.5

Viti XII • Numri 3278 • e hënë 29 janar, 2018

AKTUALE

GLOBI

RAJON

VMROs'mbushet Me mend!

E "çmendur" pas futbollit

� Fq.14

82-vjetori i lindjes

Botohenvargjet epanjohura të Kadaresë

2 AKTUALEKoha, e hënë 29 janar, 2018

2

Ismail Qemali, në fakt quhej Ismail bej Vlora. Emri i tij undryshua gjatë kohës së regjimit komunist mbibotëkuptime komuniste ndaj titullit “Bej”, por asnjëherëasnjë historian dhe personalitet nuk e ka shpjeguar këtëndryshim. Ismail Qemali ishte një nga personazhet mëtë rëndësishme të familjes së njohur Vlora, një familje epasur dhe me shumë tradita, dhe që ka nxjerrë shumëpersonazhe të rëndësishëm në jetën politike shqiptare.

Ismail Qemali lindi më 16 tetor 1846 në Kaninë të Vlorësdhe vdiq më 24 janar të vitit 1919 në Peruxha të Italisë.Vetëm pas vitit 1990 është mësuar nga historiani turkme orgjinë shqiptare, Nexhip Alpan, që ditëlindja eIsmail Qemalit ishte në një ditë me atë të Enver Hoxhës.Në tekstet e historisë së Shqipërisë dhe tekstetmësimore datëlindja është shkruar më 24 janar 1844. Nëfakt ajo është më 16 tetor 1844.

NDALENI QYMYRIN"Rreth 5 mijë punëtore të KEK-ut për çdo vit marrinfalas një kamion qymyr. Ky kamion ka diku 12-13 tonqymyr, dhe shitet për 250 euro. Po ashtu, edhe mijëratonelata tjera të qymyrit u shiten direkt atyre që nukjanë punëtor të KEK-ut, dhe një sasi e madhe nxirretnëpër miniera private të qymyrit - atëherë del se nëtreg gjate sezonës së dimrit shiten dhe digjen medhjetëra e mijëra tonelata qymyr. Sot në Prishtinë, dhe fshatrat përreth, pothuajse nukka shtëpi që nuk ka te instaluar ngrohjen qendrore.Dhe të gjitha këto shtëpi për shkak të kostos së ulet,po përdorin qymyrin për ngrohje. Një të afërm që epyeta një ditë se sa shpenzon qymyr në kaldajen e tijtë ngrohjes qendrore, më tha se mesatarisht ‘një thesqymyr për çdo dy orë’. Tash llogariteni se sa qymyriështë duke u djegur çdo 24 orë në Prishtinë dherrethinë. Shto këtu edhe veturat, këta janë dy faktorët kryesorqë po e shkaktojnë ndotjen katastrofale në Prishtinë,dhe jo oxhaqet e KEK-ut nga Obiliqi. Agjensioni PërMbrojtje të Mjedisit, bashkë me institucionet tjeraqeveritare, sa na tregojnë a duhet me i hap a jodritaret, duhet të ofrojnë zgjidhje për këtë katastrofeekologjike! Së pari, urgjentisht duhet ndaluarpërdorimin e qymyrit për ngrohje. Sigurisht, dukegjetur alternativa te reja... Psh, investime urgjente në shtrirjen e kogjenerimit nësecilën lagje të Prishtinës, Fushë-Kosovës, Obiliqit dhefshatrave përreth!", shkruan në profilin e tij në FB,gazetari Ilir Mirena.

BATO STANISHIQI DHE FAHRI TESHKABUDALLA"Nga dita e sotme më nuk do ta vajtoj largimin e tyrenga Lëvizja. Përfundimisht ata më nuk e meritojnëvëmendjen tonë as emrin e shenjtëruar të ëndrrësshqiptare Vetëvendosje! Le të bëjnë parti të re me sponsorin e tyre medialBato Stanishiqin dhe me Fahri Teshkabudallën...",shkruan në Facebook, publicisti Salih Kabashi.

ABSURDITETI I AMENDAMENTEVE"Absurditeti i 30.000 amendamenteve nuk është përligjin për gjuhën, sepse atë e kishin pranuar dhes'kishin vërejtje, por për 'shpëtimin' e tyre", shkruan nëprofilin e tij në Facebook, deputeti i BDI-së, ArtanGrubi, duke ironizuar me mbi 30 amendamentet eVMRO-së kundër Ligjit të gjuhëve.

Gjendja e sigurisë në veri tëKosovës është e qëndrueshmedhe qytetarët nuk kanë arsyetë kenë frikë. Kështu të paktënka thënë shefi operativ iPolicisë së Kosovës për Veriun,Zeljko Bojiq. Ai ka thënë për “Radio KontaktPlus” se gjendja e sigurisë nëkomunat e Mitrovicës sëVeriut është e qetë Bojiq karikujtuar se ditëve të funditnëpër këto zona nuk ështëshënuar asnjë incident serioz.Megjithatë Ministria eJashtme e Gjermanisë gjatëditës së djeshme paralajmëroiqytetarët e saj se duhet tëshmangin lëvizjet në veri, pasisituata është e tensionuar.“Situata në veri të Kosovësmbetet e tensionuar”, thuhejnë një deklaratë të kësajministrie. E duke aluduar nëkëto deklarimi, ministri serb imbrojtjes, Aleksandar Vulinkërcënoi duke thënë se ushtriaserbe po monitoron situatënnë veri të Kosovës. Madje, ai theksoi se shërbimetserbe i kanë vërtetuarpretendimet e shtetitgjerman. Ndaj Vulinit, reagoiEnver Hoxhaj, i cili tha sedeklaratat e tij janë kërcënimpër Kosovën.

(Gazeta Metro, 28 janar)

Kryeministri grek, AleksisCipras, i ka informuardrejtuesit politikë në Athinëmbi bisedimet që ka zhvilluarkëto ditë me Shqipërinë eMaqedoninë. Duke iu referuarbisedimeve me Shqipërinë, aika thënë se rruga tashmëështë hapur për normalizimine plotë dhe përmirësimin emarrëdhënieve mes dyvendeve. “Ne jemi të gatshëm për njëmarrëveshje strategjike meShqipërinë, e cila do zgjidhëdallimet thelbësore dhe doçojë drejt nxitjes sënegociatave të Shqipërisë përpranimin e saj në BashkiminEvropian”. Cipras ka shtuar se“një konsensus i gjerë politikduket se po krijohet për këtëçështje, të cilën unë emirëpres”. “Për fqinjinShqipërinë informova liderëtpolitikë se është hapur rrugapër zgjidhjen e divergjencavedhe normalizimin e plotë tëmarrëdhënieve mes dyvendeve. Sipas tij, lidershipi i ripolitik maqedonas ka vullnetpër të negociuar për njëzgjidhje të reciproke tëpranueshme për çështjen eemrit, një çështje që kapërcaktuar marrëdhëniet mesdy vendeve në 25 vitet efundit.

(TV Klan, 28 janar)

MEDIACitate

NËS

E N

UK

E

KEN

I D

ITU

R...

LIDERI ME MJEKËR OSE ME SYZE"35.000 amendamente nga VMRO-DPMNE kundërLigjit të Gjuhës Shqipe?! VMRO mund ta reformojë pamjen e liderit memjekër ose me syze, por përderisa nuk reformonmendësinë politike, sidomos në raport meshqiptarët, asnjëherë nuk mund të udhëheqin njëMaqedoni multietnike. P.S Deklarata e përbashkët dhe tryeza shqiptaredoemos të funksionojë, do apo jo lideri i BDI-së",shkruan në profilin e tij në Facebook, anëtari iKryesisë Qendrore në Aleancën për Shqiptare,Flakron Bexheti.

A është e mundur që gazetarët e njëjtë në Kosovë, të cilët fillimisht mbë-shtetnin iniciativën për themelimin e Gjykatës Speciale, tani e mbrojnëtë kundërtën e asaj që e kishin thënë, duke u munduar ta bindin publikunse shfuqizimi i Ligjit për këtë gjykatë tani është i arsyeshëm. Ky është njëproblem që nuk i përket vetëm realitetit kosovar, kur gazetarët i përshta-ten diskursit të politikanëve dhe brenda një harku të shkurtër kohorpikëpamjet e tyre lëvizin nga njëri esktrem te tjetri. Por shfaqja kaq e ha-pur e këtij disbalanci në mes të interesit publik dhe llogarive të vogla tëpolitikanëve, ka një kosto të riparueshme për shëndetin etik e profesio-nal të audiencës. Gjithmonë në qendër të një debati ndodhet një kauzëdhe ajo mbrohet apo atakohet nga përfaqësues të ndryshëm, varësishtnga këndi i dioptrisë politike e konjukturale. Në Kosovë, fillimisht kundërGjykatës Speciale ishte vetëm Lëvizja Vetëvendosje dhe mediat, gati papërjashtim, u rreshtuan në një sulm frontal kundër kësaj force politike.Tani kur rrethanat kanë ndryshuar, të njëjtat media janë rreshtuar nëanën e atyre politikanëve të cilëve aktualisht po iu pengon Gjykata Spe-ciale. Është ky një moral i ulët profesional i një gazetarie që me vetëdë-shirë po bëhet repart i zgjatur propagandistik i politikës, duke e shndër-ruar hapësirën publike tela me gjemba para hundëve të diplomatëvePerëndimorë.

Humbja e integritetit etik e profesional të mediave dhe gazetarëve pondodhë në një kohë kur Kosovës i nevojitet më tepër se kurdoherë njëmasë kritike që do të ishte jo vetëm korrigjuese e politikës por edhe njëvalvule ndihmëse që do të vinte në qarkullim ide e pikëpamje alternati-ve. Futja pa kriter e gazetarëve e opinionistëve të ndryshëm në struktu-rat shtetërore, në vend se të rregullonte imazhin e politikanëve në sytë epublikut, ka ndodhur e kundërta. Gazetarët e rikomponuar në aparatçikshtetërorë, janë bërë ‘’zagarë’’ kujdestarë të politikanëve që ua sjellinpara këmbëve trofeun e ngordhur të publikbërjes. Punën e zakonshmetë zyrtarëve që kishin përpiluar komunikata të thjeshta, tani po e bëjnëalamet emra të gazetarisë, të cilët mediat po i lexojnë me syza të tjera.

Politika ka nevojë për kompetentë nga brenda për ta menaxhuar, dhe përmedia nga jashtë për ta kritikuar. Nëse kompetentët mbesin jashtë po-litikës, ashtu siç po ndodhë aktualisht, kurse gazetarët futen në politikë,atëherë diçka nuk është në rregull. Është diçka që nuk funksionon. Përf-shirja e përfaqësuesve të medias nëpër parti politike do të ishte norma-le sikur me kohë ta kishim rregulluar raportin mes fjalës së lirë dhe ve-primit politik. Do të ishte normale sikur partitë politike të ndienin nevojënga brenda për mungesë kuadrosh që dinë të kritikojnë apo të formojnëopinion publik. Nëse kritikën e huazon nga media dhe e kompenson simall i munguar në parti politike, atëherë shtrohet një pyetje fundamen-tale: Si t’iu besojmë kritikuesve të ardhshëm që vijnë nga fusha e media?Kur politika shpreh mendime publike përmes gazetarëve ‘’të pavarur’’, siçpo ndodhë aktualisht në Kosovë, me rastin e fushatës kundër GjykatësSpeciale, s’do mend se viktimë e parë e këtij konfuziteti publik bien vetëndjekësit e kësaj politike, por edhe një audiencë më e gjerë e cila e ka tëvështirë ta dallojë kufirin se ku mbaron politika e keqe dhe ku fillon ga-zetaria e pamoralshme. Amoraliteti i kësaj aleance si produkt final ka ar-miqësimin e Kosovës me Perëndimin dhe për pasojë - degradimin egjithë asaj që është arritur me mund e gjak.

EDITORIAL|||| |||||||||||||||||||||||

Emin AZEMI

CILA ËSHTË DITËLINDJA E VËRTETË E ISMAIL QEMALIT

Amoraliteti i një aleance

Fatos RUSHITI

Shkup, 28 janar - Parlamenti i Ma-qedonisë sot në ora 11 duhet ta fil-lojë seancën e 32-të, ku në rend tëditës është Ligji për përdorimin egjuhëve, në lexim të tretë, me të ci-lin avancohet përdorimi i gjuhës sh-qipe, e i cili është kthyer nga ana epresidentit të shtetit Gjorge Ivanovpa dekret të nënshkruar dhe me vë-rejtje të shumta. Seancën për këtëligj, kryetari i Parlamentit, TalatXhaferi e caktoi në afatin e para-parë dhe e vendosi në votim të seri-shëm, ndërsa për Ligjin janë para-shtruar edhe mbi 32.000amendamente rekord nga ana eVMRO-DPMNE-së opozitare. Kaqamendamente deri tani nuk janëparashtruar për asnjë ligj në Parla-ment. Amendamentet janë para-shtruar gradualisht të premten dheshtunën nga ana e deputetëve tëVMRO-DPMNE-së, ndërsa pas për-fundimit të afatit të shtunën në ora

16:30, nga shërbimet e Parlamen-tit informuan se kanë marrë mbi32.000, ndërkaq nga partia opozita-re VMRO potencuan se bëhet fjalëpër mbi 30.000. Përmbajtja eamendamenteve, sipas Rregulloressë Parlamentit, duhet të jetë në paj-tim me vërejtjet e presidentit Iva-nov. Partitë nga shumica në pushtet- LSDM dhe BDI, ashtu sikurse Lë-vizja BESA dhe Aleanca për Shqip-tarët nuk parashtruan amenda-mente për ligjin. LSDM-ja përmeskumtesës reagoi, duke potencuarse qartë është se VMRO-DPMNE-januk ka kapacitet t'i braktis politikate destruktimit dhe të bllokadave, tëcilat shkaktojnë tensione politike,ndarje dhe përçarje në shoqëri.

"VMRO-DPMNE-ja deri tani kapasur mundësi të merr pjesë në

procesin e miratimit të Ligjit përpërdorimin e gjuhëve, por në vendtë kësaj, partia opozitare mezgjedhje të saj, zgjodhi të mos merrpjesë në procesin reformues", njof-tuan nga LSDM-ja. Lajmërimi seVMRO-DPMNE do të kthehet nëParlament vetëm për të bllokuarnjë ligj, akuzon LSDM, është edhenjë dëshmi se partia opozitarevazhdon të punon kundër interesa-ve të qytetarëve dhe shtetit, qëlli-mi i vetëm i saj është të krijon bl-lokadë politike të re me të cilën dobllokohet procesi reformator.

"Me sjelljen e tillë, VMRO-DPM-NE është kundër vlerave evropianedhe kundër konceptit të një shoqë-rie për të gjithë, edhe njëherë e vër-tetoi se nuk merakoset për interesatdhe nevojat e qytetarëve, por luan

lojëra të ulëta dhe të lexueshme po-litike. Ligji për përdorimin e gjuhë-ve është në përputhshmëri më Ku-shtetutën dhe Amendamentin e5-të dhe i njëjti nuk favorizon dhenuk diskriminon asnjë gjuhë, por eavancon përdorimin e gjuhëve të tëgjithë komuniteteve jo-shumicë qëjetojnë në Maqedoni, ndërsa për-dorimi i gjuhës maqedone dhe shk-rimi i saj cirilik edhe më tutje mbe-ten gjuhë dhe shkrim i vetëm zyrtarnë territorin e Republikës së Maqe-donisë, në marrëdhënietndërkombëtare, mbrojtje, politikënmonetare dhe policinë qendrore.Çdo hap drejtë ndërtimit të një sho-qërie për të gjithë, koncept në të ci-lin LSDM beson fuqishëm dhe i cilika marrë mbështetje nga qytetarëtnë ciklet e fundit zgjedhore, është

në interes të Republikës së Maqedo-nisë dhe qytetarëve të saj", thuhetnë reagimin e LSDM-së

Ndryshe, amendamentet e pa-rashtruara do të shqyrtohen vetëmnë seancë plenare. Propozuesit eamendamenteve kanë të drejtë nëtre minuta ta elaborojnë secilinamendament veçmas, ashtu që si-pas llogarive të caktuara, për këtëdo të nevojiten 145 ditë. Koordina-torët kanë të drejtë edhe në vërejtjeprocedurale nga tre minuta. Që tëmiratohet amendamenti, nevojitettë votojnë 61 deputetë. Deputeti iVMRO-DPMNE-së, Vllatko Gjorçev,i cili i koordinon deputetët e kësajpartie në Parlament, paralajmëroise ata do të paraqiten "si edhe deritani", respektivisht me dhjetë grupetë deputetëve.

Me dhjetë grupedeputetësh dhe me mbi32 mijë amendamente,VMRO-DPMNE do tëtentojë ta bllokojë dheme këtë - të ndryshojënenet e Ligjit përpërdorimin e gjuhëve.LSDM akuzon se VMROështë kundër vleraveevropiane dhe kundërkonceptit të njëshoqërie për të gjithë,ndërsa BDIparalajmëron se e kanëçelësin për të hedhurposhtë amendamentete partisë së Mickovskit

VMRO s'mbushet ME mend!Koha

3AKTUALEKoha, e hënë 29 janar, 2018

Tetovë, 28 janar - Delegacioni qeveri-tar të shtunën e vizitoi shtëpinë edjegur të familjes Zylbeari në Te-tovë dhe shprehu ngushëllime përtragjedinë në të cilën jetën ehumbën nëna Fatimja me katër fë-mijët e saj minoren. Në delegacio-nin qeveritar ishin ministri i Punëvetë Brendshme Oliver Spasovksi, mi-nistrja e Punës dhe Politikës Socia-le Mila Carovska dhe zëvendëskrye-ministri përgjegjës për zbatimin e

Marrëveshjes së Ohrit dhe sistempolitik Hazbi Lika, ndërsa ishin tëmbështetur nga kryetarja e ko-munës së Tetovës Teuta Arifi me ba-shkëpunëtorët e saj. Ministri Spaov-ski, tha se vizita është që t'ju japin

ngushëllime në emër të kryetaritZaev dhe në emër të anëtarëve tëQeverisë së Republikës së Maqedo-nisë. "Kjo është një tragjedi emadhe që ka ndodhur në Tetovë ecila na ka tronditur të gjithëve,

tragjedia është më e madhe për fa-milje, për qytetarët e Tetovës dhepër Republikën e Maqedonisë. Kjoduhet të jetë një mësim për tëgjithë ne që bashku të përfshiheminë përmirësimin e kushteve për jetë

në Maqedoni me qëllim që të pa-mundësohen tragjeditë e tilla në tëardhmen. Sot e dorëzuam ndihmëne cila është simbolike nga ana e Qe-verisë, sollëm vendim për ndihmëtë familjes në vlerë prej 300.000denarëve dhe me ndihmën që edhuroi kryetarja e Komunës, TeutaArifi që t'i shërbejë familjes dhe tëmund të vazhdojnë me jetën", dek-laroi ministri Spasovski.Në lidhjeme atë nëse dihen arsyet për zjarrin,Spasovski u përgjigj se inspektiminga ana e SPB Tetovë ka përfunduarndërsa procedura për ekspertizëështë në vijim. "Kur do të përfun-dojnë ekspertizat atëherë do t'i kon-firmojmë edhe arsyet. Sipas infor-macioneve të para, është e mundurqë zjarri të kishte shpërthyer ngadefekti dhe vjetërsimi i instalimitose nga ndonjë aparat i ngrohjes",theksoi ministri Spasovski. (U.H)

DELEGACIONI QEVERITAR E VIZITOI FAMILJEN ZYLBEARI

Dalin rezultatet e para të tragjedisë në Tetovë"Kur do të përfundojnë ekspertizatatëherë do t'i konfirmojmë edhearsyet. Sipas informacioneve të para,është e mundur që zjarri të kishteshpërthyer nga defekti dhe vjetërsimii instalimit ose nga ndonjë aparat ingrohjes", theksoi ministri Spasovski

LIGJI PËR GJUHËT SOT SËRISH NË SEANCË, VMRO ME MBI 32 MIJË AMENDAMENTE ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||


Athinë, 28 janar - Sipas modelit tëMarrëveshjes për fqinjësi të mirëme Bullgarinë, me konsensus mesdy qeverive, e pastaj ratifikimin në

dy kuvendet, të mbyllet çështja përemrin, propozon kryetari i Bashki-mit Demokratik për Integrim, AliAhmeti në intervistë për gazetëngreke "Katimerini". Ai thotë se kohëmë të mirë për marrëveshje se taninuk ka dhe sqaron se qeveria do tënegociojë që të arrijë marrëveshje,e jo vetëm te negociojë. Me titull"Zgjidhje tani, pa referendum", edi-cioni javor i gazetës greke "Katime-rini", njofton korrespodenti i MIA-s nga Athina, i transmetonqëndrimet e liderit të BDI-së lidhurme negociatat për emrin mes dyvendeve.

"Mënyra më e mirë për mbyl-ljen e kësaj çështjeve është mode-li i Marrëveshjes për fqinjësi tëmirë mes Shkupit dhe Athinës,përmes konsensusit mes dy qeve-rive, e pastaj ratifikimi në dy Parla-mentet", thotë Ahmeti në intervi-stë, duke sqaruar se qeveria dheopozita kanë përgjegjësi historike

të arrijnë marrëveshje dhe t'i dër-gojnë qytetarët dhe vendin nëNATO dhe BE. "Do të marrim pjesënë negociata që të arrijmëzgjidhje, e jo vetëm që të nego-ciojmë. Na nevojitet zgjidhje, edheneve në Shkup edhe juve nëAthinë. E kohë më të mirë se taninuk ka", tha Ahmeti. Lidhur mepropozimet dhe idetë e Nimicit, aithotë se qeveria së bashku me opo-zitën i shqyrton dhe tenton të ketëqasje pozitive dhe konstruktive. Li-deri i BDI-së, sqaron se termi "Ma-qedonI" ka qenë pjesë e propozi-meve edhe në vitin 2008 nëBukuresht, por edhe në vitin 2011,në kuadër të propozimit "Repu-blika Maqedonia Veriore".

"Termi Maqedoni në emrin evendit tonë nuk paraqet kërcënimpër integritetin territorial dhe so-vranitetin e Greqisë", thotë Ametipër gazetën "Katimerini" dhe u po-rositi grekëve që të jenë të sigurt se

vendi i ynë nuk ka pretendim terri-torial ose diçka të ngjashme përvendin e tyre, dhe se është absurdetë supozohet një gjë e tillë. Ahme-ti paralajmëron se moszgjidhja eproblemit mund t'i ringjallë qën-drimet e vjetra për kufinjë të rinjnë Ballkan."Nëse ky kontest nuk zgjidhet,

punët mund të jenë shumë të kë-qija. Kur punët shkojnë keq për ne,kjo gjithsesi se do të ketë pasojaedhe për Athinën dhe me këtëmund të ringjallen ambiciet e vje-tra të qarqeve të ndryshme meqëndrime arkaike për ndarje, përkufinj të rinj në Ballkan. Vlerësoj sekjo është shumë e rrezikshme përtë gjithë ne në tërësi", sqaron lide-ri i BDI-së. Lidhur me atë nëse dhesa është i mundur konsensus nëMaqedoni për çështjen me emrin,Ahmeti dërgon kritika deri te pre-sidenti, Gjorge Ivanov. "Zotëri Iva-nov lëshoi mundësi të shkëlqyer

që ta përmirësojë autoritetin e tijte shqiptarët, duke lënë edheshenjë të tij në përfundimin e pje-sës rregullative të Marrëveshjes sëOhrit. Unë pres të mos ketë qasjetë njëjtë edhe për çështjen aq se-rioze për emrin", tha kryetari i BDI-së Ali Ahmeti në intervistën përedicionin javor të gazetës greke"Katimerini".

Shkup, 28 janar - Takimi i kreut sh-tetëror dhe politik të vendit për pro-pozimet e ndërmjetësuesit të KB-së Methju Nimic për zgjidhjen ekontestit me emrin informativ dhekonstruktiv, ishte vlerësimi i tëgjithë pjesëmarrësve në takimin nëKlubin e deputetëve, i cili zgjati mëshumë se pesë orë. Asnjë nga pjesë-marrësit nuk dëshironte të elabo-ronte detajet e propozimit të Nimi-cit, nëse ky propozim ishte ipranueshme dhe nëse kishte paj-tueshmëri midis subjekteve poli-tike. Ata njoftuan takime të tjera tëtilla për koordinimin e pozicionevepër zgjidhjen e kontestit me emrin.Kryeministri Zoran Zaev ka dekla-ruar pas takimit me liderët se kyproces kërkon përkushtim, përf-shirje dhe përgjegjësi politike meqëllim ndërtimin e konsensusit na-cional. "Me zgjidhjen e kontestit bi-lateral për emrin që zgjat 25 vjet,synojmë të kemi përparim për inte-grimin e vendit në BE, që është erëndësishme për interesat naciona-le të vendit", tha Zaev. Ai tha semarrëveshja mund të arrihet nëseekziston vullnet politik dhe kurajonga ana jonë por edhe zgjidhjaështë e mundur nëse ky vullnet po-litik ekziston edhe në palën greke."Integrimi së bashku me reformatdhe masat ekonomike janë kryeso-

re për një jetë më të mirë për tëgjithë qytetarët e RM-së", shtoi krye-ministri. Pas përfundimit të takimit,kreu i BDI-së Ali Ahmeti tha paragazetarëve se ky është fillimi i fun-dit i një procesi shumë të rëndësi-shëm. Sipas Ahmetit Maqedonia eka vendin në BE dhe në NATO e kjoduhet të ndodhë sa më parë. "Ështëshumë e rëndësishme që vendi ynëtë jetë pjesë e NATO-s dhe e Bashki-mit Evropian, të ketë paqe dhe sta-bilitet të qëndrueshëm", deklaroiAhmeti. Mbledhja u mbajt me ini-ciativë të Ministrisë së Punëve të Ja-shtme. Në mbledhje, morën pjesë

kryeministri Zoran Zaev, ministri iPunëve të Jashtme Nikolla Dimi-trov, ministrja e Mbrojtes RadmillaShekerinska. Të pranishëm ishinedhe kryetari i BDI-së, Ali Ahmeti icili ishte i shoqëruar nga Hazbi Likadhe Bujar Osmani, zëvendëskrye-ministër për Çështje Evropiane.Kryetari i VMRO-DPMNE-së, Hri-stian Mickovski në takim ishte ishoqëruar nga Aleskandar Nikol-lovski dhe Vllado Misajllovski. Pre-sidenti Ivanov theksoi se në takimZaev dhe Dimitrov i njoftuan atapër përmbajtjen e bisedimeve qëkishin me homologët e tyre grekë,

por edhe për idetë e Nimicit që janëekspozuar në prag të ardhjes së tijnë Shkup. "Pres që në të ardhmenQeveria të na informojë dhe tëkoordinohemi për të gjitha aktivi-tetet", tha Ivanov, duke shtuar seQeveria ka përgjegjësi që dhe nëkohë të informojë opinionin. Ai nukdonte të zbulonte detaje për idetëtë Nimicit, duke thënë se kështu udakorduan në takim. Lideri iVMRO-DPMNE-së, HristijanMickovski, theksoi se takimi ishte ikarakterit informativ dhe që ngaky moment e tutje procesi ipërgjithshëm për zhvillimin e ne-

gociatave është në duart e Qeveri-së dhe se ai pret të informohet nëkohën e duhur për gjithçka që do tëndodhë në këtë drejtim. "VMRO-DPMNE mbetet unike në qëndri-min se Republika e Maqedonisëduhet të jetë pjesë e NATO-s dheBE-së dhe VMRO-DPMNE mbetetnë mbrojtjen e interesave shtetëro-re dhe kombëtare të Republikës sëMaqedonisë", tha Mickoski, i cili sh-toi se procesi i negociatave duhet tëecë përpara. Sipas tij, ky lloj koordi-nimi duhet të kishte ndodhur mëherët dhe shtoi se ai nuk dëshirontë komentojë propozimet e Nimi-cit, sepse procesi ende është në zh-villim e sipër.

ALI AHMETI PËR "KATIMERININ"

Zgjidhja për emrin sipas modelit me Bullgarinë"Mënyra më e mirëpër mbylljen e kësajçështjeve ështëmodeli i Marrëveshjespër fqinjësi të mirëmes Shkupit dheAthinës, përmeskonsensusit mes dyqeverive, e pastajratifikimi në dyParlamentet", thotëAhmeti në intervistëpër gazetën greke"Katimerini"

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

TAKIMI I LIDERËVE PËR KONSENSUS KOMBËTAR PËR KONTESTIN ME GREQINË

Optimist për emrin,takimet vazhdojnë

"Me zgjidhjen ekontestit bilateral përemrin që zgjat 25 vjet,synojmë të kemipërparim përintegrimin e vendit nëBE, që është erëndësishme përinteresat nacionale tëvendit", tha Zaev

Pres që në të ardhmenQeveria të na informojë dhetë koordinohemi për tëgjitha aktivitetet. Qeveria kapërgjegjësi që dhe në kohë tëinformojë opinionin

GJORGJE IVANOV

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||


Therren me thikë dypersona para njëkazinoje në PrilepPersoni Z.P (54) nga Prilepi u arrestua pasime thikë i ka therr personat K.R (25) dhe M.R(26). Policia ka arrestuar sulmuesin. Ngjarjaka ndodhur para një kazinoje në Prilep. Z.P. ika therr personat, njërin në pjesën e shpinës,kurse tjetrin në stomak. Të lënduarit janëdërguar në Qendrën mjekësore në Prilep.

Plaçkitet një market në rrugën "Skupi"Dy persona tani për tani të panjohur dhe tëarmatosur me pushkë mbrëmë kanë plaçki-tur një market në rrugën "Skupi" në Shkup.Siç kumtoi MPB-ja, ngjarja është paraqiturnga e punësuara në market rreth orës 21:00.Plaçkitësit kanë hyrë në market derisa ajodhe kolegia e saj ishin në njërën prej arkave,i kanë marrë paratë nga qarkullimi ditor dhekanë ikur. Po ndërmerren masa për gjetjen eautorëve.

Me plagë nga armëzjarri pranohet meSpitalin e VelesitTë shtunën mbrëma një person nga Velesiështë sjellur i plagosur në spitalin e qytetit. “Ilënduari Z.B (42) nga fshati Vizbeg ka pasurlëndime në nëngjurin e djathtë, nga armëzjarri, pistoletë. Si rast urgjent ai është dorë-zuar në Klinikën 'Nënë Tereza' në Shkup”,njofton policia. Nga policia njoftojnë se pondërmerren masa për zbardhjen e rastit.

Një vajzë sulmohet nga qentë endacak nëParkun e QytetitNjë vajzë e moshës 20 vjeçare nga Shkupiështë sulmuar nga qentë endacak në Parkune Qytetit. Siç informon MPB-ja, dje në orën11:30, B.N. (20) ka paraqitur se derisa ka lëvi-zur në Parkun e Qytetit është sulmuar nga 5-6 qen endacak, nga të cilët njëri e ka kafshuarnë këmbën e majtë.

Hetohet zjarri në Lisiçe të ReNë një zjarr që të shtunën mbrëmashpërtheu në lagjen e Shkupit, Lisiçe e Re,tërësisht është djegur një shtëpi dhe një pje-së e shtëpisë fqinje. Nuk ka persona të lën-duar. Ministria e Punëve të Brendshme kum-toi se tërësisht është djegur një shtëpidykatëshe e B.XH. (59), si dhe çatia e një pje-se të inventarit në përdhesën e shtëpisëfqinje, pronësi e S.A. (46). Zjarri është shuartërësisht në orën 00:10 minuta nga ana e Bri-gadës për mbrojtje kundër-zjarreve të Qyte-tit të Shkupit e cila ka intervenuar me shtatëautomjete dhe 21 zjarrfikës. Merren masapër konfirmimin e arsyeve të cilat sollën derinë shpërthimin e zjarrit. Zjarri shpërtheumbrëmë rreth orës 22:00 në rrugën "MihaiëGlinka" në lagjen e Lisiçes së Re.

KRONIKË

Laura PAPRANIKU

Shkup, 28 janar - Laramania e programevestudimore brenda të njëjtit fakultet, joçdoherë mundëson pajisjen më dy diplo-ma, pra kualifikimin me dy profesione tëndryshme vetëm duke iu nënshtruar disaprovimeve diferenciale. Sipas kompetentë-ve të Fakultetit Filologjik “Bllazhe Kone-ski”, në Shkup, rikualifikimi nuk nënkuptonedhe profesion të ri. Janë gjëra krejt tëndryshme të cilat burojnë nga programete ndryshme studimore dhe silabuset elëndëve përkatëse. Kjo është çështja që, si-pas tyre, duhet ta kuptojnë të diplomuaritnë programin e përkthyesve e të cilët sy-nojnë që me pesë-gjashtë provime dife-renciale të vijnë deri te diploma e peda-gogëve, pra që të kenë mundësi tëpunësohen edhe si mësimdhënës tëgjuhës dhe letërsisë përkatëse.

Një grup të diplomuarish në Katedrëne Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Shkup, nëprogramin përkthyes nga gjuha shqipe nëmaqedonisht dhe anasjelltas, konside-rojnë se janë të pabarabartë me kolegët etyre të programit pedagog i gjuhës dheletërsisë shqipe. Sipas tyre, këta të fundit,vetëm me një “vulë nga gjykata”, përveçsemund të punojnë si mësimdhënës nëpërshkolla, pa pasur nevojë të japin provimediferenciale, mund të punojnë edhe sipërkthyes. Por, që ta fitojnë edhe ata tëdrejtën e mësimdhënies - është tepër e vë-shtirë, pohon Sebahate Jahiu. “Duhet tëkryhet edhe një gjysmë fakultet. Gjatëkatër viteve kemi studiuar si gjuhën shqi-pe ashtu edhe gjuhën maqedonase. Ështëvërtetë e pakuptimtë që të detyrohemi ja-pim nga 12 provime edhe atë që regji-strohemi edhe njëherë, nga e para nëfakultetin ku kemi studiuar”, vëren Nuhiu.Sipas saj, problemi qëndron se shumë pro-vime që janë marrë në programin epërkthyesve nuk u njihen si ekuivalente në

programin e pedagogëve. “Jemi në situatëkur fakulteti nuk i njeh provimet e veta”, sh-prehet ajo. Për të alarmuar këtë problem,javën e kaluar grupi i përkthyesve iu drej-tua Ministrisë të Arsimit dhe Shkencës(MASH) por u kthyen që atje pa marrëasnjë e përgjigje për dilemat. "As në MASHnuk u gjend dikush të na japë sqarime përkëtë situatë. Na sugjeruan që problemin tazgjidhim me kuadër të fakultetit", sqaronmë tej Nuhiu. Sakaq, e kontaktuar ngaKOHA, shefja e Katedrës së gjuhës dheletërsisë shqipe, Valbona Toska, thotë sedilema të këtilla nuk janë problem vetëmpër këtë Katedër. “Janë çështja të cilat di-skutohen në nivel të fakultetit dhe univer-sitetit, mbase edhe më gjerë. Kur një kan-didat i nënshtrohet rikualifikimit brenda tënjëjtit profesion - ata mund të japin provi-me diferenciale. Por kur kemi të bëjmë medy profesione, si në rastin konkret mepërkthyes dhe pedagogë të gjuhës dheletërsisë, gjërat ndryshojnë. Duhet që kan-didatët të bëjnë regjistrimin në programine ri studimor dhe pas kësaj, ti nënshtrohenprocesit të njohjes së provimeve nga pro-grami i parë studimor”, pohon Toska. Meqëbëhet fjalë për programe të ndryshme stu-dimore, pra për kualifikime të reja, sipassaj, është e kuptueshme që të ketë shumë

më tepër se 5-6 provime diferenciale. “Pro-blemi me përkthyesit nga fakulteti jonë (e,jo vetëm), është se ata duan të vijnë te di-ploma e dytë duke dhënë vetëm disa pro-vime diferenciale, pra vetëm të lëndëve qënuk i kanë kaluar si përkthyes. Kjo nukështë e mundur”, shprehet ajo. Sepse, edhetë disa lëndë të tjera, që ata i kanë marrë sipërkthyes kanë dallime në silabusuet elëndëve, pra në qasjen, fondin e orëve dheshkallën e thellimit të studimeve të asajlënde. “Për shembull, ndryshe punohet sin-taksa me grupin e përkthyesve dhe ndry-she me grupin e pedagogëve”, sqaron To-ska, e cila është edhe ligjëruese e lëndës sëSintaksës dhe disa gramatikave në kate-drën e shqipes në Shkup. Përveç kësaj, janëdisa lëndë si dialektologjia, didaktikat, me-todikat, psikologjia, pedagogjia, teoria eletërsisë dhe të tjera, të cilat përkthyesitnuk i kanë pasur fare në programin e tyre tëstudimeve. Të gjitha këto lëndë, thotë seduhet të jepen që kandidati të mund tëvjen deri te një kualifikim i ri. Çështja evulës së përkthyesve, të cilën mund ta mar-rin pedagogët e gjuhës dhe letërsisë, ështëdiçka tjetër. Vetë shkalla e kualifikimit tre-gon për këtë, pra bëhet fjalë për vulë tëcilën e jep gjykata dhe jo për diplomë qëmerret në universitet.

RIKUALIFIKIMI NUK NËNKUPTON KUALIFIKIM PËR PROFESION TË RI

S’ka dy diploma me caprovimet iferenciale

THIRRJE ARSIMTARËVE TË DORËZOJNË PROPOZIME PËR PROGRAMET ARSIMORE

Ministria e Arsimit dhe Shkencës u bërithirrje arsimtarëve, si dhe personavekompetent dhe të interesuar, që aktivishttë kyçen në procesin e ndërtimit të modelittë ri për arsimin fillor dhe të dorëzojnëkritikat e tyre, komentet dhe propozimetpër përmirësimin e programit mësimor."Që të krijojmë model arsimor më të mirëdhe më cilësor, duam të dëgjojmë zërindhe mendimin e personave të cilët çdo ditëjanë të kyçur në procesin arsimor –

mësuesit. Në këtë drejtim do të krijojmëmodel të ri për arsimin fillor dhe planprograme të reja për nxënësit e klasave 1,2, dhe 3", kumtojnë nga MASH. Grupi ipunës i cili do të krijojë modelin e riarsimor, përbëhet prej ekspertëve tëfushës, profesorëve të Fakultetit Filologjikdhe Institutit Pedagogjik, por edhepraktikantë të fushës, gjegjësishtmësuesit të cilët punojnë me nxënësit eklasave 1, 2 dhe 3.

Valbona Toska, shefe eKatedrës së gjuhës dheletërsisë shqipe në Shkup, thotëse dilemat e rikualifikimit dhekualifikimit të ri diskutohen nënivel të fakultetit, universitetitdhe më gjerë. Përkthyesitkonsiderojë se janë tëpabarabartë me kolegët e tyrepedagogë. Këta të fundit vetëmme një vulë nga gjykata mundtë punojnë edhe përkthyes,ndërsa ne duhet të regjistrojmëfakultetin nga e para dhe tëjapim 12 provime, shprehetSebahate Nuhiu

Koha

Fisnik PASHOLLI

Shkup, 28 janar - Shumica e qyte-tarëve në Maqedoni me vështirësii mbulojnë nevojat e tyre elemen-tare me të ardhurat e pakta mujo-re. Një e treta e qytetarëve thonë seme shumë vështirësi e kalojnëmuajin, 26 për qind thonë sembijetojnë vështirë, 29.4 për qindthonë se mbijetojnë me vështirësitë caktuara. Vetëm 13 për qind epopullatës thotë se e kalojnëmuajin lehtë.

Sipas anketës së Entit të Stati-stikës me titull "Kushtet për tëardhurat dhe të jetesës në Maqe-doni në vitin 2016", afër 7 për qinde amvisërive kanë tualet jashtështëpive, afër 6 për qind nuk kanëas vaskë apo dush, ndërsa 13.5 përqind jetojnë në kushte joadekuatetë jetesës (çati që pikon , mure të

lagështa ose xhama të thyer). Ngaana tjetër, 46 për qind e popullatësnuk posedojnë kompjuter, ndërsa37 për qind nuk posedojnë as ve-turë.

Statistika tregon se 37 për qinde popullatës nuk kanë shkuar nëkontroll mjekësor apo mjekim përshkak të mungesës së parave,

ndërsa afër 60 për qind janëpërgjigjur se nuk kanë shkuar nëdentist, për shkak se nuk kanëmundësi ti lejojnë vetes diçka tëtillë.

Anketa e statistikës tregon se21.9 për qind e popullatës apo mbi450 mijë qytetarë në vend janë tëvarfër. Të varfër janë edhe 9 për

qind e të punësuarve, 7 për qind epensionistëve dhe 41 për qind e tëpapunëve. Sipas statistikës, pragui varfërisë ka prekur qytetarët metë ardhurat 6.880 denarë për amvi-sëritë me një person, ndërsa përfamiljet me katër anëtarë janë14.488 denarë.

Analizat më tej tregojnë se

varfëria është më e madhe tek bur-rat se gratë, ndërsa të ardhura mëtë vogla kanë personat në fshatra.Amvisëritë në fshatra realizojnë170 mijë denarë pagë në vit, ndër-sa në qytet realizojnë 233 mijë de-narë.

Të ardhurat nga pensionet nëfshatra janë 57.721 denarë , ndërsa

Një e treta eqytetarëve thonë seme shumë vështirësie kalojnë muajin, 26për qind thonë sembijetojnë vështirë,29.4 për qind thonë sembijetojnë mevështirësi të caktuara.Vetëm afër 13 përqind e popullatësthotë se e kalojnëmuajin lehtë

Koha


Zejnulla VESELI

Shkup, 28 janar - Ligji i ri i Qeverisësë Maqedonisë që detyron të gjithëpersonat fizik të paguajnë TVSHnëse brenda vitit realizojnë të hyraplotësuese më të larta se 1 miliondenarë, jo vetëm që ka shumë pa-qartësi se cilat persona fizik duhettë regjistrohen si tatim pagues, por

ka shkaktuar reagime edhe tenjohës të mirë të çështjeve ekono-mike. Ata e kritikojnë Qeverinë seme këtë ligj po detyron qytetarët tëpaguajnë tatime të dyfishta shtetit.Obligimi që personat fizik të regji-strohen si obligues të TVSH-së, si-pas ekspertit ekonomik Pavle Ga-cov, i detyron qytetarët të paguajnëmë shumë tatime që të mbush

buxhetin dhe se me miratimin ekëtij ligji qëllim iu merren mëshumë para punëtorëve që me tëvërtetë punojnë ndërsa të pasuritaspak të mos të tatimohen.

"Ky ligj është në funksion qënga viti 2015, por nuk parashehsaktë se cilët persona me të hyratplotësuese mbi 1 milion denarëduhet të tatimohen. Qeveria këtë

detyrim ligjor do të ishte mirë tarealizonte përmes tatimit progresivdhe të vlente për personat e pasurgjegjësisht personat fizik që marrinrroga të larta dhe jo personat fizikqë marrin rroga minimale dhe rea-lizojnë të hyra plotësuese jashtërrogës minimale", thotë Gacov. Tëngarkosh personat që fitojnë si ek-spertë, drejtorët falimentues, per-sonat që japin hapësira me qira,personat që fitojnë me kontrataautoriale, kontrata në vepër, perso-na anëtar nëpër bordet mbikëqyrë-se dhe qytetarë që ushtrojnë ve-primtari bujqësore, eksperti Gacovthotë se i ngjan proverbit popullorse fukaraja dy herë paguan. Ai sh-prehet i bindur se Qeveria e Maqe-donisë nuk do të miraton këtë ligj icili është në kundërshtim me pro-gramin qeveritar se të gjitha masate reja që do të merren do të jenë nëdrejtim të përmirësimit të standar-dit jetësor të qytetarëve e jo siç povepron tani për momentin ku tëgjitha vendimet që merr lidhur metatimet po varfëron edhe mëshumë xhepin e qytetarëve. Edheprofesori universitar, Birçe Da-vitkovski është i mendimit se bëhetfjalë për tatim klasik të dyfishtëdhe se aspak nuk behët fjalë përtatim të ushtrimit të veprimtarisëekonomike. "Si duket është bërë

PAQARTËSI RRETH TATIMIT TË DYFISHTË

Fukaraja paguan dy herë!Ekspertët ekonomikvlerësojnë se nësepersonat fizikregjistrohen si obliguestë TVSH-së që brendavitit realizojnë të hyraplotësuese mbi 1milion denarë, atëherëqeveria po i detyronqytetarët të paguajnëmë shumë tatime që tëmbush buxhetin dhe seme miratimin e këtijligji do të goditenpunëtorët që me tëvërtet punojnë, ndërsatë pasurit do tëpërkëdhelen duke iliruar nga tatimi

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

CILËSIA E JETESËS NË MAQEDONI

Varfëriaështë

ulurkëmbëkryq

Koha

Më 28 janar të1945 ishte zëri i

Vllado Malevskitqë u dëgjua në

etër me frazën enjohur Ju flet

Radio Shkupi".Deri më 4 maj

1948,funksiononte

me ndërprerjenë emetim,

derisa uangazhuanParaskieva

Maleska dheNermine Keti, tëcilat për çdo ditë

e begatoninprogramin

në qytet janë 87.660 denarë .Gjithashtu të dhënat e raportit tre-gojnë se 30 për qind e popullatësnë Maqedoni në vitin 2016 ka qenëseriozisht e privuar materialisht,që nënkupton pamundësinë e rea-lizimit të së paku katër nga nëntënevojat themelore siç janë: page-sa e qirasë apo komunaleve,ngrohja adekuate e banesës, pa-gesa e harxhimeve të paplani-fikuara, mish në tryezën e ngrë-nies, peshq apo mish pule në çdotë dytën ditë, pushim një javor, au-tomobili personal, makinë larjeje,televizor me ngjyrë apo telefon.Studiuesit thonë se varfëria ështënjë koncept tepër kompleks dhe ivështirë për t’u matur. Andaj në30 vitet e fundit studiohet një kon-cept i ri, i cili kryesisht matet nëtregues ekonomikë. Bëhet fjalëpër përjashtimin social që nuknënkupton vetëm nevojat enatyrës ekonomike, por edhe so-ciale, kulturore e politike. Përja-shtimi social si burim kryesor kamë shumë probleme (papunësia,mungesa e kualifikimeve profe-sionale, të ardhurat e ulëta, mje-diset e papërshtatshme për të je-tuar, problemet shëndetësore,etj.). Maqedonia është shteti itretë më i varfër në Evropë, sipasEUROSTAT-it, dhe më të varfër seMaqedonia janë vetëm Shqipëriadhe Bosnje e Hercegovina.

Të ardhurat për frymë ngaProdhimi i Brendshëm Bruto nëMaqedoni janë sa 36 për qind emesatares së Bashkimit Evropian,ndërsa konsumi aktual për frymëvlerësohet në 40 për qind e mesa-tares së BE-së.


praktikë që në Maqedoni, cila doparti të vijë në pushtet, punën eparë që e bëjnë është të prekinxhepin e qytetarëve që realizojnëtë hyra plotësuese nga honorarëtapo të drejtave autoriale, për të ci-lat paguajnë tatim personal, dhetani për të njëjtën punë të reali-zuar duhet të paguajnë edheTVSH, në rast se këto të hyra tejka-lojnë vlerën prej mbi 1 milion de-narë. Është koha që shteti njëherëe përgjithmonë ta kupton se nukmund me tatimet plotësuese tambush buxhetin", thotë Borçe Da-vitkovski profesor universitar. NgaDrejtoria për të Hyra Publike infor-mojnë se aspak nuk bëhet fjalë përligj të ri, sepse ky ligj është në fuqinga viti 2015 dhe se deri më tani siobligues tatimor të TVSH-së, qërealizojnë të hyra plotësuese mbi 1milion denarë, janë të regjistruarmbi 1000 subjekte dhe se ky ligjaspak nuk ka të bëjë me ligjin përhonorar, të cilin qeveria e mëparsh-me donte ta zbatonte. Sipas DHP-së se cilët persona detyrohen tëregjistrohen si tatimobligues përpagesë të TVSH-së, nëse brendanjë viti realizojnë të hyra plotësue-se mbi 1 milion denarë do ta njof-tojnë opinionin në konferencënpër shtyp që do ta organizojë DHP-ja javën e ardhshme.

||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

Shkup, 28 janar - Disa persona tëpanjohur dje, rreth orës 17:00 ekanë goditur me gurë trenin eudhëtarëve numër 660 i cili ka lëvi-zur nga Shkupi drejt Kërçovës, kum-

toi policia. Rasti është paraqitur dyorë më vonë, rreth orës 19:00. Nukka të lënduar, është thyer xhami injë dritare të trenit. Merren masapër gjetjen e autorëve.

Shkup, 28 janar - I.R. (22) ngaShkupi, të dielën rreth orësnëntë, duke drejtuar automjet"Ford Eksport" në autostradënShkup - Tetovë, e ka humburkontrollin dhe u përplas me njëshkëmb. Siç kumtoi policia, au-

tomjeti është rrokullisur, ndër-sa I.R. dhe tre bashkudhëtarëttë moshës 22, 24 dhe 27 vjeçarëjanë lënduar dhe dërguar në spi-talin e Tetovës. Është kryer ek-spertizë dhe po ndërmerrenmasa për ndriçimin e rastit.

Laura PAPRANIKU

Shkup, 28 janar - Të shtunën janë bërëplot 73 vjet që kur në eterin e radioskumboi fjala shqipe. E parë nga kjo di-stancë kohore, Radio Shkupi - Progra-mi në gjuhën shqipe përbën padyshimnjë gur të çmuar në gjerdanin e vlera-ve të trashëgimisë sonë kulturore. Përdekada me radhë, Radio Shkupi nukishte thjeshtë vetëm një medium. Ish-te shkollë që duhej të kujdesej përemancipimin dhe edukimin e mesa-ve; ishte një dritare prej ku duhej tëshihej në horizont bota e qytetëruar;ishte transmetues i mendimeve pro-gresiste; ishte vendi ku mbidheshminintelektualët dhe prej ku bëhej shumëmë tepër se sa të transmetohej mu-zikë dhe lajme të ditës. Sot, kur bota kaecur përpara me teknologjinë infor-mative, duket sikur radios nëpërgjithësi i është zbehur pushteti. Pa-varësisht sfidave, Radio Shkupi në lu-min e gjerë të mediumet radiofonikemban primatin e shtrirjes në gjithëterritorin e Maqedonisë. Pashmang-shmërisht vazhdon të mbahet endefortë në dy shtyllat kryesore të saj: mu-zikën e mirëfilltë dhe programacionine larmishëm.

Digjitalizimi i nisur para disa vite-ve ka hapur shpresa për perspektivatë reja, ndërsa mundësia për emeti-min 24 orë të programeve në gjuhënshqipe sigurisht se do ta kthejnë RadioShkupin në formën e saj më të mirëpër të nxjerrë në pah profesionalizmin

dhe, për ti detyruar institucionet kom-petente të jenë në nivelin e përgjegjë-sive. Me këtë synim, Radio Shkupikërkon të ec përpara si dhe të preten-dojë mediumin e përgjegjëshëm përndikimin dhe rolin në që ka në shoqë-ri, pa harruar edhe peshën e historisësë thuajse shtatë dekada e gjysmë. Përmomentin në kuadër të programeve tëRadio Shkupit emetohet 17 orë pro-gram në gjuhën shqipe, 5 orë nëgjuhën turke dhe nga 30 minuta pro-gram në gjuhën rome, vllahe, bo-shnjake dhe serbe. Kryeredaktori HakiMustafa, thotë se "gjatë gjithë viteve tëfunksionimit Radio Shkupi ka arriturtë përmbushë mision e vet si zë i ne-vojës së popullatës shqiptare në Ma-qedoni". Këtu, plotëson më tej ai, kanëparakaluar një numër i madh intelek-tualësh të cilët e zhvilluan dhe engritën këtë medium. Ndoshta gjatënjë periudhe Radio Shkupi ishte zëri ivetëm medial në gjuhën shqipe qëdepërtonte në çdo cep të Maqedonisë,si dhe jashtë saj. Mustafa, tregon se"më 28 janar të 1945 ishte zëri i VlladoMalevskit që u dëgjua në etër mefrazën e njohur Ju flet Radio Shkupi".Deri më 4 maj 1948, funksiononte mendërprerje në emetim, derisa u an-gazhuan Paraskieva Maleska dhe Ner-mine Keti, të cilat për çdo ditë e bega-tonin programin. Në vitin 1952 përherë të parë filloj të emetohet emisio-ni për fëmijë, kurse një dekadë mëvonë edhe emisioni që u kushtohejfemrave. Në vitet e ’60 programi në

gjuhën shqipe kishte edhe redak-torin e parë, Talat Avçen, kursenë vitin 1967 u emërua edhekryeredaktori i parë MurtezaPeza. Kështu, Programi nëgjuhën shqipe fitoi një fiziono-mi të re ku emisioni informativishte i veçantë. Në ndërkohë u for-muan edhe redaksi të tjera si ajo ekulturës, arsimit, ekonomisë, nisi tran-smetimi i emisioneve për fshatin dheemetimi i radio-dramave. Gjatë deka-dave në vijim në postin e kryeredakto-rit erdhën Muamer Vishko, Rrahim Ga-niu, Rufki Kiki, Ferid Fejzullahu, AntonSereqi, Mahi Nesimi, Haki Mustafa,Besnik Mehmeti dhe Reshat Kamberi.Në vitet e ’80 në radio Shkup punohejnë përpilimin e skemës së re ku do tëdilnin në pah shprehjet e shumëllojsh-me të gazetarisë. Filluan emisionetkontakteve, emisionet informative di-tore dhe ato javore. Në këtë periudhëgjithashtu u ndërmarrën disa hapa përpasurimin e fonotekës ku incizoheshinshumë aktivitete të shoqërive kultu-rore-artistike të asaj kohe si dhe hua-zim i emisioneve muzikore nga radio-televizioni i atëhershëm i Prishtinës.Gjatë komunizmit, Radio Shkupi, sidhe shumë institucione të tjera shqip-tare përjetuan fazën më të rëndë, atëtë diferencimit. Iu ndërrua deri emri,Radio Skopje duke iu referuar toponi-mit në maqedonisht. Me ardhjen epluralist, u ndje edhe këtu fryma endryshimeve, me të mirat dhe të kë-qijat që solli sistemi.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Vetura del nga rruga, katër të lënduar

Goditet me gurë treni që qarkullonte nga Shkupi për në Kërçovë

RADIO SHKUPI, 73 VJET EKZISTENCË

Pavarësisht sfidave, Radio Shkupi në lumin e gjerë të mediumet radiofonike mban primatin e shtrirjes nëgjithë territorin e Maqedonisë. Pashmangshmërisht vazhdon të mbahet ende fortë në dy shtyllat kryesore tësaj: muzikën e mirëfilltë dhe programacionin e larmishëm. Kryeredaktori Haki Mustafa, thotë se "gjatë gjithëviteve të funksionimit Radio Shkupi ka arritur të përmbushë misionin e vet si zëri i nevojës së popullatës". Këtu,kanë parakaluar një numër i madh intelektualësh të cilët e zhvilluan dhe e ngritën këtë medium

Radio Shkupimes sfidavedhe historisë

Koha

Zejnulla VESELI

Shkup, 27 janar - Pronarët e ndërti-meve pa leje morën edhe njëmundësi të tretë nga shteti për fiti-min e statusit juridik. Pas fillimit tëkëtij procesi disavjeçar, në mars tëvitit 2011, pothuajse shtatë vite mëvonë janë legalizuar dhe ështëdhënë listë pronësore për 195.092objekte, përafërsisht 50 për qindnga gjithsej 440.000 ndërtime paleje për të cilat është parashtruarkërkesë të statusit juridik. Në fillimtë procesit të legalizimit të objekte-ve të ndërtuara në mënyrë joligjo-re nga marsi deri në shtator të vitit2011 janë parashtruar mbi 360.000kërkesa. Në afatin shtesë,megjithatë, që u mundësua në fil-lim të vitit 2016 janë parashtruaredhe 80.000 kërkesa. Me ndryshi-met e fundit të ligjit për trajtim tëobjekteve të ndërtuara në mënyrëjoligjore nga dhjetori i vitit të ka-luar, u mundësua afat shtesë përparashtrimin e kërkesave për lega-lizim, nga janari deri në dhjetor tëkëtij viti, ndërsa deri nga fundi i qer-shorit të këtij viti për ata të cilët pa-raprakisht kanë kërkuar legalizim,por nuk e kanë kompletuar doku-mentacionin me elaborat, llogariose deklaratë nga noteri.

Një muaj jo të plotë pas zbati-mit të afateve të reja, Ministriadikasteriale dhe komunat dërguanapel deri te qytetarët që t'i respek-tojnë afatet, me kohë të parash-trojnë dokumentacion dhe të mospresin deri në ditën e fundit. Prem-tuan edhe angazhim për shman-gien e pengesave në kuadër tëkompetencave të veta për përsh-pejtimin e procesit dhe paralajmë-ruan riekipim të kuadrove komu-nale që të përmbushin të gjithakërkesat. Në elaborimin e vendimittë Qeverisë së re për afatet shtesë,Ministria e Transportit njoftoi seanaliza dhe kontaktet e drejtpër-drejta në terren treguan se në Ma-qedoni deri tani janë legalizuar 50për qind nga ndërtimet pa leje. Nëshumicën e rasteve për shkak tëprocedurës së madhe dhe të kom-plikuar administrative, qytetarëtnuk kanë arritur në afatin e para-shikuar ta realizojnë të drejtën përlegalizim. Afatet shtesë me ligjin e

ri janë vlerësuar si posaçërisht tërëndësishme për ata që gjatë pe-riudhës së kaluar për shkaqe tëndryshme nuk e kanë kompletuardokumentacionin. Për të gjithalëndët e tilla, komunat kanë marrëobligim që në afatin sa më tëshkurtë të mundur t'i njoftojë palëte involvuara se kërkesat e tyre para-prake janë jovalide, që të mund tashfrytëzojnë afatin e ri prej gjashtëmuajve të parashtrojnë të reja medokumentacion të plotë.

Të dhënat nga komunat tre-gojnë se janë të shpeshta rastet kur,edhe pse është parashtruar kërkesëpër legalizim, nuk është dorëzuarelaborat gjeodezik, respektivisht asqë është kërkuar t'u përgatitet osemegjithatë ai të porositet, por tëmos është ngritur nga ndërmarrjetgjeodezike që e përpunojnë. Për-vojat e administratës komunaletregojnë se procesin e legalizimitjo rrallë e frenojnë edhe e pengojnëedhe punët e pazgjidhura pronë-sore-juridike, procedurat pronëso-re, mungesat e pëlqimit nga fqinjët,gjë që nxit konteste gjyqësore dhezvarritjen e tërë procedurës.

NË SHKUP JANË LEGALIZUAR 63.366 OBJEKTE

Në sektorin për Kadastër nëShkup deri tani janë evidentuar63.366 objekte të legalizuara. Nëkomunat e Shkupit rekorder sipas

numrit të kërkesave të parashtrua-ra nga fillimi i procesit është Komu-na e Gazi Babës, ku është kërkuarstatus juridik për 18.800 ndërtimepa leje. Për shkak të elaboratit jo tëdorëzuar gjeodezik, administratanë atë komunë ka refuzuar 4.284lëndë ose 23 për qind nga numri ipërgjithshëm. Pozitivisht janëzgjidhur rreth 40 për qind, respek-tivisht 7.650 lëndë. Për 3.146 lëndë,megjithatë ende nuk është bërëmbikëqyrje për konfirmimin e si-tuatës faktike në vendin e ngjarjes.Në Strumicë, megjithatë nga deritani gjithsej 12.500 kërkesa të para-shtruara për legalizim të objektevetë ndërtuara në mënyrë joligjorederi në vitin 2011, janë zgjidhurpothuaj 4.500. Nga sektori për ur-banizëm pranë Komunës së Stru-

micës njoftojnë se ky intensitet ingadalësuar i zgjidhjes së lëndëveka të bëjë edhe me fuqinë në rëniepagesore të qytetarëve. Siç thonë,kanë dhënë pajtueshmëri urbani-stike dhe llogari, por me muaj dhevite qytetarët nuk vinë t'i paguajnëdhe t'i marrin. Krahas Gazi Babësnë Shkup më së shumti kërkesa përlegalizim janë parashtruar në Ki-sella Vodë, Gjorçe Petrov, Aerodromdhe Çair. Ndërsa nga qytetet tjeranë Kumanovë, Prilep dhe Shtip.

Në drejtim të përmirësimit tëkushteve për legalizim për kate-goritë e e rrezikuara sociale të qy-tetarëve, shteti i liroi nga harxhi-met për elaborate gjeodezikeshfrytëzuesit e ndihmës socialedhe financiare. Deri tani janë pa-rashtruar 8.282 kërkesa për për-punim falas të elaboratit gjeode-zik për legalizim, prej të cilave1.896 janë për Shkupin. Siç para-shikoi edhe me zgjidhjen e parëligjore për këtë dedikim, kusht përlegalizim të objektit është që ai tëndërtohet përfundimisht më 3mars të vitit 2011. Kërkesat parash-trohen deri te komunat, ku dorë-zohet kopje e letërnjoftimit, fa-turë e rrymës dhe ujit osedeklaratë e noterit se objekti ështëndërtuar para miratimit të ligjit,pas çka procedura parashikonedhe dorëzimin e elaboratit gjeo-dezik. Tërë procesi rrumbullak-

sohet me marrjen e listës pronëso-re, me të cilin mund të tregtojë oseta vendosë si garanci në bankë përmarrjen e kredisë.

NDËRTIME TË REJA PA LEJE NË TERREN

Derisa shteti tri herë deri tanijep mundësi për legalizim, në ter-ren ende evidentohen ndërtime paleje. Te objektet për banim indivi-dual dhe familjar, sipas institucio-neve kompetente, ende nuk ka zba-tim të tërësishëm të Ligjit përndërtim. Të dhënat e fundit ngaEnti Shtetëror për Statistikë tre-gojnë se në vitin 2016 në territorine Maqedonisë janë regjistruar 1.037objekte të ndërtuara në mënyrë jo-ligjore. Në mënyrë joligjore janëndërtuar 203 objekte për banim, sidhe 174 rindërtime, mbindërtimedhe adaptime, 168 rrethoja, 111objekte afariste, 107 garazhe, 107objekte ndihmëse, 10 terasa vero-re... Pjesa më e madhe e ndërtime-ve pa leje janë në Shkup, 40, pasçka vijojnë Kumanova me 20, Liko-va dhe Tetova me nga 15, Strumica14, Struga tetë, Shtipi katër... Tjetërështë situata te objektet e kategori-së së parë, të cilat janë me rëndësipër shtetin. Në periudhën për vitinvijues dhe vitin e kaluar në regji-strin për udhëheqjen e procedura-ve inspektuese pranë Inspektoratitkompetent shtetëror për ndërtim-tari dhe urbanizëm nuk janë evi-dentuar ndërtime joligjore. Kon-trollet e rregulla inspektuese që ikryen inspektorati shtetëror përndërtimtari dhe urbanizëm tre-gojnë se të gjithë pjesëmarrësit nëndërtimin e ndërtimeve të katego-risë së parë i kanë respektuar obli-gimet ligjore. Procesi i legalizimitnë shtet, sipas parashikimeve meLigjin, duhet të përfundojë deri nëvitin 2021.


TRUP KOORDINUES PËR RREGULLIMIN E TË DREJTAVE TË PUNËS

Sindikata e pavarur e transportuesve me kamionë(MAKAMTRANS) dhe Sindikata e pavarur epunonjësve të ndërtimit, inxhinierëve dhe tregtarëvenë ndërtimtari (SPPNITN) kërkuan të formohet Trupikoordinues ku punonjësit do të mund t'i paraqesinshkeljet eventuale të të drejtave të punëtorëve.Kryetari i Sindikatës së pavarur të transmetuesve mekamionë (MAKAMTRANS) Strasho Jovanov deklaroise qëllimi për formimin e një trupi të tillë është që të

nxiten punëtorët për t'i paraqitur shkeljet e tëdrejtave të punëtorëve. Trupi koordinues do tëfunksiononte në kuadër të Ministrisë së Punës dhePolitikës Sociale, ndërsa në të, siç theksoi Jovanov, dotë anëtarësoheshin zëvendësministri i Punës,drejtori i Inspektoratit të punës, kryetari i Këshillitekonomik-social, kryetari i MAKAMTRANS, kryetari iSPPNITN, ekspert nga sfera e marrëdhënieve tëpunës dhe kryetari i konfederatës së biznesit.

Në Sektorin për Kadastërnë Shkup deri tani janë

evidentuar 63.366 objektetë legalizuara. Në

komunat e Shkupitrekorder sipas numrit të

kërkesave të parashtruaranga fillimi i procesit ështëKomuna e Gazi Babës, ku

është kërkuar statusjuridik për 18.800ndërtime pa leje

QEVERIA VAZHDON AFATIN, JANË LEGALIZUAR VETËM GJYSMA

Edhe një shans përndërtimet pa leje

Derisa shteti tri herë deritani jep mundësi përlegalizim, në terren endeevidentohen ndërtime paleje. Te objektet përbanim individual dhefamiljar, sipas institu -cioneve kompetente,ende nuk ka zbatim tëtërësishëm të Ligjit përndërtim. Të dhënat efundit nga Enti Shtetërorpër Statistikë tregojnë senë vitin 2016 në territorine Maqedonisë janëregjistruar 1037 objektetë ndërtuara në mënyrëjoligjore

Koha


Tetovë, 28 janar - Anëtarë të Kë-shillit nismëtarë të shoqatës sëgjuetarëve "Mali Sharr" nga Tetovatë pakënaqur me punën e deritani-shme të kësaj shoqate, me një letërju drejtuan Kryesisë së shoqatëssë gjuetarëve. "Për shkak të re-voltës shumëvjeçare të një pjesetë madhe të anëtarëve, si dhe përshkak të qëndrimit arrogant të Kë-shillit drejtues përkundër shumëkërkesave dhe sugjerimeve rrethudhëheqjes - të njëjtit nuk gjetën

kohë dhe forcë ti kryejnë detyri-met e veta ligjore, prandaj ne si Kë-shill nismëtar kemi vendosur tëndërmarrim procedurën e thirrjessë mbledhjes së Kuvendit të sho-qatës së gjuetarëve 'Mali Sharr'. Nëpërputhje me Statutin e shoqatës,mbledhja e Kuvendit duhet tëmbahet së paku një herë në vit.Edhe pse ky është detyrim i kryeta-rit dhe Këshillit drejtues, 20 vitet efundit nuk është thirr asnjëmbledhje, thuhet në reagimin e

anëtarëve të Këshillit nismëtar tëshoqatës së gjuetarëve "MaliSharr" nga Tetova. Më tej, atathonë se gati se 20 vite nuk ështëmbajtur zgjedhje. "Konsiderojmëse organet e shoqatës bëjnë ke-qpërdorim në dobi të tyre persona-le, bëjnë obstruksione për organi-zim të zgjedhjeve duke shkelur tëdrejtat e anëtarësisë për tëzgjedhur përfaqësuesit e vet në or-ganet e shoqatës, pra kryetari dheKëshilli drejtues 20 vjet janë në pu-

shtet në mënyrë të paligjshme,nuk janë legjitim dhe mbajnëpërgjegjësi për cenimin e të drejta-ve të anëtarëve, prandaj konside-rojmë se ata nuk kanë të drejtë astë organizojnë zgjedhje, dhekërkojmë që menjëherë të japindorëheqje të parevokueshme ngatë gjitha funksionet. Gjithashtu,me zgjedhjen e Kuvendit të ri tëshoqatës duke marrë parasysh se20 vjet nuk është thirr Kuvend dhenuk është dhënë përgjegjësi - do

të kërkojmë të kryhet revizion ipunës së deritashme dhe llogaripër mjetet të cilat konsiderojmëse janë shpenzuar në mënyrë tëpaligjshme, e që më pas ato mje-te ti kthehen shoqatës", thuhet nëletër, ndërsa njofton anëtarët dhei trimëron ata që të mos kenë frikëdhe të mos u nënshtrohen presio-neve, "por lirisht në numër tëmadh në momentin kur do tëkrijohen kushte, të vijnë e të vo-tojnë. (U.H)

I jepetlamtumira e fundit SaliRamadanitKërçovë, 28 janar - Është varrosurdje ish-deputeti i Parlamentit tëMaqedonisë, Sali RamadaniKërçova. Pas një sëmundje tëshkurtër, të shtunën, Ramadanindërroi jetë në qytetin e tij tëlindjes. I lindur në vitin 1939 nëKërçovë, Sali Ramadani ishte njëprotagonistë i politikës në Maqe-doni në periudhën nga mesi i vi-teve të 90-ta si deputet i PPD-sëdhe më vonë i PDSH-së në Parla-mentin e Maqedonisë. Më 8 kor-rik të 1997 nga foltorja e Parla-mentit të Maqedonisë nxoriflamurin kombëtar dhe e shpalo-si pranë sallës së Parlamentit. Kjongjarje tensionuese ndodhivetëm një ditë para ngjarjeve tëGostivarit të 9 korrikut të vitit tënjëjtë. "Të dashur deputetë, mosu frikësoni sepse ky është flamurii Skënderbeut dhe nuk kafshon!Do të vijë dita që ky flamur do tëjetë zyrtarë, do të vij dita që nëkëtë parlament do të flitet sh-qip…", kishte thënë Ramadani nëfoltoren e Parlamentit.

Urim HASIPI

Tetovë, 28 janar - Në fshatin Do-brosht të Komunës së Tearcës, meiniciativë të disa banorëve ështëndërmarrë një aksion për pastri-min e rrugëve të fshatit. Jo vetëmkaq, por gjatë këtij aksioni janëduke u pastruar edhe rrugët nëpjesët e poshtme të fshatit për nëtokat bujqësore. Organizator i kë-tij aksioni është Demir Sejdiu, njëmërgimtar i cili tashmë ka marrëpërkrahjen edhe të strukturavetjera të këtij fshati. "Këtë aksion endërmora pasi që i takoj këtijfshati, ndërsa me ndihmën e fo-

rumit rinor, pastaj edhe Bashkësi-së Lokale - filluam këtë aksion dhekam shpresë se kjo nismë do tëvazhdojë edhe më tutje. Para dyjave filluam me pastrimin errugës kryesore, pastaj vazhduamedhe në rrugët tjera në fshat,ndërsa tashmë vijojmë edhe nëpjesë tjera ku ka më shumë ne-vojë", tha Sejdiu. Përkrahje përkëtë nismë për pastrimin e fshatitnga mbeturinat organizatori kamarrë edhe nga ana e Xhamisësë fshatit. "Padyshim se kur bëhetfjalë për kontributin e shoqërisë,sidomos për pastrim - nuk duhettë hezitojë askush, pra asnjë ba-norë i këtij vendbanimi. Ne sihoxhallarë i kemi përkrah gjith-monë dhe do të përkrahim edhenë të ardhmen, sepse edhe anafetare na udhëzon për pastërti.Kjo nuk do të thotë pastërti vetëmnë trup, por edhe të kemi pastër-ti edhe në shtëpi, në rrugë edhegjithkund", tha Amdiarif Xhemi,imam i fshatit Dobrosht. Mbësh-tetje kësaj nisme i dhanë edheBashkësia Lokale bashkë me foru-min rinor të fshatit Dobrosht. Fi-tim Osmani nga Forumi Rinor ifshatit Dobrosht thotë se ky ak-sion është një organizim messhumë strukturave të fshatit qëka për qëllim pastrimin e rrugëvenga mbeturinat. "Pastrimi i am-bientit duhet të jetë prioritet për

të gjithë dhe ne i dhamë mbësh-tetje Demir Sejdiut si iniciator ikëtij aksioni ekologjik. Kjo inicia-tivë përfshin lagjet më të frekuen-tuara të fshatit dhe aktualisht kyaksion është duke vijuar shumëmirë dhe presim që të kemi njëambient më të pastër në fshatintonë", tha Fitim Osmani nga Fo-rumi Rinor i fshatit Dobrosht. NgaBashkësia Lokale thonë se kjo ini-ciativë është mbështetur nga atadhe është një iniciativë vullneta-re. "Ky organizim është në mënyrëvullnetare Të gjithë së bashku përnjë Dorbosht të pastër. Këtë e kaorganizator bashkëfshatari ynëqë është në mërgim Demir Sej-diu, dhe ne i kemi dhënë mbësh-tetje. Besoj se kjo iniciativëshumë fisnike nuk duhet të nda-let deri këtu, por duhet të vazh-

dojë edhe më tej. Kjo ka rrjedhëqë dy javë, dhe kohë pas kohëkemi patur organizime ditore dhekemi filluar në fshat dhe më paskemi pastruar edhe lumenjtë ngambeturinat", tha Xhevat Dauti,përfaqësues i Bashkësisë Lokaletë fshatit Dobrosht. Pastrimi irrugëve në këtë fshat ka filluarditë më parë dhe është dukevijuar, ndërsa qëllimi është qëfshati të jetë më i pastër. Përndry-she, fshati Dobrosht ndodhetpërgjatë rrugës Tetovë-Jazhincëku pjesa dërmuese e banorëve tëkëtij fshati janë mërgimtarë,ndërsa aksionet e këtilla janë tëshpeshta sidomos janë të njohu-ra manifestimet kulturore gjatëverës në këtë fshat që organi-zohen për nderë të kthimit tëmërgimtarëve në vendlindje.

GJUETARËT KËRKOJNË REFORMA NË SHOQATËN "MALI SHARR"

Kryetari me 20 vite pushtet!||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

BANORËT NË AKSION EKOLOGJIK

Në Dobrosht aksion për pastrimin e rrugëve

Organizator i këtijaksioni është DemirSejdiu, një mërgimtar icili tashmë ka marrëpërkrahjen edhe tëstrukturave tjera të këtijfshati. "Këtë aksion endërmora pasi që i takojkëtij fshati, ndërsa mendihmën e forumit rinor,pastaj edhe BashkësisëLokale - filluam këtëaksion dhe kam shpresëse kjo nismë do tëvazhdojë edhe më tutje"

Koha

10 FORUMKoha, e hënë 29 janar, 2018

Themelues: Arben Ratkoceri dhe Lirim Dullovi

E p

ërd

itsh

me

in

form

ati

ve

ww

w.k

oh

a.m

k

Botues: Koha Production SHPK | Adresa e botuesit dhe redaksisë: Bul. Goce Delçev nr.11, | Q.T. Mavrovasja lok.14 - përdhesë, Shkup | Gazetë ditore - botohet çdo ditë përveç të dielës | Shtypi dhe distribuimi:“Adria Media Ballkan” - rr. 852 nr.62, Shkup, 5000 kopje | Data e shtypjes e diel 28 janar | Numri i parë i gazetës doli më 22 Nëntor 2006Drejtor: Lirim DULLOVI | Kryeredaktor: Vedat MEMEDALIU | Redaktor përgjegjës: Emin AZEMI | Ndihmëskryeredaktor: Evis HALILI | Redaktor teknik: Halil BERISHA

E-mail: [email protected] | Tel: 02 3179 - 904; Tel: 02 3179 - 905; Tel: 02 3179 - 906; Fax: 02 3118 - 060; | MARKETING: Bekim SHAQIRI • [email protected]; Tel: 02 3179-904; Mob: 071 372 222 | Përgjegjës për distribuim: Afrim DULLOVI - Tel: 071 372 221Përfaqësues ligjor: Shtëpia e avokatëve Inter Partes - Shkup

Koh

a

NPK "Koha Production" Num. i xhirollogarisë: 210063340670177; Tutunska Banka -Shkup; Numri tatimor 4030008022772

Në kolumnën time të fundittë titulluar "Ligji për Përdori-min e Gjuhëve dhe Kampio-nati Evropian në Hendboll"

zhvilloj dy teza. E para është se njëpjesë e maqedonasve, duke përfshirëedhe disa intelektualë, për fat të keq,ende mendojnë se maqedonasit dheshqiptarët nuk mund dhe nuk duhettë kenë status të barabartë në Repu-blikën e Maqedonisë. Përkatësisht,ideja është se Maqedonia është shtetkombëtar i maqedonasve, ndërsa ba-shkësitë e tjera duhet të kenë statusine pakicave. Megjithëse mund takundërshtojë dikush këtë tezë, e njëj-ta u konfirmua të dielën, në protestate organizuara nga të ashtuquajturit"Tvrdokorni", në të cilat slogan krye-sorë ishte se me Ligjin "humbet karak-teri maqedonas i shtetit ". Kjo ide epengon Republikën e Maqedonisë tëjetë një shtet i vërtetë qytetar gjë qëreflektohet edhe në çështjen e gjuhësshqipe. Teza e dytë që unë zhvilloj nëkolumnën e fundit, e cila bie nëkundërshtim me të parën, është seMaqedonia është një shtet i qytetarë-ve të barabartë, qytetarë që iu përka-sin bashkësive të ndryshme etnike, tëcilët mund të flasin gjuhë të ndrysh-me. Përdorimi i gjuhëve në shtet sigjuhë zyrtare është një çështje qëligjvënësi e vendos, në përputhje menevojën reale të qytetarëve, gjë që nuke rrezikon fare karakterin qytetar tështetit. Për më tepër, besoj se kjomundësi do të kontribuojë më shumëpër integrimin e qytetarëve shqiptarënë Republikën e Maqedonisë. Në këtëtekst, do të jap argumente në favor tëLigjit për përdorimin e gjuhëve, dukeiu referuar edhe disa kritikave kundërtij. Nga kritikat, nuk do të ndalem teato që i pohojnë se Ligji për përdori-min e gjuhëve rrezikon karakterin uni-tar të shtetit (që teorikisht nuk mundtë ndodhë) ose që zbatimi i Ligjit përpërdorimin e gjuhëve do të jetë njëbarrë e madhe financiare për shtetin(natyrisht që ka, nëse një deputet nëemër të shpenzimeve të udhëtimit përnjë vit mund të marrë 100,000 euronga buxheti, mund të investohet edhenë përdorimin e gjuhës së bashkësisëqë është 30% e popullsisë së përgjith-shme dhe kontribuon në mbushjen ebuxhetit. Mos të flasim edhe për tari-fat e anëtarëve të KSHZ-së apo projek-tit mafioz Shkupi 2014.

LIGJI PËR PËRDORIMIN E GJUHËVEDHE "FLAMURI EVROPIAN"

Një kritikë e Ligjit është që ështëmiratuar në procedurë të parashikuarpër legjislacion me të cilin implemen-tohet e drejta e BE-së, dhe nuk ka asnjë

direktivë ose rregullore që vlen përgjuhët dhe që implementohet mekëtë ligj. Është e vërtetë se nuk ekzi-stojnë direktiva apo rregullore të tilla.Por është gjithashtu e sigurtë se Komi-sioni Evropian ka përsëritur në rapor-tet e progresit të Republikës së Maqe-donisë (Progress Reports) se është inevojshëm avancimi i përdorimit tëgjuhës shqipe në Maqedoni. Kështu,në Raportin e progresit të Republikëssë Maqedonisë për vitin 2014, Komi-sioni Evropian, duke diskutuar përprioritetet e Marrëveshjes Kornizë tëOhrit, shprehimisht pohon se "ka vendpër përmirësime në fushën e mosdisk-riminimit, përfaqësimit të drejtë, për-dorimit të gjuhëve dhe arsimit" (faqe13) . Nga kjo del se çështja e të drejtëssë përdorimit të gjuhës shqipe, si pje-së e kriterit të gjerë politik për respek-timin e lirive dhe të drejtave të njeriut(dhe i Marrëveshjes Kornizë të Ohrit)është një nga çështjet që duhet të për-mirësohet dhe të avancohet. Kur Par-lamenti i Republikës së Maqedonisëmiraton një ligj i cili është i nevojshëmpër të përmbushur kriteret politike përanëtarësim në BE, është e nevojshmetë mbajë flamurin Evropian dhe tëzbatohen dispozitat e Rregullores sëPunës së Parlamentit në lidhje mekëto ligje.

Në anën tjetër, në Traktatin e Li-sbonës si burim primar i së drejtës sëBE-së, parashikohet që "Unioni të

njohë të drejtat, liritë dhe parimet eparashikuara në Kartën e të DrejtaveThemelore të Bashkimit Evropian"(neni 6.1). Karta (si pjesë e Traktatit tëLisbonës) përcakton se "Unioni duhettë respektojë diversitetin kulturor, fe-tar dhe gjuhësor" (neni 22). Shtetetnuk kanë detyrim të respektojnë tëdrejtat e Kartës nëse nuk zbatojnë tëdrejtën e BE-së, por fakti që BE-ja pro-movon diversitetin gjuhësor absoluti-sht lë hapësirë për shtetet që ta përsh-tatin atë diversitet në kontekstin e tyreshoqëror. Republika e Maqedonisëbën pikërisht këtë.

STANDARDET NDËRKOMBËTAREJANË STANDARDET MINIMALE PËR

TË DREJTAT E NJERIUTNjë argument tjetër që përdoret

kundër Ligjit për përdorimin e gjuhë-ve është se gjuha shqipe duhet të ketëstatusin e një "gjuhe të pakicës", ndër-sa zgjidhja e pranuar shkon përtej asajqë përmbajnë standardetndërkombëtare që i referohen përdo-rimit të gjuhëve të pakicave. Për këtë"argument", së pari duhet të thuhet setermi "pakicë" në rendin kushtetues tëRepublikës së Maqedonisë është ipanjohur. Kushtetuta e Republikës sëMaqedonisë përdor termin "bashkë-si/komunitete", ndërsa para vitit 2002është përdorur termi "nacionalitete".Dhe pohimi se 30% e popullsisë së Re-publikës së Maqedonisë duhet të traj-

tohet si pakicë (dhe kështu gjuha- sigjuhë "e pakicës") është me të vërtetëabsurde.

Së dyti, të gjithë ata që merren meshkencën juridike ose politike, dhe jovetëm ata, në mënyrë të qartë e dinëse standardet ndërkombëtare të tëdrejtave të njeriut (përfshirë edhestandardet që kanë të bëjnë me paki-cat dhe gjuhën e tyre), janë standardetminimale dhe nuk ekziston asnjë pen-gesë që një shtet të shkojë jashtë asajdhe mbi atë që është e përcaktuar mekëto standarde. Kështu, Karta Evro-piane për Gjuhët Regjionale dhe tëPakicave parashikon se ajo (Karta) nukka ndikim në të drejtën kombëtareose marrëveshjet ndërkombëtare qëvendi ka ratifikuar, të cilat mund tëkenë dispozita më të avancuara mbistatusin e gjuhëve në vend (neni 4) .Kështu, pretendimi se gjuha shqipeduhet të ketë statusin e një gjuhe tëpakicës nuk mban, mund të jetëvetëm dëshira e dikujt, por jo një pen-gesë për avancimin e përdorimit tëgjuhës shqipe.

Së treti, dhe po t’a pranojmë sendaj gjuhës shqipe duhet të zbatohenstandardet ndërkombëtare në lidhjeme gjuhën (e pakicave), ja Karta Evro-piane për Gjuhët Regjionale dhe tëPakicave siguron përdorimin e gjerë tëgjuhëve dhe, unë do të argumentojase, ligji për përdorimin e gjuhëve ështënë masë të madhe në përputhje me

Debati duhettë fokusohetnë zbatimin eligjit dhepengesat emundshme(teknike,financiare,kadrovike), jome shpirtligësidhe me tezasipërfaqësoretë mohohet edrejta epërdorimit tëgjuhës shqipe.Sa më shpejt takalojmë këtëfazë, aq mëshpejt dobindemi sekemi qenë nëlajthim

KOHA PËR KARIKATURËN E DITËS

Ligji për përdorimin e gjuhëve dhe argumentet në favor të tij Nga

Dr. Bekim KADRIU

Rubrika "Forum" është krijuar si hapësirë për të botuar letrat, opinionet, reflektimet dhe reagimet e lexuesve dhe qytetarëve.

Redaksia mban të drejtën për të redaktuar e shkurtuar, si dhe mos botuar ato shkrime që nuk i përmbahen etikës.

11FORUMKoha, e hënë 29 janar, 2018

Politika është si futbolli, por kultura poli-tike dallon nga kultura në futboll. Si nëfutboll ashtu edhe në politikë ka rebelim,rrahje, përleshje, fyerje dhe sharje. Thje-

sht trazira. Në futboll ka lojtar njëlloj si në poli-tikë. Në futboll ka trajner, refer, sulmues, qendër-sulmues, mbrojtës, anësor, mesfushor. Edhe nëpolitikë ka parti, kryetar, buldozer, sulmues, di-plomaci, fushë mejdani, centrist, majtist, djath-tist e të ngjashme. Njëlloj si në futboll edhe nëpolitikë duhet të ketë mbrojtës, sulmues, go-ditës i drejtpërdrejt dhe ato që e ndalin topinapo veprimin. Në futboll ka ekipe kundërshtarekurse në politikë shumicë parlamentare dheopozitë. Në politikë duhet të dihet të hidhet topi,të ndalet kur duhet dhe të godasësh në momen-tin e duhur, ashtu ndodh edhe në futboll. Të vet-men gjë të përbashkët kanë rregullat e lojës. Amund të krahasohet politika me futbollin? Poli-tika dhe futbolli, përballë njëra tjetrës? Edhe poedhe jo. Është gabim të krahasohet, por veprimetqë bëhen në futboll dhe në politikë janë identike.Dallimi kryesor midis futbollistit dhe politikanitqëndron në moshën. Futbollisti duhet të jetë i ri,politikani i vjetër. Në futboll ka transfere, edhe nëpolitikë njëlloj. Në politikë ka eksperienca të dë-shtuara,edhe në futboll njëjtë. Edhe në politikëka bashkëlojtarë dhe kundërshtar sikurse edhenë futboll. Në futboll ka klube, në politikë kaparti. Që të dyja kanë ambicie maksimalisht përshfrytëzimin e simpatizuesve dhe votuesve. Në futboll ka lojtar profesionist,në politikë ajo ndodh rrallë. Në politikë gjërat bëhen gjithnjë më serioze, kur-se në futboll jo. Në futboll, minutazhi i lojës është caktuar, në politikë jo. Nëfutboll ka rendimente edhe pse ato nuk janë gjithnjë me pritshmëritë e klu-bit, kurse në politikë ka vendime që reflektojnë me ptitshmëritë e partisë. Fut-bollistët lidhen me kontrata milionëshe, kurse politikanët me vendimezgjedhore nga qytetarët. Në futboll ka nevojë për mbështetje dhe motivim,në politikë përafërsisht është njëlloj. Në futboll ka surpriza, në politikë sur-prizat janë të rralla, por në të dyja rastet sfiduese. Seancat politike zgjasin mevazhdime, me ditë - kurse ato në futboll zgjasin shkurt dhe me mundësivazhdimi dy here nga 15 minuta. Nëse në futboll ka lojë të bukur, dresa firma-to, sjellje rivale kurse në politikë ka lojë të mirë, sjellje kundërshtuese pozitë-opozitë, veshje elegante, firmato, mbase edhe politika është lojë fjalësh mepasoja ose jo. Sikurse lojtarët që lënë gjurmë në futboll edhe politikanëtlënë gjurmë, njëlloj, për të keq apo për të mirë. Në politikë ka penalizim sikur-se në futboll që ka penallti. Ka edhe shumë dallime mes futbollistit dhe po-litikanit. Futbollisti shitet dhe blihet për para të majme, kurse politikanimundohet të gjejë mënyra të vjen te paraja. Politika dhe futbolli japin poro-si për përmirësime dhe mënyra se si mund të përmirësohet vetëdija kombë-tare e shoqërore, përpiqen të motivojnë simpatizuesit dhe votuesit, mbësh-tetësit dhe kundërshtarët. Edhe në njërën edhe në tjetrën përdoren artileri tërënda për të çarë rrugën drejt suksesit e fitores. Në thelb, çka e dallon politikënnga futbolli? Duhet të jemi të zgjuar në gjykimin tonë. Ato dallojnë në filo-zofinë që realizojnë e krijojnë. E dyta, në futboll ka kampionate, madje kam-pionat botëror, politikës kjo i mungon. E treta, ato dallojnë në dështime, dë-shton politika krijohet krizë e madhe dhe dështon loja e futbollit shpejttejkalohet. E katërta, loja e futbollit realizohet ne stadium me shumë shikues,kurse politika realizohet në salla parlamentare pa shikues. E pesta, futbolli rea-lizohet gjithnjë para publikut me spektator kurse politika ka gjasa te reali-zohet edhe fshehurazi.

Po ku dallojnë futbollisti nga politikani? Mund të gjejmë më shumë ele-mente, por tri janë kryesoret: futbollisti dallon në uniformën e quajtur dres,në topin si mjet themelor të lojës si dhe në referin (gjykatësin) e lojës. Politika-ni ka elegancën e veshjes, fjalën si mjet të lojës dhe kryeparlamentari që jepe merr fjalën. Së fundmi, politikani i vërtetë është gjithmonë në lëvizje, nëkërkim të së resë, sikurse futbollisti, por nuk kanë shpirt binjak mes vete. Pran-daj edhe politika edhe futbolli janë një eksperiencë e shkëlqyeshme, por e vë-shtirë, por për dallim nga politika futbolli është një profesion më i kërkuar tekne e në botë.

Politika dhe futbolli,lojë me… Nga Xheladin MURATI

Futbollisti shitet dheblihet për para të

majme, kursepolitikani mundohet

të gjejë mënyra tëvjen te paraja.

Politika dhe futbollijapin porosi për

përmirësime dhemënyra se si mund të

përmirësohetvetëdija kombëtare

e shoqërore,përpiqen të

motivojnësimpatizuesit dhe

votuesit,mbështetësit dhe

kundërshtarët. Edhenë njërën edhe në

tjetrën përdorenartileri të rënda përtë çarë rrugën drejt

suksesit e fitores

këtë Kartë. Për shembull, Karta parashikon një dety-rim për shtetin që të sigurojë arsimin fillor, të mesëmdhe të lartë në gjuhën e komunitetit (neni 8). Sa ipërket dy fushave specifike, Karta parashikon dety-rimin e shteteve-palë që gjykatat të sigurojnë, mekërkesë të vetëm njërës palë, që të zhvillojnë proce-durën në gjuhën e bashkësisë në çështjet penale, ci-vile dhe administrative “...courts, at the request ofone of the parties, SHALL conduct the proceedingsin the regional or minority languages "(neni 9). Pra,përsëris, të zhvillojnë procedurën në gjuhën e ba-shkësisë. Ligji për përdorimin e gjuhëve bën gjitha-shtu të njëjtën gjë. Njejtë, sa iu përket organeve sh-tetërore, organeve lokale dhe rajonale, orgaen meautorizime publike (në pronësi publike dhe private,për aq kohë sa mbeten nën kontrollin publik, si zy-rat postare, spitalet, shërbimet e transportit, shërbi-met komunale, etj) ekzisiston detyrim për shtetet-palë të sigurojnë këto organe, organizata,institucione, kompani, agjencione (pavarësisht ngaemërtimi), të përdorin gjuhën e bashkësisë (që do tëthotë vetë institucioni, në funksionimin e tij, të për-dorë gjuhën e bashkësisë ("to ensure that admini-strative authorities use the regional or minority lan-guages"); punonjësit në kontakt me anëtarët ekomunitetit të përdorin gjuhën e komunitetit; të si-gurohet që anëtarët e bashkësisë të mund të para-qesin shkresat dhe përgjigjet e tyre t'i dorzojnëgjegjësisht t'i pranojnë në gjuhën e tyre; të lejoheninstitucionet të hartojnë dokumente në gjuhën ebashkësisë (neni 10). Ligji për përdorimin e gjuhëvebën gjithashtu të njëjtën gjë. Në jetën ekonomike,Karta parashikon detyrim për shtetet-palë të sigu-rojnë që fletëpagesat, çeqet, kambialet, kontratatpër punë dhe tjera, të jenë në gjuhën e bashkësisë(neni 11).

Dhe diçka tjetër. Kjo Kartë lejon një gjuhë tjetërtë jetë gjuhë zyrtare në shtet, kur kërkohet që tedokumenti i ratifikimit shteti të përcaktojë se kushështë gjuha rajonale, e pakicës apo gjuhë zyrtare qëështë më pak e përdorur në një pjesë apo në të gjithëvendin të cilës i referohen detyrimet e Kartës (...shallspecify in its instrument of ratification…each regio-nal or minority language, or official language whi-ch is less widely used on the whole or part of its ter-ritor...). Dispozitat e cituara sipas kësaj Karte, tëmiratuara në kuadër të Këshillit të Evropës, në pje-sën më të madhe pranohen në Ligjin për përdorimine gjuhëve. Së bashku me faktin se këto janë standar-det minimale, asgjë nuk pengon Republikën e Ma-qedonisë për të shkuar drejtë përmirësimit të përdo-rimit të gjuhës shqipe (si gjuhë zyrtare).

Por, këtu unë e parashtroj pyetjen: pse Repu-blika e Maqedonisë ka nënshkruar Kartën 22 vitemë parë (1996), dhe ende nuk e ka ratifikuar???

PËR KUSHTETUTSHMËRINË E LIGJIT PËRPËRDORIMIN E GJUHËVE

Kritika kryesore kundër Ligjit për përdorimin egjuhëve është se i njejti, të paktën në disa pjesë,qenka jokushtetues. Së pari, ajo që të gjithë e dinë,kushtetuta është një akt i përgjithshëm juridik dhenuk mund të rregullojë marrëdhëniet shoqërore nëdetaje. Kushtetuta përcakton se gjuha shqipe (gjuhae folur nga 20% e qytetarëve) është gjuhë zyrtare nëRepublikën e Maqedonisë, por parasheh që është enevojshme të miratohet një ligj që do të përcaktojënë cilat fusha dhe si do të përdoret gjuha shqipe sigjuhë zyrtare. Një ligj i tillë u miratua për herë tëparë në vitin 2008. Askush nuk foli për atë se ligji ish-te antikushtetues, edhe pse edhe ai shkonte përtejnormës kushtetuese. Edhe ligji aktual shkon përtejnormës kushtetuese, por kjo përcaktohet nga vetëKushtetuta. Përkatësisht, Kushtetuta përsërit katërherë se duhet të miratohet një ligj për përdorimin egjuhës shqipe. Një prej dispozitave kryesore tëamendamentit V të Kushtetutës thekson se "në or-ganet e pushtetit shtetëror në vend, si gjuhë zyrta-re tjetër nga maqedonishtja, mund të përdoret nëpërputhje me ligjin."

Pra, po të donte kushtetutvënësi të mbetetvetëm në normë kushtetuese, nuk do të kishte para-parë miratimin e një ligji, por çështjen e përdorimittë gjuhës shqipe do ta rregullonte vetëm me kush-tetutë. Sidomos kur bëhet fjalë për ligjet që rregul-lojnë çështjen e të drejtave dhe lirive të njeriut, sh-trirja e tyre (e lirive dhe të drejtave) me ligj nukmund të konsiderohet jokushtetuese. E kundërtado të ishte më problematike, domethënë nëse li-ritë dhe të drejtat kushtetuese kufizohen me ligj,edhe pse një gj♪7 e tillë ekziston në Republikën eMaqedonisë. Vetëm si shembull, kur flet për tëdrejtën e votës, Kushtetuta numëron që një persontë jetë madhorë, të ketë shtetësi dhe të mos jetë i pri-vuar nga zotësia e veprimit (neni 22). Por, KodiZgjedhor parashikon kusht shtesë, dhe kjo është qëqytetari të ketë, nga njëra anë vendbanimin tëpërhershëm në Republikën e Maqedonisë, dhe ngaana tjetër, për regjistrim në regjistrin zgjedhor,duhet të ketë letërnjoftim apo pasaportë të vlefsh-me (neni 41.4). Edhe pse kushtet e tilla nuk ekzi-stojnë në normën kushtetuese, asnjë nga këto kërke-sa shtesë të Kodit Zgjedhor nui konsiderohen atojokushtetuese. Një shembull tjetër i kufizimit të li-rive dhe të drejtave kushtetuese me ligj është e drej-ta në privatësi nga neni 25 i Kushtetutës. Ky nenaspak nuk parashikon mundësinë e kufizimit, ndër-sa Ligji për ndjekjen e komunikimeve, për shembull,lejon kufizim të privatësisë. Askush nuk pretendonse ky ligj është jokushtetues.

Për ta përmbledhur, Ligji për Përdorimin eGjuhëve e konkretizon normën kushtetuese tëAmendamentit V të Kushtetutës. Një ligj i tillë ekzi-ston që nga viti 2008, ndërsa Ligji i ri i propozuarzgjeron dhe avancon përdorimin e gjuhës shqipe sigjuhë zyrtare. I njëjti nuk e barazon gjuhën shqipeme gjuhën maqedonase, që do të ishte në kundër-shtim me paragrafin 1 të Amendamentit V, porvetëm e zgjeron përdorimin e saj në përputhje menevojat e qytetarëve shqiptarë.

LIGJI MBI PËRDORIMIN E GJUHËVE NUKRREZIKON GJUHËT E BASHKËSIVE TJERA

Ligji mbi përdorimin e gjuhëve vetëm shtrinmundësinë e përdorimit të gjuhës shqipe si gjuhëzyrtare. Ai nuk e rrezikon gjuhën maqedonase, ecila mbetet si gjuha e vetme zyrtare në përdorim tëpërgjithshëm. Ndërsa gjuha shqipe do të zbatohetvetëm në ato fusha që parashihen me ligj, dhe jo ja-shtë atyre fushave. Këtë e parasheh vetë ligji i propo-zuar, në nenin 1, paragrafi 3. Në të gjitha institucio-net, qendrore dhe lokale, në të gjitha fushat dheprocedurat, gjuha maqedone mbetet e paprekur,ndërsa vetëm në ato fusha që parasheh ligji i propo-zuar, gjuha shqipe do të zbatohet së bashku me ma-qedonishten. Por gjuha maqedonase nuk përjash-tohet në asnjë mënyrë. Kështu, ligji nuk bie ndeshme normën kushtetuese për gjuhën maqedonase sie vetmja gjuhë zyrtare në përdorim të përgjith-shëm. Sa iu takon gjuhëve të bashkësive më të vogla,dallimin në statusin e gjuhës shqipe me ta e bën vetëKushtetuta kur parashikon se gjuhë zyrtare në Re-publikën e Maqedonisë është gjuha që flitet ngamë shumë se 20% e popullsisë. Ky ligj e implemen-ton këtë normë kushtetuese dhe nuk diskriminongjuhët e tjera. Nëse gjuha shqipe, siç pretendohet,diskriminon gjuhët e tjera, atëherë gjuha maqedo-nase, me të njëjtën logjikë, diskriminon të gjithagjuhët, duke përfshirë edhe gjuhën shqipe edhegjuhët e bashkësive më të vogla. Në fund, unë men-doj se debati duhet të fokusohet në zbatimin e ligjitdhe pengesat e mundshme (teknike, financiare, ka-drovike), jo me shpirtligësi dhe me teza sipërfaqëso-re të mohohet e drejta e përdorimit të gjuhës shqi-pe. Sa më shpejt ta kalojmë këtë fazë, aq më shpejtdo bindemi se kemi qenë në lajthim. Përdorimi edhei një gjuhe tjetër në institucione ose në proceduranuk do të dëmtojë askënd.

Dhe gjuha nuk ndryshon thelbin e mendimevedhe ideve. Ato mbeten të njëjta.

Vozniacki, “mbretëresha” e re e "Australian Open"Karoline Vozniacki është “mbretëresha” e re e "Australian Open". Teni-

stja daneze arriti të mposhte në finalen e turneut të Melburnit ru-munen Simona Halep 2-1 me sete, 7-6, 3-6 dhe 6-4, në 2 orë e 49 mi-

nuta lojë. Ky është suksesi i parë i 27-vjeçares në një grand slam.Vazniacki pas këtij triumfi në një finale mjaft të luftuar bëhet numri

një në botë në renditjen e përgjithshme për femrat, duke zbriturnga froni pikërisht rivalen rumune Halep.

Dinamo ofron2.5 milionë europër GrezdënEros Grezda është pa dyshim njënga lojtarët më të mirë dhe të ta-lentuar që ka kombëtarja shqip-tare për momentin. Gjakovari kashkëlqyer me paraqitjet e tij sime kombëtaren, ashtu edhe meklubin në Koraci, Osijek. Këto pa-raqitje të mira dhe forma eshkëlqyer e Grezdës nuk kishin sit’u shpëtonin syve të agjentëve tëmerkatos. Mediat kroate rapor-tojnë se sulmuesi shqiptar ështëobjektivi kryesor i Dinamo Za-greb në këtë merkato dimri. Më-sohet se klubi kryesor kroat kahyrë në tratativa të avancuarame Osjiekun dhe është i gat-shëm të paguajë deri në 2.5 mi-lionë euro për të bërë të tijin ErosGrezdën. Por jo vetëm kaq, pasiDinamo Zagreb tenton të joshëgjakovarin edhe në një tjetëraspekt, t’i ofrojë atij një trefishimtë pagës, që ai merr aktualishttek Osijeku. Cekim, Eros Grezda utransferua nga Lokomotiva Za-greb te klubi aktual për shifrën e500 mijë eurove.

SportKoh

a|||||||

||||||||||||||

||||||||||||||

||||||||||||||

për

Koha, e hënë 29 janar, 2018

Shkup, 28 janar - Ishte shumë e hidhur dheshkaktoi shumë polemika ajo penallti e shndër-ruar në gol në minutat e fundit nga Flamurtari.Partizani duket se nuk do ta kapërdijë lehtë atëpikë të humbur mbrëmjen e djeshme, në Vlorë.Të kuqtë e Starovës treguan nivel loje të kënaq-shëm përballë Flamurtarit, edhe pse në fundnuk ia dolën të marrin pikë. Kjo gjendje e skua-drës, por mbi të gjitha klasifikimi, me vetëm 26pikë në 17 ndeshje, është shumë pak për njëekip si Partizani, për objektivat që ka, por edheinvestimet e kryera. Duke u nisur nga kjo si-tuatë, ku pika më e dobët shikohet sulmi, drej-tuesit e klubit kanë menduar të bëjnë një go-ditje të fundit në merkato. Emri që po qarkullon

në korridoret e të kuqve sipas mediave nga Sh-qipëria është Besart Abdurrahimi. 27-vjeçari,ka qenë një nga më të mirët e Shkëndijës së Te-tovës dhe pritet të jetë një përforcim shumëcilësor për ekipin e Sulejman Starovës. Pritetvetëm zyrtarizimi dhe Abdurrahimi do të vihetnën urdhrat e “Bobit”, i cili tashmë do të ketë njëarmë më shumë në sulm. Ndërkohë, në sulmine Partizanit që nga kjo javë rikthehet edhe Ed-gar Çani. Ish-lojtari i kombëtares duket se e kakaluar dëmtimin dhe do të rikthehet në stërvitjepër të qenë gati për ndeshjen e ardhshme.Rikthimin e tij e ka konfirmuar edhe vetë tek-niku Starova në daljen për mediat pas ndeshjesme Flamurtarin.

Shkup, 28 janar - Skuadra e FCShkupi nga 22 janari po qëndronnë Antali të Turqisë për të ngriturformën para fillimit të pjesës sëdytë të sezonit futbollistik në Ligëne Parë të Maqedonisë. Deri më tanibardhekaltërit kanë zhvilluar dyndeshje kontrolluese, ndaj Qara-bagut të Azerbajxhanit (0-0) dheSteel të Ukrainës (0-0). Ndryshe,nga klubi informojnë se agjenciaqë i organizon ndeshjet kontrol-luese ka ndryshuar dy data dhe dykundërshtarë. Fillimit me 31 janarShkupi për kundërshtarë të do tëketë skuadrën boshnjake NK Çe-lik nga Zenica, me 2 shkurt mbetete pandryshuar ndeshja ndaj Çer-nomorets Odessa nga Ukraina,ndërsa me 4 shkurt në vend tëAnzhit rus, Shkupi luan ndaj ekipittë Premier Ligës së Kazakistanit,

FC Okzhetpes. Ndërkohë, nga klu-bi gjithashtu njoftuan se StefanVujçiç, i cili deri më tani është stër-

vitur individualisht pas rikthimitnga lëndimi, prej dje i është ba-shkuar pjesës tjetër të skuadrës.

Një luftëtar dhe goleador. Këtojanë veçoritë me të cilat ArmandoSadiku rifitoi Legian e Varshavës.Nga një lojtar që në fillim tëmerkatos së janarit u përfol se dotë largohej, në titullar dhe gola-shënues të ekipit më të madh po-lak. Sulmuesi shqiptar vazhdon tëshkëlqejë në miqësoret që skua-dra e tij po zhvillon gjatë mini-fazës përgatitore. Pas dëmtimit tëish-sulmuesit të përfaqësueseskroate, Dinamos së Zagrebit, Ar-senalit dhe Shakhtar Donjeckut,Eduardo Da Silva, kuqeziu u kthyenë titullarin e skuadrës. Besimin edhënë nga stafi teknik, Sadiku eshpërbleu menjëherë me para-qitje të shkëlqyera në lojë dhe ta-shmë me gol. Bomberi shqiptarishte titullar në miqësoren ku Le-

gia e Varshavës fitoi 2-0 përballëdanezëve të Silkeborgut. Sadikuishte rreziku më i madh në zonënkundërshtare dhe në minutën e32-të realizoi golin e avantazhit përpolakët. Një pjesë loje i mjaftoi ku-qeziut që të konfirmojë se ështënjë element mjaft i rëndësishëmte Legia dhe se në gjysmën e dytëtë sezonit do të rivalizojë meEduardon për fanellën e titullarit.

Partizanibën goditjene fundit përAbdurahimin

Skuadra e Partizanit e nisime humbje sezoninpranveror dhe pika më edobët e saj është sulmi.Andaj drejtuesit e kësajskuadre do të tentojnë që tasjellin në radhët e tyre ish-futbollistin e Shkëndijës,Besart Abdurahimin. Nëfakt ata do të bëjnëgoditjen e fundit, pasi derimë tani disa herë kanëdështuar pasi sipasmediave nga Shqipëria nukmerreshin vesh rreth pagës

Sadiku titullar dhe gol në miqësore me Legian

FC SHKUPI NDRYSHON ORARIN DHE EKIPET

Çelik dhe FC Okzetpes, kundërshtarët e ri//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

Kush priste që Ronda Rousej të debutontefundjavën që e lam pas në “Royal Rumble” në sportine "WWE" (World Wrestling Entertainment) gabohet,pasi ikona e arteve marciale mikse ende nuk ka ven-dosur të ngjitet në ring për të debutuar aty. Ish-kampionia e botës në UFC ka deklaruar se nuk kafirmosur asnjë kontratë për të kaluar në "WWE"edhe pse kërkesat nga ky sport janë të mëdha.

“I vlerësoj të gjitha fjalët e mia, por nuk ka firmo-sur gjë dhe aktualisht jam duke u nisur për udhëtimnë Kolumbi, për të përfunduar xhirimet e filmit 'Mi-le 22'", ka thënë për televizionin amerikan "TMZ" ish-sportistja e arteve marciale mikse Ronda Rousej, dukemunguar kështu në evenimentin e së dielës “RoyalRumble që u mbajt në Filadelfia. “Nuk kam firmosurasnjë letër edhe pse njerëzit flasin shumë thashetheme. Asnjëfirmë në letër nga ana ime”, tha më tej Rousej, që ka postuar mëpas në faqen e saj zyrtare “Instagram” edhe një foto nga Bogo-ta, në Kolumbi, ku ndodhet për xhirime. Ajo nuk zhvillon njësfidë që prej 30 dhjetorit 2016, kur humbi duelin me AmandaNunes dhe nuk dihet se në cilën disiplinë sportive do të jetë eardhmja e saj.

Nis xhirimet e njëfilmi në Kolumbi

RONDA ROUSEJ MOHON KALIMIN NË "WWE"

13KOHA PËR SPORTKoha, e hënë 29 janar, 2018

Fernando Alonso, SebastianFettel dhe Maks Verstappen. Këtado të jenë tri kandidatët kryesorëpër Luis Hamilton në sfidën për ti-tullin kampion në Formula 1 përvitin 2018. “Jemi katër kandidatëpër titull dhe që të katërt janëshumë të fortë.

Përveç meje, ata janë FernandoAlonso, Sebastian Fettel dhe MaksVerstappen”, ka qenë deklarata epilotit britanik të Mercedes, që vjetfitoi titullin e katërt kampion botenë Formula 1 me makinën gjerma-ne. “Janë katër pilotë me karakteri-

stika të ndryshme. Sebastian duketsikur të jep më shumë hapësiradhe nuk e them këtë gjë në sensinnegativ. Maks rrezikon shumë dheje ti ai që duhet t’i japësh mëshumë hapësira, por është më pakekspert se të tjerët.

Ndërsa Fernando është pilotimë i fortë që ekziston në cirkuit,kam shumë respekt për të, por përta mundur duhet të përdorësh tëgjitha mënyrat e mundshme. Urojqë të 4 të jemi deri në fund në garëpër titull, do të ishte diçka fanta-stike”, deklaroi Hamilton.

Merkato e futbollit na ka më-suar më operacione të jashtë-zakonshme, të papritura dhe tërealizuar në minutën e fundit. Nëhistorinë e shitblerjes së lojtarëveka pasur disa këmbime të realizua-ra mes klubeve që kanë shkruar hi-storinë e futbollit. Këto janë pesëprej tyre:

BARCELONA-INTERETO’O + 40 MLN EURO PËR

IBRAHIMOVIÇPep Guardiola, në mënyrë të

papritur, vendosi të shpërbënteekipin e 2009-ës që fitoi “Tripletën”

nën urdhrat e tij. Ai jo vetëm qëvendosi ta këmbente Eto’o, por ipagoi edhe 40 milionë euro Interitpër të marrë shërbimet e ZlatanIbrahimoviç. Eto’o, siç dihet ta-shmë, fitoi gjithçka me Interin se-zonin pasardhës, ndërsa mes Zla-tan dhe Pep u krijua njëpakënaqësi që vazhdon akoma sot.

Fitues: Inter

BARCELONA-PORTOKUARESMA + 15 MLN EURO PËR

DEKODeko ka qenë një nga lojtarët

më të kërkuar në Evropë në verën e

2004-ës. Sapo kishte fituar Çam-pions Ligën me Porton dhe kishtearritur finalen e Euro 2004 me Por-tugalinë. Barcelona ofroi Kaure-sman, një lojtar premtues në atëkohë dhe 15 milionë euro. Deko fi-toi dy kampionate në Spanjë, dySuperkupa dhe një Çampions Ligëtjetër. Kuaresma, nga ana tjetër, kambetur një premtim i papërmbu-shur.

Fitues: Barcelona

ÇELLSI-ARSENALGALLAS + 6 MLN EURO PËR KOLL

Eshli Koll është bërë një

legjendë e Çellsit, duke fituarkampionatin, katër kupa dheÇampions Ligë, ndërsa Gallas patiprobleme me shokët e skuadrësdhe u ul në mes të fushës pas njëhumbje të pësuar kundër Birmin-gem.

Fitues: Çellsi

ÇELLSI-BENFIKAMATIÇ + 22 MLN EURO PËR LUIZ

David Luiz po shkëlqente teBenfika, ndërsa Matiç nuk e kish-te arritur akoma potencialin e tij.Pas atij këmbimi, të dy kanë luaj-tur bashkë te Çellsi dhe kanë qenë

protagonistë në fitoren e titullitnë sezonin 2016/17.

Fitues: Çellsi

INTER-MILANSIDORF-FRANÇESKO KOKONë vitin 2002, Interi e lejoi dy

herë fituesin e Çampions Ligës nëatë kohë të largohej te rivalët e Mi-lanit në këmbim të Koko, mbrojtës.Sidorf fitoi edhe dy Çampions Ligatë tjera dhe dy tituj në kampionatme Milanin, ndërsa Koko flitet sepo punon si agjent i pasurive të pa-tundshme.

Fitues: Milan

5 operacionet më të dështuara dhemë të suksesshme tëhistorisë së futbollitNë vitin 2002, Interi e lejoi dy herë fituesin e Çampions Ligës në atëkohë të largohej te rivalët e Milanit në këmbim të Koko, mbrojtës.Sidorf fitoi edhe dy Çampions Liga të tjera dhe dy tituj në kampionatme Milanin, ndërsa Koko flitet se po punon si agjent i pasurive tëpatundshme

Për titull kam 3 rivalë//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Bujar KURTAJ

Shkup, 28 janar - "Futbolli nuk ështëvetëm një sport, është diçka mëtepër që më inspiron mua për tumos u dorëzuar në gjërat që i duadhe i filloj", kështu e fillon rrëfimine saj për gazetën KOHA, EgzonaJashari, futbollistja e KFF "Tetova".Egzona, një vajzë e hareshme dhegazmore, për gazetën KOHA, zbu-lon edhe detaje tjera para se të fil-lon të merret me futboll. Në faktajo në fillim është marr me karate,pastaj me hendboll që më pas tëfillon të merret me atë që siç tha einspiron për tu mos u dorëzuar, prasporti i futbollit. "Dëshira për sportpër mua vjen nga fëmijëria. Jamdashamirë e sportit, por edhe qëështë më e rëndësishmja, rrjedhprej një familjes sportdashëse(tezja është marr me karatë) tëcilët nuk më ndaluan të vazhdojnë rrugëtimin që e fillova si e re.Në fillim jam marr me karate teKK "Shogun" ku trajner e kishaDaut Bilibanin, një trajner i cili siçe dini arriti të zbulojë shumë ta-lent të këtij sporti. Por sinqerishtsportin e karatesë e kisha vetëm sihobi prandaj nuk vazhdova shumëtë merrem me këtë sport", filloi rrë-fimin e saj Egzona.

PJESË E KH "ÇAIR"Pasi braktis karatenë, Egzona

filloi të merret me hendboll edheatë si portiere e KH "Çair". "Mehendboll fillova të merrem nga viti

2007 kur edhe u themelua klubi iparë i hendbollit për femra 'Çair'edhe atë nën drejtimin e Mia Isla-mi, ku unë por edhe vajzat që kanëqenë dhe janë pjesë e këtij klubi,duhet të jenë mirënjohës përpunën dhe kontributin që e jep ajo.Këtu qëndrova shtatë vite dhe mëpas u transferova te KH 'Universi'në Ligën e parë. Isha një portiere edalluar dhe me paraqitjet që ibëra, për shërbimet e mia filloi tëinteresohet KH 'Vardar'. Por, lëndi-mi i hundës ku më pas kisha edhenjë intervenim kirurgjik, pengoi qëky transferim të realizohet", vazh-doi më tej 23 vjeçarja nga Shkupi.

NGA HENDBOLLI TEK FUTBOLLIFakti që nuk u realizua transfe-

rimi te KH "Vardar" ndoshta dolimë mirë për Egzonën, pasi pas kë-saj ajo filloi të merret me atë qëmë së shumti ia donte zemra, spor-tin e futbollit. ishte 17-vjeçe dhehapat e parë i ka bërë si nxënëse e

shkollës së mesme "Llazar Liceno-ski". "Hapat e parë me futbollin ikam bërë në shkollë të mesme kuru kyça në ekipin e shkollës 'Lazar Li-cenoski'. Aty u zgjodha lojtarja mëe mirë dhe njëkohësisht isha kapi-tene e ekipit. Nëpër ndeshjet që izhvilloja, kisha zgjuar interesimine klubeve të Ligës së parë 'Edinst-ven' dhe 'Dragon', gjë që edhendodhi por me këta dy klube zhvil-lova vetëm seanca stërvitore. Ar-syeja se pse nuk luajta ishin studi-met në Universitetin Shtetëror tëTetovës, pasi nuk mundesha tindjek njëkohësisht edhe trajnimetedhe studimet".

"AS UNITED" KLUBI I PARË, TANITE KFF "TETOVA"

Pasi dështoi transferimi fillimi-sht te "Edinsteven" dhe "Dragon",Egzona arriti marrëveshje meskuadrën e "AS United" nga Stru-ga. "Pasi ndërpreva bashkëpuni-min me dy klubet 'Edinstven' dhe

'Dragon', fillova bisedimet meskuadrën e 'AS United' nga Struga.Trajneri Astrit Merko më mundësoiqë të jem pjesë vetëm për ndeshjepa i ndjekur stërvitjet e tyre. Ar-ritëm marrëveshje dy vjeçare dhegjatë këtyre dy viteve ku luaja simesfushore defensive, fillova njëeksperiencë të mirë", pohon Egzona,e cila tani mbron ngjyrat e KFF "Te-tova". Pas themelimit të klubit KFF'Tetova' mora ftes nga trajnerëtShpëtim Kuçi, Atita Loki, ValonAmeti dhe Suzana Sinadinoska, tëjem pjesë e këtij klubi, gjë që edhendodhi. Aktualisht jam pjesë e këtijklubi dhe ndjehem shumë mirë.Luaj si mesfushor defensive, pornganjëherë edhe luaj në mbrojtje.Këtë sezon jemi angazhuar të gjithëqë sa më shpejtë ti shijojmë sukse-set, pasi stafi teknik po e bën njëpunë të madhe".

STUDIMET DHE MARTESANdryshe Egzona është e mar-

tuar, ndërsa është në prag edhe tëpërfundimit të studimeve. Por, ajo

zbulon një dëshirë të cilën për fat tëkeq nuk i është realizuar. "Duke parëdashurinë e madhe që kisha për fut-bollin, dëshiroja që dasmën ta bëjnë stadium, në fushën e gjelbër.Mirëpo, për fat të keq kjo nukndodhi, dhe e tëra që arrita ta bëjishte një fotosesion dhe një doku-mentar të shkurtë që e bëra te sta-diumi i FC Shkupi. Atë që dua të për-mend është se kam përkrahjen emadhe të bashkëshortit Ilirit, i cili nëçdo ndeshje vjen dhe më përcjell. Aigjithashtu më përkrah edhe në stu-dimet, ku jam në prag të përfundi-mit në USHT". Në fund Egzona tre-goi edhe synimet e saja. "Dëshirojqë një ditë të luaj për ndonjë klubjashtë Maqedonisë. Sigurisht se përkëtë nevojitet punë, por duke enjohur karakterin tim, besoj se kjodo të ndodh një ditë. Në fund dëshi-roj që të falënderoj edhe rektorin eUniversitetit të Tetovës VullnetAmetin për përkrahjen që po ia jepklubit dhe atyre si dhe profesore-shës Shpresa Memishi", përfundoiEgzona Jashari.

EGZONA JASHARI, FUTBOLLISTE

Egzona Jashari, njëvajzë e hareshme dhegazmore, për gazetënKOHA, zbulon edhedetaje tjera para se tëfillon të merret mefutboll. Në fakt, ajo nëfillim është marr mekarate, pastaj mehendboll që më pas tëfillon të merret me atëqë siç tha e inspironpër tu mos u dorëzuar,pra sporti i futbollit

14 KOHAPËR SPORTKoha, e hënë 29 janar, 2018

Koha

E "çmendur"pas futbollit

Aubamejang-Arsenal,operacioni drejtdështimit!Kalimi i Pierr Emerik Auba-mejang te Arsenali në këtëmerkato po kthehet në një çë-shtje. Kur mbeten edhe pak ditëqë dritarja e transferimeve tëdimrit të mbyllet ka gjasa që kyoperacion merkatoje të dësh-tojë. Borussia Dortmundit kadalë me një deklaratë për shtypnëpërmjet drejtorit sportivMikael Zork i cili ka theksuar seoferta e fundit e londinezëvepër sulmuesin nga Gaboniështë e pamjaftueshme. Për talënë të lirë sulmuesin klubi nga"Signal Iduna Park" kërkon 70milionë euro ndërsa Arsenalipër momentin nuk ofron mëshumë se 60 milionë euro.

15KOHA PËR SPORTKoha, e hënë 29 janar, 2018

Pep Guardiola deklaron seduhen 22 lojtarë të nivelit të lartëpër të qenë konkurrent në tëgjitha garat, por shton se tencen-da aktuale e çmimit të tyre e bëntë pamundur që Mançester Siti tëketë një organikë të tillë. “Qyte-tarët” kryesojnë me 65 pikë në Pre-mier Ligë me një avantazh prej 12pikësh nga ndjekësi më i afërt,Mançester Junajted, janë kuali-fikuar në finalen e "Carabao Cup",janë në garë për "FA Cup" dhe në

Ligën e Kampioneve, ndaj mundtë aspirojnë për çdo trofe të mund-shëm këtë sezon. “Nëse garoni nëkatër kompeticione, duhet të luf-toni për të qenë aty, duhet të jenime fat të mos keni dëmtime oseduhet të keni 22 lojtarë të nivelit tëlartë për të qenë konkurrues në tëgjitha komepticionet. Sot, për tëpasur 22 lojtarë të nivelit të lartëpër të cilët keni nevojë, njerëzitndoshta nuk do të më besojnë, porduhen shumë para gjë të cilën ne

nuk e kemi. Për të rivalizuar në ni-vele të larta në të katër komepti-cionet, duhen 22 lojtarë të nivelittë lartë dhe sot këta 22 lojtarë janëaq të shtrenjtë saqë është e pa-mundur t’i kesh”, shpjegoi Guar-diola në konferencën e shtypit.Ndërkohë, trajneri spanjoll thek-soi se kjo vlen për disa skuadra.“Ne nuk e dimë se çfarë do tëndodhë, por nuk kemi paguar mëshumë se 100, 90 apo 80 milionëeuro për një lojtar. Nuk mund të

paguajmë më shumë se kaq mëka komunikuar bordi i klubit, janëpagat, është një buxhet të cilin nenuk mund ta kalojmë. Kjo është evërteta, dhe për të qenë konkur-rent në të katër kompeticionet, nëkohën kur nuk keni rikuperuardhe jeni të detyruar të luani çdo triditë, atëherë keni nevojë për 22lojtarë të nivelit të lartë dhe meato të ardhura që kemi sot është epamundur t’i kesh”, përfundoiGuardiola.

Presidenti i Paris Sen-Zherme-nit Nasser Al-Khelaifi ka dekla-ruar se nuk ka asnjë mënyrë qëNejmar të largohet nga Parisi këtëverë, dhe ka sulmuar Real Madri-din për tentativat për të destabili-zuar skuadrën franceze në pragtë ndeshjes së radhës në Çam-pions Ligës. Nejmar ka shënuar26 gola në 24 paraqitje për skua-drën parisienë pas mbërritjes së tij222 milionë eurosh nga Barcelo-na, por gjërat nuk kanë shkuaredhe aq mirë për brazilianin. Aiështë përplasur me Edison Kava-nin në fillim të sezonit, dhe sëfundmi është fërshëllyer nga njësektor i tifozëve të klubit në "Parcdes Princes" ai ka humbur disa

ndeshje të kampionatit së fundmidhe thashethemet për një largimtë tijin janë rritur. Por duke folurpas fitores 4-0 ndaj Montpelier tështunën – ku Nejmar shënoi dygola, Al-Khelaifi ka shënjestruarkampionët e Evropës. “Nejmari teReali? Me siguri e keni parë sesa ilutur dukej në fushë”, shprehetpresidenti për "Canal+". “Ai ështëshumë i lumtur në Paris, po ashtuedhe familja e tij. Kemi një nde-shje të rëndësishme ndaj Realit. Aështë një tentativë për të na desta-bilizuar? Mbase, por nuk men-dojmë për këto gjëra. Neymarnuk do të largohet në fund të se-zonit. Në asnjë mënyrë!", përfun-doi Al-Khelaifi.

Bajern Munihu është gati tënxjerrë në shitje mesfushorin ki-lian Arturo Vidal verën e ardhsh-me dhe Mançester Junajtedi ështëgati të përfitojë nga rasti për tëmarrë lojtarin. Junajted ka kohëqë ka dashur ta kryejë këtë tran-sferim, që kur lojtari luante me Ju-ventusin, që më pas përfundoi tebavarezët. Por e përditshmja gjer-mane “Bild” bën me dije se tashmëlojtari mund të largohet, pasi nukka më hapësirë për të luajtur, pastransferimit të Leon Goretska tekampionët e Bundesligës. Dhe

skuadrat e Mançester Junajtedite Çellsit janë dy kandidatët për tamarrë lojtarin. Trajneri AntonioKonte ka kohë që ka thënë se e dë-shiron lojtarin në skuadër, por ta-shmë në garë është future edheJunajted, duke kërkuar të bindëVidal përmes ish-shokut të skua-drës Pogba dhe patriotit të tijSançez. Gjithsesi, Vidal nuk ështëobjektivi i vetëm për “djajtë e kuq”,pasi në rast se dështon transferimii kilianit, në shënjestër është edhemesfushori i Napolit, Faouzi Gou-lam.

Luis Enrike është në “pole position” për të qenë trajneri i ardh-shëm i Çellsit nëse Antonio Konte do të largohet nga “blutë” e Lon-drës në fund të këtij sezoni. Mediat britanike bëjnë me dije setrajneri spanjoll është në krye të një liste kandidatësh për të zë-vendësuar italianin. Enrike këtë sezon është pushim, pasi u lar-gua një vit më parë nga stoli i Barcelonës dhe është shprehur sepas një sezoni pushim është gati për t’u rikthyer aktiv. Gjithsesi,në garë për të marrë stolin e Çellsit janë edhe trajneri Massimi-liano Alegri e Diego Simeone, që gjithashtu janë kandidatë nërast se Konte vendos të largohet nga kampionët aktualë të Pre-mier Ligës. Por emri i Enrikes është i preferuari i Roman Abramo-viç, me spanjollin që ka fituar dy tituj kampionë në La Liga dhenjë Çampions Ligë me Barcelonën para se të largohej. Ardhja etij të Çellsi do të zyrtarizohet para qershorit.

Nuk kemi parapër 22 lojtarëtë nivelit tëlartë"Sot, për të pasur 22 lojtarë të nivelit të lartë për të cilët keni nevojë, njerëzit ndoshta nuk do të mëbesojnë, por duhen shumë para gjë të cilën ne nuk e kemi. Për të rivalizuar në nivele të larta në të katërkomepticionet, duhen 22 lojtarë të nivelit të lartë dhe sot këta 22 lojtarë janë aq të shtrenjtë saqë ështëe pamundur t’i kesh”, pohon Guardiola

Al-Khelaifi sulmon Realinpër çështjen “Nejmar”

Bajerni nxjerr Vidalin në shitje

Enrike nëse ikën Konte

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Banorët e komunave veriore tëKosovës, që nga përfundimi i luftëssë fundit në Kosovë, nuk i kanë pa-guar faturat për shërbime të ujit.Rreth 700 mijë euro në vit apo mëse 13 milionë euro për 19 vjet, lloga-ritet vlera e faturave të ujit të sh-penzuar, e të cilat nuk paguhen ngabanorët e këtyre komunave. Katërkomunat: Leposaviqi , Mitrovica Ve-riore, Zubin Potoku dhe Zveçani,janë të banuara me shumicë serbe,të cilat ndër vite kanë funksionuarjashtë sistemit juridik-kushtetuestë Kosovës. Hysni Feka, ushtruesdetyre i udhëheqësit të Departa-mentit të tarifave në AutoritetinRregullator për Shërbimin e Ujit(ARRU), thotë për Radion Evropa eLirë se gjatë një viti, mbi katër mi-lionë metra kub ujë janë dërguarnë atë pjesë, me një çmim prej 0.17euro centë, për metër kub. Kurse,çmimi i ujit për një metër kub, si-pas tij, për konsumatorët e pjesësjugore, është rreth dyfish më e lartë.Faturat e shpenzuara të ujit, sipasHysni Fekës, nuk arrijnë te konsu-matorët që banojnë në atë pjesë.“Kompania rajonale ‘Mitrovica’, emat ujin përmes tre ujëmatësve, nëbaza mujore. Raporton në ARRU, sesa ujë ka shkuar në pjesën veriore.Mirëpo, nuk ka një mekanizëm aponuk ka një metodë, me të cilën kom-pania rajonale e ujit ta dërgojë fa-

turën te pranuesi i faturës. Nuk kadikush që e pranon faturën e ujitnga ujësjellësi ‘Mitrovica’”, thotëFeka. Edhe disa nga qytetarët e asajpjesë e pranojnë se nuk e paguajnëujin, madje sipas tyre, duke e konfir-muar edhe atë që e thonë në ujë-sjellës, se për shpenzimet e bëra,nuk u shkojnë fare as faturat. Njëringa ta është Vitomir Zhivkoviq ngaMitrovica veriore. Ai thotë se nuk edi se kujt duhet t’ia paguajë faturatpër ujin. “Ende nuk kemi marrëasgjë zyrtarisht. Kështu që deri mësot nuk kemi paguar. Do të pagua-nim sikur ta dinim kujt t’ia pa-guajmë dhe të marrim vërtetiminse kemi paguar”, thotë Zhivkoviq.Ndërkaq, Slavica Marinkoviq, qyte-tare po nga Mitrovica, thotë se nuki kujtohet se kur ka paguar për herëtë fundit për ujin e shpenzuar: “Nëfakt, nuk e di se kur e kam marrëpër herë të fundit faturën për ujin

dhe madje nuk e di se a ekzistonmatësi i gjendjes së shpenzimit tëujit në banesën ku jetoj”. Ndryshe,Kompania Rajonale, Ujësjellësi “Mi-trovica”, që gjendet në Shipol, ështëe vetmja kompani e licencuar qëkryen veprimtarinë e furnizimit meujë të pijshëm dhe mirëmbajtjen ekanalizimit në rajonin e Mitrovicës,ku përfshihen komunat e banuarame shumicë serbe. Kjo kompaniështë nën ombrellën e AutoritetitRregullator të Shërbimeve të Ujit.Për mospagesën e faturave të sh-penzuara të ujit, nga banorët e asajpjese,institucioni i Avokatit të Po-pullit, vitin e kaluar ka hapur hetimzyrtar. Avokati i Popullit, Hilmi Ja-shari, tregon për Radion Evropa eLirë se për këtë çështje, ka biseduarmë autoritet kompetente dhe pretveprime të drejta. Në të kundërtën,thotë ai, ky institucion do të dalëme një qëndrim publik se a ka të

bëjë me shkelje të të drejtave të nje-riut. Shqetësuese, sipas Jasharit, për-veç mospagesave të faturave, mbe-tet çmimi i ndryshëm i ujit përpjesën veriore dhe pjesën jugore.“Nëse nuk ka ndonjë veprim,atëherë ne, si institucion i Avokatittë Popullit, gjithsesi do të dalim mendonjë qëndrim, raport dhe merekomandime konkrete dhe do tëvlerësojmë se a ka pasur shkelje tëligjit apo jo”, thotë Jashari. Por, vazh-don të mbetet dilemë se kush ebënë pagesën e këtyre faturave përujin e shpenzuar në katër komunatveriore? Hysni Feka thotë se Qeveriae Kosovës pothuajse për çdo vit bënsubvencionim në shuma të ndrysh-me financiare në mënyrë që tëmundësohet operimi i kompanisë.“Këtë pagesë nuk e bën askush, kjoçështje ka mbetur pezull. Mirëpo,për të mundësuar operimin e kom-panisë, Qeveria në baza të rregullta

vjetore, por jo gjithmonë në shumatë njëjta, paguan shpenzime ekstrapër vazhdimin e veprimtarisë sëkompanisë ‘Mitrovica’ ”, thotë Feka.Por, ekspertë për çështje ekonomikethonë se paratë me të cilat Qeveriae Kosovës po e subvencionon kom-paninë rajonale “ Mitrovica”, janëtaksa të qytetarëve të Kosovës.Naim Gashi, ekspert për çështjeekonomike, për Radion Evropa eLirë, thotë se qytetaret nga pjesëndryshme të Kosovës paguajnë fa-turat e ujit të shpenzuar në pjesënveriore. “Në fakt, praktika që rrymadhe uji i shpenzuar në veri të pa-guhet nga taksapaguesit kosovarë,mendoj se është një padrejtësi ele-mentare, e cila iu bëhet qytetarëvetë Kosovës dhe bie ndesh me tëgjitha konventat dhe standardetndërkombëtare. Është pabarazi,edhe sociale, edhe qytetare, që njëpjesë e qytetarëve t‘i paguajnë fatu-rat, ndërsa pjesa tjetër të mos i pa-guajë. E minojnë shtetin e Kosovësdhe njëkohësisht me taksat e qyte-tarëve të Kosovës, paguhen faturate qytetarëve në veri”, thotë Gashi.Subvencionimi për shpenzimet eujit për konsumatorët e asaj pjesenga Qeveria e Kosovës, konside-rohet si zgjedhje e papërshtatsh-me, edhe për Avokatin e Popullit,Hilmi Jashari. Për shkak të mospa-gesës dhe borxheve, në viset tjerakompanitë e ujit zakonishtaplikojnë masa ndëshkuese, duke ishkyçur nga rrjeti konsumatorëtborxhlinj. Por, një gjë e tillë nukndodh në veri. Hysni Feka potenconfaktin se problemi i mospagesës sëfaturave të ujit nga banorët e pjesësveriore, është, sipas tij, problem po-litik. Ai tregon se kompania rajona-le “Mitrovica”, për shkak të borxheveka tentuar disa herë t’i shkëpusë ngarrjeti i furnizimit të ujit banorët easaj pjese, por që gjithmonë kandërhyrë politika. Përveç mospa-gesës së faturave të ujit të shpen-zuar, banorët e kësaj pjese, nuk pa-guajnë as faturat e energjisëelektrike, që llogariten 8 milionëeuro në vit. (REL)

Disa nga qytetarët e asajpjesë e pranojnë se nuk epaguajnë ujin, madjesipas tyre, duke ekonfirmuar edhe atë që ethonë në ujësjellës, sepër shpenzimet e bëra,nuk u shkojnë fare asfaturat. Njëri nga taështë Vitomir Zhivkoviqnga Mitrovica veriore. Aithotë se nuk e di se kujtduhet t’ia paguajëfaturat për ujin

16 RAJONKoha, e hënë 29 janar, 2018

SITUATA NË VERIUN E MITROVICËS ËSHTË E QETË Së fundi janë shtuar deklaratat që në veri tëKosovës, gjendja e sigurisë është jostabile. Për këtë zëvendëskryeministri iKosovës, Enver Hoxhaj i ka quajturkërcënim deklaratat e ministrit tëMbrojtjes së Serbisë, Aleksander Vulin.Përmes një postimi në llogarinë e tij nëTwitter, Hoxhaj ka shpërndarë shkrimin ku Vulinthotë se është në kontakt me shërbimet përkatëse të

Gjermanisë për sigurinë e serbëve në veri tëMitrovicës. Këtë deklaratë Hoxhaj e quajturkërcënim ndaj sigurisë së Kosovës dhendërhyrje për destabilizim në vend.“Gjendja në pjesën veriore të Kosovës

është e qetë dhe e qëndrueshme.Institucionet përgjegjëse për siguri janë

Policia e Kosovës, FSK-ja, EULEX-i dhe KFOR-i”, kashkruar Hoxhaj.

Te serbët, çmimi i ujit më ilirë, por askush s’paguan

Publicitet

Votuesit në Britani të Madhembështesin idenë për mbajtjen enjë referendumi të dytë lidhur mestatusin e tyre në Bashkimin Evro-pian (BE), flasin të dhënat e njësondazhi të zbatuar në janar të kë-tij viti. Sondazhi i kryer nga agjen-cia ICM në kuadër të projektitGuardian Reporting, ka nxjerrë nëpah të dhënat se 47 për qind e tëanketuarve favorizojnë të votojnëmarrëveshjen përfundimtare sapotë bëhet të ditura kushtet e largi-mit të Britanisë nga BE-ja,ndërkohë që 34 për qind, kundër-shtojnë një ide të tillë. Nga të dhë-nat e sondazhit, në të cilin një epesta është e papërcaktuar, rezul-ton se për një referendum të dytëjanë shprehur 58 për qind e tëanketuarve, ndërkohë që kundërkësaj nisme janë shprehur 42 përqind.

Ndonëse opinioni publik mbe-tet i ndarë sa i përket kësaj çë-shtjeje, ajo që befason është se njëe katërta e votuesve të cilët kanëdhënë votën për largim nga BE-ja,tashmë preferojnë një tjetër refe-rendum mbi këtë çështje. Ashtusiç zbulon rritjen e interesit përnjë referendum të dytë, gjetjet etjera kyçe të sondazhit flasin edhepër një shqetësim në rritje për

ndikimin e mundshëm që do tëketë Brexiti, pasi 43 për qind e vo-tuesve të tij, tashmë kanë thënëse janë të brengosur se Brexit do tëndikojë negativisht mbi ekono-minë e Britanisë së Madhe,ndërkohë që një shumicë e tëanketuarve kanë thënë se Brexitido të ndikojë negativisht në"mënyrën britanike të jetës". Ka-rakteristikë e këtij votimi ështëedhe hendeku demografik, pasiështë shtuar numri i të rinjve tëcilët do të votonin për mbetje në

BE, dhe në të njëjtën kohë perso-nat e moshës mbi 65 vjeçare, kanëshprehur bindjet e tyre për votënpër largim.

Sondazhi i zbatuar në rajonetë ndryshme të Britanisë sëMadhe, zbuloi se votuesit në Sko-ci dhe në Irlandën e Veriut akomamë shumë kanë përforcuarbindjen për të votuar për qëndrimnë BE, ndërkohë që votuesit nëpjesën më të madhe të Anglisëdhe Uellsit përkrahin bindshëmlargimin. Ashtu siç po bëhet e

qartë dobësia e qeverisë për të ne-gociuar, gjithnjë e më shumë pobëhet e qartë mbështetja për njëvotim tjetër Brexit, madje edhe nëzonat ku nuk është paramenduar.Ish-lideri i UKIP-it, njëherësh akti-vist i devotshëm i kampit për lar-gim të Britanisë nga BE-ja, NigelFarage, në fillim të muajit tha se"ndoshta, them vetëm ndoshta,po vij në një periudhë kur po men-doj se duhet të kemi një referen-dum të dytë për anëtarësinë tonënë BE".

Numri i të vdekurve në sulminme autobombë në kryeqytetin eAfganistanit, Kabul, është rriturnë 95. Zyrtarët e sigurisë konfir-muan se sulmi ka ndodhur nëafërsi të ish-ndërtesës së Mini-strisë së Brendshme dhe Spitalit.Ministria e Shëndetësisë njoftoise numri i viktimave në sulmështë rritur në të paktën 95 perso-na, ndërsa janë plagosur 158 tëtjerë. Ministria gjithashtu njoftoise një numër i madh i të vdekur-ve janë civilë. Ndihmës zëdhënë-si i Ministrisë së Brendshme, Na-srat Rahimi, kishte thënë sesulmuesi që të arrinte në rajonbombat i ka vendosur në ambu-lancë. Në këtë rajon ku bëhenkontrolle të nivelit të lartë të sigu-risë gjenden edhe përfaqësitë di-plomatike të shumë vendeve.Presidenti i Afganistanit, EshrefGani, dënoi sulmin. Përgjegjësinëmbi sulmin e kishte marrë orga-nizata terroriste e talebanëve.

17GLOBIKoha, e hënë 29 janar, 2018

Gjykata e qarkut në Frankfurtvendosi se arrat lejohen të biennga pemët, duke konkluduar se kyfenomen vjeshtor që përsëritetçdo vit mund të konsiderohet si"fakt natyror". Vendimi u mor pasnjë padie që kishte ngritur njëgrua, makina e së cilës qe dëm-tuar nga arrat që binin nga pemae fqinjit të saj. "Paditësja thekson-te se arrat dhe degët e pemës sëarrës kishin rënë mbi makinën esaj për shkak të erërave të fortanjë natë tetori të vitit 2013 dhe ki-shin shkaktuar dëme tek makina",thuhet në vendim. Gruaja e kishtepaditur fqinjin e saj për një shumëprej 3866.36 eurosh për të mbu-luar shpenzimet për riparimin emakinës së bashku me interesin

bankar të shumës. Degët e pemëssë fqinjës kishin kaluar me 1.5 me-tra në pronën e paditëses përshkak të një "gabimi statistikor".Fqinji, pra i pandehuri, i kishteprerë rregullisht degët dhe pemaqe e shëndetshme. Po ashtu fqinjie kishte refuzuar më parë kërke-

sën me shkrim të gruas që ikërkonte leje për të ndërtuar njëstrehë me çati për automjetin esaj. I pandehuri kishte argumen-tuar se ai nuk ishte përgjegjës përpagimin e dëmeve pasi rënia e ar-rave nga pemët në vjeshtë është"një proces i natyrshëm dhe bën

pjesë në rreziqet natyrore të jetës".Në vendimin e saj (27.01.2018)gjykata mori anën e të padituritduke arritur në konkluzionin se"paditësja duhet të llogarisë merënien e arrave nga një pemë arregjatë vjeshtës". "Për të përjashtuarplotësisht rrezikun që vjen nga ar-rat që bien, i vetmi përfundimlogjik është ose prerja e pemës nëfjalë ose e rrethimit me një rrjetësigurie". Megjithatë një opsion itillë do të ishte i paarsyeshëm përshkak të shpenzimeve që nevoji-ten dhe faktit që bashkia do takundërshtonte një gjë të tillë. Pa-ditësja duhet të mbajë shpenzi-met gjyqësore. Ajo mund të para-qesë ankesë në gjykatën e apelitbrenda një muaji.

Në një sulmkibernetikvidhen mbi 500milionë dollarëHakerët vodhën 534 milionë dol-larë nga shkëmbimi valutor digji-tal japonez Coincheck, njoftojnëmediat lokale. Në deklaratën eCoincheck thuhet se hakerëtkanë thyer fjalëkalimet të prem-ten në ora 02:57 sipas kohës loka-le. Kripto-valutat u dërguan ngaadresa NEM e Coincheck. NEMështë një kriptovalutë e ndërtuarnë sistemin e ngjashëm si Bit-coin. Agjencia japoneze e lajme-ve Kyodo njoftoi se Presidenti iCoincheck, Koichiro Wada gjatënjë konference për media tëpremten vonë tha se kompaniamund të kërkojë ndihmë finan-ciare. Kompania me qendër nëTokio bllokoi transaksionet përtë gjitha valutat e kriptuara passulmit kibernetik, përveç Bitcoin."Blerjet dhe shitjet e kripto-valu-te, përveç BTC (altcoins) momen-talisht janë të kufizuara. Ju lutempranoni falje për këtë shqetësim",thuhet në faqen zyrtare të Coin-check. Pas vjedhjes, vlera epërgjithshme e shkëmbimit tëkripto-valutës u zvogëlua merreth 10 për qind ndërkohë qëpati një humbje prej gjashtë tri-lionë jen japonez (55.3 miliardëdollarë). Kjo mund të jetë vjedhjamë e madhe e kripto-valutës.

Sulmi me bombënë Afganistan,95 të vdekur

Vendim i gjykatës gjermane: Arrat lejohet të bien nga pema!///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

BREXITI GABIM MJAFT I RËNDË

Jo katastrofë, por gabim - ky është gjykimi që jep sotish-kryeministri britanik Cameron për Brexitin.Gjithsesi, një gabim; kjo në një kohë kur shqetësiminë politikën e brendshme në Britaninë e Madheështë në lidhje me "pranimin", se skenaret epërmbysjes së botës të atyre që kanë ngulur këmbëqë Britania e Madhe të qëndronte në BE, nuk u bënërealitet. E vërtetë, nuk ndodhi recesion, nuk ndodhënpushime masive nga puna. Por paundi e ka humburdukshëm vlerën. Shumë e vështirë, përsa i përketzhvillimit ekonomik, do t'ia dilet mbanë, parashikon

Cameroni. Kush e di. Kur dy vjet më parë ai vendositë zhvillonte referendumin për Brexitin, për t'a hequrqafe njëherë e përgjithmonë këtë temë për partinë etij, pasi priste të fitonte kampi i BE, ai bëri gabiminmë të madh të jetës së tij. E vlerësoi kryekëput gabimatmosferën në vend. Fushata e tij elektorale vuajtinga mungesa e besueshmërisë: për vite të tëra,Cameroni ishte hequr si euroskeptik - kurse pastajpapritur anëtarësia e Britanisë së Madhe në BE u bëme rëndësi ekzistenciale. Valët e zemërimit sëshpejti do të bien.

Vetëm një referendum idytë shpëton britanikët

Nga të dhënat esondazhit, në tëcilin një e pestaështë epapërcaktuar,rezulton se për njëreferendum të dytëjanë shprehur 58për qind e të anke -tuarve, ndërkohëqë kundër kësajnisme janëshprehur 42 përqind

18 MARKETINGKoha, e hënë 29 janar, 2018

19KOHA PËR KULTURËKoha, e hënë 29 janar, 2018

Vjershat dhe poemat janë nxjerrë ngalibrat “Ëndërrimet”, “Shekulli im”, “Përsemendohen këto male”, “Motive me diell”,“Koha” dhe “Ftesë në studio”. Një pjesë, qës’kanë qenë të përfshira në këto libra janënxjerrë nga shtypi periodik si dhe nga vëlli-mi i shtatë i veprës së plotë të vitit 2009. Kames tyre, që botohen për herë të parë dhejanë nxjerrë nga arkivi personal i shkrimta-rit. Poezitë e panjohura, studiuesi SadikBejko në parathënien shoqëruese, i cilësonnjë befasi të këndshme për lexuesin, pasisipas tij janë mbi një gjysmë duzine poezi-sh të moshës së rinisë, që për herë të parëshohin dritën e botimit.

Sipas prof.Bejkos, ky libër veç të tjerash,pohon artin e pavdekshëm, të atij arti qëkrijohet sipas të njëjtave ligje, qoftë në liri,qoftë në mungesë të saj. Poezitë e para të kë-tij libri shënojnë vitin 1957. Poema e funditnë këtë libër, “Tirana në dimër” i përket vitit2005. Pra, kemi mbi pesëdhjetë vjet poezi,ndryrë në një libër si ky që kemi në dorë.Një nga tiparet më të dukshme të stilit të Ka-daresë është zymtia e klimës. Në Shqipë-rinë e Kadaresë (Shqipëria reale ka mesata-risht treqind ditë të plota me diell në vit)pothuaj vazhdimisht bën mot i keq. Bejkoshkruan se në vitet ‘50, në Gjirokastër, IsmailKadare, djali ende adoleshent i një nëpunë-si të gjykatës, kishte shkruar një roman dhedonte të bëhej shkrimtar. Nuk dihet, por in-stinkti mbase e mësoi atë djalë që në kohëne tij pëlqeheshin më shumë vjershat, sesaromanet. Ndaj, vjershat që shkroi, ua nisirevistave dhe gazetave të kryeqytetit. Dheato u pëlqyen. Kur ishte në vitin e tretë tëgjimnazit, Ismail Kadare botoi librin e parëme poezi. Kur ishte student i vitit të dytë,botoi poemën Princesha Argjiro dhe njëlibër me poezi. Më 1961, student në Moskë,botoi të parin libër të tij në gjuhë të huaj.“Kadareja vazhdonte të shkruante prozë,tregime dhe romane, por botonte vetëmpoezitë. Mbase, ai instinkti i qytetit të tij i

thoshte se kësaj bote, botës Lindore, i shko-nin për shtat më shumë poezitë, sesa proza.Një novelë e hershme e tij, ‘Ditë kafenesh’, sau botua, u kritikua e u ndalua. Më vonë iundalua romani ‘Përbindëshi’. Ka pasur ro-mane të tijat që janë botuar dhjetë apo një-zet vjet më pas nga ç’i kishte shkruar.Ndonjëri është botuar edhe dyzet vjet mëpas nga koha kur u shkrua ‘Qyteti pa rekla-ma’”, shënon Bejko në parathënie. Shtonmandej se fill pas mbarimit të studimeve,vjen romani “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”,(1963), i cili që me botimin e parë në Paris, ushpall libër botëror. Si duket, ajo bota tjetër,Perëndimi, pëlqente më shumë prozën e tij.

Sadik Bejko e nis me një varg shënimin etij: Pa formë është qielli, si tru idioti, një vargi shkëputur nga poezia “Vjeshtë tiranase”,botuar më 1957, në gazetën “Zëri i rinisë”.Vargu Pa formë është qielli, si tru idioti naçon në fillimet e krijimtarisë së autorit. Tëshkruaje kështu atëherë ishte e pazakonsh-me. Bejko vëren se shumë prej poezive tëIsmail Kadaresë kanë qenë bërthama të ve-prave të tij të ardhshme në prozë. Poema“Rrugëve të Moskës” do ta çojë te romani“Muzgu i perëndive të stepës”, poezia “Pira-mida e Keopsit” do të sillte më pas romanin“Piramida”, poezia “Kali i Trojës” paralajmë-ron romanin “Përbindëshi”. Por tek ai kandodhur edhe procesi i kundërt. Meqë kyroman nuk u botua, ndalimi i tij lind vjer-shën e gjatë “Laokoonti”, një nga krijimetmë të rëndësishme të tij. Kthjelltësia ederdhur në një gjuhë fare të lirshme, paasnjë sforcim, vërehet që te lirikat e libritËndërrimet, por edhe te poezitë e viteve të

studimeve në Moskë, prej së cilave po për-mendim Edhe kur kujtesa, Kthimi në Mo-skë, Llora, etj.

Kjo mjeshtëri e tejdukshmërisë gjuhëso-re vërehet edhe te pamjet e natyrës në Ti-ranë, ku vjeshta si luaneshë krifëverdhë ruanditët e fundit nga dimri, te poezia Mall, qëështë bërë aq popullore edhe në ditët e sot-me, mbase për atë tjetërsim të qelqtë, porprapë tjetërsim, të njeriut nga njeriu në njëmjedis kryeqytetas. Muret janë të qelqta,por sot njeriu dhe natyra rreth tij, njeriu dhee natyrshmja si përvojë, si komunikim, janëngjethshëm e rreptësisht larg njëri-tjetrit,janë të papërputhshëm fizikisht e shpirtëri-sht. Ajo që mbetet për t’u thënë e për t’urithënë është habia se si erdhën në liri këtopoezi të kohës së diktaturës. Pse ato endejanë po aq të freskëta sa dhe pesëdhjetë vjetmë parë, në kohët kur u shkruan? “Kadarejaka një novelë të titulluar Kalorësi me skifter.Paradigma e kalorësit të ftuar në një festëështë domethënëse për ata shkrimtarë tëftuar nga komunizmi për të qenë kalorës tësofrës së artit të tij. Kalorësi i zymtë hynte nëdarkën e të ftuarve me një mëdyshje me-spërmes: ishte kurth apo ishte vlerësim përtë kjo ftesë? Sigurisht që ishte kurth, kurthii vdekjes së tij si autor. Në këtë festë, kalorë-sin e kishin thirrur vetëm që ta asgjësonin.Në poezi, ftesa për të kaluar nëpër kurthe tëtilla ka qenë më vdekjeprurësja”, thotë Bejko.Ai shton se shumë shkrimtarë që i besuankokë e këmbë kësaj feste, vdiqën bashkë mekomunizmin. Në rastin më të mirë, prej tyrekanë ardhur në ditët tona pjesë a pjesëza tënjë krijimtarie pa shpirt.

SAMUEL P. HUNTINGTON

PËRPLASJA EQYTETËRIMEVEKur në vitin 1998 pa dritën kjo vepërmjaftë ambicioze, Francis Fukojama,një emër me renome botërore në lë-min e shkencave të politike, patithënë se ky libër është marramendësnga përmasat e shtrirjes dhe rrokja endërlikimeve të politikës globale ba-shkëkohore, ndërkaq ZbignjevBzhezhinski, politikolog i shquar dhekëshilltar i ish kryetarit amerikan,Xhimi Karter, ishte shprehur se bëhetfjalë për një kryevepër intelektuale: eguximshme, me forcë imagjinatedhe provokuese. Një punë the-melvënëse, që do ta revolucionojë tëkuptuarit e punëve ndërkombëtarenga ana jonë. Samuel P. Huntingtonnë veprën e tij kapitale "Përplasja eqytetërimeve dhe ribërja e rënditbotëror" trajton këto tema: nocioni iqytetërimeve; çështja e një qytetëri-mi universal; marrëdhënia ndërmjetfuqisë dhe kulturës; zhvendosja e pe-shores së fuqisë ndërmjet qytetëri-meve; indigjenizimi kulturor në sho-qëritë joperëndimore; strukturapolitike e qytetërimeve; struktura po-litike e qytetërimeve; konfliktet epërftuara nga universalizmi Perëndi-mor, militantizmi mysliman dhengulmimi kinez; baraspeshimi dhenxjerrja në krye e përgjigjeve ndajngritjes së fuqisë kineze; shkaqet edinamika e luftërave në vijën e shkë-putjes si dhe e ardhmja e Perëndimitdhe e një botë qytetërimesh. Ky libërqë ka shënuar suksese të jashtë-zakonshme gjithandej ku ështëpërkthyer, është i rëndësishëm edhepër lexuesin shqiptar, sidomos përstudentët që i studiojnë marrëdhë-niet ndërkombëtare, për politikanët,për analistët, për historianët, aq mëtepër nëse kihet parasysh fakti se kjovepër ka për qëllim interpretimin eevoluimit të politikës globale pasLuftës së Ftohtë, përkatësisht se sy-non të paraqesë një kornizë, një pa-radigmë për të vështruar politikënglobale në mënyrë që të jetë kuptim-plote për studiuesit dhe e dobishmepër hartuesit e politikës. Vepra "Për-plasja e qytetërimeve" vjen epërkthyer (nga gjuha angleze) shkël-qyeshëm nga profesor Xhevat Lloshi,ndërkaq vazhdon të mbetet si njënga projektet me cilësore të Shtëpisëbotuese "Logos A", edhe pas ribotimittë tretë.

BOTIMEBotohen vargjet epanjohura të Kadaresë

Vepra poetike e IsmailKadaresë përmblidhet nënjë vëllim të vetëm, ku do tëgjenden poezitë e krijuarames viteve 1957-2005.Botuesi i tij, Bujar Hudhri,bën me dije për “GazetaShqiptare”, se ditën e hënëbotimi do të jetë në çdolibrari, duke vënë tashmë nënjë libërlidhje të vetme, mëtë mirën e vargjevekadareane të pesë dekadave.Lajmi bëhet publik merastin e datëlindjen së tij të82-të, që e kishte dje

Kadaresë i dorëzohet çmimi 'Nonino' Shkrimtarit shqiptar me përmasa botëroreIsmail Kadare dje i është dorëzuar Çmimi“Nonino” për letërsi për vitin 2018, nëceremoninë solemne në distileritë “Nonino”,në Percoto të Udineses, në Itali. “Rapsod nëdashuri dhe kritik ndaj popullit të tij, midisrealiteteve historike dhe legjendave, të cilatngjallin madhështinë dhe tragjedinë e sëkaluarës ballkanike dhe osmane”, thuhet nëarsyetimin e jurisë së çmimit. Ky çmim

jepet që nga viti 1977 për autorët që nxjerrinnë pah vlerat e qytetërimit. Laureat iÇmimit “Nonino” për eseistikë për vitin 2018iu dha filozofit të shquar italian, GiorgioAgamben, i cili konsiderohet si njëri ndërmë të rëndësishmit në botë sot.Ambasadorja e Kosovës në itali, AlmaLama, ka postuar në profilin e saj nëFacebook disa fotografi nga ceremoniasolemne e dorëzimit të çmimeve.

20 KOHA PËR KULTURËKoha, e hënë 29 janar, 2018

MILAZIM KRASNIQI

NACIONALIZMISHQIPTARMe etiketën "nacionalist"dhe "nacionalizëm shqiptar"si argument suprem, që nukkishte nevojë as për dëshmie as për dëshmitarë, në vitit1981-1999, janë burgosur ejanë dënuar me mijëra sh-qiptarë. Me kualifikimin de-noncues e zhvlerësues, sidukuri nacionaliste, janëpërfshirë edhe këngë popul-lore, poezi, tregime, romane,fjalëkryqe, karikatura, da-sma, me një fjalë e tërë jetae shqiptarëve të Kosovësdhe e shqiptarëve të mbeturnë Jugosllavi. Duke e lënë mënjanë të ka-luarën dhe manipulimin qëështë bërë me nacionaliz-min shqiptar e duke eshikuar gjendjen e sotme,Krasniqi shtron disa pyetjelogjike: pse as në Kosovë eas në Shqipëri nuk është ha-pur ende debat për këtodeformime të rënda që ijanë bërë identitetit nacio-nal shqiptar, së pari në kup-timin më të gjerë e veçmasnacionalizmit shqiptar? Psenuk u dënuan deri sot kri-met e komunizmit dhe ek-zekutorët e atyre krimevekundër nacionalistëve sh-qiptarë? Pse ende nacionalizmi sh-qiptar nuk është rivalorizuarnë dimensionin e vërtetëteorik dhe në realitetet ereja shqiptare? Por, autorinuk merr përsipër të japëkëto përgjigje, por mëton tëhapë diskutim lidhur me na-cionalizmin shqiptar, dukeprovuar të kuptojë edhe se amund të rigjenerohet ai dhea mund të bëhet gjenerator izhvillimit i kombit dhe shte-tit apo shteteve shqiptare.Vepra "Nacionalizmi shqip-tar" i Milazim Krasniqitështë një nga veprat më tërëndësishme që ka të bëjëme çështjen shqiptare, e cilavazhdon të përballet me sfi-dat e deformimit jo vetëm tënacionalizmit, por edheidentitetit. Botoi "Logos A"(2017)

BOTIME

GJURO SHUSHNJIQ

PESHKATARËTE SHPIRTRAVENJERËZORË Të kesh si bosht të veprësidenë e manipulimit dhemanipulimin e ideve, do tëthotë të depërtosh në një si-stem ku, pavarësisht se liriaduket e plotë, megjithatë,në fakt ky depërtim nxjerrnë pah segmentet e totali-tarizmit të maskuar. "Pe-shkatarët e shpirtravenjerëzorë" nga Gjuro Shu-shnjiq, është një vepër qëmëton ta kërkojë të vër-tetën. Në këtë libër brilanttrajtohet çështja se siudhëhiqen dhe si mash-trohen njerëzit dhe popujt,pa qenë të vetëdijshëm përkëtë. Ky është një rrëfim përprijësit, pas të cilëve nukmbetet asnjë gjurmë gjaku,por jo më pak të rrezik-shëm, sepse ata nuk vrasintrupin, por lëndojnë shpir-tin. Autori thotë se njerëzitnuk janë të vetëdijshëm,ose nuk janë aq sa duhet tëvetëdijshëm se jetën e tyretë përditshme e mbikëqyringrupet e fuqishme, që për-mes mediave masive lë-shojnë shiun e simboleve tëorganizuara dhe tëpërzgjedhura me kujdes,funksioni i të cilave nukështë që të informojnëbotën, por të shfrytëzojnënevojën e botës. Qëllimi kryesor i këtij "ra-dioaktiviteti shpirtëror"përbëhet prej "kurdisjes sëshpirtrave njerëzor,ndërkaq pasoja kryesoreështë zhvendosja e vullnetittë tyre për vetëvendosje. Nëhapësirat ballkanike pady-shim se populli më i mani-puluar nga të vetët, ështëpopulli shqiptar. Ndaj,lexuesi shqiptar, duke e pa-sur para vetes këtë libër,nuk do ta ketë fare vështirëta kuptojë të vërtetën e ma-nipulimit të shqiptarëvenga prijësit e tyre. Libri nëfjalë vjen në botim të Shtë-pisë botuese "Logos A"(2017).

BOTIME

Eksplorimi i së kaluarës e ka in-triguar çdoherë Ilir Xheladinin, icili tashmë veçse njihet si një prejkoleksionistëve më të përkushtuartë artefakteve që lidhen me histo-rinë shqiptare. Pikë të dobët e kaheroin kombëtar Gjergj Kastrio-tin-Skënderbeun, për të cilin kahulumtuar nëpër arkiva të institu-cioneve të ndryshme në gjithëbotën. Në një bisedë për “KohënDitore”, Xheladini i cili jeton nëZvicër rrëfen sesi ka zënë fill ko-leksioni i tij që tashmë numëronmbi 100 artefakte të ndryshme. Poaq të ndryshme sa edhe vendet kui ka gjetur, datat e rrëfimet që bar-tin më vete.

Më 17 janar, ai u kthye në Prish-tinë për ta realizuar një ekspozitëqë iu dedikua përvjetorit të 550-tëtë vdekjes së Skënderbeut. Me këtëudhë, e dha edhe një lajm tërëndësishëm.

Koleksionuesi e ka ndërmendqë ta themelojë një muze, në të ci-lin do të ruhet kjo pjesë e rëndësi-shme e historisë shqiptare “Zana-filla e koleksionit është qëkur ishastudent, si nevojë e njohjes së hi-storisë sonë e sidomos afirmimit të

saj. E para gjë që kam blerë ështënjë ‘Atlas’ që daton nga viti 1873,aty flet për ilirët, për mbretin Gent,

harta të ndryshme ku përshkruhentrojet ilire”, ka rrëfyer Xheladini.

(koha.net)

Autoritetet kosovare thonë seRita Ora ka konfirmuar se më 17shkurt vjen në Kosovë. KëngëtarjaRita Ora do të performojë në Ko-sovë me rastin e 10 vjetorit të Pa-

varësisë. Edhe pse ditë më parë ushkrua se Rita do të performojë përPavarësi, ende pati dilema, pasi qëmenaxhmenti i Ritës në vendin kui publikojnë datat e koncerteve nuk

pati edhe koncert për në Ko-sovë.Por se Rita do të performojëmë 17 shkurt është konfirmuaredhe një herë. Këtë e ka bërë të di-tur Petrit Selimi në Twitter. “Pop yllikosovaro-britanik, Rita Ora, ka kon-firmuar koncertin e madh për 10vjetorin e pavarësisë së Republikës.Njerëz, vetëm kujtoni se Roma nukështë ndërtuar për një ditë. Por, si-gurisht se ata kanë pasur festa tëmira”, ka shkruar ai në Twitter. RitaOra ka prezantuar Kosovën mjaftmirë në botë përmes sukseseve tësaj të shumta, me ç’rast në Kosovëka realizuar edhe videoklipin ekëngës ”Shine Ya Light”, e cila patisukses të madh.

Rita Ora më 17 shkurt këndon në Kosovë

Koleksionisti i 100 artefakteve për Skënderbeun ehistorinë shqiptare

Xheladini i cili jetonnë Zvicër rrëfen sesika zënë fill koleksionii tij që tashmënumëron mbi 100artefakte tëndryshme. Po aq tëndryshme sa edhevendet ku i ka gjetur,datat e rrëfimet qëbartin më vete

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

21KOHA PËR KULTURËKoha, e hënë 29 janar, 2018

Ajo ka një gëzim të fshehur,nën buzët që shkëlqejnë ngabuzëkuqi, ndërsa me krah përpi-qet të mbulojë gjoksin. Nuk kaasnjë të përbashkët me gruan e ar-tistit të njohur italian Jeanne, pormendohet se mund të ketë qenëjo thjesht një modele, por një hi-stori dashurie e tij. Ndryshe kjonudo nuk do të mund të mbartendër vite atë fuqinë e jashtëzakon-shme që depërton tek ty pas çdoshikimi. Piktura titullohet “Roma-nia e bukur”, duke mbartur sekre-tin e një historie që fshihet pas saj.Amedeo Modigliani, një artist ita-lian me origjinë hebreje, pati njëjetë jo të zakontë.

Edhe pse ndërroi jetë në mo-shën 35-vjeçare, ai arriti të krijontedisa punë jashtëzakonisht të dë-shirueshme siç është edhe kjo pik-turë. Realizuar në vitin 1919, me njëstil mjaft unik, doli në ankand nëvitin 1999 dhe u ble për 16.770.000

dollarë. Modigliani ishte burrë i pa-shëm dhe tërhiqte shumë vë-mendje nga gratë e asaj kohe. Pornjë nga lidhjet e tij më të njohuraështë ajo me bashkëshorten Jean-ne e cila ishte ndryshe nga aventu-rat e tjera. Të dy u dashuruan nënjëri tjetrin deri në marrëzi.Përkundër kundërshtimit tëprindërve të saj, Jeanne, vajzë meguxim të tepruar në atë kohë, ven-dosi të jetonte më Modiglianin.Jeta me Modiglianin nuk ishteaspak e lehtë për Jeanne. Ai abu-zonte me alkool dhe drogë. Kon-sumimi i madh i alkoolit dhedrogës mund të jenë shkaktarikryesor për sëmundjen e tij me tu-berkuloz. Jeanne nga historianët eartit përshkruhet si një vajzë ebukur dhe si karakteristikë e sajishin flokët e gjata dhe të plotë. Nëkomunitetin artistik në Montpar-nasse, ajo u prezentua nga vëllai isaj André Hébuterne, i cili dëshi-

ronte të bëhej piktor. Albert Cin-gria e ka përshkruar Jeanne si vajzëtë butë, të turpshme, të qetë dhedelikate. Në vjeshtën e vitit 1918,çifti u shpërngul në klimën më tëngrohtë të Nisë në Rivierën France-ze ku agjenti i Modigliani shpre-sonte që ai të mund të rriste profi-lin e tij duke shitur disa nga veprat

e tij tek njohësit e pasur të artit.Gjatë kohës që ata jetuan në Nisë,lindi vajza e tyre e parë. Pas njëkohe, ata u kthyen në Paris dheJeanne ngeli përsëri me barrë.

Me 24 janar 1920 Amedeo Mo-digliani vdiq nga tuberkulozi. Jean-ne Hébuterne u kthye në shtëpinëe familjes së saj, por e dërrmuarnga dëshpërimi për humbjen enjeriut që kishte dashur me shpirt,një ditë pas vdekjes së Modiglianit,

ajo edhe pse shtatzënë - kreu vetë-vrasje duke u hedhur nga kati i pe-stë. Familja e saj nuk dëshironteqë ajo të prehej në të njëjta varre-za ku prehej edhe trupi i Modiglia-nit. Dhjetë vite më vonë familja uzbut dhe lejoi që eshtrat e saj tëtransferoheshin në varrezat PèreLachaise për të pushuar pranë Mo-digliani. Në epitafin e saj shkruhet:“Shoqëruese e devotshme deri nësakrificën ekstreme.

Kanë kaluar 75 vjet që kur RickBlaine (Humphrey Bogart) do tëndahej nga Ilsa Lund (Ingrid Berg-man) në një aeroport të mjegullt tëCasablanca-s. Shfaqja e parë e saju realizua në 26 nëntor të vitit 1942në teatrin e Hollivudit në Nju Jork,por shfaqja zyrtare u realizua në

23 janar 1943. Pra këtë vit mbushentreçerek shekulli që nga i pahar-rueshmi film i Michael Curtiz: “Njëditë do ta kuptosh. Hajde, hajde,…shko me të Ilsa!” thotë Bogarti nëlamtumirën e tij me Bergmanin qëe detyron të hipë në një avion ba-shkë me bashkëshortin e saj, VictorLaszlon (Paul Henreid). Edhe pas75 vitesh ka nga ata që se kuptojnë

se pse Rick-u hoqi dorë nga dashu-ria e tij. Thuhet se xhirimet nisënpa e ditur fundin, pa e ditur nësedo të ishte Rick apo Victor Laszlo aiqë do të mbetej me Ilsën. Kronikate kohës tregojnë që xhirimet e kë-tij filmi ishin shumë kaotike. Prota-gonisti ishte shumë i shkurtër përxhirimin e disa skenave, pianistiSam i luajtur nga Dooley Wilson

nuk dinte të luante në piano. Asnjënga producentët dhe skenaristët,aktorët madje as edhe vetë regjiso-ri që xhiruan Kazablankën në stu-diot e Warner Bros, nga të cilatvetëm skena e aeroportit u xhiruajashtë, mendonin se do të fitonin 3çmime Oskar nga Akademia: filmimë i mirë, regjisori më i mirë dheskenari më i mirë. Rick ishte perso-nazhi romantik në kuptimin e ngu-shtë të fjalës për Humphrey Bo-gartin, zgjedhja e të cilit në këtërol ishte polemizuese sepse thuhetnë fillim e kishte refuzuar RonaldReagani. Me kalimin e kohës Rea-gani do të shndërrohej në presi-dentin e Amerikës dhe Bogarti nëlegjendë.

Me rastin e 70 vjetorit u bë editur se Warner Bros kishte hapurdritën jeshile për xhirimin e një se-rie të dytë të shkruar nga HowardKoch, një nga tre skenaristët ba-shkë me Julius J. Epstein dhe PhilipG. Epstein dhe që e kishte braktisuridenë prej dekadash. Sipas këtijskenari që mbante një titull “Kthimnë Kazablanka” me largimin nga

Kazablanka, Ilsa e kupton se ështështatzënë dhe lind një djalë që dotë rritet në tokat amerikane. Ilsa irrëfen Laszlos që fëmija nuk ështëi tij, por i Rick-ut, diçka që i shoqi epranon dhe vendos ta rrisë sikurtë ishte i tij. Kur fëmija i quajturRichard, rritet e bëhet një djalë ibukur dhe me zemër të madhe,mëson të vërtetën dhe kërkon tënjohë të atin apo të dijë pak mëshumë për të meqë pjesëmarrjanë rezistencë e kishin shndrruarRick-un në një legjendë në Kaza-blankë. Sipas Koch, i cili vdiq në vi-tin 1995, ngjarjet e filmit do të ven-doseshin në vitin 1961 kur njëzetvjeçari Richard do të mbërrinte nëKazablankë pas vdekjes së të ëmësdhe të Laszlos për të ditur mëshumë për babain e tij të vërtetë.Një histori që Cass Warner ështëpërpjekur disa herë për ta reali-zuar, por pa sukses. Me rastin e 75vjetorit të shfaqjes, të shohim pasistudioja e ka një projekt që ka viteqë endet në ujëra të ndenjura,ndërkohë për ne… “Gjithmonë dotë na mbetet Parisi!”

KAZABLANKA, 75 vjet nga lindja e një klasiku të pavdekshëmEdhe pas 75 vitesh kanga ata që se kuptojnëse pse Rick-u hoqi dorënga dashuria e tij.Thuhet se xhirimetnisën pa e ditur fundin,pa e ditur nëse do tëishte Rick apo VictorLaszlo ai që do tëmbetej me Ilsën.Kronikat e kohëstregojnë që xhirimet ekëtij filmi ishin shumëkaotike

Nudoja që vlenmiliona euroEdhe pse ndërroi jetë në moshën 35-vjeçare, ai arriti të krijonte disapunë jashtëzakonisht të dëshirueshme siç është edhe kjo pikturë.Realizuar në vitin 1919, me një stil mjaft unik, doli në ankand në vitin1999 dhe u ble për 16.770.000 dollarë

Jeanne Hébuterne u kthyenë shtëpinë e familjes sësaj, por e dërrmuar ngadëshpërimi për humbjen enjeriut që kishte dashurme shpirt, një ditë pasvdekjes së Modiglianit, ajoedhe pse shtatzënë - kreuvetëvrasje duke u hedhurnga kati i pestë

22 MARKETINGKoha, e hënë 29 janar, 2018

23MOZAIKKoha, e hënë 29 janar, 2018

MensurMamuti

SERIALME AKTORIN

NË FOTO

MAKSIMA GREKE,“... EST”

(ZARI ËSHTË HEDHUR)

QYTETII LINDJES

SË AKTORITNË FOTO

MAHI E ÇATISË

(SH.)

MARKË RUSEVETURASH

AKTORIFRËNG,DELON

PJESËE TENISIT

TOKMAK DRURI

KOMPANI ELEKTRONIKE

GJERMANE-----------------------------PRONARI TOKASH NË PER. OSMANE

A PARAARDHËSIYNË

VEPRA, PUNA-----------------------------

SERIALME AKTORIN

NË FOTO

KOHAQË ËSHTË NË VERI

-----------------------------AKTORI AMERIKAN

NË FOTOV

SERIALME AKTORIN

NË FOTOPJATA,DAHANI

LOCAL STANDARD

TIME-----------------------------

NATRIUMI

LUKSEMBURGU-----------------------------

KRAHINË NË BULGARI, GREQI E TURQI (PASHQ.)

PËRSHËNDETJE ALLATURKA

E NUSES

KALII SHALËS

-----------------------------LEGJENDA

E FUTBOLLIT PORTUGJEZ

BANORE E ORANIT (EGJIPT)

------------------------------KOMPJUTERË TË VJETËR TË KOMODORES

ROMEN ROLAN

-----------------------------KËNGËTARJA

TIKARAM

ALLOJ GJELLE

(PESHK I MBUSHUR)

-----------------------------VOLTI

E PASTRUARAME UJË

FUND(TURQ.)

-----------------------------LËNG

SHËRUES

NË TRAJTËN E VEZËS

-----------------------------PYLLI

SLUMË

NË SPANJË----------------------------

ISH BOKSIERI AMERIKAN, NORTON

LITRIKLUB SPORTIV

IZRAELIT-----------------------------

RADIUMI

ANGSTREMI-----------------------------

EMILZOLA

ERBIUMI

FILMME AKTORIN

NË FOTO-----------------------------

KALIUMI

MBULESË ME PRUSH PËR

PJEKJE TË BUKËS,SAÇ

VEND I GJELBËRUAR

NË SHKRETËTIRË

ZGJIDHJET: LADA, ALEN, SETI, VARE, EJOT, AGAI, AKTI, V, LST, L, TEMENA, ATI, ORANASE, RR,

AMIGA, VUTA, SON, VEZAKE, SERUM, GENIL, L, MAKABI, A, ER, LESITER, KAKIN, OAZA.

29 janar 1945

Në k

ëtë d

atë

SE, RR, A TI, ORAN A, AAT

AZA. , O R, KAKIN

A , L, TEMEN TT, S , L TI, VV, , AK

MAKABI, A, ER, LESITER

AI, G , A TT, EJO ARE, , SETI, VVA

UM, GENIL, L, ZAKE, SER

: GJIDHJET Z, A, ALEN LAD

, VEZ A, SON A, VUTTA AMIG

DASHI 21. mars - 20. prillDo e vlerësoni mjaft ndihmën qe do iu japë partneri juaj

sot dhe do kaloni një dite interesante pranë tij. Bashkëpunimi dhemirëkuptimi nuk do ndalet ne asnjë moment. Beqaret do mbyllen nevetvete dhe nuk do përfitojnë aspak nga ftesat qe do iu bëhen. Finan-cat do jene te paqëndrueshme, por me pak durim dhe maturi mundt’ia dilni mbanë ta stabilizoni situatën.

DEMI 21. prill - 21. majDo jeni shume kërkues ne dashuri sot dhe nuk do këna-

qeni me pak. Partneri do mundohet shume qe ju te ndiheni sa memire, por ndonjëherë jo çdo gjë është aq e lehte sa duket. Për beqa-ret nuk priten ndryshime te mëdha. Do jete një dite e qete dhe pagjera te jashtëzakonshme. Maturi dhe sa me shume maturi duhette tregoni me financat.

BINJAKET 22. maj - 21. qershorPasioni do jete shume i zjarrte gjate kësaj dite ne jetën

tuaj ne çift. Pas një periudhe te mbushur me peripeci dhe brenga,me ne fund do përjetoni emocionet e shumëpritura. Beqaret duhetta tregojnë veten si janë me personat qe do takojnë dhe jo t’igënjejnë ata për gjithçka. Nuk keni për te shkuar asgjëkund kësh-tu. Ne planin financiar duhet te tregoheni te kujdesshëm.

GAFORRJA 22. qershor - 22. korrikDita do filloje me tension dhe debate te shumta për

jetën ne çift, por me kalimin e orëve do i mendoni gjerat me kuj-des dhe do gjeni zgjidhje për çdo problem. Beqaret do përballenme surpriza mjaft te këndshme te cilat janë menduar me kujdesnga miqtë e ngushte. Financat nuk do jene ne gjendjen me temire kështu qe kujdes me çdo shpenzim qe do kryeni.

LUANI 23. korrik - 22. gushtPriten përmirësime te shumta gjate kësaj dite ne jetën

tuaj sentimentale. Te dy me partnerin do tregoheni me te hapur dhedo provoni eksperienca te reja se bashku. Beqaret do jene shume tesinqerte me disa persona qe do i joshin ne mënyrë qe edhe ata temos lëndohen. Perspektivat financiare do jene te mrekullueshme.Përfitoni për te bere ndonjë investim.

VIRGJERESHA 23. gusht - 23. shtatorAta qe janë ne një lidhje do e kenë te vështirë te flasin për

çdo gjë me partnerin e tyre sot sepse ai do jete me humor te keq. Pri-sni orët e pasdites sa te qetësohet. Beqaret duhet te bëjnë akomaedhe me shume durim nëse duan te takojnë personin qe do iu për-shtatet me se miri. Ne planin financiar do jete dite me fat. Do krye-ni transaksione dhe do hiqni disa para mënjanë.

PESHORJA 24. shtator - 23. tetorSurprizat ne çift do jene te njëpasnjëshme gjate kësaj

dite. Partneri do kujdeset mjaft për ju dhe nuk do iu lere te lodhe-ni për asgjë. Sot ju do jeni si një princeshe e përkëdhelur. Beqaretdo kenë mjaft takime interesante, por do e kenë te vështirë te fil-lojnë menjëherë një lidhje. Ne planin financiar duhet t’i mbanikëmbët ne toke dhe te mos bëni shpenzime marramendëse.

AKREPI 24. tetor - 22. nëntorKa shume gjasa qe për shkak te mungesës se përkujde-

sjes nga partneri ju ta kërkoni diku tjetër ngrohtësinë. Mendohu-ni mire sepse me vone mund te plase një skandal i madh për ju. Be-qaret do ndihen te kënaqur me jetën qe po bëjnë dhe nuk do kenëaspak nevoje ta ndryshojnë atë. Sektori i financave nuk do kërcë-nohet aspak. Situata pritet te jete e qëndrueshme.

SHIGJETARI 23. nëntor - 21. dhjetorKlima ne jetën tuaj ne çift do jete mjaft e ngrohte dhe

komunikimi nuk do reshte për asnjë moment. Përfitoni për te fo-lur edhe mbi te ardhmen për t’i kuptuar me mire synimet e part-nerit. Beqaret do i shprehin pa druajtje pëlqimet dhe shume sh-pejt mund te fillojnë histori dashurie pasionante. Financat do imenaxhoni me kujdes dhe nuk pritet as problemi me i vogël.

BRICJAPI 22. dhjetor - 20. janarNëse keni një lidhje prej shume kohesh duhet te bëni

shume kujdes me impulsivitetin e tepruar. Ne rast tensioni te madh,largohuni nga njeri-tjetri ne mënyrë qe te mos thoni fjalët e fundit.Beqaret do jene sharmante dhe do marrin shume propozime. Neplanin financiar çdo gjë do shkoje me mire se kohet e fundit. Do edini sa te shpenzoni dhe sa te mbani ne xhep.

UJORI 21. janar - 19. shkurtÇiftet do kalojnë një dite mjaft delikate sot. Mosmarrë-

veshjet ne çift do jene te shumta dhe nga kokëfortësia e te dyve atodo duken te pafundme. Beqaret do gjenden përballë njëzgjedhjeje te vështirë. Do jene dy personat qe do i joshin pa funddhe te dy kane cilësi për t’u adhuruar. Perspektivat materiale dojene te mrekullueshme. Do jeni te qete ne këtë sektor.

PESHQIT 20. shkurt - 20. marsAta qe janë tashme ne një lidhje do bëjnë çmos qe ta

përforcojnë edhe me tepër bashkëpunimin. Planetët do i kenë nekrah kështu qe duhet ta shfrytëzojnë këtë mundësi. Beqaret do jeneshume krenare për veten dhe nuk do pranojnë çdo lloj ngacmimi.Te ardhurat nuk do jene te shkëlqyera, por as shume te këqija. Si-tuata do përmirësohet pak nga pak.

GJASHTË MUAJ PA MË TË DASHURËN TONË

PROF. MANUSHAQE KUÇI27.05 1980-29.072017

Sot kur mbushën 6 muaj që kur ike nga kjo botë,

ne e kemi të vështirë ta pranojmë realitetin se

nuk ndodhesh më në mesin tonë dhe përgjith-

monë do të mbesësh në zemrat tona. Thonë se

koha I shëron plagët, por sa më shumë që koha

po kalon, ne aq më shumë e ndjejmë mungesën

tënde.

Të përkujton bashkëshorti Vullneti me vajzën Oltën nga fshati Sllatinë

S U D O K U

Dubai e bën sërish! Thyen një tjetërrekord botëror, këtë herë duke krijuarfilxhanin më të madh të çajit në botë. Njëtotal prej 120 personash morën pjesë nësfidë. “Filxhani i çajit” është 3.66 metra ilartë, ka një diametër prej 1.42 metrashdhe mund të mbajë një volum prej 5 mijëlitrash. Për të mbushur filxhanin u për-

dorën 155 kg çaj, 270 kilogram qumështpluhur, 360 kg sheqer dhe aromatizues tëtjerë si xhinxheri dhe kanella. Pas miksi-mit me 5 mijë litra ujë në 60 tenxhere,çaji me shijen origjinale ishte gati. Njëpërfaqësues i Guinnes World Record, qëishte i pranishëm në zonë, regjistroi dheshpalli të vlefshëm rekordin e ri. Më pas,

çaji i nxehtë iu shpërnda vizitorëve tëshumtë që dëshmuan arritjen. Shënimi injë rekordi botëror nuk është diçka e repër Dubain, madje kjo është kthyer nënjë praktikë për të joshur më shumë turi-stë në qytet. Përveç filxhanit më të madhtë çajit, Dubai ka godinën më të lartë dheishullin më të madh artificial në botë.

Rekord në Dubai, filxhani i çajit më i madh në botë

Fabrika "La Casearia Carpe-nedo" në veri të Trevisos në Ita-li i zhyt rrotat e djathit në verë.E për këtë arsye djathi i tyrequhet i dehur. Ata bëjnë 15 llojetë ndryshme të djathit të dehur,që mbahet deri në 150 ditë nëverëra të ndryshme. Fabrika edjathit filloi prodhimin e djathittë "dehur" në vitin 1976, pororigjina e saj daton para Luftëssë Parë Botërore. Një rrotë e tërëe këtij djathi kushton deri në200 euro.

24 MOZAIKKoha, e hënë 29 janar, 2018

1613 - Galileu sheh Neptunin pornuk ka mundur të dijë se çka ka parë.

1676 - Fjodor Aleksejeviç bëhet Cari Rusisë

1788 - Dita e Australisë1861 - Kanzasi bëhet shteti i 34 i

SHBA.1916 - Bombardimi i parë i Parisit

nga Cepelinët gjerman.1922 - Shpërbëhet Bashkimi i Ko-

sta Rikës, Guatemalës, Hondurasitdhe El Salvadorit.

1942 - Peru dhe Ekuadori nënshk-ruajnë Protokollin e Rios për përcak-timin e kufijve.

1991 - Nelson Mandela dhe Man-gosuthu Buthelezi takohen pas 28 vi-teve.

2001 - Mijëra studentë protestojnëduke sulmuar parlamentin dhenjëkohësisht kërkojnë dorëheqje ngakryetari Abdurrahman Wahid përshkak ë kinse përfshirjes në skandalme korrupsion.

MOTRA, VËLLAI DHE E DASHURA Një gocë e vogël 5 vjeçe, të dashurëssë vëllait që vjen çdo ditë në shtë-pinë e tyre, i thotë:Ti vjen këtu dhe takon ditë për ditëvëllain tim...S'ke vëlla tëndin ti moj!!

Suksesi është një mësues i mbushurme vese. Josh njerëzit e zgjuar të

mendojmë se ata nuk humbinkurrë. (BILL GATES)

Sytë e qenve arrijnë të shikojnë dhenë errësirë ,kjo pasisytë përmbajnënjë cipë tëveçantë të quaj-tur "lucidum ta-petum", e cila ulejon atyre tëshohin në errësirë.

Individët me sindromën Down kanë47 kromozome nëvend të 46 kro-mozomeve qëkanë individëtpa këtë sin-drom. Si ndodhkjo? Ata kanë njëkopje shtesë të kromo-zomit të 21.

SHBA-ja është prodhuesja më emadhe e djathit nëbotë. Australiadhe Zelanda eRe kryesoninmë parë porranë për shkak tërritjes së kostovedhe ndryshimit të klimës.

KA

LE

ND

AR

I H

IST

OR

IK 2

9 J

AN

AR

TH

ËN

IA E

DIT

ËS

BA

RSO

LE

TA

A E

DIN

I S

E...

Një nga gorillat më të vjetra në botë kavdekur në moshën 60 vjeçare. San DiegoZoo Safari Park njoftoi të premten se Vila,e cila ka lindur në Kongo në vitin 1957,vdiq e rrethuar nga pjesëtarët e trupës sësaj familjare. Ajo ishte “matriarku”, thanëata, prej pesë gjeneratave. “Ka shumë pakgorila kudo në atë moshë”, tha Peggy Sex-ton, një rojtar i kafshëve në parkun Safari

në Kaliforni. Gorillat zakonisht jetojnë për35-40 vjet. “Humbjen e saj do ta ndjejnëanëtarët e kopshteve zoologjike, mysa-firët, vullnetarët dhe stafi”, tha Randy Ri-ches, kuratore e gjitarëve në parkun e sa-farit. Gorilla më e vjetër që jeton nëkujdesin e njerëzve mendohet të jetëTrudy, 61-vjeçar në Little Rock Zoo nëArkansas.

Ndërmarrja ndërkombëtare për ve-shmbathje me qendër në Suedi, H&M,ka shkaktuar reagime për shkak të figu-rave të ngjashme me shkrimin "Allah" nëgjuhën arabe në çorapet e fëmijëve tëcilat i kishte ofruar për shitje. Pasi disakonsumatorë të H&M në këtë vend thek-suan se nën çorapet e fëmijëve gjendetnjë figurë e cila ka kuptimin "Allah" nëgjuhën arabe, kompania duke njoftuarse janë keqkuptuar kërkoi falje. Sipas laj-mit të televizionit shtetëror suedez, SVT,kompania në një deklaratë ka kërkuarfalje për shkak të ngjashmërisë. Kompa-nia njoftoi se i ka mbledhur këto çorape.Ndërkohë, H&M para një kohe kishtekërkuar falje pas reagimeve ndaj publiki-

mit në faqen e saj të internetit të një fo-tografie të një fëmije model me ngjyrë,

në bluzën e të cilit shkruante “Majmunimë tërheqës në xhungël”.

H&M kërkoi falje për çorapët e fëmijëve me shkrim tëngjashëm si "Allah"

Ngordh Vila, një nga gorillat më të vjetra të botës

Djathi i "dehur"që kushton 200 euro

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Documents

E çmendur pas futbollit - koha.mk fileVetëm një referendum i dytë shpëton britanikët E PËRDITSHME INFORMATIVE Koha Shkup, 28 janar - Shumica e qytetarëve në Maqe-doni me vështirësi