Upload
tranbao
View
217
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
2016-11-14
1
Człowiek- najlepsza inwestycja
Projekt współfinansowany przez Unię Europejskąw ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Elektroniczna aparatura medyczna
SEMESTR V
Elektroniczna aparatura
medyczna
IIIPomiary pr ędko ści
przepływu krwi
2016-11-14
2
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwi
- ultrad źwiękowe (nieinwazyjne, inwazyjne)
- pomiar czasu przelotu
- z emisj ą ciągłą (CW)
- z emisj ą impulsow ą
- z pojedyncz ą bramk ą
- z wielokrotn ą bramk ą
- laserowa optyczna (perfuzja), ew. pomiar inwazyjny w nacz yniu
- elektromagnetyczna (inwazyjna)
- NMR
ϕcos)/(1 vcDt += ϕcos)/(2 vcDt −=
ϕϕ cos2
)(1
)(1
cos 212 c
vD
vcvc
Dtt =
+−
−=−
D
cttv
2
cos)( 212 ϕ−=
v – średnia pr ędko ść przepływucząstek
c – prędko ść propagacji fali
D - średnica
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetody ultrad źwiękowe
Pomiar czasu przelotu
2016-11-14
3
Rozpraszanie ultrad źwięków przezkrew
Propagacja fal ultrad źwię-kowychw tkankach – krew jest tak żetkank ą!!!
Elementy/niejednorodno ści owymiarach mniejszych oddługo ści fali - rozpraszanie
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetody ultrad źwiękowe wykorzystuj ące rozpraszanie fal ultrad źwiękowych przez krew
Rozpraszanie ultrad źwięków przez krew
Właściwo ści krwi Gęsto ść ρ (g/cm 3) wsp. ściśliwo ści β [m 2 N]10-10
Erytrocyty 1.092 3.41Plazma 1.021 4.09Powietrze 0.0012 2.3*10 -7
Poprzecznik rozproszenia – miara skuteczno ści elementu rozpraszaj ącego -stosunek strumienia energii fal rozproszonych do nat ężenia fali padaj ącej naprzeszkod ę (ma wymiar powierzchni)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetody ultrad źwiękowe wykorzystuj ące rozpraszanie fal przez krew
2016-11-14
4
Właściwo ści krwi Gęsto ść ρ (g/cm 3) wsp. ściśliwo ści β [m 2 N]10-10
Erytrocyty 1.092 3.41Plazma 1.021 4.09Powietrze 0.0012 2.3*10 -7
Poprzecznik rozproszenia dla erytrocytu :
r – średni promie ń erytrocytu (kilka µm)
k– liczba falowa
β, ρ - ściśliwo ść i gęsto ść, indeks „e” – erytrocytu, indeks „o” – osocza
długo ści fali λ w zakresie kilku MHz, przy pr ędkości propagacji c=1500m/swynosz ą ułamek mm (np. 0.5mm dla f=3MHz)
Poprzecznik rozproszenia ro śnie z 4 pot ęgą częstotliwo ści emitowanej!
σπ β β
βρ ρρ ρsc
e o
o
e o
e o
k r=
−+
−+
4
9
1
3
3
2
4 62 2[( ) ( ) ]
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetody ultrad źwiękowe wykorzystuj ące rozpraszanie fal przez krew
c
fk
πλπ 22 ==
Porównanie poziomu ech pochodz ących od ścian naczynia i od krwinek
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetody ultrad źwiękowe wykorzystuj ące rozpraszanie fal ultrad źwiękowych przez krew
2016-11-14
5
e t j t( ) exp( )= ω
Fala emitowana w chwili odbicia od celu, z=z o+vt(przybli żaniu si ę celu odpowiada ujemna pr ędkość idodatnia zmiana cz ęstotliwo ści fali tzw. cz ęstot-liwo ść dopplerowska):
Zjawisko Dopplera
Fala emitowana:
Fala propaguj ąca:
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
))/)((2exp())/(2exp())/(2exp())(exp()( 0 cvtztfjcztfjzftjkztjte −−=−=−=−= ππλπω
Faza sygnału w chwili odbicia od celu:
)/)((2)( 0 cvtztft +−= πθ
λπ2=kfc /=λfπω 2=
))(exp()( kztjte −= ω
Częstotliwo ść fali w chwili odbicia od celu – pochodnafazy sygnału:
Fala odbita powraca do układu nadajnik/odbiornik,doznaj ąc takiej samej zmiany fazy, ale cz ęstotliwo ść„emitowana” przez cel wynosi f r:
Zjawisko Dopplera
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
Jeśli v<<c: f f v co ≅ −( / )1 2
)/1(/21
cvfdtdfr −== θπ
2)/1()/1(/21
cvfcvfdtdf roo −=−== θπ
2016-11-14
6
f f v co ≅ −( / )1 2
Różnica mi ędzy cz ęstotliwo ścią emitowan ą a powracaj ącą do odbiornika:
∆ f vf c≅ 2 /
Zjawisko Dopplera
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
Częstotliwo ść fali odbita i powracaj ącej do układu nadajnik/odbiornik,wynosi f o:
W pomiarach przepływu krwi zazwyczaj wyst ępują następujące warunki:f~=106Hz, v~=10-100cm/s, ∆f~= 103Hz, ∆f/f~=10 -3. Różnica mi ędzy cz ęstotliwo ściąemitowan ą i odbieran ą jest znikoma, stosowanie filtracji nie pozwoli naodseparowanie tak blisko poło żonych siebie widm. Wymagane jestzastosowanie specjalnej techniki pomiaru tej ró żnicy i zarazem wydobywaniainformacji o pr ędkości przepływu – jest to tzw. demodulacja koherentna,polegaj ąca na zdudnieniu sygnału odbieranego z sygnałem emitowanym .
Wzmacniacz odbiornika – wzmac-nia sygnał we, z racji du żej dyna-miki sygnałów i tzw. przeciekuwzmocnienie ograniczone (~10x).Dalsze wzmocnienie – zademodulatorami.
Generator główny dostarczasygnał do nadajnika, sygnałyodniesienia do demodulacji, ew.inne sygnały steruj ące.
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
2016-11-14
7
Separacja sygnałów dopplerowskichpochodz ących od przeciwnych kierunkówprzepływu krwi wymaga demodulacjikwadraturowej – dwóch demodulatorów(koherentnych, iloczynowych). Na jeden znich podawany jest sygnał wyj ściowywzmacniacza oraz sygnał odniesienia, nadrugi za ś sygnał wyj ściowy wzmacniaczaoraz sygnał odniesienia przesuni ęty w fazieo pi/2 (czyli w kwadraturze).
Informacja o kierunku przepływuzakodowana jest w relacji fazowej mi ędzyskładowymi sygnałów wyj ściowych obudemodulatorów.
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
Schemat blokowy i sygnały w przepływomierzu CW
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
2016-11-14
8
Schemat blokowy i widma sygnałów w przepływomierzu CW
)cos()( tte Ω= ])cos[(])cos[()cos()( ttttR −+ −Ω++Ω+Ω= ωω
Sygnał emitowany (A) odebrany (B)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
)]cos()2cos()cos()2cos()2cos(1[5.0)cos()()( tttttttRtD −−++ +−Ω+++Ω+Ω+=Ω= ωωωω
)]sin()2sin()sin()2sin()2[sin(5.0)sin()()( tttttttRtQ −−+− +−Ω+−−Ω+Ω=Ω= ωωωω
Sygnały po demodulacji kwadraturowej (C, D)
Schemat blokowy i widma sygnałów w przepływomierzu CW
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
)]cos()[cos(5.0)( tttD −+ += ωω )]sin()sin([5.0)( tttQ −+ +−= ωωSygnały po filtracji pasmowej (E,F)
2016-11-14
9
)cos()(2/ ttQD −=+ ωπ )sin()(2/ ttDQ +−=+ ωπSygnały za sumatorami (H,G)
Schemat blokowy i widma sygnałów w przepływomierzu CW
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
Sygnały za przesuwnikami fazy )]sin()sin([5.0)(2/ tttD −+ −−= ωωπ )]cos()cos([5.0)(2/ tttQ −+ +−= ωωπ
Podstawowe parametry sygnału dopplerowskiego pr ędko ści przepływu krwi (s.d.p.p.k.)
Widmowa g ęsto ść mocy (widmo) s.d.p.p.k.
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
2016-11-14
10
Schemat blokowy przepływomierza dopplerowskiego CW i widmowa g ęsto ść mocy sdppk
Składowe sygnału i ich widma.
Implikacje dla toru sygnałowego.
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
Podstawowe parametry sygnału dopplerowskiego pr ędko ści przepływu krwi
Widmowa g ęsto ść mocy (widmo) s.d.p.p.k .
Częstotliwo ść średnia F śr – wydatek (np. w aorcie wst ępującej, wymagaznajomo ści warto ści średnicy naczynia)
Częstotliwo ść maksymalna Fmax – ocena zw ężeń (np. tętnicy szyjnej)
Fmax i F śr – ocena zw ężeń, ocena wła ściwo ści ło ża naczyniowego poni żejpunktu pomiaru (np. opór ło żyska)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
2016-11-14
11
FfG f df
G f dfsr = ∫
∫
( )
( )
Częstotliwo ść średnia widma:
Częstotliwo ść maksymalna(obwiednia) widma (CDF –dystrybuanta znormalizowanegorozkładu widmowej g ęsto ści mocy):
F f CDFmax ( . . )= = ÷0 9 0 99
Spektrogram
Podstawowe parametry sygnału dopplerowskiego pr ędko ści przepływu krwi
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
Widmo sygnału dopplerowskiego uzyskanego w okolicy bifurkacji t ętnicy szyjnej – niejednoznaczno ść – potrzeba ograniczenia obszaru rozpraszania
Czas →
←częstotliw
ość
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
2016-11-14
12
Rozwi ązanie – ograniczenie czasu trwania emisji i odbioru sygnału – metodaimpulsowa
Widmo sygnału dopplerowskiego uzyskanego w okolicy bifurkacji t ętnicy szyjnej – niejednoznaczno ść – potrzeba ograniczenia obszaru rozpraszania
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą ciągłą CW (Continuous Wave)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
Zasada pomiaru pr ędko ści przepływu krwi metod ą impulsow ą
TE – czas emisji (okre śla liczb ę wyemitowanych okresów fali)
TD – czas gł ęboko ści (okre śla poło żenie obszaru pomiaru)
TG – czas otwarcia bramki (wraz z TE okre śla rozmiar obszaru,w którym prowadzony jest pomiar)
TPRF – czas powtarzania impulsu
2016-11-14
13
Idea pomiaru pr ędko ści przepływu krwi metod ą impulsow ą
Te – czas emisji (okre śla liczb ę wyemitowanych okresów fali US)
Td – czas gł ęboko ści (okre śla poło żenie obszaru pomiaru)
Tg – czas otwarcia bramki (wraz z TE okre śla rozmiar obszaru, wktórym prowadzony jest pomiar)
Tprf – czas powtarzania impulsu
Idea pomiaru pr ędko ści przepływu krwi metod ą impulsow ą
2016-11-14
14
Schemat blokowy prostego przepływomierza impulsoweg o
Przepływomierz z demodulatorem i filtrem dolnoprzepustow ym ipróbkowaniem tzw. baseband’u
T – przetwornik
N – nadajnik
A – wzmacniacz
M – mieszacz (demodulator)
FDP – filtr dolnoprzepustowy
US – układ steruj ący
S&H – układ próbkuj ący z pami ęcia
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
Metoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
Obserwujemy przesuni ęcie czasowemiędzy kolejnymi echami. Jest onozerowe, je śli stała jest pr ędkość celu,tj. poło żenie kolejnych ech nie ulegazmianie, warto ści w momentachpomiaru (próbkowania) s ą takie same.
Sygnał po demodulacji echa po kolejnych emisjach
echa w przypadku zerowej pr ędkości celu
2016-11-14
15
Obserwujemy przesuni ęcie czasowemiędzy kolejnymi echami. Je śli celporusza si ę, poło żenie kolejnych echulega zmianie - s ą przesuni ętewzgl ędem siebie w fazie!!!!
Warto ści w momentach pomiaru(próbkowania) s ą różne.
Jeśli cel porusza sie ze stał ąprędkością, przesuni ęcia fazowemiędzy kolejnymi echami s ą
jednakowe.
Metoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
Sygnał po demodulacji echa po kolejnych emisjach
echa w przypadku pr ędkości celu różnej od 0
Metoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW
Obserwujemyprzesuni ęcie czasowemiędzy kolejnymiechami. Je śli celporusza si ę, poło żeniekolejnych ech ulegazmianie - s ąprzesuni ęte wzgl ędemsiebie w fazie!!!!
Wartości w momentachpomiaru (próbkowania)są różne.
Jeśli cel porusza sie zestałą prędko ścią,przesuni ęcia fazowemiędzy kolejnymiechami s ą jednakowe.
echa w przypadku zerowej prędkości celu
echa w przypadku pr ędkości celu różnej od 0
2016-11-14
16
Metoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
Obserwujemy przesuni ęcieczasowe mi ędzy kolejnymiechami. Je śli cel porusza si ę,poło żenie kolejnych ech ulegazmianie - s ą przesuni ęte wzgl ędemsiebie w fazie!!!!
Wartości w momentach pomiaru(próbkowania) s ą różne.
Jeśli cel porusza sie ze stał ą
prędkością, przesuni ęcia fazowe(czasowe) mi ędzy kolejnymiechami s ą jednakowe.Przesuni ęcie to jest równe:
tv
cTs PRF=
2
echa w przypadku pr ędkości celu różnej od 0
Schematy blokowe przepływomierzy impulsowych
Przepływomierz z filtrem pasmowoprze-pustowym i próbkowaniem sygnałuwysokiej cz ęstotliwo ści tzw. RF (RadioFrequency).
Przepływomierz z demodulatorem ifiltrem dolnoprzepustowym ipróbkowaniem sygnału w pasmiepodstawowym tzw. baseband’u
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
2016-11-14
17
Przepływomierze impulsowe
Uwaga: próbkowanie odbywa si ę z częstotliwo ścią fprf (czyli kilka-kilkana ście kHz)!!
Uwaga: próbkowanie odbywa si ę z równie ż z częstotliwo ścią fprf (czyli kilka- kilkana ście kHz), mimo że próbkowany jest sygnał RF -o częstotliwo ści kilku MHz!!
Z demodulacj ą do basebandu
Z próbkowaniem RF
Pomiar pr ędko ści z informacj ą o kierunku przepływu
Detekcja kierunku ruchu – poprzez analogi ę do demodulacji kwadraturowej jak wprzypadku CW.
Sygnał w kwadraturze uzyska ć można przesuwaj ąc o π/2 spróbkowany sygnał RF(poniewa ż sygnał stanowi ący cz ęść urojon ą sygnału analitycznego jestprzesuni ętą o 1/4 okresu fali emitowanej replik ą części rzeczywistej)
sin(2πf0t)= cos(2πf0t-π/2)=cos(2πf0(t-∆t)),
2πf0∆t= π/2, ∆t=1/(4f0)
operacja przesuni ęcia równowa żna jest zastosowaniu w stosunku do sygnału RFdrugiego układu S&H próbkuj ącego z opó źnieniem o 1/4 okresu fali emitowanej,
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
2016-11-14
18
Ograniczenia metody impulsowej
Minimalny czas obserwacji (NT PRF) umo żliwiaj ący wyznaczenie pewnej minimalnejczęstotliwo ści f min , związanej z minimaln ą prędkością vmin wynosi 1 okres f min , stądminimalna mierzalna pr ędkość (f – częstotliwo ść emisji, f prf – częstotliwo śćpowtarzania emisji):
NTf v
c
fPRF = =1 1
2min min v
c f
NfPRF
min =2
W metodzie impulsowej dokonujemy próbkowania z okresem T PRF. Maksymalnamierzalna cz ęstotliwo ść fmax powinna spełnia ć warunek Nyquista. Maksymalnaprędkość jest ograniczona przez warunek:
fv
cf
f PRFmax = ≤
2
2
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
Maksymalna pr ędkość jest ograniczona przez warunek:
vc f
fPRF
max ≤2 2f
v
cf
f PRFmax = ≤
2
2
efc
vd8maxmax ≤
f – częstotliwo ść emitowana, v - pr ędkość przepływu, c – pr ędkość propagacjifali, f prf – częśtotliwo ść powtarzania emisji.
TPRF określa maksymaln ą głęboko ść (odległo ść od źródła fali), na której mo żliwyjest jednoznaczny pomiar (c – pr ędkość propagacji fali):
Iloczyn maksymalnej pr ędkości i gł ęboko ści pomiaru jest wobec tegoograniczony:
2/max PRFcTd ≤
Ograniczenia metody impulsowej
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą emisj ą impulsow ą z pojedyncz ą bramk ą PW (Pulsed Wave)
2016-11-14
19
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z wielokrotn ą bramk ą
CCA – tętnica szyjna wspólna, ECA – t ętnica szyjna zewnętrzna, ICA – t ętnica szyjna wewn ętrzna
Przepływomierz z emisj ą impulsow ą z wielokrotn ą bramk ą – schemat blokowy
Master clock – generator głównyNAD – nadajnikODB – wzmacniacz odbiornika,
z regulacj ą wzmocnienia(poło żenia bramek bramek!)
DEM kwadr. – demodulator kwadraturowyS&H – układ próbkuj ący z pami ęciąFPP – filtr pasmowo-przepustowyD, Q – sygnały akustyczne w kwadraturzeWZM – wzmacniacze, wła ściwo ści dostosowane do sygnału (RF, baseband,
akustyczny)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z wielokrotn ą bramk ą
2016-11-14
20
Wstęp do obrazowania rozkładu pr ędkości (CFM –Color Flow Mapping - kolorowa mapa przepływu)
Obszar pomiaru z wielokrotn ą bramka
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda ultrad źwiękowa z emisj ą impulsow ą z wielokrotn ą bramk ą
pojedyncza bramka mapa pr ędkości –wielokrotna bramka
dla wielu linii
Color Flow Mapping
2016-11-14
21
Różne typy obrazowania 2D, kolorowa mapa pr ędko ści (CFM) i sonogram
Kolorowa mapa pr ędkości – wynik pomiaru pr ędkości przepływu krwi w wposzczególnych punktach obszaru obejmuj ącym całe naczynie b ądź komoryserca, zakodowany przy pomocy skali barw. Długo ść obszaru daj ącegopojedynczy wynik jest rz ędu 1mm, co odpowiada kilku okresom falinadawanej.
CFM (kolorowa mapa pr ędko ści)
Dwie metody
– analizy fazy sygnału (bliskie metodzie impulsowej)
- analizy opó źnienia mi ędzy kolejno odbieranymi liniami
Analiza opó źnienia mi ędzy kolejnoodbieranymi liniami – wyznaczana jestfunkcja korelacji wzajemnej Rr 12 dlafragmentów kolejno odebranych linii ech r 1i r 2 i poszukiwane jej maksimum
2016-11-14
22
Procedura:
- kolejne linie dzielone s ą na segmenty
- obliczane s ą estymaty funkcji korelacjiwzajemnej dla tych samych segmentów wkolejnych liniach
- poszukiwane s ą poło żenia maksimów funkcjikorelacji wzajemnej
CFM (kolorowa mapa pr ędko ści)
Estymator funkcji korelacji wzajemnej dla dwóchsegmentów z kolejnej pary linii (N s – liczbapróbek w segmencie, m – opó źnienie dla któregoobliczana jest funkcja korelacji):
∑−−
=+
−=
1
02112 )()(
1)(
mN
ks
s
mkrkrmN
mR
Kardiotokografia
2016-11-14
23
Detekcja rytmu serca płodu (kardiotokografia) oraz ruchów płodu
ultrasonogram 2D/M brzucha ci ężarnej
Klatka piersiowa/przepona
Struktury serca
Kardiotokografia
pomiar cz ęsto ści skurczów serca płodu (na podstawie analizykorelacyjnej sygnału dopplerowskiego powstaj ącego w wyniku ruchówstruktur serca płodu), wynik - parametr Fetal Heart Rate (FH R)
- równoczesna detekcja skurczów macicy (czujnik przemiesz czenia lubciśnienia)
2016-11-14
24
FHR a skurcze macicy – zapis KTG.
Analizowany jest przebieg FHR i jego zmiany wywołane przezskurcze macicy, ruchy płodu, ew. czynniki zewn ętrzne (oksytocyna)
Detekcja ruchów płodu i rytmu serca płodu (kardiotokografia )
Wymagania stawiane przetwornikom s ą całkowicie odmienne odstawianych w przypadku pomiaru pr ędkości przepływu! Nale ży zapewni ćrozbie żny rozkład ci śnienia, by ograniczy ć skutki ruchów płodu.
Metoda – oprócz detekcji ruchów struktur serca – umo żliwia równie ż
detekcj ę innych ruchów wyst ępujących w obszarze rozpraszania, np.ruchów pseudooddechowych płodu.
Detekcja ruchów płodu i rytmu serca płodu (kardiotokografia )
ultrasonogram M brzucha ci ężarnej
2016-11-14
25
Detekcja ruchów płodu i rytmu serca płodu (kardiotokografia )Schemat blokowy układu cz ęści FHR kardiotokografu
Schemat jest identyczny ze schematem przepływomierz a do pomiaru pr ędkości przepływu krwi. Ró żnica le ży w zastosowanych cz ęstotliwo ściach emitowanych oraz pasmach filtrów. Ze wzgl ędu na potrzeb ę uzyskania rozbie żnej wi ązki (przeciwnie ni ż przy pomiarze pr ędkości przepływu krwi) oraz niskiego tłumienia stosowane s ą niskie cz ęstotliwo ści emitowane – 1MHz do 2MHz.
Prędkości ruchów struktur serca le żą poni żej ok. 80mm/s, pr ędkości ruchów powierzchni klatki piersiowej wynosz ą średnio ok. 10mm/s). Przy f emitowanej 2MHz częstotliwo ści dopplerowskie le żą w przedziale kilkana ście- kilkadziesi ąt Hz, rzadko przekraczaj ą 150Hz.
Metoda laserowa optyczna (LDA)
2016-11-14
26
Pomiar perfuzji, mikrokr ążenia ew. pomiar inwazyjny w naczyniu)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
Penetracja i rozpraszanie światła w skórze
Naskórek – odbicieSkóra wła ściwa - włókna kolagenu - rozpraszanieErytrocyt – dysk ~10 µm – odbicie światła (ew. wielokrotne)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
2016-11-14
27
Większo ść fotonów podlega rozproszeniu nastrukturach skóry. Fotony odbite/rozproszoneprzez krwinki b ędą wykazywa ć przesuni ęciedopplerowskie (zmian ę częstotliwo ści). Jeślierytrocytów jest dostatecznie du żo – mo żewyst ąpić wielokrotne odbicie, pojawi si ę rozmyciewidma sygnału dopplerowskiego (dodawanie/odejmowanie przesuni ęć dopplerowskich).
Zjawiska zachodz ące w skórze (mikrokr ążeniu)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
Przepływomierz LDA (LDF)zasada pomiaru
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
2016-11-14
28
Jeśli liczba fotonów wykazuj ących przesuni ęcie dopplerowskie i niewykazuj ących tego przesuni ęcia, padaj ących na powierzchni ę fotodetektora,jest du ża – nastąpi zdudnienie (demodulacja koherentna) i na wyj ściu detektorapojawi ą się odpowiednie produkty tej demodulacji.
Zastosowanie dwóch fotodetektorów i wzmacniacza ró żnicowego poprawiastosunek sygnału do szumu.
Przepływomierz LDA (LDF)
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
iisnVf λαα /)cos(cos −=∆i
i nf
c=λ
V – prędkość erytocytu (kilka cm)n – współczynnik refrakcji światła we krwi (1.33)
f i – częstotliwo ść fali padaj ącej (1013Hz)αi – kąt padania fali wzgl ędem wektora Vαs – kąt rozpraszania fali wzgl ędem wektora V
∆ f i – przesuni ęcie dopplerowskie (kilkana ście Hz)
Przepływomierz LDA (LDF) rozpraszanie i przesuni ęciedopplerowskie dla mikrokr ążenia
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
2016-11-14
29
Schemat blokowy toru odbiorczego i przetwarzania sygnału
Oznaczenia
FD - fotodetektorI/U – przetwornik pr ąd/napi ęcie
> – wzmacniaczeFGP – filtr dolnoprzepustowyFDP – filtr górnoprzepustowyA/D – przetwornik analogowo-cyfrowyACP – 1-y moment zwykły widmowej g ęsto ści mocy składowej zmiennej sygnału, proporcjonalny do skutecznej warto ści pr ędkości krwinek
DC – składowa stała sygnału dopplerowskiego
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
Schemat blokowy toruodbiorczego i przetwarzaniasygnału
Obliczanie sygnału perfuzji:
LDP=(ACP-N)*CF/(DC)2
gdzie
N – poziom szumu zwi ązany ze składow ą DC, szacowany na podstawie pomiaru składowej DC dla materiału wolnego od ruchomych cen trów rozpraszaj ących dla kilku długo ści fali;
CF – współczynnik kalibracji (wyznaczany z wykorzysta niem modeli fizycznych lub wyizolowanych tkanek)
Normalizacja sygnału ACP wzgl ędem DC wynika z konieczno ści eliminacji wpływu fluktuacji poziomu emisji laserowej.
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
2016-11-14
30
mieszanie optyczne w fotodetektorzeprędkość kilka cm/s
dł. fali 632.8nmprzesuni ęcie dopplerowskie rz ędu kilkunastu - kilkudziesi ęciu Hzmiara perfuzji – pr ędkość średnia - pierwszy moment zwykły widma
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda laserowa optyczna
Metoda elektromagnetyczna
2016-11-14
31
Krew stanowi poruszaj ący si ę przewodnik w poluindukcji magnetycznej B. Powstaje siłaelektromotoryczna E.
Napięcie mi ędzy elektrodami woltomierza wynosi:
gdzie Q- wydatek obj ętościowy (dla rozkładuparabolicznego pr ędkości), a- promie ń naczynia
BvE x=a
BQU
π2=
2
2vaQ
π=
Metody pomiaru pr ędkości przepływu krwiMetoda elektromagnetyczna