Yn ôl y geiriadur sydd ar fynesg, ystyr “gobaith” ydi, “iddymuno rhywbeth gydadisgwyliad hyderus o’i gyflawni.”Disgrifiwyd cyflwr persondiobaith neu berson sydd wedi’ifeddiannu gan anobaith fel matho “Uffern ar y Ddaear,” cyflwrwedi’i lenwi â digalondid acanobaith diddiwedd.

Heddiw, a ninnau ar drothwy’rNadolig, mae yna gynnyddamlwg yn nifer y bobl sy’n iseleu hysbryd, a mentraf ddweudmai bach iawn ohonom syddheb deimlo pigiad digalondidneu anobaith rhyw dro.

Ond, dyma’r newyddion da! Maecymorth ar gael i ni. Nid y matho obaith disylwedd lle dymuniram y gorau, fel y cynigir gan ybyd sydd gennym, ond gobaithsy’n seiliedig ar addewidionDuw, ein ffynhonnell.

Dyma eiriau Paul,

“A bydded i Dduw, ffynhonnellgobaith, eich llenwi â phobllawenydd a thangnefedd wrthichwi arfer eich ffydd, neseich bod, trwy nerth yr YsbrydGlân, yn gorlifo â gobaith.”(Rhuf. 15:13)

Yn yr Ysgrythurau, profa DuwEi ffyddlondeb i’w bobl wrth euharwain yn ddiogel trwy bobtrafferth a thrallod

Ar adegau, cawn ein siomi ganbethau a phobl. Mae Duw aminni ymddiried ynddo, a

thrwyddo Ef, down o hyd iobaith, hyd yn oed pandeimlwn ar goll.

Os digwydd i ni deimlo felly,dywed Gair Duw na fydd yrArglwydd Iesu byth yn eichgadael.

Rhoddir cysur a heddwch i niganddo, hyd yn oed yn yramgylchiadau gwaethaf. Byddyn ein harwain drwy, dros neuo amgylch unrhyw sefyllfa, bethbynnag y bo gan osod eintraed ar dir cadarn unwaitheto.

Duw y dechreuadau newydd,yw’n Duw ni, ac nid oes dim ynamhosibl iddo Ef.

P’run ai ydych yn hen neu’nifanc, ymddiriedwch ynddooherwydd cewch eich cysuro.

Mae ymddiried yn Nuw mewncyfnod anodd yn ein gorfodi igeisio Ei arweiniad. Cymerffydd a dewrder, ond mae’nwerth yr ymdrech. Ei lwybrauEf yw’r unig lwybrau sy’narwain at wir hapusrwydd, hydyn oed yn y sefyllfaoeddgwaethaf.

Cofiaf ddarllen un tro am ViktorFrankel, cyn-garcharor mewngwersyll carchar Natsïaidd agwir esiampl o berson agadwodd ei ffydd hyd yn oed odan yr amgylchiadau mwyaferchyll a brofodd dyn.

Coffâd … t. 2 • O’r Silff Lyfrau … t. 7 • Peth da adeg lecsiwn … t. 8

CYFROL CXLVII RHIF 50 DYDD GWENER, RHAGFYR 13, 2019 Pris 50c

yn calonogi

yn ysbrydoli

yn adeiladu

yGOLEUADE G L W Y S B R E S B Y T E R A I D D C Y M R U

AA DDFFEENNTT 22001199“Ymddangosodd gras Duw”

Gwelsom yr wythnos diwethaf fod gobaith am ddyfodiad trefn newydd lle bydd rhyfel a dial a phoen yn darfodyn nyfodiad terfynol yr Arglwydd Iesu Grist. Y tro hwn mae’r Parch Ian Sims, Llywydd y Gymdeithasfayn y De, yn ein harwain i feddwl am y rhodd o obaith sy’n dod i ni mewn perthynas â Iesu Grist heddiw.

Cangen o gyff Jesse

O’r cyff a adewir i Jesse fe ddaw blaguryn, ac fe dyfcangen o’i wraidd ef; bydd ysbryd yr ARGLWYDD yngorffwys arno, yn ysbryd doethineb a deall, yn ysbrydcyngor a grym, yn ysbryd gwybodaeth ac ofn yrARGLWYDD; ymhyfryda yn ofn yr ARGLWYDD.Nid wrth yr hyn a wêl y barna, ac nid wrth yr hyn aglyw y dyfarna, ond fe farna’r tlawd yn gyfiawn adyfarnu’n uniawn i rai anghenus y ddaear.Fe dery’r ddaear â gwialen ei enau, ac â gwynt eiwefusau fe ladd y rhai drygionus. Cyfiawnder fyddgwregys ei lwynau a ffyddlondeb yn rhwymyn am eiganol. Fe drig y blaidd gyda’r oen, fe orwedd yllewpard gyda’r myn; bydd y llo a’r llew yn cydbori,a bachgen bychan yn eu harwain… (Eseia 11)

Canfod Gobaith mewn byd ar goll

(parhad ar dudalen 7)

Deall y damhegion’Does dim cyfrwng gwell i ennyn achadw diddordeb rhai o bob oed nastori dda. Onid oedd Iesu’n feistr ar ycyfrwng hwn? Ac mae ei ddamhegionwedi cael derbyniad gan filiynau o boblar hyd y canrifoedd. Drwyddynt cawnein tynnu i mewn i fydolwg pobl eigyfnod ynghyd â’u hamgylchiadau achanfyddwn eu dyheadau. Yn ogystalfe’n gwahoddir i ystyried natur TeyrnasDduw a her ei neges am y Deyrnashonno ynddynt.

Ceir tuedd ynom weithiau i dadogi einsyniadau ein hunain ar y damhegion ynhytrach na gadael iddynt lefaru’nuniongyrchol wrthym wrth iddynt hawlioein hymateb i’w neges. Mae’r elfen ogyfatebiaeth yn cyfrannu’n sylweddol atneges llawer o’r damhegion. Esiamplamlwg o hyn yw Dameg y Mab Afradlonsy’n darlunio tad daearol yn adlewyrchucariad Duw’r Tad nefol. Maent yn storïauâ phwrpas iddynt, a dyna’n wir yw’r teitla roddwyd i gyfrol fawr ardderchogarnynt gan ysgolhaig o’r UDA, Klyne R.Snodgrass, Stories with Intent: AComprehensive Guide to the Parablesof Jesus (Eerdmans, Grand Rapids,Michigan, ail argraffiad, 2018).

Yn ein hastudiaethau cynnar o’rdamhegion mae’n sifir bod llawerohonom wedi elwa’n fawr o bori yngnghyfrolau safonol C.H. Dodd, TheParables of the Kingdom, a JoachimJeremias, The Parables of Jesus.Dywed awdur y gyfrol ddiweddar honfod ymdriniaethau cynhwysfawr, addas iweinidogion ac athrawon, o’r damhegionyn brin heddiw. Bellach mae gennym ynhon ymdriniaeth fanwl ohonynt, sy’nrhwydd iawn i’w darllen a’i deall.Cyhoeddwyd yr argraffiad cyntaf ohoniyn 2008 ac enillodd yn y flwyddynddilynol wobr ‘Book Award for BiblicalStudies’ Christianity Today. Yn yrargraffiad newydd hwn ychwanegodd yrawdur bennod yn ymdrin agastudiaethau’r ddegawd ddiwethaf o’rdamhegion.

Wrth ymdrin fesul un â phob un oddamhegion Iesu a gofnodir yn yrEfengylau Cyfolwg mae Snodgrass yndilyn yr un patrwm bob tro. Gofynna’ngyntaf pa fath o ddameg ydyw, ac yna âymlaen i’w dosbarthu i un o chwechategori a amlinellodd ym mhenodaurhagarweiniol ei gyfrol. (Gwelir ydosbarthiad cyflawn ohonynt mewnatodiad ar ei therfyn.) Mae’n tynnu sylwwedyn at faterion sy’n haeddu sylw wrtheu dehongli, ac yn nes ymlaen yn eiymdriniaeth mae’n ceisio dod i’r afael âhwy i gyd. Rhydd wybodaeth i’rdarllenydd am ddeunydd perthnasol idestun y ddameg yn yr Hen Destamentac yng ngweddill y Testament Newydd,mewn ysgrifeniadau Iddewig cynnarmegis llyfrau’r Apocryffa a Sgroliau’rMôr Marw, yn llenyddiaethRoegaidd-Rufeinig cyfnod Iesu, acmewn dogfennau Cristnogol ac Iddewigwedi cyfnod y Testament Newydd. Felly,casglwyd cyfoeth o ddeunydd cefndirolgwerthfawr i’w ystyried wrth drafod yrhan fwyaf o’r damhegion. Yn ydrafodaeth ar Ddameg y SamariadTrugarog, e.e., rhoir sylw manwl i natury berthynas ar y pryd rhwng Iddewon aSamariaid.

Yn ôl y disgwyl rhoir y rhan fwyaf o’rgofod i geisio egluro’r ddameg hon yn eichyd-destun yn Efengyl Luc. Ystyrir iddechrau arwyddocâd y drafodaethrhwng Iesu a’r cyfreithiwr ar ddau fater:y ffordd i fywyd tragwyddol a’rgorchymyn i garu cymydog. Cyfeirirhefyd at drafodaethau cyffelyb mewnmannau eraill yn yr efengylau a hefyd,wrth gwrs, bwysigrwydd y drafodaethoddi mewn i Iddewiaeth ar y ddauorchymyn mawr i garu Duw achyd-ddyn. Dywed Snodgrass fod yddameg hon yn tystio i’r hyn sy’n amlwgmewn mannau eraill, sef nad yw Iesuam ganiatáu i ffiniau gael eu gosod fel

bod pobl i fynd i gredu eu bod wedicyflawni eu dyletswydd i Dduw. Ni feddcariad ffin lle y gallwn ddatgan ein bodwedi caru digon, ac nid yw ychwaith yngadael inni ddewis pwy’n union ybyddwn am eu caru. Yna ar ddiwedd eiesboniad mae ganddo adran ar sut igymhwyso neges y ddameg i’r bydcyfoes ac mae’n tynnu ein sylw’narbennig at yr angen inni wrthwynebuhiliaeth yn ei wlad ei hun ac yma ynEwrop.

Dyma glamp o lyfr yn wir. Cyfrol i boriynddi’n gyson a chael mwynhad abendith o wneud hynny. Os ydych ynchwilio am anrheg Nadolig i bregethwrneu athro, neu’n wir i unrhyw un syddam ymdrwytho yn namhegion Iesu, aderbyn yr her sydd ynddynt i ni i gyd,wel, dyma’r ateb i chi.

John Tudno Williams

Rhagfyr 13, 2019 Y Goleuad 7

Carcharor hir dymor mewn gwersyllcrynhoi oedd Frankel. Nid byw, ondbodoli’n unig oedd. Bu farw ei dad,ei fam, ei frawd a’i wraig mewngwersylloedd neu fe’u hanfonwyd i’rsiambrau nwy. Ac eithrio’i chwaer, bufarw ei deulu cyfan yn y gwersylloeddhyn.

Sut y gallai ef – oedd wedi colli pobdim a phob un oedd yn annwyl iddo, aoedd yn newynu, yn dioddef o’r oerfel achreulondeb y gwarchodwyr, a oedd yndisgwyl cael ei ladd bob awr –ddarganfod bywyd gwerth ei fyw?

Wrth gloddio mewn ffos rewllyd oer, acyntau wedi cyrraedd un o’i eiliadautywyllaf dywed ef, “Fel protest dreisgarolaf yn erbyn anobaith marwolaeth,oedd ar ddigwydd, synhwyrais fyysbryd yn tyllu trwy’r tywyllwch. Teimlaisei fod yn uwch na’r byd anobeithiol,

diystyr hwn, ac o rywle clywais yr ‘Ie’buddugoliaethus, ateb i’m cwestiwn ofodolaeth pwrpas eithaf.”

Y foment honno, cyneuwyd golau mewnffermdy pell, a safai ar y gorwel fel pebai rhywun wedi ei beintio yno, yngnghanol y bore diflas llwyd a wawriai ynBafaria.

Ydy, “Y mae’r goleuni yn llewyrchu yn ytywyllwch.”

Oherwydd ein craig a’n prynwr ni yw’rArglwydd Iesu. Gall Gristnogion brofi’ihedd yn ystod argyfyngau a threialonbywyd. Dyma gysur bendigedig yrYsbryd Glân, sy’n trigo ym mhobcredadun.

Ffynhonnell gwir obaith, nad yw’n einsiomi, ydi addewidion Duw. Ynddyntcewch fywyd tragwyddol a gobaithhyderus. Hawliwch ei addewidion.

Canfod Gobaith mewn byd ar goll (parhad o dudalen 1)

Y Silff Lyfrau

Cymdeithasfa’r Gwanwyn 2020. Capel yPorth, Porthmadog, 28/29 o Ebrill 2020.

Cymdeithasfa’r De. Cynhelir y cyfarfodnesaf yn Trinity, Abertawe, ar 6-7 Mai2020.

CALENDR Y GOLEUAD