Upload
ferdinand-gerritsen
View
215
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Ecodesign, van hobby naar regelgeving
Mark Goedkoop [email protected] www.pre.nl
Opzet lezing
• Inleiding, en warmlopen
• Het ontwerp proces en LCA
• Eenvoudige indicatoren
• Het Europese perspectief
• Helpt Ecodesign echt?
PRé Consultants
• Sinds 1990 gespecialiseerd in LCA:– Ontwikkeling Eco-indicator 95 en 99 methodiek– Ontwikkeling en marketing SimaPro LCA software
Partnernetwerk PRé
Warmlopen (1)
Geluidsoverlast
Broeikas effect
Ozonlaag aantasting
Verzuring/vermesting
Toxiciteit voor mensen
Afval
Toxiciteit voor ecosystemen
Radioactieve straling
Uitputting van mineralen en ertsen
Uitputting fossiele brandstoffen
Genetische modificatie/manipulatie
Verdringing van ecosystemen door ruimte gebruik
Warmlopen (2)
Schade aan menselijke gezondheiddoor: toxische stoffen, klimaatverandering, ozonlaagaantasting, radioactieve straling, smog etc.
Schade aan biodiversiteit van ecosystemendoor: toxische stoffen, klimaatverandering, ozonlaagaantasting, verzuring, vermesting, ruimte gebruik, smog etc.
Schade aan de voorraden grondstoffenfossiele en minerale voorraden
Wat we bedoelen met milieu
• Het begrip milieu dekt een groot aantal losse “bedreigingen”:– Functioneel:
• Teruglopen vruchtbaarheid van bodem• Klimaat: overstromingen• Ruimte om te recreëren• Nachtrust• Gezondheid
– Ethisch, fundamenteel• Diersoorten moeten beschermd worden tegen uitsterven• Toekomstige generaties moeten over voldoende
hulpbronnen beschikken
• Hoe je Milieu meet hang nogal af van wat je ermee bedoeld.....
Milieubeoordeling in innovatie processen
• Tijdens creatieve processen is geen tijd voor studies
• Aan het begin van het ontwerpproces is nog heel weinig over het product bekend
Probleem
Idee
Besluit
Planning Idee ontwikkeling Concept ontwikkeling Detail ontwerp
Milieu informatie in het Milieu informatie in het ontwerpprocesontwerpproces
Fase Activiteit Gegenereerde informatie
Product planning
Strategie bepalen Uitgangspunten
Analyse Analyse van vergelijkbare producten, opzoeken beschikbare LCA’s
Ontwerprichtlijnen, evt. ontbrekende eco-indicatoren
Idee ontwikkeling
Gebruik richtlijnen en indicatoren
Voorselectie van ideeën
Concept Korte screenings met indicatoren
Selectie concept
Detail ontwerp
Specifieke vragen beantwoorden
Detail uitwerking
Data verzameling voor milieubeoordeling
plank per kgCO2 727gNOX 3.78gSOX 4.72kg
resultaat
planken
zaagsel
bast10%
40%
50%
CO2NOXSOX waardehoeveelheid
80%
20%
0%
Toerekening
transport tKm
NOXSOX
Regionaal verschil
erts
-CO2
Systeemgrens
CO2SOX
diesel staal
LCA model van de keten
Grond-stoffenLand gebr.CO2VOS P SO2NOxCFCCdPAHDDT
product
electr.
staal
plastik
distr. use
hergebr.
recycl.
verbranden.
storten
Traditioneel in LCA: Thema benaderingGrond-stoffenLand gebr.CO2VOS P SO2NOxCFCCdPAHDDT
Broeikas effect
Ozonlaag aantasting
Verzuring
Vermesting
Humane toxiciteit
Energie
Eco toxiciteit
Smog
Enzovoorts…..
Weging????
Voorbeeld resultaat vergelijking PVC en HDPE (per kg)
Idem, genormaliseerd
Thema benadering CML
• Primeur CML 1992
• In 2001 geheel vernieuwd
• Gebruik equivalentie factoren om stoffen per thema te “wegen”
• Normaliseer
• Internationaal breed erkent en basis voor andere methodieken
• Weegprobleem niet echt opgelost
•www.leidenuniv.nl/interfac/cml/ssp/projects/lca2/deel1.pdf
Beperking aantal te wegen effecten: Eco-indicator 99Grond-stoffenLand gebr.CO2VOS P SO2NOxCFCCdPAHDDT
indi-cator
Mineralen
Fossiel
Fijn stof
zomer smog
Kankerverw.
Broeikas
Verzuring/verm.
Landgebruik
Eco tox.
Schade aan grondstoffen
Schade aan gezondheid
Schade aan ecosystemen
Van emissie naar schade aan gezondheid
Emissie naar lucht, water en bodem
Blootstelling
Beperkingen metverschillende matevan ernst
Wegen van beperkingen
DALYDisability adjustedlife years
voedsel
Ecosysteemkwaliteit (biodiversiviteit)
Emissiesnaar lucht,water enbodem
Soortgelijk model voor schade door verzuring en vermesting, plus effect van ruimte gebruik
Soortgelijk model voor schade door verzuring en vermesting, plus effect van ruimte gebruik
100%
50%
0%Concentratie (log)
Grondstoffen
Cum
mul
ativ
e am
ount
of
mat
eria
ls M
ined
(to
ns)
Copper
LeadZinc
Chromium
108
108
7
106
105
Mercury
Uranium
Molybdenum
Tungsten
Ore Grade (percent metal)
10 1 0,1
Eco-indicator 99
• Ontwikkeld door PRé, i.s.m. internationale onderzoeksgroepen
• Geen distance to target, maar geavanceerd schade model
• Weging met panel
• www.pre.nl/eco-indicator99
• Brede erkenning– Staat model voor Nat.
Japanse methode– Is belangrijke input UNEP
life cycle initiative
• Weging blijft omstreden
Voorbeeld resultaat vergelijking PVC en HDPE (per kg)
Nieuw: ReCiPe
• Integratie CML en Eco-indicator methodiek in één model, met twee uitkomsten:– Midpoints; relatief robuste
indicatoren die zich lastig laten wegen
– Endpoints; relatief onzekere indicatoren, die zich gemakkelijk laten interpreteren
• Samenwerking RIVM, RUN, CML en PRé
• Beschikbaar eind 2005?
Standaard waarden voor GER en Eco-indicator
• Tweehonderd standaard Eco-indicator waarden zijn berekend (200 LCA’s), zie “Handleiding voor ontwerpers” op www.pre.nl
• Groot aantal GER waarden zijn berekend, op basis van dezelfde originele data, zie ”LESS” en “Handreiking verbredingsthema’s” op www.mja.novem.nl
Eco-indicator Materiaalproductie en bewerking
GER waarden Metaalbewerking
Vergelijking Eco-indicator en GER
0
1
10
100
1 3 5 7 9 11 13 15 17
Ec
o-i
nd
ica
tor
/ GE
R w
aa
rde
Voeding
Metalen
Transport
Bouwmaterialen
Chemicalien
Bewerking metalen
Kunststof
Bewerking kunststoffen
x
0,1x
x
x
Voorbeeld Koffiezetter levensloop
Koffie bonen Papier7,3 kg
Transport &branden
Filterproductie
Polystyreen1 kg
Spuitgieten
Aluminium0,1kg
Extrusie enspuitgieten
Staal0,3kg
Stansen envormen
Glas0,4 kg
Vormgeving4MJ
Assemblage entransport
Verpakking
Gebruik Elektriciteit375 kWh
Afdanken koffiezetteren verpakking
Afdanken koffieen filters
Water
Resultaat Eco-indicator analyse
Papier Polystyreen Aluminium Staal Glas
g
Gebruik
Elektriciteit
Distributie
Bewerkingen
Afdanken
Nog eenvoudiger
To which extend can
you really influence?
To which extend can
you really influence?
Which aspects cause high
energy consumption
Which aspects cause high
energy consumption
Discussie
Europees perspectief:IPP en EuP
IPP: Integrated product policyEuP: energy using products
IPP conceptuele benadering
• Werkgroep – Reporting (wat en hoe te rapporteren)– Informatie behoefte– Welke productgroepen zijn het belangrijkst
• Pilot projecten:– Nokia als voorbeeld:
• Aan LCA heb je niets, omdat de uikomsten te vaag zijn; • liever eenvoudige indicatoren, • ...... maar je hebt LCA nodig om te weten welke
indicatoren relevant zijn
• http://europa.eu.int/comm/environment/ipp/implementation.htm
LCA Volgens Nokia
Motorola/Nokia GDA tool
KePI als niew Buzzwoord
• Key environmental Performance Indicators:– Hoeveelheid energie– Hoeveelheid afval– Gewicht van product en verpakking– Recycled content– Hoeveelheid goud in telefoons– etc....
• Eenvoudiger te bepalen, maar je hebt LCA nodig om te weten wat de belangrijkste zijn
Energy Using Products (EuP)
• Komt van DG Energy en NIET van DG Environment
• Ambitie: alle energie verbruikende producten (behalve voertuigen) moeten in 2007 aan milieu eisen voldoen:
• Methodiek om KePI’s te ontwikkelen is bijna gereed
• Voor 14 “productgroepen” worden thans eisen (KePI’s) ontwikkeld:– Energie prestatie norm (gebruiksfase)– Aanwezig zijn van ecodesign dossier– Goed product zorgsysteem ingevoerd
Implementatie
• Het niet voldoen aan de eisen leidt tot weigering CE logo, dus product mag niet op de markt
• Nationaal zijn implementing measures vast te stellen in 2007
• Grote vraag: hoe worden productgroepen gedefinieerd?
• Verwacht bij-effect: grote belangstelling voor ecodesign
EuP methodologie
• MEEuP wordt thans ontwikkeld door Kemna en Holstein– Gebruik van data die van industrie zelf afkomstig
is– Sterk vereenvoudigde impact assessment met 16
indicatoren
• Bedoeld om per sector KePI’s te bepalen
• Methodiek binnenkort in SimaPro LCA software
MEEUP SimaPro database
EuP Ecorepor
t
Data
Indicatoren
Model op bouwen
Model voor de levenscyclus van de
koelkast
Model voor de productie van een koelkast
Model voor de productie van een koelkast
Analyse van de levensketen
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Koelkast Gebruik Koelkast Waste scenario Koelkast
Gebruiks & productie fase zijn dominant
KEPI !: energie gebruik
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Aluminium Copper EPS PUR Staal Cardboard 90% Productie koelkast
Analyse van de koelkast productie
PUR & staal zijn
dominant
KEPI !: Kg PUR & Staal
Analyse van de levensketen met EI99
KEPI !: energie gebruik
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Koelkast Gebruiksfase koelkast Afval scenario
Gebruiks & productie fase zijn dominant
Vooral gebruiksfaseMinder belang aan
afval
Analyse met single score
0
10
20
30
40
50
60
70
Koelkast Gebruiksfase koelkast Afval scenario
Carcinogens Pt Resp. organics Pt Resp. inorganics Pt
Climate change Pt Radiation Pt Ozone layer Pt
Ecotoxicity Pt Acidification/ Eutrophication Pt Land use Pt
Minerals Pt Fossil fuels Pt
Mogelijkheid om
relatieve belang te
zien
0%
10%
20%
30%
40%
50%60%
70%
80%
90%
100%
Aluminium Copper EPS PUR Staal Cardboard Productie koelkast
Analyse van de koelkast met EI99
staal is dominant
maar…
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Aluminium Copper EPS PUR Staal Cardboard Productiekoelkast
Carcinogens Pt Resp. organics Pt Resp. inorganics Pt
Climate change Pt Radiation Pt Ozone layer Pt
Ecotoxicity Pt Acidification/ Eutrophication Pt Land use Pt
Minerals Pt Fossil fuels Pt
Analyse van de koelkast met EI99
…Cu, PUR en productie ook
relevant
KEPI !: Kg Staal, Cu en PUR
Vergelijken tussen twee methodes
KEPIs volgens MEEUP
Energie gebruik
Kg Staal in koelkast
Kg PUR in koelkast
KEPIs volgens EI99
Energie gebruik
Kg Staal in koelkast
Kg PUR in koelkast
Kg Cu in koelkast
Energie gebruik voor productie
EuP Process
Wie coördineert het hele proces
• Trekken
• Coordineren
• Planing
• Comunicatie tussen spelers
• Faciliteren
Conclusies
• LCA is een model van een complexe werkelijkheid– Vereenvoudiging leidt tot vervorming– Verschillende methoden kunnen sosm to verschillende
resultaten leiden– Weging is een lastig probleem
• EuP regelgeving komt in 2007
• EuP methode nog verdere vereenvoudiging van LCA– Per productgroep worden maatregelen vastgesteld:
• Optie 1: energie prestatie normen• optie 2: het beschikbaar hebben van een Dossier waaruit
ecodesign op basis van KePI’s blijkt– Invoering in 2007 http://www.eupproject.org / of http://www.europa.eu.int/comm
/enterprise/eco_design/index.htm
• In IPP zijn ook de KePI’s hot. LCA dient om de relevante KEPI’s te bepalen. http://europa.eu.int/comm/environment/ipp/implementation.htm