8/8/2019 erkekler neden aldatr-A.Aan

1/4

Erkekler Neden Aldatr?

Gerek u ki cinsellikten, cinsel kimliinden uzaklaan erkek tipi evrimin daha ileri bir aamasntemsil etmektedir. Daha gelimi bir trdr. Sonu olarak erkein kar cinse kar drst olmamas

da, yalan sylemesi de, aldatmas da aslnda yle programland iindir. Ancak bu program amaybaarabilenler insan olma yolunda daha ileri bir aamada yer almaktadrlar.

(Filogenetik/Soyoluu bir Bak)

Sadakat, seenekleri snrl olanlarda rastlanan bir erdemdir. (Mehmet Erolu, Yz:1981)

Son dnemlerde gerek evlilik programlarnda gerekse internetteki forumlarda yukardaki balktakikadim soru srekli tekrarlanr oldu. Bu tekrarn yanna erkekler kar cinse ayn zamanda neden yalansyler ya da onlara neden drst deildir sorular da eklenebilir. Soyoluu bak sorunun zmnylesine net ortaya koyuyor ki sorunun zmyle ilgili anl anl evlilik uzmanlar ya da

psikologlarn sradan yorumlar beni bylesine bir yazy yazmaya itti. Bu lke hem de -en iddial

uzmanyla- evrimci baktan nasl bu kadar uzak olabilir?

Soruna ciddi yant ilk kez bir etolog hayvan davran bilimcisi- gibi yaklaarak bcekleri dikkatleinceleyen bir Alman filozof yant verdi: Arthur Schopenhauer. Akn Metafizii kitab yalnzca ogne kadar Ak zerine bir felsefecinin yazd tek kitap deil ayn zamanda tezlerinin bykounluu filozof bir tek ecinsellik meselesinde yanlmtr- bugn bilimsel olarak da dorulanan da

bir almadr. Neredeyse son noktay koymutu Alman filozof:

Her eyden nce, erkein doas gerei akta vefaszla, kadnn ise srekli sadakate eilimliolduu gerei vardr. Erkein ak, doyum bulduu andan itibaren be lirgin bir biimde azalr:Hemen hemen btn teki kadnlar onu, sahip olmu olduu kadndan daha fazla ekerler:Erkek deiiklik zler. Kadnn ak ise, zellikle o andan sonra artmaya balar. Bu, trkoruyup onun varln srdrmeye, bu bakmdan da olabildiince fazla oalmaya ynelik

doann amacnn bir sonucudur. Bildiimiz gibi erkek, kendisine yeterince kadn sunulduutakdirde, kolayca ylda yz ocuk meydana getirebilir: kadn ise, istedii kadar ok erkee sahipolsun, ikiz ihtimalini hesaba katmazsak, ylda sadece bir ocuk dnyaya getirebilir. Bu nedenleerkein gz hep baka kadnlardadr; kadn ise buna karlk tek bir erkee smsk sarlr:nk doa onu igdleri gerei ve hi dnmeden, gelecekteki doumun besleyicisi vekoruyucusunu yannda tutup korumaya srkler. Bundan tr erkein eine sadakatiyapaydr, kadnn ki doaldr; dolaysyla da, kadnn ihaneti, nesnel olarak, sonularbakmndan olduu kadar, znel olarak doaya aykrl bakmndan da erkeinkinden okdaha az balanabilir bir ihanettir. (sf.38-39)

Bu szler ilk bakta ok fazla erkek egemen grnmektedir. Hatta pek ok kadn filozofu bu iidoallatrmaya alarak erkein aldatma eylemini merulatrdn iddia edebilir. Doal olan iyi yada hakl olan mdr sorusunu bu makalenin snrlar iinde daha sonra ele alacaz; ancak filozofumuzhaklyd. Henz daha genlerin bilinmedii bir ada Schopenhauer trn varln srdrmeamacndan sz eder. Schopenhaueru kendisinden yaklak 2 asr sonra bir etolog/biyolog ilk kitabyla

bilimsel olarak dorulayacaktr. Bu kii Richard Dawkinsdi. Kitab ise Gen Bencildir

Gen Bencildir kitab piyasaya 70lerin 2. yarsnda ktnda byk grlt koparmt. Hayvandavran biliminin duayenlerinden Avusturyal bilimci Konrad Lorenz ve onun manifestosu kabuledilen Saldrganln Doas zerine kitabyla daha ilk satrlarda polemie giren Dawkins zetleunu savunuyordu: Doa/Evrim iddia edildii gibi trlerin karn kollamaz. Her bir gen doadayalnz banadr ve rakiplerine kar stnlk salamaya alr. Ksaca Gen Bencildir.

8/8/2019 erkekler neden aldatr-A.Aan

2/4

Bu gen merkezli kitabn en ilgin iddias evrendeki tm canllarn iinde bulunduklar bedenleringenlerin yaam kalm makineleri olduu iddiasyd. Genler geici olarak bu bedenleri kendilerinioaltmak iin kullanmaktayd.

DNA canllar yararlansn diye var deil, DNA yararlansn diye canl organizmalar var. ()Birey mrlerinin zaman leinden bakldnda, DNA molekllerinin ierdii iletilerin mrneredeyse sonsuzdur. DNA iletilerinin mr (birka mutasyonu bir kenara brakrsak)milyonlarca ylla, yzmilyonlarca ylla llr. () Her organizma, DNA iletilerinin jeolojikmrlerinin ufack bir ksmn geirdii bir ara olarak grlmelidir. Sf: 161-162, Kr Saati(Richard Dawkins)

Peki Bu Noktaya Nasl Gelindi?

Dnyann ilk koullarnda henz bir alk krizi ve buna bal bir seilim basks yokken, canllar kendikendilerine blnerek (eeysiz) oalyordu ve bu bir sorun yaratmyordu. Ancak evre koullarnndeimesi, canlln devam ve evreye uyum iin daha karmak trlerin gereklilii ilk eeylihcreleri ortaya kard. Balangta tm eey hcrelerinin kabaca ayn byklkte ve karlkldeiebilir olduu tahmin ediliyor. Yani herkes herkesle hcrelerini dei toku ederek reyebiliyordu.te yandan mutlaka bunlardan bir ksm dierlerine gre birazck daha byk olmalyd. Byk

olanlarn dierlerine gre bir avantaj olacakt nk dltne daha byk miktarda yiyecek verecekti.Canllarda hem balangta hem de halen pek ok yerde dii yatrm daha verimli sonulardourduundan, sadece diilik ile bile hayat devam edebilir ve etmektedir de. Bylelikle doal seilim

byk gametler (yani diiler) lehine geliti, onlar oald. Ancak bir bit yenii ortaya kt.Ortalamadan daha kk gamet reten bireyler (erkekler) kk ve hzl hareket edebildikleri iinkolayca byk gametlerle (diilerle) birleebildiler ve doal seilim ayn zamanda kk olan ve

birlemek iin etkin bir biimde byk hcreleri arayan eey hcreleri lehine de gelimi oldu.Bylece iki ayr cinsel strateji evrimlemiti.

Birincisi byk yatrm stratejisi, yani drst stratejiydi. Bu, otomatik olarak, smrgenkk yatrm stratejisine, yani sinsi stratejiye kap aralad. Bir kez iki strateji arasndafarkllama baladktan sonra, ara hzla almaya balad. Orta boy eey hcrelericezalandrlm olmalyd, nk daha ar olan bu iki stratejinin nimetlerinden

yararlanamyorlard. Sinsiler gittike daha kld ve hzlandlar. Drstler ise yatrmlarngittike azaltan sinsilerin brakt boluu kapatmak iin gittike daha bydler vehareketsizletiler, nk sinsiler onlar zaten etkin bir biimde kovalayacakt. Drstler bakabir drstle birlemeyi tercih ederlerdi elbet. Ancak, sinsileri oyundan kartmaya ynelikseilim basnc sinsileri baarl olmaya iten basntan daha zayf olmalyd: Sinsilerinkaybedecek daha ok eyleri vard ve bu yzden de evrim savan kazandlar. Drstleryumurta oldular, sinsilerde sperm ayn sf:237

Schopenhauern iddiasn bilimsel olarak byle temellendirir Dawkins. Bu yalnzca erkeklerinaldatmaya eilimini gstermez, ayn zamanda erkekler kar cinsi etkilemek iin yalan da sylerler.Kar cinsi elde etmek iin her ey mubahtr yani. Hayvanlar bata olmak zere istisnasz tm canltrlerinde iler byle yrr. Tm erkekler her an kadnlar aldatmak, onlar etkilemek iin

programlanmtr. Kadnlar ise bu gerei genetik olarak bilir ve ocuunun babas olacak kiidesadakat ve gven arar.

Drst insanlar, ktlklerini hem bakalarndan hem kendilerinden gizleyenlerdir. LaRochefoucauld

Ancakhomo trnn dnya sahnesine girmesinden sonra iler birazck karacaktr. Bir kerehomo trnn bebei olmas gerekenden en az 9 ay erken domaktadr ki bu bebein tm diercanllara kyasla hayatta kalmas iin youn bakmn gerektirir. Bu ise annenin tek bana stndenkalkabilecei bir yk deildir. te tam da buralarda rakip genlerin atmas balar. Bir tarafta yalnz

8/8/2019 erkekler neden aldatr-A.Aan

3/4

ve yalnz oalmak isteyen ve bunun iinde erkei her trl kadnla yatmaya zorlayan genler budoann en bandan beri srdrd kararl haldir- dier yandan da yeni genler memleri oluturarak Freudu psikanalizde bu st benlik ya da toplumsal benlik/sper egodur - dier genlerle bir savahaline girer. (Mem szc Dawkinsin ilk kez Gen Bencildir kitabnda uydurduu bir szcktr.Yunanca Mimeme szcnden tretmitir. En kk kltrel iletim birimidir. Burada artkkopyalama dnceyle ve onun arac dille olmaktadr.) Memler, din ve ahlak sistemleri oluturarakdoann bu en ilk ama en gl kararl haliyle yeni bir kararl hal oluturmaya alr. KonradLorenze gre tm bu din ve ahlak sistemleri evrim tarafndan ortaya konulmu birer sosyal engelmekanizmalardr.

Genele fayda salayan, tre yararl, hatta vazgeilmez olan drt deitirilmeksizin braklrken,zararl olabilecei zel durumlar nlemek iin bir sosyal engel mekanizmas ortayakar. (Saldrganln Doas zerine sf. 188)

Eylemimin (ahlaki) ilkesini bir doa yasas dzeyine ykseltebilir miyim? diye sorduumda, bu(igdsel davran) zaten bir doa yasas olduu iin, alacam cevap ak ve kesindir. (ayn sf: 403)

Aslnda Lorenz ve Dawkins biri evrim/doal seilim tr lehine dieri de gen lehine alr demeklefarkl eyleri sylemi olmuyorlar. Birey bencildir dense ortada bir eliki olurdu ama bir genin

gelecekteki kar iin iinde yaad bedeni kendisiyle beraber feda etmekten kanmamas birannenin ocuu iin yaamn feda edebilmesi gibi- bunu trn lehine yapt eklinde yorumlamamzayol aabilir. Genin kendi yararna almas sonuta trn de lehinedir aslnda. Ama tabi bu her zamantrn lehine olmak zorunda da deildir. (Bu tartma ayr bir yaznn konusudur)

n beynin gelimesiyle birlikte artk orta beyindeki hazr paket programlara ihtiyac kalmayan ya daonlar sorgulayan insanolu, hayvandan ok ok daha gelimi renebilen bir canl haline gelmitir.Bu bir bilgisayar programcsnn satran renebilmesi iin bir yapay zekay programlamasna benzer.Satran sonuta 8e 8 kapal bir sistem ve sonlu olaslklar olan bir oyundur. Buna ramen bilgisayar

programcsnn tm olaslklar olaslklar sonsuza yakndr- bilgisayara yklemesi olanak ddr.Ykleyemez de zaten. Kurallar yklendikten sonra yapay zeka kendi banadr. Artk hangi hamleyiseeceini programcs dahil kimse bilemez. Aslnda bizde bir tr bilgisayar programlaryz.Programlar DNA zerindeki genlere yazlmtr. Program yapan ise doal-birikimli seilimdir.

(Dawkins Kr Saatide bunun nasl gerekletiini ayrntl anlatr.)

Her birimiz yaklak 25 bin genle (bu 25 binin genin tamam kullanlr deildir. Ciddi bir ksm hibirie yaramaz. Bazlar ise ylesine nemlidir ki tek bir gen deiiminin bile ok byk sonularolabilir. nsan ve empanze gen dizilim sras %98.7 ayndr) bu dnyaya gzlerimizi ayoruz.Bundan sonra iimize yazlm hazr paket programlar yani genler ve memlerle babaayzdr. zne,genler ve memler arasnda kalmtr.Doada bizim dmzda baka hibir canlda iyi, kt, drst vb gibi kavramlar yok. Bu kavramlarkaran doann bu tre zg kard sosyal engel mekanizmalar olan din ve ahlak sistemleridir.Dikkatli bakldnda ise neredeyse tm kt diye nitelenen kavramlarn ilkel benlikle ilintiliolduunu grrz. Doa balangta kendisi iin yararl olan eyi bugn bu ekilde- ya denetlemeyeya da tasfiye etmeye almaktadr. te yandan memlerde insanln geliimiyle eskimekte ve evrimselgeliimin gerisinde kalmaktadr.

Ancak burada grlmesi gereken udur: Memlerin kurduu bu sistemler din ve ahlak sistemleri vb-uygarla aittir. Yani bu kurallara uyan kiinin aslnda daha uygar olduunu ne srebiliriz nk

bunlar bir tr gelimilik gstergeleridir. Burada doaya uygun szcnn ne kadar greli olduunugryoruz. Asl sorulmas gereken soru doann hangi aamasna uygun olmaldr. nk doa heraamada oluturmu olduu canl trnn hayatta kalabilme yzdesine gre bir seim gerekletiriyorve bu hi durmadan da deiiyor. Bu seimi mutasyon ve doal seilim yapyor. Doa/evrim hep enfazla hayatta kalabilenlerle ilerliyor. Bu noktada yalnzca insan trnde bulunan evlilii de doayauygun kabul etmek zorundayz nk Homo Sapiens trnde hamilelik sresi uzam olmasna

8/8/2019 erkekler neden aldatr-A.Aan

4/4

ramen her doumun bir erken doum olduunu sylemitik. Homo Sapiens beyni doumdan sonradier hibir trde grlmeyen oranda bymeye devam ediyor. Bu, baka hibir trlekarlatrlamayacak kadar uzam bir ocukluk, yani bamllk dnemi anlamna gelir. Bu durumdii Homo Sapiensin gerek uzun hamilelik gerek uzun annelik dneminde ciddi yardm almasngerektirir. Bu evrimsel gereklilik yksek bir toplumsal dayanmayla zlebilirdi. Yani evlilik, insan

bebeinin hayatta kalma yzdesini artrmak iin doaya uygundur. Shopenhauern dedii gibi:Evlilikte asl istenen ey zekice sohbetlerle ho vakit geirmek deil, ocuk dnyaya getirmektir.

Ve tam da bu nokta da eini aldatan erkek o yzden doaya uygun davranmyordur aslnda. Einialdatp onu incittii iin deil bu doann umurunda bile deildir- ocuunun geleceini tehlikeyeatt iin. lkel benlii baka kadnlar da arzularken bunu yapmayan erkek bu yzden insan hayvanara aamasnda insana yakndr. Daha gelimi bir trdr. Doann en ilkel ve en gl stratejisinekar henz daha zayf olann yannda davranmak uygar bir davrantr.

Kadn cinsel bir nesne olarak deil bilinci olan ve kendi cinsiyetinden bamsz bir zne olarak grenerkek de daha ileri bir aamadadr. Yalnz burada yle bir noktaya da gidilmektedir ki bunu SigmundFreud Uygarln Huzursuzluu adl yaptnda sezmitir. Gerek u ki cinsellikten, cinselkimliinden uzaklaan erkek tipi evrimin daha ileri bir aamasn temsil etmektedir. Evrimin YeniStratejisi yazmda ne srdm gibi zaten doa da bir yn sorunu olan bu eeyli

remeden/kopyalamadan vazgemekte ve ok daha yeni bir kopyalamann ilk admlarn atmaktadr.

Sonu olarak erkein kar cinse kar drst olmamas da, yalan sylemesi de, aldatmas da aslndayle programland iindir. Ancak bu program amay baarabilenler insan olma yolunda daha ileri

bir aamada yer almaktadrlar.