Embed Size (px)
Citation preview
Effectieve communicatie met de oudere, oncologische patiënt
Geriatriedagen14 februari 2008
Julia van WeertJesse Jansen
In samenwerking met:Sandra van Dulmen, Jozien Bensing,Judith de Groot, Nienke van der Meulen,Janneke Noordman, Jessika Ouwerkerk, Elise Posma, Frank Tol en Thea Heeren
Tempo van informatie verwerking en geheugenTempo van informatie verwerking en geheugen
0
5
10
15
20
25
30
<60 60-65 65-70 70-75 75-80 >80
tempo
geheugen
LASA, 1992/1993 (dr. Hannie Comijs, GGZ Buitenamstel / EMGO-instituut Amsterdam)
Bijkomende problemen
• Sensorische beperkingen
• Cognitieve beperkingen
• Negatieve invloed van vermoeidheid en/of
depressieve stemming
• Minder actief in informatie zoeken
• Sociaal wenselijk gedrag
Informatiebehoeften en recall
Informatie sluit aan bij behoeften(persoonlijk relevant)
Opname in geheugen Informatieverwerking
Recall van informatie
Therapietrouw Zelfmanagement Tevredenheid
Informatiebehoeften (Bensing & Verhaak, 2004)
Need to know and understand
Need tofeel knownand under-
stood
Instrumentele communicatie
Affectieve communicatie
probleemgeorienteerde
coping
emotionelecoping
patiënt patiënt
arts / vpk.
St
ress
gezondheid
Affectieve behoeften
Instrumentele behoeften
Literatuurstudie: behoeften ouderen(Jansen et al., 2007)
Weinig studies behoeften oudere patiënt
Info behoeften ouderen ≈ jongerenMaar:
Minder en minder details Minder behoefte aan informatie seksualiteit Psychosociaal: gemengde resultaten
Vragenlijst• 10 ziekenhuizen
• Steekproef n=588
• 202 vrouwen (67%)
• Gem. leeftijd: 55.3
• respons n=349 (59%)
• 141 laag opgeleid (47%)
• Range 21-84 jaar
Meetinstrument informatiebehoeften
QUOTE-chemo (Quality Of care Through the patients’ Eyes) (Sixma & Delnoij, 2005)• Belang-scores • Ervarings-scores
69 items
Indeling in 7 categorieën volgens Rutten et al. (2005)
7 categorieën QUOTE-chemoINSTRUMENTEEL AFFECTIEF
Categorie Cronbach’s alpha
Categorie Cronbach’s alpha
Informatie over de werking van chemotherapie
.895 Interpersoonlijke communicatie
.850
Informatie over omgaan met bijwerkingen
.855 Emotionele steun van verpleegkundige
.720
Informatie over de prognose
.764 Omgaan (‘coping’) met de ziekte
.836
PROCES
Medische systeem informatie
.804
Verbeterscores per categorie
0,24
0,34
0,34
0,35
0,52
0,66
0,77
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
steun
werking
systeem
coping
bijwerkingen
prognose
interpersoonlijk
Affectief
Achtergrondgegevens - informatiebehoeften
Ouderen: Minder behoefte aan bespreken coping (ß =-.141*)
Vrouwen: Meer behoefte aan bespreken coping (ß =.174**) Meer behoefte aan emotionele steun (ß =.126*)
Hoger opgeleiden: Minder behoefte info werking chemotherapie (ß =-.142*) Minder behoefte info prognose (ß =-.228**)
Relatie Monitoring - Informatiebehoeften
INSTRUMENTEEL AFFECTIEFCategorie ß Categorie ß
Informatie over de werking van chemotherapie
.215***
Interpersoonlijke communicatie
n.s.
Informatie over omgaan met bijwerkingen
.131* Emotionele steun van verpleegkundige
n.s.
Informatie over de prognose
.134* Omgaan (‘coping’) met de ziekte
n.s.
PROCES
Medische systeem informatie
n.s.
Relatie Intrusion - Informatiebehoeften
INSTRUMENTEEL AFFECTIEFCategorie ß Categorie ß
Informatie over de werking van chemotherapie
.198** Interpersoonlijke communicatie
n.s.
Informatie over omgaan met bijwerkingen
n.s. (p=.06)
Emotionele steun van verpleegkundige
.179*
Informatie over de prognose
.228** Omgaan (‘coping’) met de ziekte
.244**
PROCES
Medische systeem informatie
n.s.
Conclusie Doorslaggevend zijn individuele factoren zoals:
kankergerelateerde stressreacties informatiezoekstijl:
informatiezoekend (monitoring)informatiemijdend
Checken door professional
Vraagstellingen project VOICE
I. Specifieke behoeften ouderen > 65?
II. Voorlichting afgestemd behoeften?
III. Hoe communicatie optimaliseren? Resultaten voormeting Expertmeeting patiënten Expertmeeting professionals
IV. Effecten interventie?
Methode project VOICE
Voormeting, interventie en nameting
10 deelnemende ziekenhuizen
Video-opnames verpleegkundige consulten (240 in totaal)
Vragenlijsten verpleegkundige en patiënt
Video-opnames en vragenlijst
• 10 ziekenhuizen
• 105 participanten
• 36% vrouw
• Gem. leeftijd: 71.9
• 49% laag opgeleid
• Range 65-86 jaar
Verbeterscores ouderen per categorie
0,37
0,95
0,96
1,95
2,02
2,19
2,71
0 0,5 1 1,5 2 2,5 3
werking
steun
bijwerkingen
systeem
interpersoonlijk
coping
prognose
Affectief
Informatiebehoeften en recall
Informatie sluit aan bij behoeften(persoonlijk relevant)
Opname in geheugen Informatieverwerking
Recall van informatie
Therapietrouw Zelfmanagement Tevredenheid
Literatuur: recall van informatie (onthouden en reproduceren)
Positief effect op recall:
Duidelijke informatie Actief participerende patiënt Specifiek voorlichtingsmateriaal
• Gespreksonderwerpenlijst + aandacht• Aanvullend meegeven audio/video tape
(Van der Meulen et al., in press)
Project VOICE: Inhoud gesprek(Jansen et al., in press)
omgaan met bijwerkingen
32%
medisch-techn.info29%
psycho-sociaal1%
bBijwerkingen28%
algemeen10%
gemiddeld: 82.2 items
Wat wordt er onthouden?
36,9
8,70
10
20
30
40
50
aantal adviezengegeven
aantal adviezenonthouden
23,6%actieve reproductie
Conclusie
Betere aansluiting op informatiebehoeften
Te veel informatie in één keer
Interventie ontwikkeld en geïmplementeerd
Effecten worden momenteel onderzocht
Tips voor de praktijk (1)
Pas communicatie aan op patiënt die voor u zit
Wees alert op zorgen en andere signalen
Stimuleer patiënt en naasten om vragen te stellen
Heb aandacht voor de naasten
ë
Tips voor de praktijk (2)
Maak keuzes: Wat is voor deze patiënt de meest belangrijke informatie
Structureer informatie (groeperen, bruggetjes)
Vat regelmatig samen
Herhaal belangrijke informatie
ë
Tips voor de praktijk (3)
Wees alert op problemen met visus, gehoor of cognitie
Voorkom afleiding in de omgeving
Zorg voor oogcontact
Praat langzaam en duidelijk zonder vakjargon
Combineer verschillende manieren van informatie geven
Verspreid informatie over verschillende momenten
ë
