Epo43 themata eksetasewn 2012-2013

Κατηγορία Α 1. Ποια πολιτική ιδεολογία πιστεύετε ότι είναι η ισχυρότερη αντίπαλος της θεωρίας του κοινωνικού συμβολαίου. Να δικαιολογήσετε την άποψή σας. 2. Ποια είναι η κύρια θέση του κομμουνισμού, της σοσιαλδημοκρατίας κ του κλασικού φιλελευθερισμού για το ρόλο της ιδιοκτησίας. Κατηγορία Β 3. Γιατί ο φασισμός αγκάλιασε τους αγρότες. Αναπτύξτε τη σχέση φασισμού και αγροτικής ιδεολογίας. 4. Ποιοι παράγοντες οδηγούν τους ανθρώπους στο θρησκευτικό φονταμενταλισμό; 5. Τι γνωρίζετε για την καταγωγή και την εξέλιξη του εθνικισμού; 

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α 1. Λογικά αναμένεται να πείτε τι είναι το κοινωνικό συμβόλαιο και πώς περιγράφει τη σχέση ατόμων και κράτους. Ενδεχομένως, να αναφερθείτε στο ποιοι στοχαστές είναι οι κατεξοχήν θιασώτες του. Προφανείς αντίπαλες ιδεολογίες είναι ο φασισμός, ο αναρχισμός, ο μαρξισμός και ο συντηρητισμός. Κοινό στοιχείο είναι ότι απορρίπτουν το νοητικό πείραμα του υποθετικού συμβολαίου προκειμένου να συναγάγουν ένα πραγματικό, πολιτικό δέον. Δεν αποσκοπούν στη δικαιολόγηση μέσω διαδικασίας και συνεπώς δεν εκλαμβάνουν τη συναίνεση ως εχέγγυο ορθότητας. Μέρος της απάντησης μπορεί να είναι και η αντιδιαστολή ανάμεσα στις αντίπαλες ιδεολογίες στο μέτρο που αυτό φωτίζει το βασικό ερώτημα της αντίθεσης με το κοινωνικό συμβόλαιο και δικαιολογεί την επιλογή σας. Αυτό θα ενίσχυε το επιχείρημά σας, δείχνοντας ότι έχετε επίγνωση των δυνατών απαντήσεων ανάμεσα στις οποίες επιλέγετε για κάποιους λόγους. Για τον αναρχισμό χρειάζεται να τονίσετε το ότι είναι κατά του κράτους, ενώ το κοινωνικό συμβόλαιο αποσκοπεί στη δικαιολόγηση κάποιας μορφής κράτους/πολιτεύματος και της έκτασης της κυριαρχίας. Σημαντικό στοιχείο είναι επίσης η αισιόδοξη αντίληψη για την ανθρώπινη φύση. Εδώ μπορείτε να εξηγήσετε πώς διαφοροποιείται η ηθικοποιημένη εκδοχή του αναρχισμού ή αυτή που στηρίζεται στη βία. Για το φασισμό πρέπει να τονίσετε τον αντι-ορθολογικό του χαρακτήρα, την κορπορατιστική αντίληψη, τον αντι-ατομικισμό και τον ολοκληρωτισμό του. Για τον μαρξισμό/σοσιαλισμό προφανής είναι κυρίως η αντίθεση ανάμεσα στην ιστορική προσέγγιση και τις αφηρημένες κατασκευές, η έμφαση στον αντι-ατομικισμό και η ανάδειξη της ιδέας της συλλογικότητας. Για το συντηρητισμό το πρόβλημα είναι ότι συντηρητικοί, όπως ο Burke, έχουν χρησιμοποιήσει την ιδέα του συμβολαίου. Εδώ αναμένετε να πείτε πώς μετασχηματίζεται το συμβόλαιο σε ιστορικιστική κατεύθυνση. Επίσης να αναφερθείτε στη διάκριση ανάμεσα στη μηχανιστική και την οργανισμική αντίληψη. 2. Σε σχέση με τον κλασικό φιλελευθερισμό πρέπει να παρουσιαστεί η ουσιώδης συνάφεια ιδιοκτησίας, δικαιώματος και ελευθερίας. Η ιδιοκτησία αποτελεί πρότυπο ή ίδιον γνώρισμα της ίδιας της έννοιας του δικαιώματος και της ελευθερίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ρόλο και την άσκηση των δικαιωμάτων. Μπορεί να γίνει αναφορά στον Locke και άλλους κλασικούς φιλελεύθερους. Επίσης μπορεί να αναδειχθεί η σημασία της ιδιοκτησίας ως βάσης για τη δημιουργία ατομικού εθνικού πλούτου και το σκεπτικό περί Laissez-faire. Σε ό,τι αφορά τη σοσιαλδημοκρατία πρέπει να αναφέρετε ότι υφίσταται διεύρυνση και εμβάθυνση των δικαιωμάτων, αλλά και διάνοιξή τους στον πολιτικό τους ορίζοντα. Η ίδια η πολιτική ιδιότητα δεν μπορεί να προκύπτει απλώς από την κατοχή αντικειμένων. Να δοθεί έμφαση στην κοινωνική

διάσταση και πραγμάτωση των δικαιωμάτων. Να επισημανθεί η κατάδειξη των θεμελιωδών κοινωνικών ανισοτήτων και η ανάγκη για την υπέρβασή τους. Υπάρχει αποδοχή αλλά και περιορισμός της ιδιοκτησίας, μέσω κρατικής παρέμβασης στην οικονομία (φόροι, κίνητρα, και άλλες μορφές ελέγχου) με σκοπό την άμβλυνση των ανισοτήτων που προκαλεί η λειτουργία της ελεύθερης αγοράς. Αναφορά στο κράτος πρόνοιας. Μπορείτε, αν θέλετε, να δώσετε παραδείγματα σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων ή κομμάτων από τη μεταπολεμική Ευρώπη. Για τον κομμουνισμό, η ιδιοκτησία είναι εργαλείο ταξικής αναπαραγωγής και διεύρυνσης ταξικών διαφορών. Αντίκειται στην πραγμάτωση της πλέον καθολικής, συλλογικής αυτονομίας, δηλαδή του στόχου ο καθένας να μην είναι απλώς άτομο, αλλά φορέας κοινωνικής αυτονομίας. Έμφαση στη σχέση προς την κατοχή των μέσων παραγωγής σε αντιδιαστολή με την αναδιανομή. Μπορεί να γίνει αναφορά στην ιδιοκτησία σύμφωνα με τους θεωρητικούς του κομμουνισμού και την κατάσταση σε χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού στον 20 αιώνα. Αξιολογείται θετικά το να δειχτεί ποιες αντιλήψεις εφάπτονται και ποιες είναι αντιδιαμετρικές. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β Για την κατηγορία Β δείτε τις σελίδες 285-291, 416-417, 511-513 του Heywood. 

Κατηγορία Α (επιλέγετε ένα από τα δύο) 1. Τι είναι τα φυσικά ή ανθρώπινα δικαιώματα και ποιες οι θεωρητικές καταβολές τους; Από ποια ή ποιες ιδεολογική/ές σκοπιά/ες τους έχει ασκηθεί η πειστικότερη κατά την άποψη σας κριτική; 2. Πραγματευθείτε τη σχέση ανάμεσα στον οικολογισμό, το φιλελευθερισμό και το σοσιαλισμό. Κατηγορία Β (επιλέγετε δύο από τα τρία) 3. Σε τι παραπέμπει η ιδέα της οργανικής κοινωνίας; 4. Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα του ριζοσπαστικού φεμινισμού; 5. Πως αντιλαμβάνεται ο Μάρξ το ιστορικό γίγνεσθαι;

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ 2011 ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Να απαντήσετε σε μια ερώτηση από την κατηγορία Α (4 μονάδες) και σε δυο ερωτήσεις από την κατηγορία Β (3 μονάδες έκαστη). Στην κατηγορία Β αρκούν συνοπτικές απαντήσεις. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α 1. Επανάσταση και βία στον σοσιαλισμό και τον αναρχισμό. Πραγματευθείτε το ζήτημα. 2. Πως αντιλαμβάνεστε τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στον κλασικό φιλελευθερισμό και τον φιλελευθερισμό του John Rawls. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β 3. H έννοια και ο ράλος της ιδιοκτησίας κατά τον συντηρητισμό. 4. Πώς αντιλαμβάνονται ο J.S. Mill και o Berlin την έννοια της ελευθερίας; 5. Η αντίληψη του Lenin για το ρολο του κόμματος στην πολιτική.

ΕΠΟ 40 ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2003 – 2004 ΠΡΟΣΟΧΗ: Στο εξής η ΕΠΟ 40 διασπάστηκε σε ΕΠΟ 33 ΕΠΟ 43 Απαντήστε: στις δύο (2) από τις παρακάτω 3 ερωτήσεις με μικρά δοκίμια (εισαγωγή, υποκεφάλαια και συμπεράσματα, όπως στις εργασίες σας). 1. Εξηγείστε με ποιον τρόπο η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη κατάφερε να συμβιβάσει διαφορετικές εθνικές στρατηγικές και επιμέρους συμφέροντα των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. 2. Αναλύστε τις δραστηριότητες ενός υπερεθνικού και ενός διακυβερνητικού θεσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3. Συγκρίνετε τις φιλελεύθερες και τις σοσιαλιστικές ενοιολογήσεις της ελευθερίας και της ισότητας. Για να τεκμηριώσετε την παρουσίασή σας αναφερθείτε σε συγκεκριμένους φιλελεύθερους και σοσιαλιστές στοχαστές και στις ιστορικές συνθήκες μέσα στις οποίες διαμόρφωσαν τις ιδέες τους.

2004-2005 Απαντήστε σε δύο από τα τρία θέματα της κατηγορίας Α και σε ένα θέμα της κατηγορίας Β. Κατηγορία Α(3 βαθμοί κάθε θέμα) 1. ως προς τι διαφοροποιούνται οι σύγχρονοι φιλελεύθεροι από τους ελευθεριστές; 2. Αναλύστε τη στάση που υιοθετεί το φεμινιστικό κίνημα έναντι της διάκρισης δημόσιο/ιδιωτικό. 3. παρουσιάστε τα βασικά χαρακτηριστικά του φιλελεύθερου και σοσιαλιστικού διεθνισμού. Κατηγορία Β (4 βαθμοί το θέμα) 1. Ποιες είναι οι απόψεις του συντηρητισμού και του φασισμού για τη κοινωνία, την οικονομία και τη δημοκρατία; Διαφέρει καθόλου ο συντηρητισμός από τον φασισμό και γιατί διαφέρει ή δεν διαφέρει; 2. Ο Χέιγουντ αναρωτιέται: «Πως μπορούν πλέον τα έθνη (σήμερα) να θεωρούνται ξεχωριστές οντότητες, όταν οι άνθρωποι σε κάθε μέρος του κόσμου παρακολουθούν τις ίδιες ταινίες και τα ίδια τηλεοπτικά προγράμματα, τρώνε τα ίδια φαγητά, απολαμβάνουν τα ίδια σπορ και ούτω καθεξής;» Μία από τις απαντήσεις του είναι ότι οι εξελίξεις είναι τόσο αμείλικτες, ώστε ο εικοστός πρώτος αιώνας σίγουρα θα παρακολουθήσει την τελική έκλειψη του εθνικισμού. Τεκμηριώστε τη συμφωνία σας ή τη διαφωνίας σας, εν μέρει ή και συνολικά, με την παραπάνω θέση.

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2004-2005 Απαντήστε σε δύο απο τα τρία θέματα της κατηγορίας Α και σε ένα θέμα της κατηγορίας Β Κατηγορία Α (3 βαθμοι γιά κάθε θέμα) 1. Ποιά είναι η βασικότερη αδυναμία των αναρχικών θεωριών 2. Ποτε ο εθνικισμός γίνεται επικίνδυνος 3. Πως αντιμετωπίζει ο φιλελευθερισμός τον πλουραλισμό και την ανεκτικότητα Κατηγορία Β (4 βαθμοί το θέμα) 1. Πως εννοούν οι σοσιαλιστες και οι συντηρητικοί την ανθρώπινη φύση; 2. Τεκμηριώστε τη συμφωνία σας ή τη διαφωνία σας, εν μέρει ή και συνολικά, με τη θέση συμφωνα με την οποια η ανισότητα παράγεται κοινωνικά.

2005-2006 Να απαντήσετε σε μια ερώτηση από την κατηγορία Α (4 μονάδες) και σε δύο από την κατηγορία Β (3 μονάδες εκάστη) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α 1. Τι είναι ιδεολογία; Πιστεύετε ότι σήμερα εκλείπουν οι συνθήκες που γέννησαν τις ιδεολογίες; 2. Θεωρείτε ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στον κοινοτισμό και τον σοσιαλισμό; Τεκμηριώστε την άποψή σας. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β 3. Ποιες είναι οι αντιλήψεις περί δικαιοσύνης που διατυπώθηκαν από τους Ρωλς (Rawls) και Νόζικ (Nozick) και ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι διαφορές τους. 4. Οικονομία και πολιτική στον κλασικό μαρξισμό. 5. Ο φασισμός και το κράτος: ο κρατισμός και ο κορπορατισμός στη φασιστική ιδεολογία

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ 2005-2006 Να απαντήσετε σε μια ερώτηση από την κατηγορία Α (4 μονάδες) και σε δύο από την κατηγορία Β (3 μονάδες εκάστη) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α 1. Πως ορίζεται το έθνος για τον εθνοτικό και πολιτισμικό εθνικισμό ; 2. Η σχέση νεοσυντηρητισμού και νεοφιλελευθερισμού. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β 1. Φιλελευθερισμός: άτομο και ορθός λόγος. 2. Οι θέσεις του Μπερκ για το άτομο και την ελευθερία. 3. Σοσιαλισμός: Η σχέση ισότητας και ανάγκης.

2006-2007 ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α 1.Ποια θεωρείται τα κρισιμότερα πεδία αντιπαράθεσης του ελευθερισμού και φιλελευθερισμού κατά τον 20ο αιώνα. 2. Υπάρχει μη εθνικιστικός πατριωτισμός; Δικαιολογείστε την άποψή σας. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β 3. Τι είναι η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία; 4. Μορφές ατομικιστικού αναρχισμού. 5. Ποιες ιδέες χαρακτηρίζουν τον φασιστικό κορπορατισμό και τον ναζιστικό ρατσισμό; Να απαντήσετε σε μια ερώτηση από την κατηγορία Α (4 μονάδες) και σε δύο από την κατηγορία Β (3 μονάδες έκαστη

2007-2008 κατηγορία Α 1. Να αναλύσετε την έννοια του κοινωνικού συμβολαίου και να σχολιάσετε τη σημασία της στο πλαίσιο των πολιτικών ιδεολογιών που την επικαλούνται. 2. Τι είναι θρησκευτικός φονταμενταλισμός και ποιά η σχέση του με την πολυπολιτισμικότητα; κατηγορια Β 3. Ποιά είναι η διαφορά του παραδοσιακού από τον σύγχρονο μαρξισμό; 4. Τα έθνη ως πολιτισμικές και πολιτικές κοινότητες. 5. Κοινωνικός καπιταλισμός στη μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο εποχή. Να απαντήσετε σε μια ερώτηση από την κατηγορία Α (4μονάδες) και σε δύο από την κατηγορία Β (3μονάδες έκαστη).

2008-2009 Κατηγορία Α (επιλογή 1, μονάδες 4) 1. Πώς αντιλαμβάνεται ο σοσιαλισμός και ο φιλελευθερισμός το άτομο και τη σχέση του με το κράτος; 2. Ιδεολογία και αλήθεια. Πώς βλέπετε τη σχέση τους; Κατηγορία Β (επιλογή 2 από τις 3, μονάδες 3 έκαστη) 1. Ποια είναι η λενιστική ερμηνεία του κλασικού μαρξισμού; 2. Τι γνωρίζετε για τη θεωρία των φυσικών δικαιωμάτων, όπως διατυπώθηκε κατά το 17ο και 18ο αιώνα; 3. Αναφέρετε και περιγράψετε δύο, τουλάχιστον. από τις εκφάνσεις του ατομικιστικού αναρχισμού.

2009 – 2010 Να απαντήσετε σε μια ερώτηση από την κατηγορία Α (4 μονάδες) και σε δυο ερωτήσεις από την κατηγορία Β (3 μονάδες έκαστη). Στην κατηγορία Β αρκούν συνοπτικές απαντήσεις. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α 1. Ποια πολιτική ιδεολογία θεωρείτε ως την πλέον ουτοπική και για ποιο λόγο; 2. Πώς αντιλαμβάνεται ο φιλελευθερισμός και ο αναρχισμός το κράτος; ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β 3. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της πιο πρόσφατης εκδοχής της σοσιαλδημοκρατίας, γνωστής και ως «τρίτος δρόμος;» 4. Πώς αντιλαμβάνεται τη διάκριση ανάμεσα σε βιολογικό και κοινωνικό φύλο η φεμινιστική ιδεολογία; 5. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της συντηρητικής νέας δεξιάς;

2010-2011 Να απαντήσετε σε μια ερώτηση από την κατηγορία Α (4 μονάδες) και σε δυο ερωτήσεις από την κατηγορία Β (3 μονάδες έκαστη). Στην κατηγορία Β αρκούν συνοπτικές απαντήσεις. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α 1. Επανάσταση και βία στον σοσιαλισμό και τον αναρχισμό. Πραγματευθείτε το ζήτημα. 2. Πως αντιλαμβάνεστε τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στον κλασικό φιλελευθερισμό και τον φιλελευθερισμό του John Rawls. ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β 3. H έννοια και ο ράλος της ιδιοκτησίας κατά τον συντηρητισμό. 4. Πώς αντιλαμβάνονται ο J.S. Mill και o Berlin την έννοια της ελευθερίας; 5. Η αντίληψη του Lenin για το ρολο του κόμματος στην πολιτική.