„EKONOMIA SPOŁECZNA – POJĘCIE, STATYSTYKA, ZAKRES ODDZIAŁYWANIA”Maciej Andrzejewski

Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

POJĘCIE EKONOMII SPOŁECZNEJ

Sektor gospodarki (w wymiarze instytucjonalno-prawnym)

Metoda działania (polegającą na osiąganiu celów społecznych metodami gospodarczymi)

Połączenie racjonalnej działalności gospodarczej z celami społecznymi, które są nadrzędne w stosunku do

działań gospodarczych

POJĘCIE EKONOMII SPOŁECZNEJ

EMES (European Research Network)

Definiuje ekonomię społeczną za pomocą instytucji tzw. przedsiębiorstwa

społecznego.

Według EMES przedsiębiorstwo społeczne to działalność o celach głównie społecznych,

której zyski w założeniu są reinwestowane w jej cele lub we wspólnotę, a nie w celu maksymalizacji zysku lub zwiększenia

dochodu udziałowców czy też właścicieli.

Źródło: Hausner J. [red:], Zarządzanie podmiotami ekonomii społecznej, UE Kraków

PODMIOTY EKONOMII SPOŁECZNEJIII sektor „tradycyjna” ekonomia społeczna Organizacje pozarządowe (stowarzyszenia i fundacje), w szczególności

prowadzące działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku publicznego,

Spółdzielnie, Grupy Producentów Rolnych (które mogą mieć formę spółdzielni,

stowarzyszeń lub spółek), Organizacje gospodarcze i zawodowe (izby branżowe, cechy, organizacje

biznesowe), Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych, Ochotnicze Straże Pożarne, Zrzeszenia służące wzajemnej pomocy o charakterze ekonomicznym,

administracyjnym lub społecznym (np. banki czasu, kasy zapomogowe i pożyczkowe, komitety społeczne, wspólnoty gruntowe, spółki wodne).

III sektor „nowa ekonomia społeczna” Przedsiębiorstwa Socjalne Spółdzielnie socjalne, Centra Integracji Społecznej Zakłady Aktywności Zawodowej, Kluby Integracji Społecznej.

PODMIOTY EKONOMII SPOŁECZNEJ

Przyjmując definicję przedsiębiorstwa socjalnego jako wiodącego podmiotu

ekonomii społecznej, należy stwierdzić, że wyznaczenie obszaru ekonomii

społecznej w Polsce nie może polegać na prostym zakwalifikowaniu do niej z góry określonych form prawnych, lecz

wymaga analizy działalności podmiotów w tej formie występujących w obrocie

gospodarczym, z punktu widzenia przyjętych cech ekonomii społecznej.

„NOWA EKONOMIA SPOŁECZNA W EUROPIE”

Ekonomia społeczna reprezentuje 10% całej europejskiej aktywności ekonomicznej, co w liczbach odzwierciedla się w 2 milionach operatorów ekonomicznych zatrudniających łącznie 20 milionów osób, co stanowi 10% całego zatrudnienia w Unii Europejskiej.

Dla przykładu:W Hiszpanii, 10% PKB i 51.500 firm i organizacji, które w sumie stanowią 2,5 miliona miejsc pracy. Ponad 10.700.000 osób jest ściśle powiązanych z ekonomią społeczną,We Francji, 760.000 przedsiębiorstw co stanowi 2 miliony osób zatrudnionych,Wzajemne Kasy Chorych, zrzeszone w AIMie, liczą wśród swoich członków ponad 150 milionów Europejczyków co stanowi ok. 20% całego europejskiego rynku ubezpieczeń

III SEKTOR

3506070

Źródło: Herbst J., Kondycja ekonomii społecznej w Polsce 2006Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2006

GŁÓWNE DZIEDZINY DZIAŁALNOŚCI III SEKTORA W POLSCE

Źródło: Herbst J., Przewłocka J., PODSTAWOWE FAKTY O ORGANIZACJACHPOZARZĄDOWYCH - Raport z badania 2010, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011

WSZYSTKIE DZIEDZINY DZIAŁALNOŚCI III SEKTORA W POLSCE

Źródło: Herbst J., Przewłocka J., PODSTAWOWE FAKTY O ORGANIZACJACHPOZARZĄDOWYCH - Raport z badania 2010, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011

DZIAŁALNOŚĆ EKONOMICZNA III SEKTORA

Odsetek organizacji, które prowadzą odpłatną działalność statutową:

2008r. – 20% 2010r. – 18%

Odsetek organizacji prowadzących zarejestrowaną działalność gospodarczą:

2008 r. - 7% 2010 r. - 5%.

RODZAJE DZIAŁALNOŚCI EKONOMICZNEJ

Źródło: Herbst J., Przewłocka J., PODSTAWOWE FAKTY O ORGANIZACJACHPOZARZĄDOWYCH - Raport z badania 2010, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011

KRYTERIA „PRZEDSIĘBIORSTWA SPOŁECZNEGO” WG EMES

prowadzi stałą sprzedaż dóbr lub usług jest niezależne od administracji publicznej lub

innych osób prawnych podejmuje ryzyko ekonomiczne (przychody z

działalności gospodarczej lub odpłatnej na poziomie większym niż 20%)

Za spełniane przez wszystkie organizacje non-profit uznaje się kryteria:

społecznego celu działań ograniczonej dystrybucji zysków

KRYTERIA „PRZEDSIĘBIORSTWA SPOŁECZNEGO” WG EMES

W Polsce liczba organizacji spełniających tak określone warunki EMES sięga ok. 4 tysięcy – czyli niespełna 10% ogółu organizacji

PES KUJAWSKO-POMORSKIE

szkoleniowa (12 podmiotów, w tym 5 odpłatnie) doradztwo zawodowe i psychologiczne (9

podmiotów) edukacyjna (4 podmioty, w tym 3 odpłatnie) informatyczna (2 podmioty odpłatnie) budowlana (2 podmioty odpłatnie) porządkowa (2 podmioty odpłatnie) opiekuńcza (3 podmioty, w tym 1 odpłatnie) hotelarsko-gastronomiczna (2 podmioty odpłatnie) kulturalno-sportowa (6 podmiotów, w tym 5

odpłatnie) Razem 23 podmioty

Źródło: Raport z kompleksowego badania sektora ekonomii społecznej w regionie kujawsko-pomorskim, w ramach projektu systemowego ROPS w Toruniu pn.”Akademia Pomocy i Integracji Społecznej – Wsparcie kadr

3. Obszar prowadzonej działalności produkcyjnej/ usługowej/ społecznej. W wyniku badania zostały ustalone:

3.1. Segmenty rynku, w których funkcjonują podmioty ekonomii społeczne.

3.2. Wielkość, dynamika rynków zbytu na produkty ekonomii społecznej.

3.3. Rentowność i zyskowność działalności produkcyjno-usługowej.

3.4. Katalog działań wsparcia społecznego, jakie kierowane są do pracowników/uczestników działań podmiotów ekonomii społecznej.

6. Obszar definicyjny ekonomii społecznej. W wyniku badania zostały ustalone:

6.1. Stopień w jakim lokalne podmioty ekonomii społecznej spełniają kryteria EMES1.

6.2. Regionalny charakter ekonomii społecznej w województwie kujawsko-pomorskim.