PUNONI, SE DO TË SHIHET PUNA JUAJ - albislam.com · 2016-01-09 · 50,0000 trupave ushtarake dhe policore të Indisë në një luftë të fëlliqur dhe brutale, me akte egërsie

1ALBISLAM | 1 Janar 2009 | 4 Muharem 1430

EDITORIALI

PUNONI, SE DO TË SHIHET PUNA JUAJQë të gjithë punojnë, që të gjithë bëjnë aktivitet por të paktë janë ata që japin tërë

mundësitë për të kryer një vepër si është më mirë. Kam për qëllim të gjitha veprat e mira,ato të përditshmërisë, më të rrallat por edhe ato me të cilat njeriu e vulos periudhën në

të cilën ka jetuar. Nuk është kuptim i drejtë të thuhet se nuk duhet derdhur të gjitha aftësitëdhe mundësitë për shumë prej veprave. Kjo fjali do të ishte e drejtë vetëm nëse thuhej kështu:Nuk duhet derdhur mundësitë më të mëdha për një vepër të vogël apo ndoshta edhe tëgabuar, sikurse të marrësh borxh për ta nderuar mysafirin, ndërsa familja ende s’ka gëzuarasisoj nderimi nga ana jote; apo të japësh mundësitë minimale për një aktivitet vendimtar nëjetën tënde, sikurse të shkosh në xhami vetëm njëherë në javë, ndërsa besimi yt duhetushqyer çdo ditë. Pra, secilit aktivitet t’i japësh hakun që e meriton, sepse krahas asaj se dotë përfitosh ti, edhe Allahu do të jetë i kënaqur. Pejgamberi, paqja dhe bekimet e Allahutqofshin mbi të, ka thënë: “Vërtet Allahu, ka dëshirë kur ndonjëri nga ju bën një vepër, tapërkryejë atë”. Dikujt mund t’i shkojë ndërmend se janë për qëllim vetëm ato vepra që kanëtë bëjnë kryekëput me Fenë, por jo, Pejgamberi, paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të,nuk caktoi ndonjë kriter të atyre veprave, përveç kriterit thelbësor i cili nënkuptohet, që ajovepër të jetë e dobishme dhe e lejuar.

Por, jetojmë në një shoqëri ballkanike, e cila shpeshherë nuk di apo nuk do t’i vlerësojëaktivitetet e mira, nga të cilat përfiton edhe lagjja, qyteti madje edhe shteti. Nëse një gjë e tillëvjen prej disa të paskrupullt s’ndërron gjë, por nëse sjellje të atillë kanë edhe “dashamirët”,shumëkush do të mërzitet dhe do ta kapë një plogështi, pas të cilës shumë zor e ka tëvazhdojë projektet dhe aktivitetet e dobishme. Të vetmen rrugëdalje fillon ta sheh vetëmnëse bëhet sikur ata, me arsyetimin se askush nuk e vlerëson dhe askush nuk ështëmirënjohës ndaj tij për veprat që i bën, kështu që do përqendrohet vetëm në një gjë, të fitojësa më shumë para pavarësisht se në çfarë mënyrë e bën atë, me kamatë, vjedhje, fshehje,mashtrim etj.

Rrugëdalja e vërtetë është kjo: të përqendrohemi në këtë besim, i cili na bën të rehatshëmnë çdo situatë. “E çuditshme është puna e besimtarit, e gjithë çështja e tij është vetëm mirësi,kur përjeton diçka që pëlqen, e falënderon Allahun dhe kjo është mirësi për të, si dhe kur egodet diçka që nuk e pëlqen, bën durim dhe sërish gjen mirësinë” – kështu na sqaronPejgamberi, paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të. Pastaj, t’i përveshim krahët dhe menjë vullnet edhe më të madh t’i vazhdojmë punët që t’i arrijmë synimet tona në dynja dheahiret. Nëse dikujt i vlerësohen punët e mira, punuesi gëzohet, por nëse nuk i vlerësohen sot,le të mos mërzitet sepse sigurisht nesër besimtarët do t’i shohin ato vepra dhe do të jenëmirënjohës. Kështu ka garantuar Krijuesi i qiejve dhe i tokës: “Dhe thuaju: Punoni, sepseAllahu, i Dërguari dhe besimtarët do të shohin punën tuaj dhe pastaj do të ktheheni tek Ai qëdi të fshehtën dhe të dukshmen dhe do t’ju tregojë se çfarë keni punuar”.

Në emër të redaksisë:Omer BERISHA

2

PËRMBAJTJA

REDAKSIAOmer BERISHA – kryeredaktor

Anëtarë të redaksisë:Ahmed KALAJA, Bekir HALIMI, Agim BEKIRI, Driton LEKAJ, Ali SHABANI, Ismail BARDHOSHI,

Talha KURTISHI, Bledar HAXHIU, Sedat SHABANI, Agron TERZIQI, Lulzim SUSURI, Genc PLUMBI, Zeki ÇERKEZI, Enver AZIZI, Bashkim BAJRAMI, Bilal TEQJA.

Bashkëpunëtorë: Ekrem AVDIU dhe ENIS RAMARoald HYSA – redaktor gjuhësor Halil BERISHA – redaktor teknik

Dorlir KRAJA (ENSARTDESIGN Studio) - ballina Sedat RAMADANI - shpërndarje dhe marketing

Boton: AlbIslam

Adresa: rr: 110 nr: 5 | Çarshia e vjetër | Shkup 1000email: [email protected]

sms: +389 75 436 718 | fax&tel: +389 2 3230 827Revista është e regjistruar pranë Agjencisë për

Informata të Maqedonisë nr. 02-124/2ISSN: 1409-6250

Tirazhi: 2000

ABONIMI NJË VJEÇARPër Maqedoni: 600 den, Jashtë vendit: 20 euro

(në çmim janë të përfshira edhe harxhimet postare)e-mail: [email protected]

ALBISLAM DOOELXhirollogaria: 300000002770453

Komercijalna Banka A. D. – Skopje Numri tatimor: 4030008038784

Abonimet me euro mund t'i bëni online nëpërmjet shërbimitPAYPAL. Të dhënat mund t'i gjeni në www.albislam.com

AKTUALEPas Bombeit qëndron Kashmiri 3-5Tendencat globalizuese panevropiane dhe

logjika e pushtetit 6-8Shqipëri: Allahu i ndaluar?! 8-11Dhunimi i grave – ligji islam 12-15

KËNDI IMPortreti i një udhëtari 16-18Bankat islame... shpëtim nga kriza

ekonomike? 18-20Përjetime nga Haxhi... 21-23

AKIDEA janë veprat kusht i domosdoshëm për imanin,

apo janë vetëm kusht plotësues? 24-27

FIKHAdhurimi jonë gjatë dimrit 28-32

AVANCIMI PERSONALBilanci vjetor i myslimanit 32-35

FAMILJALindja e vajzës – hidhërim apo gëzim 36-38Ligji ndërkombëtar për fëmijët vs.

familja muslimane 39-43

TEFSIRKoha, begati apo ndëshkim 44-46

HADITHI nxehti dhe i ftohti i xhehenemit 47-50

LIBRINgjarjet e popujve të hershëm 51-52

FETVA DHE KONSULTIMEFetva dhe udhëzime rreth stinës së

dimrit 53-55

HISTORIMusai Alejhi Selam dhe dita e Ashuras 56-60


AKTUALE

ERIC S. MARGOLIS

Organizata strategjike amerikane erespektuar RAND Corp., parashihte qënjë shkëmbim zjarri nuklear mes Indisë

dhe Pakistanit do të vriste dy milion njerëz,do të plagoste njëqind milion të tjerë dhe dotë shpërndante rreze radioaktive përgjatëgjithë globit.

Ky parashikim u bë para dhjetë vjetësh.Që atëherë India dhe Pakistani i kanë shtuarkatërfish forcat e tyre nukleare, të cilat janënë gjendje alarmi si rezultat i masakrës sëBombeit në fillim të këtij muaji.

Frika se India mund të sulmontePakistanin si hakmarrje për masakrën eBombeit ka provokuar një alarm të madhkëtu në Uashington. Po ashtu edhemundësia që Pakistani të tërheqë forcat esaja, që përkrahin luftën amerikane nëAfganistan dhe t’i rirreshtojë ato për t’upërballuar me Indinë. Sipas burimeve tëafërta me Pentagonin, në fakt India ishteshumë afër asaj, që të ndërmerrteoperacione ushtarake hakmarrëse kundërPakistanit në javën e dytë të dhjetorit.

Uashingtoni e shtyu shumë shpejtPakistanin, që të arrestonte liderët e grupitmilitant Lashkar-e-Tajiba, të cilat India iakuzon për sulmin. Fatmirësishtvetëpërmbajtja e Indisë dhe aksioni i

Pakistanit në shuarjen e grupeve militare tëKashmirit e ka ulur krizën ushtarake. Porkëto veprime zbutëse nuk kanë bërë kurrgjëqë të zgjidhin konfliktin që qëndron pas dyhasmëve të vjetër: Indisë dhe Pakistanit.

Lashkar është themeluar në fund tëluftës Afgane Anti-Sovjetike, që tëkanalizojë energjitë xhihadiste në një betejëtë re për çlirimin e dy të tretave tëKashmirit të ndarë, që qeveriset nga ana eIndisë. Pakistani dhe India kanë kryer triluftëra të mëdha për Kashmirin që nga viti1947 dhe incidente të panumërta përgjatëkufirit të tyre të tensionuar prej vitesh.

PAS BOMBEIT QËNDRON KASHMIRIKashmiri është shteti i vetëm me shumicë myslimane. Muslimanët e Kashmirit kërkojnë pavarësi prej Indisë qënga viti 1947. Zgjedhja e preferuar është bashkimi me Pakistanin, kurse një pakicë e rëndësishme pretendonpër një pavarësi totale

4

AKTUALE

Kashmiri është shteti i vetëm meshumicë myslimane. Muslimanët eKashmirit kërkojnë pavarësi prej Indisë qënga viti 1947. Zgjedhja e preferuar ështëbashkimi me Pakistanin, kurse një pakicë erëndësishme pretendon për një pavarësitotale të këtij shteti malor himalajan. Kypozicion kundërshtohet nga të dyja palët nëkonflikt, Pakistani dhe India. Pakicat hindudhe sike që përbëjnë 35-40 % nga gjithsej 11milionë banorë të Kashmirit, dëshirojnë tëmbeten pjesë e Unionit Indian.

Në vitin 1989 nisi një kryengritje anti-Indiane. 22 grupe xhihadiste muslimane tëKashmirit, disa prej tyre të ndihmuarafshehtas nga Pakistani luftuan kundër50,0000 trupave ushtarake dhe policore tëIndisë në një luftë të fëlliqur dhe brutale, meakte egërsie nga të dy anët. Në këtozhvillime vdiqën 40,000 deri më 80,000kashmiras, shumica prej tyre muslimanë.Grupet indiane për të drejtat e njeriut kanëkritikuar në vazhdimësi taktikat represivetë Indisë në Kashmir. Këto taktika qëpërmbajnë në vetvete edhe dënimekolektive, helmime, likuidime dhepërdhunime të grave muslimane.

Unë kam vizituar shumë nga kampetguerile të muxhahidinëve kashmiras në njëtë tretën e Kashmirit të kontrolluar ngaPakistani, që gjenden afër qytetitMuzaferabad dhe i kam shoqëruarmuxhahidinët kashmiras kundër forcaveindiane, sikurse kam treguar në librin tim“Lufta në majë të botës”, i cili në tërësi fletpër Afganistanin dhe për konfliktin e vjetër61-vjeçar mes Indisë dhe Pakistanit përKashmirin.

Dy grupe xhihadiste; Lashkari dheXhejshi Muhammed, udhëheqin kampet mëtë mëdha. Të dyja këto grupe kanë qenë tëarmatosura dhe të financuara deri në vitin2002 nga ISI, Shërbimi Pakistanez iInteligjencës, i cili i shfrytëzoi këto si masha

në Kashmir dhe si mundësi për të mbajturjashtë ekuilibrit Indinë dhe për ta vënë atënë pozita mbrojtëse.

India dhe SHBA-të e akuzuan shpejt eshpejt Lashkarin dhe grupet e tjeraxhihadiste për ndodhitë në Bombei. Delhiakuzoi Pakistanin dhe ISI-n, se janë ata qëqëndrojnë pas sulmeve vrasëse, por ende kanevojë për të sjellë dëshmi që të bindennjerëzit që nuk kanë qasje në këto çështje.India i ka bërë rutinë akuzat ndaj ISI-t përincidentet e dhunshme. Në këmbimPakistani e akuzon gjithmonë Indinë përdhunën në kufirin e vet veri-perëndimordhe në Karaçi.

Uashingtoni po ashtu pretendoi se aleatii saj i vjetër, ish-drejtuesi i ISI-t Hamid Guliishte i përzier në këtë punë. Gjeneral Guliishte i njohur për mua, që nga koha exhihadit afgan anti-sovjetik. Guli ështëpatriot pakistanez, jo terrorist. Krimi i tij nësytë e SHBA-ve është se i emërton Talebanëtsi luftëtarë të lirisë, si dhe për qëndrimin seai akuzon SHBA-të për sulmet e 11 shtatorit.Një qëndrim ky që e përkrahin 30% eamerikanëve.

Pakistani ra nën presionin amerikan dheburgosi liderët e Lashkarit. Pakistani tanimëka falimentuar. Rezervat monetare të këtijshteti janë vjedhur përgjatë kohës së

...Uashingtoni ka marrë meqira 130,000 ushtarë pak-istanezë për të luftuar kundërpjesëtarëve të fiseve pash-tunë, aleatë të talebanëve nëkufirin veri-perëndimor tëPakistanit...

“

“


AKTUALE

diktaturës së Musharafit. Pakistani tanivaret totalisht prej të hollave amerikane,një përfundim poshtërues për një komb, icili ishte shembull i qeverisjes së mirë,drejtësisë dhe virtytit islam.

Shumica e pakistanezëve mbështesinbetejën çlirimtare të Kashmirit si kauzëkombëtare të Pakistanit dhe brengën më tëmadhe strategjike të saj. Por pas 11shtatorit, SHBA-të ia vunë revolen në kokëPakistanit, duke e detyruar Musharafin që:edhe të përkrahë luftën amerikane nëAfganistan, edhe të denoncojë aleatët ePakistanit talebanët, si edhe xhihadistët eKashmirit si terroristë.

SHBA dhe India mbetën të kënaqura.India gjithmonë e kishte pretenduar sekryengritja kashmiriane ishte terrorizëmjashtë kufirit nga Pakistani, edhe pse revoltaishte kryengritje kombëtare kundërkeqqeverisjes së Indisë.

Pakistanezët u ndjenë të ofenduar ngakjo tradhti e dyfishtë dhe e thërrasinMusharafin një kukull amerikane. Taniqeveria e re e Asif Zardarit është duke vijuartë njëjtën politikë nën presion e SHBA-së,përkundër mllefit dhe mos-aprovimit tëshumë pakistanezëve. Ajo tanimë shihet sinjë qeverisje edhe më servile ndajUashingtonit, se sa paraardhësi i urryer i tijPervez Musharafi.

Pakistani ka dy qeveri; një civile dhe njëushtarake. Gjeneralët dhe ISI asnjëherë nukkanë hequr dorë nga qëllimi i tyre për njëAfganistan të dominuar nga Pakistani dhepër vazhdimin e xhihadit për Kashmirin. Tëdy këto veprime shihen si me interes jetikkombëtar. Gjeneralët pakistanezë e shohinme përçmim Zardarin, i cili po këmbëngulnë korrupsionin trashanik dhe punë tëpaligjshme.

Uashingtoni ka marrë me qira 130,000ushtarë pakistanezë për të luftuar kundërpjesëtarëve të fiseve pashtunë, aleatë të

talebanëve në kufirin veri-perëndimor tëPakistanit. SHBA-të u japin rrogat atyre dhei furnizojnë me transporte dhe ushqim. Këtaushtarë të marrë me qira ose “sepojët” siçquhen ushtarët lokalë nga ana e raxhavebritanikë, nuk e kanë për zemër këtëmision. Dikur ushtria pakistaneze ishtekrenare, tani është kthyer në një forcëmercenare.

Tani si përgjigje për përkeqësimin esituatës ushtarake në Afganistan, Pentagoniështë duke përgatitur planin për të dërguarsa më shumë divizione pakistaneze të marrame qira për të luftuar talebanët dhe forcat etjera të rezistencës në Afganistan. Vetëmdisa amerikanë e kuptojnë radikalizmin nërritje të Pakistanit, i cili po shkaktohet ngaajo se Uashingtoni po i shtyn qeveritarëtdhe ushtarët e këtij vendi të shkojnë kundërndjenjave dhe interesave të tyre kombëtare.

Përkundër kësaj SHBA-të vazhdojnë tëdëgjojnë elitën e perëndimizuar tëPakistanit, që përbën më pak se 1% tëpopullatës dhe ekspertët me tendencamajtiste, si Ahmed Rashidi, të cilëtvazhdojnë t’i tregojnë Uashingtonit atë që aidëshiron të dëgjojë e jo të vërtetat e mëdha.

Konflikti i vazhdueshëm për Kashmirin, icili po i mban Indinë dhe Pakistanin nuklearkundër njëri-tjetrit qëndron pas masakrëssë Bombeit. Zgjidhja e kësaj çështje tërrezikshme duhet të jetë prioritet i Fuqivetë Mëdha, po aq sa është prioritetpërfundimi i sulmeve vrasëse ndaj civilëve.

Përsëritja pa ndalim e mantras për “luftëndaj terrorizmit” nuk do zgjidhë konfliktete rrezikshme në Azinë e Jugut ose nëLindjen e Mesme.

nga anglishtja: Ramadan Ramadani

6

AKTUALE

SHKRUAN: ROALD A. HYSA

Logjika perandorake e pushtetit ështëlogjika më e thjeshtë e ushtruar që nëfillimet e organizimeve më të thjeshta

shtetërore të njerëzimit. Kjo logjikë nuk katë bëjë me ideologjitë e ndryshmembizotëruese të kohëve të ndryshme. Ajo ka

të bëjë kryesisht me ushtrimin e pushtetitnga lart poshtë dhe anasjelltas dhemarrëdhëniet e varësisë dhe të vasalitetit,por që kahja kryesore është nga lart-poshtë.Tashmë sistemi perandorak apo siç mund tënjihet rëndom nga njerëzit ai monarkik, nukështë më mbizotëruesi. Fundi imbizotërimit të sistemit monarkik tëpushtetit është ndërmjet dy luftërave të

TENDENCAT GLOBALIZUESEPANEVROPIANE DHE LOGJIKA E PUSHTETIT

Pa e ditur se kush jemi,ku kemi gabuar dhe se

çfarë po bëjmë, nukmund të projektojmë njëtë ardhme, ku shqiptarëtdo të kenë vendin e tyre.Nacionalizmi romantik

dhe tendencatglobalizuese të pushtetitnë ideologjitë e sotme

bashkëkohore.


AKTUALE

mëdha botërore dhe mbarimit të tyre.Kështu në Ballkan fundi i këtij sistemi datonme ardhjen në fuqi të komunistëve nëpushtet pas Luftës së Dytë Botërore, kurdihet fare mirë që ideologjia komunisteaplikon formën republikane të regjimit tëpushtetit, pra, formën jo të trashëgueshme.Ndërkaq proceset degraduese ideologjikeshkuan në favor të platformavenacionaliste, ku fryma shoviniste embizotëroi arenën e politikës evropiane dhebotërore. Ishte pikërisht ideologjianacionaliste ajo që e shthuri PerandorinëOsmane, e cila u ndihmua edhe ngaPerëndimi dhe etja për reforma e shtetarëvetë këtij formacioni të stërmadh perandorak.Për të mbuluar thelbin e vërtetë tëndryshimeve reformatore u përdor teoria eOsmanëve të Rinj, e cila në vetvetengërthente ideologjinë nacionaliste tëhuazuar nga Evropa e përparuar, por eveshur me një qyrk ndërnacionalit apondëretnik. Më pas do të kemi daljen nëskenë të Turqve të Rinj, të cilët ishin tëpajisur dallueshëm me ide nacionaliste, porbrenda një perandorie multietnike dhemultifetare. Dështimi i tyre nuk do të ishtevetëm në aspektin ideologjik, por edhe nëatë politik dhe administrativ e ekonomiknga ku e kishin futur perandorinë një seri

sulltanësh të dobët. Ndërkaq edhe ngapikëpamja kohore perandoritë tashmë ekishin mbyllur ciklin e tyre historik dhefundi i Luftës së Parë Botërore solli edhefundin e pashmangshëm të tyre, si dhembizotërimin e shteteve nacionale. Në këtëprizëm arena politike botërore u copëzuandjeshëm, saqë edhe sot e kësaj dite shumëkombe po i vuajnë pasojat e kësaj ideologjiedhe politike së bashku. Praktikishtdominimi i kësaj ideologjie dhe politike solliedhe Luftën e Dytë Botërore dhe u pa se këtoideologji në kuadrin e një dominimi botërornuk kishin të bënin aspak me këtë realitetnacionalist, madje përbënin një pengesëtepër serioze, e cila u vu re me krijimin e dyformacioneve më të mëdha politiko-ideologjike: Bllokut Lindor dhe BllokutPerëndimor. Shumë shpejt u vu re se shtetetnacionale me politikat e tyre krijoninpengesa dhe ruanin mëritë e vjetra.Pengesat kishin të bënin me lëvizjen enjerëzve dhe të mallrave, pra, pengesatishin vizat e kalimit të kufirit dhe kontrolletdoganore, ndërsa mëritë e vjetra ekzistoninbrenda të dy blloqeve dhe nuk mund t’ifshinin kollaj ideologjitë komuniste dhe atonacionale, pavarësisht se kishin dalë nëskenë dy ideologji me elementepërbashkuese, ajo e kozmopolitizmit nënjërën anë dhe e internacionalizmitproletar në anën tjetër. Kështu presidentigjermano-perëndimor Adenauer dhe aifrancez De Gol arritën më në fund pas kaqvjetësh urrejtje të theksuar nacionaliste tëzgjidhin mosmarrëveshjet e tyre mefirmosjen e një marrëveshje, që do t’i jeptefund kufijve nacionalë të mosmarrëveshjeve(Alzasa dhe Lorena). Po ashtu pasuan njëseri marrëveshjesh që kishin të bënin mengritjen e një Tregu të Përbashkët Evropian,e cila do të zhdukte pak nga pak kufijtëekonomikë nacionalë. Nga ana tjetër mëritëe vjetra ruse-polake apo ruse-rumune u

.... Ishte pikërisht ideologjianacionaliste ajo që e shthuriPerandorinë Osmane, e cila undihmua edhe nga Perëndimidhe etja për reforma e shte-tarëve të këtij formacioni tëstërmadh perandorak...

“

“

8

AKTUALE

shuan nga ideologjia komuniste einternacionalizmit proletar dhe esovjetizimit të pushtetit, por që nëthelb ruante logjikën perandorake tëpushtetit, ashtu siç po ndodhte nëkrahun tjetër, atë perëndimor.Marrëveshjet politiko-ushtarake të tëdy Blloqeve (NATO dhe Traktati iVarshavës) u pasuan kështu edhe ngakrijimi i marrëveshjeve ekonomikendërnacionale të brendshme, si dhekrijimin e tregjeve me influenca tëtheksuara po ashtu politiko-ideologjike, Tregu i PërbashkëtEvropian nga njëra anë dhe KNER-inga ana tjetër. Mirëpo dështimi iBllokut Lindor do të ishte ipashmangshëm edhe për shkak tëideologjisë me të cilën ai kërkonte tëpërfaqësohej dhe fundi do të vintepikërisht kur ky bllok deshi tëreformohej, ndërkaq vetëm kjoideologji nuk ka se si ta pranojëreformën. Ndërsa vendet e Tregut tëPërbashkët kanë kaluar në një shkallëtjetër organizimi, në atë politike, dukeu përpjekur kështu për një organizëmtë ri politik mbinacional, BashkiminEvropian. Ky proces nuk e ka arriturkulmin e saj, por tashmë një pjesë emirë e kufijve politikë kanë rënë nëkuptimin e lëvizjes së lirë njerëzoredhe për pasojë edhe të mallrave, dukekrijuar kështu një zgjerim të tregjevedhe formimin e tregjeve të rinjrajonalë. Pra, integrimi i tregjeve dhelëvizja e lirë sot janë kryefjala e kohës,të cilën ne të gjithë duhet ta kemiparasysh, nëse me të vërtetë duam qëtë mbijetojmë. Suksesi qëndron nëproceset integruese tregtare e politikedhe jo vetëm pse jemi shqiptarë, përmë tepër si të tillë nuk kemi se çfarë tëeksportojmë.

SLIMANE ZEGHIDOUR

Kur mbërrin në Tiranë, kryeqytetin eShqipërisë, pret të zbresësh në njëshkretëtirë shpirtërore post-komuniste. A

nuk mburrej vallë regjimi grotesk leninisto-maoist i Enver Hoxhës se kish farkëtuar mehekur e zjarr “shtetin e parë ateist tëplanetit”?

Gabim. Aeroporti është ripagëzuar... NënëTereza, dhe padyshim mund të mburret seështë i vetmi aeroport në botë, që mban emrine një shenjtoreje, e cila për më tepër ështëedhe laureate e çmimit Nobel. Ah, kjoShqipëria e pabesueshme, ku vetëm njëzet vjet

SHQIPËRI:ALLAHU INDALUAR?!

Shënim i redaksisë: Shkrimi i mëposhtëm është njëreportazhë për Shqipërinë që ka sjellë në TV5 Monde tëFrancës, kryeredaktori i këtij televizioni Slimane Zeghidour.Njeriu që përveç angazhimit në gazetari është një prejstudiuesve më të spikatur në Francë për çështjet rrethmuslimanëve dhe është edhe ligjërues në fakultetetSciences Politiques në Menton dhe Poitiers. Titulli ishkrimit në origjinal është : « Albanie, Allah banni? »(Shqipëri: Allahu i ndaluar?). ndonëse ky shkrim u botuaedhe në disa të përdithsme në Shqipëri, Kosovë dheMaqedoni, redaksia jonë zgjodhi ta ribotojë këtë shkrimedhe ne revistën tonë dhe tuajën Albislam, si dëshmi përatë se në botë nuk shihen me sy të mirë shumë prejmarrive që ndodhin në viset tona.

më parë, varja e kryqit apo shfletimi iKuranit mjaftonin për të të damkosur si“armik populli”, domethënë i partisë, mësaktë i Shefit të gjithëpushtetshëm.

Shefi shkoi, vdiq më 1985... Që prej kësajkohe, Zoti zuri sërish vend. Gjithë vendin?Kjo pyetje shtrohet sapo del nga aeroportikur përballesh hundë më hundë meshtatoren e Nënë Terezës.

Ja pra, një vend ateist në të cilin tashmëgjithçka sillet rreth emrit të Zotit. “Vendibetohet, bile deri në tradhti, thotë IlirYzeiri, edhe pse besimi është shkërmoqurprej një gjysmë shekulli shpëlarje trushintensive”. S’ka pra asgjë për t’u habitur,për këtë historian dhe gazetar frankofon,me skuadronet e priftërinjve, popëve,imamëve, pastorëve të gjithë llojeve,guruve e shitësve ambulantë të shpirtrave,amerikanë, kroatë, grekë, turq, arabë,spanjollë, iranianë... që me vrik investuannë Shqipëri, në ish-shkretëtirën fetaretashmë shndërruar në “tokë misioni”.

Ja pra, sidomos, një tokë islame, ku në

dhjetë banorë shtatë janë muslimanë, dyortodoksë dhe një katolik, por ku – dhekëtu qëndron e papritura – mbijnë mëshumë kambana se minare. Më mirëakoma, shteti ka lartësuar në festëkombëtare 19 Tetorin, për nder të asaj ditetë vitit 2003, kur Nënë Tereza u lumnua ngaGjon Pali II, në Romë.

Në kryeqytet, Tiranë, Islami ka profil tëulët. Nga zemra e këtij qyteti të këndshëm,ngrehur që prej vitit 1614 prej gjeneralitosman Sulejman Pasha, ka mundur t’ishpëtojë uraganit maoist vetëm njëmonument – tashmë ndër të vetmit mëantikë të qytetit: xhamia e Et’hem Beut.Ndërtuar ndërmjet viteve 1792 dhe 1821,ky tempull islam i tëhuajsuar për gatigjysmë shekulli, iu hap besimtarëve vetëmnë vitin ... 1991, teksa një turmë prej 10 000besimtarësh mësynë të faleshin më në fundnë dritën e diellit.

Xhamia, e cila prezantohet si“monument historik” në faqen e internetittë kryeqytetit, qëndron jo larg statujës së


AKTUALE

10

AKTUALE

ashpër kalorësiake të heroit kombëtar,Skënderbeut (1405-1468), këtij katolikushqiptar, i cili pasi përqafoi Islamin eshërbeu pranë sulltanit osman, u rikthyenë katolik dhe i dha jetë një lufte të fortë,por të pafrytshme kundër “të pabesitturk”. Shqipëria e ringjalli kujtesën për të,që prej fillimeve të shekullit XIX dhe elartësoi si atin e Kombit përpallë TëPërjetshmit. Xhamia mund të presë vetëmnjë grup të vogël besimtarësh nën arkadate stolisura me ndërthurje, korniza tëpeizazheve të pazakontë fshatrash toskanë.Sot mund të takosh rëndom besimtarë tëmoçëm ose – shenjë e kohës? – shumë tërinj. Këtu, nuk ka predikime, vetëm njëthirrje a capella e muezinit, e cila thithet ehumbet shpejt në zallamahinë e qytetit.

Besimi i Muhamedit na qenka atëherëkushëriri i varfër i Shqipërisë“demokratike”? “Islami është besimi i tëpërjashtuarve”, thekson Ervin Hatibi. Poeti njohur, artist figurativ dhe intelektual irespektuar, vëren në establishmentinshqiptar një refuzim alergjik dhe“nevrotik” të prurjeve osmane dhe islamenë identitetin shqiptar. Në fillimet eshekullit XX, kujton ai, Tirana dispononte19 xhami për vetëm 20,000 shpirtra; sot,numërohen vetëm 6 faltore për një milionbanorë.

Teksa përshkon poshtë e përpjetëTiranën, asgjë, ose shumë pak tëpërkujton se ndodhesh në kryeqytetin enjë vendi musliman, i cili i dhuroiPerandorisë Osmane një pafundësikryeministrash, ulemash, gjeneralësh...dhe Orientit arab një dinasti e cila, prejkedivit Mehmet Ali e deri tek mbretiFaruk, hodhi bazat e Egjiptit modern. Nukrastis të hasësh vajza të mbuluara – mepërjashtime shumë të rralla – apo imamëme turbanë apo restorante që shpallen“hallall”.

Ndërkaq kurrfarë modestie për gjithëçka evokon “rrënjët e krishtera tëShqipërisë”, thënie e Sali Berishës,kryeministrit aktual, “musliman” edhe ky.Përveç sheshit Nënë Tereza, bulevarditGjon Pali II, pa përmendur rrugën... GeorgeW. Bush, na dëftohet e esëllt dhe ebujshme, katedralja katolike e Shën Palitndërtuar pikërisht në vendin e treguar ngaNënë Tereza më 2002, vend i cili i ish“përcaktuar nga Virgjëresha”. Kjo për sa ipërket katolikëve. Ndërsa ortodoksët popërfundojnë së ndërtuari në qendër tëqytetit një mega-kishë me trajtat e njëstacioni kozmik. Dhe kudo, basorelieve,shtatore, buste, afishe, mbajtëse çelësash,stilolapsa, stema... me shëmbëlltyrën eNënë Terezës, ikona e re kombëtare, merruzare apo Bibël në dorë.

Mohimi i trashëgimisë islame ushqehetnëpërmjet adhurimit të “rrënjëve tëkrishtera”... si dhe vlerësimit të njëligjërimi në lavdi të një dege të sufizmit, ecila nis në shekullin XIII prej një mistikuturko-iranian, Haxhi Bektash Veliut (1209-1271). Kjo ligjëratë e zyrtarizuar e shpallkultin bektashi, si “një fe nyje lidhëse”ndërmjet Kryqit dhe Gjysmëhënës, fryt inatyrshëm i “gjenialitetit shqiptar” jo mëpak të natyrshëm, tolerant sepse në faktështë shumë pak fetar. Njëherësh të

...Mohimi i trashëgimisëislame ushqehet nëpërmjetadhurimit të “rrënjëve tëkrishtera”... si dhe vlerësimittë një ligjërimi në lavdi të njëdege të sufizmit...

“

“


AKTUALE

krishterë dhe muslimanë, pak fare paganë,pirës alkooli dhe amatorë shishqebapëshderr safi, besimtarët bektashinj paskërkanvetëm një lidhje sa simbolike, po aq edhe tëpërkohshme me Islamin.

Vizitë tek Haxhi Dede Reshat Bardhi,kryegjyshi bektashi, në selinë qendrore njëndërtesë kjo e bollshme, dikur esekuestruar nga shteti ateist. Dy shtatoretë mëdha në allçi, njëra, përfaqësonHysenin, nipin e Muhamedit, martirizimi itë cilit ushqen besimin shiit; tjetra, HaxhiBektashin, presin e përcjellin vizitorin.Lëng kajsie, dy çokollata të mbushura dhepas pak vjen shehu, që ulet në një kolltuknën një afresk që përfaqëson Aliun,dhëndrin e Profetit dhe atin e Hysenit,Haxhi Bektashin, pranë një luani dhe mbita engjëj të lumturuar.

Kostumi jeshile e thellë, syri blu i flaktëdhe mjekra borë e bardhë i japin të zotit tëkëtij vendi tiparet e një mbreti mag dalënga një libër përrallash me vizatime. Akonsiderohen bektashinjtë si muslimanë?“Si jo!’, hidhet ai, -patjetër, me njëmijë përqind”. I ngacmuar nga pyetja, ai vazhdon:“E dini që kam qenë i persekutuar si armikpopulli; kurrë nuk e kam mohuar fenëtime”. Hani mish derri? “Po talleni, makthen ai duke i rënë këmbës, unë kam bërëhaxhin në Mekë!”...

Përse atëherë ky ligjërim i përhapurmbi Bektashizmin mohon gjithçkamuslimane tek ai? Në këtë zhvlerësim tëtraditës islame, Ervin Hatibi nuk shehurrejtje fetare, por padyshim një llogarioportuniste, sipas së cilës nuk paskërkatjetër rrugë më të shkurtër për të merituarfavoret e “Perëndimit” – i paragjykuar si ikrishterë dhe islamofob – sesa të mohoshIslamin.

Ky mohim i habitshëm, flagrant ihistorisë ushqen një debat të pareshtur nëShqipëri, ndërkaq ai përbën edhe objektstudimesh të gjera akademike. “Të duash tëzhdukësh trashëgiminë osmane, e cila në tëmirë a në të keq, ka formësuar identitetin esotëm të popullit shqiptar, do të thotë taprivosh atë nga kultura dhe identiteti i tij”,vëren kërkuesi francez, Jean ArnaultDérens.

Po Evropa vetë, si e pranon ajo zellinshqiptar për t’u pranuar në “klubin ekrishterë”? Ajo irritohet në emër tëprincipit supra të shenjtë të laicitetit dhenuk heziton ta bëjë këtë të ditur, me saduket. Kësisoj, nëse i besojmë njëfunksionari të lartë, i cili dëshiron të ruajëanonimitetin, autoritetet shqiptare ipaskërkan propozuar Komisionit Evropiannjë projekt pasaporte të ilustruar prej dyfigurave më se katolike: Nënë Terezës dhepatjetër, Skënderbeut, i mbiquajtur “atleti iKrishtit” – titull ky i trashëguar më vonëprej Gjon Palit II – i cili ka luftuar meosmanët. Brukseli thjesht e paskëshpërcjellë Tiranën duke iu kundërvënë menjë përgjigje të qartë për mospranimin tënjë projekti të gjykuar si bezdisje epanevojshme për të paktën dy të tretat eshqiptarëve. Vetë Nënë Tereza nuk do tëish pikëlluar për këtë refuzim. Gjatëceremonisë së marrjes së çmimit Nobel ajodo të deklaronte: “Me gjak jam shqiptare.Me shtetësi jam indiane. Me besim jamfetare katolike. Për sa i përket thirrjessime i përkas gjithë botës. Për sa i përketzemrës sime, i përkas e gjitha Zemrës sëKrishtit.”

12

AKTUALE

SË PARI: ÇFARË THONË MEDIET PERËNDIMORE?

Nga Barbara PlettBBC News, Islamabad SI KANË NGECUR REFORMAT PAKISTANEZE RRETH DHUNIMIT?

Qeveria Pakistaneze e ka pezulluarprojektligjin kontradiktor mbi të drejtat egrave, duke shkaktuar kështu trazira nëpërpjekje për të reformuar ligjet islamerreth dhunimit

Partitë shekullare u tërbuan pasamendamenteve që pësoi draft-ligji për t’ikënaqur partitë ultra-konservatore tëPakistanit. Tani autoritetet janë duke bërëpërpjekje të ashpra për të arritur në njëkonsensus, para se të provojnë që për herëtë katërt ta paraqesin projektligjin nëparlament. Kjo gjendje që po mbretëron

është cilësuar nga ana e aktivistëve për tëdrejtat e njeriut, si një tragjedi për femratpakistaneze. Kjo po ashtu shihet si edhenjë dëshmi që tregon se qeveria egjeneralit Pervez Musharaf mbetet e varurnga islamistët, sado që ai pohon se ështëduke promovuar Islamin e ‘moderuar dhetë arsimuar’.

DHUNIMI IGRAVE –LIGJI ISLAMShumëkush mundohet të flasë për Islamin dhesheriatin, duke u treguar para një opinioni kinse kalexuar shumë për këtë Fe dhe gjatë shkrimeve të tyrei përdorin tre-katër terme që ndoshta lexuesi irëndomtë s’ka dëgjuar për to dhe sulen të tregojnësesa i padrejtë dhe i prapambetur na qenka Islami.Këtu po ju sjellim një shkrim se çfarë flitet nëmediet perëndimore për ligjin Islam që ka të bëjë medhunimin e grave dhe menjëherë pas tij një shkrim qëdemanton të pavërtetat e shkrimit të parë.


AKTUALE

Dhunimet e pa-raportuara Në Pakistan, dhunimet trajtohen sipas

ligjeve islame të njohura si hudud. Këto ikriminalizojnë të gjitha aktet seksualejashtëmartesore. Prandaj sipas hududit,nëse viktima e dhunimit nuk arrin t’isiguroj katër meshkuj dëshmitarë tëkrimit, atëherë vetë viktima mund tëballafaqohet me dënimin. Kjo mënyrë e kabërë pothuajse të pamundur ndjekjenpenale të dhunimeve. Sipas komisionitvendas të pavarur për të drejtat e njeriut,në Pakistan në çdo dy orë dhunohet nganjë grua dhe çdo tetë orë dhunohet nga njëgrup meshkujsh. Këto shifra janë ndoshtatë nënvlerësuara meqë shumë rastedhunimesh mbesin të pa-raportuara.

Paniku i qeverisë Gjersa u shemb partia e tij politike në

pushtet, presidenti Musharaf dukej seishte i vendosur t’i reformojë dispozitatislame (hudud). Pavarësisht nga vërejtjet ezhurmshme që vinin prej partive islame-aleanca e njohur si Muttahida Mexhlis-e-Amel (MMA), projektligji u miratua ngakomiteti parlamentar me ndihmën epartisë kryesore shekullare në opozitë,Partia Popullore e Pakistanit (PPP). Kykomitet propozoi që dhunimet të largohen

nga ligjet fetare dhe në vend të kësaj tëvendosen në kodin penal shekullar, ku dotë merreshin parasysh dëshmitë ezakonshme. MMA-ja e kundërshtoi njëpropozim të tillë duke kërcënuar se do tëjepnin dorëheqje kolektive nëse njëprojektligj i tillë do të miratohej. Të zënënë panik, qeveria themeloi një komitet tëposaçëm parlamentar të dijetarëve fetarë,në mënyrë që të qetësojë islamistët. Kyveprim theksonte se rastet e dhunimitduhet të trajtoheshin sipas ligjeve islamedhe atyre shekullare, duke futur kështunjë kategori të re dhe me një përkufizimmë të gjerë të ‘paturpësisë’ në kodin penal,njëkohësisht edhe rivendosjen e klauzolës,e cila i jep përparësi Hududit ndaj çdo ligjitjetër me të cilin mund të bie ndesh.

Izolimi politik Partitë politike liberale, aktivistë të të

drejtave civile dhe njerëzore dhe avokatëtkanë theksuar se këto ndryshime në thelbheqin kuptimin thelbësor të reformës,duke i mundësuar kështu lobeve tëndryshme fetare të manipulojnë mesistemin juridik që shihet si i dobët. Ata poashtu kanë denoncuar qeverinë përshmangie të procedurave parlamentare.Gjenerali Musharaf duhet të ketë qenë nëdijeni, se çdo ndryshim i hududit do t’izemëronte islamistët. Atëherë pse qeveriae tij u gjunjëzua aq shpejt pranë tyre?Komentuesit i japin dy arsye. E para ështëse partia në pushtet është e ndarë mesatyre anëtarëve që dëshirojnë të ruajnëaleancën me MMA, ndonëse këtë nuk eshprehin me fjalë, dhe atyre që mundohenta çojnë përpara procesin e reformës nëaleancë me PPP-në, e cila udhëhiqet ngaish-kryeministrja Benazir Bhuto. Arsyeja edytë është se rrallëherë ka ndodhur qëPresidenti Musharaf dhe regjimi i tijushtarak të jenë aq të izoluar. Tani këta

...Në Pakistan në çdo dy orëdhunohet nga një grua dheçdo tetë orë dhunohet nga njëgrup meshkujsh. Këto shifrajanë ndoshta të nënvlerësuarameqë shumë raste dhunimeshmbesin të pa-raportuara...

“

“

14

AKTUALE

ndodhen para kundërshtimeve që vijnëqoftë prej shekullarëve, partive nacionaleapo islamistëve, të cilët kërcënojnë meprotesta në rrugë.

Aleanca e paprekshme Presidenti është kritikuar ashpër nga

vendasit për shkak të përdorimit tëtepruar të forcës kundër rebelëvenacionalistë në provincën e tensionuar tëBeluçistanit dhe jashtë shtetit për shkak tëmarrëveshjes paqësore me fisin pro-taleban në territorin fisnor të Veziristanitverior. I sulmuar nga të gjitha anët, evetmja mbështetje e Presidentit mbetetushtria, e cila nuk është e gatshme tëballafaqohet me islamistët rreth tëdrejtave të grave. Kështu që pas një javedredhish parlamentare dhejashtëparlamentare, aleanca ushtarakedhe mullahët, që janë duke qeverisurPakistanin në shtatë vitet e fundit duket etronditur, por e paprekshme.

Gratë kanë mbetur në mëshirën elegjislacionit të fundamentalistëve. Ndërsamesazhi i gjeneralit Musharaf për‘moderim dhe arsimim’ duket të jetë mëtepër për konsum të huaj sesa përvendasit.

Marrë nga:http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/5346968.stm

SË DYTI: ÇFARË ËSHTË E VËRTETA ISLAME? Përpiluar nga Komiteti Kërkimor i islamtoday.net nën mbikëqyrjen e Shejh ABDULUEHAB TUREJRITDHUNIMI NUK NGELET I PADËNUAR NË MUNGESË TË KATËR DËSHMITARËVE

Ekzistojnë shumë keqkuptime rrethasaj se si gjykohet nën Juridiksionin Islamdhunimi. Shumë njerëz kanë krijuar

opinionin e gabuar, se duhet patjetër qëkatër dëshmitarë ta shohin aktin edhunimit në mënyrë që gjykatat tashpallin dënimin. Njëkohësisht këtanjerëz, që është shumë e kuptueshmetmerrohen me faktin se gruaja, e cila nukarrin t’i sigurojë katër dëshmitarë tëkrimit nuk do të jetë në gjendje ta çojëpara drejtësisë përdhunuesin. Mirëpo kjoështë larg së vërtetës.

Është e vërtetë se dënimet eparashikuara me sheriat (hudud) përkurvëri kërkojnë katër dëshmitarë nëmënyrë që të zbatohet dënimi specifik e qënënkupton detyrën e shenjtë, që kryejnëgjykatat muslimane. Kjo lë të kuptohet senë mungesë të katër dëshmitarëve,gjykatësi vendos për dënimin e autorit tëkrimit sipas bindjes së tij të lirë apo sipaskodit penal të atij vendi. Ai nuk detyrohettë sjellë dënimin e paraparë në Sheriat përkurvërinë. Në çfarëdo rasti dhunimikonsiderohet vepër më e rëndë sekurvëria, dhe si rrjedhojë meriton dënimmë të rëndë.

Këtu duhet të sqarojmë një keqkuptimshumë të përhapur ndër njerëz rrethsistemit juridik në një shtet që funksiononme parametrat e ligjit islam. Shpeshherësupozohet se çdo vendim dhe çdo dënimqë jepet në vendet Islame burondrejtpërdrejtë nga mësimet e fesë Islamedhe ligjet e shenjta. Mirëpo kjo nuk ështëaspak e vërtetë.

Gjykata që funksionon sipas ligjit Islamdetyrohet t’i zbatojë urdhrat ligjore Islamenë ato instanca ku urdhrat janë relevantë.Në rast të kundërt vendimet juridike tëgjykatës do të bazohen në aplikimin dheinterpretimin e së drejtës statusore tështetit përkatës dhe në bindjen e lirë tëgjykatësit, siç ndodh edhe në sistemetjuridike shekullare.

Në Islam vetëm një numër i vogël


AKTUALE

krimesh që përmenden në tekstet eshenjta gjykohen me dënime tëparashikuara me Sheriat (hudud). Po këtotekste përcaktojnë dëshmitë e detyruaranë mënyrë që të provohet fajësia. Kur këtodëshmi vërtetohen, atëherë bëhet detyrëfetare për gjykatat që ta zbatojnëndëshkimin. Janë të pakta krimet e këtyrellojeve. Madje edhe nëse dëshmitë edetyruara nuk mblidhen për t’u realizuarndëshkimi i paraparë me Sheriat përkrimet e lartpërmendura, atëherë gjykatatnuk detyrohen ta zbatojnë këtë dënim, kjoçështje kalon tek gjykimi i lirë i gjykatës.Kjo bëhet, sikurse edhe krimet tjera,çështje për të cilën vendos gjykata me vetëautoritetin e saj apo shteti sipas sistemitlegal të tij nëpërmjet legjislacionitstatusor. Dënimi i bazuar në bindjen e lirë(ta’ëzir në gjuhën arabe) mund të jetëburgim i zgjatur, madje edhe dënim mevdekje. Si shembull për këtë po marrimligjin, të cilin e kanë miratuar dijetarët nëArabinë Saudite, ku dënimi me vdekjeështë i dekretuar për kontrabanduesit edrogës, të cilët transportojnë sasi tëmëdha të saj. As në Kuran, as në Sunet nukpërmendet një dënim i tillë. Ky është njëdënim i bazuar në gjykim të lirë qëpërcaktohet nga statuti.

Gjykatat dhe kodet e të drejtave civilemund të përcaktojnë dëshmitë e

detyruara, që nevojiten për t’u ekzekutuardënimi. Këtu mund të merren parasyshdëshmitë e varura nga rrethanat, çfarëdonumri i dëshmitarëve, qoftë meshkuj apofemra, dëshmitë e ADN-ës etj.

Për shumicën rasteve në fushën civiledhe atë penale, që shprehen vendimet nëgjykata të vendeve islame, nuk silletvendimi në bazë të mësimeve fetare. Nëshumicën e rasteve penale përcaktimi ikrimit bëhet në bazë të së drejtësstatusore, e cila është zhvilluar përmesprocesit legjislativ të vendit. Prandajdënimi do të shqiptohet në bazë të sëdrejtës statusore, ose sipas bindjes së lirëtë gjyqtarit. Kjo është e ngjashme mesistemin juridik të vendeve shekullare.

Gjykatat shekullare të shteteveperëndimore dhe të shteteve të tjerashekullare nuk kanë dënime të bazuara nëshpalljen hyjnore. Të gjitha dënimetpërcaktohen në bazë të gjykimit të lirë tëgjykatave, ose në bazë të së drejtësstatusore dhe asaj penale. Edhe këtupërdhunuesit dënohen për krimet e tyre. Enjëjta gjë vlen edhe për gjykatat qëveprojnë sipas sistemit juridik islam. Nërast të mungesës së dëshmive specifike qëkërkohen për ta zbatuar dënimin tëparaparë me sheriat, atëherë gjykatavendos sipas parimit të bindjes së lirë.

Allahu e di më së miri. Marrë nga:

http://www.islamtoday.com/showme2.cfm?cat_idw2&sub_cat_idw1938

...Shumë njerëz kanë krijuaropinionin e gabuar, se duhetpatjetër që katër dëshmitarëta shohin aktin e dhunimit nëmënyrë që gjykatat ta shpallindënimin...

“

“

16

KËNDI IM

MUHAMED SHERIF

Fudajl b. Ijadi, Allahu e mëshiroftë, një ditëu ul pranë një plaku dhe e pyeti:Sa vjet i ke? –Gjashtëdhjetë,- u përgjigj

plaku. -A e di, -i tha Fudajli, se prejgjashtëdhjetë vitesh je duke udhëtuar drejtZotit dhe gati sa ke mbërritur. Njeriu heshtidhe pastaj pëshpëriti: -Të Allahut jemi dhevetëm tek Ai do të kthehemi! -A e di kuptimine kësaj që sapo the,- pyeti Fudajli. -Je dukethënë se je rob i Allahut dhe se tek Allahu dotë kthehesh. Ai që e di se është rob i Allahutdhe se tek Allahu do të kthehet duhet ta dijëse në Ditën e Gjykimit do të ndalohet dhe dotë merret në përgjegjësi për veprimet që i kakryer në jetë. Ai me siguri do të pyetet, e atëqë e presin këto pyetje, që tani duhet të fillojëme përgatitjen e përgjigjeve.

-Çfarë duhet të bëj, -pyeti plaku. -Është fare e thjeshtë, vepro mirë në ato

ditë që të kanë mbetur dhe Allahu do t’i falëato që ke bërë në të kaluarën. Në të kundërtëndo të përgjigjesh për të kaluarën dhe për ditëtqë ke para vetes.

Ditët e pleqërisë, nëse i arrijmë, nuk i kemilarg dhe përgatitja për udhëtim duhet tëfillojë. Në të kaluarën, jo të largët,shkretëtirat ishin vendi më i vështirë për tëudhëtuar, të gjata, të thata, vapa epapërballueshme etj. Askush nuk guxonte tëmerrte udhën pa ujë, pa ushqim në sasi tëmjaftueshme. Pa këto harxhe të mjaftueshmeudhëtimi ishte vetëm një ëndërr.

Në ajetet që flasin për haxhillëkun, gjatë

rrëfimit për udhëtimin për të arritur tekshtëpia e lashtë, Allahu na rikujton njëudhëtim të një lloji tjetër. Një udhëtim në tëcilin marrin pjesë të gjithë shpirtrat, ata qëkujdesen si dhe të pavëmendshmit,udhëtimin drejt ahiretit, drejt parajsës oseferrit.

Allahu, subhanehu ue teala, thotë:“Pajisuni me gjërat që ju nevojiten për rrugëdhe dijeni se pajisja më e mirë ështëdevotshmëria. Prandaj, kini frikë prej Meje, onjerëz të mençur!” (Bekare, 197)

Ibën Omeri, Allahu qoftë i kënaqur me të,tregon: Një ditë isha me të Dërguarin eAllahut, salallahu alejhi ue selem, ai u kthyenga unë, duart e tij të bekuara i vendosi mbisupet e mia dhe më tha: Në këtë botë sillu si ihuaj ose si udhëtar. Ibën Omeri i këshillontenxënësit e tij: Në mbrëmje mos e pritniagimin, kurse kur të gdhini në mëngjes mos epritni mbrëmjen. Shfrytëzoheni shëndetinpara se të sëmureni, jetën para se të vdisni.Shënon Buhariu.

Tregimi im dhe i yti në këtë jetë duhet tëjetë si tregimi i një të huaji në ndonjë qytetose si i udhëtarit. Para ca kohësh shkruesi ikëtyre rreshtave u largua prej qytetit tëMedinës, pasi qëndroi aty gjashtë vite. Nëditët e fundit çdo gjë dukej interesante, pornuk kishte kohë që njeriu të kënaqej me to.Namazi në xhaminë e të Dërguarit tani dukejdisi më madhështor, më ndikues... Erdhi kohapër tu larguar. Kur prindërit tanë Ademi dheHava u larguan prej xhenetit zemrat e tyrevazhduan të rënkojnë duke e kujtuar me mallshtëpinë e tyre të parë. Të gjithë e kujtojmë

PORTRETI I NJË UDHËTARITë gjithë e kujtojmë përmallimin për shtëpitë tona që na kaplon kur largohemi prej vatrave tona. Mallëngjimipër shtëpinë e tij e kaplon çdo udhëtar. I këtillë, i përmalluar për Allahun dhe xhenetin e tij është udhëtaridrejt ahiretit në këtë botë. Ndihet i huaj në këtë botë kalimtare.


KËNDI IM

përmallimin për shtëpitë tona që na kaplonkur largohemi prej vatrave tona. Mallëngjimipër shtëpinë e tij e kaplon çdo udhëtar. Ikëtillë, i përmalluar për Allahun dhe xhenetine tij është udhëtari drejt ahiretit në këtë botë.Ndihet i huaj në këtë botë kalimtare.

I Dërguari i Allahut, salallahu alejhi ueselem, ka thënë: “Shembulli i kësaj dynjajeështë shembulli i një udhëtari, i cili dukeudhëtuar në vapën e pasdrekes, u ndal tëpushojë nën hijen e një druri për ca çaste,pastaj u ngrit dhe vazhdoi rrugëtimin”.(Hadithi është hasen. E shënojnë Ahmedi dheTirmidhiu.) Udhëtimi-jeta. Destinacioni-xheneti ose xhehenemi. Aliu, Allahu qoftë ikënaqur me të, shpeshherë thoshte: Dynjajaështë duke u larguar dhe ahireti është duke uafruar. Edhe dynjaja i ka fëmijët e saj edheahireti i ka fëmijët e tij. Bëhuni prej fëmijëvetë ahiretit e mos u bëni prej fëmijëve tëdynjasë. Sot në dynja është koha për punëdhe nuk ka llogari. Nesër në ahiret do tëllogariteni dhe nuk do të punoni.

Një i urtë në një rast tha: Për t’u habiturështë halli i atij, të cilin kjo dynja dita-ditës ebraktis dhe të cilit ahireti dita-ditës i afrohet.Si angazhohet me dynjanë, e cila e braktis dhee harron ahiretin, i cili e pret krahëhapur.

Muhamed b. Vasi, Allahu e mëshiroftë, njëherë u pyet se si ndihet. Përgjigja e tij ishte:Çfarë mendon për atë, i cili për çdo ditë iafrohet ahiretit.

Vëlla i dashur dhe motër e nderuar, çdo

shpirt e bën rrugëtimin e vet. Disa këtë e kanëkuptuar dhe ditët i kalojnë duke u përgatiturpër përgjigjet e asaj dite në të cilën çdokushdo ta merr shpërblimin e vet. Të tjerët e“jetojnë jetën e tyre” deri në skajshmëri, tëshkujdesur dhe mospërfillës për ahiretin.Allahu i Lartësuar e përshkruan atë ditë kurpërfundimisht njerëzit do të zgjohen dheerën e zjarrit. “(Mohuesit do t’i thuhet): “Ti keqenë i pavëmendshëm për këtë. Tashti takemi ngritur perden (e syve), dhe shikimi ytsot është i mprehtë.” (Kaf, 22).

Ata jetojnë në dehje satanike. Interesimi ivetëm është vetura e re, shtëpia më e madhe,pasuria... disa zgjohen në këtë botë, kurakoma ka kohë për pendim. Disa të tjerë këtëajet do ta dëgjojnë, kur pendimi do të jetë ipavlefshëm.

Të shkujdesuritNë kaptinën Kijame Allahu, subhanehu ue

teala, e përshkruan nxjerrjen e shpirtit, ato

...Gruaja vrapoi drejt tele-fonit, fëmijët shikojnë djath-tas, majtas, a ka kush eshpëton babën tonë. Jo nuk kashpëtim për atë që i ka ardhurvdekja...

“

“

18

KËNDI IM

momente të fundit. Me sa duketështë shtrirë në shtratin e gjumin,duke mos menduar se duhet tëzgjohet për ta falur sabahun.Fëmijëve të tij u ka premtuar se gjatëverës së ardhshme do ta vizitojnëDiznilendin. Bashkëshortes i kapremtuar një fustan të ri. Vetes i kapremtuar... por gjatë natës i erdhi njëvizitor, të cilin nuk e priste. Ky takimqëmoti ishte i caktuar, ti e zure përasgjë dhe e harrove.

“Por kur shpirti të vijë nëgrykë...” (Kijame, 26) Shpirti del prejtrupit duke u drejtuar nga gryka efytit, këmbët, duart, trupi janëpajetë. Shpirti bënte gargara në fyt.U dëgjua një britmë. Gruaja dhefëmijët u afruan, ç’ke, ç’ke... jopërgjigje s’ka. Udhëtimi i tij tanifilloi.

“e të thërrasin “A ka shërues”.(Kijame, 27) Gruaja vrapoi drejttelefonit, fëmijët shikojnë djathtas,majtas, a ka kush e shpëton babëntonë. Jo nuk ka shpëtim për atë që ika ardhur vdekja.

“atëherë, ai (që po vdes) do tëbindet se ky është çasti i ndarjes.”(Kijame, 28) është ballafaquar merealitetin. Bindet se fundi ka ardhur...

“dhe këmbët do të ngrijnë. Atëditë, ai do të sillet te Zoti yt.” (Kijame,29-30)

Në fund dëgjoje këtë këshillëprofetike: “Shfrytëzoji pesë gjërapara pesë të tjerave, rininë parapleqërisë, shëndetin para sëmundjes,pasurinë para varfërisë, kohën e lirëpara kohës kur do të angazhohemi,jetën para vdekjes.”

Përktheu: Talha Kurtishi

PROF. DR. XHAFER SHEJH IDRIS

Nga rezultatet e çuditshme të krizës ekonomike, ecila filloi në Shtetet e Bashkuara dhe më paspëruli Evropën dhe botën në përgjithësi është

fakti se shumë ekonomistë dhe politikanë kthyenshikimin drejt parimeve të ekonomisë islame dhe eshohin atë si një mundësi për zëvendësimin eekonomisë së sotshme dhe tejkalimin e problemeveqë shkaktoi kjo e fundit.

Tregimi i thirrjes për të themeluar organizatabashkëkohore ekonomike në pajtim me parimet eekonomisë islame është një tregim plot ankth,tregim që bashkoi mes thirrjes me argumenteshkencore dhe shembujve praktikë, mirëpo Allahu ishënoi atij një sukses të madh. Ky tregim, siç më

BANKATISLAME...SHPËTIMNGA KRIZAEKONOMIKE?Ideja e bankave pa kamatë vazhdonte të zhvillohej në rrafshinshkencor-teorik, por edhe në rrafshin praktik. Tashmë njohshumë të rinj myslimanë, që janë specializuar si ekonomistënë universitetet amerikane


KËNDI IM

kujtohet, filloi në vitet pesëdhjetë të shekullittë kaluar. Atëherë disa ekonomistëprofesionistë islamë në Egjipt dhe Pakistan –ndoshta edhe në vende tjera – thërrisnin nëatë që ata e quajtën “banka pa kamatë”. Ngamë të dalluarit ishte ekonomisti pakistanezNexhati Sadiki. Ata nuk thërrisnin thjesht t’ipërmbahemi parimeve islame, por kishinpërfituar nga përvoja e tyre në këtë fushë, qëtë sqarojnë se ajo është e mundshme, madjeata propozonin metodat praktike për tarealizuar atë.

E natyrshme ishte që me këta të tallenimituesit e gjithë asaj që quhet perëndimore,të cilët mendojnë se çdo organizatëperëndimore qoftë ajo politike, ekonomike,edukative etj., është detyrim i kohës dhe seçdo zëvendësim për to quhet përrallë apodiçka që e ka shkrirë koha. Mirëpo atapionierë ishin të bindur në vërtetësinë e asajqë thoshin, prandaj vazhduan të shkruajnëpër bankat pa kamatë, duke mos ia vënëveshin fjalëve të të verbërve.

Çështja përparoi saqë arriti të organizohenkonferenca për ekonominë islame. Ndoshta, epara nga ato ishte konferenca që u organizuanë Mekë, në vitin 1975 (1395 H) me titullin:“Konferenca e parë për ekonominë Islame”,në të cilin kisha nderin të jem i pranishëm.

Më pas, disa biznesmenë që u bindën ngakjo ide, bënë hapin e parë për të realizuar atëdhe banka e parë ishte: “Banka Islame e

Dubait”, të cilën e pasoi menjëherë: “BankaIslame Fejsal”. Veprimin e këtyre bankave ekundërshtuan pronarët e bankave të tjera qëpunonin me kamatë, madje u munduan t’iluftojnë ato. Gjithashtu këtë e kundërshtuanedhe disa të tjerë që shpreheshin se asgjë nukmund të quhet islame, nëse në të ka ndonjëmangësi, kështu që filluan të zbulojnë ndonjënga lëshimet praktike të këtyre bankave, që t’ipërdorin si mjet për t’i luftuar të njëjtat. Edhesot më kujtohet nga disa njerëz, në njëseminar të hapur në Rijad, ku diskutohejçështja e bankave islame, sesi i përmendnindijetarit Abdulaziz b. Bazit ca prejlëshimeve/mangësive të këtyre bankave,mirëpo përgjigjja e dijetarit të zgjuar ishte mekëtë përmbajtje: “Me gjithë lëshimet që kanë,ato janë më të mira sesa bankat që punojnëqartësisht me kamatë”.

Më pas, elhamdu lilah, këto banka u shtuandhe u përhapën në shumë vende të botësislame, pastaj edhe në të gjithë botën, sikursenë Evropë dhe Amerikë, të cilat i njohën disaekonomistë profesionistë, por edhe njerëz tërëndomtë.

Ideja e bankave pa kamatë vazhdonte tëzhvillohej në rrafshin shkencor-teorik, poredhe në rrafshin praktik. Tashmë njoh shumëtë rinj myslimanë, që janë specializuar siekonomistë në universitetet amerikane,ndërsa disertacionet e tyre kanë të bëjnë mekamatën dhe dobinë e braktisjes së saj gjatë

20

KËNDI IM

marrëdhënieve financiare bashkëkohore.Madje disa universitete kanë filluar tëinteresohen rreth parimeve ekonomikeislame, duke organizuar seminare vjetore. Mëe fundit nga ato ishte seminari i tetë i cili umbajt në Prill të këtij viti, për të cilin na rrëfenprofesori mysliman Ali Khan, profesor idrejtësisë në një nga universitetet e shtetitKansas: “Ekonomia Islame ka filluar të tërheqëvëmendjen e shumë akademikëve, shumë prejpjesëmarrësve në seminar parashtronindyshimin, se nëse i përmbahemi këtyreparimeve islame në ekonomi, a thua do të ketëmundësi t’i shpëtojmë bankat amerikane ngakokëçarja që po ndien tani”.1

Pastaj ndodhi ngjarja, të cilën etransmeton agjencia e lajmeve islame, kuthotë: “Senati francez bën thirrje që sistemiislam i ekonomisë t’i bashkëngjitet sistemitbankar francez. Ky senat, në një raport që epërgatiti komisioni që merret me çështjetfinanciare pranë këtij senati u shpreh:“Sistemi bankar që bazohet mbi parimetislame është një sistem bankar, që i rehaton tëgjithë, qofshin myslimanë apo jomyslimanë”.

Ky lajm do t’i shqetësojë shumë laikë tëvendeve tona, madje duhet të shqetësohen,sepse fjalët e miradijes për sistemin bankarislam nuk do të kenë të ndalur. Bile, doemos tëmençurit do t’i thonë vetes: Nëse kjo fe qenkae saktë në këndvështrimin e saj përekonominë, nëse kapja pas parimeve të saj dotë na shpëtojë nga fatkeqësitë ekonomike,ndoshta janë të sakta këndvështrimet e sajaedhe për aspektet tjera. Ndoshta tanimë janëshprehur asisoj, sidomos kur të shohin se ajoç’ndodhi me bankat e tyre është pasqyrimkonkret i fjalës së Allahut: “Allahu ia heq çdopërfitim kamatës...”. (Bekare 276). A ke parëheqje më të madhe të përfitimit, sesafalimentimi i bankave, të cilat përfituanbilionë të shumtë me kamatë, ndërsa tanikanë nevojë për shpëtim?!

Prandaj ka mundësi që nga kjo derë edheata të hyjnë në fenë e Allahut dhe kjo nukështë për tu çuditur. Sepse dyert për të hyrënë këtë fe janë të shumta dhe secili që hyn nganjë derë do ta gjejë veten së bashku me ata qëkanë hyrë nga dyert tjera në sheshin e gjerë tësë vërtetës.

Me një dozë keqardhjeje them: Nëse këtoshembuj të vegjël të organizatave ekonomikeislame tërhoqën këtë vëmendje të madhe, sido të ishte gjendja sikur të gjitha shtetetmuslimane të ndërtonin jetën e tyreekonomike mbi themelet e sheriatit tëAllahut. Ashtu do të sillnin një shëmbëlltyrëpraktike, që do të bënte të qartë epërsinë eparimeve islame ndaj kapitalizmit dhekomunizmit. Do të arrinin ta gëzojnënjerëzimin, gjë të cilën nuk e arriti asnjëideologji perëndimore. Por nëse këtë nuk ebënë në të kaluarën, ndoshta tanimë e kanëkuptuar gabimin dhe kthehen në udhëzimin eZotit.

Po ashtu ata hoxhallarë, të cilët ua bënë tëlejuar muslimanëve të Perëndimit, që tëblejnë shtëpi me kamatë, ndoshta tani do tandërrojnë qëndrimin dhe do t’ua tërheqinvërejtjen muslimanëve nga pjesëmarrja nëkëso kontratash, që sjellin çrregullime nëtokë, i cili ndodhi si rezultat i kontratave tëkredive me kamatë në bankat e perëndimit.

Përktheu: Omer B.1 http://www.counterpunch.org/khan09272008.html.

...Ashtu ata hoxhallarë, tëcilët ua bënë të lejuar musli-manëve të Perëndimit, që tëblejnë shtëpi me kamatë,ndoshta tani do ta ndërrojnëqëndrimin...

“

“


KËNDI IM

SHKRUAN: MIRSIM MALIQI

Lot gazi... Urime... Na përqafuan fortduke na porositur dhimbshëm me një zëtë butë: “Mos na harroni në dua”.

Bashkëvepruam në porosidhënie, që edheata të luten për ne, të kthehemi me Haxh tëpranuar e lutje të përgjigjur, lutje në tëcilat, emrat e tyre nuk do të mungonininshaAllah.

***Udhë e gjatë... Në fillim radhisja në

kujtesë emrat e familjarëve, vëllezërve ehallexhinjve, duke e llogaritur se shumëshpejt do arrijmë në Medinën e të Dërguarittë Allahut, salallahu alejhi ue selem, e qëaty të fillojmë të bëjmë dua për ta.

Ishte rrugë kujtimesh, që kaluam shumëvende, të cilat na kthenin në histori.Përkujtonim Perandorinë Osmane, kur

kalonim nëpër Turqi. Kurse Damaskun nuke kaloje dot pa përkujtuar shumëpejgamberë, që u dërguan nga Allahu, azzeue xhele, në atë qytet shumë të lashtë. S’iharroje dot as emrat e ulemave, kolosëve eeruditëve të këtij Umeti, duke filluar ngaShejhu i Islamit, Ibën Tejmija, e deri teShejh AbdulKadër Arnauti e Muhadithi iepokës Imam Nasirudin Albani, Allahu ipastë mëshiruar, që dhanë shumë për këtëFe, e që jetuan aty.

Po edhe tek As’habul Kehf-i na ungjallën shumë kujtime, aty ku Allahu sollishenja për Fuqinë e Tij Absolute. Kurshikoje sa larg ishte shpella nga rrafshi, tëlinte të kuptosh se për të ruajtur këtë fe ataishin në gjendje jo vetëm të largoheshinnga luksi, por të përballonin edhe shumë-shumë sfida, nga përplasjet me armiqtë, ederi te mërzia për familjen. Ata kishinIstikame... Ata u përmendën në Kuran.

PËRJETIME NGA HAXHI...

22

KËNDI IM

***Hymë në Qytetin e të Dërguarit të

Allahut, salallahu alejhi ue selem, ku nëskajet e këtij qyteti vizitorët në radhë tëparë ndaluan tek administrata për tëdorëzuar pasaportat dhe ngrinim kokat semos nga këtu do të shihnim minaret exhamisë së Resulullahut, salallahu alejhi ueselem. Mu si ensarët që kishin hipur nëpërkodra për të parë të Dërguarin e Allahut,salallahu alejhi ue selem, tek vinte nëqytetin e tyre që u quajt Qyteti i tëDërguarit, salallahu alejhi ue selem.

Ajo rrugë edhe pse qe shumë e gjatë,plot vështirësi e lodhje, me të hyrë nëQytetin e Ndriçuar u harrua, madje edhe potë ndaleshe pak për të rrëfyer gjithë atërrugë, e shihje se është e rëndë, për të mosthënë e pamundur.

Jo, nuk i shkonte asnjërit prej neshndërmend tek çlodhja dhe pushimi, kur dotë hymë në hotel, mirëpo përkundërporosive të mos dilnim jashtë vetëm, meqës’e njihnim mirë qytetin, ne nguteshim qëtë shkojmë sa më shpejt tek Xhamia e tëDërguarit, salallahu alejhi ue selem.

E të falesh tek Kopshti i Xhenetit, qëgjendet brenda vetë Xhamisë së tëDërguarit, salallahu alejhi ue selem, ështëkënaqësi shumë e madhe. Ashtu sikurseedhe më mbresëlënëse është të falesh munë vendin, ku i Dërguari i Allahut, salallahualejhi ue selem, e ka falur namazin. Tëvendosësh ballin mu aty ku e ka vendosur iDërguari, salallahu alejhi ue selem, ballin etij të bekuar, a nuk është diçka e veçantë?!

E pas namazit shpejt e shpejt do tëpyesnim dikë që e dinte: “Ku është varri i tëDërguarit të Allahut, salallahu alejhi ueselem?” dhe t’i jepnim një selam: Esselamualejke ja Resulallah! E përshëndetëm meselam Vulën e Profetëve, i cili, alejhi salatuue selem, në Keuther padyshim do t’u japëujë pasuesve të tij të denjë, atyre që kudo

që ndodheshin në rruzullin tokësor zemrati kishin të lidhura me Kuranin dhe Sunetin.

Kjo dëshirë e madhe për të ecur aty kuka ecur i Dërguari i Allahut, salallahu alejhiue selem, na shtronte në vetvete pyetjen:“Po sa po ecën Umeti rrugës-Sunetit të tëDërguarit të Allahut, salallahu alejhi ueselem?!” E kësaj pyetjeje iu përgjigjëm, sepërpos Ehlu Sunetit dhe Xhematit, të tjerëtjanë në krizën e identitetit... Allahu qoftënë ndihmë!

***Çfarë fitova më shumë në Medinën e

Pejgamberit në përgjithësi, e në Xhaminë etë Dërguarit të Allahut, salallahu alejhi ueselem, në veçanti?! Nga shumë të miraarrita njëmend të kuptoj vlerën e diturisëdhe bartësve të saj, e kjo u arrit në xhami,aty ku kishte dhjetëra ulema që ligjëroninbindshëm për fenë e Allahut... Iriparashtroja vetes ato që thoshte ShejkhMukbili, rahimehullah, se: “A ka gjë më tëmirë sesa dija?! Ajo është më e mirë se aridhe paratë, më e mirë se një grua e bukurdhe e mrekullueshme dhe më e mirë sesaprivilegjet mbretërore.” Kujtoja ato qëkishte thënë një njeri i mençur se:“Muslimani arritjen e diturisë dhe ngritjene vet intelektuale e sheh si mjet përarritjen e qëllimit, për ngritjen lart të fjalësLa ilahe il-lAllah.” Në Medinë edhe mëshumë u motivova për të marrë rrugën edijes, duke u vetëdijesuar siç thoshte njëpoet shqiptar se: “Dija nuk kapet me dorë,por as frika nuk largohet me dorë, që tëdyja kapen dhe hiqen me mendje të hollë”,e për t’u ngritur në këto piedestalefillimisht duhet ulur para bartësve tëditurisë, se: “Vërtet dijetarët janëtrashëgimtarë të pejgamberëve;pejgamberët nuk kanë lënë trashëgimi, asdinarë, as dërhemë, por ata kanë lënë sitrashëgimi dijen, prandaj kush e merr ka


KËNDI IM

marrë hisen më të bollshme.” (Hadith). NëMedine myslimani kalitet... Mëkëmbet...Sikurse nxënësi i dijes, i cili aty formohet,gatuhet, përparon dhe del për tashpërndarë dijen në të gjithë globin.

***Rruga për në Mekë të kujton Hixhretin e

të Dërguarit të Allahut, alejhi salatu ueselam... Dhe ja, Meka me plot kodra, vendiku lindi i Dërguari i Allahut, salallahu alejhiue selem.

Tavafi rreth Qabesë është kënaqësia mëe madhe, që mund të përjetohet në Haxh.Duke shikuar Qabenë, duke lëvizur buzëtqë nxjerrin fjalë nga zemra me të cilatlavdërohet Mbreti i Qiejve dhe i Tokës, i cilirobërve të Vet nëse i luten Atij upërgjigjet. Safa dhe Merua, dy kodra këtoqë me kujtime të çojnë edhe më larg ngaepoka jonë... Deri te gruaja e Ibrahimit(Mikut të Allahut) alejhi selam, Haxhereja,e cila edhe sot mbetet shembull iqëndresës, durimit dhe i devotshmërisëpër të gjithë muslimanët.

Kuptuam se namazi, dhikri, leximi iKuranit, duatë në Harem, vërtetëpërjetohen si askund tjetër. I pa të metaështë Allahu, që lë shenja për robërit e Vet,në mënyrë që t’u shtohet imani nëMadhërinë e Tij.

Meka kishte vende që qëndrimi dhebujtja aty të kthente tek mënyra e jetesëssë atyre, që i përkisnin brezit më të mirë,atij të artë. Ku qëndron kjo kthesë? Vërtetqëndron në Mina...

***I Dërguari i Allahut, salallahu alejhi ue

selem, do ta përmendte të fundit (të pestin)Haxhin në hadithin rreth shtyllave të fesë.E në një hadith tjetër do të thoshte se:“Haxhi është në Arafat”.

Shtylla e parë e Islamit është Shehadeti,

pra, Teuhidi, e në Arafat fjala më e dashurtek Allahu, sipas një hadithi është fjala “Lailahe ilAllahu, vahdehu la sherike leh, lehulmulk, ue lehul hamd, ue huve ala kulishejin kadir”, pra, fjalë e Teuhidit. Fillimime Teuhid, sikurse edhe shtylla e fundit eIslamit me Teuhid.

Është fjala La ilahe ilAllah, për të cilënAllahu, më i Larti, krijoi qiejt dhe tokën,ditën dhe natën, xhindet dhe njerëzit, dhegjithçka që ekziston. Për këtë fjalë shkohetnë Haxh. Për fjalën La ilahe ilaAllah,prandaj Allahu, më i Larti, thotë: “Për hir tëAllahut, vizita e shtëpisë (Qabes) ështëdetyrim për atë që ka mundësi udhëtimitek ajo, e kush nuk e beson (ai nuk eviziton); Allahu nuk është i nevojshëm për(ibadetin që i bëjnë) njerëzit”. (Ali Imran:96-97).

Nëse në mëngjeset e verës, lulet efreskëta janë shumë më të bukura, kurmbulohen nga vesa, besimtarët janë shumëtë bukur në Arafat, kur përloten duke elutur të Mëshirshmin, Falësin, Dhuruesin,Atë që Lartmadhëruar qoftë, në atë vendliron shumë robër të Tij nga Zjarri dhe uafalë mëkatet.

Abdullah b. Mubareku do të pyeste nëArafat Sufjan b. Ujejnen se: “Kush është mëi keqi në këtë grumbull njerëzish? E ai iupërgjigj: Ai që mendon se Allahu nuk iafal”.

“O Allah! Ti e di pse kam ardhur këtu!”,kështu kishte bërë dua një plaku ynë nëArafat!

Uel hamdu lilahi rabil alemin!P.S. T’i thuash dikujt: “Na përshkruaj

pak, si e kalove në Haxh” zakonisht merrpërgjigjen se është shumë e vështirë, apoedhe e pamundur. Për të mos thënë tënjëjtën gjë shkrova ato që përjetova, duke iikur ndonjë stili barok, për të qenë sa mëorigjinal, i shkurtër dhe i qartë.

24

AKIDE

ABDURRAHMAN B. NASIR BERRAK

Disa prej nxënësve të dijes kanë pyetur dhepyesin për një temë që është shumë epërfolur në këtë kohë.

Teksti i pyetjes: “A janë veprat kusht idomosdoshëm për imanin, apo janë vetëmkusht plotësues? A mund të konsiderohetarsye (shfajësuese) edukimi i keq, që të falet aiqë mohon (bëhet fjalë për kufrin) dukesharë/ofenduar Allahun ose të Dërguarin eTij?”

Le të fillojmë me pjesën e parë, ku thuhet:“A janë veprat kusht i domosdoshëm përimanin, apo janë vetëm kusht plotësues?

Përgjigjja: E themi me plot bindje, seKurani e Suneti kanë treguar se imani si term

përmbledh në vetvete: 1. Besimin me zemër, pranimin dhe

pohimin.2. Pohimin me gojë.3. Të vepruarit me zemër, që nënkupton

nënshtrimin, dëshirën dhe çdo gjë që kastatusin e këtyre të dyjave, si për shembull:mbështetja, shpresa, frika dhe dashuria.

4. Të vepruarit me gjymtyrë, duke futurkëtu edhe gjuhën. Me të vepruarit kemi siqëllim punën që përfshin veprat dhe ndalesatfoljore dhe veprore.

Allahu i Lartësuar thotë në Kuran: “Obesimtarë! Besoni Allahun, të Dërguarin e Tij,Librin, që ia ka zbritur të Dërguarit të Tij dheLibrin që e ka zbritur më parë. Kushdo qëmohon Allahun, engjëjt e Tij, Librat e Tij, tëDërguarit e Tij dhe Ditën e Kijametit, ai, me të

A JANË VEPRATKUSHT IDOMOSDOSHËMPËR IMANIN,APO JANËVETËM KUSHTPLOTËSUES?

Nuk është e saktë të thuhet pa u kufizuar, se veprat janë kusht i domosdoshëm apo kusht plotësues përbesimin; prandaj duhet patjetër të jemi të qartë kur flasim për këtë pikë.


AKIDE

vërtetë ka humbur larg prej udhës së drejtë.” Gjithashtu Zoti thotë: “Besimtarë të

vërtetë janë vetëm ata zemrat e të cilëve, kurpërmendet Allahu fërgëllojnë dhe kur ulexohen ajetet e Kuranit, u forcohet besimidhe vetëm te Zoti i tyre mbështeten, ata qëfalin namazin dhe japin prej asaj që Ne uakemi dhënë. Ata janë besimtarët e vërtetë.Ata do të kenë shkallë përnderimi te Zoti ityre, falje dhe furnizim bujar në Xhenet”.

Më tej Allahu thotë: “Mirësia nuk është tëkthyerit e fytyrës suaj nga lindja dheperëndimi, por mirësia është (cilësi) e atij qëbeson Allahun, Ditën e Fundit, engjëjt, Librindhe profetët; e atij që me vullnet jep ngapasuria e vet për të afërmit, jetimët, të varfrit,udhëtarët e mbetur rrugës, lypësit dhe përlirimin e të robëruarve; e atij që fal namazindhe jep zeqatin; dhe e atyre që i realizojnëpremtimet; e atyre që durojnë në kohë tëvështira dhe lufte. Këta janë besimtarët evërtetë dhe këta janë ata që e kanë frikëAllahun”.

Siç thotë gjithashtu: “Kushdo që mohonAllahun, pas pranimit të besimit (do tëdënohet ashpër), përveç atij që është idetyruar me forcë, ndërkohë që zemra e tijështë e qetë me besimin. Ndërsa ata që i hapinzemrën mosbesimit, do të kenë mbi vetezemërimin e Allahut dhe një dënim të madh”.

Ajete të tilla me këtë kuptim janë tëshumta në Librin e Zotit.

Në të dy ‘përmbledhjet e sakta’ tëhaditheve, atë të Buhariut dhe të Muslimit,përcillet nga Ibën Abasi, se i Dërguari iAllahut, paqja dhe bekimet e Allahut qofshinmbi të, iu drejtua delegacionit të fisit AbdulKajs me këto fjalë:

-“Kush jeni ju?”-“Rebia”.-“Mirë se vini, o njerëz të nderuar dhe të

respektuar, të papërulur e të paqortuar!” -“O i Dërguar i Allahut, ne kemi mundësi

të të vizitojmë vetëm në muajt e shenjtë, pasi

ndërmjet nesh dhe teje ndodhet një degëzimi fisit Mudar, të cilët nuk janë besimtarë, ndajna urdhëro me diçka, të cilën t’ua urdhërojmëedhe të tjerëve, e kësisoj të hyjmë në Xhenetnëse e zbatojmë?”

Gjithashtu ata e pyetën Profetin, paqja dhebekimet e Allahut qofshin mbi të, edhe lidhurme pijet që përdornin. Ndërkohë ai i urdhëroipër besimin tek Allahu, Një të Vetëm.

-“A e dini se ç’është besimi tek Allahu, Njëe të Vetëm?”

-“Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë mëmirë”!

-“Besimi është të dëshmosh ‘La ilahe il-lAllah’ (Nuk ka të adhuruar me të drejtëpërveç Allahut) ‘Muhamedun Resulullah’(Muhamedi është i Dërguari i Allahut), tëkryesh faljen rregullisht, të japësh zekatin, tëagjërosh Ramazanin dhe të japësh prejplaçkës së luftës një të pestën”.

Pasi ju tregoi detyrimet Profeti, paqja dhebekimet e Allahut qofshin mbi të, i ndaloi ngakatër gjëra:

-“Jua bëj të ndaluara pijet e prodhuara nëenët e Hantemit, Dubait, Nekirit dhe Muzefet.Vini vesh mirë dhe lajmëroni edhe të tjerët”.

Në të dy ‘përmbledhjet e sakta’ gjithashtupërcillet nga Ebu Hurejra, se i Dërguari iAllahut, paqja dhe bekimet e Allahut qofshinmbi të, ka thënë: “Besimi përbëhet ngagjashtëdhjetë e sa degë. Turpi është një prejdegëve të besimit”.

Përsëri në të dy ‘përmbledhjet e sakta’përcillet nga Ebu Hurejra, se i Dërguari iAllahut, paqja dhe bekimet e Allahut qofshinmbi të, kur u pyet se cila është puna më emirë, tha:

-“Besimi tek Allahu dhe tek i Dërguari iTij”.

-“Po më pas”?-“Xhihadi për fenë e Allahut”.

-“Po pastaj”?-“Haxhi i pranuar”.

Imam Muslimi në “Sahihul Muslim” ka

26

AKIDE

shënur një hadith, që e përcjell Ebu SeidHudriu, se i Dërguari i Allahut, paqja dhebekimet e Allahut qofshin mbi të, ka thënë:“Kushdo nga ju, që sheh një të keqe, tandryshojë atë me dorën e tij; e nëse nuk kamundësi, me gjuhën e tij; e nëse sërish nuk kamundësi, ta ndryshojë me zemrën e tij. Por tadini se ky është besimi më i dobët”.

Imamët e mëdhenj të Ehli Sunetit, të gjithëe kanë përcjellë dhe e kanë paraqitur këtë qëu përmend më lart: si imam Malik b. Enesi,Euzai, Ibën Xhurejxhi, Sufjan Theuriu, Sufjanb. Ujejne, Ueki b. Xherrahu e shumë të tjerë.Të gjithë kanë pohuar njëzëri: “Imani (besimi)përbëhet nga shprehjet, fjalët dhe ngaveprat”.

Termi “shprehje”, nënkupton ‘shprehjet egjuhës dhe të zemrës’ dhe termi “vepra”nënkupton ‘veprat e zemrës dhe ato tëgjymtyrëve’.

Dijetari i famshëm i Islamit Ibën Tejmijenë veprën e tij El Akidetul Uasitijeh ka thënë:“Një prej bazave të Ehli Sunetit është fakti, sefeja dhe besimi nuk janë gjë tjetër veçseshprehje dhe vepra. Pra, shprehjet e zemrësdhe të gjuhës dhe veprat e zemrës, të gjuhësdhe të gjymtyrëve”.

Duke pasur parasysh këtë, na bëhet e qartëse termi ‘iman’ përfshin dhe përmbledh çdogjë që ka urdhëruar Allahu dhe i Dërguari iTij, në lidhje me çështjet që kanë të bëjnë mebesimet, dëshirat, veprat e zemrës, shprehjete gjuhës, veprat e gjymtyrëve dhe heqja dorënga ndalesat. Pra, e thënë ndryshe,përmbledh të gjitha detyrimet dhe veprat epëlqyera, si dhe lënien e të gjitha ndalesavedhe veprave të papëlqyera; gjithashtu edhe tëkonsideruarit e diçkaje hallall, kur ajo ështëhallall dhe të konsideruarit e diçkaje haram,kur është haram.

Urdhëresat dhe ndalesat, nuk janë në tënjëjtën gradë, madje e njëjta gjë vlen edhe përgjërat e pëlqyeshme dhe ato tëpapëlqyeshme. Për këtë arsye nuk është e

saktë të thuhet pa u kufizuar, se veprat janëkusht i domosdoshëm apo kusht plotësuespër besimin; prandaj duhet patjetër të jemi tëqartë kur flasim për këtë pikë.

Shprehja jonë ‘veprat’ përfshin veprat ezemrës, dhe veprat e gjymtyrëve, dhekryerjen e disa veprimeve dhe heqjen dorëprej disa veprimeve të tjera, pra, përmbledhpesë shtyllat e Islamit dhe detyrimet e tjera.Në të njëjtën kohë këtu futet heqja dorë prejidhujtarisë, mosbesimi (blasfemitë) dhegjynaheve të tjera. Të heqësh dorë prejshirkut dhe llojeve të kufrit dhe nga ana tjetërtë distancohesh prej tyre janë kusht idomosdoshëm për besimin. Nuk ka besim mepraninë e tyre. Ndërsa heqja dorë prejgjynaheve të tjera është kusht plotësues përbesimin.

Nënshtrimi i zemrës në pasimin e tëDërguarit, e çdo gjë që është e domosdoshmenë këtë drejtim: siç janë veprat e zemrës,dashuria për Allahun dhe të Dërguarin e Tij,frika, shpresa etj.; që të gjitha këtokonsiderohen si kushte të domosdoshme përbesimin, pa të cilat nuk është i mundurbesimi i mirëfilltë.

Po kështu edhe pohimi me gjuhë idëshmisë “La ilahe il-lAllah Muhamedunresulullah” (Nuk ka të adhuruar me të drejtëpërveç Allahut dhe Muhamedi është iDërguari i Allahut), konsiderohet kusht idomosdoshëm për besimin, përndryshe nukka besim.

Sa i takon Shtyllave të Islamit, që vijojnëpas shehadetit, Ehli Suneti (vijuesit etraditës profetike), nuk kanë mbajtur tënjëjtin qëndrim për to, se: a janë kusht idomosdoshëm për besimin, që nënkupton senëse lihen përbën kufër (mosbesim) apo jo.Mospajtimi kryesor është e shfaqur mëshumë tek lënia e pesë kohëve të namazit, efaljeve ditore, pasi namazi konsiderohetshtylla më e rëndësishme pas shehadetit.Dhe ngaqë për namazin në veçanti kanë


AKIDE

ardhur argumente të posaçme që tregojnëmbi mosbesimin e atij që e lë, siç ështëhadithi i Xhabirit, që e transmeton ImamMuslimi e të tjerë, i cili ka thënë: “E kamdëgjuar të Dërguarin e Allahut, paqja dhebekimet e Allahut qofshin mbi të, dukethënë: Shenja që e dallon njeriun besimtarnga ai jobesimtar dhe besimin nga jobesimi:është lënia e namazit”. Gjithashtu Burejde b.Husejni përcjell se i Dërguari i Allahut, paqjadhe bekimet e Allahut qofshin mbi të, kathënë: “Shenja dalluese ndërmjetbesimtarëve dhe jobesimtarëve ështënamazi, kush nuk e kryen ka mohuar.” Kyhadith përcillet në librat e Suneneve.

Ndërsa për sa i përket gjykimit rrethdetyrimeve të tjera pas Shtyllave të Islamit,nuk ka mosmarrëveshje ndërmjet ithtarëvetë Ehli Sunetit, në faktin që veprimi i tyreështë kusht plotësues e jo i domosdoshëmpër besimin. Pra, lënia e tyre konsiderohetprej gjynaheve që nuk e nxjerrin njeriun ngabesimi.

Sa për dijeni, kur themi ‘kusht’, rrahim tëpërmendim një kuptim më të gjerë se sa aiqë njihet; me pak fjalë, kemi si qëllim, “diçkaprej së cilës varet ekzistenca e diçkaje, pabërë dallim se është pjesë përbërëse apojashtë saj”. Pra, nuk duhet keqkuptuar: mepërcaktorin ‘kusht’ nënkuptojmë njëherëshedhe atë gjë ose atë vepër, që është pjesëpërbërëse, pra, shtyllë.

Ky është qëndrimi i Ehli Sunetit, për këtëarsye nuk lejohet që të thuhet, se kush kathënë “ai që e lë namazin apo ndonjë shtyllëtjetër të fesë, si shkak i përtacisë nuk bënkufër” - duke u arsyetuar përmes saj - quhetmurxhi . Sikundërse nuk lejohet të quhethavarixh ai që thotë (për lënësin e namazit)“bën kufër”.

Njeriu quhet murxhi, atëherë kur aipredikon shkëputjen e veprave nga besimi(veprat e zemrës e të gjymtyrëve),megjithëse mund të konfirmojë

detyrueshmërinë e tyre dhe - nga ana tjetër- lënien ndalesave dhe në të njëjtën kohëpranon gjykimet penale ose ndëshkimet; kjoështë thënia e murxhive fukaha (murxhivedijetarë të jurisprudencës). Mirëpo këtëpredikim/mendim e kanë kundërshtuarimamët e mëdhenj të dijes dhe kanë treguarse bie ndesh me Kuranin dhe Sunetin e tëDërguarit (paqja dhe bekimet e Allahutqofshin mbi të). Në qoftë se dikush thotë:“Imanin nuk e dëmton asnjë mëkat dhebesimi nuk është gjë tjetër përveçse njohuri;të njohësh Zotin, pra, dituri”, padyshim kyështë pohimi i murxhive ekstremistë, qënjihen ndryshe si xhehmij dhe që dijetarët eselefëve i kanë konsideruar si jobesimtarë.

Me kaq sa u tha më lart përfundon edhesqarimi i çështjes së veprave, në lidhje meimanin, pra, çështja se a konsiderohen kushti domosdoshëm e i patjetërsueshëm apovetëm kusht plotësues për ekzistencën e tij.Siç u sqarua po ashtu edhe medhhebi, pra,qëndrimi i murxhive në këtë temë. Nuk e dinëse ndonjëri nga imamët e mëhershëm tëketë folur me këtë terminologji, ndërsa tedisa të mëvonshëm vihet re që e përdorin.

Njëkohësisht jemi përgatitur për t’idhënë përgjigje, dy pyetjeve:

Jobesimtari (qafiri), që është i tillëqë në origjinë, çfarë duhet të bëjë që të hyjënë Islam, që si pasojë të gëzojë të drejtat emuslimanëve?

Çfarë e nxjerr muslimanin nga Islami,duke qenë zotërues i këtij statusi, e përrrjedhojë të konsiderohet jobesimtar (qafir)?

Vijon në numrin e ardhshëm: Mbi imanindhe gjërat që e bëjnë të pavlefshëm.

Shqipëroi: Ahmed KALAJA

28

FIKH

PËRGATITI: OMER BERISHA

Jemi në dimër dhe moti ndryshon, ndërsa nesërish duhet të vazhdojmë rrugëtimin tonëdrejt mëshirës dhe xhenetit të Allahut, duke

e adhuruar Atë, të Vetmin me sinqeritet dhenë formën si na ka mësuar i Dërguari i Tij,salAllahu alejhi ue selem. Një gjë të tillë kemimundësi ta bëjmë shumë lehtë gjatë dimrit,për shkak të kohës së lirë që mund ta gjejmënë këto ditë. Meqë gjurmët e adhurimit ndajAllahut vërehen në çdo gjë dhe ato gjërandryshojnë nga vera në dimër, atëherë le t’imësojmë çështjet më të rëndësishme që kanëtë bëjnë me ibadetin tonë ndaj Allahut gjatëdimrit...

Rreth pastërtisë dhe abdesitAllahu i Madhëruar thotë: “...dhe nga qielli

zbritëm ujë të pastër”. Imam Begaviu sqaron:“I pastër në vete dhe pastrues për tjetrin”,

d.m.th., nuk ka asnjë pengesë që të merretabdes me atë ujë, qoftë shi apo borë. Marrja eabdesit në këtë gjendje ka edhe shpërblimin edalluar, Resulullahu, salAllahu alejhi ue selem,ka thënë: “...dhe tri gjëra që shlyejnë mëkatet– ku mes tjerash përmendi – përkryerja eabdesit kur bën ftohtë”. Ta përkryejmëabdesin jemi të urdhëruar ndërsa në rastedimri dhe vështirësie shpërblimi shtohet. T’ilash të gjitha pjesët e abdesit mirë e mirë,madje t’i lash më shumë sesa je i detyruar, kjoquhet përkryerje e abdesit. Me këtë rast dua tëpërmend tre çështje:

a. Gjatë ditëve të ftohta, disa njerëz lëre qënuk përkryejnë abdesin, ata madje nuk i lajnëas ato që janë të domosdoshme, saqë bëjnëvetëm fërkimin e pjesëve me duar të lagura.Kjo nuk lejohet në asnjë mënyrë, madje mundtë quhet edhe prej prishësve të abdesit. Disa tëtjerë nuk i ngrenë mëngët deri mbi bërryla, qët’i lajnë krahët me gjithë bërryla, edhe kjo

ADHURIMI JONËGJATË DIMRIT


FIKH

është haram dhe në këtë mënyrë abdesi nukështë i vlefshëm.

b. Disa njerëz ngurrojnë të ngrohin ujinpër abdes, ndërsa për këtë gjë nuk kanë asnjëargument nge Feja. Megjithëse ka hadithe qëlëvdojnë përkryerjen e abdesit gjatëvështirësive dhe të ftohtit, dijetari El Ubejthotë: “Ngrohja e ujit për abdes, që pastaj tëkryhet me lehtësi adhurimi, nuk pengonarritjen e atyre shpërblimeve”.

c. Disa njerëz ngurrojnë të fshijnë ujin eabdesit nëpër gjymtyrë, duke menduar se dobëjnë gjynah, por kjo nuk ka bazë,përkundrazi është vërtetuar se Resulullahu,salAllahu alejhi ue selem, kishte një pëlhurëme të cilën thante gjymtyrët pas abdesit.

Gjatë dimrit gjithashtu shtohen shirat dhelloçi, të cilat shpesh i përlyejnë rrobat dhe njëgjë e tillë mund të jetë problem për dikë, poratyre u themi: Nuk ka nevojë t’i lash ato rrobaqë janë përlyer me lagështi apo copa lloçi,sepse ai është i pastër, si dhe është vërtetuarnga një numër i madh tabiinësh, se atazhyteshin në shi e lloç dhe pastaj hynin nëxhami. E njëjta gjë vlen edhe nëse ndonjë pikëlagështie bie në rroba dhe njeriu nuk e di: aështë e pastër apo jo? Ai nuk detyrohet tëpyesë se çfarë është, sepse kjo gjë vetëm se iashton vesvesen atij. Përveç nëse ka bindje senë të ka ndyrësi, atëherë detyrohet ta lajëpjesën e përlyer.

TejemumiAi që nuk gjen ujë apo nuk ka mundësi ta

përdorë atë për shkak të largësisë apo tëftohtit të madh dhe nuk ka mundësi tangrohë, atëherë i lejohet të merr tejemum dhetë falet, duke mos e përsëritur namazin pasi tëgjejë ujin.

Tejemumi merret duke prekur tokën njëherë me të dy duart dhe duke e fërkuarfytyrën dhe pastaj duart. Në thelb duart duhettë prekin dheun, nëse jo, atëherë mundet edhegurin, zallin dhe të ngjashme.

Mes’hu (fërkimi) mbi këpucë apo çorapePrej lehtësimeve fetare është se në vend që

të lahen këmbët gjatë abdesit, të mjaftohemivetëm me fërkimin e këpucëve, mesteve apoçorapeve. Ibën Dekik el-Idi thotë: “Te dijetarëte sheriatit është i njohur lejimi për mes’hunmbi këpucë, madje ajo është bërë simbol i EhliSunetit, ndërsa mohimi i kësaj është bërësimbol i shiave”. Dijetari MuhamedXhemaludin Kasimi i tuboi hadithet që flasinpër mes’hun mbi çorape në një libër që equajti “Mes’hu mbi çorape”.

Rreth mes’hut mbi meste, këpucë apoçorape duhet të dimë:

- Çorapet dihet çfarë janë, gjithçka pra, qëvishet në këmbë dhe nuk është prej lëkure,pavarësisht janë të holla apo të trasha quhetçorap. Mbi të gjitha këto lejohet të jepetmes’h. Nëse janë të shqyera gjithashtu lejohettë jepet mes’h mbi to, përveç nëse janë tëshqyera aq shumë, saqë nuk mund të quhençorape dhe nuk mund të ecet me to, atëherënuk lejohet. Pjesë-pjesë ishin të shqyera edhekëpucët e muhaxhirëve dhe ensarëve, përshkak të varfërisë që kishin, e sikur shqyerjatë ishte pengesë për mes’hun, këtë do t’uabënte të qartë i Dërguari, salAllahu alejhi ueselem.

- Çorapet, mestet apo këpucët mbi të cilatvlen të merret mes’h janë ato, të cilat vishenduke pasur abdes.

- Kohëzgjatja e mes’hut për vendasin ështënjë ditë e një natë ndërsa për udhëtarin treditë e tri net. Numërimi i kohëzgjatjes fillon qënga mes’hu (fërkimi) i parë.

- Zbathja e çorapeve, mesteve apokëpucëve nuk e prish abdesin, por e humb tëdrejtën e fërkimit të sërishëm të tyre.Gjithashtu abdesin nuk e prish edhe mbarimi ikohëzgjatjes së mes’hut.

EzaniNë një ditë me shi, Ibën Abasi, radijAllahu

anhuma, i kishte thënë muezinit: pasi të

30

FIKH

thërrasësh: “ue eshhedu enne muhammedenresulullah – dhe dëshmoj se Muhamedi është idërguar i Allahut” mos thërrit “hajj ales salah– ejani në namaz”, por thërrit: “sal’lu fibujutikum – faluni në shtëpitë tuaja”. Njëveprim i tillë nuk u pëlqeu njerëzve, ndërsa aitha: Kështu ka vepruar ai që ishte më i mirë seunë...” ; gjithashtu Ibën Omeri, në një natë tëftohtë në Daxhnan thërriti ezanin, pastaj tha:Faluni aty ku jeni, dhe na lajmëroi se iDërguari, salAllahu alejhi ue selem, gjatënetëve të ftohta dhe ato me shi, në udhëtim,urdhëronte një muezin të thërriste ezanin, icili në fund do të shtonte: Faluni aty ku jeni.

Nga këto hadithe mësojmë lehtësimin e jo-pranisë në namazin me xhemat me arsye.Kurtubiu ka thënë: “Shihet qartë se lejohet tëmos jesh i pranishëm në xhemat, për shkak tëvështirësisë së shiut, erës, të ftohtit dhe tëngjashmeve që shkaktojnë vështirësi, qoftëkur je vendas apo në udhëtim”.

Mësojmë se në vend të fjalisë: “Hajje alessalah” duhet thënë: “Sal’lu fi rihalikum”, pornëse nuk e thotë, nuk prish gjë. Të falesh nështëpi apo aty ku je në këso rastesh është elejuar dhe jo detyrim (vaxhib), prandaj nësedikush shkon që të falet me xhemat në kësorastesh, ai nuk ka bërë asnjë gabim,përkundrazi ai shpërblehet për këtë. Por edheai që nuk shkon në xhami nuk ka bërë gabim,sepse ka shfrytëzuar një nga lehtësimet ekësaj Feje.

Namazi- Bashkimi i namazeveIbën Abasi ka thënë: “Resulullahu,

salAllahu alejhi ue selem, fali të bashkuaradrekën dhe iqindinë, si dhe akshamin mejacinë pa pasur shi apo ndonjë frikë. E pyetën:Pse veproi ashtu? Që të mos ia vështirësojëUmetit – u përgjigj ai”.

Abdullah b. Shekiku rrëfen: Një ditë pasiqindisë Abdullah b. Abasi na ligjëroi derisa

perëndoi dielli dhe filluan të shihen yjet.Njerëzit tregonin shqetësim: Namazi! Namazi!Pastaj, iu afrua një njeri nga fisi Beni Temimdhe i tha: Namazin! Namazin! Ibën Abasi iaktheu: Mjerë nëna që të ka, ti dëshiron t’mamësosh Sunetin?! E kam parë të Dërguarin,salAllahu alejhi ue selem, bashkoi drekën meiqindinë dhe akshamin me jacinë. Abdullah b.Shekiku shtoi: Nuk isha i qetë në shpirt, ndajshkova ta pyes për këtë Ebu Hurejren dhe ai evërtetoi të njëjtin veprim.

Duke u bazuar në këtë hadith Imam Shafiuarsyeton bashkimin e drekës me iqindinë dheakshamin me jacinë me xhemat në rast shiu,por edhe bore. Imam Maliku dhe ImamAhmedi e lejojnë këtë për aksham dhe jaci, porjo edhe për drekë dhe iqindi. Në këtë çështjemë i rreptë është Imam Ebu Hanife, i cili nuk elejon bashkimin e namazeve në asnjë mënyrë.Por mendimi më i saktë është ai që është nëpajtim me fjalët e Ibën Abasit. Allahu e di mësë miri.

Gjatë këtij bashkimi të namazeve duhetthirrur një ezan dhe pastaj për secilin namaznga një ikamet.

Ndërsa sunetet e këtyre namazeve duhenfalur pas faljes së farzeve tërësisht. P.sh.:Thirret ezani për kohën e akshamit, pastajikameti, falet farzi i akshamit, pastaj thirretikameti për jacinë, falet farzi i jacisë e pastajfalen sunetet e akshamit, sunetet e jacisë dhe

...Te dijetarët e sheriatit ështëi njohur lejimi për mes’hunmbi këpucë, madje ajo ështëbërë simbol i Ehli Sunetit,ndërsa mohimi i kësaj ështëbërë simbol i shiave...

“

“


FIKH

namazi i vitrit, edhe pse akoma s’ka hyrë kohae jacisë.

Dispozita të tjera rreth namazit- mbulimi i gojës dhe mbulimi i duarve

gjatë namazit.I Dërguari, salAllahu alejhi ue selem, ka

ndaluar mbulimin e duarve gjatë namazit dhembulimin e gojës. Këto gjëra mund tëndodhin më shpesh gjatë dimrit, dukembështjellë gojën me shall, ose duke hedhurnjë batanije mbi shpatulla, me të cilat do t’imbulojë edhe duart. Ndaj po tërheqimvërejtjen duke treguar se këto veprime janë tëndaluara, përveç në raste kur i ftohti është ipadurueshëm.

- mbajtja e dorezave.Disa mendojnë se mbajtja e dorezave është

sikurse mbulimi i duarve me batanije dhekështu e ndalojnë edhe mbajtjen e dorezave,por kjo nuk është e vërtetë. Pra, mbajtja edorezave nuk prish punë.

- falja e namazit përballë zjarrit.Gjatë ditëve të dimrit shtohet përdorimi i

aparateve të nxehjes të ndryshme dheshpeshherë ato janë në drejtim të kibles dheshkëlqejnë para syve të falësve kur ata falen.Kjo gjë nuk lejohet, sepse është përngjasim meadhuruesit e zjarrit, ndërsa i Dërguari,salAllahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kush ingjan një populli, ai është prej tyre”.Gjithashtu ka ndaluar që falësi të jetë përballëgjithçkaje, që do t’ia prishte përqendrimin dhepëruljen gjatë namazit.

- falja e namazit në veturë apo autobus ngafrika e dëmtimit.

Ibën Kudame në librin “el-Mugni” kathënë: “Nëse dëmtohet nga të bërit sexhde,ose nuk dëshiron t’i përlyejë duart dhe rrobatnë baltë dhe lagështi, atëherë mund të faletmbi kafshën e tij dhe bën shenjë për sexhden”.Ibën Tejmije ka thënë: “Të falësh namazin farzi hipur mbi kafshë nga frika se do t’i ikinbashkudhëtarët, apo nga frika se do tëdëmtohet nëse zbret, është veprim i saktë”.

Xhamitë- ndërprerja e safeve për shkak të

aparateve të nxehjesAlbani duke folur për çështjen e namazit

mes shtyllave dhe këputjes së safeve ka thënë:E ngjashme me shtyllat është edhe vendosja eaparateve nxehëse nëpër disa xhami në atëmënyrë që i ndërpresin safet. Ky është njëgabim që ndoshta nuk e vëren, as imami, asndonjëri prej falësve. Kjo ndodh sepse shumënjerëz nuk i dinë ligjet e Fesë, por edhe përshkak se pak njerëzve u intereson nëse bëjnëgabim apo jo.

- poterja për shkak të (jo)bashkimit tënamazeve

Kjo ndodh shpesh dhe në shumë xhami,saqë thuhen shumë fjalë të pahijshme dhebëhet potere e hatashme, me shumë injorancëdhe me pak dije. Njëri thotë: Të bashkuaraduhet t’i falim! Jo, ende nuk duhet – ia kthentjetri. Ndërsa i treti e ndihmon të dytin, ikatërti të parin e kështu me radhë. Që kjomesele të jetë e qartë, po përkujtojmë dygjëra:

a. imami i xhamisë është i ngarkuari qëmerr vendimin dhe ai mban përgjegjësinë eatij vendimi mes tij dhe Zotit. I Dërguari,salAllahu alejhi ue selem, ka thënë: “Imamiështë garanci, nëse vepron mirë ka shpërblimai dhe ata, e nëse gabon, ai mban përgje -gjësinë, ndërsa ata kanë shpërblim”. Kush ibindet vendimit të imamit është më mirë, porai që nuk pajtohet le të falet me imamin menijet për namaz vullnetar dhe pastaj le tëshkojë i qetë dhe pa bërë asnjë potere.

b. xhamitë kanë pozitën, nderin dhe kari -zm in e tyre, ndaj nuk lejohet të nëpërkëmbenato. Omeri, radijAllahu anhu, i kishte parë dynjerëz në xhami dhe i kishte thirrur për t’ipyetur: Prej nga jeni ju? Nga Taifi – upërgjigjën. Sikur të ishit nga Medina do t’jukisha rrahur, si mund të ngrini zërin nëxhaminë e Resulullahut, salAllahu alejhi ueselem?

32

FIKH

Disa lutje- Duaja me rastin e erësAllahumme inni es`eluke hajreha ue

hajre ma fiha, ue hajre ma ursilet bihi, ueeudhu bike min sherriha ue sherri ma fiha,ue sherri ma ursilet bihi. – O Zot, kërkoj ngaTi të mirën e saj, të mirën që del prej saj, tëmirën që është dërguar me të, më mbro prejtë keqes së saj, të keqes që del prej saj dheprej të keqes që është dërguar me të.

- Duaja kur murmuron (bubullin)Subhanel ledhi jusebbihur ra’du bi

hamdihi uel melaiketu min hifetihi – ILartmadhëruar qoftë Ai, që e madhëronmurmurima (bubullima), me falënderimin eTij, e edhe melaiket (e madhërojnë) prejfrikës ndaj Tij.

- Duatë për kërkimin e shiut apo borës(ISTISKA)

Allahumme eskina gajthen mugithen,merien meri’an, nafian gajre darr, axhilengajre axhil. – O Zot, të lutem na lësho shindihmues, të lehtë dhe frytdhënës, tëdobishëm e jo të dëmshëm, tëmenjëhershëm e jo të vonuar.

- Duaja kur bie shi apo borëAllahumme sajjiben nafian – O Zot,

kërkoj shi të madh, të dobishëm. - Duaja pasi bie shi apo borëMutirna bi fadlilahi ue rahmetihi – U

furnizuam me shi nga mirësia dhe mëshira eAllahut.

- Duaja kundër vërshimitAllahumme havalejna la alejna.

Allahumme alel akami uedh dhirabi, uebutunil eudijeti, ue menabitish shexher. – OZot, rreth nesh e jo mbi ne. O Zot, kthejekodrave dhe kodrinave, luginave dhepyjeve.

(Shumica e mësimeve në këtë shkrimjanë të përfituara nga libri “Ahkamu Shita fiSunetil Mutahhere” të dijetarit Ali b. HasenHalebit. Këtu i kam sjellë në formë tëshkurtuar dhe me ca shtesa të dobishme.)

SHKRUAN: ULVI FEJZULLAHU

Ditët shkojnë, vitet ecin, jeta pakësohet,vdekja afrohet. Njeriut nuk i mbetetasgjë tjetër vetëm se të ndalet dhe të

mendojë për aktivitetin e kaluar. Ai duhettë ndalet dhe të mendojë për veprimet.

Vallë, a ka kontribuar më shumë për tëmirën apo për të keqen?!

Cilat janë arritjet e tij gjatë vitit që lamëprapa?

Libri i tij çfarë shënimesh përmban? I mençur është ai që bën llogari para se

t’i nënshtrohet llogarisë së Allahut tëLartësuar. Në prag të përfundimit të çdo vitikompanitë tregtare janë të detyruara që tëbëjnë llogarinë dhe bilancin vjetor, dukekontrolluar dhe analizuar hyrjet dhe daljet,faturat etj., dhe në saje të rezultatevehartohet plani buxhetor për vitin eardhshëm dhe biznes-plani për t’i realizuarprojektet e reja.

Kështu veprojnë organizatat endryshme, shtetet e mëdha dhe të vogla,

BILANCIVJETOR IMYSLIMANITPër besimtarin është e rëndësishme hartimi i njëstrategjie jetësore, duke programuar çdo aktivitetjetësor. Ai duhet të interesohet për çdo lëvizje që tëjetë në përputhje me mësimet e besimit


AVANCIMI PERSONAL

kontrollojnë, përmirësojnë, planifikojnë,hartojnë...

Vallë! Pse shumë prej nesh kalon vitindoshta edhe shumë vite të jetës duke mosmenduar fare për të marrë në llogarivetveten?! Llogari për ditët, javët, muajt,vitin e dekadat e kaluara të jetës sonë!

Kështu kalon jeta duke mos u ndalur përtë menduar vetëm edhe një moment:

Vallë çfarë jam duke bërë; cilat janëhumbjet dhe arritjet gjatë këtij viti?!...

Kur ndonjëri humb diçka nga pasuriatrazohet e gjithë dynjaja. Kur e humb njëmik të dashur shqetësimi i tejkalon kufijtë enormales. Ndërsa i shkon një pjesë e jetësme të cilën nuk ka mundësi ta zhdëmtojëdhe ta rikthejë.

Për besimtarin është e rëndësishmehartimi i një strategjie jetësore, dukeprogramuar çdo aktivitet jetësor. Ai duhettë interesohet për çdo lëvizje që të jetë nëpërputhje me mësimet e besimit. Është erëndësishme që të kujdesemi për kohën, seku do ta kalojmë edhe për këtë do të japim

llogari para Allahut të Lartësuar. Koha ështëgjëja më e shtrenjtë për besimtarin, ajoështë pjesë e pandashme e tij, kur shkon njëditë ka shkuar një pjesë e jetës së tij.Muhamedi, salallahu alejhi ue selem, kathënë: “Njeriu nuk do të lëvizë pa iupërgjigjur katër pyetjeve: Ku e ke kaluarjetën? Çfarë ke punuar me dijen tënde? Si eke fituar pasurinë tënde dhe ku e keharxhuar? Ku e ke lodhur trupin tënd?’’ (Epërcjell Tirmidhiu, hadithi është hasen.)

Dita e Llogarisë është një ditë ku njeriut iparaqitet çdo detaj nga jeta e kësaj bote,Allahu i Lartësuar thotë: “(Kini frikë) ditën,kur çdokush do ta gjejë përpara atë që kapunuar mirë dhe atë që ka punuar keq, dukedëshiruar që midis tij dhe së keqes së tij, tëketë një largësi të madhe. Allahu juparalajmëron që t’i ruheni Vetes së Tij.Allahu është i Butë e i Mëshirshëm merobërit e Vet.” (Ali Imran 30).

Këto janë fakte dhe argumente për ata qëmendojnë dhe dëshirojnë një përfundim tëmirë në këtë botë dhe llogari të lehtë në

34

AVANCIMI PERSONAL

Ditën e Llogarisë. Të nderuar! Dëshiroj t’ia kujtoj vetes më

parë dhe juve disa porosi, ku Allahu iLartësuar na tregon se për çdo aktivitet tëushtruar në këtë botë do të ketë dëshmitarëtë shumtë nga të cilët nuk ka mundësiaskush t’i ikë. Atëherë mendoje, o njeri, përkohën që po kalon dhe ti nuk po lodheshfare, se si e kalon atë, a në kënaqësinë eAllahut apo në hidhërimin e Tij. O njeri, tëkujtojmë së pari, se nëpër tokën të cilën poecim, po ushqehemi, po pushojmë, po izhvillojmë aktivitetet tona, do të jetëdëshmitare para Allahut të Lartësuar përgjynahet tona. Po kjo tokë një ditë do tëofrojë prova dhe do të dëshmojë përçdonjërin, do të flasë për çdo mëkat që ështëbërë në të. Do të vijë një ditë kur ajo do tëshpalosë, do të zbulojë, do të publikojë dhedo të nxjerrë fshehtësitë dhe sekretet tuaja.Ka mundësi që ti, o njeri, këtë e kupton si joserioze dhe thua: Vallë, cili është argumentipër shpalljen e provave kundër meje, se atodo të ekspozohen në Ditën e Gjykimit?!

“Kur të dridhet Toka me tronditjen e saj(të fundit), kur të nxjerrë barrët nga brendiae saj e njeriu të thotë: “Ç’po i ndodh asaj?!”Atë Ditë ajo do të tregojë lajmet e saj,...”(Zelzele 1-4).

Fjalët e Allahut: “Atë Ditë ajo do tëtregojë lajmet e saj”, i shpjegon i Dërguari iAllahut me fjalët: “Padyshim që tregimet(lajmet) e asaj dite janë dëshmia përçdonjërin çfarë ka vepruar në sipërfaqen etokës, duke thënë: “E ke bërë këtë dhe këtëvepër, po në këtë ditë. Këto pra, janërrëfimet e asaj dite.” (hadith hasen –Tirmidhiu).

Së dyti, le të kujtojmë se melaiketshënojnë veprat e mira dhe të këqijat. Nukmbetet asgjë pa u regjistruar dhe në ditën egjykimit pyeten: A të kujtohet nata kur tiishe pranë ekranit televiziv dhe shikojekanalet që transmetonin femra të

zhveshura, seriale epsharakë, filmadegjenerues? Ndoshta të kujtohet siveproje. Me siguri që ti ishe vetëm, paaskënd tjetër. Po ta dije se melaiket kanëregjistruar çdo gjë, çdo veprim tëndin, nukdo të kishe vepruar ashtu, nuk do të kalojenga një kanal në tjetrin. Është e mundur qëserialet, pjesët muzikore, filmat, lojërat,bisedat me telefon, qëndrimi i gjatë nëinternet, të gjitha këto e humbin besimtarindhe besimtaren dhe e largojnë nga namazidhe ia humbin kohën. Por mos harro semelaiket dëgjojnë dhe shënojnë veprimet ejuaja dhe në Ditën e Gjykimit ato do t’ilexoni: “Vallë, a mos kujtojnë ata se Ne nuki dëgjojmë fjalët e tyre tinëzare dhe bisedate tyre të fshehta? Pa dyshim, Ne dëgjojmë,ndërsa të dërguarit Tanë (engjëj) që janëpranë tyre, shënojnë.” (Zuhruf 80).

Pas këtyre shënimeve, ç’do të ndodhë?Kur vdes njeriu, mbyllet dosja e shënimeve,kështu që me të do të takohesh. Pas daljestënde nga varri do të vijë dosja e shënimevetë tua e regjistruar nga melaiket në dynja.Allahu i Lartësuar do ta urdhërojë njeriunqë t’i lexojë shënimet e veta.

“Çdo njeriu ia kemi varur në qafë

.... Bëhu rob i Allahut nështëpi, rob i Allahut në xhami,rob i Allahut në rrugë, rob iAllahut në punë, rob i Allahutkur njerëzit të njohin dhe kurnuk të njohin, edhe kur tëjesh në vetmi pa askënd, posAllahut. Allahu është Ai që tësheh këtu dhe atje...

“

“


AVANCIMI PERSONAL

llogarinë për punën e tij dhe Ne do t’iaparaqesim Ditën e Kiametit librin, që do tagjejë të hapur (e do t’i themi): “Lexoje librintënd! Ti mjafton sot si llogaritar kundërvetvetes!” (Israë 13-14).

Çast i vështirë dhe shqetësues! Njeriuqëndron i zhveshur para Krijuesit, Allahut,bashkë me të edhe dosja e shënimeve,divani i cili përmbledh të mirat dhe tëkëqijat. Së treti, le të kujtojmë se gjymtyrëte trupit, si: duart, këmbët, gjuha, sytë,veshët po edhe e tërë lëkura. Të gjitha këto,o njeri, do të dëshmojnë për ty në Ditën eGjykimit. Do t’i zbulojnë mëkatet, krimetdhe haramet e tua dhe do t’i bëjnë publike.Allahu i Lartësuar thotë: “Sot Ne ua mbyllimgojët atyre...” (Jasin 65).

E më pas ç’do të ndodhë: “...Neve naflasin duart e tyre...” (Jasin 65)

Vallë a do të mbesë me kaq, jo: “...Kursekëmbët e tyre dëshmojnë për atë qëpunuan.” (Jasin 65).

Ah, ditë e rëndë dhe e vështirë do tëjetë!...

Duart do të flasin e do të thonë: “O Zot,këto duar kanë blerë revistat e ndyra, cd-tëme muzikë. Po këto duar kanë ndërruarkanalet satelitore. Këto duar kanë prekurtrupin e femrës së huaj. Këto duar kanëpërgatitur duhanin, drogën, alkoolin...”Këmbët po të njëjtën gjë do të thonë: “Edhene kemi ecur për në haram, nuk jemi ngriturpër ta falur namazin, kemi kërcyer në klubete natës, kemi ecur nëpër plazhe...”.

Por edhe më shqetësuese do të jetë kur tëflasë lëkura, e “Ata do t’i thonë lëkurave tëveta: “Pse dëshmuat kundër nesh?” (Fussilet21). Përgjigjja do të jetë: “Allahu, i Cili çdosendi ia ka dhënë të folurit, na e dha edheneve.” (Fussilet, 21)

Vëlla dhe motër, ndalu dhe mendo mbikëto fakte e argumente dhe askush nuk kamundësi t’i shmanget. Mos e kalo kohën së

koti, shfrytëzoji edhe sekondat nëkënaqësinë e Allahut. Të përkujtuarit eAhiretit dhe argumentet e lartpërmenduranuk mbjellin tmerr dhe pesimizëm teknjeriu, por përkundrazi këto të dhënahyjnore janë rregullatorë të veprimeve tënjeriut në këtë botë. Kujto atë ditë, se do tëndodhë. Beso bindshëm dhe vepro, mbill tëmira, se do t’i vjelësh frytet e saj në botëntjetër. Bëhu rob i Allahut, rob i cili përuletnë ruku dhe në sexhde, lexon Kuran, inënshtrohet dhe i përulet Krijuesit, Allahut.Bëhu rob i Allahut në shtëpi, rob i Allahut nëxhami, rob i Allahut në rrugë, rob i Allahutnë punë, rob i Allahut kur njerëzit të njohindhe kur nuk të njohin, edhe kur të jesh nëvetmi pa askënd, pos Allahut. Allahu ështëAi që të sheh këtu dhe atje. Pra, i mençurështë ai që bën llogari para se t’inënshtrohet llogarisë së Allahut tëLartësuar. Atëherë merrni masat preventivepër vitin e ardhshëm, që të jeni më tëmobilizuar për të vepruar me kënaqësinë eAllahut të Lartësuar në kënaqësinë e Tij.Dhe në fund po e përmbylli me këtomesazhe:

- Mundohu të jesh prej bamirësve:“Allahu me të vërtetë i do bamirësit.”(Bekare 195).

- Mundohu të jesh prej të penduarve tëpastruar: “Pa dyshim, Allahu i do ata qëpendohen fort (për gjynahet) dhe ata qëpastrohen.” (Bekare 222).

- Mundohu të jesh prej të devotshmëve:“Allahu, me të vërtetë, i do ata që janë tëdevotshëm.” (Ali Imran 76).

- Mundohu të jesh durimtar: “Allahu i dotë duruarit.” (Ali Imran 146).

- Mundohu t’i mbështetesh vetëm Atij:“Vërtet, Allahu i do ata që mbështeten tekAi.” (Ali Imran 159).

- Bëhu i drejtë: “Vërtet, Allahu i do tëdrejtët.” (Maide 42).

36

FAMILJA

SHKRUAN: ZEKI ÇERKEZI

Një nënë nga trevat tona, para pak kohëshu frikësua shumë, ndërsa burri uhidhërua dhe u pikëllua, edhe pse ishte

koha e një gëzimi familjar. Ç’ishte kyhidhërim në këto çaste të gëzimit? Thjeshtpër shkaqe absurde: lindja e një vajze?! Burriinjorant i ishte kërcënuar gruas me rrahje,bile edhe me divorc, nëse prapë lind vajzë!!Pasi kishte lindur prapë vajzë, si dhe herëvetë kaluara, ajo kishte arsye të frikësohet ngakërcënimet e burrit. Akoma më tragjik ështëfakti se kemi shumë raste të ngjashme. Në tëvërtetë historia e popullit tonë është plot epërplot me raste të këtilla. Situata ështëidentike te të gjithë njerëzit injorantë, padallim në kohë apo në hapësirë.

Këtë çoroditje të madhe Islami e lufton me

vendosmëri. Kurani dhe Suneti na mësojnë semashkulli dhe femra nuk kanë dallim tjetërvetëm se nga aspekti fizik. Allahu iLartëmadhëruar në Kuranin Fisnik thotë:“Unë nuk ia humb mundin asnjërit prej jush,mashkull qoftë apo femër.” (Ali Imran 195).Në ajetin tjetër, Allahu thotë: “Dhe kushdo qëbën vepra të drejta e punë të mira, mashkullapo femër qoftë dhe është besimtar i vërtetë,një i tillë do të hyjë në Xhenet dhe atyre nukdo t’u bëhet padrejtësi, as sa lëvozhga ebërthamës së hurmës.” (Nisa 124). GjithashtuAllahu i Madhëruar thotë: “Kush bën njëvepër të mirë, qoftë mashkull ose femër, eduke qenë besimtar, Ne do t’i japim atij njëjetë të mirë (në këtë botë), e (në botën tjetër)do t’u japim shpërblimin më të mirë përveprat e tyre.” (Nahl 97), si dhe ajeti: “Kushdoqë bën një vepër të keqe, nuk ndëshkohetveçse me një të tillë, si ajo dhe kushdo që bën

LINDJA E VAJZËS –HIDHËRIM APO GËZIM?!

Njeriu besimtar gëzohetpër fëmijën e dhuruarnga Allahu, qoftë djalë,qoftë vajzë dhe për këtëdhuratë e falënderonAllahun. E nëse Allahuka dëshiruar dhe kacaktuar që dikush tëketë vetëm vajza, e kyme kujdes të veçantë iedukon dhe i rrit këtovajza sipas parimeveislame, atëherë kyperson në Xhenet do tëjetë në shoqëri me tëDërguarin salAllahualejhi ue selem,


FAMILJA

një vepër të mirë e të drejtë, qoftë mashkullapo femër duke qenë besimtar i vërtetë, tëtillët do të hyjnë në Xhenet në të cilin do t’ushërbehet (me të gjitha të mirat pa masë e) pakufi.” (Gafir 40). Vërtet pas leximit mevëmendje të këtyre ajeteve Kuranore, nuk kavend edhe për dyshimin më të vogël përbarazinë e plotë të femrave në Islam, mepërjashtim të specifikave të natyrësfemërore.

Aq më tepër, duke u bazuar në haditheautentike, Islami shkon edhe një hap më tutjeduke treguar se prindërit në ahiret përfitojnëmë shumë nga vajzat, sesa nga djemtë. ImamMuslimi përcjell në Sahihun e tij nga Enes b.Maliku, se i Dërguari salAllahu alejhi ueselem, ka thënë: “Kush kujdeset për dy vajzaderisa ta arrijnë pubertetin, do të vijë Ditën eKiametit unë dhe ai kështu.” – dhe e bashkoiResulullahu, salAllahu alejhi ue selem, gishtintregues me gishtin e mesëm. (Muslimi nr.2631). Me bashkimin e dy gishtërinjve të tij iDërguari i Allahut salAllahu alejhi ue selem,aludon në shoqërimin e tij me këtë kategorinjerëzish në Xhenet. Dijetarët fjalën‘kujdeset’ e komentojnë, si kujdes fizik dhekujdes shpirtëror. Me kujdesin fiziknënkuptohet sigurimi i ushqimit, ujit,veshmbathjes, banesës, orenditë elementarepër nevoja të përditshme etj. Kurse kujdesishpirtëror do të thotë: edukimi, arsimimifetar (gjërat më elementare fetare, mësimi i tëcilave është i detyrueshëm), urdhri në tëmirë, ndalimi nga e keqja etj. Pra, kujdesetpër dunjanë dhe ahiretin e tyre. Në këtëhadith ka tregues, se këtë privilegj të madh,do ta gëzojë kujdestari i mirëfilltë i vajzavedhe nuk vlen për kujdestarinë e djemve. Portek ne për fat të keq në çastin e marrjes sëlajmit se do të ketë vajzë, ndodh ai hidhërimdhe pikëllim, gjë të cilën Allahu e përshkruannë Kuran: “Dhe kur i vjen lajmi për lindjevajze, kujtdo prej tyre i nxihet fytyra dhembushet përbrenda plot me hidhërim që

zien! Fshihet prej njerëzve, për shkak të asajtë keqeje me të cilën u lajmërua (e konsideronbela, e jo dhuratë prej Allahut).” (Nahl 58-59).Jo se një njeri i tillë injorant nuk gëzohet përlindjen e vajzës, por ai bën një mëkat akomamë të rëndë: nuk pajtohet dhe nuk kënaqetme caktimin e Allahut, e Allahu i Urtë e iGjithëfuqishëm për ne zgjedh atë më tëmirën. Allahu i Lartëmadhëruar në Kuranthotë: “Ai i dhuron vetëm (fëmijë) femra atijqë do; Ai edhe i dhuron vetëm (fëmijë)meshkuj atij që do Ai. Ose Ai i dhuron të dypalët: edhe meshkuj, edhe femra, por atë qëdo e bën që të mbetet shterpë pa fëmijë.”(Shura 49-50).

Njeriu besimtar gëzohet për fëmijën edhuruar nga Allahu, qoftë djalë, qoftë vajzëdhe për këtë dhuratë e falënderon Allahun. Enëse Allahu ka dëshiruar dhe ka caktuar qëdikush të ketë vetëm vajza, e ky me kujdes tëveçantë i edukon dhe i rrit këto vajza sipasparimeve islame, atëherë ky person nëXhenet do të jetë në shoqëri me të DërguarinsalAllahu alejhi ue selem. Çfarë sihariqi imadh! A ka shpërblim më të mirë se të jesh nëXhenet me njeriun më të dashur të Allahut?!

Ky shpërblim kaq i madh jepet nga ana eAllahut, sipas mendimit të dijetarëve, përshkak se vajzat janë më të dobëta, shpeshlihen anash nga ana e prindërve dhe duhetdurim gjatë edukimit e rritjes së tyre. Dhekështu me këto ajete dhe hadithe Islami ilufton këto paragjykime dhe stimulon ethërret në mirëkuptim dhe mirësjellje mevajza, motra, mbesa... Si rezultat i këtij kujdesidhe edukimi është martesa e saj me njëbesimtar të devotshëm dhe themelimi i njëfamilje të re nga ana e këtij çifti të devotshëm.Pra, frytet e kujdesit tënd ndaj vajzave të tua,dhe edukimi i tyre me frymën Islame janëfamiljet, ku jetohet në, dhe për Islam. Sa mëshumë vajza, më shumë familje islame dherrjedhimisht, harmoni e mirëqenie nëshoqëri.

38

FAMILJA

Mirëpo Muhammedi salAllahu alejhi ueselem, na mëson se kujdesi dhe interesimi përvajzën nuk përfundon me martesën e saj. IDërguari i Allahut salAllahu alejhi ue selem, ika vizituar shpesh vajzat e tij. Buhariu dheMuslimi përcjellin nga Sehël b. Sadi të ketëthënë: Nuk ka pasur Aliu emër përkëledhësmë të dashur, se sa të quhet Ebu Turabi (babaii pluhurit). E pyetën Sehlin: A po na tregonngjarjen pas së cilës u quajt Aliu, Ebu Turab?Sehël b. Sadi u përgjigj: Muhamedi salAllahualejhi ue selem, shkoi në shtëpinë e Fatimespër ta vizituar. Aliu nuk ishte në shtëpi. (Nëkohën e pasdrekes Aliu zakonisht rrinte nështëpi dhe bënte gjumin e pasdrekes, tëashtuquajtur ‘kajlule’. I Dërguari salAllahualejhi ue selem, i habitur pse s’është Aliu aty epyet vajzën e vet: “Ku e ke burrin?” Fatimja ipërgjigjet babait: Ndodhi një mosmarrëveshjemes nesh dhe ai u hidhërua, kështu që nuk ebëri kajlulen tek unë. I Dërguari salAllahualejhi ue selem, i tha njërit: “Shiko ku ështëai.” Pasi e kërkoi u kthye dhe tha: O i Dërguarii Allahut! Ai ishte në xhami duke fjetur. IDërguari salAllahu alejhi ue selem, shkoi nëxhami, ku e gjeti Aliun të shtrirë. Petku isipërm i kishte rënë nga shpina dhe kishteshpinën të pluhurosur. Duke ia pastruarshpinën nga pluhuri Muhamedi salAllahualejhi ue selem, i tha: “Ngrihu, o i pluhurosur(Ebu Turab), ngrihu, o i pluhurosur (EbuTurab).” (Buhariu nr. 441, Muslimi nr. 2409).Ky është vetëm një rast i vizitës dhe iinteresimit të Muhamedit salAllahu alejhi ueselem, tek vajza e tij dhe sigurisht që nukështë edhe i vetmi rast. Kështu kanë vepruaredhe të gjithë sahabet e tjerë, duke marrëmësim nga mësuesi i tyre i madh MuhamedisalAllahu alejhi ue selem, e sidomos Ebu Bekridhe Omeri.

Ebu Bekri e ka vizituar shpesh vajzën e tijAishen, duke u interesuar për jetën e sajbashkëshortore me të Dërguarin salAllahualejhi ue selem, dhe e ka këshilluar e

ndonjëherë edhe e ka qortuar. Kështu me njërast gjatë vizitës, Ebu Bekri e gjen Aishenduke iu drejtuar Muhamedit salAllahu alejhiue selem, me zë të ngritur. Babai e qorton tëbijën, se si ka mundësi që me atë zë të lartë t’idrejtohet Pejgamberit salAllahu alejhi ueselem, e kjo fshihet prapa burrit të sajMuhamedit salAllahu alejhi ue selem. Një ditëtjetër gjatë vizitës Ebu Bekri e gjen Dhëndrine tij, salAllahu alejhi ue selem, dhe Aishen tëbuzëqeshur plot hare duke biseduar dhe iudrejtua atyre me këto fjalë: “Ashtu si mëhidhëruat atë ditë, ashtu më bëni që edhe unëtë qesh bashkë me ju tani”.

Buhariu dhe Muslimi përcjellin nga AishjaradijAllahu anha: Një ditë më erdhi në shtëpinjë grua me dy vajzat e saj dhe lypte. Nukkisha në shtëpi asgjë përveç një kokërrhurme. Ia dhashë atë kokërr dhe ajo e ndauatë nga një gjysmë për secilën vajzë dhe ajopër vete nuk hëngri asgjë. Kur erdhi iDërguari salAllahu alejhi ue selem, i tregovase ç’kishte ndodhur në shtëpi, e ai tha: “Kujt iështë caktuar të ketë vetëm vajza, e aikujdeset, i edukon, ka mirësjellje dhemirëkuptim ndaj tyre, ato do t’i jenë mburojëprej zjarrit të xhehenemit”. (Buhariu nr. 1418,Muslimi nr. 2629)

Nga e gjithë kjo që u tha nënkuptohet sebesimtari duhet të gëzohet njësoj, si përlindjen e djalit, ashtu edhe për lindjen evajzës. Hidhërimi dhe pikëllimi me rastin elindjes së vajzës është i ndaluar rreptësisht,përkundrazi me rastin e edukimit me frymëislame, prindërit do ta shoqërojnë tëDërguarin salAllahu alejhi ue selem, nëXhenet, dhe ato do të jenë perde për prindëritnga zjarri i Xhehenemit.

E lusim Allahun e Madhërishëm të nadhurojë fëmijë të hairit, të na furnizojë medituri dhe durim gjatë edukimit të tyre dhe elusim Allahun, që të na i bëjë familjet tëdevotshme dhe të çiltra, me edukatë të pastërislame.


FAMILJA

(pjesa e parë)

NGA UEFA SADAVI

Komiteti Islam Ndërkombëtar për Gruandhe Fëmijën (The International IslamicCommittee for the Woman and Child(IICWC)) ka mbajtur një konferencë, më 15prill 2008, për të diskutuar draftin e ligjit përfëmijët në vazhdën e debateve të nxehta qëpo zhvillohen në Egjipt. Disa besojnë se kjoështë fryt i një konspiracioni të përgatiturmirë me vite të tëra kundër botës islame.

Për fat të keq ky ligj i dyshimtë ështëratifikuar nga parlamenti egjiptian,pavarësisht nga vërejtjet dhe refuzimet eprindërve dhe kujdestarëve. Kjo ështëshenjë e qartë që tregon se një ligj i tillë dotë ratifikohet së shpejti edhe në vende tëtjera muslimane.

Marrëveshjet e diskutueshme Në fillim zonjusha Kamilia Helmy,

kryetare e IICWC, sqaroi fazat përnënshkrimin dhe zbatimin e një numrimarrëveshjesh, të cilat janë mjaft tëdiskutueshme për sa i përket botës islame.Këto faza janë:

Përpjekja për t’i bindur vendet arabe dheislame që të nënshkruajnë këto marrëveshjeme ca kufizime në disa pika.

Më pas vjen nënshkrimi i vërtetë. Menjëherë pason trysnia nga vendet e

huaja që të largohen këto kufizime duke uarsyetuar se marrëveshja u lejon shteteve qëtë zbatojnë këto pika sipas legjislacionevevendëse.

Pasi të hiqen këto kushte, thirrjadrejtohet nga ndryshimi i ligjeve vendëse,në mënyrë që ato të jenë në përputhje memarrëveshjet e nënshkruarandërkombëtare.

Ky është një cikël nëpër të cilën kalojnëvendet muslimane pothuajse çdo herë, kurkanë të bëjnë me secilën marrëveshjendërkombëtare.

LIGJINDËRKOMBËTARPËR FËMIJËT VS.FAMILJAMUSLIMANEKy ligj me kushtet dhe klauzolat që përfshihen aty bie ndesh me Sheriatin. Në këtë artikull do të shpalosenaspektet që e kundërshtojnë Sheriatin, bazuar në diskutimet e zhvilluara në konferencën e IICWC.

40

FAMILJA

Detyrimi ligjor Jahja Said Kadi, jurist në Gjykatën e Lartë

të Apelit në Egjipt, ka thënë se marrëveshjetndërkombëtare kanë tri karakteristika:

Krijojnë legjislacion të ri për vendet që inënshkruajnë ato,

I detyrojnë shtetet që t’i përmbushin disadetyrime e më pas të paraqesin raportet etyre në OKB, e cila më pas vlerëson sesa kyshtet është i bindur ndaj këtyremarrëveshjeve,

Nuk janë subjekt i ndryshimit meamendamente, në dallim nga legjislacionivendës, të cilin deputetët e parlamentitmund ta përmirësojnë dhe ta ndryshojnë.

Më tej Kadi përmend faktin se ligjet qëkanë të bëjnë me gratë dhe fëmijët, si dhemarrëveshjet e tjera mbi jo-diskriminiminjanë nënshkruar nga të gjitha shtetet, përveçnjë numri të vogël shtetesh, si Somalia dheSHBA-të, e cila e ka refuzuar një gjë të tillë.Ndërsa Egjipti dhe të gjitha vendet e tjeraarabe i kanë nënshkruar dhe kanë filluar tënxjerrin amendamentet kushtetuese sipaskëtyre marrëveshjeve. Kadi tregon se ligjetvendëse bëjnë pjesë në dy grupe, për sa ipërket marrëveshjeve ndërkombëtare. Disaligje i trajtojnë ato si legjislacion më të lartë,ndërsa të tjerat mundohen, që këtyremarrëveshjeve t’ua bashkëngjisinlegjislacionin e brendshëm, siç është rastime ligjin e Egjiptit.

ElasticitetiHelmy sqaroi rolin e madh të

terminologjisë në këto dokumente. Përshembull, në rast se prindërit e refuzojnë tëdrejtën e tyre që t’i ndëshkojnë fëmijët etyre për disa gabime, a do të konsiderohej kysi një “akt negativ që paraqet kërcënimpsikologjik”?

A konsiderohet synetimi i fëmijëve“kërcënim ndaj sigurisë fizike të fëmijëve”?Deri ku ka arritur Sheriati Islam, që i ka

dhënë të drejtën prindërve t’i rrisin dhe t’iedukojnë fëmijët e tyre me metodadisiplinore (ndëshkimi i kufizuar si njëra ngakëto metoda)?

Abdullah b. Amr b. Asi përcjell sePejgamberi salAllahu alejhi ue selem, kathënë: “Urdhëroni fëmijët tuaj të falinnamaz kur janë 7 vjeç, dhe goditini ata nëserefuzojnë të falin namazin kur janë 10 vjeç.Dhe ndani ata nga shtrati, në mënyrë qësecili fëmijë të flejë veçmas.” (Ebu Davudi).

Kjo konferencë kritikoi të gjithaprocedurat e propozuara të sigurisë tëndërmarra duke pasur si qëllim mbrojtjen efëmijëve nga “rreziku”, fjalë kjo që nuk ështëe përkufizuar qartë dhe saktë. Akonsiderohet edukimi me ndëshkim, qëprindërit zbatojnë, kërcënim ndaj “sigurisësë fëmijës”? Përkufizimi i fjalës “rrezik ndajfëmijëve” është tejet dredhues dhe elastik,duke e bërë atë subjekt të interpretimevepersonale dhe të keqkuptimeve.

Të drejtat seksuale Përveç kësaj Helmy iu referua neneve të

ligjit të propozuar për fëmijët, si një“provokim dhe kundërshtim ndaj Sheriatitdhe fitres (natyrshmërisë njerëzore)”. Ligjinë fjalë nuk e lejon martesën e personavenën 18 vjet, si rrjedhojë regjistrimi imartesave që bëhen nën këtë moshë është i

...Ligjet që kanë të bëjnë megratë dhe fëmijët, si dhe mar-rëveshjet e tjera mbi jo-diskriminimin janë nënshkruarnga të gjitha shtetet, përveçnjë numri të vogël shtetesh,si Somalia dhe SHBA-të...

“

“


FAMILJA

kundërligjshëm. Në anën tjetër, ligji bënthirrje për të drejtat seksuale tëadoleshentëve dhe të drejtat e tyre për tëpasur pasardhës. Po ashtu me anë të këtijligji iu jepen të drejta nënave beqare(adoleshente) e të pamartuara. Madje disaklauzola kërkojnë që të ketë barazi të plotëmes meshkujve dhe femrave, pa marrëparasysh dallimet biologjike. Disa e shohinkëtë si hapje e rrugës për ndryshimet nëligjin islam të trashëgimisë! Gjithashtufëmijëve iu jepet gjithçka që dëshirojnë përtë drejtat e tyre seksuale dhe të drejtat e tyrepër të pasur pasardhës, pa ndonjë kufizimapo moral dhe detyrë fetare. Me këtë fëmijafiton të drejta tej mase. Allahu iMadhërishëm thotë në Kuran: “Dhe mos iuafroni imoralitetit (zinasë), sepse me tëvërtet është vepër e shëmtuar dhe është njërrugë shumë e keqe.” (El Isra, 17:32). Veçkësaj shejh Mehdi përkujton thënien eMuhamedit salAllahu alejhi ue selem “O ju tërinj, nëse keni mundësi për martesë, atëherëmartohuni sepse kjo mundëson uljen eshikimit dhe mbron organet e turpshme. Ekush nuk ka mundësi, atëherë le të agjërojë,sepse agjërimi e zvogëlon epshin seksual.”(Buhariu). Po ashtu Kurani iu drejtohetkujdestarëve, ku thuhet: “Dhe martoni tëpamartuarat (të pamartuarit)...” (Nur, 32),pra, urdhër nga Zoti që të martojnë tëpamartuarit, pasi martesa është nevojënatyrore.

Zbatimi i kësaj marrëveshjeje, që kërkonmartesat të bëhen jo nën moshën 18 vjeçare,mundëson kryerjen e marrëdhënieveseksuale nëpërmjet “seksit të sigurt” pamarrë parasysh moshën e kryerësve.

Zvogëlimi i rolit të prindërve Konferenca e IICWC bëri thirrje që të

shqyrtohen me kujdes klauzolat e ligjeve tëpropozuara, të cilat cenojnë të drejtat eprindërve për t’i edukuar fëmijët e tyre, sidhe ato që e detyrojnë zvogëlimin e rolit të

ndjeshëm të prindërve. PejgamberisalAllahu alejhi ue selem, ka thënë: “Burriështë kujdestar mbi familjen e tij (kujdesetpër mirëqenien e tyre fizike, shpirtërore dhemorale) dhe për këtë ai do të merret nëpërgjegjësi. Gruaja është kujdestare mbishtëpinë e burrit dhe fëmijët, dhe për këtëajo do të merret në përgjegjësi.” (Muslimi).Po ashtu në një hadith tjetër PejgamberisalAllahu alejhi ue selem, ka thënë: “Asgjëmë të mirë nuk mund t’i dhurojë babai djalittë vet, sesa mirësjelljen.” (Tirmidhiu).Gjithashtu ligji krijon hapësirë përndërhyrjen e qeverisë në jetën dhe çështjetprivate të familjes. Kjo gjë mbjell farën ekonfliktit dhe ndasisë mes fëmijëve dheprindërve, duke e prishur kështu imazhindhe rolin e prindërve, përderisa mëshira dhedhembshuria duhet të jenë baza mbi të cilënndërtohet familja. Bazë e shëndoshë përzhvillimin psikologjik të fëmijëve ështëedukata që ata marrin nga prindërit e tyre,siç thotë Allahu në Kuran: “Dhe në shenjëmëshire shtrije pranë tyre krahun përulës erespektues dhe thuaj: “Zoti im! mëshiroji atatë dy, sikurse më edukuan mua kur isha ivogël”. (Isra, 17:24).

(autorja është shkrimtare dhe gazetare egjiptiane)

Marrë nga:http://www.islamonline.net/servlet/Satellit

e?cwArticle_C&cidw1213871172562&pagenamewZone-English-Living_Shariah%2FLSELayout

(pjesa e dytë)

Muhamed Muhtar Muhamed MehdiDuke u nisur nga detyrimi për dhënien e

këshillës dhe shpërndarjen e saj tekmuslimanët, dhe duke marrë parasyshdraftin e propozuar në parlamentin eEgjiptit për ligjin e fëmijëve, ne i

42

FAMILJA

përkujtojmë vëllezërit tonë të ndershëm (qëkemi besim në fenë dhe integritetin e tyre),si dhe të tjerëve që përkujdesen për tëardhmen e umetit musliman, dhe vlerave tëtyre, se ky ligj i propozuar - siç thuhet nënenin e tretë të tij, paragrafi A, ku si pikëreferuese merret “rregullorja emarrëveshjes ndërkombëtare rreth tëdrejtave të fëmijëve dhe të drejtave të tjerandërkombëtare që lidhen me to, e që janë nëfuqi në Egjipt” është në kundërshtim tëhapur ndaj Sheriatit Islam.

Është më se e qartë se kushtet qëPerëndimi i ka futur në këtë dokument, qëjanë nënshkruar nga Egjipti në bazë tëvullnetit të mirë, bartin me vete koncepteperëndimore rreth lirisë, barazisë, dhe tëdrejtave njerëzore. Kjo është e dukshme nëversionin anglisht të këtyre të drejtave, qëjanë të pranuara ndërkombëtarisht.Gjithashtu ky ligj ka fuqi “ligjësuese,urdhëruese, detyruese dhe hyn vetvetiu nëfuqi” fakt ky i njohur prej të drejtësndërkombëtare. Frazat e përkohshme që ijanë shtuar përkthimit në arabisht, sikursefraza “pa e kundërshtuar Sheriatin Islam”nuk përmbajnë kurrfarë vlere. Pasratifikimit të këtij projekti nga ana eparlamentit, pason një trysni e fortë që tëlargohen këto kufizime, sikurse ka ndodhurnë të kaluarën me disa marrëveshjendërkombëtare për të drejtat e grave.

Prandaj po i përmendim shkurtimishtklauzolat më të rrezikshme të këtij drafti, icili kundërshton vlerat themelore Islame:

E para: Zgjatja e fëmijërisë deri nëmoshën 18 vjeçare është në kundërshtim merregullat e Sheriatit, i cili e përcaktonpubertetin si moshë e detyrimeve dhellogaridhënies. Kjo bazohet në hadithin ePejgamberit salAllahu alejhi ue selem: “Lapsinuk shënon për tri… për fëmijën derisa tëarrij moshën e pubertetit”. Puberteti ështënjë shenjë dalluese, e cila shfaqet tek djemtë,

jo më vonë se në moshën 15 vjeçare.Rrjedhimisht, nëse fëmija e arrin këtëmoshë, atëherë mbi të bien detyrimet edhenëse nuk shfaq shenja të pubertetit. Sa ipërket vajzave, puberteti i tyre fillon edhemë herët se ai i djemve. Rreziku i zgjatjes sëfëmijërisë deri në moshën 18 vjeçareqëndron në dy aspekte: e para, ulja edënimeve për krimet e kryera nga personatnën moshën 18 vjeçare, madje edhe nësekrimet kërkojnë dënim me vdekje sikursepërmendet në nenin 112. Kjo nxit dhestimulon krimin dhe formimin e bandave tëadoleshentëve për të kryer vrasje, plaçkitje,dhunime dhe akte të tjera dhune gjithmonëduke qenë të sigurt nga ndëshkimet e rrepta.E dyta, ndalimi për të regjistruar martesënnën moshën 18 vjeçare, edhe nëse kujdestarii saj dëshiron ta mbrojë atë nga rënia nëmëkat. Ndërsa zgjedhja për t’u martuar mevajzën e re apo djalin e ri është detyrim iSheriatit, sipas ajetit kuranor: “Dhe martonitë pamartuarat (të pamartuarit)...” (Nur 32).Përveç kësaj, nuk i lejohet asnjë shteti, i cilika për fe Islamin, të kufizojë apo të ndalojëatë që feja Islame e lejon e posaçërisht, nësekemi të bëjmë me një çështje që parandalondevijimin dhe e mbron dëlirësinë.

E dyta: Mes të tjerash në nenin 3,paragrafi B, thuhet “sigurimi i barazisëaktuale mes fëmijëve dhe parandalimi idiskriminimit ndaj tyre për shkak të gjinisëapo fesë.” Kjo detyron barazinë midismeshkujve dhe femrave, muslimanëve dhejomuslimanëve në çështjet e trashëgimisë,ide e cila bie ndesh me tekstet Kuranore dhe

...Dihet se askush nuk mundtë jetë më i mëshirshëm përfëmijët e vet, sesa prindërit etyre...

“ “


FAMILJA

traditën e profetit Muhamed salAllahu alejhiue selem.

E treta: Nxit fëmijët të paraqesin ankesatkundër prindërve të tyre. Vetëm ndalunidhe analizoni këtë skenar, kur prindëritdëshirojnë të përmirësojnë dukuri tëdevijimit tek fëmijët e tyre, siç është rastikur fëmijët që janë 10 vjeçar refuzojnë tëfalin namaz, gjë për të cilën PejgamberisalAllahu alejhi ue selem, ka urdhëruarkujdestarin e fëmijës ta rrahë atë lehtë (jodhunshëm). Dihet se askush nuk mund tëjetë më i mëshirshëm për fëmijët e vet, sesaprindërit e tyre.

Ky rrezik demonstrohet në nenin 97, tëparagrafit 4 ku lexojmë: “Me pranimin eankesave prej fëmijëve, departamenti përshpëtimin e fëmijëve ka autoritet të kërkojëtë bëhen hetime dhe autorizim nga policiajuridike për kryerjen e detyrave të tyre.” Kyparagraf nuk e përjashton aktin reformues,që ndërmarrin prindërit, porse shkon përtej,duke aplikuar dënimin mbi ata qëshpërdorin fëmijët dhe fqinjët, që kanë qenënë dijeni për këtë, por nuk e kanë lajmëruarrastin. Kjo d.m.th. përgjim dhe spiunim injerëzve në çështjet e tyre private dhe nështëpitë e tyre. Gjithashtu kjo është njëndërhyrje në çështjet dhe godinën familjare,si dhe mbjell përçarjen në marrëdhënietshoqërore, megjithëse familja është shtylla evetme, ku arrihet edukimi i mirëfilltë ifëmijëve.

E katërta: Emërtimi i fëmijëve. Nëparagrafin e fundit të nenit 15 thuhet me savijon: “Nëna ka të drejtë ta paraqesë dhe taregjistrojë fëmijën e saj zyrtarisht dhe tëmarrë certifikatën e lindjes, ku figuron emrii saj si nënë.” Kjo vetëm se nxit përhapjen emarrëdhënieve jashtëmartesore, që çon nështimin e fëmijëve të rrugëve dhe tëfëmijëve prindërit e të cilëve nuk iu dihen.Për më tepër marrëveshja ndërkombëtarerreth të drejtave të fëmijëve, që është

lëshuar nga OKB-ja në vitin 1989, si dhe “AWorld Fit for Children (Një botë epërshtatshme për fëmijët)” që është lëshuarnë vitin 2002, e cila sqaron të parën dhemundëson hyrjen e saj në fuqi, të dy këtodokumente bëjnë thirrje për shërbimetriprodhuese të fëmijëve dhe tëadoleshentëve, përfshirë këtu edheedukatën seksuale, dispozitat përpërdorimin e kondomëve, përkujdesje përadoleshentet shtatzëna dhe ligjësimin eabortimeve, nëse vajza e dëshiron një gjë tëtillë. Të gjitha këto parashihen për vitin2015, siç vërtetohet në këto marrëveshje.Nëpërmjet këtyre ligjeve mundësohetpërhapja e marrëdhënieve jashtëmartesoredhe e fëmijëve jo legjitim. Këto të drejtabëjnë thirrje për barazi gjinore, që përfshinedhe ligjësimin e homoseksualizimit, duke epranuar atë dhe duke iu dhënë të drejtahomoseksualëve, ashtu siç pasqyrohet nëmënyrën e jetesës perëndimore, e cila nukpërkon aspak me shoqërinë tonë Islame.

Prandaj duhet të marrim një qëndrim tëprerë në lidhje me fenë tonë, vlerat qëburojnë prej saj dhe identitetin islam, parase të humbim në humnerën e perëndimitdhe të nënshtrimit. T’i përforcojmë djemtëdhe bijat tona kundër kësaj vale fatkeqe, ecila shkatërron parimet tona tëpersonalitetit të pavarur. Allahu ështëqëllimi jonë dhe vetëm me Allahun qëndrone tërë mbrojtja dhe suksesi.

(autori është kryetar i Komitetit tëdijetarëve të shoqatës së Sheriatit, profesornë universitetin e Az’harit dhe anëtar ikompleksit për kërkime Islame.)

Marrë nga:http://www.islamonline.net/servlet/Satellit

e?cwArticle_C&cidw1213871184109&pagenamewZone-English-Living_Shariah%2FLSELayout

44

TEFSIR

PËRGATITI: BASHKIM BAJRAMI

Bismilahi Rahmani Rahim1). Uel Asr. 2). Innel insane lefi husr. 3).

Il’lel ledhine amenu ue amilus salihati ueteuasau bil hakki ue teuasau bis sabër.

Në emër të Allahut, të Gjithëmëshirshmit,Mëshiruesit

1.) Pasha kohën. 2.) Nuk ka dyshim senjeriu është në një humbje të sigurt. 3.) Mepërjashtim të atyre që besuan, që bënë vepratë mira, që porositën njëri-tjetrin t’ipërmbahen të vërtetës dhe që e këshilluannjëri-tjetrin të jenë të durueshëm.

Kjo sure ka tre ajete dhe është suremekase. Imam Shafiu thotë: ‘’Nëse do tëmeditonin njerëzit rreth kësaj sureje do t’iumjaftonte atyre’’. Taberaniu na përcjell në

librin e tij, se Abdullah b. Husejn Daremiu kathënë se kur takoheshin dy shokë të Pejga -mberit salaAllahu alejhi ue selem nuk nd -aheshin përderisa ia lexonin njëri-tjetritkëtë sure, pastaj jepnin selam. Ky veprim natregon për madhështinë dhe vlerën e kësajsure, e cila përmban porosi ku bëhet fjalë përiman, vërtetësi, durim, humbje, vepra tëmira etj.

Ibnul Kajimi thotë se kjo sure përmbankatër çështje:

• Diturinë dhe njohjen e së Vërtetës,• Të punuarit me të,• Thirrja e të tjerëve në të Vërtetën,• Durimi. Pasha kohën (Uel Asr).Ibn Kethiri thotë: Asr është koha kur

ndodhin lëvizjet e njerëzve, si e mira ashtuedhe e keqja.

Bismilahi Rahmani Rahim1). Uel Asr. 2). Innel insane lefi husr. 3). Il’lel ledhine amenu ue amilus salihati ue teuasau bil hakki ueteuasau bis sabër.Në emër të Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit1.) Pasha kohën. 2.) Nuk ka dyshim se njeriu është në një humbje të sigurt. 3.) Me përjashtim të atyreqë besuan, që bënë vepra të mira, që porositën njëri-tjetrin t’i përmbahen të vërtetës dhe që ekëshilluan njëri-tjetrin të jenë të durueshëm.

KOHA, BEGATI APO NDËSHKIM (KOMENT I SURES EL ASR)

45

TEFSIR

Ibn Abasi thotë: Asr është orëprej orëve të ditës, koha para se tëperëndojë dielli.

Ibn Kajimi thotë: Asr ështëkoha e parë pas akshamit, orafundit kur errësohet dita, namazi iikindisë.

Raziu thotë: Asr është koha kurka gëzim e hidhërim, sëmundje eshërim, pasuri e varfëri.

Mirëpo shumica e dijetarevejanë të një mendimi, se Asr ështëkoha në përgjithësi, siç thotëimam Sheukani: ‘’Është betuarAllahu i Lartësuar në kohën, përarsye se ka ndodhi të shumta:ndërrimi i ditës dhe i natës,errësira, drita etj. E gjithë kjoaludon për ekzistimin e Tij, gjë qëe bën detyrim besimin në Te.

Imam Buhariu përcjell ngaAbdullah b. Abasi, Allahu qoftë ikënaqur me te, se Pejgamberisalallahu alejhi ue selem, ka thënë:“Ndaj dy të mirave, shumë njerëzbëhen mendjelehtë: shëndeti dhekoha e lirë.’’ Ibnul Kajimi thotë:“Humbja e kohës është më emadhe se vdekja, sepse humbja ekohës e largon njeriun nga Allahudhe nga bota tjetër, ndërsa vdekjatë largon vetëm nga kjo botë’’.

Jeta është rrugë dhe kohë ecaktuar, nëpër të cilën ecën fati injeriut. Pra, koha është vetë jeta enjeriut. Përse njeriu duhet të jetëkaq i shkujdesur? Ai që e kalonkohën duke u munduar të kënaqëvetëm egon e tij bëhet rob idëshirave dhe tekave të tij dheprapëseprapë nuk e arrin këtëgjendje. Kështu afati i jetës së tijkalon me një rini të humbur epleqëri të mjerë. Çfarë fundi ështëky? Ai nuk kënaq, as veten, asKrijuesin e tij.

46

TEFSIR

Nëse dikush prej krijesave të Allahutduhet të kujdeset më së shumti për kohën etij, ai është muslimani, sepse për kohën dotë jepet llogari. Si jemi ne në raport mekohën. Duke e ditur se jemi ne përfundim tëvitit kalendarik, sa njerëz dhe si e kanëllogaritur ata në raport me Allahun,sekondat, minutat, orët, ditët, javët, muajt ekaluar. Po ti që ke kaluar me vite të tëra si ike këto vite në raport me Allahun. Për 60vjet jete, sa kohë i kushtove Zotit tënd. Apogjithë kohën e kalove në humbje e dëfrim.Ku ishe kur thirrej ezani, kur kërkoninnevojtarët ndihmën tende, kur jetimëtqanin, kur prindërit kërkonin një gotë ujë,kur vriteshin njerëzit e pafajshëm sadhimbje ke ndjerë.

Nuk ka dyshim se njeriu është në njëhumbje të sigurt.

Vërtetë njeriu është në humbje. Nësenjeriu vdes duke mos qenë besimtar, dukemos i kryer detyrimet që ka caktuar Allahupër njerëzit, pa dyshim se ai është nëhumbje të sigurt. Atij nuk do t’i bëjë dobi, aspasuria, as familja, as pozita e tij shoqërore,përveç atij që ka iman, besim të drejtë dhevepra të pranuara. Pastaj Allahu na njoftonpër ata që janë të shpëtuar.

Me përjashtim të atyre që besuan...Ata që kanë dituri, dhe e njohin të

vërtetën janë ata që besojnë, dhe e dinë seAllahu ekziston në të vërtetë, premtimi i Tijështë i vërtetë dhe Pejgamberi i Tij është ivërtetë, takimi me Atë është i vërtetë,melaiket janë të vërtetë, pejgamberët janëtë vërtetë, xheneti është i vërtetë si dhexhehenemi është i vërtetë, dhe pastajvepron me besimin e tij.

Që bënë vepra të mira...Ata që i kryejnë detyrimet e caktuara

nga ana e Allahut dhe largohen ngandalesat e Tij, siç thotë Imam Taberiu “Ataqë kanë kryer farzet dhe janë larguar ngaharamet’’. Nuk mjafton vetëm besimi pavepra. Shtrohet pyetja se sa njeriu jashtë

farzeve kryen dhe shton vepra të mira, safal ai namaz me xhemat, sa fal namazenafile, sa lexon ai Kuran, sa jep lëmoshë, sae viziton farefisin, sa i viziton të sëmurit, saherë viziton varrezat, sa i ndihmonbonjakët...

Që porosisin njëri-tjetrin t’i përmbahentë vërtetës...

Pasi ta kuptojë të vërtetën dhe të punojëme të, besimtarit i duhet që t’i thërrasëedhe të tjerët në të, dhe ta kryejë detyriminfetar, sepse si umet jemi dalluar e tëprivilegjuar që thërrasim dhe urdhërojmënë të mirë dhe ndalojmë nga e keqja, ashtusiç thotë Allahu në Kuran: “Ju jeni popullimë i dobishëm i ardhur për të mirën enjerëzve, të urdhëroni në të mirë dhendaloni nga veprat e këqija dhe të besoniAllahun”. Ali Imran 110. Muslimani duhetta pyesë veten e vet brenda këtij viti, savetë i ka urdhëruar në të mira si në namaz,agjërim, në besim të drejtë, në bamirësi,dhe sa vepra ka ndaluar, si alkoolin,prostitucionin, vjedhjen, gënjeshtrën eshumë dukuri të tjera negative, që janëpërhapur në shoqërinë tonë.

Dhe që këshilluan njëri-tjetrin të jenë tëdurueshëm.

Këshilla e fundit është që të jemi tëdurueshëm, dhe t’i porosisim të tjerët tëjenë të durueshëm, sepse siç dihet mbasi t’iurdhërojmë të tjerët në bamirësi, dhe t’indalojmë nga veprat e këqija hasim nëkundërshtime nga pala tjetër, e kjo porosiKuranore na mëson se si të veprojmë nëkëto situata. Durimi ndahet në tri lloje:

a. durim për të bërë adhurim, b. durim ndaj mëkateve, si dhe c. durim gjatë fatkeqësive. Allahu i do durimtarët dhe i shpërblen

pa kufi, ashtu siç thotë Allahu në librin e Tijfisnik: “Allahu është me durimtarët.”Bekare 249.


HADITH

Shkruan: LULZIM SUSURI

Këtë hadith e përcjell Ebu Hurejre, të cilin eshënon Imam Buhariu në Sahihun e tij,nr. 537, 3260, Imam Muslimi, nr. 1400,

1401, 1402 etj., ku nga shënimi i këtyre dydijetarëve nëpër librat e tyre e kuptojmë pahezitim se hadithi është i saktë.

Komenti i hadithit:Në këtë hadith përmendet një ndër çësh -

tjet e fshehta (gajb), të cilat askush nuk i dindërsa janë të përcjella nga i Dërguari, sal -allahu alejhi ue selem. Kjo nuk nënkupton sePr ofeti i Zotit i di fshehtësitë, por një lajm tëtil lë ai e mori nga vetë Allahu i Lartësuar, qëësh të Krijues i çdo sendi dhe çdo gjë ndodhve tëm me urdhrin, diturinë dhe vullnetin eTij.

Nuk ka dyshim se i nxehti dhe i ftohti janëkrijime të Allahut, të cilat i krijoi me qëllimetë caktuara. Ndodh që prej tyre të ketë dobi,qoftë njeriu apo edhe krijesat e tjera, por

ndodh që të jetë edhe e kundërta, pra,ndonjëherë prej tyre ka edhe dëme, kjo varetnga dëshira dhe vullneti i vetë Krijuesit tëtyre, Allahut të Lartësuar. Allahu i përdor atoedhe si dënim për popujt zullumqarë në këtëbotë dhe në botën tjetër. Të gjithë e dimë seprej dënimeve kryesore në xhehenem ështëai me zjarr. Por duhet ta kemi parasysh sedënimi i botës tjetër nuk është vetëm ai dhetë mos ketë tjetër. Pasi në këtë botë dënimetjanë të llojllojshme atëherë një gjë e tillëështë edhe në botën tjetër, duke e pasurparasysh së bota tjetër apo më saktësishtxhehenemi është krijuar posaçërisht përdënime.

Nga hadithi i lartpërmendur kuptojmë sendër dënimet kryesore në botën tjetër janënxehtësia dhe i ftohti i madh. Po ashtu ndërproblemet kryesore të njerëzve në dunja ngatë cilat ankohen njerëzit janë këto dyfenomene natyrore, i nxehti dhe i ftohti, kushpeshherë dëgjon njerëz, duke u ankuar ngatemperaturat e larta në verë dhe po të njëjtitnjerëz ankohen nga temperaturat e ulëta në

I NXEHTI DHE I FTOHTI IXHEHENEMIT

Na përcillet nga Ebu Hurejre,Allahu qoftë i kënaqur me të, se iDërguari, salallahu aejhi ueselem, ka thënë: “Zjarri iu ankua Allahut duke ithënë: “O Zot, jam duke u ngrënëndër vete (po zihem me veten)”.Atëherë Allahu i lejoi që ta lirojëveten dy herë në vit, njërën nëverë e tjetrin në dimër. Prandajnxehtësinë më të madhe që endjeni në verë është shfryrje(frymënxjerrje) e zjarrit tëxhehenemit, kurse të ftohtin emadh që e ndjeni në dimër ështënga shfryrja (frymënxjerrja) e tëftohtit të xhehenemit”.

48

HADITH

dimër, e në anën tjetër rrallë herë rastis tëdëgjosh njerëz, të cilët ankohen ngakushtet atmosferike në pranverë apo nëvjeshtë.

Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ueselem: “Zjarri iu ankua Allahut duke ithënë...”

Nga fjala “zjarr” kuptojmë se me tëështë për qëllim Xhehenemi, e jo vetëmzjarr i tij, mirëpo në hadithe shpeshpërmendet zjarri dhe me të kuptohetXhehenemi për dy shkaqe kryesore: 1-zakonisht shumica e llojeve të dënimevejanë me origjinë nga zjarri. 2- zjarri ështënjë ndër dënimet më të dhimbshme ipërcaktuar për kategorinë më të keqe tënjerëzve, në të cilën futen qafirët, siç ështërasti i faraonit dhe familjes së tij, të cilënAllahu e përmend në Kuran.

Në këtë pjesë të hadithit vërehet qartëse xhehenemi i foli Allahut me gjuhën e tëshprehurit, i folur ky i vërtetë. Ky ështëbesim dhe bindje i Ehli Sunetit i bazuar nëargumentet e Kuranit dhe TraditësProfetike. Pati njerëz të cilët menduan sekjo bisedë mes Allahut dhe Xhehenemitështë vetëm një tregim alegorik ngaPejgamberi, salallahu alejhi ue selem, i kësajbisede. Sipas tyre xhehenemi nuk mund tëflasë me gjuhën e folur, por një gjë e tillëishte kuptuar nga gjendja e tij e vështirë.Por siç thamë ky mendim nuk qëndronaspak, as nga aspekti i argumenteve, as ngaai i logjikës. Argumentet janë të qarta sexhehenemi foli, kurse logjika e pranon njëgjë të tillë duke thënë se Allahu siç iamundësoi njeriut të flasë, pasi ai nuk fliste;ashtu ia mundëson kujt të dojë që të flasë, esa e sa raste kemi nëpërmjet të cilavevërtetohet, se gjërat qofshin ato të gjallaapo të ngurta kanë folur me lejen eAllahut, Krijuesit të tyre.

Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ueselem: “O Zot, jam duke u ngrënë ndër vete(po zihem me veten)”

Kjo ankesë e xhehenemit në mënyrë tëqartë na tregon rrezikun dhe dënimin edhimbshëm, të cilin Zoti e krijoi përmëkatarët, Allahu na ruajt prej tij. Dënim kyaq i madh sa edhe vetë xhehenemi pativështirësi ta durojë një gjendje të tillë, pra, sitë ngrohtin ashtu edhe të ftohtin.

Ka pasur disa mendime të dijetarëve, se sizjarri ishte duke e ngrënë veten e tij apo sizihej me veten, mirëpo të themi të drejtënasnjëri prej tyre nuk e mbështet mendimin etij në ndonjë argument të fuqishëm, sa t’inënshtrohemi atij plotësisht. Mendimi ipërmendur më shumë dhe më i përhapurështë ai se i nxehti dhe i ftohti i madh ixhehenemit gjithmonë shtohet dheripërtërihet, kurse ai i vjetri nuk ndalet, nukpakësohet e as zhduket, por vazhdon të jetë itillë vetëm se i shtohen edhe më tepër gradëtplus apo minus sipas nevojës. Allahu e di mësë miri!

Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ueselem: “Atëherë Allahu i lejoi që ta lirojëveten dy herë në vit, njërën në verë e tjetrinnë dimër.”


HADITH

...Ndoshta për këtë shkakvërejmë edhe nxehjen globale,si dhe dimrat me acar tëmadh nëpër botë sidomos nëbotën joislame, ku çdo vitndodhin lloj-lloj fatkeqësishtë shumta natyrore...

“

“

50

HADITH

Këtu do të ndalemi në një çështje tëvetme, ajo është se besimi i pastër imuslimanëve është se xheneti dhexhehenemi janë dy krijesa të Allahut, tëkrijuara, të cilat Zoti i ka krijuar atëherë kurkrijoi çdo gjë. Ky është mendim i saktë dhemendimi i vetëm i bazuar në argumentefetare. Nuk qëndron aspak mendimi, sexheneti dhe xhehenemi nuk janë krijuar dhese ato do të krijohen pasi Allahu tashkatërrojë këtë botë Ditën e Kiametit.

Fjala e të Dërguarit, salallahu alejhi ueselem: “Prandaj nxehtësinë më të madhe që endjeni në verë është shfryrje (frymënxjerrje)e zjarrit të xhehenemit, kurse të ftohtin emadh që e ndjeni në dimër është nga shfryrja(frymënxjerrja) e të ftohtit të xhehenemit”.

Nga kjo pjesë e hadithit kuptojmë se inxehti dhe i ftohti janë pjesë e xhehenemit,pra, ato dalin nga xhehenemi. Disa dijetarëmendojnë se i tërë i nxehti veror dhe i ftohtidimëror janë të gjithë me prejardhje ngaxhehenemi. Ndërsa disa të tjerë thonë sevetëm i nxehti dhe i ftohti i madh janë ngaxhehenemi, kurse ai normal nga të cilëtnjeriu nuk ndjen vuajtje nuk janë shfryrje exhehenemit. Këta dijetarë e bazojnëmendimin e tyre në këtë pjesë të fundit tëhadithit në të cilin i Dërguari, salallahu alejhue selem, përmend se i nxehti dhe i ftohti imadh që ndjejmë është nga xhehenemi.Allahu e di më së miri!

Lind pyetja: Si ndodhë kjo shfryrje apo kjofrymënxjerrje e xhehenemit?

Përgjigjja është e thjeshtë, bile ajo është ecekur po në këtë hadith, pra, Allahu iamundëson xhehenemit dy herë në vit që tëshfryjë i lirë, pra, një herë në verë e herëntjetër në dimër. Gjithashtu kuptohet se nukndodh që në verë xhehenemi të lirojë tëftohtin e tij, kurse në dimër të çlirojë tënxehtin, por që të dy frymënxjerrjet ipërshtaten stinës në të cilën është bota.

S’ka dyshim se njerëzit sado që të bëjnëmë shumë mëkate, Allahu aq më tepër edhe eshton të nxehtin dhe të ftohtin e xhehenemit,ku edhe ndoshta për këtë shkak lirohet ky inxehtë në verë dhe i ftohti në dimër, aqshumë sa njerëzit vuajnë që në dunja, paravuajtjeve të tyre që do të pësojnë në ahiret.Ndoshta për këtë shkak vërejmë edhenxehjen globale, si dhe dimrat me acar tëmadh nëpër botë sidomos në botën joislame,ku çdo vit ndodhin lloj-lloj fatkeqësish tëshumta natyrore. Pra, ky fenomen natyror ipërsëritur dy herë në vit nuk qenka kot e asrastësi që përsëritet vazhdimisht, sepserastësitë ndodhin rrallë, kurse ky fenomenndodh shpesh. Kjo na tregon se Allahu ështëduke përgatitur dënimin për mëkatarët, bileatë është duke ua dhënë atyre edhe në këtëbotë që ta shijojnë sado pak e ndoshtakthehen në rrugën e Tij. Por më kot, sepse ataqë sytë, veshët dhe zemrat i kanë të mbylluranuk mund të kuptojnë.

Hadithi na jep të kuptojmë, se bota nuk kanevojë të shqetësohet për nxehjen globale, asnuk ka nevojë të ndajë fonde për studimin ekëtij problemi apo për zgjidhjen e tij. Shkakui tij dihet fare qartë, gjithashtu edhe më qartëdhe i sigurt dihet zgjidhja e këtij problemi. Evetmja rrugë për shpëtim nga këto dy dënimeështë kthimi tek rruga e Zotit, tek rruga e Atijqë e ngroh dhe e ftoh xhehenemin.

Me këtë hadith i Dërguari, salallahu alejhiue selem, para katërmbëdhjetë shekujsh itregoi botës për problemin e ngrohjesglobale, por jo vetëm kaq, ai salallahu alejhiue selem, u tregoi atyre edhe zgjidhjen e këtijproblemi. Prandaj askush nuk ka nevojë tastudiojë çështjen së dyti, sepse edhe problemiedhe zgjidhja janë të ditura, e ajo është kthimitek Allahu dhe largimi nga mëkatet.

PREZANTIM I LIBRIT:

NGJARJET E POPUJVETËHERSHËM

SHKRUAN: RAMADAN RAMADANI

Shumë lexuesve të koleksioneve tëhaditheve mund t’u kishte shkuar mendjaqë të kenë të përmbledhur në një libër tëgjithë hadithet me rrëfimet që tregohennga Pejgamberi salallahu alejhi ue selem,për popujt dhe njerëzit e mëparshëm.Sidomos duke pasur parasysh që këtohadithe janë plotë me dobi dhe mësime qëmund të nxjerrim nga to. Gjatë brezave tëndryshëm ka pasur dijetarë që në kësi

librash kanë përmbledhur rrëfime ngahadithet, por ajo që ka qenë e dukshmegjatë leximit të tyre është se ato rrëfimejanë sjellë pa verifikimin e duhur përsaktësinë e haditheve që sillen në këtolibra. Sidomos ka qenë e pranishme frikanga futja e israilijjateve-tregimeve tëpërcjella nga Beni Israilët, në mënyrë tëpaverifikuar dhe duke dashur të jepen mëshumë hollësi rreth disa ndodhive nëhistorinë e popujve dhe civilizimeve tëmëhershme. Mendojmë se me paraqitjen edisa librave nga autorë bashkëkohës në tëcilët përveç se përmblidhen hadithet, që

Titulli i plotë: NGJARJET E POPUJVE TË HERSHËM NË HADITHET E PROFETIT (pajisur me dobi dhe mësime)

Botoi: Jehona, Tiranë, Korrik 2008Faqe: 214, kopertina të forta

LIBRI

52

LIBRI

përmbajnë në vete rrëfime, kanë dhënëedhe mundin e duhur në verifikimin etyre, si dhe nxjerrjen e dobive nga këtohadithe. Kështu u plotësua edhe kyboshllëk dhe tani lexuesi ka mundësinëpër të pasur një qasje të përmbledhur mbikëto hadithe. Por kjo zgjidhje ekziston përnxënësit e dijes dhe për ata që mund tëshërbehen me arabishten. Kurse në shqiptani është plotësuar ky boshllëk dhe derinë mundësinë e zgjedhjes së librit, që poprezantojmë në këtë shkrim është më se imjaftueshëm. Zgjedhja që ka bërë për nebotuesi dhe përkthyesi, që të na sjellë nëshqip këtë libër është zgjidhje e qëlluar.

Zgjedhja që kanë bërë botuesit dhepërkthyesi meriton lëvdata të posaçmepasi ka pasur edhe libra të tjerë në këtëtemë, të cilat ndoshta janë më të lehta përlexim dhe më të pasura me dobi dhemësime të nxjerra prej haditheve, porgjithsesi ju mungon verifikimi i teksteve tëhadithit. Krahasimi që kam parasysh bëhetme një libër tjetër të ngjashëm që kemilexuar për këtë temë; i përpiluar nga ShejhOmer Sulejman El Eshkar e që në origjinaltitullohet Sahihul Kisasin Nebij (Rrëfime tëvërteta nga hadithet pejgamberike).

Libri që po prezantojmë është një prejstudimeve të para në këtë lëmi, të njëritprej nxënësve më të vyer të shejhNasirudin Albanit, dijetarit të mirënjohurpër nxënësit e dijes fetare: shejh MeshhurHasan Selmanit.

Përparësia e këtij libri përveç se nëpërzgjedhjen e temës dhe përmbledhjen ehaditheve që kanë për bazë ndodhitë epopujve të mëhershëm është edhe nëstudimin dhe verifikimin e tyre.

Libri i shejh Meshhurit, që tani ështëedhe në shqip e përmbush plotësisht këtëmungesë të literaturës së verifikuar përndodhitë që rrëfehen në hadithet e

Pejgamberit salallahu alejhi ue selem.Ndonëse libri në përkthimin në gjuhënshqipe i janë shkurtuar disa fusnota dhereferenca, gjë për të cilën e sqaronpërkthyesi, sërish ky libër është shumë ipasur me shënime anësore që ndihmojnëleximin e librit, por edhe referimin nëtekstet origjinale të haditheve nëpërkoleksionet e hadithit. Ndoshta do tëkishte qenë edhe më mirë që të gjendejvend edhe për tekstin origjinal tëhaditheve në botimin në shqip, pasimendojmë se botimi me kopertinë tëtrashë dhe në frymë klasike do tëmeritonte ca faqe tepër për hadithet nëorigjinal, sidomos nëse kihet parasysh selibri do të mund të shfrytëzohet ngashumë hoxhallarë dhe nxënës të dijes përligjërata dhe këshillime fetare. Porgjithsesi referencat e bëjnë të lehtë çdokonsultim me origjinalin e teksteve nëarabisht.

Kështu që çdokush që ka dëshirë të ketënë një libër të gjithë hadithet, që rrëfejnëpër ndodhitë e popujve të mëparshëm,gjithë ata që duan të dinë një përkthim mësqarues në shqip të këtyre haditheve, poredhe gjithë ata që duan të lexojnë rrëfimetë vërteta, duke mos u brengosur përvërtetësinë e tyre, tani kanë mundësinë tëlexojnë këtë libër, i cili mjafton. Po nëpërkthimin e këtij libri në shqip vërehetnjë gjuhë shqipe e mirë, që është fryt imundit të përkthyesit dhe redaktoritgjuhësor. Dhe çdokush që dëshiron tëkrahasojë këtë gjuhë dhe këtë përkthimatë shumë lehtë mund ta bëjë duke lexuarhadithin e Umu Zerit në këtë libër.


FETVA DHE KONSULTIME

PËRGATITI: ALI SHABANI TANUSHA

Pyetje 1: A e ka përmendur Allahu nëKuran, apo Pejgamberi salallahu alejhi ueselem, dimrin, apo diçka në lidhje medimrin?

Përgjigje: Edhe pse në shumë vise esidomos tek ne dallojmë katër stine gjatë vititpranverën, verën, vjeshtën dhe dimrin, tepleqtë hasim se vitin e kanë ndarë në dimër

dhe verë. E njëjta gjë ka ndodhur tek arabët.Allahu në suren Kurejsh i përmend të dystinët, dimrin dhe verën: “Për hir tëgarantimit që gëzojnë kurejshitët!Garantimin e udhëtimit të tyre të lirë dimritdhe verës!”, që nënkuptohet se pranvera dhevera janë një periudhë dhe vjeshta me dimrinjanë një periudhë tjetër, kështu që reshjet, sishiu, bora, breshëri etj., që përmenden nëtekstet Kuranore dhe në hadith kanë të bëjnëme stinën e dimrit.

Me këtë gjë dua të bëj një vërejtje, se kemi

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen. Pyetjet mund t'i dërgoni në [email protected]

FETVA DHE UDHËZIMERRETH STINËS SË DIMRIT

54


hasur tek të vjetrit tanë, se fillimin eperiudhës dimërore e kanë quajtur Shmitër(Shën Mitër), ndërsa atë verore Shën Gjergj, ekëtë të fundit edhe e kanë festuar nëpërmjetmanifestimeve të ndryshme, po edhe me disabesëtytni. Dua që t’ua tërheq vërejtjen përkëto vepra të injorancës dhe nuk i takonmuslimanit, që t’i emërtojë kohët apo vendetme emra të mushrikëve.

Pyetje: Çfarë mund të na përmendni ngaato tekste në lidhje me dimrin?

Përgjigje: Allahu i madhëruar kapërmendur në Kuran në suren Rad(murmurima-bubullima) murmurimën dhese ajo e madhëron Zotin Fuqiplotë. Kapërmendur edhe rrufenë dhe vetëtimën:“Ndërkaq, murmurima e madhëron (Zotinnjë) me falënderimin (që i takon) e Tij, (emadhërojnë) edhe engjëjt nga droja ndaj Tij.E Ai dërgon rrufetë dhe me ato godet kë tëdojë. Ndërsa idhujtarët polemizojnë rrethAllahut, e Ai është ndëshkues i rreptë.”Shkaku i zbritjes së këtij ajeti ka qenë se njënjeri nga paria e mushrikëve ka polemizuardhe i ka thënë Pejgamberit, paqja dhe bekimii Allahut qofshin mbi te: Kush është Zoti yttek i cili po më ftoni ju? A është prej hekuri?Apo mos është prej bakri? Prej argjendi? Apoari? -Në këtë çast Allahu i dërgoi rrufetë dheia dogji atij kokën.

Ibën Abasi rrëfen se një ditë kanë ardhurdisa çifutë tek i Dërguari i Allahut, paqja dhebekimi i Allahut qofshin mbi te, dhe e kanëpyetur: O Ebu Kasim, na trego përmurmurimën, çfarë është ajo? Pejgamberi,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi te, iutha: “Ajo është engjëll që është i angazhuarme retë, me vete ka zjarr dhe i çon me to retënga të dojë”. Ata pyetën: Çfarë është ky zë qëne e dëgjojmë? “Qortimi i resë, derisa arrinatje ku e kanë urdhëruar” – u përgjigj. Atathanë: Të vërtetën e the. (Silsile Sahiha nr.1872)

Po ashtu Allahu ka përmendur shiun dhebreshrin në suren Nur, ajeti 43: “A nuk e keparë se si Allahu i drejton retë, pastaj ibashkon, i bën grumbull ato edhe atëherë esheh shiun se si rrjedh prej tyre. Ai lëshonprej së larti, nga retë e mëdha si kodrabreshër dhe me te godit këdo, e ia largon atijqë do. Shkëlqimi i vetëtimës së resë gati sas’ta merr shikimin”.

Nga tekstet ku përmendet dimri kemiedhe hadithin që përcjell Buhariu dheMuslimi në Sahihët e tyre nga Ebu Hurejre,Allahut qoftë i kënaqur me te, se Pejgamberi,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi te, kathënë: “Zjarri iu ankua Allahut duke i thënë:“O Zot, jam duke u ngrënë ndër vete (pozihem me veten)”. Atëherë Allahu i lejoi që talirojë veten dy herë në vit, njërën në verë etjetrin në dimër. Prandaj nxehtësinë më tëmadhe që e ndjeni në verë është shfryrje(frymënxjerrje) e zjarrit të xhehenemit,kurse të ftohtin e madh që e ndjeni në dimërështë nga shfryrja (frymënxjerrja) e të ftohtittë xhehenemit”.

Po ashtu në ndryshimin e klimës ka edheurtësi për ata që meditojnë. Njëri nga selefëtka thënë: Çdo herë që e kam parë borën dukerënë kam kujtuar fletushkat në Ditën eKijametit.

Pyetje: Shpeshherë dëgjojmë nga njerëzitkur vjen stina e dimrit të shprehin fjalë qëaludojnë në mosdashjen e kësaj stine, si përshembull: “I kisha dhënë shtatë dimra për njëverë” dhe fjalë të ngjashme si kjo. Çfarë do tëna thoni rreth kësaj shprehje, sa është mevend të shprehim kësi fjalësh?

Përgjigje: Këto shprehje nuk duhet tëdalin nga gojët e besimtarëve, se çdo gjë që eka krijuar Allahu ngërthen në vete urtësi dhemësime për ata që mendojnë. Megjithatë,këto shprehje dalin më shpesh ngaskamnorët për mungesat që ndjejnë në



stinën e dimrit të mjeteve materiale, si përngrohje, rroba e kështu me radhë. Kurkthehemi te fjalët e të parëve tanë, vërejmëse ata nga këndvështrimi i tyre për këtë stinëjanë gëzuar.

Omer b. Hatabi, Allahut qoftë i kënaqurme te, ka thënë: “Dimri është si pre përadhuruesit e Allahut”.

Abdullah b. Mesudi ka thënë: “Mirë se tëvijë dimri. Në të zbret bereqeti, në të zgjatetnata për namaz nate, shkurtohet dita përagjërim”.

Hasan Basriu ka thënë: “Sa kohë e mirëështë dimri për besimtarin, netët i ka të gjatapër t’u falur natën dhe ditët i ka të shkurtrapër të agjëruar”.

Pyetje: Bora a është e pastër dhe a mundtë merret abdes me borë?

Përgjigje: Çdo reshje nga qielli është epastër dhe mund të përdoret për abdes.Allahu i Madhëruar ka thënë: “…dhe Nelëshuam prej qiellit ujë të pastër”. Furkan 48.Ky ujë nga qielli bien në tokë në disa formavarësisht nga klima. Nëse është më ngrohtëbien si shi e nëse është më ftohtë bien, sibreshër apo si borë. Të gjitha këto janë tëpastra dhe pastruese.

Pyetje: Meqë dimri është stinë e ftohtëdhe bën acar sidomos në viset tona, a kalehtësime për besimtarët në zbatimin edispozitave fetare?

Përgjigje: Allahu i Madhëruar e ka zbriturkëtë fe me lehtësime dhe tolerancë. Allahu iMadhëruar na thotë: “…Allahu me këtëdëshiron lehtësim për ju, e nuk dëshironvështirësim për ju.” Bekare 185. Pejgamberi,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi te, kathënë: “Me të vërtetë kjo fe është e lehtë”. Poashtu ka thënë: “Unë jam dërguar me fenë epastër (pa shirk) dhe tolerante”. Po ashtu kathënë: “Me të vërtetë Allahu dëshiron t’ipranoni lehtësimet e Tij, ashtu siç dëshiron

t’i praktikoni detyrimet e Tij”.Prej lehtësimeve që i ofrohen besimtarit

në këtë stinë është mes’hi mbi meste, apoçorape që e mbulojnë këmbën deri mbizogun e këmbës. Lehtësimi tjetër është sebesimtarët në kohë me reshje, apo të ftohtë imadh, apo fryn erë e fortë dhe ngjashëm meto, iu lejohet atyre t’i bashkojnë namazet,drekën më iqindinë dhe akshamin me jacinë.

Pyetje: Në këtë stinë bën ftohtë dhendonjëherë shkakton te besimtarët tëndeshen me disa ndalesa fetare. Çfarë duhettë ketë parasysh besimtari që mos të bjerë nëkundërshtim me ndalesat e Fesë.

Përgjigje: Nga vërejtjet që kemi përbesimtarët në këtë stinë është së pari, gjatëmarrjes së abdesit. Nuk duhen bërë lëshimenë larjen e gjymtyrëve, por ato duhen larëmirë dhe me kujdes. Disa nga besimtarëtmbajnë shalle dhe i mbyllin gojët e tyre që t’imbrojnë nga të ftohti, mirëpo kur të falen ataduhet t’i zbulojnë gojët e tyre, se Pejgamberi,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi te, eka ndaluar të mbështillet goja gjatë namazit.Po ashtu gjatë faljes nuk duhet të drejtoheminga zjarri, apo aparateve nxehëse, qëpërngjajnë me zjarrin, sepse Pejgamberi,paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi te, eka ndaluar të falemi në drejtim të zjarrit.

Vërejtja tjetër është se Pejgamberi, paqjadhe bekimi i Allahut qofshin mbi te, na e katërhequr vërejtjen nga zjarri, që mos ta lëmëtë ndezur gjatë natës, se mund të ketë pasojatë rrezikshme. Pejgamberi, paqja dhe bekimii Allahut qofshin mbi te, ka thënë: “Me tëvërtetë zjarri është armiku juaj, prandaj kurtë flini, fikeni!”.

56

HISTORI

ABDULADHIM BEDEVIJ

Abdullah b. Abasi përcjell se“Muhamedi, salallahu alejhi ve selem, kurshkoi në Medine aty gjeti çifutët që poagjëronin Ditën e Ashuras. Ai i pyeti ata:Përse agjëroni këtë ditë? Kjo është një ditëmadhështore, në të Allahu e shpëtoiMusain dhe popullin e tij. Musai e agjëroikëtë ditë si shenjë falënderimi ndaj Zotit,prandaj edhe ne e agjërojmë, -iupërgjigjën ata. Muhamedi, salallahu alejhiue selem, tha: Neve na takon më parëpasimi i Musait se sa juve, kështu qëurdhëroi të agjërohet ajo ditë.”

Vërtet Allahu i ndihmon miqtë e Tij nëçdo kohë dhe në çdo vend. Kjo në faktështë ndihmë që i jepet të vërtetës dheposhtërim për të kotën.

Në muajin Muharrem, gjegjësisht ditëne dhjetë të këtij muaji Allahu i Madhëruare ndihmoi Musain dhe muslimanët qëishin me të, kurse faraonin dhe ithtarët etij i fundosi në det.

Shpëtimi që i bëri Allahu, Musait dhebesimtarëve dhe fundosja e faraonit ishtenjë begati, që duhej të falënderohet për të.Për këtë arsye Muhamedi, salallahu alejhiue selem, u tha çifutëve: “Neve na takonmë parë pasimi i Musait se sa juve, kështu

që urdhëroi të agjërohet ajo ditë”. Ai shtoi“Shpresoj tek Allahu që (me agjërimin ekësaj dite) të na i falë mëkatet e vitit tëkaluar.”

Në këtë tregim të Musait me faraoninka shumë mësime, prandaj në shumëvende është përmendur në Kuran, madjekur Muhamedi, salallahu alejhi ue selem,dëmtohej ai thoshte: “Allahu e mëshiroftëMusain, ai u dëmtua edhe më tepërmirëpo bëri durim”.

Tregimin po e fillojmë si vijon:Jakubi, alejhi selam, ai që njihet me

emrin Israil u shpërngul në Egjipt medjemtë e tij me kërkesën e djalit të vetJusufit, meqë kishte marrë postin evezirit. Numri i tyre ishte i kufizuar.Jusufi, alejhi selam, i strehoi duke iuthënë: “Me dëshirën e Allahut hyni nëEgjipt të sigurt!” (Jususf: 99)

Për hir të Jusufit, që gëzonte pozitë tëlartë te mbreti, familja e tij u nderua dhemori poste të larta në atë vend.

Kaluan shumë vite dhe izraelitët ushtuan. Faraonët filluan t’i kenë zili përshkak të arritjeve të tyre, prandaj filluant’i shkarkojnë nga postet dhe t’ua marrinpërgjegjësitë.

Një ditë prej ditëve faraoni pa njëëndërr, e cila iu komentua se shkatërrimi i

MUSAI ALEJHI SELAMDHE DITA E ASHURAS

Në muajin Muharrem, gjegjësisht ditën e dhjetë të këtij muaji Allahu i Madhëruar e ndihmoi Musain dhemuslimanët që ishin me të, kurse faraonin dhe ithtarët e tij i fundosi në det


HISTORI

tij do të vinte nga dora e një fëmije, që dotë lindi nga gjiri i izraelitëve. Kjo gjë ehidhëroi atë shumë, prandaj urdhëroi qëtë vritet çdo i porsalindur nga izraelitët,kurse të rriturit e tyre i shfrytëzonte përtë kryer punë të rënda fizike. Për këtëAllahu i Madhëruar thotë: “Me të vërtetë,faraoni ka ngritur kokën lart në tokë, dhebanorët e saj i kishte përçarë në grupe;disa prej tyre i përndiqte, ashtu që djemtëe tyre ua vriste, e vajzat e tyre ua lintegjallë. Vërtet, ai ishte keqbërës.” (Kasas: 4)

Mirëpo faraoni deshi një gjë e Allahudeshi një tjetër: “E Ne duam t’i lartësojmëata që u shtypën në tokë, t’i bëjmëudhëheqës dhe t’i bëjmë trashëgues. Dheatyre t’u japim pushtet në tokë, e faraonit,Hamanit dhe ushtrisë së këtyre dyve t’ua

tregojmë atë që i ruheshin (ia kishinfrikën).” (Kasas: 5-6)

Në këto rrethana u lind Musai, alejhiselam, kurse nëna e tij e trishtuar uinspirua nga Allahu: “Vëre atë (fëmijë,Musain) në arkë, e mandej hidhe në lumëe lumi e hedh në breg, atë e merr armikuIm dhe i tij.” (Taha: 39)

Lajmërimet ishin shpallur, urdhratishin lëshuar për therjen e çdo fëmije qëdo të lindej nga mesi i izraelitëve, sepseparashikohej se do vinte dikush, që do tëshkatërronte faraonin.

Fuqia hyjnore e çoi këtë fëmijëkrejtësisht të pafuqishëm mu te faraoni, icili filloi të kërkojë mëndeshë për këtëfoshnje. Mirëpo fëmija nuk pranoi gjirin easnjërës derisa iu soll nëna e tij: “...që ajo

58

HISTORI

të jetë e kënaqur e jo e pikëlluar dhe që takuptojë ajo se premtimi i Allahut është ivërtetë e i sigurt, por shumica e tyre nuk edinë.” (Kasas: 13)

Musai rritej në pallatin e faraonit, nënkujdesin e tij, duke iu plotësuar të gjithanevojat që më pas: “Ai t’u bëhet atyrearmik e dëshpërim. Vërtet, faraoni,Hamani dhe ushtria e tyre ishinkundërshtarë”.” (Kasas: 8)

Koha e gjidhënies po edhe e fëmijërisëkaloi, kështu që Musai u rrit me trup dhearriti pjekurinë mendore, kurse Allahu idha pushtet e dituri.

Një ditë prej ditëve duke shëtitur nëqytet, në kohën kur të gjithë pushonin, aihasi në dy njerëz që përlaheshin: “...Njëriprej ithtarëve të tij e tjetri prej armiqve tëtij, e ai i anës së tij i kërkoi ndihmë kundërarmikut dhe Musai i ra me grusht e aivdiq.” (Kasas: 15)

Pas këtij rasti të gjithë vendosën, qëMusai të vritet, prandaj dikush e këshilloiatë që të iki nga ai vend dhe ai u largua“prej aty i frikësuar e duke pritur (se ç’pondodh)”. (Kasas: 21)

Kur arriti në Medjen iu afrua njëburimit për të pirë ujë. Aty gjeti “...njëgrumbull njerëzish që po i jepnin bagëtisëujë, e pak më larg prej tyre vërejti dy graqë po i ndalnin (kafshët e tyre) e u tha: “Siështë puna e juve dyjave?” Ato që të dyja ithanë: “Ne nuk u japim ujë deri sa tëlargohen barinjtë, kurse babai ynë ështëshumë i vjetër!” Atëherë ai u dha ujëkafshëve të tyre, pastaj u largua anash nënnjë hije e tha: “O Zoti im, unë kam nevojëpër çfarëdo që të më japësh!” E njëra prejtyre shkoi tek ai, ecte e turpshme, e i tha:“Babai im të thërret që të paguajë tyshpërblimin për atë që na u dhe bagëtisëujë!” E kur shkoi Musai tek ai dhe ia tregoiatij ngjarjen, ai tha: “Mos ki frikë, paskeshpëtuar nga populli zullumqar!” Njëra

prej atyre të dyjave tha: “O babai im,merre këtë në shërbim me pagë, pse më imiri i atij që do ta marrësh në shërbimështë ai i fuqishmi e besniku!” Ai (Shuajbi)tha: Unë dëshiroj të martoj ty me njërënprej këtyre dy vajzave të mia, me kusht qëtë më shërbesh tetë vjet, e nëse i plotësondhjetë, ai është vullneti yt, e unë nukdëshiroj të të rëndojë ty, e në dashtëAllahu, ti do të gjesh tek unëmirëkuptim!” Ai (Musai) tha: “Kjo le tëmbetet mes meje e teje, e cilindo afat qëdo ta kryej nga këta të dy, nuk do të ketëmë përgjegjësi për mua. Për këtë që pothemi Allahu është garant”.” (Kasas: 23-28)

Pasi Musai e plotësoi afatin e tij, kërkoileje nga miku që të kthehej në Egjipt. Kynë fakt ishte caktim i Allahut, të cilinAllahu i Madhëruar e përmend kështu: “Tiqëndrove me vite ndër banorët eMedjenit, e pastaj erdhe, o Musa, në kohëne caktuar.” (Taha: 40)

Rrugës, koha ishte shumë e ftohtë,zjarr nuk kishte dhe e humbi orientimin.Ndërsa ishte në këtë gjendje ai pa “...njëzjarr, e i tha familjes së vet: “Rrini ku jeni,se vërejta një zjarr, e unë ndoshta do t’jusjellë ndonjë gacë prej tij, ose do të gjejë tezjarri ndonjë udhërrëfyes.” (Taha: 10) Kuriu afrua zjarrit “...u thirr: “O Musa!”Vërtet, vetëm Unë jam Allahu, nuk ka zottjetër pos Meje, pra, Mua më adhuro dhefal namazin për të më kujtuar Mua.”(Taha: 11), që nga ky çast Musai, alejhiselam, bëhet pejgamber, pra që kur Allahui thotë: “Shko te faraoni se ai ka ngriturkokë”. (Taha: 24)

Musai i kërkoi Allahut një ndihmës, ai itha: “Ma zgjero (më ndihmo) gjoksin tim!Dhe më lehtëso në këtë punë timen! Mazgjidh nyjën e gjuhës sime! Që ta kuptojnëfjalën time! Më cakto një ndihmëtar ngafamilja ime, Harunin, vëllain tim.” (Taha:


HISTORI

25-30)Allahu i tha: “Shko me argumentet e

Mia, ti dhe vëllai yt, e mos e hiqni prejkujdesit të përmendurit ndaj Meje. Shkoniqë të dy te faraoni, se ai vërtet e katepruar. Atij i thoni fjalë të buta, ndoshtaai mendohet a frikësohet.” (Taha: 43-44)

Fjalët e buta nuk nxisin kryeneçësinë,as mendjemadhësinë me të cilën jetojnëtiranët, prandaj Musai urdhërohet mekëto fjalë, sepse detyra e tij ishte të zgjojëzemrën e faraonit, ndoshta do të kthehejai në të drejtë.

Nëse Musai, që ishte i pagabueshëmdhe i ndihmuar nga Allahu u urdhërua qët’i drejtohej faraonit me fjalë të buta, ç’tëmund të thuhet për të tjerët, që nuk i kanëkëto përparësi e megjithatë janë tëvrazhdë në thirrjen e tyre?!...

Musai mori vëllanë e tij Harunin dheshkuan te faraoni dhe i thanë atij: “Nejemi të dërguar nga Zoti i të gjithabotëve.” (Shuara: 16) dhe prej tij kërkuan:“T’i lejosh Beni Israilët të vijnë me ne!”(Shuara: 17)

Herën e fundit që faraoni e kishte parëMusain ishte qëndrimi i tij në pallatin evet, e tani kishte një dallim të madh mekëtë kërkesë me të cilën po i drejtohej,prandaj faraoni i tha: “A nuk të rritëm tysi fëmijë në mesin tonë, ku i kalove disavjet të jetës sate. Dhe ti e bëre atë punë qëe bëre, pra, ti je mohues (i të mirave që t’ibëmë).” (Shuara: 18, 19) Musai ia kthen:“(Musai) Tha: “E bëra atë, atëherë kur ishai pavetëdijshëm. Prandaj edhe ika prejjush kur u frikësova e Zoti im më dhuroiurtësi dhe më bëri nga të dërguarit. Mëpërmend atë të mirë që ma bëre mua, e tii robërove Beni Israilët!”” (Shuara: 21-22)

Pas kësaj faraoni filloi të pyesë metallje për realitetin e besimit të Musaitduke thënë: ““E cili është ai zot i botëve(që ju dërgoi)?” Ai i tha: “Zoti i qiejve dhe

i tokës dhe ç’ka ndërmjet tyre, nësebindeni!” Ai (faraoni) atyre që ishinpërreth u tha: “A nuk e dëgjoni?!” Ai(Musai) tha: “Zoti juaj dhe i prindërve tuajtë parë!” (Faraoni) Tha: “Vërtet, i dërguarijuaj që u është dërguar juve, me siguriështë i çmendur!” (Musai) Tha: “Zot ilindjes dhe i perëndimit dhe ç’ka ndërmjettyre, po qe se kuptoni!” (Faraoni) Tha:“Nëse ti beson zot tjetër pos meje, do tëgjendesh në mesin e të burgosurve!”(Musai) Tha: “A edhe nëse të sjell ndonjëargument të qartë!” (Shuara: 23-30)Musai, alejhi selam, e solli bisedën në atëgjendje, që ai të kërkojë argumente,prandaj faraoni tha: “Ai tha: “Sille pra,nëse thua të vërtetën?” Atëherë (Musai) ehodhi shkopin e vet, i cili u shndërrua nëgjarpër të vërtetë. Nxori dorën prejxhepit, kur qe, ajo në sy të shikuesveflakëronte nga bardhësia.” (Shuara: 31-33)

Kur pa fuqinë e mrekullive të Musait,faraonin e kaploi frika dhe i tha parisë sëtij: “Vërtet, ky qenka magjistar shumë iaftë! Që me magjinë e vet dëshiron t’judëbojë nga toka juaj, e ç’më propozonimua?” (Shuara: 34,35) Ata i propozuan qëtë lënë një takim për ta parë, se kush i kaargumentet më të forta, prandaj:“Magjistarët u tubuan në kohën e ditës sëcaktuar. Edhe popullit i tha: “Ejani etubohuni, ashtu që t’i përkrahimmagjistarët, nëse ata triumfojnë”. E kurerdhën magjistarët i thanë faraonit: “A dotë ketë shpërblim për ne, nëse dalimngadhënjimtarë?” Ai tha: “Po, bile juatëherë do të jeni prej më të afërmve!”Musai atyre u tha: “Hidheni atë që kenipër ta hedhur!” E ata i hodhën litarët dheshkopinjtë e tyre duke thënë: “Për hir tëmadhërisë së faraonit, ne me siguri do tëjemi ngadhënjyes!” Atëherë edhe Musai ehodhi shkopin e vet, i cili menjëherëgëlltiste gjithë çka kishin improvizuar ata.

60

HISTORI

Atëherë magjistarët ranë në sexhde (upërulën). E thanë: “Ne i besuam Zotit tëbotëve, Zotit të Musait e të Harunit!””(Shuara: 38-48)

Pas kësaj faraoni gati se nuk çmendet,fillon t’i kërcënojë magjistarët e tij duke uthënë: “I besuat atij, para se t’ju lejojaunë?!” S’ka dyshim se ai (Musai) ështëprijësi juaj që ua mësoi juve magjinë, ekeni për ta marrë vesh më vonë. Unë dot’ua shkurtoj (do t’ua pres) duart dhekëmbët tuaja të anës së kundërt (kithi)dhe që të gjithëve do t’ju gozhdoj”. Ata(magjistarët) thanë: “S’ka rëndësi, ne ikthehemi Zotit tonë.” (Shuara: 49-50)

Në këto çaste, epsharakët nga mesi ipopullit të Musait u ndikuan nga paria efaraonit, prandaj filluan të ankohen,mirëpo Musai, alejhi selam i këshilloi që tëkenë durim deri sa të vijë urdhri i Allahut:“Ata (populli i Musait) thanë: “Ne ishim tështypur para se të na vije ti, e edhe pasi naerdhe”. Ai (Musai) tha: “Është shpresë seAllahu do ta shkatërrojë armikun tuaj(faraonin), e juve do t’ju bëjë tazëvendësoni në këtë vend, e do t’ju shikojëse si ju veproni”.” (Araf: 129)

Faraoni vazhdoi me tiraninë e tij, kurseMusai dhe populli i tij përjetonin dënimeme durim dhe me shpresë në ndihmën eAllahut. Në këto çaste ndërhyn fuqia eAllahut, prandaj: “Atëherë (për shkak tëmohimit) Ne lëshuam kundër tyre:vërshimin, karkalecat, rriqrat, bretkosatdhe gjakun, fakte të qarta njëra pastjetrës, po ata tregonin kokëfortësi, sepseishin popull mëkatar.” (Araf: 133) Mirëpoata nuk merrnin mësim, madje e pohuanqartë: “Me çfarëdo argumenti të na vish,që me të të na magjepsësh (largosh ngafeja që kemi), ne nuk do të besojmë ty”.(Araf: 132)

Musai e kuptoi se nuk kishte mëshpresë për kthimin e tyre, prandaj Allahu

i shpalli atij: “Tërhiqu me robërit e Minatën, se do të jeni të ndjekur. Dhe lëredetin ashtu të qetë (të hapur), se ata janëushtri që do të përmbytet.” (Duhan: 23)

Në natën e caktuar doli Musai mepopullin e tij për t’u larguar nga Egjipti.Faraoni e kuptoi këtë gjë, prandaj e tuboiushtrinë dhe iu vihet prapa: “E ata (tëfaraonit) i arritën (Beni Israilët) në kohëne lindjes së diellit. Dhe kur u panë të dygrupet, shokët e Musait thanë: “Me sigurina zunë!” Ai (Musai) tha: “Kurrsesi, memua është Zoti im, Ai do të më udhëzojë”.Ndërsa Ne Musait i thamë: “Me shkopintënd bjeri detit”. Deti u nda dhe çdo pjesëu bë si kodër e madhe.” (Shuara: 60-63)

Musai kaloi me popullin e tij, kursefaraoni duke qenë në mes të detit të ndarë“...e përfshiu atë përmbytja, e ai tha:“Besova se nuk ka zot tjetër pos Atij që ibesuan Beni Israilët, edhe unë jam ngamuslimanët!” (Junus: 92)

Atij i thuhet: “Ti tani beson, ndërsa mëparë kundërshtove dhe ishe njëri prejshkatërruesve!” (Junus: 93)

Ibën Abasi rrëfen se Pejgamberi,salallahu alejhi ve selem, ka thënë:“Xhibrili më ka thënë: Në ato çaste të mëshihje se si merrja pjesë të detit për t’iazënë frymën faraonit, nga frika që të mosmëshirohet.”

Kështu Allahu e shpëtoi Musain dhe efundosi faraonin e “u plotësua fjala më emirë (premtimi i vërtetë) e Zotit ndaj BeniIsrailëve; rrënuam atë që bënte faraoni itij, si dhe atë që kishin ndërtuar ata.”(Araf: 137) “Vërtet, në këtë (ngjarje) kafakte, por megjithatë shumica nuk besuan.Nuk ka dyshim se Zoti yt është iGjithëfuqishëm dhe i mëshirshëm.”(Shuara: 67-68)

Lum për ata që kanë durim!

Përktheu: Agim BEKIRI

Documents

PUNONI, SE DO TË SHIHET PUNA JUAJ - albislam.com · 2016-01-09 · 50,0000 trupave ushtarake dhe policore të Indisë në një luftë të fëlliqur dhe brutale, me akte egërsie