Elektriin Tarihsel Geliimi (Elektriin Tarihi)

ANTK A M 500 ylnda, Yunan filozof Thales (M.. 625 - M.. 545) kehribar, hasr ve buna benzer maddelerin ovalanmas sonucu bir deiiklik gzledi. Bu statik elektriin ilk anlmasdr.

YUNANLILARElektrostatik ekimden de haberdardlar. Bir kehribar parasnn ovulduunda hafif cisimleri rn.ku tyn kendine ekebiliyordu.(Talam reine)

Yunanllar ayn zamanda manyetik ekim ve elektrostatik ekim arasndaki benzerliktende haberdardlar.

Manyetik ekimElektrostatik ekim

Manyetik ekimin daha kuvvetli, elektrostatik ekiminde daha deiken olduunu dnyordular. nk kehribar ovulduunda, neden yaplm olursa olursun birok hafif cismi yerden havalandrabiliyordu. Halbuki mknats, ta kendine doru yalnzca demir veya baka mknats ta paralarn ekebiliyordu.

Ortaa dneminde, Bilimsel almalarn ve dnsel gelimelerin Bat da ok yavalad bu dnemde en gze arpan yenilik, kehribar ve mknats ta zerine yapt gzlemlerle Rnesans bilimcilerine ilham veren nl ngiliz bilimcisi Roger Baconn rencisi Peter Peregrinusun 1269 ylnda, pusulann ilkel biimini tanmlamas olmutur. Ancak pusulann Peregrinus tarafnda icat edilmedii ve Avrupallarn bu aygtn varln ve zelliklerini, Mslmanlar araclyla inlilerden rendii tarihilerin genel olarak kabul ettikleri bir grtr.

Pusulann o dnemin en nemli teknolojik buluu olmas ve pratikte grlen byk yararlar, magnetizma olgusu zerine ilginin ve almalarn artmasna yol amtr.

MODERN A1500l yllarda, ngiltere kraliesi I.elizabethin doktoru William Gilbert (1544 1603) manyetizmann bilimsel temelini derinliine ,detayl ve sistemli ekilde aratran ilk bilim adamlarndan biriydi. . ngiltere Kraliesi I. Elizabethin doktoru olan Gilbertin De Magnete adl kitab 1600 ylnda yaymland.

Gilbert , ayrca, dnyann kresel bir mknats olduunu ve pusulann ibresinin dnyann magnetik kutbunu gsterdiini ortaya koyarak magnetizma teorisine ok byk bir katkda bulunmu pusula ibresinin,kuzey - gney dorultusunun yan sra dey ynde sapma gsterdiinisylemitir.

Gilbert elektrostatiin temel ilkeleriyleilgili deneyler de yapt.Deerli pek ok tan rn.safirin ve elmasnda ovulduklarnda tpk kehribar gibi elektrostatik ekim yaratabildiini gsterdi. . O bu maddelere latince kehribar anlamna gelen elektron adn verdi Elektrikli maddelerin ovulmasyla elde edilen statik elektrik ne yazkki pek byk miktarda olamyordu.Ayrca bu yntemle yklenmi maddelerdeki elektrii kontroll olarak kullanmak pek de kolay deildi.Elektrostatik boalma hz fazla oluyordu.

SAFRN

Bu problemleri zmede de ilk adm Otto Von Guericke adl alman fiziki ortaya att. 1660 ylnda elektriksel yk reten ilk makineyi yapt .

Bu makine, kayl bir makara dzenei araclyla elle dndrlen kkrt bir kreden oluuyordu. eitli cisimlerin dnmekte olan kkrt kreye srtnmesiyle belirli dzeylerde statik elektrik retiliyordu. Avrupada ksa srede byk bir ne kavuan bu makine ile Guericke, elektriksel itme ilkesini kurmu ve yaygnlatrm oluyordu.

ngiliz filozof Walter Charleton (1619-1707) Elektrik szc onun buluudur. lk hesap makinasn, XVII. yzylda Fransz matematiki ve fiziki Blaise Pascal (1623 1662) yapmt. Bu aygt toplama karma yapabilen dili arklardan oluuyordu.

Walter Charleton

Blaise Pascal

Alman filozof ve matematiki Gottfried Wilhelm Leibniz (1646 1716), arpma ve blme de yapabilen bir makina gelitirdi

1700 ve 1800l yllarda ,

Elektriin iletilebileceini kantlayan ilk deneyler Stephen Gray (1696 1736) adl bir ngiliz tarafndan yaplmtr. Elektriklenmi bir iede elektriin, ienin mantar kapana da getiini gren Gray, bu gzleminden hareket ederek ipek, cam, metal ubuk ve benzeri cisimleri ard arda bititirerek elektriin bu cisimler araclla iletilebileceini gsterdi. 1729da yapt bu tr bir deneyde elektrii 255 metrelik bir uzakla kadar iletmeyi baard. eitli maddeleri iletken ve yaltkan olarak ilk kez snflandran da Stephen Gray olmutur. XVIII. yzyln en gzde bulularndan biri, Leiden iesidir.

Alman E.G. von Kleist ile Leiden (Hollandada bir kent) niversitesi matematik profesrlerinden Pieter van Musschenbroekin 1745 ve 1746da birbirlerinden bamsz olarak bulduklar bu aygt, iine metal bir ubuk batrlm su dolu bir cam ieden oluuyordu. Cam ienin izolatr rol grd tarihteki bu ilk kondansatr, elektrii depolanarak eitli deneylerde bir kaynak olarak kullanlabilmesine olanak salyordu.

Leiden iesinin bulunmasnn ardndan elektriin iletimine ilikin deneyler artt. Fransada yaplan bir deneyde Leiden iesindeki elektrik 4 km. uzakla iletildi. te yandan elektriin iletilebilir olmas, onun hznn ne olduunun merak edilmesine yol at. Fransada ve ngilterede elektriin hzn lme deneyleri yapld. Bu deneylerin sonucunda elektriin ayn anda kilometrelerce teye ulat dncesinden teye gidilemedi. Elektrik yklerinin art ve eksi olarak belirlenip adlandrlmasn salayan Benjamin Franklin (1706 1790)dir.

Franklin, yapt eitli deneylerin sonucunda elektriin belirli ortamlarda fazla veya eksik llerde bulunabilen bir sv olduu grne vard. Her ikisinde de elektrik eksiklii ya da fazlal bulunan cisimlerin birbirini ittiini, birinde eksiklik dierinde fazlalk olan cisimlerin ise birbirlerini ektiini ileri srd. Fazlal art elektrik, eksiklii ise eksi elektrik olarak adlandrd. Leiden iesiyle ilgili deneyleri de srdren Franklin, Leiden iesinden boalan elektriin oluturduu atrtlar ve kvlcmlar ile frtnal havalardaki gk grlts ve imek arasnda bir iliki olmas gerektiini dnd ve 1752de, frtnal bir havada uurduu bir uurtma ile bir Leiden iesini yklemeyi baard.

Franklinin bu deneyden pratik yararlar elde etme ynndeki giriimleri paratonerin bulunmasna giden yolu at.Bu nedenle, yldrma kar bir korunma arac olarak kullanlan ve topraa bal bir metal ubuktan ibaret olan paratonerin gerek yaratcs Franklindir.

1782 ylnda Amerikann Philadelphia kentinde paratoner kullanan konut says 400 geiyordu

Elektriin XVIII. yzyl tarihindeki en nemli simann Coulomb ve en byk bilimsel kefin de Coulomb Yasasnn formle edilmesi olduunu syleyebiliriz. Fransz fiziki Charles Augustin de Coulomb (1736 1802), elektriin niceliksel ilemler ve lmler ifade edilebilen bir kavram ve bilim dal haline getirilmesine ok byk katklarda bulunmutur.

Coulomb, 1777 ylnda, ykl iki metal kre ya da iki mknats kutbu arasndaki itme veya ekme kuvvetini duyarl bir biimde lebilen burulmal tart aygtn gerekletirdi; bu aygt icat etmesi nedeniyle 1781de Fransz Bilimler Akademisine seildi. 1785de ise bu tart aygtn kullanarak iki yk arasndaki itme veya ekme kuvvetinin, yklerin arpm ile doru, aradaki uzakln karesi ile ters orantl olduunu deneysel olarak gsterdi.

talyan hekim ve fizik bilgini Luigi Galvani (1737 1798), hayvanlarn dokularnda bir tr elektrik bulunduuna inanyordu. Laboratuvardaki kurbaalardan birinin aktaki sinirlerine makasla dokunduunda l hayvann kaslarnn kasldn fark etmiti. Galvaniye gre, hayvansal elektrik adn verdii bu yeni g, srtnmeyle oluan statik elektrikten farkl, yeni bir elektrik biimiydi.

Pavia niversitesinde fizik profesr olan Alessandro Volta (1745 1827), Galvaninin bu fikrine kar kt ve oluan elektriin kaynann kurbaa deil, ona dokundurulan metal paralar olduunu ileri srd. Galvani ile Volta arasndaki bu tartma baka bilim adamlarnn da katlmyla yllarca srd ve ancak Voltann 1800 ylnda Royal Societyye yazd yazda, iki metal plaka arasna tuz karml sv koyarak elektrik akm elde etmi olduunu bildirmesiyle sona erdi. Bylece ilkel biimiyle pil icat edilmi oluyordu.

Volta daha sonra buluunu gelitirdi ve tuzlu suyla nemlendirilmi kartonlarla birbirlerinden ayrlm ince bakr ve inko levhalar st ste koyarak hazrlanabilen piller yapt. Volta pili ksa bir sre iinde, zellikle kimya dalnda olmak zere nemli gelimelere yol at.

ngiliz kimyac Humphry Davy (1778 1829), 1807 ylnda, zel olarak yaplm gl bir Volta pilini kullanarak bileikler iinden elektrik akmn geirmek suretiyle potasyum ve sodyumu bileiklerinden ayrmay baard. Bylece XVIII. yzyln sonunda, srekli elektrik akm retebilen bir kaynan gerekletirilmesiyle, hem elektrokimya dalnda byk admlarn atlabilmesi sreci balam, hem de yzyllar boyunca varln korumu olan elektrik tarihinin en temel sorusunun yani elektrik ile magnetizma arasndaki ilikinin nitelii konusunun yantlanabilmesinin nesnel temeli yaratlm oldu. Bu sorunun yantnn artk ok uzun bir sre gemeden Kopenhag niversitesinde doa felsefesi profesr olan Hans Christian Oersted (1775 1851)den geldi.

Oersted, 1819 ylnda, rencilerine elektrik akmndan s elde edilmesini gstermek amacyla Volta piliyle deney yaparken nemli bir olguya tank oldu. Kulland elektrik devresinin alma ve kapanma anlarnda, yakndaki bir mknatsl pusulann inesinde sapmalar oluyordu. Gzlemlerini srdren Oersted bir telin iinden akm geirildiinde elektrik akmnn telin evresinde bir magnetik alan oluturduu sonucuna vard. Oerstedin yapt deneylerin sonularn 1820 ylnda yaynlanmas, bilim dnyasnda byk yanklar yaratt. Oerstedin keiflerinin yaynlanmasndan bir hafta sonra Fransz matematiki ve fiziki Andr Marie Ampre (1775 1836), bu yeni olguyu betimleyen ve Ampre Yasas olarak adlandrlan bir elektromagnetizma yasas formle etti. Bu yasa magnetik alan ile bu alan douran elektrik akm arasndaki banty matematiksel olarak belirtiyordu.

Elektrodinamiin kurucusu olan Ampre ayn zamanda elektrik lme tekniklerini de gelitirdi ve serbeste hareket eden bir inenin yardmyla elektrik akmn len bir aygt yapt. letkenlerden geen elektrik akmna ilikin almalar yapan Alman fiziki Georg Simon Ohm (1789 1854), bir iletkenden geen akmn iletkenin ular arasndaki gerilim ile doru, iletkenin direnciyle ters orantl olduunu buldu. Ohm, gnmzde kendi adyla anlan bu yasay ve onunla ilgili dncelerini 1827 ylnda yaynlad.

ngiliz kimyac ve fiziki Faraday ise mknatslarn elektrik akm yarattn buldu ve mknatslarn oluturduu elektrik akmna ilikin yasay formle etti: Akmn iddeti, iletkeni birim zamanda kesen kuvvet izgilerinin saysyla doru orantlyd.

Faraday, yaam boyunca tm almalarn dzenli bir biimde defterine not ediyordu. lmnden sonra bu notlar 7 cilt halinde yaynlanmtr. Faraday, 1822 ylnda defterine u notu dmt; Magnetizmay elektrie dntr!. Faradayn bu bilimsel kefi, onun srekli bir akm retebilen elektrik motorunu buluuyla sonulanmtr. Faradayn elektriin yan sra kimya alannda da nemli katklar bulunmutur. Elektrokimyann kurucusu olarak tannan Faraday elektroliz yasalarnn da kifidir.Ayrca, elektroliz, elektrot, anot, katot gibi gnmzde kullanlan szckleri de ilk kez ortaya atan Faradaydr. Faraday, ilkelerine son derece bal olarak yaayan bir bilim insanyd.

1850li yllarda ngiltere, Rusya ve Krmda sava halindeyken, ngiliz hkmeti savata kullanlmak zere bir zehirli gaz gelitirmesi iin Faradaya bavurmutu. Faradayn yant ok kesindi: Byle bir gazn gelitirilmesi mmknd, ancak kendisinin byle bir aratrmada yer almas dnlemezdi. Bilimsel gelimeye ok nemli ve zgn katklaryla Maxwell, belki ancak Newtonun ve Einsteinn etkisiyle e dzeyde tutulabilecek bir etki yaratmtr.Dier eylerin yan sra elektromagnetizma kuram ile gerekte XX. yzyl fiziine en byk etkide bulunan XIX. yzyl bilimcisidir. Maxwellin 100. doum ylnda, 1931de Einstein, Maxwellin almalar sonucunda fizikteki gereklik kavramlarnda ortaya kan deiiklikleri, Newton dneminden bu yana fiziin kazand en kkl retici deneyimler olarak tanmlad.

In da bir elektromagnetik dalga olduu grn benimseyen Maxwell, elektromagnetik radyasyon kavramn ortaya att ve alan denklemlerini, Michael Faradayn elektrik ve magnetik kuvvet izgileri zerine oturttu. Bu alan denklemleri daha sonra Einsteinn zel grecelik kuramnn geliimine yol at ve ktle ile enerjinin edeerlii ilkesine temel oluturdu. Maxwellin dnceleri ayrca XX. yzyl fiziinin teki byk kefi olan kuantum kuramnn gelitirilmesine de nclk etti. Maxwellin elektromagnetik radyasyonu tanmlamas, sl radyasyon yasasnn oluumuna yol at ve bu yasa da daha sonra Max Planckn kuantum hipotezini formle etmesine yarad.Bu hipoteze gre s enerjisi yanlzca snrl miktarlarda ya da kuantalar halinde dalr.

Maxwellin elektromagnetizma zerine yapt almalar onu tarihin en byk bilim adamlar arasna yerletirmitir. Kuramn en iyi aklamas niteliindeki Elektrik ve Magnetizma zerine Tezler adl yaptnn nsznde, Maxwell yapt en byk eyin Faradayn fiziksel dncelerini matematiksel bir yapya dntrmek olduunu belirtmektedir. Faraday indkleme yasalarn (deien bir magnetik alan, indklenmi bir elektromagnetik alana yol aar) aklama denemeleri srasnda Maxwell bir mekanik model oluturdu. O bu modelin, enine dalgalara yataklk yapabilen dielektrik ortam iinde bir deplasman akmna neden olduunu buldu. Bu dalgalarn hzlarn hesaplad ve onlarn k hzna ok yakn olduunu gsterdi.

Maxwell n, elektrik ve magnetizma olgularnn nedeni olan enine dalgalanmalar ierdii sonucuna varmann kanlmaz olduuna karar verdi. Maxwellin kuram, elektromagnetik dalgalarn bir laboratuvarda elde edilebileceini ngryordu. Bunu ilk olarak, Maxwellin lmnden sekiz yl sonra, 1887de Heinrich Hertz (1857 1894) gerekletirdi. Kkeni Maxwellin yazlarnda bulunan ok saydaki uygulama, radyo sanayiinin douuyla sonuland. Oersted ile younlamaya balayan bilimsel gelimeler Maxwell ile dorua erimiti. Bu byk gelimeler sadece kuramsal dzeyde ilerlemekte kalmad, teknolojik sonulara da yol at.

Faraday 1831 ylnda elektrik retebilen kk nir jeneratr de yapmt. Fakat onun bu icad o yllarda byk teknolojik atlmlara neden olmad.Ancak XIX. yzyln ikinci yarsnda teknolojik gelimeler younlat ve hz kazanmaya balad.

1850li yllarda artk seri olarak retilmeye balanan dinomalar ilk kez yaygn olarak aydnlatma amac iin kullanld. 1858de balayarak dinamolardan ngilterede deniz fenerlerindeki kmr ulu ark lambalarnn enerji kayna olarak yararlanld. XIX. yzyln son eyreinde artk elektrik motorlar kk ve bamsz mekanik enerji gerektiren, demiryollar, asansrler, madencilik, makina tezgahlar, matbaaclk gibi alanlarda yaygn biimde kullanlmaya balanmt.

lk kez deniz fenerlerinde kullanlan ark lambalar daha sonra sokak aydnlatlmasnda da kullanlmaya baland. Bu yndeki ilk uygulama, 1877 ylnda Pariste Avenued Opera caddesinin arkalambalar ile aydnlatlmasdr. Bu uygulama alternatif akmla alan ark lambalar ve enerji kayna olarak da Gramme dinomalar kullanlmt. Benzeri sokak ve iyeri aydnlatma sistemleri daha sonra Avrupa ve Amerikann belli bal ehirlerinde de kullanlmaya baland. XIX. yzyln ilk yarsnda ngilterede platin flaman kullanlan akkor lambalar yaplmt. Ancak lambalarda istenilen dzeyde vakum elde edilemedii iin baarl sonular alnamamtr. Civa pompasnn bulunmasyla yksek vakum salama olanaklar dodu ve bylece daha iyi sonular alnd. Ancak akkor lambann ticari uygulamaya girebilmesini salayan mucit, Amerikal Thomas Alva Edison (1847 1931)dr.

Edison, 1877de, sesi kaybedip yineleyebilen gramofonu (fonograf) gelitirmiti. ki yl sonra da lamba zerinde almaya balad. En uygun flaman maddesinin seimi iin yzlerce deney yaptktan sonra karbon flamanl akkor lamba iin patent bavurunu yapt. yl sonra New York sokaklar artk bu lambalarla aydnlanyordu. Edison yaam boyunca gerekletirdii eitli bulular iin 1093 patent ald

1833 ylnda Almanyann Gttingen kentinde iki bilim adam Gauss ve Weber, birbirlerine olan uzaklklar 1,5 km olan evleri arasnda bir tr telgraf dzenei kurmulard. Bu dzenekte alc olarak galvanometreler kullanlyordu.Gerekte bu yllarda kk ticari uygulamalar da ieren bir telgraf teknolojisi Avrupada ve Amerikada gelimeye balamt. Ancak gnmzde telgrafn asl mucidi olarak Amerikal Samuel Morse (1791 1872) kabul edilmektedir

Morseun 1837de gelitirdii telgrafta alc aygt, gndericiden gelen imle alan bir elektromknats ve bu mknatsn hareketiyle kadn zerine Mors kodunu yazan bir dzenekten oluuyordu. Mors kodu, bugn Mors alfabesi olarak bilinen nokta ve izgileri ieriyordu. Samuel Morseun telgraf sistemi, 1844 ylnda Washington Baltimore ehirleri arasnda 65 kmlik bir telgraf hatt olarak uygulamaya sokuldu. 1856 ylnda New York ile Kanadann dou kysndaki New Foundland adas arasnda telgraf hatt kuruldu. Bundan sonra da New Foundland ile rlanda arasndaki ilk transatlantik telgraf kablosunun denmesi giriimleri balad.

6 Austos 1857de balayan kablo deme almalar ok byk glklerle karlat ve ancak bir yl sonra 5 Austos 1858de tamamlanabildi. Bununla birlikte henz iletilen mesaj says 400 bile bulmamken, denizalt kablosu 1 Eyll 1858de onarlamayacak biimde arzaland.Ktalararas telgraf iletiimi ancak 8 yl sonra, 7 Eyll 1866da yeniden balayabildi. XIX. yzylda telgrafn uygarln ve yaamn vazgeilmez bir paras haline gelmesinden sonra gerekleen en nemli aama telsiz telgrafn bulunmasdr. Alman fiziki Heinrich Hertz (1857 1894)in Maxwellin elektromagnetizma kuramndan hareket ederek yapt deneyler sonucunda elektromagnetik dalgalarn haberlemede kullanlabilecei anlalmt. Bu gelimeyi teknolojik sonucuna ulatrmay baaran mucit ise talyan fiziki Guglielmo Marconi (1874 1937) oldu.

Marconi, ile telsiz telgraf patentini, sinyalleri birka km uzaa ulatrarak 1892de ald. Daha sonra almalarn srekli gelitirdi ve ilk ktalararas radyo sinyalini gndermeyi baard. 12 Aralk 1901de, ngilterenin gneybat ucundaki Cornwalldan gnderilen sinyaller, Atlas Okyanusunun te yakasndan, Kanadann New Foundland adas kylarndaki St. Johndan alnd. Bu olay izeleyen tarihlerde birok yerde telsiz telgraf istasyonlar kurulmaya balad. Daha XIX. yzyln ikinci yarsnn hemen balarnda insan konumasnn elektrikle iletilebilmesi zerine dnceler ve tasarlar gelitirilmeye balanm ve hatta baz deneylere bile girilmiti.

Telefonun gerek mucidi olarak bilinen Alexander Graham Bell (1847 1922)in telefonun patentini almas 1876 yln buldu. Bellin telefon sisteminin esasn, elektromknatsn, ses dalgasyla orantl olarak akm retecek bir biimde titretirilmesi oluuyordu.

ABD Patent Dairesinden ald patent belgesinde buluuna ilikin olarak u szler yer alyordu; Azdan kan seslere ya da baka seslere elik eden, hava titreimlerine benzeyen elektrik titreimleri yaratarak, azdan kan sesleri ya da baka sesleri telegrafik olarak iletmeye ynelik bir yntem ve aygtPatentin alnn izleyen bir yl iinde aygt retilerek piyasaya srld ve telefonun kullanm hzl yaygnlat.

XX. yzyln ilk yars iin artk elektronik a nitelemesi yapmak mmkndr. Bu dnemde ok hzl ve artc bir gelime izgisi izleyen elektroniin uygulamalar, yaamn her alann artk dorudan etkiler hale gelmitir.

Bugnk bilgisayarlara yakn makina tasarlayan mucit, ngiliz matematiki Charles Babbage (1792 1871) oldu. Bununla birlikte Babbagen otomatik saysal bilgisayar, elektroniin olanaklarndan yararlanamad iin tam bir geliim salayamad.

1900l yllarda,

1904 ylnda John Ambrose Fleming elektron lambasn (diyot) gerekletirdi.

1907de Lee De Forest triyot lambay yapt. 1923te ise Rus asll ABDli mhendis Vladimir Kosma Zworykin (1889 1982)in, grntleri elektrik iaretlerine dntren ikonoskop lambasn bulmasi televizyonun geliiminde temel nemde bir adm oldu.

Mzik ve konuma ieren ksa mesafeli ilk radyo yayn, 24 Aralk 1906da ABDli mucit Reginald Fessenden tarafndan gerekletirildi. Radyo teknolojisi bu tarihten sonra srekli gelime gsterdi.

1911 ylnda ilk kez Hollandal fiziki Heike Kamerlingh Onnes, elektrik akmnn sv helyum kullanarak souttuklar civa telden hibir engelle karlamadan ilerlediini grdler. Cvann iletkenlii sonsuz olmu,elektrik direnci aniden sfra inmiti. Sv helyumun eldesi ve Onnes'in speriletkenlik diye adlandrd bu gzlem ona 1913 Nobel Fizik dln getirecekti.

Ayrca 1920de Kanadada, 1921de Avustralya, Yeni Zelanda ve Danimarkada, 1922de Fransa, ngiltere ve SSCBde, 1923de Belika, Almanya, ekoslovakya ve spanyada, 1924te Finlandiya ve talyada, 1925de de Trkiyede dzenli radyo yaynlar balad.

Radyo teknolojisinin geliimiyle birlikte, kullanlan elektronik devreler de gittike daha karmak biimler almaya balamt.

Bu sorunlarla balantl olarak, elektrik devrelerinin daha sistematik bir biimde zmlenmesi ve sentezlenmesine ynelik devre teorisi ad verilen matematiksel disiplin nemli gelimeler gsterdi.

Modern televizyon mucidi, Rus asll ABDli elektrik mhendisi Vladimir Kosma Zworykindir.

Zworykin 1923 ylnda, televizyon kamerasnn en nemli paras olan ve ilk kez resim tarama yntemini tmyle elektronik olarak yapan ikonoskopu buldu.

Ertesi yl da kineskop olarak adlandrlan resim tpnn patentlerini ald.

Bu iki bulu, tmyle elektronik ilk televizyon sisteminin oluturulmasn olanakl kld.

1950li yllarda televizyon artk ticari uygulama aamasna gemiti

Elektronik teknolojisindeki en nemli aamalardan biri hi kukusuz, yar iletken fiziindeki gelimelerin sonucunda transistrn icadyla salanmtr.

Mucitler bu bulular nedeniyle 1956 Nobel Fizik dln paylamlardr.

Elektron lambalarnn btn ilevlerini yerine getirebilen transistrler ayrca ek stnlklere sahiptirler.

Transistrler, ok daha kk boyutlu ve hafif, mekanik etkilere kar daha dayankl, mr daha uzun, verimi daha yksek, s kayplar daha dk ve harcad g de ok daha az olan aygtlardr. Bu zellikleriyle transistrler, elektronik sanayiinde devrim olarak nitelendirilebilecek gelimelere yol amlardr. Transistrsz bir dnyada kk ve yksek hzl bilgisayar olanaksz olacakt.

Elektrik sinyallerinin ykseltilmesini, denetlenmesini ya da retilmesini salayan bu yar iletken aygt, 1947 ylnda ABDdeki Bell Laboratuvarlarnda, John Bardeen, Walter Houser Brittain ve William Bradford Shockley tarafndan icat edilmitir.

XX. yzylda, olduka karmak ilemler yapabilen ancak mekanik ve yava alan elerden oluan ilk bilgisayar, ABDli elektrik mhendisi Vannevar Bush (1890 1974)un ynetiminde 1930lu yllarda Cambridgede Massachusetts Teknoloji Enstits (MIT)nde yapld. lk elektronik bilgisayarn yapmna ise 1942de baland ve aygtn yapm 1945 ylnda tamamland. Yar iletken teknolojiye geilmesinden sonra bilgisayarlarn hznda ve bellek sasnda byk ilerlemeler saland. Transistr kullanan ilk bilgisayar 1950 ylnda ABD Standartlar Brosu tarafndan yapld. Transistr andan tmleik devreler ana geilmesiyle, bilgisayarlar ok daha byk iler yapan aygtlara dntler.

2000li yllardaDeniz dalgasnn hareketinden yararlanlarak enerji retilen ilk santral skoyada iletmeye alnd.

GNMZDEMaglev trenleri elektro mknatsla alan nemli bir teknolojidir.Magnev trenlerin altnda mknatslar bulunur. Ayn zamanda maglev trenler iin zel olarak retilmi tren raylarnda da elektromknatslar bulunur. Elektromknats, bir telin zerinden elektrik akm gemesiyle oluturulan manyetik alana sahip mknatstr. Tellerden akm gemediinde manyetik etki de ortadan kaybolur ya da akmn yn kontrol edilerek mknatsn kutuplar deitirilebilir. Bu mknatslar sayesinde tren, raylar zerinde 10 mmlik bir ykseklikte ilerler.

TARHESFRANK ASHALL Olaan st Bulularhttp://www.msxlabs.org/forum/soru-cevap/404792-gecmisten-gunumuze-elektrik-hakkinda-bilgi-verir-misiniz.htmlhttp://internetderya.blogcu.com/elektrik-tarihsel-gelisimi-kronolojisi/2838165eitli Fizik kitaplarnn Tarih blmleri