Edgar Allan Poe

Edgar Allan Poe

Poe'nun bu fotoraf 1848 ylnda, 39 yandayken ekilmitir.

Doum19 Ocak 1809Boston, MassachusettsABD

lm7 Ekim 1849 (40yanda)

MilliyetABD'li

Meslekair, ksa yk yazar, editr, edebiyat eletirmeni

TrKaranlk Edebiyat, Korku roman, Cinayet roman, Polisiye

mza

Edgar Allan Poe (d. 19 Ocak 1809 - . 7 Ekim 1849), ABD'li air, ksa yk yazar, editr ve edebiyat eletirmeni.Amerikan Gotik edebiyatn nclerinden biridir. ABD'nin ilk ksa hikye yazarlarndan olan Poe modern anlamda korku, gerilim ve polisiye trlerinin de ncsdr.Konu balklar 1 Yaam 2 lm 3 Hikayeleri 4 D balantlarYaamHer ikisi de profesyonel oyuncu olan, ocuklu David ve Elizabeth (Arnold) Poe'nun ikinci ocuu olarak Boston'da dnyaya geldi. Doduktan bir yl sonra babas evi terk etti.Ertesi yl annesi veremden ld ve Richmond, Virjinya'dan (ozan) sko ttn tccar John Allan kendisini yanna ald. Ortanca ad Allan buradan gelir.1815'te Allan'n ailesiyle ngiltere'ye gitti ve Londra va Richmond'daki zel okullarda okudu. 1820'de Virjinya'ya geri dnd. Virjinya niversitesi'ne kaydoldu ama burada sadece bir yl kald. Bu dnemde kumar borlar yznden manevi babasyla aras ald.nceleri baarsz fanzin denemeleriyle balad edebiyat yaam, 1832'de Saturday Courrier'da baslan be ykyle ve 1833'te Baltimore Saturday Visiter tarafndan dzenlenen yarmada "MS. Found in a Bottle" (iede Bulunan Elyazmas) adl yksyle birincilii kazanmasyla devam etti. 1843'te, Godey's Lady's Book'ta yaymlanan "The Visionary" adl yksyle ad lke genelinde duyulmaya baland.Dzyazlarndan baka kurgu ve yazm teknikleriyle dikkat eken "The Raven" (Kuzgun) bata olmak zere, "Annabel Lee" ve "To Helen" (Helen'e) adl iirleriyle de tannan Poe 7 Ekim 1849'da ld.Charles Baudelaire'in "amzn en gl yazar..." dedii Poe, yazd zgn metinlerle birok yazar derinden etkiledi.[kaynak belirtilmeli]Ayrca Edgar Allan Poe babasyla da hi anlaamayan bir yazard ve eserlerinde babasyla olan atmalarna rastlanr.Balca yaptlar: Dedektif Auguste Dupin ykleri, Oval Portre, Morgue Soka Cinayeti, Usher Evinin k, Altn Bcek, Kzl lmn Maskesi'dir.Ayrca birok iiri bulunmaktadr.lmRyan's Inn adl bir meyhanede[kaynak belirtilmeli] kt bir halde bulunduktan 4 gn sonra, 7 Ekim 1849 gn Baltimore'daki hastanede ld, ldnde 40 yandayd. 8 Ekim gn Westminster Presbiteryen Mezarl'nda kendisi iin dzenlenen cenaze trenini Rahip William T.D. Clemm ynetti. Trene yalnzca 4 kii katlmt. Bu 4 kii kuzeni Neilson Poe, kars tarafndan akrabas olan Henry Herring, okuldan arkada Z.Collins Lee, meslekta Dr. Joseph Snodgrass' dr. lm olay ve nedenleri ile ilgili ok elikili ve anlalmaz raporlar hazrlanmtr. Yllar getike kendisini tanyan ve tanmayanlar tarafndan ortaya atlan kuramlar ve sylentiler artt. Hala lmnn arkasndaki gerekler bilinmemektedir.Bugn birok kimse tarafndan ABD'nin ilk byk yazar kabul edilse de Poe hayattayken sk sk kk drlm ve yanl anlalmtr.[kaynak belirtilmeli]Hikayeleri"The Angel of the Odd" - ok alkol alm olan bir adamn bana gelenleri anlatan bir kara komedi."The Balloon Hoax"- Bir balon seyahatini anlatan bir gazete haberini anlatan hikye"The Black Cat" - Alkoll bir adamn kedisini ldrp sonra kedinin ruhunu grdn sanmasn anlatan hikye, hikye katilin azndan anlatlm."The Cask of Amontillado" - Bir intikam yks."Eleonora" - Bir ak hikyesi"The Tell-Tale Heart" - Metaforik bir cinayet yks"The Pit and The Pendulum" - spanyol Engizisyonu tarafndan yaplan ikenceleri anlatr."The Premature Burial" - lmeden gmlme"The Meeting" - Bir kadn ve erkein bulumasn anlatr ama buluma yeri br taraftr."The Oval Portrait" - Bir atoda geen ykde bir portre etrafnda gelien rahatsz edici olaylar anlatlr.