Egia ote?

8/15/2019 Egia ote?

1/29

8/15/2019 Egia ote?

2/29

Aurkibidea

0.

Aurkezpena....................................................................1

1. Mahai-jolasaren ezaugarriak.............................................2

2. Sarrera..........................................................................4

3. Mahai-jolasaren prestaketa...............................................5

4. Nola jolasten den: arauak................................................6

5.

Pertsonaiak....................................................................7

6. Mahai-taula....................................................................8

7. Galdera-txartelak...........................................................12

8/15/2019 Egia ote?

3/29

0. Aurkezpena

Egia, gure auzoaren izena izateaz gain, gure nortasun eta ohituren

kokalekua da. Urteetan zehar egon diren pertsonek, lantegiek, dendek…

zehaztu dute egiatarron arteko harreman mota eta auzoaren izaera. “Izan

direlako, gara…” dio eserak, eta nolakoak izan diren jakitea da eskuartean

duzun mahai-jolasaren xedeetako bat. Gaur arte, Historia irabazleek idatzi

izan dute; iragana oso garrantzitsua da oraina ulertzeko. Bada, gure

auzoko iragana, gure aitona-amonek bizi izan zituztenak eta ahoz aho

kontatutako pasarteak oroitzea eta jasotzea funtsezkoa da.

Eta zer hobeto, lagunekin ongi pasatuz, gure auzoko iragana eta oraina

ikastea baino? Mahai-jolas honek, gizakiongan jolasak dituen onurak

bultzatu nahi ditu eta gizarte honetan gero eta preziatuagoak diren

alderdiak azpimarratu: lagunartean denbora tarte bat eskaini, ongi

pasatzeko helburuarekin; Arauak ezarri, eztabaidatu, barre egin…

Horiexek dira mahai-jolas honen xedeak. Doakoa da eta ez du inongo

etekin ekonomikorik, Lortu nahi dena etekin soziala baita. Mahai-jolasa,

ikusten duzuen bezala, dokumentu informatiko bat da eta Internet

bitartez zabalduko da. Zabal ezazue, beraz, zuen lagunartean.

Bukatzeko, “garelako, izango dira” jarraitzen du esaerak; etorkizunekoEgiak, gaur egun dituen ezaugarri alai, euskaldun eta borrokalariak

mantendu ditzan, heziketak duen garrantzia azpimarratzekoa da. Eta jolas

honek, horretan ere ekarpen txiki bat egin nahi du. Gure arbasoek

egindako ahaleginak alferrikakoak izan ez direla egiazta dezagun.

Ongi pasa!

8/15/2019 Egia ote?

4/29

1. Mahai jolasaren ezaugarriak

Mahai-jolasaren helburua: Gladys-enea parketik abiatuta eta

Egiako kaleetan barrena, auzo guztia zeharkatuz, berriz abiapuntura

iristea da. Horretarako, galderak erantzun beharko dituzue, elkarrilagunduta bada, askoz hobe!

Adina: 7/8 urte bitarteko haurrak; heldu baten laguntza beharko

dute jolasteko. Jolasa dinamizatu eta arauak azaltzeko gurasoak,

hezitzaileak eta irakasleak haurrekin batera jolastu eta gozatzera

animatu daitezela!

Taldekatzea: bi modutara jolasten da.

o Bakarka: 2tik 4ra izando dira jokalariak eta zuetariko

bakoitzak pertsonaia bat aukeratuko du.

o Taldeka: Honela jolasa dibertigarriagoa izango da eta

taldekideen laguntza izando dugu frogak gainditzeko.

Txartel motak: Hiru txartel mota daude, koloreen arabera

sailkatuak:

Egia atzo eta gaur egun: Auzoko egungo egoerari buruzko

galderak dira; kaleen izenak, garraioak... baita gure auzoko

Historiari buruzkoak ere. Atal honetan heldu baten azalpena

lagungarri izango da.

Argazkiak: Aspaldikoak eta gaur egunekoak daude eta

argazkia ikusita, galderari erantzun beharko zaio.

Frogak: Txartelean jartzen duen froga bete egin beharko du

jokalariak (edo taldeak) eta gainontzekoek froga ontzat

emango dute.

8/15/2019 Egia ote?

5/29

Jolas mota: Arau soileko jolasa, oinarrizko estrategian oinarritua

eta galdera-erantzunen bidez jolastekoa da.

Heziketa gaitasunak: Arreta eta pentsamendua lantzeko jolasa

da. Norbanakoaren garapenerako lagungarri da, eta jolasean

egindako akatsetatik irakaspenak ateratzen dira. Ahozko

adierazpena lantzen da, baita gorputz adierazpena eta adierazpen

artistikoa ere. Ideien sormenerako lagungarri eta gizarteratzeko

baliabide da. Bestalde, jolas kooperatiboa izanik, lankidetzak

helmugara iristeko bidea erraztuko du.

Bibliografía: Mahai-jolasean agertzen diren argazki batzuk Josep argazkilariarenak dira, http://josep-desdedins.blogspot.com/; beste

batzuk internetetik hartuak. Egiako mapa Gara egunkariak

argitaratua da. Jolas honetarako erabili den informazio iturri nagusia

“Egia, gure auzoa”, Joxean Jauregi ren liburua izan da eta Interneten

helbide honetan daukazue: http://212.34.132.198/egia/

8/15/2019 Egia ote?

6/29

2. Sarrera

Kaixo lagunak!

Egiako kaleetan barrena abiatzeko prest ?

Izerdia isuriko duzue, Egiako maldetan zehar gora eta behera, lagunek

egiten dizkizueten galderak erantzun eta amaieraraino iristen. Lau

pertsonaiek, zein baino zein azkarrago, gure auzoa iparretik hegoaldera

zeharkatuko dute, txartelen galderei erantzunez: Porrontxo, Koskorrio,

Gladys eta Mandasko dukea.

Garrantzitsua da Euskal Herriko mendirik garaienena zein den, edo

Gipuzkoako hiriburua zein den jakitea; baina urrutira joan gabe,

badakizue non dagoen Gabriel Aresti pasealekua? Zergatik hartu du

Tejeria kaleak izen hori? Nortzuk ziren gabarrariak? Noraino iristen dira

Egiako mugak? Galdera hauen eta beste batzuen erantzunak mahai-jolas

honen bitartez ikasiko dituzue.

Gaur egun Plaza-Handin txirrindaz ibiltzen, Antxetan jolasean edo

Trebeskan dantza egiten pasatzen duzue arratsaldea. Baina beti honela

izan al da? Bada, lehen ez zegoen horrelakorik. Egiako kaleak ia hutsik

zueden, kotxeen ordez, zaldi-gurdiak ibiltzen ziren Egiatik gora eta

behera. Beraz, baloi bat lortuz gero, kale-erdian futbolean jolasten aritzen

ziren garai hartako haurrak. Kaleko edozein pareta frontoi bihurtzen zuten

eta bertan orduak eta orduak ematen zituzten beraiek egindako esku-

pilotei danbaka.

Dagoeneko jolasten hasi nahi duzuela? Beno, bada, ez ahaztu arauak

irakurtzea garrantzitsua dela –nahiz eta zuen erara molda ditzakezuen-.

Egin itzazue lau talde zuen artean eta aukera ezazue pertsonaia bana.

Has dadila jolasa, eta ez ahaztu jolasaren helburu nagusia ongi pasatzea

dela. Aurrera!

8/15/2019 Egia ote?

7/29

3. Mahai- jolasaren prestaketa

1.

Inprimatu ezazu dokumentu hau guztia. Txuri-beltzean inprimatuz

gero, ez dira txartelen koloreak bereziko, beraz hobe koloreetan

egiten baduzu. Hala ere, kontuan izan orri asko direla eta tinta

gastatuko duzula (hau izango da gastu bakarra). Txartelak

inprimatzeko garaian, kartulinan eginez gero, txukunago geldituko

dira, eta ziur gehiago iraungo dizutela.

2. Mahai-taula osatzeko, elkar itzazu maparen 4 orriak zeloz eta hobe

plastifikatzen baduzu.

3. Moztu itzazu txartelak.

4. Moztu itzazu pertsonaiak, erditik tolestu, eta aukera ezazu zerbait

oinarri gisa egingo duena –besterik ezean, plastilina zati bat har

dezakezu pertsonaia zutik mantentzeko.

5. Dado bat beharko duzu, txanda bakoitzean mahai-taula gainean

zehar aurreratuko dituzun postuak zehaztuko dizuna.

6. Har ezazu kaxatxo bat mahai-jolasa gordetzeko.

Ongi pasa!

8/15/2019 Egia ote?

8/29

4. Nola jolasten den: arauak

1. Egin itzazue taldeak eta pertsonaiak banatu. Lau talde –pertsonaia-izango dira: Gladys, Koskorrio, Mandasko Dukea eta Porrontxo.

2.

Jar itzazu txartelak 3 taldeetan, kolorearen arabera sailkatuta, buruzbehera.

3. Jokalari gazteena hasiko da dadoa botatzen (edo bera dagoentaldea), eta bere ezkerreko norabidean jarraituko du txandak.

4.

Gure fitxa, dadoak azaltzen dituen postuak mugitu ondoren, gelditugaren postuko kolorearen araberako txartelaren erantzuna asmatu

beharko dugu.

5. Galdera, aurreko txandako taldeak egingo digu, eta denok izangogara epaile, erantzuna egokia izan den erabakitzeko unean. Galderatxartela erakusteko unean, erantzuna behealdean dagoenez,irakurleak behatzarekin estaliko du erantzuna.

6. Erantzuna asmatuz gero, hurrengo taldeak jarraituko du txanda, eta

hala ez bada, beste taldeei emango zaie erantzuteko aukera (betiere, erlojuaren norabidean, ezkerretara). Dena den, asmatu edo ez,txanda ez da galduko, eta talde guztiek izango dute dadoabotatzeko aukera.

7. Mahai-taulako zenbait postuek ezaugarri berezi batzuk dituzte:

Kolore berdea duten postuek lasterbidetik joateko aukera

ematen dizute; beraz, mugi ezazu fitxa hurrengo postuberdera. Hau zortea!

“Egia ote?” ren postuan eroriz gero, kolore berdineko hurrengopostura joan behar duzu; bat-batean hamaika postu aurreratudituzu!

Oooh...! Polloe hilerriko sarreran zaudenez, bi txandatandadoa bota gabe egon beharko duzu. Sentitzen dut...

8. Egia osoa zeharkatu ondoren, 100. postura iristen den lehen taldeaizango da irabazle.

Ongi pasa!

8/15/2019 Egia ote?

9/29

5. Pertsonaiak

Porrontxo eta Porrontxina gure jaietakoerraldoiak izateaz gain, mahai jolas honetakopertsonaiak ere badira. Dakizuen bezala,

iraileko 3. asteburuan euren arropak jarri etaEgiako aldapetan gora eta behera ibiltzen dira.Orain zuei dagokizue parranda giroa utzi eta

galderak ongi erantzunez, azken posturaeramaten lehenak izatea.

Gladys del Estal Egiako ekologista zen etamanifestazio baten ondoren erail zuten.Atotxako dorrean bizi zen eta bizikletan ibiltzeaoso gustoko zuen. Zuek orain bizikletarik ezbaduzue ere, joan zaitezte bizkor-bizkor Egiakokaleetan barna.

Koskorrio auzoan zebilen emakume zahar batzen, beti poltsaren bat eskuan eta sorgin itxurazuena. Inork baino hobeto ezagutzen zuenkalea, egun osoa bertan ematen baitzuen. Zuek

ere, kaleak ongi ezagutzen badituzue, mahai- jolasean arin aurreratuko zarete, beraz, animo!

Mandasko Dukea, Gladys-eneako lurren jabeegin zen urteetan zehar. Bera hil ondorenDonostiako udalari eskaini zion lur eremuhonen jabetza. Ibilbide handi eta ezagutza

ugarietako pertsonaia honek lagunduko dizuegure auzoko historia ezagutzen. Aurrera, bada.

8/15/2019 Egia ote?

10/29

8/15/2019 Egia ote?

11/29

8/15/2019 Egia ote?

12/29

8/15/2019 Egia ote?

13/29

8/15/2019 Egia ote?

14/29

Non dago Egia,

Donostiako ekialdean ala

mendebaldean?

E: Donostiako ekialdean

Zergatik hartu zuen Egiak

izen hori?

E: bertan zegoen baserri batengatik

Zein auzo ditu Egiak

mugakide ?

E: Intxaurrondo, Gros eta Loiola

Zenbat hektarea ditu

Egiak ?

E: 117 Hektarea

Zein autobus zenbaki

pasatzen da Egiatik ?

E: 9, 41 eta 27

Non dago kiroldegia ?

E : Plaza Haundin

Zein lursailen jabe zen

Mandasko Dukea?

E: Gladys-enea parkeko jabea zen

Zer zen Polloe-enea ?

E: Hilerri inguruan zegoen baserri bat

8/15/2019 Egia ote?

15/29

Zergatik deitzen daTejeria kalea horrela?

E: Bertan zegoen teila lantegiagatik

Nola deitzen zenKarmengo Ama kaleko

zine aretoa?

E: Dunixi

Nola garraiatzen zituen

teilak GabinoUrdanpilletak?

E: Idi-gurdiz

Zein hizkuntzatan idatzi

du Latxagak?

Nola deitzen da auzokoirratia?

E : Ttan Ttakun irratia

Zenbat biztanle inguruditu gure auzoak?

E: 13.000 biztanle inguru

Non sortzen da Urumeaibaia?

E: Ezkurran, Nafarroan

E: Euskaraz, frantsesez,ingeleraz eta gazteleraz

Nola deitzen da auzokoetxerik altuena?

E : Atotxako dorrea

8/15/2019 Egia ote?

16/29

Euskaltzaina al da egian

jaiotako Arantza

Urretabizkaia?

E: Bai, euskaltzaina da

Nork diseinatu zuen

Iparraldeko tren geltokia?

E: Gustave Eiffelek,Pariseko dorrea egin zuenak

Non zegoen zezen-plaza?

E: Atotxako dorrea etaTabako-fabrikaren artean

Nola deitzen zen

Atotxako frontoia?

E: Jai-alaiko frontoi modernoa

Hasieran nola igotzen

zituzten gorpuakPolloera?

E: Zaldi-gurdiz

Non zegoen Errota Txiki

baserria?

E : Urumeako eskuinaldean, Mundaiz aldean

Zer egiten zuten ikuzleek

Urumea ibaiaren

ertzeetan?

E: arropa garbitu

Noiz ireki zituen ateak

lehen aldiz Iparraldeko

tren geltokiak?

E: 1864ko abuztuaren 15ean

8/15/2019 Egia ote?

17/29

Zertan izan zen

berriztatzailea Atotxako

zezen plaza?

E: Gauez zezenketakegiten lehen zezen plaza izan zen

Zein ezbehar gertatu zen

Atotxako frontoi

Modernoan?

E: 1933ko martxoaren 5eansute bat izan zela

Zenbat metro zituen Teila

lantegiko tximiniak?

E: 40 metro

Maria Cristina zubiko

obeliskoak zeinen kopia

dira?

Zenbat kilometro luze daUrumea ibaia?

E: 40 kilometrotako luzera

Zer egiten zutengabarrariek Urumea

ibaian?

E: hondarra bildukarea egiteko, baserrietarako…

Non zegoen lehen

belodormoa?

E: Atotxako futbol-zelaian

Zergatik deitzen zaio

parkeari Gladys-enea?

E: Gladys del Estal auzotarekologistaren omenez

E: Pariseko Alejandro III zubiko kopiak

8/15/2019 Egia ote?

18/29

Non zegoen Faustino

sagardotegia?

E: Eizmendi burdindegia dagoen lekuan

Non zeuden bolatokia eta

trinketea Egian?

E: Egia 12an, lehen Ur-zaleakelkartea zegoen lekuan

Zein kaletan dago

Donosti-Gain Elkartea?

E: Ametzagaina 28an

Zein urtetan sortu zen

Aitor ikastola?

Zein kaletan dago “Xabier

mendi taldea”renegoitza?

E: Mandasko Dukearen kalean

Zein herrialdetara joan

da Trebeska dantzataldea?

E : Ingalaterra, Frantzia,Portugal, Italia, irlanda...

Non zegoen “Fruituen

merkatua”?

E: Atotxako futbol-zelaiaren ondoan

Zer zegoen lehen gaurko

epaitegia dagoen lekuan?

E: Ospital militarra eta ondoren kuartela

E: 1967. urtean

8/15/2019 Egia ote?

19/29

Non egon da urteetan

zehar AEK Egian?

E: Villa Salian, Jai-Alai kalean

Non zegoen “Argia”

aldizkariko bulegoa?

E: Ametzagaina kalean

Zertan desberdintzen da

Arrano elkartea Donosti-

Gain eta Ur-zaleakelkarteetatik?

E: Arrano elkartea mistoadela eta besteak ez

Zein ekintzarekin hasi ohi

dira Porrontxo jaiak?

Zer egon zen gaur egun

kultur etxea dagoenlekuan?

E: Jareño fabrika eta ondorenEgiako Gaztetxea

Non dago Egiako haur-

txokoa?

E : Atotxako dorrearen behean

Zein bi mendi talde

daude auzoan?

E: Xabier eta Aitzarte mendi taldeak

Zenbat solairu ditu

Atotxako dorreak?

E: 21 solairu

E: Kuadrilen jeitsiera edo igoera

8/15/2019 Egia ote?

20/29

Zer garraiobide da Egia

eta Grosen arteko muga?

E: Trenbidea

Zer da Egia eta Amararen

arteko muga?

E: Urumea ibaiak

Emakumeak ala gizonak,

zeintzuk dira gehiengoa

egiatarren artean?

E: Emakumeak 7000 etagizonak 6000 inguru dira

Nora iritsiko zara

Ametzagaina kalean gora

egiten baduzu?

Karmengo Ama kaletik

behera zein kalekgurutzatzen du?

E: Egia kaleak

Zein kaletan dago justizia

epaitegia?

E : Mandasko Dukea kalean

Aldakoeneatik jaitsita,

zein auzotara iristenzara?

E: Gros auzora

Zertan izan zen lehena

Atotxako frontoia?

E: Ezker paretako lehenpilotalekua izan zela

E: Polloe hilerrira

8/15/2019 Egia ote?

21/29

Zein kaletan zaude orain? Non dago Federico Garcia

Lorca pasealekua?

E: Trenbidea eta Urumea ibaiaren artean

Adieraz ezazu mapan non

dagoen Iruresoro

pasealekua


dagoen Egiako Galtzara


dagoen Maldatxo kalea

Non dago “Belartza”

izeneko etxe multzoa?

E : Karmengo Ama kalearen goialdean

Ibaialde kalea jaitsita

zein auzotara iritsiko

gara?

E: Loiolara, Urumeako zubia pasata

Gabriel Aresti pasealekua

igota, zein auzotara

iritsiko gara?

E: Intxaurrondora, Polloe hilerriaren ondotik

8/15/2019 Egia ote?

22/29

Eman buelta bat zure

ezkerreko laguna

bizkarrean hartuta

Asmatu Egiako ipuin bat

azkar-azkar

Irten gelatik; lagunekzure jertsea ezkutatuko

dute, eta zuk 30segundotan aurkitu eginbeharko duzu

Eman buelta bat

gurdiaren modura

ezkerreko lagunarekin

Margotu tatuaje bat Igo aulki gainera etaegon estatua baten

modura 30 segundoz

Egin paperezko

hegazkin bat

Eman musu bana elkarri

8/15/2019 Egia ote?

23/29

Egin soka bat niki zuria

dutenen arroparekin

Saiatu mihiarekin sudur

punta ukitzen

Abestu « sardina bat » Barre egin denek batera

Kontatu txiste bat Antzeztu, mimoenmodura, kristalezko gela

batean zaudela

Kendu nikia eskuineko

lagunari, eskuak

erabili gabe

Dantzatu kalejira bat

arropa urdina dutenekin

8/15/2019 Egia ote?

24/29

Abestu “Egia da, Egia da

neuk ikusi dudalako”

denek batera

Ibili 5 metro

karramarroen modura

Buruz behera jarri,

pinua egiten

Lortu lagunen 4 oinetako

30 segundutan

Esan 2 aldiz erratu gabe,« Patxi putxi, diru gutxi,talua jan eta ipurdia itxi »

Esan erratu gabe,

« Martin poxpolin, abarkazaharrakin, konejua

dirudi, bibote luzeekin »

Abestu “Guk euskaraz”

elkarri sorbaldatik

helduta

Esan erratu gabe,

« Akerrak adarrakokerrak ditu, okerrakadarrak akerrak ditu

8/15/2019 Egia ote?

25/29

Aldatu oinetakoak zure

ezkerreko lagunarekin

Bota irrintzia

Hemendik aurrera

« Egia » hitza entzuten

duzunean oihukatuGORA !

Egin txapela egunkari orri

batekin, eta jantzita

eduki jolasa amaitu arte

Egin biribil bat eta pasatupilota bat lepotik lepora,denen artean, lurrera

erori gabe

Orraztu ilea punkienmoduan

Sartu 5 gaileta ahoan etaesan “Lauaizetara,

lauaizetara, UrumeatikPolloera”

Jarri galtzerdiak

belarrietatik zintzilik eta

egin txakurrarena

8/15/2019 Egia ote?

26/29

Dantzatu eskuineko

lagunarekin

Antzeztu asto gainean

zoazela Karmengo Ama

kaletik behera

Egin txiribuelta Animalia batzuen soinuak

egin eta besteek asma

ditzatela

Esan bost zurikeria edohitz goxo euskaraz

Esan bost irain euskaraz

Osatu biribil bat,aurrekoari eskua emandaeta atzekoari hankenazpitik eskua luzatuta,eta eman 3 buelta

Abestu « Paristik

natorren artista bat

naiz ni »

8/15/2019 Egia ote?

27/29

Abestu bertso bat Abestu “Maritxu nora

zoaz”

Abestu “Euskal Herrian

euskaraz”

Abestu Ken 7 taldearen

“Ilargia”

Abestu Pirritx eta

Porrotxen “Maite zaitut” Antzeztu, eskuinekolagunarekin,

maitemindurik zaudetela

Errepikatu ezkerreko

lagunak egiten duen

guztia

Esan Porrontxotako 3

kuadrilen izenak

8/15/2019 Egia ote?

28/29

Esan 5 birao euskaraz

eskuineko lagunari

Antzeztu, ezkerreko

lagunarekin, haserre

zaudetela

Lotu arkatza soka batieta, gerritik zintzilik

duzula, saiatu axotabotilan sartzen

Dantzatu indiarren

euriaren dantza

Fandango edo arin-arinbat dantzatu

Antzeztu Teila lantegikotximiniatik gora ari zarela

Marrazkien bidez adierazi

zure lagunei nor zen

Mandasko Dukea.

Antzeztu Urumean

barrena igerian ari zarela

8/15/2019 Egia ote?

29/29

Aurreratu 5 postu Jar zaitez aurrena doan

postua baino bat

aurrerago

Txanda bat dadoa bota

gabe egon zaitez

Jar zaitez azkena doan

postua baino bat

aurrerago

15 postu aurreratu itzazu

Antzeztu Karmengo Amakaletik behera zoazela

goitibera batekin

Marrazkien bidez adierazi

zure lagunei nor zen

Koskorrio.

Marrazkien bidez adierazizure lagunei “Polloe-eneabaserria”

Documents

Egia ote?