EDITORIALI KUSH NA NËNÇMON? - albislam.com · 1. Zoti na ka nderuar me udhëzim në Islam. Sepse nëpërmjet Islamit ne i kemi kuptuar shumë qartë detyrimet tona ndaj Krijuesit,

1ALBISLAM | 1 Tetor 2009 | 12 Sheval 1430

EDITORIALI

E kuptuam ose jo se kush na nënçmon, përsëri nuk kemi bërë asgjënëse nuk e kuptojmë shkakun pse dikush arrin të na nënçmojë neve.

Allahu i Madhërishëm na thotë: “Allahu nuk e ndryshon gjendjen e një popullipërderisa ata nuk e ndryshojnë vetveten”. Nëse synojmë të jemi popull i lartë, irespektuar, i përparuar dhe me ardhmëri të ndritshme, atëherë duhet të zbukurohemime virtyte të larta, besim të palëkundshëm, vendosmëri në rrugën e vërtetë dhe zell nëdetyrimet tona të përditshme. Përndryshe, do të bëhemi gjah i lehtë për secilin qëdëshiron të luajë me nderin, historinë dhe logjikën tonë.

1. Zoti na ka nderuar me udhëzim në Islam. Sepse nëpërmjet Islamit ne i kemikuptuar shumë qartë detyrimet tona ndaj Krijuesit, krijesave dhe vetvetes e nuk i jemidhënë vetëm një kaheje për t’i harruar anët tjera të bukura në gjithësi. Në mesin eshumë porosive, Muhamedi, lavdërimi dhe paqja qofshin për të, na udhëzon: “Ndajvetvetes ke detyrime, ndaj Zotit tënd ke detyrime, ndaj mysafirit ke detyrime dhe ndajfamiljes ke detyrime. Plotësoji detyrimet tua ndaj secilit që meriton”. (Tirmidhiu)Mirëpo, kur këto gjëra nuk shihen të gjalla në mesin tonë, atëherë merr guximin akshnjeri të flasë dhe të tregojë sesi Islami tregon shkujdesje ndaj arsimimit, gruas,përparimit etj.

2. Secili popull ka historinë e vet dhe i lejohet të krenohet – pa i nënvlerësuar tëtjerët – për atë që është, ndërsa mendjelehtësi është të krenohet për atë që nuk është.Është e padrejtë të tregohesh i madh duke u munduar ta ulësh tjetrin. Muajin e kaluarkëtë marrëzi u mundua ta bëjë Akademia e shkencave dhe arteve në Maqedoni(ASHAM) kur e botoi Enciklopedinë e Maqedonisë duke bërë hesap se populli shqiptarështë sikurse politikani shqiptar, sepse në vendet tona – siç thotë R. Qosja – historinëe bëjnë politikanët dhe politikën e bëjnë historianët...

3. Thuajse në çdo medie, në përditshmëri na qesin fall me kafe dhe na ofrojnë tëlexojmë parashikimet e horoskopit. A nuk është turp? A nuk është nënçmim i tërëauditoriumit një gjë e tillë? Ku janë të zotët e mendjes të reagojnë? Ç’lidhje ka kafja medashurinë time? Çfarë ndikimi ka ylli në xhepin tim? Çudi, shumë njerëz kur dëgjojnëfjalët e Allahut nuk i besojnë, madje tallen, ndërsa kur dikush luan me logjikën e tyredhe sillet me ta sikurse ndaj një budallait, ai e dëgjon me vëmendje dhe i kushtonrëndësi të veçantë. Kush më thotë, çfarë dallimi ka midis kësaj injorance dhe injorancëssë hershme, kur njerëzit shpresonin në gjithçka përveç nga Allahu dhe kishin frikë ngagjithçka përveç nga Allahu.

Nënçmime ka edhe më shumë dhe nuk është nevoja të numërohen të gjitha. Qëllimiështë, le të vetëdijesohemi, që ta kuptojmë se shkaku i gjithë nënçmimeve kthehet tekvetja jonë.

Jeta është përplot sfida, mirëpo me natyrshmëri të pastër, logjikë të shëndoshë,veprim të sinqertë dhe – para së gjithash – me ndihmën e Allahut do ta gjejmë dhendihmojmë të vërtetën, pavarësisht se çfarë pluhuri hidhet përreth.

O Allah, të vërtetën na e bë të qartë dhe na mundëso ta pasojmë atë dhe tëpavërtetën na e bë të qartë dhe na mundëso t’i largohemi asaj.

Në emër të redaksisë: Omer BERISHA

KUSH NA NËNÇMON?

2

PËRMBAJTJA

REDAKSIAOmer BERISHA – kryeredaktor

Anëtarë të redaksisë:Ahmed KALAJA, Bekir HALIMI, Agim BEKIRI, Driton LEKAJ, Ali SHABANI, Ismail BARDHOSHI,

Talha KURTISHI, Bledar HAXHIU, Sedat SHABANI, Agron TERZIQI, Lulzim SUSURI, Genc PLUMBI, Zeki ÇERKEZI,Enver AZIZI, Bashkim BAJRAMI, Bilal TEQJA.

Bashkëpunëtorë: Ekrem AVDIU dhe ENIS RAMARoald HYSA – redaktor gjuhësorHalil BERISHA – redaktor teknik

Dorlir KRAJA (ENSARTDESIGN Studio) - ballinaSedat RAMADANI - shpërndarje dhe marketing

Boton: AlbIslam

Adresa: rr: 110 nr: 5 | Çarshia e vjetër | Shkup 1000email: [email protected]

sms: +389 75 436 718 | fax&tel: +389 2 3230 827Revista është e regjistruar pranë Agjencisë për

Informata të Maqedonisë nr. 02-124/2ISSN: 1409-6250

Tirazhi: 2000

ABONIMI NJË VJEÇARPër Maqedoni: 600 den, Jashtë vendit: 20 euro

(në çmim janë të përfshira edhe harxhimet postare)e-mail: [email protected]

ALBISLAM DOOELXhirollogaria: 300000002770453

Komercijalna Banka A. D. – SkopjeNumri tatimor: 4030008038784

Abonimet me euro mund t'i bëni online nëpërmjet shërbimitPAYPAL. Të dhënat mund t'i gjeni në www.revista-albislam.com

AKTUALEKur do të ndalet gjakderdhja? 3-7PAS ENCIKLOPEDISË SË MAQEDONISË FSHIHETPYETJA KRYESORE:“Nuk është me rëndësi kur kanë ardhur shqiptarët, por kur do të largohen prejMaqedonisë” 8-9HEKURUDHA STAMBOLL – MEDINËTurqia ndërmerr hapat e parë për të ringjallurhekurudhën drejt Hixhazit 10-12

KËNDI IMSihri, si të ballafaqohemi me të... 13-15Edukimi i shpirtit 16

AKIDESi përkthehet: LA ILAHE IL-LALLAH 17-22

FIKHSI TA KËRKOSH DIJEN Perla dhe margaritarë për nxënësin e dijes 22-27

AVANCIMI PERSONALNë kërkim të lumturisë 28-29

LIBRIBotimi i veprës së Hafiz Ali Korçës – Ngjarje emadhe kulturore 30-33

FAMILJANjë botë ku gruaja sundon fuqiplotë 34-36Si ta kultivojmë logjikën e fëmijës? 36-38

TEFSIRAdhuroje Allahun deri në vdekje 38-40

HADITHAstrologjia shkencë apo magji? 41-45

BOTA ISLAMERepublika e Irakut 46-53

FETVA DHE KONSULTIMEBesëtytnitë janë shirk 54-57

HISTORIHistoriku i islamit në Kinë 58-60


AKTUALE

Islami është fe e vërtetë dhe puna përforcimin e tij është detyrim, prandajmuslimani duhet të përdorë çdo vepër të

ligjshme fetarisht dhe të mundshme për taarritur këtë qëllim. Mirëpo kjo nukdomethënë të shfrytëzojë çdo vepër, porseatë vepër të cilën e do dhe e pëlqen Allahu.Në këtë mënyrë njeriu e arrin qëllimin mepasojat më të vogla të mundshme dhe pa ekundërshtuar sheriatin.

Armiqtë përpiqen dhe hulumtojnëshkaqet me të cilat do të arrijnë pengimine ecurisë së të vërtetës, apo shëmtimin epamjes së atyre që veprojnë për këtëkauzë. Muslimanit nuk i lejohet që t’uaofrojë atyre këto shkaqe, madje duhet tëlargohet maksimalisht prej tyre, e gjithakjo në shërbim të realizimit të qëllimit,mbetjes së tij i pastër dhe larg nga çdondotje dhe t’i dështojë kurthet e armiqve.

Akoma jemi duke parë herë pas herëballafaqime të rastësishme, të pa-llogaritura dhe konflikte të pabarabarta, tëcilat disa herë i shkaktojnë disa islamistë eherë të tjera armiqtë e muslimanëve. Nëkëtë rast media luan një rol shumë tëfëlliqur, duke ia veshur të gjithë këto gjëramuslimanëve dhe duke i shtrembëruarfaktet, e me këtë sikurse dëshirojnë tëtregojnë se qëllimi i tyre është mbetja epamjeve të kufomave të hedhura në rrugë

KUR DO TË NDALETGJAKDERDHJA?Prandaj nuk lejohet që të shndërrohet xhihadi te disa grupe në dhunë dhe nëpërkëmbje të gjërave të shenjta.Nuk lejohet që vrasja t’i paraprijë idesë, sqarimit dhe argumentimit.

4

AKTUALE

veçori e vendeve islame dhe sikur e kanë siqëllim t’u tregojnë të gjithëve sa i lirëështë gjaku i muslimanëve!

Këto kontribute dhanë fryte. Nuk kambetur armik i Islamit në lindje apoperëndim, i cili nuk është përgatitur përt’u zhytur në gjakun e muslimanëve nënparullat e fabrikuara dhe të rrejshme, siçjanë “lufta kundër dhunës”, “ballafaqimime terrorizmin” etj. Këto gjëra ia shtojnëedhe më shumë umetit vështirësitë dhesprovat që po kalon.

Është e vërtetë se në kohë trazirashfaktet nuk janë të qarta, përzihen flamujtdhe konceptet, dhe është shumë e vështirëtë ndërlidhen veprime të caktuara mesynimet dhe synimet me mjetet. Prandajnuk lejohet që të shndërrohet xhihadi tedisa grupe në dhunë dhe nëpërkëmbje tëgjërave të shenjta. Nuk lejohet që vrasja t’iparaprijë idesë, sqarimit dheargumentimit. Nuk lejohet që dikush tëmendojë se hapësira islame ka nevojë përshtimin e gjakderdhjes në vend të ndalimittë gjakderdhjes, atëherë kur shtohetpadrejtësia. Nuk lejohet që të provokohenislamistët dhe të bien në kurth e të futennë ballafaqime për të cilat nuk janëpërgatitur.

Nuk duhet disa islamistë të largohennga xhihadi i vërtetë dhe rezistencakundër okupatorëve, gjë të cilën dijetarëte këtij umeti e kanë sqaruar shumë mirë,duke i treguar rregullat fetare dhe tëshkaktojnë kaosin dhe destabilizimin nëvendet e sigurta muslimane mepretendime për të cilat nuk ka fakte fetare.

Nuk duhet të provokohet armiku panevojë në vende ku muslimanët kanëprobleme sektare apo nacionale. Nëse ianalizojmë rezultatet e këtyre veprimevemund të vërejmë disa shenja dhe arsye përpërzierje të flamujve dhe koncepteve:

Muslimanët që ishin një “shenjtëri që

nuk preket” u shndërruan në “qëllimlegal”.

Në Irak, irakianët sunitë vriten ngaokupatorët, ekstremistët shiitë, madjeedhe nga disa grupe islamiste sunite. NëSomali, vriteshin somalezët ngaokupatorët e huaj, pastaj Etiopia, kurse paslargimit të tyre nuk u ndryshua gjendja,vazhdoi lufta mes dy grupeve somaleze,secili prej tyre e konsideron veten islamik.Në Pakistan, ushtria pakistaneze vretpopullin e vet dhe i largon ngavendbanimet e veta, u hidhen granata mbikokë njerëzve të pafajshëm, e askush nuk edi pse dhe kush i hedh ato. Kush vritet nëkëto raste? Ai ose është mik i talebanëve,ose bashkëpunëtor i të huajve ose ushtar iushtrisë pakistaneze?!

Para kësaj kohe disa muxhahidinëafganë u bashkuan në luftën kundërsovjetikëve, e pas fitores disa radhë ungritën kundër radhëve të tjera dheluftuan mes vete. Në shumë shtete islame,siç janë Jemeni, Arabia Saudite, Maroku,Algjeria u realizuan disa aksione tëçmendura dhe të pa llogaritura, ku nëshumicën e rasteve muslimanët qenëviktimat, pa ndonjë gabim apo ndonjëarsye.

Ata nuk i sqaruan umetit, se si mund tëfitojë Islami duke vrarë muslimanë dheduke lejuar nëpërkëmbjen e gjakut dhe tëpasurisë së tyre?! Ata gjithashtu nuk isqaruan umetit pse vrasjen e muslimanëvedhe trishtimin e njerëzve të pafajshëm ekonsiderojnë fitore, ose “betejë në rrugë të

...Nuk duhet të provokohetarmiku pa nevojë në vende kumuslimanët kanë problemesektare apo nacionale...

“ “


AKTUALE

Allahut”?!A u lejohet këtyre njerëzve ta tejkalojnë

ajetin kuranor: “...dhe mos mbytni vetentuaj (duke mbytur njëri-tjetrin). Vërtet,Allahu është i mëshirshëm për ju. Kushbën këtë (që ndaloi Zoti) qëllimisht dhetejkalon kufijtë, Ne do ta hedhim atë në njëzjarr të fortë. Dhe kjo është lehtë përAllahun”. (Nisa: 29-30).

Imam Taberiu në tefsirin e tij thotë:“dhe mos mbytni veten tuaj (duke mbyturnjëri-tjetrin)“, domethënë: mos vritninjëri tjetrin duke qenë të një feje, të njëbesimi dhe të një thirrjeje. Allahu iLartësuar i bëri muslimanët një tërësi,prandaj ai që vret dikë është sikurse tëketë vrarë vetveten”.

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem,e ka qortuar ashpër personin që vret njëmusliman, duke thënë: “Çdo mëkat Allahue fal përveç atij që vdes si idhujtar, ose njëbesimtar që e vret ndonjë besimtar meqëllim. Ai që vret një besimtar (në kohëtrazirash) dhe gëzohet me këtë vrasje,Allahu nuk pranon prej tij asnjë vepër,qoftë e madhe ose e vogël. Besimtari do tëvazhdojë të jetë i mirë dhe me shpinë tëlehtë (i pangarkuar), përderisa nuk prekgjak të ndaluar, e kur prek gjak të ndaluarai shkatërrohet”. (Sahih, e përcjell EbuDavudi).

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem,thotë: “Po qe se të gjithë banorët e qiellitdhe tokës marrin pjesë në derdhjen egjakut të një besimtarit Allahu do t’i hedhënë zjarr”. (Sahih, Tirmidhiu).

Abdullah ibën Amri, radijallahu anhu,tregon e thotë: E pashë Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ue selem, duke u rrotulluarrreth Qabes dhe thoshte: “Sa e këndshmeje dhe sa aromë të këndshme ke. Samadhështore je dhe sa e shenjtë je. PashaAtë që në Dorën e Tij është shpirti iMuhamedit, shenjtëria e besimtarit është

më e madhe tek Allahu se sa shenjtëriajote, pasuria dhe gjaku i tij”. (Sahih, IbënMaxhe).

Sprovimi i njerëzve në bazë të disapikëpamjeve dhe metodologjive që bartinata e jo në bazë të Fesë Islame, e nëse ata ipranojnë këto pikëpamje, shpëtojnë dheruajnë gjakun e tyre e nëse refuzojnë,atëherë derdhja e gjakut të tyre është elejuar, kurse fotot e tyre paraqiten nëinternet, si “vrasje e renegatëve”. Edhe psee shikuar fetarisht divergjenca mes dygrupeve të muslimanëve, kurrsesi nuk dotë thotë mallkimi i njëri-tjetrit, edhe nësekjo divergjencë arrin deri në luftë mestyre.

Allahu Fuqiplotë thotë: “Nëse dy grupebesimtarësh tentojnë të luftojnë ndërmjetvete, ju pajtoni ata, e në qoftë se ndonjëriprej tyre e sulmon tjetrin, atëherëluftojeni atë grup që vërsulet me pa tëdrejtë, derisa t’i bindet udhëzimit tëAllahut, e nëse kthehet, atëherë bënipajtimin me drejtësi ndërmjet tyre, mbanidrejtësinë, se vërtet Allahu i do të drejtit”.(Huxhurat: 9).

Allahu Fuqiplotë në këtë ajet nuk elargoi cilësinë e besimtarit nga asnjë grup,edhe në qoftë se njëri prej tyre është grupi,i cili ka bërë padrejtësinë.

Mirëpo këdo që i kundërshton këtopikëpamje, ose refuzon të hyjë nën këtoflamuj të konsiderohet renegat, kjo padyshim është tejkalim i përkufizimevefetare dhe nëpërkëmbje e shenjtërive tëgarantuara.

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem,dërgoi një ekspeditë te një popull idhujtar.U ballafaquan dhe luftuan me ata. Njëidhujtar kur synonte ndonjë besimtarluftonte kundër tij dhe e vriste. Njëmusliman e shfrytëzoi një pakujdesi të tij,e ky ishte Usame ibën Zejdi, dhe e ngritishpatën për ta vrarë. Në këtë moment ai

6

AKTUALE

shqiptoi shehadetin duke thënë: la ilahe il-lallah, mirëpo ky e vrau. Kur erdhilajmëtari te Pejgamberi, sal-lallahu alejhiue selem, dhe i tregoi se si ishte zhvilluarlufta, mes të tjerave i tregoi edhe këtë rast.Atëherë Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ueselem, e thirri Usame ibën Zejdin dhe epyeti: Pse e vrave? Tha: Vrau shumëmuslimanë, e vrau filanin dhe filanin dhepërmendi emrat e disa njerëzve, që kishtevrari ai njeri. Unë për këtë edhe e sulmova,e kur e pa shpatën te koka e tij tha: la ilaheil-lallah. Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ueselem, i tha: E vrave? Tha: Po! Çfarë do tëbësh me “la ilahe il-lallah”-un e tij nëDitën e Gjykimit? I tha: O i Dërguar iAllahut, kërko falje për mua. Ai përsëritha: Çfarë do të bësh me “la ilahe il-lallah”-un e tij në Ditën e Gjykimit? Vazhdoi tapërsërisë disa herë këtë shprehje: Çfarë dotë bësh me “la ilahe il-lallah”-un e tij nëDitën e Gjykimit?” (Muslimi).

Ata që bëjnë këso veprimesh i shtojnëarmiqtë dhe rrethohen nga të gjithë.

Kjo i bën ata kafshatë më të lehtë paranjë lloji tjetër të armiqve të muslimanëve,sikurse është rasti me Iranin, i cili kujdesetmaksimalisht për të hapur kanalekomunikimi me këto lloje njerëzish për tëdepërtuar brenda tyre dhe për t’imashtruar, duke iu ofruar përkrahje dhestrehim. Pastaj i shtyn disa prej tyre për tërealizuar synime të veta, i shfrytëzon përtë realizuar politika të caktuara, kurse tëtjerët i fut nëpër burgje. Ku është në këtërast ai që pretendon se ka flamurin epaqes?! Kurse historia na dëshmon seliderët e shiitëve gjatë etapave tëndryshme të jetës së gjatë të Umetit kanëqenë armiqtë më të rrezikshëm të FesëIslame dhe muslimanëve.

Me këto veprime ata u japin hapësirëarmiqve të Islamit për të realizuarkomplotet dhe planet e tyre, për të

harxhuar kapacitetet e umetit, prangosjen,bllokimin dhe shkapërderdhjen e këtyrekapaciteteve.

Sidomos me ato aksione kaotike, kusynohen civilët e pafajshëm në shtetetarabe apo perëndimore. Ata si duket nuk edinë, ose nuk e kanë kuptuar politikën edisa shteteve perëndimore, të cilatmbështeten në parimin e “sigurimit tëarsyeve”, sepse sistemi demokratik, i cilisundon në ato vende i jep opinionit publiknjë pushtet të dukshëm. Prandaj kur nukkanë arsye të mjaftueshme për tëjustifikuar politikat e tyre para opinionitpublik, atëherë shërbimet sekrete marrinpërsipër të sigurojnë arsyetime tëpërshtatshme. Ai që s’e kupton këtë detajnë konstelacionin politik perëndimor, nukdo të ketë mundësinë më pas të formojëpikëpamje të sakta mbi fitoren apodështimin, sepse nuk do të mund të gjeshnjë betejë ku të dyja palët do ta festojnëfitoren pas përfundimit të saj.

Shembulli më i afërt është ajo qëndodhi me njëmbëdhjetë shtator të vitit2001. Ata që e realizuan aksionin e festuankëtë aksion si fitore të madhe, kurse nëanën tjetër shumica e analizave seriozetregojnë se shërbimet sekrete kanë luajturnjë rol shumë të madh në lejimin e

...Të takohesh me armiqtë eFesë Islame në shkaktimin edëmit të disa vendeve musli-mane dhe popullit muslimanështë një gjë shumë e rrezik-shme, nuk paralajmëron lajmetë mira...

“

“


AKTUALE

ndodhjes së këtij shpërthimi, sepse neo-konservatorët kishin përgatitur një listë tëmadhe të qëllimeve, të cilat fillonin meAfganistanin dhe nuk përfundojnë meIrakun, për të cilat përgatitën sigurimin earsyeve për të filluar realizimin e këtyreqëllimeve. Ky rast ua siguroi këtoarsyetime.

Kjo e vërtetë na shpie te një e vërtetëtjetër. Disa aksione që i marrin përsipërato grupe, pasi ndodhin shkaktojnëmundësi të llojllojshme, se kush mund tëjetë realizuesi i tyre.

Analizat e ndryshme paraqesin edhepalë të ndryshme dhe të kundërta. Disathonë se i ka bërë okupatori, disa thonë sei ka bërë Mosadi, disa thonë se i ka bërëshërbimi sekret iranian etj. Domethënëpërzierja e interesit dhe e synimeve janëbërë aq të komplikuara, saqë është shumëe vështirë të përcaktohet përfituesikryesor nga këto aksione. E kjo gjëparashtron edhe dilemën rrethmekanizmit që pasojnë ato grupe nëpërcaktimin e interesit dhe të dëmit!

Të takohesh me armiqtë e Fesë Islamenë shkaktimin e dëmit të disa vendevemuslimane dhe popullit musliman ështënjë gjë shumë e rrezikshme, nukparalajmëron lajme të mira. Ish-ministrjapër punë të jashtme e Amerikës KondolesaRajs para disa vitesh foli rreth njëstrategjie me titull “Kaosi i madh” nështetet islame, që domethënë: ndarje dherregullimi i tyre sipas hirit amerikan dhekjo nuk është diçka e huaj për ta. Mirëpoajo që është për t’u habitur ështëpërvetësimi i kësaj metode nga ana e disaislamistëve, të cilët synojnë kaosin në disashtete arabe dhe islame për të dërguar atyforcat e ndryshme jobesimtare dheshndërrimi i këtyre vendeve në mejdaneluftërash, ku sipas mendimit të tyre do tërealizohet fitorja. Ky pikëtakim i

çuditshëm jep një konstatim tërrezikshëm. E ky konstatim është seveprimet e këtyre rrymave në shumicën erasteve janë shndërruar në “etapa” apo“hapa” të domosdoshme të planifikuesitperëndimor, i cili harton strategji afatgjatapër të ri-vizatuar hartën e botës islame. Ethënë ndryshe: nëse këto grupe indërpresin këto veprime, atëherë armiqtëe umetit do të kenë nevojë të hulumtojnëalternativa të tjera për këtë detyrë dhe përtë çuar më tutje planet e tyre.

Një musliman me besim të vërtetë nukmund të del karshi thirrjes në fe tëAllahut, ose karshi rezistencës kundërarmiqve që sulmojnë vendet muslimane,ose të ndalojë atë që flijon çdo gjë për tangritur këtë fe, sepse Allahu Famëmadh,na ka krijuar vetëm për këtë qëllim,sikurse edhe ka thënë: “Unë i krijovaxhinët dhe njerëzit që të më adhurojnë”.(Dharijat: 56). Për këtë gjë Allahu edhe naka dhënë furnizim me pasuri të ndryshme.“Dhe jepni për në rrugë të Allahut e mos ehidhni veten në rrezik dhe bëni mirë, seme të vërtetë Allahu i do bamirësit“.(Bekare: 195).

Mirëpo e tërë kjo nuk mund tërealizohet sipas përfytyrimeve personaleose shpresave të parregulluara meargumente fetare të urta dhe dispozitavetë drejta të sheriatit.

Allahu ynë, caktoi këtij umeti udhëzim,udhëzo të devijuarit e këtij umeti, ndalegjakderdhjen mes muslimanëve, ruaje fenëdhe sigurinë e tyre, ruaji nga kurthet earmiqve të brendshëm e të jashtëm, sepseTi e ke këtë fuqi dhe i përgjigjesh lutjevetona. Amin!

Editoriali i revistës “El Bejan” nr. 265, shtator, 2009

Përktheu: Bekir HALIMI

8

AKTUALE

NIKOLLA MLLADENOV

Ne maqedonasit jemi një popull içuditshëm. Tek popujt e tjerë të Ballkanitnjihemi si shkupjanë, bullgarë të

Maqedonisë ose si serbë me të meta në tëfolur. Jemi trima edhe pse mobilizimit në2001-shin nuk iu përgjigjën as dhjetë për qinde trimave më me famë. Në vitin 2002 ekthyem në pushtet Brankon, sepse nukdeshëm që vendin tonë ta ndajë Ljubçoja mesShqipërisë dhe Bullgarisë. Pas ardhjes nëpushtet rejtingu i LSDM-së morri tëtatëpjetën, kur filloi zbatimi i marrëveshjeskornizë të Ohrit, marrëveshje e cila unënshkrua për të parandaluar ndarjen evendit. Ndarja e re e territoreve të komunavena shkaktoi neveri, por jo dhe aq, që të dalimnë referendumin që asokohe e organizoiGruevski. Çareja e kësaj mesele ishteglorifikimi i Gruevskit, i cili kërkoi njëmoratorium katër vjeçar për çështjet etnike.Nuk po i shihet fundi, as zbatimit tëmarrëveshjes së Ohrit, ndërsa naparalajmërohet edhe moratoriumi i saj, sepsegjoja nuk është e finalizuar. Vëllezër dheshokë, kjo assesi nuk do të ndodhë ashtu siçplanifikoi “rilindësi”. Këto veprime janëvetëm një prej provave për natyrën e tij,natyrën e njeriut, i cili premton se të gjithë dot’i vërë në majë të gishtit, por nuk e di se si?

I ashtuquajturi Rilindësi erdhi me flatrat eshpresës së popullit dhe me pretendimin sepopullit maqedonas do t’ia drejtojë përsërishpinën dhe do t’ua kthejë krenarinë ehumbur, në veçanti në lidhje me shqiptarëtdhe mentorët e tyre të huaj. Kuptohet kushtii parë ishte eliminimi i Ahmetit nga qeveria,

sepse kuptohet, me terroristët nuk bëhetkoalicion. Por çka ngeli nga ajo dëshirë?Derisa i shkonte sipas qejfit të Gruevskit,Thaçi përshëndetej me duartrokitje dhequhej “vojvoda”, që më vonë do tëtransformohej në të keqen e paparë, ndaj sëcilës edhe Ahmeti duhet të ketë zili.

Ju faleminderit për pyetjen, e di që Ahmetitanimë prej një viti është pjesë e qeverisjes,por kjo nuk do të thotë që Gruevski ka hequrdorë nga synimi i tij të prodhojë një shqiptarme “pamje njerëzore”. Pasi e përqafoiAhmetin filluan të përhapen fjalë, se qëllimi itij është diskreditimi i Ahmetit, i cili pastaj dotë zëvendësohet me Selmanin. Mepropagandën e tij primitive arriti t’i bindëpërkrahësit e tij, se me shqiptarët luan njëlojë të dyfishtë. Dolën të kota ishin që t’ishpjegohej atij, se kjo lojë e dyfishtë ështëmënyra më e shpejtë e homogjenizimit tëshqiptarëve në baza etnike. Tani ndodhienciklopedia. Më intereson çfarë ndodhi meboshtin e pathyeshëm kurrizor tëmaqedonasve. Pas vetëm gjashtë ditë nënpresionin e shqiptarëve, amerikanëve dhe

Pas Enciklopedisë së Maqedonisë fshihet pyetja kryesore:

“NUK ËSHTË ME RËNDËSI KUR KANËARDHUR SHQIPTARËT, POR KUR DO TËLARGOHEN PREJ MAQEDONISË”Mbeturinat e politikës së Sllobës, me sa duket në Maqedoni paraqiten me ndikim të vonuar. Në kohën kurserbët kuptuan se ku i çoi politika e tyre ndaj shqiptarëve, tek ne skanerët e Gruevskit i zbuluan SHIPTARËT


AKTUALE

britanikëve enciklopedia shkon në remont.Sidoqoftë ASHAM-i e meriton një lëvdatë.

Falë nxitimit të saj doli në shesh gjojapatriotizmi i disa akademikëve. Ekipi i BlazheRistovskit e vërtetoi atë që shumëkush nukdëshironte ta shihte. Pas brengës për emrin eshtetit fshihej dëshira për vonimin e hyrjesnë NATO, aleancë kjo e cila është armëkriminele e globalizimit, proces ky i cili sipasojë e natyrës së tij kundërthënëseshkaktoi luftën në vitin 2001. Gruevski merastin e publikimit të enciklopedisë nëfjalimin e tij theksoi se kjo enciklopedi ështëskaneri autentik dhe i gjithanshëm i realitetittonë. Ne si duket tani kemi hyrë në matricëne politikës së Milosheviqit, nga e cila Serbiavuan edhe sot. Mbeturinat e politikës sëSllobës, me sa duket në Maqedoni paraqitenme ndikim të vonuar. Në kohën kur serbëtkuptuan se ku i çoi politika e tyre ndajshqiptarëve, tek ne skanerët e Gruevskit izbuluan SHIPTARËT. Pse hidhërohen kurashtu thirren mes vete ishte pyetja jonë. Edhemes vete thirremi makedonçinja (maqedonastë vogël), por nuk duam që me atë emër tëthirremi edhe nga bota. Pasi mori fundfushata e Rankoviqit shqiptarët u shprehën senuk pranojnë të emërohen me këtë term(shiptari), të cilit shpeshherë i bashkëngjitenpëremrat “i trashë” dhe “i fëlliqur”. Nga emorëm atë të drejtë, që t’ia ndërrojnë dikujtemrin, kur anembanë botës dëgjohenpiskamat dhe ulërimat tona nga grekët, qëdëshirojnë të na ri-emërojnë.

Kuptohet puna e skanerit nuk u ndal këtu.Ai nuk e harroi tezën e Sheshelit sipas të cilësshqiptarët në Maqedoni kanë ardhur parakatër shekujsh. Edhe po të ishte i saktë kypohim, a thua vallë e njëjta përgjigje do tëishte adekuate nga ana intelektuale ndajprovokimeve të kohëpaskohshme shqiptarepër ardhjen tonë prej përtej Karpateve? Çfarërëndësi ka kjo, kur në botën e sotme edhespanjolli, i cili ka ardhur dje në Maqedoni, memarrjen e nënshtetësisë maqedonase i gëzontë gjitha të drejtat sikurse ata që në Maqedoni

jetojnë prej 10,000 vjet para Lekës. Mos vallëduhet ai që ka ardhur më vonë në vendin tonët’i paguajë qira atij që ka ardhur më herët.Mos vallë me këtë logjikë do ta ndërtojmëpopullin politik maqedonas, pas të cilitgjurmojnë shkencëtarët në hulumtimet e tyregjoja shkencore.

Më falni, por pas kësaj që ndodhi u bindase për ASHAM-in nuk është me rëndësiperiudha e ardhjes së shqiptarëve, por kohakur ata do të largohem prej Maqedonisë?Këto janë edhe indikatorët e fluturimeve të“bumbarëve” të TV Sitelit për mendiminpublik të preferuar nga qeveria. Ngeli vetëmqë në enciklopedinë e “zgjeruar dhe tëplotësuar” të përfshihen me ofendime edhevllahët, të cilët nëse nuk e keni ditur, kanëardhur së bashku me SHIPTARËT (malësorët)dhe së bashku me ta duhen edhe të largohen.

E di se për shumicën e maqedonasve ështëe vështirë edhe vetëm të lexohet e jo më edhetë pranohet fakti se me parandalimin eurrejtjes ndaj shqiptarëve, që ushqehetsistematikisht nga disa qarqe do t’i arrijmëmë shpejt synimet e proklamuara; NATO-ndhe BE-në. Kësaj urrejtjeje, si element ipandarë i bashkëngjitet edhe antipatia ndajPerëndimit, i cili për shumicën ka konsideratatë posaçme, përpos për maqedonasit. Kjologjikë e Kalimeros i përshtatet fëmijëve e jopopujve që pohojnë se e kanë kuptuar botënnë të cilën jetojnë...

Editoriali i revistës “Fokus” të publikuarmë 25 shtator 2009

Përktheu: T. KURTISHI

...Ahmeti tanimë prej një vitiështë pjesë e qeverisjes, porkjo nuk do të thotë që Gruevskika hequr dorë nga synimi i tijtë prodhojë një shqiptar me“pamje njerëzore”....

“ “

10

AKTUALE

ISLAMTODAY/PRESS

Turqia filloi hapat e parë për të ringjallurhekurudhën drejt Hixhazit, vijë e cila mëparë lidhte shtetin osman dhe rajonin e

Hixhazit dhe kjo 93 vjet pasi treni i fundit unis nga Damasku dhe u ndal në stacionin eMedinës së Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ueselem. Një zyrtar turk informon se puna në

këto ditë po ecën shpejt, që të përfundojëetapa specifike nëpër tokën turke - kështubën të ditur gazeta turke “Zaman”(15.09.2009). Suat Hajri Aka, zv. Sekretar iministrit të transportit të Turqisë, me rastine një iftari në Ankara të organizuar ngaShoqata turke-amerikane e biznesmenëve ushpreh: “Veprimi në projektin e hekurudhësdrejt Hixhazit u bë shumë shpejt, me

HEKURUDHA STAMBOLL – MEDINË

TURQIA NDËRMERR HAPAT EPARË PËR TË RINGJALLURHEKURUDHËN DREJT HIXHAZITTurqit këtë projekt e kanë emërtuar “projekti i shekullit” ose “ura e vëllazërisë”, pasi shpresojnë se do të jetënjë lidhje, që do t’i rikthejë raportet e forta turke-arabe në të gjitha nivelet.


AKTUALE

meritën e bashkëpunimit të shteteve nëpërtë cilët do të kalojë hekurudha”; ai uroigjithashtu se: “do të jetë një vijë që do t’ijapë jetë dhe fuqi raporteve tregtare dhekombëtare midis popujve të këtyrevendeve”. Suat Hajri theksoi se: “paspërfundimit të këtij projekti, të cilin ne ekonsiderojmë si rrugë të paqes dhe begatisëpër këtë anë, treni që do të niset ngaStambolli do të arrijë në Medinë për 24 orë”.

Turqit këtë projekt e kanë emërtuar“projekti i shekullit” ose “ura e vëllazërisë”,pasi shpresojnë se do të jetë një lidhje, që dot’i rikthejë raportet e forta turke-arabe në tëgjitha nivelet. Ai do të fillojë nga veriu iStambollit drejt jugut për të kaluar nëpërtokat e Sirisë dhe Jordanisë, që të arrijëkështu në stacionin e fundit në Medinë,duke përshkuar 3000 km.

Kjo hekurudhë ne versionin e vjetër tësaj fillonte nga Damasku deri në Medinë, ecila kishte filluar të ndërtohet në vitin 1900në kohën sulltan Abulhamidit II. Qëllimi i sajishte të lidhte Stambollin me tokat e veta nëvendet arabe, që të arrinte deri në Medinëdhe Mekë. Mirëpo ngjarjet historike, të cilatndodhën pas përfundimit të etapës sëprojektit Damask-Medinë, nuk lejuan tëpërfundohen etapat e tjera, pasi u prishgjithçka me planin e hartuar nga spiunibritanik i njohur me emrin “Lorenci iArabisë” për të ndërprerë kështu ndihmat,të cilat nëpërmjet asaj hekurudhe do tëarrinin shumë shpejt te forcat osmane nëHixhaz gjatë Luftës së Parë Botërore.

Ai gjithashtu përmendi se administratapublike e hekurudhave në Turqi, tashmë kafilluar realizimin e rolit të saj në këtëprojekt gjigant, duke e inkuadruar linjëntani ekzistuese prej Edrene për Stambolldhe duke vazhduar ndërtimin e linjës prejStambollit për Ankara dhe Konja, dhepërkujtoi se Siria dhe Jordania realizimin epjesës së tyre do ta fillojnë në vitin 2010,

ndërsa do të përfundojë ky projekt nëArabinë Saudite me fillimin e vitit 2012. Këtënismë turke që e bëri me dije vitin e kaluarkryetari turk Abdullah Gyl numërohet si epara, e cila po merr dritën jeshile tërealizimit për të ringjallur projektin ehekurudhës drejt Hixhazit, pas shumënismave të mëparshme, që nuk u realizuandot. E gjithë kjo me kujdesin e kryetarit Gyldhe qeverisë (Partia për Drejtësi dheZhvillim) për t’i forcuar lidhjet me botënarabe – u shpreh Suat Hajri Aka.

Megjithëse ky është një projekt gjigant,qoftë nga ana e shpenzimeve dhe punës qëdo të bëhet, apo nga ana e përfitimeve tëmëdha që priten me forcimin e raporteveturke-arabe, lehtësimin e transportit dhetregtisë midis popujve nga të dy anët, prapëse prapë në media nuk u vërejt ndonjëgëzim, ndërsa zemrat e popujve muslimanëme fillimin e ndërtimit të parë të kësajhekurudhe në kohën e sulltan AbdulhamiditII u mbushën plot gëzim dhe hare, sepse ekonsideronin projekt i gjithë umetit. KurSulltani vendosi ta ndërtojë këtë udhë, meqëllim që t’ua lehtësojë rrugëtiminhaxhilerëve, të cilët vërtiteshin me javë e

...Kur Sulltani vendosi tandërtojë këtë udhë, me qëllimqë t’ua lehtësojë rrugëtiminhaxhilerëve, të cilët vër-titeshin me javë e muaj nëpërlugina dhe male, që të arrijnënë vendet e shenjta, të gjithëe konsideruan këtë hekurudhësi projekt i parë i umetit...

“

“

12

AKTUALE

muaj nëpër lugina dhe male, që të arrijnë nëvendet e shenjta, të gjithë e konsideruankëtë hekurudhë si projekt i parë i umetit, qëpo rikthente tubimin e popujve muslimanëpërreth shtetit osman, meqenëse asokoheishte në fazën e rënies. Kjo u vërejt ngafluksi i kontributeve të shumta që erdhënnga besimtarët e të gjitha trojeve menjëherësapo morën vesh thirrjen e sulltanitAbdulhamid drejtuar botës islame, të cilënai e kishte lëshuar nëpërmjet sekretarit tëvet Izet Pasha Abidi, për ta ndihmuar këtëprojekt dhe jo të detyroheshin të merrninborxh nga bankat evropiane. Atëherë vetësulltani kontribuoi me 320.000 lira ngapasuria e tij personale, shahu i Iranit me50,000, ndërsa nga Egjipti, Abas Hilmi pashaII dërgoi sasi të shumta materialesh përndërtim. Në çdo vend të muslimanëve uformuan komisione për tubimin ekontributeve.

Sipas një filmi dokumentar të publikuarnga “El Xhezira” (shtator 2009), ku trajtontetemën e hekurudhës drejt Hixhazit,tregohej se entuziazmi dhe dëshira për t’urealizuar ai projekt kishte arritur në atëshkallë, saqë nëse ndodhte që hekurudha tëkalonte nëpër tokën e dikujt, ai nukpranonte assesi pagesë për të. Ushtarët iafalnin kohën e tyre të lirë punës fizike nëkëtë projekt, ndërsa familjet bënin çmos qëfëmija ta zëvendësojë babanë e vet nëndërmarrjen e hekurudhës, pasi besonin seështë një punë e shenjtë dhe e lartë. Në këtëlinjë u punua derisa u harxhuan 4 milionëlira, që nga fillimi në 1900 e deri në 1908,pasi u ndërtuan këto stacione: Damask –Der’a – Nablus – Aman – Hajfa – Mean –Tebuk – Medain Salih – Medinë. Gjatësia ekësaj hekurudhe ishte 1302 km dhepërshkohej për 56 orë.

Sipas deklaratave të arkeologut ekspertsaudit Dr. Sad Rashid dhënë gazetëslondineze “Sharkul Eusat” mësojmë se

hekurudha e Hixhazit “nuk kishte si synimtë fundit Medinën, por planifikohej që tëarrinte deri në Mekë dhe pastaj në Jemen, qëtë plotësojë vizionin, të bëjë lehtësime përnjë numër sa më të madh haxhilerësh,krahas rolit të rëndësishëm në transportin emallrave, armëve dhe njerëzve”.

Mirëpo, gëzimi i muslimanëve me tëmirat e atij projekti nuk zgjati shumë, pasispiuni britanik i njohur me emrin “Lorenci iArabisë” i sugjeroi qeverisë britanike që taprishë këtë linjë dhe të shkulë binarët nëvitin 1917, tamam kur po ashpërsoheshinflakët e Luftës së Parë Botërore. Kjo u bë meqëllim që t’i presë rrugën ndihmave përushtrinë osmane, ndërsa po përleshej meforcat britanike, si dhe me forcatrevolucionare arabe, të cilat ishin bërëaleatë kundër shtetit osman në rajonin eHixhazit. Me gjithë vitalitetin dhe rëndësinëe këtij projekti, edhe pse i ngrirë, ka pasurdisa përpjekje nga udhëheqësit e Sirisë,Jordanisë dhe Arabisë Saudite për tërikthyer funksionimin e projektit në vitet1955, 1966 dhe 1978, mirëpo çështjambaronte vetëm me shprehjen e nijetevedhe marrjes së vendimeve, pa pasurndonjëherë veprime praktike. Vitin e kaluaru shpall iniciativa turke, që nënkuptonteringjalljen e këtij projekti, që do të shtrihetnga Stambolli dhe jo vetëm nga Damasku qëtë arrijë në Medinën e Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ue selem. Tashmë janëfreskuar shpresat për tu realizuar nijetetkësaj radhe, sidomos pasi qeveria turkeshpalli fillimin e punimeve konkrete përkëtë projekt.

përktheu: Omer B.


DR. MUHAMED IBRAHIM EL-HAMED

Kushtet dhe veprimet për parandalimine sihrit:

1. Besimi i shëndoshë që nuk është injollosur me shirk apo me ndonjë formë tërisisë (bidatit). Bindja dhe besimi i fortë janëkështjella mbrojtëse e besimtarit, prandajbesimtari duhet të ruhet nga gjërat, që edobësojnë imanin e tij, që shkaktojnëdyshime, që i çojnë njerëzit të kërkojnëndihmë prej magjistarëve.

2. Mbështetja e plotë tek Allahu(tevekuli) dhe bindja se Allahu është i Vetmiqë mund të sjelli dobi dhe dëm. Mbështetjatek Allahu është prej shkaqeve më të mëdhapër parandalimin dhe largimin e sprovave. ILartësuari thotë: “Allahu i mjafton kujtdo qëmbështetet tek Ai.” (Talak, 3)

Atij që i mjafton Allahu, dhe atij qëkërkon mbrojtje vetëm prej Allahut, atij nukdo t’i bëjë dëm asgjë përpos gjërave me tëcilat Allahu i sprovon të gjithë njerëzit, si iftohti, nxehtësia, uria dhe etja, na thotëIbën Kajimi, Allahu e mëshiroftë.

Allahu, subhanehu ue teala, përshejtanin dhe pushtetin e tij thotë:“Pushteti i djallit është vetëm mbi ata, që ibinden atij dhe adhurojnë zota të tjerë veçAllahut.” (Nahl, 100)

3. Frika e vetme e jonë duhet të jetë frikaprej Allahut, Sunduesit të botës së dukshmedhe asaj të padukshme.

4. Shmangia nga të zhyturit thellë nëçështjet dhe temat rreth iluzioneve dhefantazmave.

5. Kërkimi i strehimit tek Allahu nëvazhdimësi.

6. Pastrimi i zemrës, synimi fisnik dhemosmashtrimi i muslimanëve.

7. Kujdesi i veçantë për faljen e namazitnë kohën e vet, me xhemat, me përulje dhepërkushtim. Moskujdesi për namazin i haprrugë forcimit të ndikimit të shejtanit.

8. Përmendja e shpeshtë e Allahut dhekuj d esi ndaj lutjeve të mëngjesit, mbrëmjes,si dhe lutjeve që i ka bërë i Dërguari iAllahut, sal-lallahu alejhi ue selem, nësituata të ndryshme.

9. Kërkimi i mbrojtjes prej Allahut për

SIHRI, SI TËBALLAFAQOHEMI ME TË...

Sëmundjet psikike janë realitet dhe nuk munden të anashkalohen plotësisht, duke i konsideruar sihr ose prekje(mess), ashtu si nuk mundet të nënvlerësohet mjekësia moderne dhe metodat e saj të mjekimit.

14

KËNDI IM

fëmijët dhe familjen.10. Pendimi dhe kërkimi i faljes. Gjërat që

i ndodhin njeriut janë pasojë e mëkateve tëtij. Me pendim fshihen gjurmët e mëkatit.

11. Pastrimi i shtëpisë prej fotografive,statujave, qenve, mjeteve muzikore dhe tëgjitha mjeteve që e drejtojnë vëmendjen enjeriut tek gjërat e dëmshme, ose tek ato tëpadobishmet.

12. Pastërtia - abdesi, guslli dhe pastrimii gjërave që konsiderohen papastërti nëIslam. Vendet e papastra janë vendtubimi idjajve.

13. Duaja e sinqertë, që të jemi vazhdi -misht nën mbrojtjen e Allahut, subhanehuue teala.

14. Leximi i Kuranit në shtëpi, në veçantileximi i kaptinës El Bekare.

15. Kur të shohësh diçka të bukur tekvetja, ose tek të tjerët le të thotë: Mashalla,tebarekallah la kuvete il-la bil-lah.

16. Devotshmëria, e cila nënkuptonzbatimin e urdhrave të Allahut dhe largimiprej gjërave dhe veprimeve që i ka ndaluar.

17. Durimi, shpresa për shpërblim përçdo sprovë, e cila na ndodh dhe mendimi imirë për Allahun e Madhëruar.

Nëse një njeri sprovohet më sëmundje sisihri, mësyshi, ankthi, depresioni dhegjendje të ngjashme nuk është e ndaluar qënë situata të këtilla të mjekohet meprocedurat terapeutike, të cilat nuk janë tëndaluara fetarisht. Atij i lejohet tëkonsultohet me mjekë, të profileve tëndryshëm, madje edhe me psikiatër.Sëmundjet psikike janë realitet dhe nukmunden të anashkalohen plotësisht, duke ikonsideruar sihr ose prekje (mess), ashtu sinuk mundet të nënvlerësohet mjek ësiamoderne dhe metodat e saj të mjekimit.

Shërimi me rukje është gjithashtu ilejuar dhe ajo me lejen e Allahut, e kandikimin e saj pozitiv.

Përkufizimi i rukjes dhe disa rregulla lidhur me të:Rukje është leximi, i cili i bëhet të

sëmurit në raste të mësyshit, kafshimit tëakrepit, sihrit, helmimit, dhimbjes, brengës,mërzisë, çmendurisë, frikës, epilepsisë etj.

Kushtet që duhet t’i plotësojë dikush për rukje janë:Të lexohen ajete të Kuranit, lutje të

lejuara fetarisht (në të cilat nuk ka gjëra tëndaluara si shirku, kërkimi i ndërmjetësimitdhe të ngjashme).

Të lexohet arabisht përpos në raste kurnjë gjë e tillë është e pamundshme.

Të mos mbështetet (plotësisht dhevetëm) të rukja, sepse ajo është vetëmsebep, i cili mund të jetë i dobishëm, pormundet edhe mos të ndikojë.

Ajo që lexohet duhet të ketë kuptim tëqartë (mos të ketë kuptime në ndryshme).

Ndalohet lutja e tjetërkujt përposAllahut.

Ndalohen fjalët e ndaluara, fyerjet dhesharjet.

Leximi i rukjes të bëhet në vend të pastërdhe në gjendje të pastërtisë fetare të atij qëi bëhet rukje.

Disa cilësi që duhet t’i ketë ai që bën rukje:Të jetë i njohur për besim të pastër, me

devotshmëri, me kujdes ndaj namazit mexhemat, t’i ruaj fshehtësitë e të sëmurëve, tëjetë optimist, njeri që inkurajon e jo njeri qëështë pesimist dhe shpresëhumbur. Duhettë jetë i vendosur, të ndërmarri veprimet enevojshme për t’u mbrojtur nga ngacmimetdhe sulmet e djajve.

Mjekimi me rukje prej një personi tjetërlejohet, edhe pse rukja që njeriu ia bën vetesështë më e preferuar. Kur njeriu i bën rukjevetes del në shesh plotësimi i imanit të tij,

...Vendet e papastra janëvendtubimi i djajve...“

“


KËNDI IM

askush sikurse ai vetë nuk është i interesuarpër shërim, sa më shumë të shprehet nevojae njeriut për ndihmën e Allahut, aq më afërështë zgjidhja dhe shërimi. Njeriu duhet taruajë vazhdimësinë në devotshmëri dhemos të humbi shpresën, duke e përshpejtuarshërimin.

A lejohet shkuarja tek magjistarët dhe fallxhorët për të përfituar prej tyre?

Nuk lejohet, sepse në gjërat e ndaluaranuk gjendet shërimi i sëmundjeve.Muhamedi, sal-lallahu alejhi ue selem, kathënë: “Kush shkon tek fallxhori, ose falltaridhe i beson atij, e ka mohuar atë që i ështëshpallur Muhamedit.” (Ahmedi).

Në një hadith tjetër ai thotë: “Kushshkon tek fallxhori dhe e pyet atë namazi itij nuk do t’i pranohet dyzet net.” (Muslimi).

Besimtari duhet të jetë i kujdesshëm dhemos të lejojë të mashtrohet e të shkojë tekkëta njerëz, që pretendojnë se e dinë tëfshehtën, ose se mund të shërojnë dikë.

Disa shenja me të cilat njihen sihirbazët (magjistarët) dhe falltarët rrenacakë.

Pyesin për emrin e babës ose të nënës, qëtë mësojnë diçka për të sëmurin me anë tëshejtanëve.

Kërkon diçka që i takon të sëmurit, si fijefloku, petka, fotografi dhe të ngjashme.

Jep nuska-hajmali (një copë letër embledhur zakonisht si trekëndësh, embushur me fjalë kufri, vizatime tëçuditshme ose vetëm vija...)

Atë që e lexon si zakonisht nuk kuptohet.Kërkon prej të sëmurit të therë ndonjë

kafshë dhe i thotë të mos e përmendi emrine Allahut gjatë therjes.

I ndalon të sëmurit të pastrohet me ujëpër një kohë të caktuar.

I jep diçka dhe e urdhëron ta fshehë nëntokë.

I jep fletë dhe e urdhëron t’i djegë dhe

pastaj të tymoset me tymin e atyre letrave.Ndodh që të sëmurit t’ia tregojë emrin e

tij dhe emrat e prindërve, si dhe shkakun eardhjes së tij.

Kërkon prej gruas të zbulohet para tij.Në lutjet e tij përmenden emrat e

xhinëve prej të cilëve kërkon ndihmë.Të ndalohet veprimi i sihirbazëve dhe i

falltarëve është detyrim fetar dhe çdokushduhet ta bëjë atë që ai ka mundësi, që tëndalet hovi i këtyre keqbërësve.

Prej veprimeve të dobishme në shpalosjen e gënjeshtrave të tyre po përmendim:

Shpjegimi i rrezikut të tyre për besimin enjeriut dhe përhapja e teksteve të Shpalljes,që flasin për dëmin e tyre.

Demaskimi i sihirbazëve dhe fallxhorëve,dhe angazhimi për nxjerrjen në pah tëgënjeshtrave dhe shpifjeve të tyre.

Angazhimi në përhapjen e dijes fetareme të gjitha mjetet që kemi në dispozicion.

Përhapja e publikimeve dhe e fetvave, qëflasin për dëmin e sihrit dhe sihirbazëve(magjisë dhe magjistarëve).

Angazhimi i veçantë në vetëdijesimin egrave, që shumë shpesh bien viktima tëkëtyre keqbërësve.

Trajtimi në detaje të çështjeve të besimitnë të padukshmen (gajb), besimit se Allahuështë i vetmi që sundon, drejton dhe ndikonnë të gjithë atë që ka krijuar përreth nesh.

Dërgimi i letrave me qëllim këshillimindhe kontaktet e drejtpërdrejta me pronarëte kanaleve televizive, revistave dhe mediu -me ve, që u japin hapësirë këtyrezullumqarëve, që shfrytëzojnë injorancën enjerëzve.

Organizimi i ndonjë fushatë mediatike,që do të përfshinte edhe njerëz me peshëdhe ndikim në shoqëritë tona islame.


16

KËNDI IM

JAHJA EL JAHJA

I falënderuar qoftë Allahu, Zoti i botëve,bekimet dhe lavdërimet e Allahut qofshin mbitë Dërguarin e Allahut. Imam Muslimi në librine tij prej Enes ibën Malikut, Allahu qoftë ikënaqur me të, e shënon këtë hadith: Pasi ushpall ajeti: “O ju që keni besuar! Mos ngrinizërin tuaj mbi zërin e Pejgamberit dhe mosbisedoni me të me zë të lartë, ashtu si flitnizëshëm njëri me tjetrin, në mënyrë që mos t’uhumbin veprat tuaja – e që ju të mos i hetoni.”(Huxhurat, 2) Thabit ibën Kajsi u mbyll nështëpinë e tij dhe thoshte: “Unë do të dënohemnë xhehenem...” I Dërguari i Allahut, bekimetdhe lavdërimet e Allahut qofshin mbi të, epyeti Sad ibën Muadhin: O Ebu Amër, ç’pondodh me Thabitin mos vallë është i sëmurë?-E kam fqinj, por nuk e di se është i sëmurë; upërgjigj Sadi. Pastaj Sadi shkoi te Thabiti dhe itregoi për fjalët e të Dërguarit. Thabiti tha: “Ushpall ajeti e ju e dini, se unë më tepër se tëgjithë e ngrija zërin pranë të Dërguarit tëAllahut, bekimet dhe lavdërimet e Allahutqofshin mbi të. Unë do të dënohem nëxhehenem.” Sadi për këto fjalë e lajmëroi tëDërguarin e Allahut, i cili pastaj tha:“Përkundrazi, ai është prej xhenetlive.”

Mësime dhe dobi nga ky rast:Allahu, Sunduesi dhe Dhuruesi, u drejtohet

besimtarëve me emrin e bukur të imanit me tëcilin i ka veçuar dhe i ka dalluar.

Respektimi i të Dërguarit të Allahut,bekimet dhe lavdërimet e Allahut qofshin mbitë, dhe rrjedhimisht i dijetarëve dhe i atyre qëjanë plakur në Islam. Allahu, i Lartësuar, e kamëshiruar atë që është plakur në Islam.

Allahu, xhele she’nuhu, e edukon umetin eMuhamed Mustafasë në të gjitha segmentet ejetës dhe kjo është provë për plotësinë dhepërkryerjen e Fesë Islame.

Rëndësia e vigjilencës dhe e kujdesit, sicilësi të kundërta të shkujdesjes dhemungesës. Të folurit e një besimtari duhet tëmbështetet në kuptim dhe në dije të asaj qëflet. Një pakujdesi mund të shkaktojëasgjësimin e veprave.

Meditimi i as’habëve rreth Kuranit dherealiteti se si ata i kanë kuptuar dhe jetësuarajetet e shpalljes hyjnore.

Akuzimi i vetes duke e analizuar veprëntonë sipas mësimeve hyjnore, gabimi të shihetsi gabim, ashtu siç veproi edhe Thabiti, i ciliveprën e tij e analizoi në dritën e mësimevekuranore.

Të shfaqim frikë prej dënimit të Allahut,për veprat tona dhe të mundohemi që takuptojmë rrezikun e çdo mëkati, si çështjetejet serioze.

Takimet e Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ueselem, me shokët e tij.

Besimtarët i fillojnë miqësitë e tyre nëxhami dhe xhamitë janë vendi ku takohenbesimtarët.

Ligjshmëria e të thirrurit me llagap.Fqinjët janë prej njerëzve më të afërt për

besimtarin dhe ai do të pyetet për të.Supozimi i mirë për muslimanët, i cili

shihet në fjalët e të Dërguarit, sal-lallahu alejhiue selem: ‘Ç’po ndodh me Thabitin, mos vallëështë i sëmurë?”

Takimet me fqinjët dhe dija për gjendjen etyre është prej veprave të lavdëruara. Kjoshihet nga fjalët e Sadit: “E kam fqinj, por nuke di se është i sëmurë.”

Interesimi për shkakun e mungesës sëfqinjit në xhami.

Mos nxitimi në vlerësime dhe dhënie tëfetvave dhe konsultimi me njerëzit e ditur. Sadibën Muadhi nuk i tha Thabitit: Ajeti nuk ushpall me rastin tënd, sepse ti i je drejtuar tëDërguarit atëherë kur prej teje është kërkuardhe vetë biseda kërkon ndonjëherë ngritjen ezërit...

Ligjshmëria e përgëzimit të besimtarit.Largësia e as’habëve nga vetëpëlqimi dhe

vetëlavdërimi.Vazhdimësia në vepra dhe vetë-

mbikëqyrje. Thabiti edhe pse kuptoi se ështëprej xhenetlive, nuk e la xhihadin derisa ra sidëshmor në rrugën e Allahut.

Lutja jonë e fundit është: I falënderuarqoftë Allahu, Sunduesi i gjithësisë.


EDUKIMI I SHPIRTIT


AKIDE

Lexues të nderuar,Në këtë rubrikë kësaj radhe po ju sjellim

diçka ndryshe nga hoxhallarët tuaj. Do të kenirastin të lexoni një debat të rastësishëm, i cilindodhi ndërmjet redaksisë së revistësAlbIslam gjatë muajit të shkuar. Debati pozhvillohet në grupin elektronik të redaksisë“ALBISLAMI”.

Për shkak të rëndësisë dhe përkthimit samë të saktë të shehadetit dhe pasi rrallëkushnë trojet tona diskuton në këtë temë, deshëmqë sadopak të kontribuojmë në ngjalljen edebatit shkencor në mesin e hoxhallarëve nëpërgjithësi duke mos i marr gjërat me verbëri,si dhe të bëjmë një tendencë për unifikimin epërkthimit të fjalës madhështore, e cila eshpëton njeriun nga xhehenemi. Pejgamberi,sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kushthotë La ilahe il-lallah, sinqerisht nga zemrado të hyjë në xhenet”.

Debatin në fillim e inicioi hoxha imirënjohur Ismail Bardhoshi (Tiranë), i cilipasi kishte lexuar vërejtjen e një prejlexuesve të AlbIslamit lidhur me përkthimin eshehadetit, mes tjerash na shkroi: “...lidhurme përkthimin e shehadetit, dua t’ju shprehmendimin tim dhe pastaj të dëgjoj edheqëndrimet tuaja. Besoj se një nga shprehjet qëna duhet ta përkthejmë më së shumti nëhutbet, derset, artikujt, punimet dhepërkthimet tona është shehadeti. Mendimiim është që shehadeti duhet përkthyerkështu: “Nuk ka zot tjetër përveç Allahut”,

ose “nuk ka perëndi tjetër përveç Allahut”,ose “nuk ka hyjni tjetër përveç Allahut”, pasitë gjitha këto i përshtaten fjalës ‘ilah’ negjuhën arabe. Ndërsa shprehja “nuk ka tëadhuruar me të drejtë përveç Allahut” duhette përmendet si shpjegim i kelimetuteuhid.Unë jam menduar gjatë mbi këtë çështje dhekohët e fundit po veproj kështu siç përmendamë sipër. Kam dal në këtë përfundimpasi shpesh e kam pas te vështirë të merremvesh me njerëzit këtu në Shqipëri. Ata e dinëqë muslimani beson vetëm një Zot, por kur uapërkthen shehadetin ne atë mënyrë (d.m.th.“nuk ka të adhuruar me të drejtë përveçAllahut) ata hutohen. Ndërsa, kur ua

DEBAT

SI PËRKTHEHET: LA ILAHE IL-LALLAH

18

AKIDE

përkthen siç e përmenda më lart, e pastaj eshpjegon se çdo të thotë të besosh në një Zot,se ç’do të thotë ‘ilah’, cilat janë detyrat dhekërkesat që rrjedhin nga shehadeti, njerëzit ikuptojnë më lehtë.

Shqetësimin e njëjtë e përkrahu edheredaktori gjuhësor i revistës, Roald Hysa(Tiranë) duke thënë: “të jap të drejtë, se njëhere me një vëlla, pikërisht kështu më tha seshehadeti përkthehet “nuk ka të adhuruar metë drejtë përveç Allahut” dhe më konsideroigabim “Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut”. M’uduk sikur do të më thoshte se paske“probleme me akiden”, duke harruar se “zotnë shqip do të thotë diçka që adhurohet...”.

Duke dashur të tregoj se vërejtja e lexuesitnuk ishte me vend, unë u shpreha: “Unë mevetëdije e kam lënë në AlbIslam dhe jo vetëmnë këtë numër, këtë përkthim: “Nuk ka tëadhuruar përveç Allahut”; ndërsa shtesa “memeritë” apo “ me të drejtë” mendoj se duhettë theksohet gjatë shpjegimit, sepse edhenë arabisht thuhet “la ilahe il-lallah” e jo “lailahe bihakkin il-lallah”, që në shqippërkthehet: “nuk ka të adhuruar me meritëpërveç Allahut”. Kurse nëse themi se Zot nëgjuhën shqipe nënkupton “i adhu -ruar” atëherë pse askush prej neve nuk po jepfetva, se është haram t’i drejtohemi njerëzveme fjalët: zoti filan fisteku?!

Pas kësaj, studiuesi dhe hoxha i dalluarshqiptar Justinian Topulli (Tiranë) na tregoipër përvojën e tij në këtë drejtim: “Unë kamkohë që e praktikoj modelin që përdorIsmaili, pasi praktikisht siç e përmend edheIsmaili se “nuk ka të adhuruar tjetër me tëdrejtë” është koment. Për mua fjala “hyjni”,megjithëse ka një origjinë pak problematikeështë në përdorim dhe kuptim më afër fjalës“ilah” në arabisht edhe sipas fjalorit tëshqipes:

HYJNIZOJ kal.1. E quaj perëndi ose e vë në një radhë

me perënditë, e shoh si qenie hyjnore me fuqi

të mbinatyrshme (sipas besimeve fetare).Hyjnizonin fuqitë e natyrës.

2. fig. E ngre lart a e lëvdoj shumë, dukee quajtur të përkryer, e ngre në qiell; ithur lëvdata të mëdha një njeriu të shquar;e adhuroj.

Në të folur është e thjeshtë dhe unë vetë ipërdor të gjitha variantet, shpesh edhenjëkohësisht, ndërsa në të shkruar më shumëvariantin me fjalën Hyj. (d.m.th. Nuk ka Hyjpërveç Allahut)”.

Për të bërë një sqarim edhe më të thuktëdhe krahasim të drejtë midis arabishtes dheshqipes, në debat u kyç edhe hoxha i nderuarAgim Bekiri (Shkup). Ai u shpreh: “Mendoj qëka raste kur patjetër duhet të përkthejmëtekstet e sheriatit fjalë për fjalë, nëse jemiduke përkthyer tekstin së bashku mekomentin e tij. Do ta ilustroj me një shembulltë thjeshtë: kur përkthejmë (nëshkrim) hadithin “bunijel islamu alahamsin” me koment, do të detyrohemi tëthemi “islami është ndërtuar mbi pesë” dhekaq, pasi në koment më poshtë do tëpërmendet se aty është lëshuar fjala eparamenduar “shtylla ose themele”, siç ështëte Komentari i 40 haditheve të Neveviut ngaShejh Uthejmini.

Mirëpo në raste kur tekstin nuk jemi duke

...më tha se shehadeti përk-thehet “nuk ka të adhuruarme të drejtë përveç Allahut"dhe më konsideroi gabim "Nukka Zot tjetër përveç Allahut”.M’u duk sikur do të mëthoshte se paske "problememe akiden"...

“

“


AKIDE

e përkthyer së bashku me komentin e tij, porargumentohemi me të për ndonjë temë tëcaktuar, atëherë duhet të përmendim edhepjesët e lëshuara të fjalisë dhe në rastin tonëdo të themi: “Islami ngrihet mbi pesë shtylla”dhe ecim përpara. E di se shembulli ështëtejet i thjeshtë dhe tejkalohet kollaj, mirëpopasi nuk m’u kujtua ndonjë tjetër e përmendakëtë.

Sa i takon shehadetit, mendoj se nuk ështëshumë me rëndësi fjalën “ilah” si do tapërkthejmë: Hyjni, Zot apo Perëndi (edhe psedihet se mu këtu ka ndodhur devijimi iEsharinjëve dhe atyre si ata, mirëpo kjo ështëpër arabisht), me rëndësi është që tëformulojmë mirë fjalinë në gjuhën tonë me tëgjitha gjymtyrët e saj. “la ilahe il-lallah” siç edimë këtu, kallëzuesi i pjesës gjithmohuese(LA nafije lil xhins) është i lëshuar (mahdhuf),mirëpo kjo nuk do të thotë se nuk ështëaty, madje ky kallëzues siç thotë Ibën Maliku:“më shumë lëshohet, sesa përmendet nëarabisht”. Dua të them se nëse e përkthejmëshehadetin kështu: “nuk ka hyjni të denjëpërpos Allahut” apo “nuk ka hyjni të vërtetëpërpos Allahut” nuk kemi bërëkomentim, por përkthim tekstual, ngase siç edimë shqipja dallon prej arabishtes dheshpeshherë detyrohemi të përkthejmë edheato gjymtyrë që janë “të lëshuar, por tëparamenduar” (mahdhuf mukadder). Këtumund të na ndihmojë Roaldi apo dikush tjetërdhe të na tregojë: nëse themi “nuk ka hyjnipërpos Allahut” a mbetet diçka për t’unënkuptuar nga kjo fjali? A është e lëshuarndonjë gjymtyrë?

Sidoqoftë, mendoj se: nëse jemi dukepërkthyer analizën gramatikore tëshehadetit, atëherë do të detyrohemi tapërkthejmë shehadetin, ashtu siç e kapërkthyer vëlla Ismaili (nuk ka Zot tjetërpërveç Allahut), pastaj të tregojmë sekallëzuesi është i lëshuar, i cili doemosparamendohet etj... përndryshe mendoj

se duhet te përdorim fjalinë e plotë paparamendime, pa pjesë të lëshuara. Kështumë lehtë e kemi ne, më mirë rrënjoset nëmendjet e lexuesve dhe dëgjuesve kuptimi idrejtë i shehadetit dhe sa ma merr mendjaështë më e saktë edhe gjuhësisht, Allahua’lem!

Roald Hysa sqaron: “Vëlla Agimi, tekpërkthimi i Ismailit nuk mungon kallëzuesi,që në rastin e shehadetit është folja “ka”, pra,“nuk ka Zot tjetër përveç Allahut”... Gjithsesiajo që nënkuptohet dhe shumë nga vëllezëriti mëshojnë është pjesa “me të drejtë”, por qëai që beson Allahun, e di shumë mirë qëvetëm një Zot mund të ketë dhe atij i takonadhurimi, dhe kushdo qoftë që fillon ethellohet në mësimet e teuhiditdomosdoshmërish që ka për të marrë mësimepër pjesën e komentit “me të drejtë”.

Agim Bekiri vazhdon sqarimin e tij: “VëllaRoald, sido që të jetë, tek shehadetiarabisht “la ilahe il-lallah” kallëzuesi (ipjesëzës LA) nuk duket, por nënkuptohetdomosdoshmërish që është “me të drejtë”,ose arabisht “hakkun apo bihakkin”. E tani,ajo që domosdoshmërish nënkuptohet ngapozita sintaksore e fjalëve në arabisht, aduhet ta përkthejmë në shqip? Fjalinë eshehadetit shqip që e ka përmendur Ismailiështë e plotë dhe s’të jep ta nënkuptosh atë qëe nënkupton arabi prej shehadetit arabisht.

Tek fjalia “la ilahe il-lallah” janë këtogjymtyrë:

1. pjesëza mohuese “LA”2. kryefjala e kësaj pjesëze “ILAH”3. kallëzuesi i lëshuar (mahdhuf)

“HAKKUN ose BIHAKKIN”4. pjesëza për përjashtim “IL-LA”5. emri i përjashtuar (el mustethna)

“ALLAH”Gjuhëtaret arabë përmendin se ky

kallëzues i pjesëzës “LA” në të shumtën erasteve nuk përmendet, ngase ndërtimisintaksor i fjalisë të jep ta nënkuptosh. d.m.th.

20

AKIDE

nënkuptimi nuk vjen nga njohuritë që dokesh për teuhidin, porse nga renditja e fjalëvenë fjali. Allahu e di më së miri.

Imami i njohur nga Tirana, Ahmed Kalajashprehet: “ILAH në shqip përkthehet perëndiose hyjni. Edhe unë mendoj sikur ju më herëtqë gjërat kryesore të kenë një standard tëpërbashkët në përkthim: “Nuk ka Perëndi oseHyjni të vërtetë përveç Allahut”.

Ismail Bardhoshi përkrah këtë më lartduke thënë: “Kjo që thotë Ahmedi: “Nuk kaPerëndi ose Hyjni të vërtetë përveç Allahut”,më duket se është përkthimi më i plotë, pormendoj se edhe shprehja “nuk ka Hyjni tjetërpërveç Allahut’ të çon po në këtë kuptim,sepse kushdo që e pranon këtë dëshmi është ivetëdijshëm, se ka të tjerë që besojnë hyjni tëtjera që në fakt janë të rreme, të kota, kështuqë domosdo ata duhet të kuptojnë ngashprehja: “nuk ka hyjni tjetër veç Allahut’ se:vetëm Allahu është hyjni i vërtetë, kurse tëtjerët janë të pavërtetë. Ndërsa nëse fjala‘ILAH’ do të përkthehet me fjalën ‘iadhuruar’, atëherë për mendimin tim duhetmedoemos të thuhet: ‘Nuk ka të adhuruar metë drejtë përveç Allahut’. Në fakt, ky i funditdo të ishte përkthimi më perfekt, porproblemi është se njerëzit nuk e kanë të lehtëta kuptojnë menjëherë. Gjithsesi, me ata qena kuptojnë mirë mund të përdorim këtë tëfundit, ndërsa me publikun e gjerë mund tëpërdorim fjalët, perëndi ose hyjni. Zoti jushpërbleftë!

Paskëtaj, unë u shpreha: “Kuptimi nga anae njerëzve është relativ. Ajo që më bren muaështë fakti se kur e përkthejmë shehadetin“Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut”jomuslimani nuk ka asnjë kundërshtim përkëtë dhe thotë: ashtu është! edhe ne besojmëashtu, përveçse ne e quajmë Zot ndërsa juAllah. Por, kjo nuk ndodhte me arabët, të cilëtedhe pse e besonin Allahun (zotërimin -rububijen e tij) kur u thuhej ta thonë këtëdëshmi, menjëherë kundërshtonin për të

vetmin shkak se duhej t’i braktisnin tëadhuruarit e tyre, të cilët i kishin sindërmjetësues mes tyre dhe Allahut.

Sikurse tha Ismaili, përkthimi më perfektështë “Nuk ka të adhuruar me të drejtëpërveç Allahut”, mirëpo mendoj se lëshimi ifjalës “me të drejtë” nuk prish punë, për arsyese edhe në arabisht lëshohet dhe për faktin se- sipas mendimit tim - domosdoshmërishnënkuptohet. Allahu e di më së miri.

Ndërsa Roald Hysa shton: “Për ne që po etrajtojmë këtë temë tashmë është bërë eqartë, kuptimi i “La ilahe il-lallah” në të dyvariantet e trajtuara, por duke qenë se jeminjë mexhlis këtu në këtë listë, unë jam shumëdakord që në punimet tona të përdoretforma: “Nuk ka të adhuruar me të drejtëpërveç Allahut”, e cila më pas do të sillte edhelehtësinë në trajtimin e saj nga ana fetare.Gjithashtu ky mexhlis do të krijonte njëkonvencion të vlefshëm, pra, atë se ne do tëbinim dakord në përkthimin e kësaj shprehjenë këtë formë. Veprim ky shumë irëndësishëm, sepse do të hapte një hulli të renë fushën e përkthimit në gjuhën shqipe,ashtu siç qe’ edhe takimi i Tetovës. Allahu e dimë së miri urtësinë e punëve të veta. Allahu juruajt të gjithëve.

Kurse Agim Bekiri konstaton: “Kambindjen se trajtimi i kësaj çështjeje ështëi dobishëm dhe së bashku mund të arrijmë nëpërfundime më të pjekura... Sa i takonpërkthimit të shehadetit gati kemi rënë nëujdi se përkthimi më i përkryer do tëishte “Nuk ka të adhuruar me të drejtë përveçAllahut”, se paku nëse e llogarisim heshtjen eanëtareve të grupit që nuk janë inkuadruar sipajtim.

Mirëpo, pa dashur të bëj imtësime tëtepruara mendoj që lëshimi i fjalëve “me tëdrejtë” është gabim në raste kur shkruajmëapo u drejtohemi atyre që nuk kanë njohurielementare për kelimeteuhidin sepse meshehadet, ne pohojmë një të vërtetë e cila


AKIDE

duhet të jetë shumë e qartë dhe logjike, sidefinicion. Formulimi “Nuk ka të adhuruarpërveç Allahut” për mua është njëjtë sikurthënia “Nuk ka fe përveç Islamit”. Një iudhëzuar nga kjo e fundit do të kuptojë senuk ka fe të pranuar përveç Islamit, mirëpo tënjëjtën s’do ta kishte kuptuar një injorant aponjë mosbesimtar porse pohimi do t’i dukej jo isakte. uallahu a’lem.

Më pas, Justinian Topulli do të shprehet:“Duke mbrojtur idenë se fjala “hyj” në shqipështë më e përshtatshme me fjalën “ilah” pocitoj fjalorin e shqipes kur kjo fjalë vjen simbiemër, ndërsa më parë citova kur ajo vintesi folje. Në fjalor thuhet:

HYJNIZUAR mb. 1. Që është quajturperëndi ose është vënë në një radhë meperënditë, që është parë si qenie hyjnore e mefuqi të mbinatyrshme (sipas besimeve fetare).Qenie e hyjnizuar. 2. fig. Që është ngritur larta është lëvduar shumë, duke u quajtur ipërkryer, që është ngritur në qiell; që i janëthurur lëvdata të mëdha; që është adhuruar.Njeri i hyjnizuar.

Ndërkohë fjala arabe ilah, nga thuhet sevjen edhe fjala Allah, merr disa kuptime,kuptime këto që dijetarë të ndryshëm i lidhinme emrin dhe qenien e Zotit:

a) të adhurosh, b) të ngelësh i shastisur, pamend (kjo për shkak të madhështisë apoprezencës së Zotit), c) t’i drejtohesh dikujt përndihmë, d) të gjesh prehje dhe qetësi, e) diçkaqë ngrihet dhe fshihet.

Shejh Ibën Uthejmini shprehet se uluhije(paskajorja e fjalës ilah pra hyjnizimi) është:adhurim (ibade) me dashuri dhe madhërim.

Ndërkohë fjala adhurim në shqip sipasfjalorit të gjuhës shqipe do të thotë:

ADHUROJ kal. 1. Kam dashuri të zjarrtëdhe nderim të madh për dikë ose për diçka. 2.fet. Sipas besimeve fetare: e quaj dhe e nderojdikë a diçka si perëndi, i përulem e i falemduke e njohur si hyjni me fuqi tëmbinatyrshme.

Siç shihet ajo ka kuptime të ngjashme mefjalën ilah në arabisht dhe hyj në shqip, dhevlen si shpjegim për fjalinë e shehadetit, pormendoj se në përkthim dhe në shkrime fjalaHyj dhe Hyjni është më e plotë dhe më afërqëllimit tonë. Kjo edhe për arsye se, nësepranojmë mendimin se fjala hyj ka ardhurnga fjala hyll = yll, siç përdoret edhe sot ngadisa zona veriore shqiptare, atëherë fjala hyj,qoftë si emër, si folje apo si mbiemër, natregon se kemi të bëjmë me diçka që qëndronlartë, që lartësohet nga njerëzit, që ngrihet nëqiell, ndërkohë që njerëzit qëndrojnë poshtë.Kështu që vetë kjo fjalë të jep një tingëllimqiellor, që kemi të bëjmë me qenie qiellore,lart botës së njerëzve. Përveç kësaj, dëgjimiapo leximi i fjalës hyj dhe hyjni menjëherë tëshpien tek Zoti, pasi vetë fjala Hyj, përdoret siemër i përveçëm i Zotit. Pra kur thua se “nukka hyj”, menjëherë në mend kupton se “nukka zot”, por veç kësaj kupton edhe diçka mëtepër sesa fjala zot dhe që është kuptimi qërrjedh nga folja hyjnizoj = adhuroj...etj. Që kjotë jetë më qartë dhe që nga fjala hyj tëkuptohet vërtetë adhurimi dhe hyjnizimi dhejo thjesht emri zot, më mirë do të ishte tëthuhej: “nuk ka hyjni”. Në këtë rast fjala merrtrajtën e një emri foljor ku nënkupton edhesubjektin edhe veprimin. Në këtë rast subjektiështë Hyji = Zoti dhe veprimi është hyjnizimi= adhurimi. Pra ky artikulim nënkupton se,nuk ka zot tjetër të hyjnizuar. Natyrisht këtumund të shtojmë edhe fjalë të tjera plotësuesesi “ me të drejtë” , por për mendimin tim “metë drejtë” nuk është shumë e nevojshme,sepse vetëkuptohet dhe i përket komentit.

...H. Ali Korça thotë se fjalaperëndi rrjedh nga persishtja...dhe mesa më kujtohet ishteemër xhindi apo shejtani...

“ “

22

FIKH

SHKRUAN: ALAUDIN ABAZI

Në pjesën e parë të kësaj teme, në numrin e kaluar tërevistës, lexuesi pati mundësinë të njihej rrethvlerës së diturisë, klasifikimit të saj dhe të kuptojë

normat, të cilat duhet t’i ketë parasysh nxënësi i dijes.Në vazhdim do të flasim rreth disa pikave, që gjithashtujanë të rëndësishme të dihen për nxënësin e dijes.

METODOLOGJIA GJATË KËRKIMIT TË DIJESMe këtë kemi si qëllim tërësinë e mënyrave dhe të

metodave, që duhet të përdorë kërkuesi i dijes, nësedëshiron të jetë i suksesshëm në punën e tij. Në pjesën eparë të kësaj teme kemi thënë se nxënësi i dijesndërmerr një rrugë mjaft të gjatë dhe atij gjatë këtijudhëtimi i kërkohet që të pajiset me nozullime e zahirepër të cilat do të ketë nevojë, prandaj për të arritur samë shumë suksese në këtë rrugëtim ai ka nevojë tëzgjedhë metodat më efikase dhe më të sigurta, që do t’ijapin atij përfundime të mira dhe të mbara. Në këtëfillim duhet të përmendim se metodat që mund tëpërdoren nga nxënësit e dijes mund të jenë atobashkëkohoret, të cilat aplikohen nëpër universitetedhe kjo vlen për ata që vazhdojnë studimin e shkencaveislame. Por gjithashtu mund të jenë edhe metodattradicionale, të cilat janë të mirënjohura te muslimanët,që nga kohët e hershme dhe për shekuj me radhë janë

SI TA KËRKOSH DIJEN

PERLA DHEMARGARITARË PËRNXËNËSIN E DIJESKa shumë thënie të urta, që zakonisht dijetarët i përcjellin rrethkërkuesve të dijes, që janë të ngutshëm gjatë mësimit dhedëshirojnë që për një kohë të shkurtër të mësojnë shumë dhe tëflasin për to, pa hyrë në studimin e shkencave përkatëse si duhet

Ndërsa përsa i përket fjalësPERËNDI... edhe kjo fjalë është epërshtatshme për tëzëvendësuar fjalën ilah nëpërkthim, shumë më tepër sesafjala i adhuruar, vetëm se kjofjalë nuk ka folje në gjuhënshqipe. Origjina e kësaj fjaleështë e dyshimtë, disa thonë seajo rrjedh nga fjala perandor qënë latinisht rrjedh nga fjalaimperare, të urdhërosh, tëkomandosh. H. Ali Korça thotëse fjala perëndi rrjedh ngapersishtja... dhe mesa mëkujtohet ishte emër xhindi aposhejtani...

Problem tjetër është se kjofjalë ne shqip është ne gjininëfemërore ndërkohë që fjala hyjdhe zot janë në mashkullore dhepo kështu ne arabisht, jo se kjopërbën fetarisht ndonjë problemtë madh, pasi vetë Zoti ështëpërtej këtyre konceptevenjerëzore, por çështja është seAllahu e ka bërë burrin superiorndaj grave kështu që edhe emri iTij në gjuhën e folur të njerëzveështë në këtë gjini gjuhësore dhetregon duam apo s’duamsuperioritet shumë me tepërsesa një emër në gj. femërore. Poashtu kjo tregon se fjala perëndika origjinë pagane, ku edheshumësi perënditë,perëndesha...etj janë shumë mëtë përdorura në shqip sesa zotatapo hyjtë dhe hyjnitë.

Shpresojmë të keni përfituar,ndërsa debati vazhdon...

solli për ju: Omer BERISHA


FIKH

bartur këto vlera nga brezi në brez. Në këtëtemë ne do të përqendrohemi në këtë tëfundit, meqë është më e përgjithshme dhe mëe nevojshme. Për metodën e parë nuk ka edhenevojë të flitet shumë, meqë vetë regjistriminë ato shkolla e nënkupton edhe metodologjitë caktuara për marrjen e dijes.

1. Shkallëzimi gjatë kërkimit të dijes, duke filluar nganjohuritë themelore në çdo lëmi:

Ka shumë thënie të urta, që zakonishtdijetarët i përcjellin rreth kërkuesve të dijes,që janë të ngutshëm gjatë mësimit dhedëshirojnë që për një kohë të shkurtër tëmësojnë shumë dhe të flasin për to, pa hyrënë studimin e shkencave përkatëse si duhet.Nga këto porosi janë:

• “Kushdo që dëshiron ta marrë diturinëme të parën, do ta humbë atë me të parën”,

• “Mbushja e tepërt e veshit me dituri,nxënësin e dijes e dërgon në kuptimin egabuar të gjërave”,

• “Kushdo që nuk e perfeksionon bazën(thelbin e një shkence); pengohet nga arritja eqëllimit në atë dituri”, etj.

Kjo metodë e nxënies së dijes është

metodë me të cilën edhe zbriti Kurani iFamshëm. Libri i Allahut nuk zbritimenjëherë te muslimanët e parë, por aivazhdoi të zbresë në një interval kohor prej23 vitesh, kështu që ata të kenë mundësinë t’ikuptojnë më qartë arsyet e përligjjes sëdispozitave dhe që ta dinë se me çfarë ka tëbëjë çdo ajet. Allahu i Lartësuar thotë: “Kyështë një Kuran, që Ne e kemi ndarë pjesë-pjesë, që ti t’ua mësosh njerëzve pak nga pak,duke e shpallur atë kohë pas kohe.” 1

Gjithashtu thotë: “Jobesimtarët thonë: `PërseKurani nuk i është shpallur i tërimenjëherë?!` Ne ta kemi shpallur kështu përtë forcuar zemrën tënde dhe ta kemi zbuluarqartazi varg pas vargu.” 2

Me shkallëzim gjatë kërkimit të dijes kemisi qëllim dy gjëra:

Gjëja e parë: Kur të fillojmë me nxënien edijes ta bëjmë atë duke mësuar dituritë më tëdomosdoshme, pa të cilat nuk mund të je të so -h et feja jonë dhe pastaj të kalojmë në ato qëjanë më pak të rëndësishme e kështu me ra -dhë. Pra, prioritet në këtë drejtim kanë mës -imi i gjërave që janë prej detyrimeve ind i vi -du ale (farzeve ajn), pastaj vijnë me radhë më -simi i njohurive tjera që janë më poshtë se kjoshkallë. Nuk duhet të kalojmë në mësimin eçës htjeve më pak të rëndësishme, duke i ana -

...Ndoshta dikush do të thoshte sepërderisa librat janë në dispozi-cion, kompjuteri dhe internetijanë në gatishmëri të vazh-dueshme, atëherë unë e kammundësinë që të kërkoj dije dhetë mësoj pa pasur nevojë të udhë-toj e të shkoj te hoxhallarët ...

“

“

1 Isra, 106. 2 Furkan, 32.

24

FIKH

shkaluar ato që duhet t’i mësojmë patjetër. Dije se dituria është shumë e gjerë, ndërsa

jeta e njeriut është shumë e shkurtër dhe nëseai preokupohet që të përfitojë dituri të par ë -ndësishme, atëherë do ta shpenzojë jetën papërfituar atë dituri për të cilën kishte nevojë!

Pastaj duhet të dish se në Islam kemi lëmi,që konsiderohen dituri thelbësore (ese nc -iale), sikurse mësimi i Akides (besimit), Kur a -ni dhe komentimi i tij, Hadithi, Fikhu, etj. Dhekemi dituri që konsiderohen ndihmëse dheshërbyese, sikurse mësimi i gramatikës arabe,Usuli Fikhut, Terminologjia e Hadithit (Mus -talah) etj. Bërja dallim në mes të këtyre ditu -rive dhe përcaktimi i secilës fushë në cilin llojbën pjesë, kërkuesit të dijes i japin mundësinët’i përcaktojë prioritetet e diturive, të cilatduhet t’i studiojë dhe ai e kupton se si disashkenca mësohen për t’u shërbyer me to nënjohjen e disa shkencave të tjera.

Gjëja e dytë: Është esenciale për nxënësine dijes, që në fillim të çdo diturie, të cilën aidëshiron ta përvetësojë, të fillojë nga gjëratmë thelbësore e bazike dhe pastaj tëzgjerohet në të tjerat që ndërlidhen me atëlëmi. Pra, të fillojë studimin e një fushe tëcaktuar duke i perfeksionuar gjërat e sajthemelore, duke perfeksionuar një libërpërmbledhës, që flet për fushën përkatëse,pastaj duke u zgjeruar në atë fushë. Gabimetmë të shumta në të cilat bien nxënësit e dijesnë këtë aspekt mund të jenë:

Tendenca e nxënësit të dijes që tëpërvetësojë në një kohë të shkurtër sa mëshumë njohuri rreth një fushe të caktuar,duke mos seleksionuar se çfarë ështëthelbësore dhe çfarë jo, çfarë është primaredhe çfarë është sekondare për atë fushë.

Marrja me librat që përmbajnë përpilimetë gjata, të cilat mund të konsiderohen enci k -l opedi të fushave të caktuara, para se të pë r -ve të sojnë gjërat themelore të fushëspërkatëse.

Ndërrimi i librave gjatë leximit dhe studi -

mit të gjërave, duke kaluar nga njëri në tjetrindhe kjo pa dyshim është nga mungesa edurimit.

Shpërfillja e terminologjisë shkencore;çdo shkencë përmban në vetvete një tërësiter mash dhe emërtimesh të përcaktuara. Mo -s ku ptimi si duhet i këtyre termave e hutonkër k uesin e dijes, duke ia vështirësuar kupt i -m in e problematikave dhe kështu e bën atë qëtë ndjejë mërzi ndaj një fushe të caktuar tëditurisë.

2. Nxënia e dijes nga dijetarët (hoxhallarët)Ndoshta dikush do të thoshte se përderisa

librat janë në dispozicion, kompjuteri dheinterneti janë në gatishmëri të vazhdueshme,atëherë unë e kam mundësinë që të kërkojdije dhe të mësoj pa pasur nevojë të udhëtoj etë shkoj te hoxhallarët dhe të ulem para tyree të dëgjoj nga ata!

Dije se marrja e dijes nga dijetarët ështënjë praktikë e shenjtë e vazhdueshme ngabrezi në brez dhe nxënësi i dijes meprezantimin e tij në hallkat e mësimeve tedijetarët nuk fiton vetëm dije, por fitonedukatë dhe moral nga mësuesi i tij. Fillimishtkjo është më e dobishme për nxënësin e dijesse sa vetë dija, të cilën ai mund ta fitojë.

Dijetari i njohur Bekër Ebu Zejd, Allahu emëshiroftë, në librin e tij “Hiljetu Talebil Ilm”,ia kushton një kapitull të tërë çështjes sënxënies së dijes nga dijetarët. Ai thekson sebaza e marrjes se diturisë duhet të bëhet për -mes diktimit dhe përvetësimit nga mësuesitdhe dijetarët. Gjithashtu ai përcjell edhethënie të ulemave që i kanë kritikuar ata qëpretendonin se dituria mund të merret vetëmnga librat. Ndër këto thënie përmendim:

“Kushdo që hyn në dituri i vetëm, do tëdalë i vetëm”.

“Mos e merr diturinë nga ai personi, që eka marrë atë vetëm nga shkrimet (librat), mose merr Kuranin nga personi, që e ka lexuaratë prej mus’hafit, (do të thotë që mos e mëso


FIKH

Kuranin tek një person, i cili e ka lexuar atëvetëm nga mus’hafi, pa e mësuar para ndonjëhoxhe), mos e mëso hadithin prej njëpersoni, që e ka marrë hadithin duke lexuarvetë nga librat.”

“Kushdo që nuk i lexon librat paradijetarëve, atëherë siguria e tij në çështjet evështira është supozim.”

“Ai që ka mësues librin (merr diturinëvetëm nga librat), gabimet e tij do të jenë mëtë shumta se sa të saktat e tij.”

3. Sjellja e nxënësit të dijes me mësuesit e tijSqaruam më lartë se dituria nuk reali zo -

het fillimisht prej librave, por është e ne vo j -sh me të merret nga mësuesit dhe dijetarët, nëmënyrë që të sigurohen çelësat e diturisë (qëta mbrojmë veten nga gabimi dhe rrëshqitja).Pasi ta kuptojmë këtë, atëherë duhet të ku p -to jmë edhe se e kemi për detyrë që dijetarëtdhe mësuesit tanë të jenë njerëzit më tëdashur dhe më të respektuar nga ana jonë.Respekti që duhet t’i shfaqim dijetarëve dhemësuesve tanë duhet të jetë i njëjtë me atë qëua shprehim prindërve tanë. Shembulli më imirë në këtë drejtim kuptohet në ajetin me tëcilin Allahu i Madhërishëm i mëson shokët etë Dërguarit, lavdërimi dhe paqja qofshin mbitë, se me çfarë etike duhet të sillen me të:

“Mos iu drejtoni të Dërguarit, njësoj sithirrni njëri-tjetrit; Allahu me siguri i di ataqë shkëputen prej jush tinëzisht. Le tëfrikësohen ata që kundërshtojnë urdhrin e tij,që të mos i arrijë ndonjë sprovë ose që të mosi godasë një dënim i dhembshëm.” 3

Prandaj nxënësi i dijes merr nga aspektetgjithëpërfshirëse të etikës kur ulet me

mësuesin e tij, apo kur flet me të, apo kur e

pyet atë i dëgjon me vëmendje të madhepërgjigjet e tij. Po ashtu, ai i shmanget thirrjessë tij me “Ti”, apo me emër, apo ta thërras atëprej një distance pa qenë nevoja.

4. Pyetjet e shpeshta Një nga mënyrat, të cilat nuk duhet ta

harrojë kurrë asnjëherë nxënësi i dijes ështëqë të pyesë vazhdimisht mësuesit e tij për atogjëra që ai nuk i kupton, apo që ai hasvështirësi gjatë shpjegimit të tyre. Allahu iLartësuar thotë: “Pyesni dijetarët nëse ju nukdini.4” Në Sunenin e Ebu Davudit tregohet njëhadith në të cilin një person ishte i plagosurnë kokë dhe i pyet ata që ishin me të se çfarëduhet të bëjë meqë ishte bërë xhunub. Ata ithanë se ai duhet të merrte gjithsesi gusul dhepasi ai u pastrua, vdiq. Kur Profeti, sal-lallahualejhi ue selem, dëgjoi për këtë ndodhi tha: “Ekanë mbytur, i mbyttë Allahu, pse nuk pyetënkur nuk e dinin, vërtet shërimi i padijes ështëpyetja”. Aishja, Allahu qoftë i kënaqur me të,thotë: “Allahu i mëshiroftë gratë e ensarëve,nuk i ndalonte turpi që të pyesnin përçështjet e fesë së tyre”. Me një rast e pyetënAbdullah Ibën Abasin, Allahu qoftë i kënaqurme të, si e arrite diturinë? Ai tha: “Me gjuhëne pyetësit dhe zemrën e mprehtë”. IbënShihabi thotë: “Dituria është arkë (thesar imbyllur), kurse çelësi i saj është pyetja”.

5. Mbajtja e shënimeveIbën Rexhebi, Allahu e mëshiroftë, thotë:

“Dituria është gjueti, kurse shkrimi ështënxënia (kapja) e saj. Prandaj lidhe gjahuntënd me litarë të fortë. Prej budallallëkutështë që ta zësh drerin, pastaj ta lesh të lirë.”

Nxënësi i dijes duhet të bëjë maksimumin,që ta ruajë diturinë në formën e shkruar,sepse ta lidhësh diturinë përmes shkrimitështë të sigurohesh nga humbja e saj, dhe kjoështë një rrugë e shkurtër për kohën që do tëtë marrë kur të kesh nevojë t’i kthehesh asaj.

...“Dituria është arkë (thesari mbyllur), kurse çelësi i sajështë pyetja”...“ “

3 Nur, 63. 4 Nahl, 43

26

FIKH

Dijetarët këshillojnë që kërkuesi i dijes duhettë mbajë fletore në të cilën duhet t’i shënojëdobitë e çmuara, të cilat do t’i dëgjojë ngadijetarët nga të cilët ai po merr dije, ose ngalibrat që ai lexon. Kështu që lidhe diturinëtënde duke e shkruar atë, në veçanti dobitëunike, të cilat nuk mund të gjenden në çdovend, gjërat që janë të fshehura në qoshet eshkencave, dobi të cilat janë margaritarë tëshkapërderdhur që i shohim dhe i dëgjojmë,por frikësohemi, se do të na ikin. Kështu,sepse kujtesa jonë do të dobësohet dikur dheharresa është evidente, prandaj Shabiu kathënë: “Nëse dëgjon diçka, shkruaje, madjeedhe në mur”.

6. Përkujdesja në mos-humbjen e kohës Në Sahihun e Buhariut Abdullah Ibën

Aba si, Allahu qoftë i kënaqur me të, na për c j -ell se Resulullahu, sal-lallahu alejhi ue selem,ka thënë: “Për dy begati shumë nga njerëzitma shtrohen: shëndeti dhe koha e lirë”. Nësekoha është e vlefshme për këdo, atëherë përnxënësin e dijes është nga gjërat për të cilat ainuk duhet ta neglizhojë në asnjë moment.Hasan Basriu, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Ru -a ju nga vonimi i ditëve, vërtet ti je me ditëntë nde e jo me të nesërmen. Nëse ti ke të ne s -ë rme, atëherë bëhu të nesërmen ashtu si jesot, por nëse nuk ke të nesërme, atëherë nukdo të pendohesh pse e ke humbur atë ditë”.

7. Përsëritja e dijës së nxënëPa u zgjeruar shumë në këtë çështje themi

se argumenti më i drejtpërdrejtë që aludonpër rëndësinë e përsëritjes së diturisë ështëhadithi në të cilin tregohet, se i Dërguari,lavdërimi dhe paqja qofshin mbi të, epërsëriste Kuranin së bashku me Xhibrilin,alejhi selam, çdo herë. Abdullah Ibën XhaferIbën Muhamedi ka thënë: “Zemrat janë tokë(vendmbjellje), dituria është ajo që mbillet,përsëritja është ujitja. Kur t`i ndërpritet tokës

uji, thahet ajo që është mbjellë.” NdërsaZuhriu thotë: “Me të vërtetë harresa dhe mospërsëritja janë ato që e humbin diturinë.”

8. Përcjellja e diturisë Me përcjellje të diturisë kemi si qëllim që

dijen e marrë nga kërkuesi, duhet t’uapërcjellim të tjerëve patjetër. Allahu iLartësuar thotë: “Me të vërtetë, ata që fshehinshpalljet Tona të qarta, pasi ua kemishpjeguar njerëzve në Libër do të mallkohennga Allahu dhe do të mallkohen nga ata(engjëj e njerëz) që janë ngarkuar tëmallkojnë.” 5 Në një transmetim të saktëProfeti, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë:“Kush e fsheh diturinë Allahu i Lartësuar dot’i vërë frerët e zjarrit Ditën e Gjykimit”.Mirëpo këtu duhet të kemi parasysh sepërcjellja e diturisë bëhet në formë tëshkallëzuar. Dahaku, Allahu i mëshiroftë, esqaron më së miri këtë gjë kur na thotë:“Kapitulli i parë në dituri është heshtja, i dytiështë dëgjimi i diturisë, e treta të punuarit metë, kurse e katërta shpërndarja dhe tëmësuarit e të tjerëve.” Kështu që mos u ndalnga detyrimi i mbartjes dhe kalimit tëditurisë (tek të tjerët) me pretekstin se kanëarritur kohë të këqija, apo se njerëzit e këqijmbizotërojnë dhe se efektet e dhënies sekëshillave të sinqerta janë të dobëta, meqëdetyrimi yt është përcjellja, kurse pranimiapo refuzimi i asaj nuk është në dorën tënde.

9. Mosdhënia pas kësaj bote Seid Huderiu, Allahu qoftë i kënaqur me

të, thotë: “Profeti, sal-lallahu alejhi ue selem,u ul në minber, ne u ulëm rreth tij dhe ai tha:“Vërtet ajo nga e cila i frikësohem për ju pasmeje është që Allahu do t’ua hapë dynjanë melulëzimet e saj dhe zbukurimet6.”

Imam Muhasibiu, Allahu e mëshiroftë,thotë: “Dije se drita e ditës nuk i bën dobi qo -rr it e gjithashtu edhe drita e diturisë nuk i

5 Bekare, 159. 6 Muslimi.


FIKH

bën dobi përveçse të devotshmëve. Sikurse tëvdekurit që nuk i bënë dobi ilaçi (bari), ashtuedhe etika (morali) nuk i bën dobi preten du -esit. Dhe sikurse shiu nuk e gjallëron tokënme gurë (jopjellore), ashtu edhe zemra e cilaështë e dhënë pas dynjasë nuk mundet tëshfaqë urtësi”.

10. Maturia dhe kontrollimi i entuziazmitShumë nga të rinjtë që e fillojnë rrugën e

nxë nies së dijes preokupohen me entuziaz m -in e tyre dhe e ngarkojnë veten me më shumëse sa kanë mundësi ta përballojnë. Kjo në fill -im mund të jetë efektive, por pas një farë ko -he, ata lodhen, mërziten dhe kjo i bën që tëlar gohen nga rruga që kanë nisur. Prandaj atakanë nevojë të jenë të matur në këtë drejtimdhe të ecin rrugës së diturisë, duke iu për mb -a jtur një rregulli të paracaktuar, që e ka vënëkër k uesi i dijes, duke u këshilluar me mës u -esit dhe hoxhallarët nga të cilët ai po merrdije, dhe duke i pasur parasysh mundësitëdhe aftësitë e veta.

11. Zbatimi i diturisë me vepraNxënësi i sinqertë i dijes duhet sa herë që

përparon me dituri dhe shkencë t’i duket frytii saj, në besimin dhe devotshmërinë e tij. Aiduhet ta pyesë veten, se: a i vëren shenjat editurisë në veten e tij, Allahu i Lartësuarthotë: “O besimtarë, përse thoni atë që nuk ebëni? Është shumë e urryer për Allahun tëthoni atë që nuk e bëni! 7” Prandaj kërkuesi idijes karshi diturisë që ka marrë duhet t’iplotësojë këto detyrime:

- Ta praktikojë diturinë e fituar.- Ta urrejë që të lavdërohet për diturinë që

ka marrë, ose të ketë dëshirë të marrëkomplimente apo të tregojë mendjemadhësindaj të tjerëve.

- Ta shtojë modestinë sa më shumë, që kjoe shton diturinë.

- T’i iki famës, dëshirës për të qenë i pari në

udhëheqje dhe kënaqësive të tjera të dynjasë.- T’i braktisë pretendimet, se ka dituri dhe

mburrjen me këtë gjë.

12. Kujdes nga fanatizmi me dijetarët dhe mësuesit Një nga problemet me të cilat ballafaqohet

nxë nësi i dijes është fanatizmi ndaj dijetarëvenga të cilët ai ka marrë dije dhe pretendimi see vërteta mund të burojë, vetëm nga ajo qëthotë mësuesi dhe dijetari nga i cili i ka marrëato dije. Kërkuesi i diturisë duhet të ndjekërru gën e atyre që kanë qenë para tij (selefët),duke pasuar Sunetin e të Dërguarit, lavdërimidhe paqja qofshin mbi të, dhe nga me to do lo -gjia e tyre ishte sa ata kapeshin pas së vër te t -ës dhe jo pas njerëzve. Pa u zgjatur shumë nëkëtë çështje mund të themi se thëniet që nukjanë të Allahut të Lartësuar apo të Dërguarittë Tij (pra, nuk janë Kuran dhe Hadith), nukjanë fjalë të pagabueshme. Kushdo përveçpro fetëve fjala e tij ka mundësi të jetë e ga b u -ar apo është e mundshme të jetë e pasaktë,pra ndaj nuk pranohet thënia e tij, derisa tëpe shohet me Librin e Allahut dhe Sunetin ePro fetit, lavdërimi dhe bekimi i Allahut qo f -sh in mbi të. Me pak fjalë thënia e kujtdo nukmerret si e saktë apo e refuzuar pa iu nën sh -tr uar peshores së Kuranit dhe Sunetit; ajo qëpajtohet me të merret, jo për hir të thënësit,por për hir të së vërtetës dhe ajo që është nëkundërshtim me këto dy baza, lihet dhe nukmerret, pa marrë parasysh kush është thënësidhe çfarë qëllimi kishte ai, të mirë apo të keq.

Te muslimanët nuk ka njerëz të shenjtëdhe të pagabueshëm, pasi e dimë dhe jemi tëbin dur, se në mesin e njerëzve nuk ka të p a ga -bu e s hëm, përveç të Dërguarve, të cilët janë nëmb i këqyrjen e drejtpërdrejtë të Allahut të La -r të suar. Prandaj është Urtësia e Allahut të La -r të suar, që thëniet e dijetarëve të mos tra j t o h -en në Islam, si argumente më vete dhe tëveçanta, të cil at pr a nohen pa iu nënshtruarpeshores së Kuranit dhe të Sunetit.

7 Saff, 2-3.

28

AVANCIMI PERSONAL

PËRGATITI: AGRON TERZIQI

Të gjithë e synojmë dhe e kërkojmëlumturinë, por duhet të kemi parasysh seajo nuk është objektiv në vetvete, mirëpo

ajo duhet të jetë rezultat i një pune, që eduam dhe e admirojmë, si dhe i raporteve tësinqerta që ndërtojmë me të tjerët.

Lumturia prehet në atë që të jesh vetvetja,vendimet e mëdha t’i marrësh vetë, tëpunosh atë që dëshiron, sepse e ke me qejf, tëjetosh jetën duke u kënaqur me të gjithapjesët dhe momentet e saj. Ajo arrihetatëherë kur fiton pavarësinë nga të tjerët dheua mundëson atyre që të përjetojnë lirinëdhe pavarësinë e tyre - duke pasur nëkonsideratë gjithmonë dispozitat e sheriatit -dhe të zbulosh gjërat më të vlefshme nëvetvete dhe në botën që të rrethon.

Nuk është e vështirë që të ecësh nëdrejtimin e kundërt, duke ngulur këmbë nëbotëkuptimin, se të tjerët duhet të

përkujdesen në maksimum për ty, t’i akuzoshtë tjerët dhe t’ua hedhësh fajin atyre se janëata përgjegjës nëse ty nuk të shkojnë punët siduhet, dhe se je duke jetuar në margjina, nëvend që të jesh në qendër të vëmendjes.

Ti bën një jetë jo të lumtur, kur nuk ejeton atë sipas natyrës së saj të vërtetë, dheatëherë ndihesh se jeta për ty nuk ka ndonjëkuptim apo synim. Allahu e bëri jetën që ajotë jetë për ty, Ai t’i dhuroi të gjitha dhuntitëe mundshme dhe të bëri ty mëkëmbës nëtokë, që ta realizosh kuptimin real të jetës.Nëse jeta ecën në atë drejtim që ti nuk je ikënaqur prej saj, atëherë mos akuzo askëndtjetër përveç vetes tënde. Askush nuk të ka tyborxh për asgjë, ti je i vetmi njeri që mund tëbëjë ndryshime në jetë, sepse një përkrahje evogël që mund të ta ofroj dikush aty-këtu,nuk mund të konsiderohet asgjë, nëse nukngulmon që ta përshkosh të tërë rrugëtimin ivetëm pavarësisht nga pengesat, që has nërrugë.

NË KËRKIM TËLUMTURISË

Nuk është e vështirë që të ecësh në drejtimin e kundërt, duke ngulur këmbë në botëkuptimin, se të tjerëtduhet të përkujdesen në maksimum për ty, t’i akuzosh të tjerët dhe t’ua hedhësh fajin atyre se janë atapërgjegjës nëse ty nuk të shkojnë punët si duhet


AVANCIMI PERSONAL

Çfarëdo premtimesh që të japin të tjerëtnuk kanë kurrfarë peshe dhe force, që tarealizojnë atë ndryshim. Tradhtia dhekapitullimi – edhe përkundër ndikimit tëmadh - nuk kanë fuqi që ta ndalojnërrugëtimin e përparimit tënd dhe pengimin esuksesit, nëse ti nuk krijon prej tyre një alibipër të dështuar.

Allahu të ka vendosur në veten tënde njëforcë të madhe, që të triumfosh ndaj të gjithabarrierave, me qëllim që të përballesh mejetën në mënyrë të drejtpërdrejt. Ti si njënjeri që dëshiron të bëjë një jetë të lumturduhet të ballafaqohesh me lloj-lloj sfidashgjatë tërë kohës dhe t’i tejkalosh ato. Gjëja eparë me të cilën duhet të përballesh, është aibotëkuptim i kotë, se ekziston dikush, qëduhet të hyjë në jetën tënde, që t’i bëjë tëgjitha ndryshimet e duhura. Mos ëndërro sedo të vijë dikush e të të shpëtojë, të të japënjë shtytje të madhe për të ecur përpara e tëpërparosh, dhe që do t’i zbulojë aftësitë tua et’i hapë dyert e jetës.

Pas caktimit të Allahut, ti je i vetmi njeriqë mund të luajë rolin e shpëtimtarit, osepërndryshe do të jetosh si i mjerë. Ti meritontë jesh i lumtur, je i denjë gjithashtu që tëarrish atë që synon, prandaj kur t’i vështroshgjërat e mjerueshme në jetën tënde do tëvëresh se ato janë një regjistër i gjërave që kedështuar për të qenë vetvetja.

Dëshpërimi yt në realitet nuk është gjëtjetër veçse një zile, e cila tingëllon me qëllimqë të përkujtojë, se ka gjëra që duhen bërëpër ta rikthyer lumturinë. Përjetimi ilumturisë është që njeriu të pëlqejë mënyrënse si ndjehet, sepse të qenit i palumtur do tëthotë se nuk preferon ndjesinë që ti po ndjen.

Ji i hapur ndaj së ardhmes dhe mos u frikësoprej saj. Duaje veten tënde me të gjithacilësitë dhe karakteristikat që ke – ndoshtanuk meriton të duhet çdo gjë tek ti -, mirëpoesenca jote gjithsesi e meriton një gjë të tillë.

Realizimi i lumturisë kërkon shpesh ngati, që të futesh në disa aventura të vogla e tërrezikshme, mirëpo në të njëjtën kohëshumë të rëndësishme. Ti ke nevojë që t’ibindësh të tjerët të të vlerësojnë drejt,prandaj largohu prej polemikave dhedebateve të panevojshme.

Duhet të flasësh gjithmonë të vërtetëndhe të ndalesh së gënjyeri veten. Përfundojeluajtjen e rolit të viktimës, që të keshmundësi të kënaqesh me sukseset e tua pa undier fajtor. Që ta arrish lumturinë duhet tëjesh vetvetja e jo të shtiresh se je dikushtjetër.

Ti ke nevojë që të lirohesh prejmendimeve, të cilat kanë rezultuar ngabotëkuptimet, se si do të duhej të ishte jeta,ashtu që më pas të mos gjykosh pa të drejtëpër njerëzit se janë egoistë dhe interesaxhi.Mos e shiko jetën përmes kujtimeve tëkaluara. Duhet të mësohesh të praktikoshfaljen dhe ndjesën, sepse kjo do ta lehtësojëshumë rrugëtimin e jetës. Sillu në mënyrëserioze, mirëpo jo deri në atë shkallë sa tadetyrosh veten të jesh gjatë gjithë kohës ipërsosur, duke lënë anash njohjen egabimeve dhe të anëve negative. Dije se ti jenë gjendje të përparosh vazhdimisht,prandaj ke shumë nevojë që t’i përcaktoshvetes një objektiv, i cili do ta orientojë jetëntënde. Pastaj duhet të punosh me zell deri nërealizimin e plotë të atij objektivi, dukendërtuar kështu jetën, që ti e ke dëshiruargjithmonë. Realizimi i lumturisë kërkonpunë gjatë gjithë jetës. Meqë ti do ta bëshjetën të veçantë për veten tënde, atëherëmundohu ta jetosh në formën dhe mënyrënmë të mirë.

...Askush nuk të ka ty borxh përasgjë, ti je i vetmi njeri që mundtë bëjë ndryshime në jetë...“ “

PROF. DR. MEHDI POLISI

Këtë shkrim po e bëj jo pse jam njëringa recensentët e kësaj vepre madhore– që të them të vërtetën e ndiej veten

shumë të nderuar e të respektuar, - por ebëj pikërisht për faktin se vepra ka vlera tëlarta politike, patriotike, edukative,arsimore, letrare, gjuhësore, përkthyese,historike, publicistike, kulturore,islamistike etj., - të gjitha këto në shërbimtë shoqërisë njerëzore përgjithësisht dhetë shoqërisë shqiptare veçanërisht. Duke unisur nga këto vlera të pakontestueshmemora guximin dhe sigurisht që nukgabohem, që botimin e veprës së Hafiz AliKorçës, të përbërë prej dymbëdhjetëvëllimesh ta konsideroj si një ngjarje tëmadhe kulturore. Për daljen në dritë tëkësaj vepre madhështore, profesori i

nderuar Ismail Ahmedi punoi për vite meradhë, duke gjurmuar, siç thotë ai, nëpërinstitute, arkiva, biblioteka publike epersonale nga njëra anë, dhe dukeshfrytëzuar dokumente arkivore, veprabiografike, korrespondenca të ndryshmeqë Hafiz Aliu mbante me burra shteti, me

30

LIBRI

(Në shtatorin e vitit 2007 doli në qarkullim vepra e plotë – në dymbëdhjetë vëllime – eHafiz Ali Korçës (1873-1956), të cilën ehulumtoi, e studioi, e analizoi dhe epërgatiti për botim prof. dr. IsmailAhmedi. E botoi Shtëpia Botuese “Logos– A” në Shkup, drejtues i së cilësështë mr. Adnan Ismaili.)

BOTIMI I VEPRËS SË HAFIZALI KORÇËS – NGJARJE EMADHE KULTURORE


LIBRI

intelektualë, me universitete, me redaksitë ndryshme të vendit dhe të jashtme, ngaana tjetër. (Vepra 1, fq. 18). Për këtëdhuratë të madhe, të cilën profesorAhmedi ia dha lexuesit dhe kulturësshqiptare e shoh të arsyeshme që të bëj njëvështrim të shkurtër.

Ndër veprat e shumta që tashmë kalënë pas vetes prof. Ahmedi do të thosha sevepra jetike e tij është vepra që lidhet menjërin nga personalitetet e shquarashqiptare, Hafiz Ali Korçën. Hulumtimindhe studimin e veprës së kësaj figure tëmadhe shqiptare, të nisur disa vite mëparë, Ahmedi e realizoi me sukses nështatorin e vitit 2007, duke i botuarnjëherësh, siç u tha edhe më lartdymbëdhjetë vëllimet, përkatësishtpesëmbëdhjetë vepra të Hafiz Aliut, nëqoftë se kemi parasysh se në vëllimin nr. 6janë përfshirë dy dhe në vëllimin nr. 7 trivepra. Në të vërtetë serinë e këtij botimi tëveprave të Hafiz Ali Korçës e përbëjnë:Hafiz Ali Korça – Jeta dhe vepra, me këtënis seria e këtij botimi dhe mban numrinrendor 1; Shtatë ëndrrat e Shqipërisë (nr.2); Jusufi e Zelihaja (nr. 3); Historia eshenjtë dhe katër halifetë (nr. 4); Çelësi iLibrit (nr. 5); Abetaret (janë dy abetarenjëra: Abetare e gjuhës shqipe dhe tjetraAbetare e gjuhës arabe) (nr. 6);Myslimanija; Mevludët; Treqint e-tri fjalëte Imam Aliut (nr. 7); Tefsiri i Kur’anit (nr.8); Bolshevizma a çkatërrimi i njerëzimit(nr. 9); Rubaijati (katroret e UmerKhajamit) (nr. 10); Gjylistani atrëndafilishta e Sadiut (nr. 11) dhePublicistika dhe shkrime të tjera (nr. 12).Vepra nga fusha të ndryshme dhe me tematë llojllojshme.

Është shumë e vërtetë se t’i gjesh e t’itubosh të gjitha këto vepra, sidomos kurato për një kohë të gjatë kanë qenë tëshpërndara andej-këndej, të mbuluara nga

pluhuri i kohës dhe me tendencën për tëqenë larg syrit të lexuesit, sa për arsye tëautorit të tyre, sa për arsye të temave tëparashtruara, të cilat nuk përputheshinme rrethanat politike-shoqërore dheideologjike, që mbretëronin asokohe nëShqipëri,- ka qenë punë e vështirë, ka qenëpunë që ka kërkuar një kohë të gjatëhulumtimi, madje një angazhim tëveçantë, por mendoj se dëshira, vullneti,bile do të ishte më mirë të thosha obligimiintelektual për t’i dalë hakut dhe për tandriçuar figurën e madhe të kombit tonë,Hafiz Ali Korçën, kanë qenë për Ahmedinshtytje për t’i kapërcyer të gjitha pengesat,që i kanë dalë eventualisht përpara.Sidoqoftë merita e Ismail Ahmedit këtuështë jashtëzakonisht e madhe, sepse mekëtë ai ia doli në krye detyrës që këtëkapital kulturor ta bëjë pronë tëbibliotekave tona dhe që edhe brezi ynë,pas mbi pesëdhjetë vjet nga vdekja eintelektualit tonë të madh, Hafiz AliKorçës, për të cilin njohuritë tonafatkeqësisht kanë qenë shumë të mangëta,të komunikojë me të. Kjo është punë emadhe dhe për këtë e përgëzojmë prof. dr.Ismail Ahmedin.

Hafiz Ali Korça ishte një burrë plotvlera shpirtërore e patriotike, njëshembull atdhedashurie, një

...Ai ishte largpamës, sepseshumë herët e kuptoi se bol-shevizmi dhe komunizmi do tëjenë rrezik për shoqërinënjerëzore në përgjithësi dhepër shoqërinë shqiptare nëveçanti...

“

“

32

LIBRI

përparimdashës për atdheun tonë. Devizadhe ëndrra e tij kryesore ishte kjo që aigjithmonë dëshironte që vendin dhepopullin e vet ta shohë të ditur, tëshkolluar, të kulturuar, të qytetëruar, metë drejta të barabarta me të gjithë popujt etjerë të botës. Hafiz Ali Korça pra, është njëfigurë e madhe e kombit tonë. Ai ishteautor tekstesh shkollore, sepse përpiloi,për shembull, Abetaren e gjuhës shqipe,Abetaren e gjuhës arabe (në gjuhënshqipe), Morfosintaksën e gjuhës arabe nëgjuhën shqipe (ka të ngjarë që kjo të jetë epara vepër e këtij lloji në gjuhën shqipe)etj., pikërisht në kohën kur shqiptarët dheshkolla shqipe kishin nevojë më shumë përto, gjithmonë duke u përpjekur të gjentemetoda të reja për mësimdhënie emësimnxënie. Hafiz Aliu, duke shfrytëzuartekstet shkollore të përgatitura në Evropëdhe përvojën e tij personale, pati sukses tëjashtëzakonshëm në këtë fushë. (Shih vep.2, fq. 48 e tutje). Kjo kërkesë është mjaftaktuale në ditët tona.

Ai ishte edhe publicist e gazetar. Dukedhënë artikuj të shumtë e me vlerë nëperiodikun e vendit dhe të huaj, sidomosnë atë turk, persian dhe arab, emri i tijgjithnjë e më tepër bëhej i famshëm.Prandaj redaktorët, kryeredaktorët dhedrejtorët e shtëpive botuese, duke parëvlerën e tij, i drejtoheshin Hafiz Aliut mefjalët “Lutemi të na zbukuroni shtyllat efletoreve me artikujt e bukur të zotërisësuaj.” (Vep. 10, fq. 12). Duhet thënë seveprimtarinë e tij Hafiz Ali Korça e nisi nëgazetari, që në vitin 1894, posa kishtembaruar studimet në Stamboll. Hyrja e tijnë gazetari pa dyshim se nuk ka qenë erastësishme, por kërkesë e kohës, sepse nëkëtë kohë, pra, në fundshekullin e 19,vendin tonë siç dihet edhe nga historia, ekishte përfshirë një valë e problemevepolitike, sociale, kulturore etj. Në fakt

pyetjes përse i jepte artikuj, sidomosshtypit të huaj, Hafiz Aliu i përgjigjet më sëmiri vetë, prandaj t’ia japim atij fjalën:“Qëllimi im, thotë ai, s’ka qenë tjetërvetëm se kam dashur t’i qaj hallin e t’iukallëzoj se ç’pa drejtësi e rreptë iu bëShqipërisë...” për të vazhduar më poshtë“Unë iu shkruanja kësi soj me një qëllim qëkur të vinte do një ditë – kështu si ardhisot – edhe kur të shtroheshin buratpolitikanë reth tavolinës për ta caktuarfatin e shteteve, atëherë na shqiptarët meanën e radios t’iu adresoheshin këtyre...”(Vep. 2, fq. 116).

Ai ishte shkrimtar – poet, sepse shkroiveprat poetike Shtatë ëndrat e Shqipërisë;Historia e shenjtë edhe të katër Halifetë;Jusufi me Zelihan; etj. Vepra letrare Shtatëëndrat e Shqipërisë është me temëkombëtare e patriotike. Idetë që shfaq nëkëtë vepër janë plotësisht aktuale edhe sote kësaj dite. Është luftëtar i denjë kundërpolitikanëve të papërgjegjshëm dhe tëpandërgjegjshëm. Me rastin e zgjedhjevetë para demokratike në Shqipëri, më1923/4, Hafiz Aliu punon në dy rrafshe: nënjërin i drejtohet popullit, duke i thënë:“Sot zgjedhja e asamblistavet është nëdorët tuaj. Frikën, interesën flakeni prapakrahëvet. Për asamblist zgjidhni ata qëjanë të zotët e punës, janë fetarë të drejtë,atdhetarë të vërtetë edhe trima qës’tremben prej kujt...”, kurse në tjetrin udrejtohet “asamblistavet”, duke uatërhequr vërejtjen me fjalët: “Sot fati iShqipërisë është në duart e juaja”.

Ai është islamolog, sepse në fushë tëislamistikës ka dhënë një kontribut tëjashtëzakonshëm, duke shkruar e botuarartikuj të njëpasnjëshëm në revistën Zani iNaltë, nga viti 1924 deri në vitin 1929.Paraqitjet e Hafiz Ali Korçës në tubime tëndryshme linin mbresa dhe ndikonin teçdonjëri për nivelin e ngritur fetar e


kulturor, për temat e trajtuara etj. Ai ipërgatiste ato me kujdes, krejtësisht nëmënyrë të rregullt, ashtu siç e kërkontekoha, pra, në përputhje me shqetësimet epopullit, problemet edukative, me një fjalëme situatat dhe rrethanat e krijuara. Ashtusi në shkollat laike, edhe në shkollat islameai ishte reformator. Megjithatë referencakryesore në fushë të islamistikës për HafizAliun ka qenë përkthimi dhe komentimi iKur’anit (tefsiri). Sipas shënimeve që keminxjerrë nga vepra e tij, shohim se Hafiz AliKorça e kishte përfunduar përkthimin dhekomentimin e Kuranit në vitin 1920 në njështrirje prej 2,000 (dy mijë) faqesh, por përshkak të mungesës financiare nuk kishtearritur ta botonte. Ja se si shprehet ai përkëtë punë: “Para dhjetë vjet (1915-1920)dyk e vënë shumë llojesh Tefsirë përparapata shkruar gjër e gjatë mjaft tefsirë. Porpër qitjen e tij në dritë më duheshin mëtepër se dy mijë napolona; pra shtypjen ekëti e lashë për një kohë më vonë...” (ShihVëll. 8, fq. 11). Ky tefsir jo që nuk ështëbotuar, por mjerisht edhe dorëshkrimit tëtij me sa jam në dijeni, nuk i ka mbetur asnami, as nishani. (Vepra të pabotuara tëHafiz Ali Korçës kanë mbetur edhe shumëtë tjera, bile ç’është më e keqja, nuk dihetgjë për fatin e tyre). Një humbje e madhe,sidomos kur dihet se është shkruar ngadora e një mjeshtri të madh i kësaj fushe tëdijes, nga një njeri plot energji.

Ai ishte filolog i mirëfilltë, sepse i njihterrënjësisht gjuhën turke, persiane, arabe,frënge etj.; njihte gjerësisht dhe thellësishtedhe letërsitë e tyre. Se ka qenë vërtet itillë e dëshmon vepra e tij, që kryesishtështë rezultat i njohjes së këtyre gjuhëve.Kjo në një mënyrë mund të vërehet ngarreshtat e sipërshënuara. Ai ishtelargpamës, sepse shumë herët e kuptoi sebolshevizmi dhe komunizmi do të jenërrezik për shoqërinë njerëzore në

përgjithësi dhe për shoqërinë shqiptare nëveçanti, prandaj kësaj teme do t’i kushtojënjë vepër të veçantë me titullin e qëlluar“Bolshevizma a çkatërimi i njerëzimit”, tëcilën e botoi në vitin 1925. Ai ka qenëpedagog dhe drejtues i institucioneve tëlarta: ka qenë profesor i gjuhës arabe,turke, persiane dhe i letërsive të tyre,pastaj i matematikës, historisë,gjeografisë, si në shkollat laike, ashtu dhenë medresetë. Ka qenë Këshilltar iMinistrisë së Arsimit të Shqipërisë, Drejtori Përgjithshëm i Arsimit dhe Kryetar iKëshillit të Naltë të Sheriatit. Prej këtijpostit të fundit është shkarkuar me rastine botimit të veprës Shtatë ëndrrat eShqipërisë. Pra, njeri me kapacitet të lartë.

Ndërkaq në veprën e tij Hafiz Ali Korça– Jeta dhe vepra, e cila është në ballë tëserisë së botimit të dymbëdhjetë vepravepër të cilat po flasim këtu, e shtrirë në 376faqe, Ismail Ahmedi, duke u mbështetur nëveprat origjinale të dijetarit të madh, HafizAli Korçës, po ashtu e ndjek veprimtarinëpolitike-patriotike, kulturore-pedagogjiketë tij nga shumë aspekte dhe në hollësi. Kjoflet sesa me përkushtim i ka hyrë kësajpune të madhe. Përmes përshkrimit real tëaktivitetit politik, shoqëror, pedagogjik,letrar, kritik, gjuhësor, islam etj. të HafizAliut, të përfaqësuara në këtë vepërmonografike, Ahmedi na jep dhe shumë eshumë të dhëna e njohuri të shumta përrrethanat politike, ekonomike, arsimoreetj., pastaj për shumë personalitete tënjohur, pak ose aspak të njohur,revolucionarë ose reaksionarë tëperiudhës kur jetoi e veproi patrioti ynë,Hafiz Ali Korça.

LIBRI

34

FAMILJA

MERI UOKËR

Kur dy vite më parë hyra në grupin eserialit “Islami i përjetuar”, perceptimi impër Islamin sundohej nga paragjy kimi dhe

mosdija, teksa më neveriste trajtimi nga ana etij e gruas. Për mua shamia simbolizonteshtypjen e femrës, duke e kthyer në tëpadukshme, anonime dhe të pagojë dhe frytii kësaj shtypjeje ishte krijimi i një hierarkiefamiljare me bazë patriarkale – themeli bazë iShoqërisë Islame. Më ishte krijuar përshtypja,se ajo kishte ulur kokën para justifikimithyjnor të rolit të saj si grua dhe nënë.

Për realizimin e serialit “Islami ipërjetuar” janë kryer dy vite punë në 19vende të ndryshme me një grup xhirimimashkullor përjashto mua, të vetmen femër.Isha e vetëdijshme se duhej të tregoja sjelljeshembullore. Në mendjen time gruaja sipastraditës nuk duhej, as të shihej, as të dëgjohej.Udhëtimi i parë ishte në Mali – në njëkomunitet atipik që jetonte në djerrinë. Nëpërpjekje për të mbuluar çdo centimetër tëtrupit teksa meshkujt silleshin përreth memëngë të shkurtra, para se të lëvizja, vrisjamendjen se në cilat dhoma më lejohej të hyjadhe me cilët njerëz më lejohej të flisja.Ndërkohë pyesja veten nëse qëndrimi imishte rrjedhojë e reagimit ndaj një shoqërie

patriarkale ku rastisa. A përjetonte të njëjtënndjesi dorëzimi edhe një grua myslimanepara një situate të pamundur?

Gruaja e parë, të cilën e hasa në këtë vendishte shumë larg imazhit të mjegulluar të de -ri a tëhershëm për gruan muslimane. Ishtegruaja e një sheiku, i cili i ishte përkushtuarkth imit në Islam të fshatarëve paganë. Njëgrua e shkolluar dhe me nivel, më parë e ma -r t uar me një diplomat, ajo kishte hequr dorënga mënyra perëndimore e jetesës për ta zëv -endësuar me shaminë. Në mendjen time ajo ekishte dënuar veten me burgim të për j e -tshëm. Ndërkohë para meje s’shihja asnjë tëburgosur, as ndonjë skllave të tirani zuar, porpërkundrazi një grua të zgjuar dhe meautoritet, të themi një grua “me pantallona”.Ky lloj izolimi e kishte kompe nsu ar me njëvend të nderuar, duke i dhënë mundësinë tëushtronte kontroll nga brenda katër murevepa u përballur me njeri. Ajo hynte nëmarrëveshje me këdo, ishte kryefa mi ljare dhei dëgjohej zëri në punët e bashkëshortit.

Gruaja e emancipuar në Perëndimpërballet me konfliktin mes pranimit të saj sifemër, privilegjeve që e shoqërojnë këtë tipardhe mospranimin e kufijve, që cakton roli i sajsi grua, shoqëruar me gjithë kufizimet eimponuara nga mashkulli. Bazuar në njëkëndvështrim të tillë, gruaja në fjalë i kishte

NJË BOTË KU GRUAJASUNDON FUQIPLOTË(FRYTET E RIVLERËSIMIT TIM)Një grua e shkolluar dhe me nivel, më parë e martuar me një diplomat, ajo kishte hequr dorë nga mënyra perëndimoree jetesës për ta zëvendësuar me shaminë. Në mendjen time ajo e kishte dënuar veten me burgim të përjetshëm


FAMILJA

kthyer këto kufizime në privilegje. Në udhëtimin vijues në Nigerinë e veriut u

takova me dy gra që më bënë të ndryshoj mëtej mendim. Ishin dy pjesëtare të familjes sëSheik Zakzakit, një predikues i zjarrtë, i cili inxiste mbështetësit e tij ta zëvendësoninregjimin aktual imperialist perëndimor menjë shtet islam. Zejna Ibrahim, gruaja eZakzakit dhe Fatima Junusi, shoqja e sajpranuan të japin një intervistë mbi rolin egruas në Islam. Ato mbanin shami, ndërkohëqë mund të bisedonin vetëm me një grua.Producenti më kërkoi ta zhvilloj unëintervistën. Isha disi në ankth, sepse ishtehera e parë që kryeja një intervistë. Mëmundonte fakti se simpatitë e mia feministedo të më armiqësonin me të dy gratë. Mirëpoishin pikërisht këto simpati, për të cilën Zejnadhe Fatima treguan kureshtje. Edhe këtëherë, gratë ishin të arsimuara dhe të ngritura.Gjithashtu ato kishin mohuar mënyrënperëndimore të jetesës, që vlerësohej si një

shkallë më e lartë se Islami për sa i takontrajtimit të femrës.

Teksa u ula mbi një tapet në oborr, kufiri ipadukshëm që ndante mjedisin mashkullornga ai femëror ishte i mirëpritur dhe brendatij sundimi i gruas ishte i plotfuqishëm. Kyishte një kontrast i thellë me ndjesinë që mëishte krijuar duke qëndruar në vende memeshkuj, ku prania ime ishte trajtuar vetëmsi “mik nderi”. Kishim filmuar festimet efaljes, që shënonte fundin e muajit Ramazan.Kudo vetëm burra: 500 000 syresh, të mble -dhur për faljen e bajramit derdheshin ngadonë oborrin e Emirof Kanosë për të kryer ritine shenjtë – isha mirënjohëse që isha lejuar tëmerrja pjesë, por me çfarë çmimi, ama? Measgjësim të identitetit femëror?

Dhe ja tani ku marr frenat në dorë, në sajëtë gjinisë sime. U harrua ndjesia e inferio -ritetit dhe e përjashtimit, si një fillestare errethuar nga mjeshtra njohës të Islamit, nërolin e pjesëtares së një shoqërie patriarkale.Tashmë të përjashtuar ishin burrat. Përveçkameramanit dhe teknikut të zërit, të tjerëtduhej të qëndronin larg. Kameramani embuloi kamerën dhe kokën me një copë tëzezë – shamia e tij. Tashmë ndodhesha në njëbotë, ku ishte zëri i burrit që nuk dëgjohej.

Gjatë intervistës vura re frytet erivlerësimit tim. Gratë theksuan se shamiapërfaqëson mohimin e një sistemi tëpapranueshëm vlerash, që e poshtëron gruan,ndërsa Islami e ngre’ gruan në një vend tënderuar dhe të respektuar. “S’është liri kurthoni se gruaja duhet të zhvishet. Ështështypje, pikërisht sepse burrat i duan ashtu.”Për ne shtypja personifikohet tek shamia,

...S’është liri kur thoni segruaja duhet të zhvishet.Është shtypje, pikërisht sepseburrat i duan ashtu ...

“ “

36

FAMILJA

ndërsa për ato te minifundi dhe dekolteja. Atoishin të mendimit se në Perëndim gratëmashtrohen nga burrat. Më lanë të besoj se jemitë çliruara në një mënyrë, por të skllavëruaranga shikimi mashkullor. Sido që unë ngul këmbëmbi të drejtën e zgjedhjes së veshjes, s’mund tamohoj se kjo zgjedhje shpesh diktohet nga ajoçka do ta bëjë trupin tim më tërheqës për njëmashkull. Gruaja nuk mund ta përjashtojëpamjen e jashtme nga identiteti i saj si femër,prandaj ne biem në kurthin e konceptittradicional për femrën, ku rregullat vendosennga meshkujt.

Duke zgjedhur veshjen e shamisë, këto grakishin marrë një vendim të vetëdijshëm përpërca ktimin e rolit të tyre në shoqëri dhe mar r -ëd hë nies me meshkujt. Kjo marrëdhënie ishte ebazuar më tepër në respektin e ndërsjellë (njërespekt që mungon në marrëdhëniet ndër p e r s -o nale në Perëndim), në kundërshtim me mo d -elin zotëri/shërbëtore, që kisha krijuar në me n -dje. Shamia ishte dëshmi e përkushtimit fetar,urë lidhëse mes burrit dhe gruas, dhe që për Zej -nën dhe Fatimën ishte më i fortë se ideali politik.

Ku shfuqizohej nocioni im i shtypjes i lidhurme shaminë? Nëse përkufizimi i barazisëpërkthehej me vullnet të lirë, atëherë asshtypjen nuk mund ta trajtoja më si njësimptomë të Islamit. Gratë në fjalë kishin bërënjë zgjedhje. Në një farë mënyre, ato ishin më tëlira se unë – unë vetë kisha më pak kontroll mbifatin tim. Nuk mund t’i tregoja me gisht si tështypura duke harruar veten time. Jeta imendikohej nga meshkujt ashtu si jeta e tyre – porelementi i zgjedhjes tek e imja mungonte.Situata dhe argumentet e tyre kishin shërbyerpër të vlerësuar të metat lidhur me pikëpamjenmbi lirinë time.

(autorja është koordinatore produksioni nërealizimin e serialit “Islami i përjetuar” nga

BBC2. Marrë nga Impact Magazine).

Përktheu: A. GUNI

Fëmija ka një tru të kthjellët, sepse ainuk është i angazhuar me probleme,të cilat angazhohen me to të

mëdhenjtë, por në të njëjtën kohë ështëedhe mjet i mprehtë. Për këtë arsyevërejmë se fëmijët janë në gjendje tëmësojnë shumë shpejt dhe të mbajnëmend shumë. Mësimi në fëmijëri ështëmë efektiv, se sa më vonë. Para neshshtrohet pyetja se çfarë mësojnë fëmijëttanë?

Nëse ia hedhim një vështrim situatëssë fëmijëve tanë shohim se një numër ikonsiderueshëm i tyre mësojnë këngë,emra këngëtarësh, emra lojtarëshfutbolli, emra artistësh etj. Ndërsa nëprogramin e tyre nuk ekziston se duhettë mësohet diçka nga Kurani apo hadithii Muhamedit sal-lallahu alejhi ue selem.Nëse i qorton prindërit e tyre për një gjëtë tillë, ata arsyetohen se nëse do t’uabënin fëmijëve një program ku tëmësojnë Kuran apo hadith do tëngarkohen shumë dhe kjo do të ndikojë

SI TAKULTIVOJMËLOGJIKËN EFËMIJËS?Mësimi në fëmijëri është më efektiv, se sa mëvonë. Para nesh shtrohet pyetja se çfarëmësojnë fëmijët tanë?


FAMILJA

në përgatitjen e mësimeve shkollore.Pra, ne jemi pranë një situate, e cila

kërkon prej nesh që të jemi sa më tëkujdesshëm për të ardhmen e fëmijëve tanë,duke shfrytëzuar dhuntitë e tyre intelektualenë dobi të tyre. Për të arritur një gjë të tillë dotë përmendim disa gjëra për të cilat duhet tëkujdesemi për to.

Fillimisht prindi duhet t’i japë përparësimësimit të Kuranit.

Nëse prindi i mëson Kuranin fëmijës sëvet do të ketë shpërblim prej Krijuesit të tij.

Na përcjell Hakimi, se i Dërguari i Allahutsal-lallahu alejhi ue selem ka thënë: “Kushlexon Kuran, ua mëson të tjerëve dhe punonme te, Ditën e Kiametit do të ketë mbi kokënjë kurorë prej drite si dielli. Ndërsaprindërit e tij do të vishen me një petk të cilinnuk e ka askush, e do të thonë pse u veshëmne me këtë petk. Do t’u thuhet për hir tëKuranit që ia keni mësuar fëmijës tuaj.”

Pas Kuranit prindi duhet që t’i mësojëfëmijës së vet ndonjë hadith të Muhameditsal-lallahu alejhi ue selem, duke zgjedhur përkëtë hadithe të shkurtra dhe të lehta për ngakuptimi, që i përshtaten moshës së fëmijës.Sa për ilustrim kemi hadithin, të cilin na epërcjell Tirmidhiu nga Rebia ibën Shejban,radijallahu anhu, ku thotë: “I thashë Hasanitbirit të Aliut radijallahu anhu: Çfarë kembajtur mend nga Muhamedi sal-lallahualejhi ue selem. Ai tha: kam mbajtur në mendnga i Dërguari i Allahut kur ka thënë: Largojuprej gjithçkaje që është e dyshimtë, epërmbaju asaj që nuk është e dyshimtë.Vërtetësia shpie në siguri, kurse gënjeshtranë dyshim.”

Enes ibën Maliku ka pasur një vajzë. Ajo ekishte mësuar librin e tij el Muvetapërmendësh. Kur e shpjegonte imam MalikuMuvetanë para nxënësve të tij ajo rrinte afërderës, dhe kur ndokush nga nxënësit e tijgabonte ajo i binte derës, kurse imamMalikut i kujtohej dhe menjëherë e

përmirësonte!Pasi prindi ta ketë stolisur fëmijën e vet

me mësime të hadithit ai duhet t’ia mësojëatij lutjet e përditshme, të cilat na i kamësuar i Dërguari i Allahut sal-lallahu alejhiue selem, siç janë: Lutja e ushqimit, çfarëthuhet kur hyjmë dhe kur dalim nganevojtorja, çfarë thuhet kur hipim në mjetete udhëtimit, çfarë pas namazit, lutjet emëngjesit dhe të mbrëmjes. Abdulla ibënAbasi radijallahu anhu thotë: Një herë ishatek tezja ime Mejmuneja. Aty erdhi Muezinipastaj doli për namaz duke thënë: “O Zot bëjedritë zemrën time, gjuhën time, para meje,prapa meje, mbi mua dhe nën mua. O Zot mëjep mua dritë.” (Ibni Huzejme)

Por nuk është e ndaluar që t’u mësohenfëmijëve poezi dhe vjersha, me qëllim që tapasurojnë fjalorin e tyre dhe të bëhen mëentuziastë në dashurinë ndaj fesë dhe tëdërguarit të tyre, dhe duke i larguar ata ngapoezitë dhe vjershat, që ndikojnë nëshkatërrimin e moralit të tyre.

Këtu mund t’ia bashkëngjitim edhemësimin e disa shprehjeve, teksteve apokëshillave nga gjeneratat e para, të cilëtmerren si shëmbëlltyrë për ta, si përshembull këshilla e Abdullah ibën Mesuditradijallahu anhu, i cili na thotë: “Kush ka tëmira, Allahu i ka dhënë atij. E kush është imbrojtur nga të këqijat Allahu e ka mbrojturatë.”, kurse në një rast tjetër thotë: “Gjëja mëe nevojshme për njeriun në sipërfaqen etokës është që ai ta frenojë gjuhën.”

...Për t’i dhënë kurajë fëmijësqë të mësojë ai duhet tëshpërblehet, qoftë duke elavdëruar gojarisht, apo duke idhënë atij ndonjë dhuratë...

“ “

38

FAMILJA

Kur duhet të mësojë fëmija?Koha më e mirë për të mësuar fëmija

është që nga mosha pesë deri në moshënpesëmbëdhjetë vjeçare, siç e vlerësojnëpedagogët: periudha e artë. Pas namazit tësabahut, kur truri i tij është i kthjellët dhebarku i tij është i zbrazët. Këto janë dyfaktorë që ndihmojnë në procesin ekuptimit të shpejtë.

Për t’i dhënë kurajë fëmijës që tëmësojë ai duhet të shpërblehet, qoftë dukee lavdëruar gojarisht, apo duke i dhënë atijndonjë dhuratë, e cila do ta nxitë atë për tëvazhduar mësimin. Na përcillet seSalahudin Ejubi njëherë ishte duke kaluarmes ushtarëve, kur dëgjoi zërin e njëfëmije, i cili lexonte shumë bukur Kurandhe iu afrua atij. Ai ishte me prindin e vet.Për shkak të leximit të tij të bukur eshpërbleu atë me ca gjëra ushqimore.Ndërsa prindit të tij si shpërblim që ekishte përgatitur djalin e tij i dhuroi njëpjesë të tokës së vet.

Ndërsa Ibrahim Ed’hemit i thoshtebabai i vet: O biri im mëso hadith, sa herëqë të mësosh një hadith do të kesh njëdërhem dhe kjo u bë shkak që unë të mësojhadithin, na tregon ai.

Si përfundim: Prindi duhet ta mbrojëfëmijën e vet nga gjërat, që e pengojnë përtë mësuar. Ndër më të rëndësishmet ështëqë ai të mbrohet nga mëkatet. Ibën KajimiAllahu e mëshiroftë në librin e tij “ElXhevabul kafi” thotë: “Mëkatet e dëmtojnëmeditimin e njeriut. Truri i njeriut ka dritë,mëkatet e shuajnë atë dritë. E kur të shuhetajo dritë atëherë dobësohet të menduarit.”

Gjithashtu duhet që fëmija mos tëngopet shumë, sepse të ngopurit e shpiedrejt përtacisë. Por shumë e rëndësishmeështë që prindi mos ta ndërpresë duanëpër fëmijët e vet...

Përktheu: Enver AZIZI

PËRGATITI: BASHKIM BAJRAMI

Nëpër Medinë u përhapë lajmi i rëndë, i cilierrësoi dritën dhe hapësirat qiellore tëmbarë Arabisë, për vdekjen e më të

dashurit, Muhamedit sal-lallahu alejhi ueselem. Sahabët i goditi një pikëllim i madh,por në këtë çast u paraqit i dituri, i urti,besniku Ebu Bekri dhe iu drejtua me këto fjalëtë arta besimtarëve: “Ai që e ka adhuruarMuhamedin le ta dijë se ka vdekur, e kush eadhuron Allahun dhe e beson atë, le ta dijë seAllahu është i gjallë. Ai kurrë nuk vdes.”

Ai që e ka adhuruar Ramazanin le ta dijë seRamazani ka shkuar e ai që e ka adhuruarZotin e Ramazanit le ta dijë se është i gjallëdhe nuk vdes.

Allahu Fuqiplotë e ka urdhëruar tëDërguarin e Tij, si dhe të gjithë muslimanët, qëmos ta ndërpresin adhurimin deri në vdekjepa marrë parasysh angazhimet, situatat,sprovat që i godasin, por të jenë tëpaluhatshëm ndaj adhurimeve.

ADHUROJEALLAHUNDERI NËVDEKJE

Allahu thotë: “Dhe adhuro Zotin tënd deri sa të arrije pashmangshmja e sigurt (vdekja).” (Hixhr, 99).


TEFSIR

Kurejshët filluan ta godasin të Dërguarin eAllahut me shpifje të ndryshme duke e quajturmagjistar, rrenacak, i çmendur, përçarës, dukeu tallur me fenë e Allahut, filloi t’i ngushtohetgjoksi Pejgamberit sal-lallahu alejhi ue selem,por atij i zbritën porosi hyjnore, duke ekëshilluar me falënderim, lavdërim, sexhdedhe adhurim të vazhdueshëm.

Allahu thotë: “Dhe adhuro Zotin tënd derisa të arrij e pashmangshmja e sigurt (vdekja).”(Hixhr, 99).

Ibën Kethiri thotë se fjala në ajet el-jekin (epashmangshmja e sigurt) është vdekja, të këtijmendimi janë Muxhahidi, Salim ibën Abdullahibën Omeri, Hasan Basriu, Katadja e shumë tëtjerë. E jo siç pretendojnë sufitë, se fjala el-jekin do të thotë njohja e Allahut, dhe me këtënënkuptojnë që kur robi arrin ta njohëAllahun plotësisht, atëherë bien detyrimet dheadhurimi ndaj Tij. Kjo pa dyshim është kufër imadh, që të nxjerr nga feja, siç është mendimii të gjithë dijetarëve si Sheukani, Ibën Kethirietj.

Allahu thotë: “Unë nuk i krijova xhinët dhenjerëzit për tjetër përveçse të më adhurojnëMua.” (Dharijatë, 56).

Aliu radijallahu anhu thotë, se nuk i ka

krijuar Allahu xhinët dhe njerëzit, pos që t’iurdhërojë me adhurim. Ndërsa imam Shafiuthotë se i ka krijuar për një çështjemadhështore shumë të rëndësishme, që përkëtë i dërgoi edhe të gjithë pejgamberët vetëmqë ta adhurojnë Allahun.

Çka është adhurimi? - Namazi, zekati,agjërimi dhe haxhi, apo është një përkufizimmë i gjerë dhe gjithëpërfshirës? Shejhul IslamIbën Tejmije, jep këtë përkufizim: “Adhurimiështë emër përmbledhës për çdo gjë që doAllahu prej fjalëve apo veprave të jashtme dhetë brendshme”. Prej fjalëve: siç ështëshqiptimi i shehadetit, dhikri, fjala e mirë etj.,prej veprave: namazi, haxhillëku, respektimi iprindërve, lëmosha etj., të brendshme: frika,mbështetja, shpresa tek Allahu etj.

Për këtë qëllim të madh i krijoi qiejt etokën, xhenetin e xhehenemin, i çoi tëdërguarit, i zbriti librat.

Nga kjo kuptohet se kur njeriu e besonAllahun, dhe e di si ta besojë e ta adhurojë, eka kuptuar qëllimin e ekzistencës së tij, dhe etërë jeta e tij është adhurim dhe njësim iAllahut. Kjo ka qenë edhe moto e të gjithëpejgamberëve të Allahut “adhuroni Allahun emos i bëni shok (shirk) Atij në asgjë.” Nisa 36.Shirku është prej mëkateve të mëdha, qëAllahu nuk e fal siç thotë në KuraninFamëlartë: “Vërtetë Allahu nuk fal atë që i bënshok Atij, dhe fal përveç kësaj (çdo gjë tjetër)këdo që ai dëshiron.” (Nisa, 48).

Allahu na tërheq vërejtjen nga shirku, qëështë një prej rreziqeve të mëdha që e humbnjeriun dhe e shpie në zjarrin e xhehenemit.Prej llojeve të shirkut të njohur janë kërkimi indihmës nga të vdekurit (në turbe, varreza),magjia, besimi në fallxhorët, hajmalitë,adhurimi i këngëtarëve, sportistëve, artistëveetj. Muslimani duhet t’i mohojë të gjithaadhurimet përveç adhurimit ndaj Allahut,edhe kjo është kuptimi i fjalës “la ilahe il-lallah”, që duhet të praktikohet në jetën epërditshme.

Para se të bësh qoftë edhe një hap të vetëm

40

TEFSIR

e ke për detyrim ta njohësh rrugën në të cilënke suksesin dhe shpëtimin. Mos e lodh vetenme vepra të shumta, sepse zotëruesit eveprave të shumta nuk i bëjnë dobi asgjë,përveçse lodhet në këtë botë nga kjo gjë dhedënohet në ahiret e për këtë duhet ta dish paraçdo gjëje, se cilat janë kushtet, të cilat duhet tëplotësohen, që vepra të pranohet. Është edomosdoshme që të plotësohen dy kushte përçdo vepër, se përndryshe nuk pranohet:

E para: pronari i veprës të ketë si qëllimvetëm kënaqësinë e Allahut (sinqeriteti).

E dyta: Ajo të jetë në përputhje me Sunetine Pejgamberit.

Shumë vepra tek ne i bëjnë me bindjen, seështë adhurim e ato nuk janë të pranuara tekAllahu, për arsye se nuk e plotësojnë njërinprej kushteve, si p.sh. dhikri i kelimetuihidt(apo siç njihet: qelimet) mund të bëhet mesinqeritet, por nuk është në përputhje meSunetin e Pejgamberit dhe për këtë arsyerefuzohet, siç transmetohet nga Aishja sePejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem kathënë: “Kush bën një vepër që nuk është prejveprave tona ajo është e refuzuar.” (Buhariu,Muslimi).

Tërë jeta jote duhet të jetë në adhurim meatë që Allahu është i kënaqur, se për këtë arsyeje krijuar, por edhe vdekja jote duhet të jetëpër Allahun, siç thotë Allahu në librin e Tijfisnik: “Thuaj (O Muhamed): Vërtet, namaziim, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime janëpër Allahun, Zotin e botëve. Ai nuk ka asnjëshok dhe për këtë unë jam urdhëruar dhe unëjam i pari i muslimanëve.” (Enam 162-163).

Ibën Kethiri thotë: Allahu e ka urdhëruar tëDërguarin e Tij, që t’i tregojë idhujtarëve(mushrikëve), që adhurojnë dikë tjetër posAllahut, dhe therin jo në emër të Tij, se kjoështë në kundërshtim me mësimet e Allahut;se namazi duhet të jetë për Allahun, therjaduhet të bëhet në emër të Allahut, i cili nuk kashok.

Por edhe e tërë jeta e muslimanit duhet tëjetë në adhurim për Allahun, prandaj mësimi

yt, puna jote, ushqimi yt, vizitat etj., nëse i bënme nijet të pastër ato do të llogariten adhurim.

Ilaçi kryesor për qetësimin e shpirtit,zemrës dhe mendjes, nuk është as pasuria e aspozita, e cila është dëshmuar edhe në praktikë,ku njerëzit kanë shpenzuar të holla të shumtanë medikamente e konsulta të shumta mepsikiatër e psikologë, lodhje duke vrapuar pasilaçit që e qetëson shpirtin; por kot, derisa ikapën më në fund këshillat hyjnore dheporositë pejgamberike, dhe aty më në fund egjetën ilaçin me adhurim, duke e përmendurAllahun, siç thotë Allahu: “Me përmendjen eAllahut qetësohen zemrat...”

Dije o musliman, se Allahu nuk ka nevojëpër adhurimin tënd, se Ai është Krijuesi igjithësisë, Furnizuesi, i Plotfuqishmi, që nukështë i nevojshëm për krijesat e Tij, por nejemi të nevojshëm për adhurimin, se na afrontek Allahu, na qetësohen zemrat, jemi nënmbrojtjen e Allahut, na hapen dyert e riskut,zbret ndihma e Allahut, forcohen muslimanët,ku shkak i dobësimit të muslimanëve, që sot ujanë vërsulur armiqtë si kafsha e uritur ndajpjatës është lënia pas dore e farzeve të Allahut.

Mos përto, o musliman, t’i falësh pesëkohët e namazit, mos u bë koprrac dhe nuk ejep zeqatin, apo mos të shkosh tani nëhaxhillëk e ta përjetosh afërsinë tënde meAllahun në Arafat e të kthehesh i pastër ngamëkatet. Kjo është kënaqësi, e cila nukharrohet, që nesër kur të dalësh para Krijuesittënd ta kesh të mbushur llogarinë tënde mevepra të mira e të na mbulojë Mëshira eAllahut, se vetëm veprat tona nuk mjaftojnëpër të hyrë në xhenet. Siç ka ardhur në hadithpër atë personin që i ka bërë adhurim Allahut500 vite dhe ka kërkuar të hyjë në xhenet meveprat e tij, por kur e pa’ se nuk ka mundësi tëmbulojë me to vetëm dhuntinë e syrit, që na kadhuruar i Mëshirshmi, atëherë kërkoi të hyjëme mëshirën e Allahut.

Po ti, o musliman, pyete vetën sa ditë,muaj apo vite i ke bërë adhurim Allahut?!


HADITH

SHKRUAN: LULZIM SUSURI

Zinxhiri i hadithit: Hadithin e lartpërmendur e përcjell Ibën

Abasi, radijallahu anhu, dhe e shënon imamAhmedi në Musnedin e tij, 1/277, 311, EbuDavudi në “Sunen”, nr. 3905. Këtë hadith esaktëson Abdurrahman ibën Hasen ibënMuhamed ibën Abdulvehab nëlibrin e tij: “Fet’hul mexhid”,fq. 292, ndërsa shejh Albanikëtë hadith e konstaton sihadith hasen (të mirë),pra shkallë kjo pak më eulët se ajo, por mjaft emjaftueshme për t’ubazuar dhe për tëpunuar me të. Nuk duatë lë pa përmendurfaktin se shejh Albanihadithin e lartpërmendure ka gjykuar vetëm nga ana ezinxhirit të tij, kurse shejh

Abdurrahmani e saktëson bazuar në metnin(tekstin) e hadithit. Tekst ky i cili për ngakuptimi i tij është mjaft i njohur dhe imbështetur në argumente të sakta fetare,qofshin ato nga Kurani apo Suneti.

Komentimi i hadithit: Ky hadith flet për rrezikun e të mësuarittë ndonjë diturie përmes së cilës njerëzit

pretendojnë se mund ta njohintë ardhmen apo gjërat e

fshehta. Ata i mësojnëkëto gjëra me

pretendimin se janëduke mësuar pjesënga shkenca eastronomisë dhekështu mundohen tëarsyetohen para të

tjerëve, kurse në faktmësimet e tyre, siç

thotë edhe vetë Profeti,sal-lallahu alejhi ue selem,

nuk janë asgjë tjetër veçse

ASTROLOGJIASHKENCË APO MAGJI?

1 Astrologji - Dituri e rreme, që përpiqet të parashikojë ngjarjet dhe fatin e njerëzve, duke vëzhguar vendosjen etrupave qiellorë. E kundërta e saj është astronomia, e cila bazohet mbi fenomenet fizike dhe vëzhgimet e bazuaranë shkencë. Fillimisht astrologjia përfshinte në vetvete edhe studimin e yjeve për efekte shkencore, por më pasu nda në astrologji dhe astronomi, edhe për faktin e luftës së ashpër që iu bë nga të gjithë dijetarët muslimanëpa dallim, si dhe prej mashtrimeve të vazhdueshme të astrologëve që i demaskuan në popull (shën. red.).

Na përcillet nga Ibën Abasi, Allahu qoftë i kënaqur me të, se ka thënë: “E kam dëgjuar të Dërguarin eAllahut, paqja dhe lëvdatat e Zotit qofshin mbi të, se ka thënë: “Kush mëson diçka nga astrologjia1, dukepretenduar se përmes asaj dije mund t’i njohë të fshehtat e së ardhmes ai ka mësuar pjesë nga magjia, samë shumë që e shton këtë dituri, aq më shumë zhytet në mëkat (magji)” .

42

HADITH

magjia vetë. Me këtë hadith nuk kemi siqëllim të flasim për shkencën e astronomisënë përgj i th ësi, por me të kemi si qëllimshtjellimin e çështjes, se përmes njohjes sëpozitave të yjeve apo planetëve, njeriu: amund ta mësojë të ardhmen e tij dhe a ilejohet ta mësojë këtë pjesë të kësaj shkence,e cila pret endon njohjen e së ardhmes.Shejhul Isl a m Ibën Tejmije thotë: “Me fjalën“as tr o lo gji” këtu kemi si qëllim argument -im in dhe pretendimin, se përmes gjendjes sëyjeve në qiell njeriu mund të dijë të ardhmene tij në tokë” (Marrë nga Fet-hul mexhid, fq.290).

Fjala e Profetit, sal-lallahu alejhi ueselem:

“Kush mëson diçka nga astrologjia”Dija e yjeve ndahet në dy pjesë, ajo e

lejuara dhe tjetra e ndaluar. Pjesa e lejuar(astronomia) është të mësuarit përmes sajpozitën e yjeve apo planetëve në qiell, epërmes saj të mësohen rrugët dhe drejtimetpër të udhëtuar si ditën ashtu edhe natën, sinë tokë ashtu edhe në det. Të mësohendrejtimet e tokës, lindja, perëndimi, veriudhe jugu e kështu të mësohet drejtimi ikibles. Njohjen e lëvizjes së diellit dhe hënësqë përmes saj të mësohen kohët e adhurimit,si p.sh. koha e namazeve, ajo e agjërimit, ditae bajramit etj.

Ndërsa pjesë e ndaluar në këtë shkencëkonsiderohet mësimi i çështjeve, nga të cilatpretendohet se përmes tyre mësohet eardhmja e njeriut, kur do të lindë ai, sa do tëjetojë, kur do të vdesë... apo pretendimeve sepërmes saj mund ta marrin vesh njerëzit sekur do të ndodhin luftërat, ku do të ulen apongrihen çmimet e tregut... etj.

Bazuar në shpjegimet e lartpërmenduraarrijmë në përfundimin, se teksti i hadithittë mësipërm ka si qëllim kritikën dhendalimin e asaj pjese të dijes së yjeve, e cilaedhe pse pretendohet se është pjesë e

shkencës në fakt është magji e qartë, apo ethënë më saktë futet në llojet e magjisë sipaskuptimit të gjerë të kësaj fjale të fundit.

Fjala: “duke pretenduar se përmes asaj dije mund t’injohë të fshehtat e së ardhmes”

Njeriu vetëm mund të pretendojë se injeh të fshehtat e së ardhmes. Ai sado tëmësojë dhe sado të arrijë të jetë isuksesshëm dhe i ditur në këto lëmi, apoedhe lëmi të tjera çfarëdo qofshin ato,përmes të cilave mund të pretendojë një gjëtë tillë, ai vetëm se e ka mashtruar veten e tijdhe i ka mashtruar ata që i besojnë atij. Pra,pa marrë parasysh dituritë sa mund tëpërparojnë, shkencat të lulëzojnë dheteknologjia të përparojë, prapë se prapë eardhmja për njeriun mbetet e panjohur dhepjesë e së fshehtës, të cilën nuk mund tazbulojë me asgjë. Njerëzit që merren memësimin e këtyre çështjeve përmes të cilavepretendojnë se mund ta dinë të ardhmenpara se ajo të ndodhë ndahen në dy grupe:

a) Ata që besojnë se me të vërtetë përmesasaj diturie e njohin të ardhmen, pra, emësojnë, praktikojnë dhe ua tregojnë tëtjerëve, duke besuar se ajo që thonë është evërtetë.

b) Ata që në fakt nuk e besojnë një gjë tëtillë në vetvete, por megjithatë u japin lajme

...pa marrë parasysh dituritësa mund të përparojnë,shkencat të lulëzojnë dheteknologjia të përparojë,prapë se prapë e ardhmja përnjeriun mbetet e panjohur dhepjesë e së fshehtës...

“

“


HADITH

të tjerëve dhe parashikojnë për ta. Ajo që inxit për të vepruar gjëra të tilla në shumicëne rasteve këtë lloj njerëzish janë interesatekonomike, ngase tek të tjerët gjejnë terrentë lirë për shkak të besimit të dobët që kanëkëta të fundit.

Fjala: “ai ka mësuar pjesë nga magjia”Të mësosh astrologjinë me pretendimin

se përmes saj mund të arrihet deri tek njohjae së ardhmes, atëherë kjo lloj diturie futet nërrethin e dijeve të ndaluara mësimi i tëcilave është haram, bile shpeshherë kufër.Magjia është disa llojesh, por ne nuk do tëndalemi të flasim për të. Neve në këtë rast naintereson të dimë se prej kujt lloji të magjisëështë edhe pretendimi i atyre që thonë se edimë të ardhmen, ku më e zakonshmja ështëse parashikuesit e së ardhmes përmesshenjave dhe riteve të tyre mundohen tanjohin të ardhmen. Parashikuesit e sëardhmes ndahen në dy grupe kryesore:

-Ata që vërtetë kanë kontakte me xhinëtdhe inspirohen prej tyre për të parashikuargjëra, të cilat xhinët mundohen t’i dëgjojnënë qiell, duke hipur njëri mbi tjetrin. Këta tëfundit ndodh që të dëgjojnë ndonjë lajm ngaAllahu dhënë melaqeve e pastaj ta sjellin atëlajm deri tek veshi i magjistarit. Por ndodhqë në shumicën e rasteve Allahu i gjuan meyje këta shejtanë e kështu i djeg para se atata sjellin lajmin e qiellit deri në tokë. Nukduhet harruar, se edhe atëherë kur xhinëtarrijnë të sjellin ndonjë lajm nga qielli deritek veshi i magjistarit, këtij lajmi i shtojnëedhe nëntëdhjetë e nëntë gënjeshtra.Njerëzit kur e dëgjojnë këtë lajm dhe arrin ailajm të realizohet duke u bazuar në një lajmtë saktë i harrojnë nëntëdhjetë e nëntë tëtjerat që nuk janë realizuar dhe fillojnë tëkrijojnë bindjen, se parashikuesi realishtthotë të vërtetën. Pra, e krijojnë bindjenvetëm nga një përqindëshi i saktësisë sëlajmit të tij e nuk e krijojnë bindjen nga

nëntëdhjetë e nëntë përqindëshi igënjeshtrave të tij.

Lloji i dytë i parashikuesve janë: Ata që nëfakt nuk kanë kurrfarë lidhje me botën exhin ëve, por bindjet e tyre i ngrenë mbimës ime të kota, si shenjat e duarve, mbe tu -ri nat në filxhanin e kafesë, zogjtë që flu tu ro -jnë apo ulen në vende të caktuar, lëvizja dhepozitat e caktuara të yjeve, ku kjo e funditbën pjesë në shkencën e astronomisë etj.

Dua të përmend edhe një dallim mesparashikuesit që bashkëpunon me xhinëtdhe atij që parashikon vetëm përmes yjeve,se i pari mund t’ia qëllojë ndonjëherë përndonjë çështje. Kurse ky i fundit nuk mundt’ia qëllojë asnjëherë, përveç nëse ka folurkot dhe rastësisht mund të ndodhë që tëvërtetohet parashikimi i tij, gjë e cila ashtuka qenë e shkruar nga Allahu të ndodhë, kunë këtë rast mund të jetë fitne apo sprovë, sipër parashikuesin ashtu edhe për atë që edëgjon apo i beson atij.

Dispozitat e sheriatit mbi të mësuarit e këtyre dy llojeve të parashikimit:

Të mësuarit e llojit të parë pa kurrfarëdyshimi është kufër. Disa nga dijetarët kanëthënë se edhe të mësuarit e magjisë për takundërshtuar atë konsiderohet kufër,prandaj sipas tyre nuk duhet të guxojmë t’iafrohemi në asnjë mënyrë magjisë.

Sa i përket llojit të dytë të parashikimit tëfatit dijetarët kanë disa mendime për këtëçështje; disa e ndalojnë dhe e konsiderojnëatë pjesë të kufrit. Ca të tjerë fillimishtndalen nga një gjykim i tillë, nëse njeriu imëson këto gjëra për t’i kundërshtuar apopër kuriozitet duke mos i besuar dhe dukemos punuar me to. Por që të dy palët në fundjanë të pajtimit, se ai që i mëson këto llojkotësish duke i besuar, apo duke punuarsipas mësimeve të tyre, apo edhe vetëmduke i mashtruar të tjerët vetëm që tëpërfitojë prej tyre, edhe pse mund të mos i

44

HADITH

besojë ai vetë, ky lloj njeriu del nga Islamidhe konsiderohet qafir. Lind pyetja: pse tëkonsiderohet qafir, kur ai vetë nuk i besonato gjëra? Themi se nuk na intereson besimii tij i fshehtë; neve na intereson se ai mepunën e tij është duke i nxjerrë të tjerët ngaIslami dhe po bëhet shkaktar për fesad nëtokë. Po ashtu mund të lindi dyshimi psePejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, tëmësuarit e astrologjisë për qëllimin e njohjestë së ardhmes e futi në llojin e magjisë, dukemos lënë rrugë për dyshim në këtë çështje,kur ne e dimë se kjo lloj dije fillimisht nuk katë bëjë me kufrin, sepse të mësuarit e pozitëssë planetëve nuk është kurrfarë kufri?

Këtu themi se mësimi i kësaj dije meqëllimin e njohjes të së ardhmes vetvetiufutet në llojin e magjive, edhe pse kjo futjenë magji fillimisht është sipas kuptimit tëgjerë të fjalës magji, kuptim ky i cili do tëthotë se: çdo dije, fjalë, vepër apo gjestpërmes të cilit krijohet bindja se njeriumund të njohë të ardhmen konsiderohetmagji, sado që i shtohen bindje më të mëdha,apo qëllime dhe dëme më të rrezikshmepërmes të cilave largohet nga Islami, atëherëedhe më tepër futet në magji apo thënëndryshe në kufër.

A lejohet t’i pyesim parashikuesit e fatit apot’i lexojmë shkrimet e tyre:

Nuk lejohet pyetja e tyre, as leximi iparashikimeve të tyre. Kjo dispozitë vlen përtë gjithë muslimanët pa marrë parasysh a epyet duke i besuar apo duke mos i besuar.Edhe pse ta pyesësh parashikuesin për fatine tij, duke mos i besuar aspak, nuk mund tafusim fillimisht në gradën e qafirëve, por kyperson konsiderohet mëkatar me mëkat tëmadh, i cili më pas mund të kalojë edhe nëkufër. Rreth kësaj çështje ndër të tjeratransmetohen edhe këto dy hadithe tëProfetit, sal-lallahu alejhi ue selem:

Na përcillet nga disa prej grave të

Pejgamberit (Hafsës), se ai ka thënë: “Kushshkon tek ndonjë parashikues (fati) dhe epyet atë për diçka nuk i pranohet namazidyzet ditë”. (Muslimi, nr. 2230) dijetarët epërmendin këtë hadith për njeriun që e pyetparashikuesin duke mos i besuar.

Na përcillet nga Ebu Hurejre, radijallahuanhu, se i Dërguari, sal-lallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Kush shkon tekparashikuesi dhe i beson asaj që ai thotë, ai eka mohuar atë që i është zbritur Muhamedit(Kuranin)”. (Ebu Davudi, nr. 2230, Tirmidhiu,nr. 135, Nesaiu në librin e tij “Sunen el-Kubra”, 10/124. Hadithi është sahih).

* * *-Askush nuk ka të drejtë t’i keqpërdorë

yjet për interesa të tij, apo përmes tyre t’isprovojë njerëzit dhe kështu t’i nxjerrë ngaIslami. Allahu i Lartësuar u ka dhënë yjevedetyra të caktuara dhe i ka krijuar me urtësi,gjëra të cilat janë përmendur në Kuran dheassesi nuk duhet të krijohen bindje tëcaktuara, se yjet vlejnë për diçka tjetër postri gjërave.

Imam Buhariu, Allahu e mëshiroftë,shënon se Katade ka thënë: “Allahu i krijoiyjet për tri gjëra: Zbukurim për qiellin, për tëgjuajtur shejtanët dhe shenja për t’uudhëzuar udhëtarët. Kush pretendon se yjetkanë ndonjë funksion tjetër ai ka gabuar kadalë (nga Islami) dhe ka marrë përsipër tëflasë rreth gjërave për të cilat nuk ka aspakdije”. (Fet-h el-Bari, 2/295) Argument përfjalën e Katades janë fjalët e Allahut: “Jua

...Mjerë ky njeri i “shkolluar”, icili nuk i beson besëtytnitë eprapambetura, por i shkreti ngaana tjetër i beson besëtytnive“bashkëkohore”...

“ “


HADITH

kemi zbukuruar qiellin më të afërm me yje tëshkëlqyeshme dhe i kemi bërë ato si predhapër të larguar djajtë.” (Mulk, 5).

“Ai ka vënë edhe shenja të tjera, si dheyjet, nëpërmjet të cilëve njerëzitorientohen.” (Nahël, 16).

Nuk duhet ta keqkuptojmë fjalën “orien t -im”, e cila vjen nga fjala arabe “hidaje”, që dotë thotë “udhëzim” e kështu të mendojë di -ku sh se me këtë udhëzim është si qëllim udh -ëzimi tek e mira për gjërat e ardhshme. Porsipas të gjithë ajeteve kuranore, hadi the veprofetike dhe komenteve të dijetarëve apogjuhëtarëve me fjalën “udhëzim” është siqëllim udhëzimi në rrugët e kësaj bote. Pra,udhëzimi nëpër male, dete, shkretëtira etj.

Fjala: “sa më shumë që e shton këtë dituri aq më shumë zhytet në mëkat (magji)”

Fillimisht e kuptuam se të merresh mediçka të tillë është e ndaluar, është mëkat imadh, i cili kalon në kufër. Ndërsa kjo fjalëna mëson se njeriu sa më shumë që thellohetnë këso diturish, në këso punësh, aq mëshumë zhytet ai në kufrin e magjisë.

Vërejtje: Këtu nuk dua të lë pa përme nd urnjë sprovë të kohëve tona me të cilën mediet,si të shkruara ashtu edhe të dëgjuara dhe tëshikuara i kanë sprovuar njerëzit në për -gjithësi, e kjo është horoskopi. Këtë spr o vëmund ta gjesh në çdo cep të secilës gazetë aporeviste, në radio apo televizion dhe kudo tje -tër. Në kohën tonë zakonisht ata që e më sojnëastronominë për këso qëllimesh me nd i met etyre për parashikimin e së ardhmes i ve nd -osin në këso shkrimesh, pra, në horoskop.

Njerëzit përmes tij përfitojnë vetëmhum bje kohe, dehje të trurit, mashtrim tëqartë, marrje të vendimeve të ngutshme dhetë gabuara bazuar në horoskop e jo në arsyedhe argumente të fesë; dhe në fund përfitimimë i madh i tyre është dalja nga feja. Në këtëmënyrë hartuesit e këtyre lloj rubrikave arr -i j në të luajnë me njerëzit duke i urdhëruar të

punojnë apo të largohen nga vepra të ndr y -sh me, arrijnë që njerëzit t’i bindin për t’ibesuar më shumë horoskopit, se sa fjalës sëAlla hut apo asaj të Dërguarit, sal-lallahu alej -hi ue selem. Shpesh e kam pyetur veten, seçfarë përfitojnë këta njerëz nga këto pu bl i ki -me, ku në shumicën e rasteve përfitimet ma -te riale janë jo edhe aq të mëdha, por pa kurr -fa rë dyshimi, se qëllimi i shumicës së har tu -e sve të këtyre rubrikave nuk është përfitimimaterial, sa është nxjerrja e njerëzve ngaIslami dhe t’i mbajnë sa më larg tij.

Shpesh në këtë sprovë bien edhe njerëzite shkolluar, të cilët nëpër seminare apo tubi -me të ndryshme i kundërshtojnë besëtytnitëdhe e refuzojnë çdo lloj falli duke bërtitur megojën plotë se gjërave të tilla i besojnë vet ëminjorantët dhe ata të prapambeturit e nëanën tjetër ai vetë i beson horoskopit. Mjerëky njeri i “shkolluar”, i cili nuk i beson besë -tytnitë e prapambetura, por i shkreti nga anatjetër i beson besëtytnive “bashkë ko hore”.

Këta lloj njerëzish shpesh ikundërshtojnë edhe disa parime bazë të fesë,të cilat flasin për shumë lajme të së ardhmes,siç janë xheneti dhe xhehenemi, dukepretenduar se janë diçka e panjohur përneve dhe kështu i kundërshton argumentete sakta nga Kurani dhe Suneti e në anëntjetër i pranon fjalët e kota të mashtruesvebashkëkohorë. Prandaj në fund e këshillojveten time dhe çdo njeri që të largohet ngakëto mashtrime, të cilat e dërgojnë njeriunnë kufër, të besojë fjalët e mashtruesve, tëcilët pretendojnë se dinë diçka që nuk e kaditur as më i dashuri i Allahut, Muhamedisal-lallahu alejhi ue selem, pra, njohjen efshehtësive të së ardhmes. Për të ardhmenneve duhet të besojmë, aq sa na ështëtreguar prej saj në Kuran apo hadithet eProfetit, sal-lallahu alejhi ue selem, as mëpak e as më shumë. Kush beson diçka mëshumë apo mohon vetëm pak nga ato lajmedel nga feja!

46

BOTA ISLAME

Ana Gjeografike

Republika e Irakut është shtet arab, i ciligjendet në anën perëndimore të kontinentittë Azisë. Kufizohet nga Turqia në veri dheIrani në lindje. Ndërsa në jug kufizohet meGjirin Arab, Kuvajtin dhe Arabinë Saudite, sidhe në jug-perëndim kufizohet me

Jordaninë. Ndërsa me Sirinë përkufizohetnë veri-perëndim.

3.576 km. është gjatësia e kufirit irakian.Kufiri më i gjatë është me Iranin 1.458 kmpastaj me Arabinë Saudite 808 km. dhe meSirinë 605 km. e pjesa e mbetur është meshtetet e lartpërmendura.

Republika e Irakut ndahet në katër forma

REPUBLIKA E IRAKUTSHKRUAN: DRITON LEKAJ TË DHËNA TË PËRGJITHSHME: 1

Emri i plotë: Republika e IrakutKryeqyteti: Bagdadi.Sipërfaqja: 438. 317 km2.Banorët deri më 2009: 31.204.000 Përqindja vjetore e rritjes së banorëve (2000 - 2005): 2.7 % Përqindja e muslimanëve: 97 %.Gjuha: Arabe dhe Kurde.Monedha: Dinari Irakian.(IQD)Pavarësinë: 3 Tetor 1932 (nga Britanikët)Anëtar i Kombeve të Bashkuara: 7 Tetor 1971Anëtar i Konferencës Islamike: 1975

1 Të dhënat kryesisht janë marrë nga: http://en.wikipedia.org/wiki/Iraq


BOTA ISLAME

relievi: Luginat, sistemi lumor, kodrat dheshkretëtira. Prej tyre më i veçanti ështësistemi lumor, i cili e përshkon Irakun tej-përtej dhe përbëhet prej dy lumenjve tënjohur:

Lumi Tigër: Buron në Turqi dhe pastajhyn brenda Irakut, në të derdhen lumenj tëndryshëm të vegjël, duke e bërë atë në njëpjesë të madhe të tij të lundrueshëm përanijet. Gjatësia e tij është 1850 km.

Lumi Eufrat: Buron nga Turqia dhe pastajkalon nëpër Siri dhe hyn në tokat irakiane.Gjatësia e tij është 2350 km. Në dallim ngaTigri në Eufrat nuk derdhet asnjë ngalumenjtë e vegjël.

Eufrati së bashku me Tigrin bashkohentek qyteza e njohur El Karene dhe së bashkuata përbëjnë atë që njihet me emrin Shat-tulArab (Bregu Arab) gjatësia e të cilit arrin në185 km. Shat-tul Arab më pas derdhet nëgjirin Arab duke formuar ujdhesa të vogladhe për këtë shkak në bregdetin irakian nukmund të ketë limane të mëdha.

Iraku, Siria dhe Turqia kanë marrëveshjepër përdorimin e ujërave të këtyre lumenjvetë cilët përshkojnë tokat e tyre.2 Iraku ngaevropianët është njohur si Mesopotami e qënë greqishten e lashtë ka kuptimin “Vendmes dy lumenjve”. 3

Ana HistorikeRepublika e Irakut si një vend i lashtë

dhe me një pozitë gjeostrategjike ka qenëvend përqendrim i shumë kulturave gjatëhistorisë së tij, si dhe mozaiku i tij fetar,kulturor, nacional ka qenë nga më tëndryshmit. Mu për këtë do të sjellimkulturat dhe datat më të rëndësishme nëpërtë cilat kaloi historia e Irakut e më pas dukeu ndalur më tepër te historia bashkëkohore.

Periudha para Islamit:Iraku ka qenë shtëpi e shumë

civilizimeve që datojnë 6.000 vjet para erëssonë. Këto civilizime së bashku prodhuanshkrimin, letërsinë, shkencat, matematikën,ligjet dhe filozofinë dhe për këtë me meritëIraku është quajtur “djep i qytetërimit”.

Qytetërimi më i lashtë është ai Sumerian,i cili lindi në luginën pjellore mes lumitTigër dhe Eufrat 6.000 vjet p.e.s. Atë ezëvendësoi perandoria Akadiane, e cilaerdhi në shek. XXIV p.e.s. Më pas prejqytetërimeve më të njohura ka qenë ai iBabilonisë, i cili e rriti dominimin në Irakunqendror dhe jugor, ndërsa po formohej nëpjesën veriore qytetërimi Asurian. Vijuanmë pas pushtimet e Irakut nga persianët,grekët helenë përmes ekspeditave tëAleksandrit të Madh pastaj për një kohë kaqenë nën romakët dhe më pas persianëtSasanidë. Iraku qëndroi provincë e Persisëpër nëntë shekuj gjersa u çlirua ngamuslimanët.4

Periudha pas-islame gjer në fillim tëshekullit 19-të:

12 h. – Halid b. Velidi u nis me ushtrinë etij pasi triumfoi në betejat e Riddes (Betejatkundër Renegatëve) dhe arriti të çlirojëtokat e tij deri në provincën El Enbar.

14 h. Çlirimet i vazhdoi Sad ibën EbiVekasi, të cilat u kurorëzuan me triumfin emuslimanëve në betejën e Kadisijes, ku paskësaj beteje kontrolli i Persisë përfundoipërgjithmonë.

149 h. (766 m.) Shënon Kohën e sundimittë Dinastisë së Abasidëve, ku edhe uthemelua Bagdadi si kryeqytet i PerandorisëIslame. Në këtë kohë kultura arabe dheislame përjetoi kohën e saj të artë.

656 h. (1258 m.) Kjo gjendje vazhdoi gjer

2 Marrë nga Enciklopedia Historiko - Gjeografike e Botës Arabe. 3 Marrë nga: http://en.wikipedia.org/wiki/Iraq 4 Marrë nga: http://en.wikipedia.org/wiki/Iraq - në formë të shkurtuar

në këtë datë, e cila shënon pushtiminTartar-Mongol të shtetit islam dhekryeqytetit të tij Bagdadit. Mongolët ishinnjë popull luftarak të interesuar vetëm tëpushtonin tokën, duke mos iu bërëpërshtypje niveli i lartë i qytetërimit nëBagdad, prandaj dogjën biblioteka, dëmtuanshtëpitë, vranë njerëzit e pafajshëm, saqëhistoria nuk ka përshkruar ndonjë pushtimmë të përgjakshëm, se sa ky. Këtë na epërshkruan më së miri Ibën Ethiri –historiani i mirënjohur musliman.5 Mefillimin e shekullit të pesëmbëdhjetë Safevi -të ndërhynë në Irak, por u larguan më vonënga Perandoria Osmane, e cila e sundoiIrakun për pesë shekuj.

Periudha pas sundimit të PerandorisëOsmane:

1914 - Britanikët e pushtuan Irakun dheluftuan me Perandorinë Osmane, kuhumbën jetën shumë njerëz, më pas këtodhe ngjarje të tjera ndikuan në shpërbërjene Perandorisë Osmane.

1921 - Iraku shpallet mbretëri nënudhëheqjen e mbretit Feisal. Në të vërtetëbritanikët ishin ata që e ngritën këtëmbretëri hashimite. Megjithatë edhe paspavarësisë nga britanikët më 1932 Irakuishte i detyruar t’i lejonte bazat ushtarakebritanike, si dhe të lejonte kalimin e këtyreforcave përmes territorit të tij.

1958 – Këtë vit Iraku shpallet republikëdhe rrëzohet monarkia irakiane nga njëgrup oficerësh të ushtrisë irakiane tëudhëhequr nga Abdus Selam El Kasimi. Pornuk zgjati shumë dhe në vitin 1968 pas njëndërrimi të shpeshtë të pushteteve Partia

Socialiste Arabe BAAS mori pushtetin nënudhëheqjen e Ahmed El Bekrit. Pushteti ipartisë socialiste BAAS vazhdoi gjer nëpushtimin e Irakut nga forcat Amerikanedhe Britanike më 2003.6

Ana politike: Që kur partia BAAS mori pushtetin mbi

Irakun filloi një erë e re komuniste dhe uafrua më tepër me Bashkimin Sovjetik dhebllokun e vendeve përreth tij. Metodatkomuniste nuk munguan dhe krahas rritjessë fuqisë së partisë rriteshin edhe dhuna eterrori që ushtrohej për të shtypur çdo zëkundër objektivave të partisë. Kështu që mekalimin e kohës Sadam Huseini filloi tëmerrte nën kontroll drejtimin e partisë dhepas dhjetë vitesh ai arriti të rrëzonte mikune tij të afërt – El Bekrin nga pushteti, t’ieliminonte kundërshtarët e tij dhe të bëhejpresident i Irakut në vitin 1979. Koha esundimit të tij dëshmon për një diktature të

48

BOTA ISLAME

...Në tërë këtë mesele u përf-shi edhe Irani “Islamik”, i cilipa dyshim bashkëpunoi meDjallin & SHBA - të në tërëkëtë masakër e rrëmujë, dukeshfrytëzuar irakianët shiitë nëndezjen e fitilit të përçarjesmedhhebore...

“

“5 Disa fjalë të Ibën Ethirit për pushtimin e Tartarë-Mongolëve: “Nëse të thotë një njeri se prej kur është krijuarAdemi alejhis selam, njerëzit nuk janë sprovuar me diçka të tillë do të ishte i sinqertë. Historitë e ndryshme nukpërmbajnë diçka të tillë që i afrohet... Pasha Allahun ata që do të vijnë pas nesh kur ta lexojnë këtë ngjarje tëshkruar, do ta mohojnë dhe do ta llogarisin të pamundur, dhe kanë të drejtë. Muslimanët nuk kanë përjetuarvështirësi dhe nënçmim që prej kohës kur ka ardhur Pejgamberi (paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të) ederi më sot, sikurse e përjetuan tashti.” El Kamil ibni Ethir: 12/358 -359. 6 Atlasi i Shteteve Islame i Dr. Shevki Ebu Halil.


BOTA ISLAME

hekurt dhe si e tillë u vranë me mijëranjerëz, u eliminuan me qindra individë elitënë Irak dhe u abuzua me të drejtat e njeriut.

Luftërat e Irakut: 1980 – Pas shpërthimit të revolucionit në

Iran, irakianët që i përkisnin drejtimit shiitshfaqën afërsi me revolucionin dhe për këtëSadam Huseini i udhëhequr nganacionalizmi arab dhe tirania e tij filloiluftën me Iranin në vitin 1980. Kjo luftëzgjati tetë vite dhe viktimat nga të dyja anëtsupozohet të kenë arritur deri në 1.5milionë frymë. Shtetet e Bashkuara trajtuanme standarde të dyfishta palët e konfliktitduke ndihmuar që lufta të vazhdonte meqëllim dobësimin e të dy vendeve, prandajindirekt ka qenë pjesëmarrëse në këtëkonflikt.

1990 – Iraku nën udhëheqjen e SadamHuseinit shfaqi ambicie për pushtimin eKuvajtit dhe shfrytëzimin e burimeve të tij eqë lidheshin kryesisht me puset e tij tëpasura me naftë. Më 1990 Iraku pushtonKuvajtin, duke shpallur gjithashtu edhe

fundin e ekzistencës së tij si shtet. Pas kësajKëshilli i Sigurimit vendosi unanimisht përndërhyrje ushtarake, që të zmbrapsejushtria irakiane. Edhe pse ushtria irakianeiu kundërpërgjigj sulmeve, megjithatë ishtee dobët në përballjen me forcat aleate dheIraku u detyrua që të nënshkruantemarrëveshjen e armëpushimit më 28 Shkurt1991. Pas kësaj filloi embargo dhe kërkesat eKëshillit të Sigurimit përmes rezolutave tëndryshme nuk ndaleshin për të cunguardominimin dhe tiraninë e partisë BAAS.Embargo e vendosur nga Kombet eBashkuara ka lënë gjurmë të pashlyeshmenë popullin e Irakut, i cili u dëmtua mëshumë prej saj. Shifrat e përafërta të asajkohe flasin për një milion fëmijë që vdiqënsi pasojë e urisë, ushqimit të dobët dhemungesës së ilaçeve. Populli irakian mbetipeng i pasojave të luftës mes SadamHusejnit – ish aleatit të SHBA-ve dheKombeve të Bashkuara të prira nga SHBA-të.

2003 – Ky vit shënon fillimin e okupimittë Irakut nga forcat amerikane dhe

50

BOTA ISLAME

britanike. Amerikanët nën pretekstin eçarmatosjes së Irakut nga armëtbërthamore dhe bashkëpunimin e SadamHusejnit me Al Kaidan ndërmorën okupimine Irakut duke hapur një faqe të zezë nëhistorinë e këtij vendi, edhe ashtu i rënduarnga diktatura, pushtimi, luftërat dheembargot, por irakianët nuk e dinin se“liria” që i priste nga operacioni amerikando t’i bënte të harrojnë sprovat emëparshme nga tmerri i të ardhmes.

Iraku nën pushtimin amerikan:Ushtria amerikane dhe ajo britanike për

një kohë të shkurtër arritën ta mundninushtrinë irakiane edhe ashtu të rraskapitur.Pas pushtimit në Irak filloi një kaos i vërtetëku u kryen vjedhjet më të rënda në historinëe njerëzimit, ku u vodhën bankat, muzetë,institucionet vitale shtetërore dhe tërë kjokryhej nën vështrimin e ushtrisë amerikanedhe britanike.

Nuk kaloi shumë dhe vendit në këtë kaosiu shtuan edhe vrasjet e njëpasnjëshme tëcivilëve dhe njerëzve të pafajshëm. Gjakunjerëzor u bë më i lirë se kurrë më parë.Njerëzit vriteshin, burgoseshin,plaçkiteshin në mënyrën më mizore përqëllime të ulëta, por që iu paraprininqëllimet me prapavijë politike, fisnore dhemedhhebore, të cilat hapën në Irak njëplagë, e cila vështirë se do të mbylletndonjëherë.

Nuk ishin të pakta edhe “gabimet” eushtarëve amerikanë, të cilët vranë shumëcivilë të pafajshëm. Por në këtë kontekst udalluan kompanitë e sigurimit tëkontraktuara nga ushtria amerikane, të cilatpërgjigjen për veprimet e tyre vetëm paradjallit të mallkuar. Ato shkuan aq larg, saqëedhe kolaboracionistët në Bagdad iu duk see kishin tepruar sikurse ndodhi me

kompaninë e sigurimit “Black Water”. Tëgjitha këto e bëjnë Irakun me turp në të tërënjerëzimin e sidomos popullin amerikandhe britanik, të cilët i kanë promovuar prejnjë kohë të gjatë të drejtat dhe liritë enjeriut dhe që i rrënuan përmes qeverive tëtyre në këto luftëra. Thirrjet për ndryshimjanë tepër të vonuara pas kësaj trashëgimietë zezë në Irak dhe shumë të dyshimta,ngase mësimi i Irakut nuk ju mjaftoi, por poe përsërisin të njëjtën histori në Afganistan.

Në tërë këtë mesele u përfshi edhe Irani“Islamik”, i cili pa dyshim bashkëpunoi meDjallin & SHBA - të7 në tërë këtë masakër errëmujë, duke shfrytëzuar irakianët shiitënë ndezjen e fitilit të përçarjes medhhebore.Iranianët qenë të interesuar në një sërëçështjesh: Hakmarrje ndaj pjesëtarëve tëBAAS-it, hakmarrje për dhunën e ushtruarndaj shiitëve gjatë udhëheqjes së SadamHusejnit, por mbi të gjitha zbatimin eprotokolleve shiite, të cilat synojnë nëformimin e harkut shiit dhe dominiminpërfundimtar në disa nga shtetet më tërëndësishme arabe. Për këtë u mobilizuan tëgjithë, saqë edhe Hizbullahu libanez gjetihapësirën e duhur të ushtronte tëmirënjohurat “Grupet e vdekjes” në Irakmbi të cilat rëndon përgjegjësia eekzekutimit të qindra mija civilëve të vrarë.

Në anën veriore të Irakut edhe pse tëqetë gjetën fushë të lirë spastrimet etnikendaj Kurdëve, të cilët qëmoti ëndërronin tëkenë një shtet të tyre. Këto spastrimezakonisht prekën pjesën rreth qytetitKerkuk, ku edhe gjenden fushat e pasura menaftë. Me këtë e filluan kurdët në kurrizindhe mbi dhembjen e të tjerëve ndërtimin eshtetit të tyre, që tashmë ka statusin ekrahinës së Kurdistanit verior.

Pas tërë kësaj është shumë e natyrshmeqë Sunitët të luftonin për të mbijetuar dhe

7 Emërtimi i zakonshëm i udhëheqësve iranianë për SHBA –të.


BOTA ISLAME

të bënin rezistencën më të vështirëbashkëkohore. Shifrat që flisnin për këtovrasje arritën kulmin në raportet e vitit2006, ku flitet për afër 1 milion të vrarë, ushpërngulën rreth 5 milion prej tyre, rrethtre milionë jashtë vendit, numri i jetimëvearriti në 500.000, numri i të burgosurvearriti në 400.000 dhe ekzistonte mundësia eshtimit të këtij numri kohë pas kohe.

Burgjet në Irak nuk dallojnë aspak ngaburgjet e inkuizicionit famëkeq dhe mjaftontë përmendet emri i burgut Ebu Garib dhekujtdo prej nesh t’i vijnë në kujtesë pamjet etrishtueshme nga ai. Megjithatëadministrata e re amerikane dhe e vjetrajanë të mendimit të mos publikohen pamjetë tjera, të cilat për fat të keq janë edhe mëtrishtuese nga ato që bota ka parë deri mësot.

Tërë kjo e bëri rezistencën sunite tëpashmangshme, prandaj edhe filloirezistenca e armatosur. Kjo rezistencë edhepse jo shumë e organizuar arriti të përbëjënjë forcë të pathyeshme dhe të ndryshontepeshoren e forcave në Irakun nën pushtim.Ushtritë amerikane dhe britanike pësuanhumbje të mëdha, saqë Amerika edhe sotështë në kërkim të një rrugëzgjidhje tëshpejtë për të dalë nga ferri i Irakut.Gjithashtu arritën të zmbrapseshin edhepretendimet iraniane për t’i zhdukursunitët nga toka e Irakut.

Padyshim se kjo rezistencë u përshkuanga gabime dhe përçarje, të cilat e zbehënrolin e saj, por megjithatë ajo arriti të ndaltehovin e shfarosjes së sunitëve nga Iraku, qëtë sjell ndërmend ngjarjet mes fiseve jocivilizuese të Ruandas gjatë vitevenëntëdhjetë, si dhe ndikoi në ruajtjen eunitetit të shtetit të Irakut.

Politika bashkëkohore irakiane:Pas pushtimit qeverisja amerikane

formoi Autoritetin e Përkohshëm tëKoalicionit, i cili e udhëhoqi vendin për njëvit. Ky Autoritet u formua kryesisht prejIrakianëve, që kishin qenë opozitë jashtëvendit dhe në një mënyrë apo tjetër kishinpërgatitur terrenin për ndërhyrjen eforcave amerikane dhe britanike në Irak. Nëmesin e vitit 2004 u transformua nëqeverinë e përkohshme të Irakut dhe në2005 u transformua në qeveri tëpërhershme.

Qeveria federale e Irakut në bazë tëkushtetutës së tanishme është përcaktuar sinjë: republikë islamike, demokratike dheparlamentare. Qeveria federale ngaekzekutivi, legjislativi dhe gjyqësori.

Kushtetuta irakiane u miratua më 15tetor 2005 nga një pjesë e madhe e votuesve,të cilët përbëheshin kryesisht nga votuesit egrupit Shiit dhe Kurdët, ndërsa u refuzuame forcë nga Sunitët. Pas miratimit pasuanzgjedhjet, të cilat pasqyruan nivelin e madhtë ndarjes, që kishte ndodhur mes trigrupeve kryesore Sunitëve, Shiitëve dheKurdëve. Realisht Sunitët për shkak se ishintë ndarë rreth pjesëmarrjes apo jo nëzgjedhje rezultuan me një përfaqësim tëdobët në qeverisjen e vendit.

Qeveria e tanishme e Irakut ështëkryesisht e përbërë nga pjesëtarë të sektitShiit dhe Kurdë. Udhëheqësit e saj kanë njëhistori të zezë në këto vite të pas-pushtimitjo vetëm për atë se përfaqësojnë agjenda të

...Ushtritë amerikane dhe bri-tanike pësuan humbje tëmëdha, saqë Amerika edhe sotështë në kërkim të njërrugëzgjidhje të shpejtë për tëdalë nga ferri i Irakut...

“

“

huaja kryesisht amerikane dhe iraniane, poredhe për korrupsionin dhe padrejtësinë eushtruar ndaj popullit të tyre gjatë këtyreviteve.

Jeta fetare në Irak:Islami është feja dominuese në Irak, ku

rreth 97 % e popullsisë janë muslimanë dhe3 % janë pjesëtarë të feve të tjera. Në këtëpërbërje fetare numrat që përcaktojnë sajanë Sunitë e sa i takojnë sektit Shiit janëkundërthënës ndërmjet tyre. Thuhet se 60 %janë shiitë dhe 40 % janë sunitë, por këtoshifra mund të mos jenë të sakta, sidomospas asaj që thuhet se në llogari nuk janëfutur Kurdët, të cilët janë tërësisht sunitë.

Sunitët: Përbëjnë përafërsisht gjysmën ebanorëve të Irakut dhe ata e përfaqësojnëIslamin real me të cilin u çua i DërguariMuhamed (paqja dhe shpëtimi i Allahutqofshin mbi të).

Shiitët: Janë sekti më i madh fetar islam,i cili është ndarë nga mësimet parimoreislame qysh herët. Mësimet e këtij drejtiminuk përkojnë me mësimet islame dhe janëtë pabazuara dhe të paargumentuara.Rrënjët e besimit të tyre kthehen te besimete mëhershme, si ato të krishtere dhejehudike, por edhe në besimet zjarrputiste,të cilat mbizotëronin në Iranin-Persinë eatëhershme.

Fillimi i shfaqjes së tyre në masë dheshtimi i tyre në Irak ka ndodhur nga fundi iPerandorisë Osmane. Në Irak si çdo kundtjetër ata njihen si simbol të besëtytnivefetare për këtë edhe janë të dhënë pasvarrezave dhe faltoreve të tyre të ndërtuarambi varreza. Si dëshmi për besëtytnitë etyre mjafton të shihen sjelljet ditën e dhjetëtë Muharremit, ku ata vajtojnë përtradhtinë e tyre ndaj Husejnit – nipit të

Pejgamberit (paqja dhe shpëtimi i Allahutqofshin mbi të) dhe që e godasin veten etyre me zinxhirë e sende të ngjashëm.

Ata kanë qenë në krye të dhunës sektarenë Irak dhe i janë mbështetur besimit, se samë shumë të ketë çrregullim në tokë, aq mëshpejt do të afrohet dalja e Mehdiut –imamit të dymbëdhjetë, i cili sipas tyreështë fshehur dhe del me rastin e shtimit tësë keqes.

Dhuna e arriti kulminacionin e saj kur ueksplodua Mekami8 të dy imamëve El Hadidhe El Askerij ne Samurra në shkurt të 2006.Edhe pse nuk dihej se kush e ka bërë këtëmegjithatë shiitët ndërmorën hap tëguximshëm duke akuzuar sunitët për këtëpasi që Mekami ndodhej mes Sunitëve. Mupër këtë rrënuan me qindra xhamia dhevranë civilë dhe udhëheqës fetarë tëpafajshëm.

Kurdët: Për sa i përket kurdëve ata ipërkasin drejtimit Suni por i kemi veçuarme qëllim që të tregojmë se nuk përbënndonjë grup të veçantë fetar, por kërkesa etyre për një shtet ku do të mblidheshinrreth tij i ka bërë të dallohen nga sunitët etjerë arabë. Ata përbëjnë rreth 20 % tëpopullsisë.

Asirianët së bashku me Armenët:

52

BOTA ISLAME

...Nafta është një nga shkaqete përgatitjes për luftë në Irak.Nëse ndonjë person dëshirontë na bindë me të kundërtëndefinitivisht ai nuk respektonlogjikën tonë...

“

“8 Mekam është varri ku është i varrosur në të një nga 12 imamët e tyre dhe pastaj ngritët mbi të një ndërtesë.Atz vizitohet varri dhe bëhen besëtytni të shumta që kryesisht lidhen me hyjnizimin e atij të vdekuri.


BOTA ISLAME

• Rrënimi i xhamive nga ekstremistët shiitë në kulminacionin e dhunës sektare

9 Të dhënat kryesisht mbështeten në librin: “Atlas i Shteteve Islame” i Dr. Shevki Ebu Halil, enciklopedinëbotërore wikipedia.org në anglisht dhe arabisht, si dhe dosjen Iraku pas gjashtë vitesh në ueb sajtin emirënjohur: islamtoday.net

Përbëjnë shumicën e popullsisë së krishterënë Irak.

Ekonomia e Irakut:Ekonomia e Irakut dominohet kryesisht

nga të ardhurat e naftës, e cila u zbulua nëIrak qysh në vitin 1927 në Kerkuk dhe Irakuështë vendi i dytë në botë për rezervat enaftës, të cilat llogariten të jenë më tepër se200 miliardë fuçi dhe shumë puse të naftësedhe sot e asaj dite janë të pashfrytëzuara.Vlen të theksohet se këto rezerva të naftëskanë qenë ndër shkaqet kryesore tëpushtimit të tij, sepse armët bërthamore qënë fillim dihej se nuk ekzistonin në Irak, përkëtë edhe Tomas Fridman në vitin 2003 në“Herald Tribune” në artikullin e tij thoshte:“Nafta është një nga shkaqet e përgatitjespër luftë në Irak. Nëse ndonjë person

dëshiron të na bindë me të kundërtëndefinitivisht ai nuk respekton logjikëntonë.”

Edhe pse Irakut i janë falur shumëborxhe nga e kaluara megjithatë vazhdonshfrytëzimi i tij në forma të ndryshme,sidomos për ato që lidhen me naftën dhederivatet e saj. Iraku prodhon gjithashtuedhe grurë, oriz, si dhe përbën rreth 80 % tëeksportit botëror të hurmave.

Një gjë që e rëndon edhe më tepër ekon -om inë irakiane është se nga luftërat e shu -mta Iraku ka trashëguar një infrastrukturëtë dëmtuar rëndë, e cila edhe pse Iraku sishtet i pasur me naftë e ka të vështirë tariparojë për një kohë të shkurtër.

54

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen. Pyetjet mund t'i dërgoni në [email protected]

FETVA DHE KONSULTIME

NGA: ALI SHABANI

Pyetje: Si është halli i atyrebesimtarëve, që deklarohen se janëbesimtarë muslimanë, por besimin e tyre enjollosin me besëtytni të ndryshme?

Përgjigje: Edhe pse besimtarët besojnënë Allahun xhele shanuhu, ata ndodh që tanjollosin besimin e tyre me besëtytni tëndryshme dhe kjo ndodh si rezultat ipadijes së tyre, mosnjohjes së akides,rregullave të besimit islam të bazuara nënjësimin e Allahut xhele shanuhu. Allahu iLartmadhëruar ka thënë: “Shumica që ibesojnë Allahut, i bëjnë shirk (i shoqërojnëAtij shok )” Jusuf 106; pra, ka prej atyre qëe kanë ditur se Allahu është Zoti, Krijuesi igjithësisë, por megjithatë u kanë besuaridhujve. Allahu i Lartmadhëruar thotë:“Nëse ti i pyet ata: “Kush i krijoi qiejt etokën, kush i nënshtroi (të lëvizin) diellindhe hënën?” Ata do të thonë: “Allahu!”Ankebut 61, mirëpo Adhurojnë tjetërkënd.Ata thoshin: “...Ne nuk i adhurojmë ata përtjetër, vetëm që të na afrojnë sa më afërAllahut,...”. Zumer 3. Këta e kanë besuarAllahun, por adhurojnë dikë tjetër. Kështungjashëm është halli i atyre, që edhe pse

deklarohen si besimtarë, por besojnë nëdisa besëtytni si për shembull, rrëzohetfëmija dhe i thonë fëmijës “pështy nëvendin ku je rrëzuar se do të rritesh”; kure vesh rrobën mbrapsht, thotë “do tëgëzohem”; nëse i pret udhën ndonjë mace(e zezë) kthehet mbrapsht, duke menduarse mund t’i ndodhë ndonjë gjë e keqe. Tëgjithë këto vepra janë nga besëtytnitë,gjegjësisht shirk. Mirëpo na duhet tëpërmendim këtu se ky lloj shirku është ngashirku i vogël me të cilin nuk del nga feja,por megjithatë është shirk, besëkotësi dhejanë nga njollat (mëkatet) më të këqija, qëe njollosin shpirtin.

Pyetje: Shumë gra shtëpiake kur pinëkafe, pasi mbarojnë pirjen e kafes, ikthejnë filxhanët dhe presin pak kohë qëtë thahen mbeturina e kafes dhe pastajprej vijave që formohen në brendësinë efilxhanit bëjnë komente për gjendjen, apotë ardhmen e ndonjërës (it). A lejohet njëgjë e tillë?

Përgjigje: Kjo është ajo që në trojet tonai thonë fall, ajo që Pejgamberi, sal-lallahualejhi ue selem, e ka quajtur “kehane”. Napërcjell Buhariu nga Aishja, se Pejgamberi,sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë:

BESËTYTNITË JANËSHIRK



“Melekët zbresin në afërsi të reve dhepërmendin ndonjë gjë që është caktuar(nga kaderi), e shejtanët e vjedhin atë medëgjim dhe me atë i frymëzojnë fallxhorët,e me atë (një të vërtetë), u ngjisin njëqindgënjeshtra nga vetja e tyre (d.m.th.,shejtanët).” Ata njerëz, janë të paditurndaj fesë islame dhe parimet e saj dhemerren me kësi far besëtytnish, të cilatjanë shumë të dëmshme. Asnjëherë njeriuqë ka sado pak logjikë të shëndoshë, nukduhet t’ia lejojë vetes që t’i besojë vijave qëformohen në filxhanin e kafes, apokomenteve të fallxhoreve që i bëjnë sipasvijave në shuplakën e dorës. Për dëmin ebesëtytnive të fallxhorëve Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem ka thënë: “Kushshkon te fallxhori nuk i pranohet namazidyzet ditë, e kush i beson, ai e kapërgënjeshtruar atë që i është zbriturMuhamedit.”

Pyetje: A lejohet të shkohet te këtafallxhorë me qëllim për t’i zbuluar dhe përt’i ndaluar nga kjo vepër e shëmtuar?

Përgjigje: Nëse bëhet me këtë qëllim –Allahu e di më së miri – lejohet. Edhedijetari i shquar Muhamed Salih Uthejmininë fetvatë e tij ka thënë se lejohet tëshkohet te fallxhori për ta provokuar dhepër t’ia zbuluar manipulimet që bën ndajnjerëzve, kështu që të dali e vërteta nëshesh. Për këtë gjë është argumentuar merastin kur Ibën Sajadi (për të cilinmendonin se është dexhalli) shkoi tePejgamberi dhe ai, sal-lallahu alejhi ueselem, mendoi diçka me vete dhe pastaj epyeti: “Çfarë kam fshehur (në mendje)? Aitha: Tym. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ueselem, i tha: Largohu se nuk do të rritetnami kurrë.”

Pyetje: Nëse na pyet dikush se kugjendet shtëpia e ndonjë fallxhori, a na

56


lejohet t’ia tregojmë? Përgjigje: Jo, nuk lejohet t’ia tregosh, as

ku është shtëpia e fallxhorit, as të tregohetse ku është kisha, e ku gjendet ndonjë vendku dihet se ai vend njihet me shirk dheharam, se nëse i tregon këto vendepyetësit, atëherë bëhesh pjesëtar nëmëkatet që do të bëjë ai. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Ai qëtregon (udhëzon) për në veprat e hairit,është si ai vepruesi.” Pra, po e njëjta gjëvlen për atë që tregon, udhëzon dhe iorienton njerëzit në veprat e sherrit.Allahu na ruajt!

Pyetje: Shumë të rinj ndjekin komentetpër të ardhmen e tyre në horoskopet erevistave të ndryshme. A lejohet tëlexohen këto horoskopë?

Përgjigje: Horoskopi paraqet njoftime(të rrejshme), që kinse i caktojnë sipasyjeve dhe sipas datëlindjes (prej x datës –deri në x datë) janë gjë e caktuar në atëhoroskop. P.sh., ka që sipas datëlindjesjanë demi, e tjetri cjapi, e kështu me radhë.Allahu e ka krijuar njeri, e yjet i thonë seështë dem. Pastaj aty fusin gënjeshtra, që isajojnë vetë këta manipulues dhe ky ështëfalli modern. Pejgamberi sal-lallahu alejhiue selem, ka thënë: “Kush merr dituri ngayjet (për të komentuar të ardhmen edikujt), ai ka marrë një degë nga sihri(magjia).” Pasojat e leximit të horoskopitjanë të njëjta me shkuarjen te fallxhorët. Enjëjta gjë vlen edhe për ato kanaletelevizive, ku dalin gra fallxhore dhehedhin fall me letra, apo kërkojnë t’uatregosh datëlindjen e pastaj të tregojnëpër të ardhmen. Allahu na ruajt nga sherrii tyre.

Pyetje: Çfarë mund të na thoni në lidhjeme disa njerëz, po edhe besimtarëmuslimanë, ndërrojnë kahen e tyre,

gjegjësisht ndërrojnë qëndrimin e tyre kuri ndodh ndonjë gjë, apo kur i del diçkapërpara, si për shembull macja (e zezë).

Përgjigje: Besimtari musliman, i cili i kabesuar Allahut dhe ka besuar në kada dhekader, nuk bën ta njollosë besimin e tij mekësi far paragjykimesh. Mushrikët mekas ekanë pasur nga besimi i tyre, që para se tëudhëtojnë, të shohin një zog nga do tëfluturojë. Nëse ka fluturuar nga ana edjathtë, kanë udhëtuar, e nëse ka fluturuarnga ana e majtë e kanë shtyrë udhëtimin.Në gjuhën arabe zogut i thonë “tajr” dhenga kjo e kanë quajtur “tijere” këtë bindjetë tyre. Me ardhjen e Islamit kjo besëtytniështë zhdukur në mesin e arabëvemuslimanë. Pejgamberi sal-lallahu alejhiue selem, në lidhje me këtë ka thënë: “Et-tijeretu (oguri) është shirk”. Po ashtu kathënë: “Zogu fluturon sipas kaderit”, përt’u treguar atyre se zogu nuk fluturon përt’u treguar njerëzve, se a duhet tëudhëtojnë, apo jo. Kështu duhet që njëherë e përgjithmonë muslimanët tëkuptojnë se edhe macja (e zezë) bredhsipas kaderit të Allahut e jo për t’i dhënëshenjë dikujt se duhet të kthehet nga rrugaqë ka marrë, apo jo.

Pyetje: Si i trajton Sheriati këta njerëzqë përhapin besëtytni ndërmjetbesimtarëve muslimanë?

Përgjigje: Ata që fusin besëtytnindërmjet besimtarëve muslimanë, së pariduhet të këshillohen, e nëse nuk ndalin,atëherë në sheriat ka dënime tëpapërcaktuara (Tazir) dhe të përcaktuara(Hudud). Për ato raste që besëtytnia ështënga shirku vogël, si p.sh., të besosh se nësemacja e zezë nëse ta pret udhën, nukduhesh të vazhdosh, se ka për të ndodhurndonjë gjë e keqe, dënimi jepet nga llojitazir dhe këtë e cakton kadiu. Nëse ështënga besëtytnitë ku kryhet shirku i madh, si



sihri, ai që merret me sihër ekzekutohetaty ku kapet. Dhe këtë e kryejnë organetkompetente të shtetit islam. Për sa i përketfallxhorit, Ebu Mesudi radijallahu anhu kathënë se Pejgamberi sal-lallahu alejhi ueselem, ka ndaluar nga kundërvlera e qenit,mehri i lavires dhe bakshishi përfallxhorin.

Pyetje: Nëse biem në ndonjë besëtytnisi duhet të pendohemi, a ka ndonjë dua tëveçantë për këtë?

Përgjigje: Për çdo gjë që është mëkatduhet të pendohemi. Sa u përketbesëtytnive, si “tijere” Abdullah ibënMesudi ka thënë: “Secili prej neshdomosdo…”, që nënkuptohet se kushdoprej nesh mund të bjeri në kësi farbesëtytnish, pa e hetuar. Nëse mëkati kaqenë nga besëtytnitë, si oguri, atëherëduhet bërë kjo dua: “Allahume la tajre il-latajruk ue la hajre il-la hajruk, ue la ilahegajruk.”, që d.m.th., “O Zot, s’ka ogurpërveç asaj që Ti vendos, s’ka të mirë,përveç të mirës Sate dhe s’ka të adhuruartjetër me të drejtë përveç Teje.” E kurdyshojmë se kemi bërë ndonjë mëkat qëmund të jetë shirk, atëherë duhet bërë kjodua: “All-llahumme inní eudhu bike enushrike bike ue ene ealemu ue estagfirukelima la ealemu.”, që d.m.th.: “O Zot, kërkojmbrojtje te Ty nga shirku, të cilin e di dhekërkoj faljen Tënde për atë që nuk e di.”,sepse Pejgamberi sal-lallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Shirku në umetin timështë më i fshehtë sesa ecja e milingonësnë sipërfaqen e zezë në natën e errët.”

Pyetje: Çfarë do të na thoni në lidhje medisa njerëz që shtiren si hoxhallarë, porata mbështjellin nuska, apo hajmali dhe uajapin atyre që i ka goditur ndonjë sprovëkinse ajo hajmali do t’i mbrojë, apo do t’ualargojë atë sëmundje, apo sprovë?

Përgjigje: Së pari, ata nuk janëhoxhallarë, edhe pse shtiren se janë të tillëdhe ndoshta punojnë në institucioneislame, apo ushtrojnë detyrën e imamit nëxhami. Këta janë dexhallët e vegjël, qëjetojnë në kohët e sotme para se të dalë ai“i madhi”. Besimtarët nuk duhet t’ialejojnë vetes të bien në kurthet e këtyremanipuluesve. Këta janë ata që i kapërmendur Pejgamberi sal-lallahu alejhiue selem, në hadithin: “…e shesin fenë përinteresa të kësaj dynjaje”, Allahu na ruajtneve dhe gjithë besimtarëve nga sherri ityre.

Pyetje: Disa vendosin nëpër dyert e tyre(në shtëpi), apo nëpër vetura patkonj,duke menduar apo thjesht janë të besimitse do t’u sjelli fat. Si është e vërteta e kësajpune?

Përgjigje: Patkoi është vetëm patkuadhe jo ndonjë gjë tjetër, apo të shërbejëpër gjëra të tjera. Ai shërben për tambathur kalin. Ata që mendojnë, apobesojnë se patkoi sjell fat, le të mendojëmirë se kali i vet ka pasur katër patkonj, eçfarë fati i ka sjellë?!... Pra, për njeriunështë nënçmim që patkoin e kalit ta varinë veturë, apo në derën e shtëpisë kinse poi sjellka nafakë (fat). Po të ishte kështu dotë ishte më e arsyeshme të vendosëkëpucën e vet, e jo të kalit? Këto janëbesëtytni, besëkotësi, d.m.th. shirk.

E njëjta gjë vlen për brirët e dashit,“syrin e kaltër” që e mbajnë kinse i mbronnga mësyshi, druri i frashrit e kësi fargjërash të ngjashme. Këto janë besëtytni tëpaganëve nga kohët e lashta, prandajduhet t’i shmangemi atyre.

58

HISTORI

DR. RAGIB SERXHANI

Umetit islam sot po i kanosen kriza tëshumta, përderisa sapo mbyllim njëdosje po hapim një tjetër e ndoshta

mund të hapim disa dosje njëkohësisht.Problemi i Palestinës, problemi i Irakut,problemi i Sudanit, problemi i Somalisë etj.Problemet e muslimanëve kudo që janë nëbotë janë zgjeruar aq shumë, saqë nuk kashpresa për përmirësim. Ky demoralizimështë real, por jo nga pikëpamja e kuptimittë sheriatit, sepse ne si besimtarë besojmë seçdo gjë është në dorën e Allahut. Kur ne do taarrijmë përmirësimin tonë me siguri që do tëvijë fitorja e Allahut, në atë mënyrë si do Aidhe ashtu si është optimale për kohën tonë.Ashtu sikurse shkenca e historisë navërteton se fitorja arrihet me durim, dhe sepas çdo vështirësie vjen lehtësimi, dhe seagimi vjen pas errësirës.

E fillova kështu që të mos shkaktojdëshpërim në zemrat e muslimanëve, kur netrajtojmë një fatkeqësi të re prej fatkeqësive

të shumta, që po i ekspozohen umetit islam.Bëhet fjalë për fatkeqësinë e muslimanëve,që jetojnë në rajonin e Turkestanit lindor.Problemet e këtij rajoni ku jetojnëmuslimanët i kanë rrënjët shumë të thella.Për ta kuptuar ngjarjen e këtij vendi më mirëështë e domosdoshme që t’i hyjmë problemitqë në thelb. Na duhet të bëjmë patjetër njëshpjegim mbi historinë e Islamit në Kinë nëmënyrë të përgjithshme. Po ashtu është edomosdoshme të kemi një pasqyrë mbitokën e Turkestanit, që kufizohet me Kinën,të njihemi me traditat e popullit dhe venditku ata jetojnë.

Togfjalëshi Turkestan përbëhet prej dyfjalëve “turk” dhe “stan”, që do të thotë:‘toka e turkut’. Krijohet një pështjellim mespopullit turk dhe osmanli. Shumë njerëz ipështjellojnë fjalët turk dhe osmanli, dukemenduar se fjala turk është sinonim i fjalësosmanli. Realiteti është se çdo turk ka qenëosmanli dhe jo e kundërta.

Turqit janë popuj, që jetojnë në rajonin eAzisë së mesme, në malet e Kaukazit, përreth

HISTORIKUI ISLAMITNË KINËNë vitin 323h/943m ndodhi një zhvillim shumë i madhnë rajonin e Turkestanit perëndimor, kur pranoiIslamin Stok Bugurhani, i cili ishte lider i një fisiturk. Me pranimin e Islamit nga ai e pranuan më pasIslamin më shumë se 200.000 familje turke


HISTORI

detit Kaspik. Disa prej tyre emigruan nëvende të largëta sikurse osmanlinjtë, të cilëtemigruan në Azinë e vogël (Turqia e sotme),mirëpo të gjithë e ruajnë identitetin e tyre(origjinën turke). Kjo na e bën të qartëoptimizmin e popullit turk në veçanti meproblemin e muslimanëve në Kinë, të cilët ibashkon origjina krahas ndjenjave fetareislame.

Historianët e ndajnë tokën e Turqisë nëdy pjesë të mëdha, Turkestani lindor, qëështë nën sundimin e Kinës së sotme dheTurkestani perëndimor, që është njëhapësirë më e madhe, në të cilën futenshumë republika, si: Kazakistani,Uzbekistani, Turkmenistani, Kirgizistani dheTaxhikistani. Po ashtu këtu bënë pjesë njëpjesë e madhe e tokave të Afganistanit dheIranit.

Zanafilla e Islamit në TurkestanIslami në Turkestan është futur qysh në

kohën e Omerit radijallahu anhu dheOsmanit radijallahu anhu, ku popujt e këtijvendi e kanë pranuar Islamin gjerësisht dhekështu prej Turkestanit perëndimor janëtransferuar karvanët e thirrësve dhetregtarëve në pjesën lindore të Turkestanitdhe kështu arritën deri në Kinë, ku edhefilloi të zgjerohet Islami. Po ashtu gjatëdinastisë emevite u dërguan përfaqësuesit eIslamit në Kinë, deri në 16 delegacione kaarritur numri i atyre, që u kanë bërë thirrjenë Islam.

Ja vlen të përmendim se muslimanët nëperiudhat e para kanë jetuar në shoqërinëkineze së bashku me budistë dhe besime tëtjera, në një formë shumë të shëndoshë papasur acarime dhe probleme të tjera fetareapo politike.

Islami i Stok Bugurhan dhe përhapja e IslamitNë vitin 323h/943m ndodhi një zhvillim

shumë i madh në rajonin e Turkestanit

perëndimor, kur pranoi Islamin StokBugurhani, i cili ishte lider i një fisi turk. Mepranimin e Islamit nga ai e pranuan më pasIslamin më shumë se 200.000 familje turke,që na përkujton kështu historinë e sahabiuttë nderuar Sad Ibën Muadhit, kur fisi Eus iMedinës e pranoi Islamin për shkak të tij. Mekëtë njeri u ngrit në rangun e një fuqie tëmadhe Turkestani në pjesën perëndimore.Po ashtu filloi të ngrihet në aspektin ecivilizimit e sidomos me ardhjen në pushtete nipit të Stok Bugurhanit, i cili një të pestëne tokës pjellore e la vakëf për ndërtimin eshkollave dhe medreseve islame.

Uzurpimi tartaro-mongol Ndërsa vazhdonte përhapja e Islamit në

këto vende bota pësoi një goditje të madhenga zullumqari mongol Xhingiz Kani në vitin603h/1206m. Në këtë vit Turkestani lindorpërjetoi ndeshjen e parë me Tartarët, nga tëcilët përjetuan disa masakra dhe shumëshpejtë Turkestani hyri nën sundimin etartarëve. Elementi tjetër që shkaktoihumbjen fatkeqe të Turkestanit është sebota islame në mënyrë globale ishte kapluarnga një dështim total. Pas vdekjes së XhingizKanit pati një përplasje mes pasuesve të tij,deri sa u arrit në përfundimin, që ta ndajnëperandorinë tartare në disa pjesë. Prej kësajndarje ajo që na intereson janë dy pjesë.

Pjesa e parë përfshin Mongolinë dheTurkestanin lindor, ku me kalimin e kohës

...Shumë njerëz i pështjellojnëfjalët turk dhe osmanli, dukemenduar se fjala turk ështësinonim i fjalës osmanli. Realitetiështë se çdo turk ka qenëosmanli dhe jo e kundërta...

“

“

60

HISTORI

filluan të përmirësohen raportet e tartarëveme muslimanët deri sa erdhi puna që njëringa liderët tartarë ta pranojë Islamin.

Pjesa e dytë, që na intereson neve dhe qëlidhet me temën është rajoni i Kinës, i cili ufut nën sundimin Kubilaj ibën Tulu Hanit, kusi kryeqytet caktoi qytetin Han Balig, kursePekini u caktua si kryeqytet më vonë.

Ajo që na mahnit më shumë është se kyshtet fillimisht ka pasur me muslimanëtraporte shumë të mira dhe kanë pasurrespekt të veçantë ndaj muslimanëve.Familja e Kubilaj Hanit filloi t’i shfrytëzojëmuslimanët në administratën epërgjithshme dhe në pozita të larta. Ndërmuslimanët më të njohur, që pati pozitë tëlartë ishte Shemsudin Omeri, i cili nga oficerushtarak më vonë arriti në pozitën egjeneral armate në qytetin e Tajvanit epastaj u bë gjykatës në Pekin. ShemsudinOmeri në këtë periudhë u angazhua nëndërtimin e një numri të madh shkollashdhe medreseve fetare në Kinë. Shumë prejxhamive që janë ndërtuar janë ndërtuar nëkohën e mongolëve.

Kjo familje mongole vazhdoi të sundojëKinën deri në vitin 1368, kohë kur sundimi ranë dorën e kinezëve konkretisht në dorën enjë familjeje të njohur, që sot quhet dinastiaMing dhe që e shtrinë ndikimin e tyre jashtëKinës deri në Turkestanin lindor.

Persekutimi i muslimanëve gjatë kohës së dinastisë Mançu (viti 1643)

Në vitin 1643 u formua një shtet i ri kinez,që u vu nën sundimin e dinastisë Mançu i cilikrijoi raporte të reja me muslimanët. Këtoishin raport me karakter të vrazhdë dhe tëashpër, dhe kështu në vitin 1648 pas njëpërplasje realizuan vrasjen e 5000muslimanëve. Kjo dinasti gjithashtu umundua disa herë të pushtojë rajonin eTurkestanit lindor, mirëpo orvatjet e tyredështuan.

Në vitin 1759 fisi Mançu erdhi në fuqi dhearriti të pushtojë Turkestanin lindor dhekështu mbeti nën okupimin kinez më shumëse dhjet vjet, mirëpo për një kohë tëshkurtër u çlirua nga ky okupim dhe brenda13 vjetëve u vendos sundimi islam.

Në vitin 1876 Anglia e përkrahu Kinën qëta pushtojë Turkestanin dhe menjëherë paspushtimit filluan procedurat për ndryshimine emrit nga Turkestan në provincën eSinkijangut.

Sundimi republikan dhe pranimi i muslimanëve Në vitin 1911 me anën e revolucionit u

arrit rënia e shtetit Mançu, ku myslimanëtdhanë një përkrahje të madhe, që të merretpushteti në dorë nga republikanët, të cilëtqysh në ditët e para i pranuan myslimanëtndër popujt kryesorë në Kinë.

Autonomia e Turkestanit lindor Shteti kinez pati një luftë të madhe me

Japoninë në fillim të shekullit të kaluar, kuushtria japoneze arriti deri në kryeqytetinkinez Pekin në vitin 1925, dhe u masakruanme mijëra kinezë. Në këtë kohë muslimanëte Turkestanit e shfrytëzuan rastin, që tëarrijnë një autonomi dhe të formojnë shtetinislam në vitin 1933. Menjëherë pas një vitiKina lidhi një marrëveshje me Rusinë, që tasulmojnë Turkestanin për ta kthyer nënokupim. Pastaj gjatë Luftës së Dytë Botërorenë vitin 1949, si përfundim vjen në pushtetsistemi komunist.

Kjo ishte një përmbledhje e historikut tëIslamit në Kinë në shekujt e kaluar, kutashmë në fund sistemi komunist përdorimjete nga më të ndryshmet për të eliminuaridentitetin islam në rajonin e Turkestanit.

Nuk na mbetet gjë tjetër veç ta lusimAllahun, që ta ngrejë Islamin dhemuslimanët kudo që të jenë.

Përktheu: Bedri LIKA

Documents

EDITORIALI KUSH NA NËNÇMON? - albislam.com · 1. Zoti na ka nderuar me udhëzim në Islam. Sepse nëpërmjet Islamit ne i kemi kuptuar shumë qartë detyrimet tona ndaj Krijuesit,