Upload
metro5
View
243
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Â
Citation preview
EDDY MERCKX
Halte Eddy Merckx - Kerkhof Vogelenzang
“Ik zal het raam misschien een beetje
open zetten.” Het ruikt inderdaad
erg muf in de vergaderruimte. En dat
is normaal. In Kerkhof Vogelenzang
wordt niet vergaderd, er wordt
gewerkt. Met het beheer van een
oppervlakte van meer dan 18 hectare
groot, bestaande uit 64 perken, een
strooiweide en een columbarium,
hebben de medewerkers van het
kerkhof hun handen meer dan vol.
Patrick Delwaert werkt sinds 1987 in
Kerkhof Vogelenzang. Het was een
bewuste keuze om als grafmaker
aan de slag te gaan. “Ik werkte in een
fabriek, maar de mogelijkheid van
werken in de buitenlucht trok mij
aan. Bovendien is de werkzekerheid
veel groter. De fabriek waar ik
wegging, is intussen failliet.”
Patrick Ceulemans is sinds 1997
aan de slag op het kerkhof. Hij trad
hiermee in de voetsporen van zijn
grootvader, die jarenlang hetzelfde
beroep uitoefende. Als kind had
hij al een voorliefde voor Kerkhof
Vogelenzang. “Ik genoot ervan om
hier te wandelen, het is zo rustig en
mooi in het park.” Het kerkhof lijkt
inderdaad meer op een park dan
op een klassiek kerkhof, en dankzij
de goede bereikbaarheid met
het openbaar vervoer, is het voor
nabestaanden gemakkelijk om een
bezoek te brengen aan zij die enkel
nog in hun hart voortleven.
Geen twee dagen zijn hetzelfde op
het kerkhof. Het takenpakket van een
grafmaker is zeer breed: overledenen
ophalen en overbrengen naar de
begrafenisondernemer, assisteren
bij begrafenissen, graven delven,
ontgravingen uitvoeren, assisteren
bij autopsies en tussendoor ook
werk maken van groenonderhoud.
Momenteel zorgt een team van
een twintigtal mensen voor de
dienstverlening van het kerkhof, een
ploeg die enkel bestaat uit mannen.
De goede verstandinghouding
tussen de collega’s onderling
is voelbaar aanwezig. Patrick &
Patrick zijn verrassend grappig en
goedgeluimd, gezien het sombere
imago van hun werkomgeving.
“Er wordt hier veel gelachen, en
dat is nodig. Psychologisch is het
een zwaar beroep, er is dagelijks
de confrontatie met dood en
verdriet. Humor zorgt voor de
nodige ontlading en houdt alles in
evenwicht.”
De jarenlange ervaring als grafdelver
heeft de mannen veel geleerd.
“Gelukkig moeten we niet zo veel
autopsies meer bijwonen. Je ziet zo’n
autopsie tegenwoordig regelmatig
op tv, maar in werkelijkheid gaat
het er helemaal anders aan toe.
Toekijken hoe de lijken open
gesneden worden, dat valt mee,
maar de geur in de autopsieruimte
is misselijkmakend. Toch vormt het
een ervaring die mij elke keer weer
iets leert.”
“Dit beroep geeft ook een unieke
kijk op het hart van de samenleving.
De anekdotes die we over de
jaren heen verzameld hebben,
daar kan je gerust een boek over
schrijven. Familieleden die tijdens
de begrafenis plots een gitaar
tevoorschijn halen, en beginnen
te zingen, of tijdens de begroeting
van een overledene eerst mevrouw
vol lof horen spreken over haar
toegewijde echtgenoot, om daarna
de maîtresse in tranen over de
vloer te krijgen, het gebeurt hier
allemaal.”
Heeft werken op een kerkhof
ook een luguber kantje? “Nee,
spookverhalen hebben we hier niet,
dat is een stereotiep idee dat leeft
in boeken en films. Eénmaal troffen
we ‘s morgens wel een man aan die
zelfmoord had gepleegd. Hij kon de
dood van zijn vrouw niet verwerken,
en had zich opgehangen in de buurt
van haar graf.” De radeloosheid uit
een groot verdriet na een verlies kan
rare dingen doen met een mens. “Ja,
er zijn mensen die er letterlijk gek
van worden.”
“In ons beroep moet je leren omgaan
met de dood, maar niets kan je er
echt op voorbereiden. Het is iets dat
je al doende leert. Sommige mensen
zijn hier begonnen, maar hielden het
niet vol. Er is geen opleiding voor,
het is een klik die je maakt, of niet
maakt”, vertelt Patrick Ceulemans.
“Ik moet er wel bij vermelden, dat
een kind begraven altijd zwaar blijft,
hoe lang je ook al als grafmaker aan
de slag bent. Zelfs de meest stoere
collega’s hebben het moeilijk bij het
zien van een klein kistje.”
We ronden het gesprek af
met verhalen over ingehuurde
treurvrouwen, het concept van
een groen kerkhof en de plannen
voor een bezoek aan Père Lachaise
in Parijs. De twee mannen gaan
enthousiast terug aan het werk.
Twee mannen met een geweldige
instelling en het hart op de juiste
plaats.
Arrêt Eddy Merckx - Cimetière du Vogelenzang
“Si j’ouvrais un peu la fenêtre.»
En effet, la salle de réunion
sent fortement le renfermé. Et
c’est normal. Au Cimetière du
Vogelenzang, on ne discute pas,
on travaille. Avec la gestion d’une
superficie de plus de 18 hectares,
composée de 64 parterres, une aire
de dispersion et un columbarium,
les collaborateurs du cimetière sont
extrêmement occupés.
Patrick Delwaert travaille depuis
1987 au Cimetière du Vogelenzang.
C’était un choix conscient d’aller
travailler comme fossoyeur. «Je
travaillais dans une usine, mais la
possibilité de travailler à l’extérieur
m’attirait. En plus, la sécurité
d’emploi est beaucoup plus
grande. L’usine que j’ai quittée est
maintenant en faillite.»
Patrick Ceulemans travaille depuis
1997 dans le cimetière. Ainsi, il
a marché sur les traces de son
grand-père, qui a exercé pendant
des années le même métier. Tout
enfant, il avait déjà un penchant
pour le Cimetière du Vogelenzang.
«J’aimais bien marcher ici, le parc est
tellement calme et beau.» En effet, le
cimetière ressemble davantage à un
parc qu’à un cimetière classique, et
grâce à la bonne accessibilité par les
transports publics, il est facile pour
les proches de rendre visite à ceux
qui ne continuent à vivre que dans
leurs cœurs.
Il n’existe pas deux jours identiques
dans le cimetière. L’ensemble de
tâches d’un fossoyeur est très
large; aller chercher des corps et
les transporter à l’entreprise des
pompes funèbres, assister à des
funérailles, creuser des tombes,
procéder à des exhumations, prêter
son concours à des autopsies et
assurer également l’entretien des
espaces verts. Pour le moment,
une équipe d’une vingtaine de
personnes s’occupe des services du
cimetière, une équipe composée
uniquement d’hommes. La bonne
relation entre les collègues est
tangiblement présente. Patrick &
Patrick sont étonnamment drôles
et de bonne humeur, malgré leur
environnement de travail réputé
sombre. «On rigole beaucoup ici, il
le faut. Psychologiquement, c’est un
travail lourd, il y a la confrontation
quotidienne avec la mort et le deuil.
L’humour favorise la décharge
émotionnelle nécessaire et tient
tout en équilibre.»
Les hommes ont beaucoup appris
par l’expérience de plusieurs
années en tant que fossoyeur.
«Heureusement, nous devons moins
souvent assister à des autopsies.
Aujourd’hui, on voit régulièrement
une telle autopsie à la télé, mais,
dans la réalité, cela se passe tout
autrement. Ce n’est pas si grave
de regarder l’ouverture des corps.
L’odeur dans la salle d’autopsie, par
contre, est vraiment nauséabonde.
Pourtant, c’est une expérience qui
m’apprend à chaque fois quelque
chose.»
«Ce métier offre également un
regard unique sur le cœur de la
société. Les anecdotes que nous
avons recueillies au fil des années,
il y aurait tout un livre à écrire
là-dessus. Des membres d’une
famille qui, soudain, pendant les
funérailles, sortent une guitare, et
commencent à chanter; ou, lors
d’un dernier hommage rendu à un
défunt, entendre d’abord la femme
parler de son mari dévoué, puis voir
arriver la maîtresse en larmes, c’est
monnaie courante ici.»
Le fait de travailler dans le cimetière,
a-t-il aussi un côté sinistre? «Non,
nous ne racontons pas d’histoires
de fantômes ici, c’est une idée
stéréotype qui existe dans les livres
et les films. Une fois, nous avons
cependant trouvé un homme qui
s’était suicidé. Il ne pouvait pas
supporter la mort de sa femme et
il s’était pendu près de sa tombe.»
Le désespoir d’un grand chagrin
après une perte peut faire apparaître
toutes sortes de comportements
bizarres. «Oui, certains deviennent
vraiment fous.»
«Dans notre profession, il faut
apprendre à vivre avec la mort, mais
rien ne peut nous y préparer. C’est
une question de pratique. Certaines
personnes ont commencé ici, mais
n’ont pas continué. Il n’existe pas
de formation pour ce métier, on
s’y fait ou on ne s’y fait pas, c’est
comme un déclic», dit Patrick
Ceulemans. «Je dois quand même
mentionner que l’enterrement
d’un enfant reste toujours dur, peu
importe depuis combien de temps
on travaille comme fossoyeur. Même
les collègues les plus stoïques ont
du mal à voir un petit cercueil.»
Nous terminons la conversation
avec des histoires sur des femmes
pleureuses professionnelles, le
concept d’un cimetière vert et
l’intention de visiter le Père Lachaise
à Paris. Les deux hommes retournent
au travail avec enthousiasme.
Deux hommes avec une attitude
formidable et un grand cœur.
Interview: Suzanne Steijleman Foto/Photo: Diego Slosse
Une dame énergique à une Bruxelles animée!
Octavia est une dame d’un âge
respectable. Elle habite au dernier
étage d’un immeuble. Lors de
l’entrée, ce n’est pas qu’un bon
ami de la maison qui m’a accueilli,
mais aussi ses deux chiens: Tango
et Snoopy. Avant de commencer
l’entretien, un bol de soupe chaude
m’est offert. La glace est brisée
immédiatement.
Octavia est née sur un bateau
de rivière en 1941. Ses parents
travaillent tous les deux dans le
secteur, ce qui explique qu’elle
parcourt l’Europa dès son plus jeune
âge. C’est pendant ses voyages
qu’elle rencontre son mari Dees de
Bruyne, un artiste. Ils continuent
toujours à voyager et ils passent
leurs vies ensemble, à l’extérieur
de la Belgique. Ils habitent entre
autres quelque temps à New York,
en Italie et à Paris. Après la mort de
son mari, elle décide de s’installer à
Bruxelles. Elle y habite depuis 4 ans
maintenant.
Son amour pour l’art continue à
exister. Une preuve de cet amour
est le tableau qui saute aux yeux
dès l’entrée et où sont présentées
plusieurs personnes. «C’est le
dernier tableau de mon mari. Il n’a
malheureusement pas pu le finir»,
dit-elle avec une certaine fierté.
Partout dans son «atelier» (comme
elle l’appelle), sont exposées
des œuvres d’art. On pourrait
franchement appeler cet «atelier»
un musée.
Elle n’aime pas rester inactive. «Il y
a tant de choses à faire à Bruxelles.»
Elle embrasse toutes sortes de
bonnes causes. Ainsi, elle porte des
livres à domicile pour des personnes
moins mobiles, chaque semaine. Elle
aime écrire des histoires elle-même,
qu’elle lit mensuellement à des amis
et collègues au «Goudblommeke In
Papier», un café littéraire où on peut
écouter des histoires, ou les raconter
soi-même.
Elle fait partie d’un chœur à
Bruxelles. Sa passion de la musique
devient claire quand elle présente
fièrement sa collection de musique,
qui va d’Abba, de Lionel Richie, à
Bob Marley. Quand il y a un moment
qu’elle n’a rien à faire, Octavia
se jette sur les TIC. De temps en
temps, elle jette un coup d’œil sur
Facebook. Grâce à cette application,
elle reste en contact avec ses amis
à l’étranger. Loin des yeux, loin du
cœur, ne s’applique certainement
pas à cette femme.
À la question de savoir qui caractérise
la ville, elle répond clairement: «Le
multiculturalisme, qui veille à ce
qu’on ne soit pas seul à Bruxelles.»
Selon elle, il est agréable de pouvoir
trouver tant de nationalités sur une
surface si petite. Bruxelles est plein
de cultures.
Interview: Alec Delbar Foto/Photo: Laura Paulus
Een energieke madam in een bruisend Brussel
Octavia is een dame met een
respectabele leeftijd. Ze woont op
de bovenste verdieping van een
flatgebouw. Bij binnenkomst word
ik niet alleen verwelkomd door een
goede vriend des huizes, maar ook
door haar twee honden: Tango en
Snoopy. Alvorens het gesprek van
start gaat, krijg ik een kom warme
soep aangeboden. Het ijs is meteen
gebroken.
Octavia werd in 1941 geboren op
een binnenschip. Haar ouders
werken allebei in de sector. Daardoor
reist ze al op jonge leeftijd door heel
Europa. Via het reizen leert ze ook
haar man Dees de Bruyne kennen,
een kunstenaar. Het reizen blijft er
voor altijd in zitten, ze brengen hun
leven samen door buiten België.
Ze wonen onder meer een tijdje in
New York en Parijs. Na het overlijden
van haar man besluit ze om zich in
Brussel te vestigen. Daar woont ze
intussen 4 jaar.
Haar liefde voor kunst leeft verder.
Dat verklaart meteen ook het
schilderij dat bij binnenkomst in
het oog springt. Daarop staan
verschillende mensen afgebeeld.
“Het laatste schilderij van mijn man,
helaas heeft hij het niet kunnen
afwerken”, vertelt ze met enige
weemoed. Overal in haar ‘atelier’
(zoals ze het zelf noemt) staan
kunstwerken tentoongesteld. Het
atelier kan je gerust een museum
noemen.
Stilzitten is niets voor haar. “In
Brussel is er ook zoveel te doen.”
Ze zet zich in voor allerlei goede
doelen. Zo brengt zij wekelijks
boeken aan huis voor mensen
die minder mobiel zijn. Ze schrijft
ook zelf graag verhalen, die ze
maandelijks voorleest aan vrienden
en collega’s in het ‘Gloudblommeke
In Papier’, een literaire café waar
men naar verhalen kan luisteren, of
zelf verhalen kan vertellen.
Ze maakt deel uit van een zangkoor
in het Brusselse. Haar passie voor
muziek is dan ook duidelijk te
merken wanneer ze vol trots haar
muziekcollectie laat zien. Die gaat
van Abba, over Lionel Richie, tot Bob
Marley. Als ze dan toch even niets
te doen heeft, gaat Octavia de IT-
tour op. Ze neemt eens een kijkje op
Facebook. Via deze applicatie houdt
ze contact met haar vrienden in het
buitenland. Uit het oog uit het hart,
is bij deze vrouw zeker niet van
toepassing.
Op de vraag wat de stad volgens
haar kenmerkt, antwoordt ze
duidelijk: “De multiculturaliteit, die
ervoor zorgt dat je eigenlijk niet
alleen bent in Brussel.” Volgens
haar is het leuk dat men in Brussel
zoveel verschillende nationaliteiten
kan terugvinden op zo’n kleine
oppervlakte. Brussel bruist van
culturen.
12 3 4
4
5
6
7
89
10
11
12
13
14
1415
16
17
18
19
20
BER
GEN
SE S
TEEN
WEG
De fietskaart / La carte cycliste
Deze tocht voorziet een fietsvriendelijk traject langs metro- en villostations. Kasseistroken, hellingen en verkeersknoop-punten konden daarin moeilijk ontbreken, ze zijn nu eenmaal de realiteit van fietsen in Brussel. Onderweg kan je zelf een aantal zijsprongen maken langs het traject, meer informatie over de verschillende plaatsen vind je op de volgende pagina. Voor jou ligt slechts een stukje van de volledige tocht langs alle 28 stations van metrolijn 5. De overige vier tochten vind je terug in de andere kranten en de mobiele applicatie bij dit project. Veel fietsplezier!
Cet itinéraire cycliste permet de relier une série de stations de métro et de stations Villo. Il pouvait difficilement faire l’impasse sur les tronçons pavés, côtes et gros carrefours car ceux-ci font partie de la réalité du cycliste à Bruxelles. En chemin, quelques échappées vous sont proposées. Pour de plus amples informations sur les différentes possibilités, consultez la page suivante. Ce que vous avez sous les yeux ne représente qu’une partie de la promenade complète qui relie les 28 stations de la ligne 5. Les quatre promenades complé-mentaires vous sont proposées dans les autres journaux et sur l’application mobile consacrée au projet. À vos vélos!
Fietsroute / Itinéraire cyclable
Villo!-station / Station Villo!
Metrostation / Station de métro
Fietsvoorzieningen / Aménagements cyclables
Bezienswaardigheid / Curiosité
Uitgaanstip / A faire
Verhaal in deze krant / Histoire dans ce journal
Verhaal verschijnt elders / Histoire apparaît ailleurs
Fietsroute / Itinéraire cyclable
Villo!-station / Station Villo!
Verhaal in deze krant / Histoire dans ce journal
Verhaal verschijnt elders / Histoire apparaît ailleurs
Uitgaanstip / A faireUitgaanstip / A faire
Verhaal in deze krant / Histoire dans ce journalVerhaal in deze krant /
Metrostation / Station de métro
Fietsvoorzieningen / Aménagements cyclables
Bezienswaardigheid / Curiosité
Uitgaanstip / A faire
Fietsvoorzieningen / Aménagements cyclables
Metrostation / Station de métro
Fietsvoorzieningen / Fietsvoorzieningen / Aménagements cyclables
Bezienswaardigheid / Curiosité
Uitgaanstip / A faire
Aménagements cyclables
Bezienswaardigheid / Curiosité
Uitgaanstip / A faire
12 3 4
4
5
6
7
89
10
11
12
13
14
1415
16
17
18
19
20
BER
GEN
SE S
TEEN
WEG
en graspartijen. Ideale stop voor een
rustpauze.
Het Rad herbergt enkele architecturale
pareltjes. De gemeenteschool Het Rad is
opgetrokken in art deco stijl (1936). Het
loont de moeite om even de gevel te
bewonderen.
Het Lustplein ligt centraal in
tuinwijk Het Rad. Deze oorspronkelijke
arbeiderswijk dateert van het begin van
de twintigste eeuw. Straatnamen als
Achturenstraat en Emancipatiestraat
herinneren aan de sociale strijd van
arbeiders. Door verbouwingen is de
uniformiteit van de woningen wat
verloren gegaan.
Langs het kanaal loopt een
comfortabel fietspad doorheen
Anderlecht en Molenbeek naar het
centrum van Brussel.
Het Bizetplein is gelegen aan de
drukke Bergensesteenweg en misschien
niet het rustigste pleintje. Er zijn heel wat
winkeltjes wat het een goede stopplaats
maakt voor je inkopen.
Op de Koning-Soldaatlaan kan je
aan de kant van het Astridpark op het
onverharde maar degelijk weggetje rijden.
Hiermee vermijd je tussen de tramsporen
te moeten fietsen. De parkingang ter
hoogte van de vijver is toegankelijk met
de fiets.
Het afhellende Astridpark (1911) is
meer dan het decor van het voetbalstadion
van RSC Anderlecht. Naast de vijver met
eilandje ligt een druk bezochte speeltuin
en een gezellig terras met zicht op het
park.
Café Belle Vue (1890) aan de Paul
Jansonlaan 2 heeft een serieuze stempel
gedrukt op de Anderlechtse geschiedenis.
In 1927 werd het overgenomen door de
brouwersfamilie Vanden Stock. Jaren later
werd hun bekende kriekenbier en het
bedrijf genoemd naar het café. De kriek
Belle Vue was geboren. Santé!
Elke woensdagnamiddag is er een
marktje op het Dapperheidsplein. Je
vindt er meer en meer marktkramers
met ambachtelijke eetwaren. Het pleintje
is omringd met cafés en restaurants:
gezelligheid troef. Op het nummer 7 ligt
gemeenschapscentrum De Rinck, een
ontmoetingsplek voor iedereen.
Brussels graffitikunstenaar Bonom is
bekend van zijn afbeeldingen van dieren.
Hij zette ter ere van de veertigste verjaardag
van de Academie van Anderlecht (2011)
een walvisskelet op de gevel van het
gebouw aan het Dapperheidsplein 17.
De bolle kasseistenen, kleine huisjes,
gevelplanten en zicht op de kerk zorgen
ervoor dat het Porseleinstraatje wel vaker
omschreven wordt als een stukje ‘Brugge
in Brussel’ of het ‘Brusselse Montmartre’.
De oorspronkelijke arbeiderswoningen
zijn vandaag dan ook gegeerd op de
vastgoedmarkt.
De filosoof Erasmus verbleef in 1521
enkele maanden in dit huis gelegen aan
de Kapittelstraat 31. Je vindt er vandaag
een museum met kunst uit dezelfde
periode en tijdelijke tentoonstellingen van
hedendaagse kunstenaars. De tuin naast
het huis bestaat uit een filosofische tuin en
een tuin met geneeskundige kruiden die je
gratis kan bezoeken. Een combiticket voor
dit museum en het naburige begijnhof
kost slechts 1.25€. Gesloten op maandag.
Op de Joseph Wybranlaan vind je
aansluiting op de Groene Wandeling. Dat
is een traject van meer dan 60 kilometer
wandel- en fietsroutes langs Brusselse
parken en natuurzones. Het traject is
bewegwijzerd met groene bordjes op
houten paaltjes.
De Joseph Wybranlaan verwijst
naar het voormalig hoofd van de joodse
gemeenschap in België. Wybran was
als dokter werkzaam in het naburige
Erasmusziekenhuis toen hij eind ‘88 om
het leven werd gebracht
Het ziekenhuis van de Université
Libre de Bruxelles kijkt uit op de velden en
glooiende hellingen van het Pajottenland.
Van hieruit zie je de randgemeenten
Dilbeek, Lennik en Sint-Pieters-Leeuw.
De Vogelenzangwijk draagt de
naam van de beek en vallei die achter
het kerkhof gelegen zijn. De beek werd
vernoemd naar de 18e eeuwse kroeg
‘Den Vogelen Sanck’ en vormt vandaag
de grens van het gewest Brussel. Via de
Vogelzangstraat en Mijlenmeersstraat
fiets je langs een natuurreservaat.
Dit metrostation opende in 2003.
Het is het eerste station dat vernoemd
werd naar een levend persoon. Nog een
prestatie op het palmares van vijfvoudig
tourwinnaar Eddy Merckx. Oh ja, de fiets
waarmee hij in 1972 het werelduurrecord
tijdrijden brak staat tentoongesteld op het
perron.
De scholencampus van CERIA/
COOVI is gelegen aan de Lijstersstraat.
De twee torengebouwen zijn duidelijke
herkenningspunten wanneer je op de ring
rond Brussel (R0) rijdt of met de trein in de
richting van Gent gaat. De meest recente
toren is een opeenstapeling van leslokalen
en leskeukens.
De Bergensesteenweg (N6) is één
van de negen steenwegen die vertrekken
in het centrum van Brussel en lopen tot
de grenzen van het land. De N6 is 66
kilometer lang en loopt tot de grens met
Frankrijk.
Aan de Klaverstraat 30 vind je VELOS
VDD, een fietsenwinkel van een rasechte
Anderlechtenaar. Dit familiebedrijf bestaat
reeds sinds 1938!
Tussen het kanaal, het Rad en de
spoorweg ligt een aantal sportvelden
L’espace compris entre le canal, La
Roue et la voie ferrée est occupé par
plusieurs terrains de sport et pelouses.
L’endroit rêvé pour une pause…
La Roue compte quelques petites
perles architecturales. L’école communale
du même nom a été construire dans le
style Art déco (1936). Sa façade vaut
assurément le détour.
La plaine des Loisirs se trouve au
centre de la cité-jardin de La Roue. Ce
quartier, à l’origine ouvrier, date du début
du vingtième siècle. Les noms de certaines
rues, la rue des Huit Heures et la rue de
l’Émancipation par exemple, rappellent
la lutte sociale menée par les ouvriers.
Des travaux de rénovation ont toutefois
amoindri l’uniformité des maisons de ce
quartier.
Le long du canal, une piste cyclable
très confortable traverse Anderlecht et
Molenbeek pour rejoindre le centre de
Bruxelles.
La place Bizet se situe sur la très
fréquentée chaussée de Mons, on ne peut
donc pas vraiment la qualifier d’agréable.
Elle compte cependant un grand nombre
de boutiques, un arrêt idéal pour faire
quelques emplettes.
Sur l’avenue du Roi Soldat, le long
du parc Astrid, vous pouvez emprunter
un chemin non asphalté mais praticable.
Vous éviterez ainsi les voies de trams.
L’entrée du parc à la hauteur de l’étang
est accessible à vélo.
Le parc Astrid (1911), très pentu, n’est
pas uniquement l’écrin du stade de foot
du RSC Anderlecht. Il propose également,
outre un étang ponctué d’une île, une
plaine de jeux très animée et une terrasse
accueillante avec vue sur le parc.
Le café «Belle-Vue» (1890) au numéro
2 de l’avenue Paul Janson a marqué de
son empreinte l’histoire anderlechtoise.
En 1927, ce café est repris par une famille
de brasseurs, les Vanden Stock. Quelques
années plus tard, ils baptiseront leur
célèbre kriek et leur entreprise du nom de
ce café. La kriek Belle-Vue était née. Santé!
Chaque mercredi après-midi, la
place de la Vaillance accueille un petit
marché. Le nombre des étals proposant
des produits alimentaires artisanaux ne
fait qu’y croître. Cette petite place est
ceinturée de cafés et de restaurants: un
atout convivialité imparable. Au numéro
7 se situe le centre communautaire «De
Rinck», un lieu de rencontre où tout le
monde est le bienvenu.
L’artiste de rue bruxellois Bonom est
célèbre pour ses représentations animales.
Pour les quarante ans de l’académie
d’Anderlecht (2011), il a orné la façade du
numéro 17 de la place de la Vaillance d’un
squelette de baleine.
Pavés bombés, maisonnettes, plantes
en façade, vue sur l’église, tous ces
éléments expliquent pourquoi la petite rue
Porselein est souvent qualifiée de «petit
pan de Bruges transplanté à Bruxelles» ou
de «Montmartre bruxellois». Ses maisons
ouvrières sont aujourd’hui très convoitées
sur le marché de l’immobilier.
En 1521, le philosophe Érasme a résidé
quelques mois dans la maison située au
31 de la rue du Chapitre. Aujourd’hui,
on y trouve un musée consacré à l’art de
cette époque, qui accueille également
des expositions temporaires d’artistes
contemporains. Le jardin à côté de
la maison se compose d’un jardin
philosophique et d’un jardin d’herbes
médicinales. L’accès est gratuit. Un ticket
combiné pour ce musée et le béguinage
tout proche ne coûte que 1,25€. Fermé
le lundi.
Sur l’avenue Joseph Wybran se trouve
une connexion avec la Promenade Verte,
un circuit cycliste et piéton bruxellois de
plus de 60 kilomètres traversant des parcs
et des zones naturelles. Le circuit est balisé
au moyen de panneaux verts fixés sur des
poteaux en bois.
L’avenue Joseph Wybran porte le nom
de l’ancien président de la communauté
juive de Belgique. Médecin, Joseph
Wybran travaillait à l’hôpital Érasme tout
proche avant d’être assassiné fin 1988.
L’hôpital de l’Université Libre de
Bruxelles donne sur les champs et les
collines du Pajottenland. D’ici, vous
apercevez quelques communes de la
périphérie: Dilbeek, Lennik et Leeuw-
Saint-Pierre.
Le quartier du Chant d’oiseaux a été
baptisé d’après le ruisseau et la vallée
située derrière le cimetière. Le ruisseau tire
son nom d’un café appelé «Den Vogelen
Sanck» qui se dressait là au dix-septième
siècle. Aujourd’hui, il marque la frontière
de la région bruxelloise. La rue du Chant
d’oiseau et la rue Meylemeersch longent
une réserve naturelle.
Cette station de métro a été
inaugurée en 2003. C’est la première qui
porte le nom d’une personne encore en
vie. Un haut fait à rajouter au palmarès
du quintuple vainqueur du Tour de France,
Eddy Merckx, pour ne pas le nommer. Ah,
oui: le vélo avec lequel il a battu le record
du monde du contre-la-montre en 1972
est exposé sur le quai.
Le campus du CERIA/COOVI se
trouve dans la rue des Grives. Ses deux
tours constituent des points de repère
très clairement visibles à partir du ring
de Bruxelles (R0) ou de la ligne de train
reliant Bruxelles à Gand. La plus récente
est un véritable empilement de locaux et
de cuisines où sont donnés les cours.
La chaussée de Mons, également
appelée N6, est l’une des neuf chaussées
qui partent du centre de Bruxelles pour
gagner les frontières de notre pays. Elle
fait 66 kilomètres de long et rejoint la
frontière française.
Au numéro 30 de la rue des Trèfles se
trouve «VELOS VDD», un magasin de vélos
tenu par un Anderlechtois pur jus. Cette
entreprise familiale existe depuis 1938!
1 1
2 2
3
3
4 4
5
5
6
6
7
7
8
8
9
9
10
10
11
11
12
12
13
13
14
14
15
15
16
16
17
17
18
18
19
19
20
20
Ik regel alles, mijn zus betaalt
Vrijdagavond 17 uur. Ik heb een
afspraak met Etienne Luppens,
directeur van rusthuis Edelweiss.
Wanneer ik boven kom aan
metrohalte Eddy Merckx bevind
ik me tussen een heleboel
appartementsgebouwen. Ik zie
een ietwat versleten bordje staan,
‘Edelweiss’. Hier moet ik zijn. Samen
met Arno, student Fotografie, ga ik
naar binnen.
De directeur begeleidt ons naar de
hoogste verdieping waar hij een
gesprek geregeld heeft met Guy
Lavigne, 65 jaar en zeer goed bij de
pinken. Hij kauwt net op zijn laatste
boterham wanneer we binnen
komen. Hij nodigt ons vriendelijk uit
om te gaan zitten. We maken het
ons comfortabel. Meteen valt op dat
dit geen gewone kamer is. Buiten
het ziekenhuisbed zou je denken
dat je in een studentenkamer bent.
Er hangt een mooie televisie aan de
muur en naast zijn computer ligt
een GSM.
Vrijwel meteen na de kennismaking
begint Guy zijn verhaal. “Bij mijn
geboorte liep ik een trombose op,
hierdoor zit ik al heel mijn leven in
een rolstoel.” Dat heeft hem nooit
tegengehouden om de wereld te
ontdekken. Al zijn hele leven reist
hij de wereld rond met zijn rolstoel,
vaak alleen, soms met zijn zus.
“Ik regel alles, mijn zus betaalt”,
schatert Guy. Zijn laatste reis bracht
hem drie maand geleden naar de
Côte d’Azur, Frankrijk. Ook Spanje,
Nederland, Italië en Duitsland zijn
geen onbekend terrein voor Guy.
“Omwille van het feit dat ik
hulpbehoevend ben, heb ik tot
mijn 30 jaar thuis gewoond, bij mijn
ouders. Na hun overlijden, verhuisde
ik naar een rusthuis in Namen.” Maar
drie jaar later moest hij opnieuw
verhuizen naar een aangepast
appartement met familiale hulp.
Hij heeft steeds gewerkt in een
beschutte werkplaats in Molenbeek.
Daar is hij mee moeten stoppen
omdat het tempo te hoog lag,
waarna hij naar Edelweis is verhuisd.
Hier vertoeft hij nu vijf jaar.
Wanneer hij een uitstap wil maken
regelt hij steeds alles zelf. Van het
bellen naar de MIVB tot zijn koffer
klaar maken. In zijn kamer hangen
enkele foto’s van zijn reizen. Onder
andere Guy in een helikopter en
in een aangepaste taxi, zijn vast
vervoersmiddel.
Hij vertelt met veel passie over zijn
bezigheden. Zo is hij sinds drie
maand begonnen met online lessen
Frans en informatica. Hiervoor heeft
hij een aangepaste computer met
touchscreen gekocht. Daarmee kan
hij skypen, surfen, mails versturen en
les volgen met de webcam. Na een
uitgebreide demonstratie wordt zijn
warme maaltijd binnengebracht.
Dit betekent ook het einde van ons
gesprek. Hij heeft zichtbaar honger
en begint meteen te eten. We
bedanken hem voor het gesprek en
laten hem rustig verder denken aan
zijn volgende binnen- of buitenlands
avontuur.
Interview: Jonas D’Haeger Foto/Photo: Arno Schockaert
J’arrange tout, ma sœur paie
Vendredi soir, 17 heures. J’ai
rendez-vous avec Etienne Luppens,
directeur de la maison de repos
Edelweiss. Quand j’arrive à la station
Eddy Merckx, je suis entouré de
hauts immeubles à appartements.
Je vois un écriteau un peu usé avec
la mention ‘Edelweiss’. Ça doit être
ici. J’entre avec Arno, un étudiant en
photographie.
Le directeur nous accompagne
à l’étage supérieur où il a réglé
un entretien avec Guy Lavigne,
un homme vif de 65 ans. Juste
au moment où nous arrivons, il
mange sa dernière tartine. Il nous
invite gentiment à prendre place.
Nous nous mettons à l’aise. Nous
remarquons tout de suite que cette
chambre n’est pas habituelle. S’il
n’y avait pas le lit d’hôpital, on
penserait qu’il s’agit d’une chambre
d’étudiant. Il y a un beau poste de
télévision accroché au mur et un
ordinateur placé à côté de son GSM.
Après avoir fait connaissance, Guy se
lance presque immédiatement dans
son histoire. «J’ai eu une thrombose
à ma naissance, ce qui fait que je suis
en fauteuil roulant depuis toujours.»
Ce fauteuil roulant n’a jamais arrêté
Guy de découvrir le monde. Depuis
toute sa vie, il parcourt le monde
dans son fauteuil roulant, souvent
seul, parfois avec sa sœur. «J’arrange
tout, ma sœur paie», dit Guy en riant
aux éclats. Il y a trois mois, pendant
son dernier voyage, il a visité la
côte d’Azur en France. L’Espagne,
les Pays-Bas, l’Italie et l’Allemagne
non plus ne sont pas un territoire
inconnu pour Guy.
«En raison de mon invalidité, je
suis resté à la maison, chez mes
parents, jusqu’à mes 30 ans. Après
leur décès, j’ai déménagé dans une
maison de repos à Namur.» Là, Guy
ne répondait pas aux normes et trois
ans plus tard, il a dû déménager
dans un appartement adapté
avec aide familiale. Il a toujours
travaillé dans un atelier protégé à
Molenbeek. Il a été obligé d’arrêter
ce travail parce que le rythme était
trop élevé, après quoi il s’est installé
à Edelweiss. Maintenant, il habite ici
déjà depuis cinq ans.
Quand il veut faire une excursion, il
arrange tout lui seul. Il téléphone à la
STIB et prend sa valise lui-même. On
voit quelques photos de ses voyages
dans sa chambre. Entre autres, Guy
en hélicoptère ou en taxi adapté,
son moyen de transport habituel.
Il parle passionnément de ses
occupations. Depuis trois mois, il
a commencé des cours en ligne de
français et d’informatique. Pour cela,
il a acheté un ordinateur adapté
avec un écran tactile. Il peut utiliser
Skype, surfer, envoyer des messages
électroniques et suivre des cours
par webcam. Une fois terminée
sa démonstration détaillée, on lui
apporte son repas chaud. Ça signifie
aussi la fin de notre conversation. Il
est clair qu’il a faim et il commence
à manger tout de suite. Nous
remercions Guy pour la conversation
et nous le laissons tranquillement
réfléchir à sa prochaine aventure,
qu’elle soit au pays ou à l’étranger.
Rust is een relatief begrip
Metrostation Eddy Merckx in
Anderlecht. Op amper een kwartier
rijden van het centrum waan je
je niet in een grootstad. Alles
ademt rust uit. Verscholen tussen
het frisgroene lover van statige
populieren, wilde kastanjelaars en
lindebomen krassen de eksters en
zingt een vink zijn ‘suskewiet’. Enkele
wandelaars verzamelen voor het
kerkhof om met een natuurgids op
stap te gaan door de vallei van de
Vogelzangbeek.
Ik heb kort na de middag
afgesproken met Bart De Maré. Hij
is directeur van de Steinerschool
in de Sint-Janskruidlaan of Avenue
des Millepertuis. De school ligt
naast het kerkhof, op gronden van
de gemeente Anderlecht. Op de
speelplaats ontmoet ik Krista, een
jonge leerkracht. De directeur is
er nog niet. Net als ik, wil zij Bart
wat vragen. We zetten ons in de
schaduw onder een boom. De
directeur laat op zich wachten. En
plots komt hij aangewandeld, groot,
gebruind, een losse stijl. Hij had nog
niet gegeten, vandaar. Of ik zin heb
in een tas koffie, op het terras van
Café Le Millepertuis?
De school bestaat al vrij lang, eerst
in het centrum van de stad, en
nu dus hier, het leerlingenaantal
bleef aanvankelijk klein. Er moest
jaarlijks een promotiecampagne
opgezet worden om voldoende
leerlingen te werven. Daar is sinds
kort verandering in gekomen.
Omdat het aantal plaatsen in
het basisonderwijs in Brussel te
beperkt is, werd gestart met een
online inschrijvingsprocedure.
Sindsdien ontdekken mensen deze
methodeschool. Dit jaar werd
er voor het eerst daags voor de
start van de vrije inschrijvingen
gekampeerd voor de schoolpoort.
Campagne hoeft er niet meer
gevoerd te worden, wel integendeel.
Een ander gevolg is dat de school
nu leerlingen aantrekt uit alle lagen
van de bevolking en dus meer een
doorsnede is van de samenleving.
Dat was in het verleden veel minder
het geval. Bart ervaart dit als een
enorme verrijking, en een grote
uitdaging. Al is niet iedereen het
daar mee eens. Enkele leerkrachten
verlieten de school. Sommige
ouders trokken hun kinderen weg.
“Maar weet je, zo zijn we één van
de progressiefste Steinerscholen in
Vlaanderen geworden.” En naast
enkele leerkrachten uit Nederland,
zijn er nu ook collega’s van
Arabische origine aan de slag. En
dat alles werkt, wonderwel.
De school vindt ondertussen meer
aansluiting met de buurt. Er zijn
nogal wat bejaardentehuizen in
de wijk. In november, rond Sint-
Maarten, trekken de leerlingen daar
naar toe om samen het ‘Feest van de
lampionnetjes’ te vieren. Er worden
dan gedichten voorgedragen en
samen liederen gezongen. Ook het
‘Kerst-mysteriespel’ wordt gedeeld
met de omwonenden en jaarlijks
opgevoerd in de plaatselijke
parochiekerk.
Ondertussen is het lawaai op en
rond het terras almaar toegenomen.
Mensen praten luider dan nodig is.
De beltoon van een gsm komt er
boven uit. “Ik ben eerder auditief
ingesteld”, zegt Bart. Al hoor je
de grootstad slechts vaag, het
achtergrondgeluid is constant
aanwezig. Dat is een heel verschil
met thuis, in de Kempen. En zelfs
daar bereikt hem soms het geraas
van de autostrade, die bijna 5
kilometer verderop ligt. “Echte stilte
vind je eigenlijk alleen nog op het
water.” Op de Oosterschelde heeft
hij een kleine zeilboot. Als het even
kan, trekt hij er op uit. “Maar je moet
er wel de tijd voor nemen. Het water
bepaalt alles. Daar voel je je nog
echt verbonden.” Het is duidelijk.
Rust is een relatief begrip.
La tranquillité est une notion relative
La station de métro Eddy Merckx
à Anderlecht. A seulement un
quart d’heure de route du centre
ville, on ne s’imagine pas être
dans une grande ville. Tout y est
tranquille. Caché entre le feuillage
vert frais des peupliers imposants,
des châtaigniers sauvages et des
tilleuls, les pies jacassent tandis
qu’un pinson chante. Quelques
promeneurs se rassemblent devant
un cimetière et s’apprêtent à partir
en promenade avec un guide à
travers la vallée du Vogelzangbeek.
J’ai donné rendez-vous à Bart De
Maré peu après midi. Il est le directeur
de l’école Steiner sur l’Avenue des
Millepertuis. L’école est située à
côté du cimetière, sur le territoire
de la commune d’Anderlecht. Dans
la cour de récréation je rencontre
Krista, une jeune enseignante. Le
directeur n’est pas encore là. Tout
comme moi, Krista désire poser
quelques questions à Bart. Nous
nous réfugions sous l’ombre d’un
arbre. Le directeur se fait attendre.
Et tout d’un coup, le voilà qui
arrive: grand, brun, avec un style
décontracté. Il n’avait pas encore
déjeuné, ce qui explique son retard.
Si j’ai envie d’une tasse de café, à
la terrasse du Café Le Millepertuis?
L’école existe déjà depuis assez
longtemps, d’abord située au
centre-ville, et maintenant ici; à
l’origine, le nombre d’élèves était
assez limité. Il était nécessaire de
faire une campagne de propagande
chaque année pour recruter assez
d’élèves. Mais il y a du changement
depuis peu. Etant donné que le
nombre de places est limité dans
l’enseignement primaire à Bruxelles,
une procédure d’inscription en
ligne a été instaurée. Depuis, les
gens découvrent cette école basée
sur l’éducation alternative. C’est la
première fois cette année que les
gens ont campé devant les portes
de l’école quelques jours avant le
début des inscriptions libres. Plus
besoin de faire campagne, bien au
contraire.
Une autre conséquence est que
l’école attire désormais des élèves
de toutes les couches sociales de
Bruxelles et est donc représentative
de la société. Ce n’était pas
toujours le cas auparavant. Bart
vit cela comme un enrichissement
considérable, et un grand défi. Même
si tout le monde ne partage pas son
point de vue. Certains professeurs
ont quitté l’école. Certains parents
ont également retiré leurs enfants
de l’établissement. «Mais vous
savez, c’est ainsi qu’on est devenu
l’une des écoles Steiner les plus
progressistes de Flandre.» Et en
plus des quelques enseignants
originaires des Pays-Bas, il y a aussi
les collègues d’origine arabe qui
travaillent ici. Et tout fonctionne à
merveille.
L’école s’intègre de plus en plus
dans le voisinage. Il y a pas mal de
maisons de retraite dans le quartier.
En novembre, aux alentours de la
Saint-Martin, les élèves s’y rendent
pour fêter ensemble la fête des
lanternes. Ils lisent des poèmes et
chantent des chansons ensemble.
Même le jeu du mystère de Noël est
partagé avec les habitants du coin
et est représenté annuellement à la
paroisse locale.
Entretemps le bruit à la terrasse
et ses alentours s’accroit de plus
en plus. Les gens parlent plus fort
que nécessaire. La sonnerie d’un
portable se fait entendre. «Je suis
plutôt du genre auditif», nous dit
Bart. Même si le bruit du centre-
ville ne se perçoit que vaguement,
le bruit de fond est constamment
présent. Rien à voir avec la Campine,
où il habite. Et même là il lui arrive de
percevoir le boucan de l’autoroute,
qui se situe presque 5 kilomètres
plus loin. «Du silence, on en trouve
désormais uniquement sur l’eau.»
Il possède un petit bateau à voile
sur l’Escaut oriental. Quand il en a
la possibilité, il navigue. «Mais il faut
savoir prendre son temps. C’est l’eau
qui décide tout. C’est là que l’on
sent ses attaches.» C’est évident. La
tranquillité est une notion relative.
Interview: Johan Cauwenbergh Foto/Photo: Diego Slosse
Metrolijn 5 anders bekeken
Gebruikers van het openbaar
vervoer, en zeker reizigers met de
metro, beschouwen hun traject vaak
als louter functioneel. Men stapt op
de metro zo dicht mogelijk bij de
vertrekplaats om er pas uit te gaan
bij de eindbestemming.
Brussel is nochtans een stad die
telkens opnieuw kan ontdekt worden
en telt enorm veel interessante en
toff e plaatsen. Waarom niet eens
een halte vroeger op- of afstappen
en een stuk van het overblijvende
traject per fi ets of te voet afl eggen?
De vraag klinkt eenvoudig, maar
voor velen is de drempel groot.
Ik ondersteun ten volle dit project
dat de bruisende, vaak ondergrondse
wereld van metrolijn 5 in contact
wil brengen met de wijken die zich
rond de 28 metrostations situeren.
Dankzij getuigenissen en foto’s van
de Brusselaars die wonen langsheen
het traject van metrolijn 5, krijgen
buurten een gezicht. Wijken worden
vermenselijkt en nodigen uit om
ontdekt te worden. Uiteraard niet
Un autre regard sur la ligne de métro 5
Les usagers des transports publics,
et en particulier les voyageurs
dans le métro, considèrent leur
trajet uniquement d’un point de
vue fonctionnel. On monte dans
le métro au plus près de l’endroit
de départ pour en descendre à sa
destination.
Bruxelles est pourtant une ville
que l’on peut redécouvrir à chaque
promenade et qui compte de
nombreux endroits agréables
et intéressants. Pourquoi ne pas
descendre ou monter à un arrêt plus
tôt et eff ectuer une partie du trajet
à pied ou à vélo? Cette question
semble simple, mais de nombreuses
personnes redoutent de faire le pas.
Je soutiens pleinement ce projet
qui a pour objectif de faire entrer
en contact ce monde, trépidant et
souvent souterrain de la ligne de
métro 5, avec les quartiers situés
autour des 28 stations de métro.
Les témoignages et photos des
Bruxellois qui habitent le long de la
ligne de métro 5 confèrent une iden-
tité aux quartiers. Les quartiers sont
humanisés et invitent à leur décou-
verte, et ce non seulement par les
visiteurs de notre ville, mais aussi
par les Bruxellois.
Je vous invite à commencer votre
expédition à l’aide de ce journal
ou de l’application sur votre
smartphone. Quittez cette station
de métro et entrez dans le monde
captivant de Bruxelles à pied ou à
vélo. Les histoires, photos et activités
qui vous sont proposées vous en
donnent déjà un bel aperçu. Mais
partez surtout à la découverte des
quartiers de la manière dont vous le
souhaitez: votre excursion n’en sera
que plus instructive.
Ministre bruxelloise des Travaux
Publics et des Transports
Metro 5: Moving People, Moving Stories
Metrolijn 5 doorsnijdt Brussel van
west naar oost, en heeft precies
28 haltes nodig voor zijn tocht
door een bonte mengeling wijken
en buurten. Tussen september en
december 2013 krijgt elke halte
een eigen krant, gemaakt door een
ploeg enthousiaste gelegenheids-
journalisten. Studenten en
medewerkers van de HUBrussel
en Luca namen de metro naar
een hun onbekende ‘Brusselaar’.
Deze inspirerende ontmoetingen
resulteerden in 112 unieke
portretten. Studenten van ISFSC
gaven het geheel mee vorm. Om
metrolijn 5 verder in de bloemetjes
alleen door bezoekers van onze stad,
maar zeker ook door de Brusselaars
zelf.
Ik nodig u uit om met deze krant
in de hand of met de App op uw
smartphone uw ontdekkingstocht
aan te vatten. Verlaat dit metro-
station en stap of fi ets de boeiende
wereld van Brussel in. De verhalen,
foto’s en activiteiten die men
aanbiedt zetten u al een fl ink eind
op weg.
Brussels minister van Openbare
Werken en Vervoer
te zetten zijn bij een aantal stations
leuke activiteiten gepland. Cactus
& Co gidst al wie wil gratis met de
fi ets langs het metrolijn 5 parcours
en directe omgeving, met uitstapjes
naar de plekjes die in de interviews
aan bod komen.
Meer info via: www.facebook.com/
metro5be
Metro 5: Moving People, Moving Stories
La ligne de métro 5 traverse Bruxelles
d’ouest en est, et pas moins de
28 stations lui sont nécessaires
pour relier tous ces quartiers très
bigarrés. De septembre à décembre
2013, chaque station aura son
propre journal, réalisé par une
équipe de journalistes occasionnels
débordant d’enthousiasme. Des
étudiants et des collaborateurs de
la HUB et de Luca ont pris le métro
à la rencontre d’un «Bruxellois»
inconnu. Ces rencontres inspiratrices
ont débouché sur 112 portraits
exceptionnels, que des étudiants
de l’ISFSC ont mis en pages.
Pour garder les projecteurs braqués
sur la ligne 5, une série d’activités
seront organisées dans plusieurs
stations. Cactus & Co se fera un
plaisir de guider gratuitement tous
ceux qui souhaitent découvrir le
parcours de la ligne 5 et ses environs
à vélo et organisera des promenades
vers les lieux évoqués dans les
interviews.
Toutes les informations se trouvent
sur www.facebook.com/metro5be
Verantwoordelijke uitgever / editeur responsable: Dirk De Ceulaer, Warmoesberg 26, 1000 Brussel. Contact: [email protected] - 02 210 12 57. Ne pas jeter sur la voie publique. Niet op de openbare weg gooien.
Met de steun van de