Erick van Egeraat

KONTINUITET I MEMORIJA (možda prije ovaj)ILIMIJENJATI ARHITEKTURU

Holanđanin koji projektuje objekte koji se mogu posmatrati kao „sinteza beskompromisnog modernizma i intuitivnih organskih oblika, kako bi se postiglo ono što bi se moglo nazvati Moderni barok.“Raznolikošću u funkcijama objekata koje je projektovao Van Egeraat demonstrira svoj inovativan i interdisciplinaran pristup koji ide ruku pod ruku sa kontekstualnim razmatranjem projektovanja. Njegovi radovi pokušavaju ne da navedu, već da dovedu u vezu, ne da provociraju, već da zavedu. Rezultat je impresivna kolekcija projekata i realizovanih objekata u Evropi i Rusiji, koji odišu vanvremenskim vrijednostima i strašću za izvrsnost.

Erick van Egeraat je holandski arhitekta i autor. Trenutno je na čelu arhitektonskog biroa sa sjedištem u Roterdamu i kancelarijama u Moskvi, Budimpešti i Pragu. Arhitekta, rođen 1956. godine je diplomirao na Delft University of Technology, smjeru za arhitekturu. Tokom posljednje godine studija, poslije prve nagrade na konkursu za projekat stambenog kompleksa za mlade u Roterdamu, otvorio je svoj prvi biro pod nazivom Mecanoo, zajedno sa Henk Döll - om, Francine Houben, Roelf Steenhuis - om and Chris de Weijer – om. Rani projekti ovog arhitektonskog biroa bili su vezani za osporavanje urbanih normi i socijalnog stanovanja.Godine 1995. Van Egeraat napušta Mecanoo i otvara svoju kompaniju - Erick van Egeraat associated architects. Prekretnica za Van Egeraat – a i projekat kroz koji je izrazio novi pristup arhitekturi je bio objekat Headquarters of ING Bank i NNH Insurance company u Budimpešti. „Ovaj objekat se može smatrati prvim koji je sinteza beskompromisnog modernizma i intuitivnih organskih oblika, kako bi se postiglo ono što bi se moglo nazvati Moderni barok.“Ova nova vizija je bila očigledna u sljedećih par projekata, kao što su: Municipal Art Gallery u Korku – Irska, Pop-stage Mezz u Bredi – Holandija, Mauritskade building u Amsterdamu – Holandija, Visual Art Center u Midlsbrou – Engleska, za koji je 2007. godine dobio RIBA nagradu.Godine 2007. Erick van Egeraat je projektovao i objekte mješovite namjene – Sumatrakontor, kao dio Überseequartier – a i šireg plana dijela Hamburga - četvrti Hafen City, rječnom ostrvu Elbe. Novi kompleks sadrži maloprodajne i stambene prostore, kao i kancelarije na ukupnoj površini od 37.000 m2. U okviru master plana Überseequartier, ovi objekti se mogu posmatrati kao urbana atrakcija, sa poslovnim prostorima u prizemljima i kancelarijama i apartmanima duž glavnog bulevara, koji služi kao centralna veza sa rijekom.Objekti formiraju čist, urbani blok projektovan oko unutrašnjeg dvorišta, koje se otvara ka glavnom bulevaru. Ovakav plan polu – javnog prostora nudi potrebnu intimu svojim korisnicima, ali je istovremeno i dostupan za posjetioce. Oblikovno, kompleks kombinuje crvenu opeku istorijskog dijela luke i tradicionalnih, malterisanih fasada ovog dijela grada. U kombinaciji sa staklom i aluminijumskim panelima, ulične fasade se pretežno sastoje od prirodnog kamena. U kontrastu, fasade ka unutrašnjem dvorištu su čisto bijele. Atrijum na jugozapadnom dijelu kompleksa omogućava da svaki kancelarijski prostor ima poseban prilaz. Njihova fleksibilna struktura nudi prostore od 400 do 4.000 m2.Prostorima za stanovanje se može prići sa bulevara, a zatim stepeništem do unutrašnjeg dvorišta na prvom spratu okruženog kafeima i barovima. Na urbanoj ljestvici, kompleks oblikovno omogućava socijanu interakciju sa okolnim sadržajima, dok arhitektonski snažno parira karakteru Hamburga. U okviru ovog koncepta, objekat, kao jedinstveni element podržava karakter razvoja ovog dijela grada – konekciju sa unutrašnjosti sa revitalizacijom rječne obale, omogućavajući da se Überseequartier integriše kao dio Hamburga XXI vijeka.

Radeći na objektima od istorijskog značaja ili u istorijskom ambijantu, Erick van Egeraat je postavio novi cilj „kontinuitet i memorija, prije nego raskid i odbacivanje tradicije“.Početkom 2000. godine Van Egeraat je počeo aktivno da projektuje u Rusiji. Uzbuđenje u radu u novom arhitektonskom okruženju je donijelo novu notu i u projektima „spektakularnije, čistije arhitektonske projekte“ koji su ga definisali kao „jednog od najkitnjastijih arhitekata Holandije“, shodno kritičarima.„Vershina Trade and Entertainment Centre“ je internacionalni šoping centar u Surgutu, koji nudi maloprodajne prostore, prostore za ekstremne sportove, studije za ples, restorane, barove i podzemni noćni klub. Ukupna površina od 35.000 m2, je „razvučena“ na osam spratova, a tokom dana je moguće učestvovati u različitim aktivnostima koje se svakog sata nude.Koncept na kom je zasnovan projekat je dijalektička igra između svjetla i tame, čvrstog i transparentnog, otvorenog i zatvorenog. Objekat je opremljen izrazitom šemom spoljašnje rasvjete u kojoj staklena fasada formira ekran na kom se mijenjaju pokretne reklame.Primarni „zasjeci“ na fasadi dijele kubus objekta u oštre volumene i istovremeno propuštaju dnevnu svjetlost u objekat, dok noću „isijavaju“ vještačko osvjetljenje ka spolja. Ovi zasjeci su praćeni sekundarnim „rezovima“, takozvanim „linijama svjetlosti“. Skupa omogućavaju objektu da postane svetionik tokom šest mjeseci mračne zime u Surgutu.Jedan od najatraktivnijih objekata koji je izgrađen u Sibiru u posljednjih par decenija je sigurno Šahovski klub u gradu Khanty - Mansiysk. Sa obzirom na to da izgledom objekat više asocira na savremenu muzejsku arhitekturu zapadne Evrope, malo ko bi pretpostavio da sadržaj šahovskog kluba može biti jedina funkcija ovog impozantnog zdanja.Pri projektovanju nove ikone grada arhitekta Erick van Egeraat je blisko sarađivao sa gradskim vlastima i prilikom otvaranja objekta istakao kako vjeruje da je upravo ovaj projekat prvi korak u budućoj i prijeko potrebnoj obnovi tog ruskog gradića.Sadržaji zgrade prostiru se na 5.000 m², vanjska ljuska obučena je u fasadne elemente od cinka, dok u enterijerima dominira drvo. Van Egeraat uglađeno i izobličeno oblikovanje zgrade upoređuje sa psihom igrača šaha, naizgled smiren izvana, ali sa snažnom unutrašnjom željom da pobijedi protivnika.Centralni fokus objekta je hol duple visine sa tribinama, u kom se održavaju takmičenja. Osim toga, prostor hola je vrlo fleksibilan, pa se vrlo lako može prilagoditi bilo kakvim događajima koji se organizuju u gradu. Preko dana dnevne funkcije, kao što su administracija i sala za individualne igre okružuju ovaj dio objekta.Godine 2009. Erick van Egeraat je restrukturirao svoju kompaniju, pod novim naz ivom (designed by) Erick van Egeraat, sa kancelarijama u Roterdamu, Moskvi, Budimpešti i Pragu. Uprkos svijetskoj ekonomskoj krizi, njegov fokus na kompleksnosti i kvalitetu je stalno rastao.Odluka direktora da se novo krilo Drents Museum of Netherlands nađe na svijetskoj mapi najvažnijih muzeja i u isto vrijeme nađe prostor za novu kolekciju podzemnih eksponata, dovela je do koncepta projekta – staklena ploča koje se proteže duž parka. Svi novi, podzemni djelovi muzejskog krila imaju stakleni krov i plafon, omogućavajući filtraciju dnevne svijetlosti izložbenih prostora, dok istovremeno predstavljaju jasan marker u pejzažu parka. Ove, prohodne, staklene površine se šire dvorištem muzeja i na taj način povezuju stari i novi dio objekta. Novi dio objekta ne samo da prikazuje eksponate, već postaje i jedan od njih. Ekstenzija muzeja je fluidno smještena u urbani kontekst, velikim dijelom zvog toga što je skoro čitava ispod površine zemlje, tako da je postojeći objekat ostao netaknut tokom intervencije. Kako bi se formirao ulazni lobi, duple spratne visine, staklene površine su „izrasle“ iz zemlje kao novi skulpturalni izraz grada Asena. Novi muzejski trg postao je kulturno i socijalno stecište gdje se mogu planirati nove gradske aktivnosti. Velika zelena dvorišta i prirodna svijetlost konstantno zamagljuju granicu između muzeja i okoline.Projekat je zvanićno završen 2012. godine, kada je i nagrađen za najbolji enterijer na Dutch Design Awards ceremoniji.Erick van Egeraat je kompletirao elektranu i insinerator (peć za spaljivanje) - Incineration Line, danskog grada Roskilde ritmično perforiranom opnom koja noću isijava, baš kao da vatra tinja unutar školjke. Van Egeraat pobjednik je internacionalnog konkursa kojim je

2008. godine traženo oblikovno rješenje za postrojenje u kojem će biti spaljivan otpad, a čija će toplotna energija biti iskorišćena za grijanje i proizvodnju struje za grad Roskilde i pripadajuće okruženje.Razmjere građevine ukazuju na činjenicu da je postrojenje istog časa postalo najupečatljivija tačka na terenu, čineći pozadinsko platno vrlo malog naselja razvučenog po prilično ravničarskom krajoliku. Projekat je osmišljen sa ciljem da izrazi i funkciju objekta i najsavremeniju formu obnovljivih tehnologija koje će biti primjenjivane unutar objekta – transformisanje otpada u energiju. Niže partije građevine su zakošene i povučene, asocirajući na krovove fabrika koje se nalaze u industrijskom okruženju; a kopljasti oblik 97 metara visokih tornjeva koji štrče povrh pajzaža, omotavajući dimnjake elektrane, zapravo su savremeni odgovor na kule istorijske katedrale unutar grada.Iako su stvarani u vremenskom procjepu od gotovo čitavog milenijuma, duple kule katedrale (zidane opekom i kamenom toplih boja) i novi dvostruki tornjevi ikoničnog pogona za spaljivanje koji isijava noću, danas ponosno štrče ka nebu povrh inače skromnog mjestašca u okrugu Skagerrag zajedno, kao stražari.Funkcionalno jezgro elektrane nalazi se u opni koja je ne samo termički omotač, već i veoma ekspresivna forma izlomljene kože sačinjene od aluminijumskih ploča zagasite boje zemlje. Matrica perforiranih otisaka sastoji se od kružnih otvora različitih dimenzija, laserski prorezanih kroz panele, rupa čija se gustina sabija kako se pogled penje prema vrhu koplja. Rasvjeta je sakrivena, izbija iz sloja koji je iza fasadnog, a kroz perforacije se svjetlost filtrira, postavljena individualno, tako da je moguće programirati bojene šare zasebno od otvora. Tako se čitav pogon noću transformiše u svetionik koji emituje blagu svjetlost – u simbol fabrike koja proizvodi energiju.Tokom jednog sata, odvija se više ciklusa tokom kojih samo jedna svjetlosna varnica postepeno narasta u sjaj čitavog plamena kojim zasvjetli čitav kompleks. A kada taj metaforički plam zgasne, objekat ponovo tinja poput žara. Da bi bili sasvim sigurni da će izvor svjetlosti ostati sakriven, lampe su fiksirane za spoljni omotač, a svjetlost se odbija o unutrašnji sloj opne, tako da isijava ravnomjerno kroz otvore perforirane fasade.Portfolio Erick van Egeraat – a uključuje preko 100 projekata u preko 10 zemalja, par publikacija i knjiga, od kojih je najpoznatija „Six Ideas about Architecture“ u saradnji sa Dejanom Suđićem. Njegova definicija održive arhitekture udvaja ljepotu i kvalitet „potrebno je obratiti pažnju i posvetiti se arhitekturi koja će ponovo da nas oduševi. Ljepota, snaga i fokus na kvalitetnim materijalima su esencijalni elementi na kojima se može temeljiti održiva arhitektura.“Bez obzira da li projektuje novi objekat ili interveniše unutar istorijske strukture, Erick van Egeraat uvijek ima za cilj stvaranje kulturnog identiteta i optimizaciju vrijednosti nekretnina. Ova vizija se manifestuje u objektima jakog karaktera koji imaju podršku velikog broja korisnika i nude visok nivo fleksibilnosti u upotrebi. Po ovoj definiciji, njegovi objekti su izgrađeni sa uobičajenim rokom eksploatacije od 35 do 50 godina što rezultira znatno nižim ekonomskim, socijalnim i ekološkim opterećenjem budžeta. Raznolikošću u funkcijama objekata koje je projektovao Van Egeraat demonstrira svoj inovativan i interdisciplinaran pristup koji ide ruku pod ruku sa kontekstualnim razmatranjem projektovanja. Njegovi radovi pokušavaju ne da navedu, već da dovedu u vezu, ne da provociraju, već da zavedu. Rezultat je impresivna kolekcija projekata i realizovanih objekata u Evropi i Rusiji, koji odišu vanvremenskim vrijednostima i strašću za izvrsnost.Na konkursu za novu stambenu zonu u Kopenhagenu „Kroyers Plads“, biro Erick van Egeraat Associated Architects su osvojili prvu nagradu. Radi se o novom stambenom kompleksu neočekivano strmih krovova koji je u potpunosti grupisan na jednoj platformi i okrenut prema moru. Ipak, nijesu to sterotipi krovova „na dvije vode“. Radi se o objektima čiji je jedan tip poslužio kao modul. Njegove različite visine, pozicije i orjentacija rezultirale su jakom autentičnošću samog kompleksa, a preuzimanje elemenata tradicionalnih strmih krovova, harmonizaciji i dijalogu sa okolinom. Jedna od karakteristika stanova je njihova potpuna zastakljenost, čime su obezbijeđene vizure ka cijeloj okolini. Živopisnost, ali i nestvarnost kompleksa dopunjuju boje materijala: terakota i bakarno crvena, kontrastirajući sjaju nerđajućeg čelika. I mada je projekat u Danskoj, ovo su boje i stil „holandske škole“.

Stambeni dio, čija je visina od 8 do 14 spratova nudi ukupno 16.000 m2 prostora, za apartmane različitih tipova. Maloprodajni i parking prostori zauzimaju 6.750 m2, a locirani su strateški u blizini promenada, pristupnih saobraćajnica i unutrašnjih dvorišta. Iako je konkurs održan 2003. Godine, tek nedavno je počela izgradnja ovog kompleksa, koja i dalje traje.