KEPENTINGAN PERTAHANAN SIBER KEPADA NEGARA

Peperangan Siber atau Cyber Warfare adalah konflik berasaskan jaringan komputer

dan Internet atau ruang siber dalam bentuk strategi pertahanan atau serangan bermotifkan

politik kepada maklumat dan sistem maklumat. Serangan Siber boleh melumpuhkan laman

web rasmi dan rangkaian, mengganggu atau melumpuhkan perkhidmatan penting, mencuri

atau mengubah data rahsia, dan melumpuhkan sistem kewangan. Menurut Jeffrey Carr,

pengarang "Inside Cyber Warfare," mana-mana negara boleh melancarkan Peperangan Siber

ke atas negara lain, tanpa mengira sumber, kerana kebanyakan angkatan tentera mempunyai

sambungan kepada rangkaian internet yang tidak selamat. Serangan siber juga boleh

dilancarkan oleh kumpulan-kumpulan bukan kerajaan dan individu.

Pada tahun 1998, Amerika Syarikat menggodam sistem pertahanan udara Serbia

berkompromi kawalan trafik udara dan memudahkan pengeboman sasaran Serbia. Pada tahun

2007, di Estonia, lebih satu juta komputer menumbangkan kerajaan, perniagaan dan media

laman web di seluruh negara. Serangan itu disyaki berasal di Rusia, didorong oleh

ketegangan politik antara kedua-dua negara. Juga pada tahun 2007, pihak asing yang tidak

diketahui menggodam agensi ketenteraan berteknologi tinggi di Amerika Syarikat dan

memuat turun maklumat-,maklumat penting. Pada tahun 2009, rangkaian perisik siber

dipanggil "GhostNet" mengakses maklumat sulit yang dimiliki oleh kedua-dua organisasi

kerajaan dan swasta di lebih 100 negara di seluruh dunia. GhostNet dilaporkan berasal dari

negara China, walaupun negara itu menafinya. Di Malaysia pula, Anonymous, sebuah

pertubuhan “hacktivist” antara terbesar di dunia melancarkan serangan siber (hacking) ke atas

laman web kerajaan Malaysia pada 15 Jun 2011. Tujuan mereka melancarkan serangan ke

atas laman web kerajaan Malaysia adalah berikutan tindakan “censorship” dan “blocking”

1

beberapa website seperti Wikileaks dan PirateBay. Anonymous juga menegaskan bahawa

pengguna Internet tidak perlu ditindas dan disekat oleh sesebuah Kerajaan dan perbuatan

menghalang akses internet tanpa kerelaan pengguna adalah tidak patut kerana boleh dianggap

mencabuli hak asasi manusia. Serangan siber juga menular antara penggodam Malaysia dan

Filipina mencerminkan pertempuran darat di Sabah semasa kejadian di Lahad Datu pada

tahun 2013. Serangan secara maya dilakukan beberapa jam selepas insiden tembak-

menembak yang berlaku antara polis dan kumpulan bersenjata Sulu ke atas beberapa laman

web kerajaan.

Karya yang paling berpengaruh dalam dunia ketenteraan ialah Seni Peperangan Sun

Tzu. Karya ini dapat disesuaikan dengan pelbagai revolusi dalam teknologi dan konflik

manusia dengan taktik dan strategi yang dapat digunakan untuk disiplin lain, termasuk

perniagaan , sukan, dan hubungan peribadi. Komander Siber masa depan akan juga akan

mendapat panduan daripada karya Sun Tzu ini. Sebagai contoh, di pertahanan, dia memberi

amaran pemimpin tidak pernah bersangka baik kepada orang lain atau mengambil mudah

senario keadaan. Ini adalah nasihat yang baik di ruang siber, kerana komputer diserang dari

saat membuat sambungan ke Internet. Berikut adalah petikan dari seksyen "Kepelbagaian

dalam Taktik":

“Seni Peperangan mengajar kita untuk tidak bergantung kepada kemungkinan musuh

tidak datang, tetapi pada kesediaan kita sendiri untuk menerimanya, bukan kepada peluang

musuh tidak menyerang, tetapi pada hakikat bahawa kita telah mengambil kedudukan di

mana kita tidak dapat ditewaskan.”

Perisikan siber adalah tindakan atau amalan mendapatkan maklumat yang mempunyai

sensitiviti kerahsiaan daripada individu, pesaing, saingan, kumpulan, kerajaan-kerajaan dan

2

musuh juga untuk tentera, kelebihan politik, ekonomi atau menggunakan kaedah eksploitasi

haram di internet, rangkaian, perisian dan atau komputer. Maklumat berklasifikasi yang tidak

dikendalikan dengan selamat boleh dipintas malah dapat juga diubah suai atau dibuat

pengintipan berdasarkan maklumat yang diperolehi. Serangan khusus ke atas Amerika

Syarikat telah diberikan codenames seperti Titan Rain dan Moonlight Maze. China telah

dituduh rancak mengintip aktiviti di ruang siber, berikutan dakwaan bahawa negara ini

menggunakan taktik siber untuk mendapat akses kepada rahsia tentera dan teknologi yang

diadakan oleh Amerika Syarikat dan sektor koperat . Dalam konteks ini, peperangan siber

boleh tercetus Antara kedua-dua Negara ini. Pakar-pakar mempersoalkan sama ada Amerika

Syarikat sudah berperang dengan China.

Sabotaj berlaku apabila arahan atau komunikasi yang dipintas atau diubah. Syarikat

janakuasa, syarikat-syarikat air, syarikat-syarikat minyak, agensi komunikasi, agensi

pengangkutan, dan tentera semua sangat terdedah kepada kemungkinan disabotaj. Ramai di

antara kita juga menghadapi risiko untuk yang disabotaj atau kita telah menjadi mangsa

sabotaj seperti kecurian nombor kad kredit yang boleh mengakibatkan kerugian. Pada bila-

bila masa sahaja maklumat-maklumat sulit boleh terdedah dan orang lain menggunakan

faedah itu untuk mejadikan kita mangsa sabotaj mereka. Sabotaj juga berlaku apabila

kelemahan sistem komputer dan satelit yang menyelaras aktiviti-aktiviti lain boleh membawa

kepada gangguan peralatan. Sistem komunikasi ketenteraan boleh dipintas atau diubah oleh

musuh yang berniat jahat. Pada tahun 2010 Amerika Syarikat dan Israel menyerang program

nuklear Iran dengan satu program perisian cecacing komputer yang diberi nama Stuxnet

secara menyusup kedalam sistem komputer. Ia dianggap serangan pertama ke atas

infrastruktur industri kritikal yang duduk pada asas ekonomi moden.

3

Serangan Denial of Service (DoS) atau serangan Distributed Denial of Service

(DDoS) iaitu serangan yang disebarkan adalah suatu percubaan untuk membuat mesin atau

sumber rangkaian tidak berfungsi atau tidak tersedia untuk penggunanya. Serangan ini

menjadi begitu meluas kerana ia agak mudah untuk dilaksanakan dan adalah amat sukar

dipertahankan. Secara amnya, penyerang mencipta banyak permintaan palsu kepada

perkhidmatan yang mengakibatkan pelayan menjadi buntu dengan bilangan besar permintaan

masuk dan mengambil masa yang lama untuk mengendalikan bilangan permintaan palsu

dengan permintaan yang sah yang datang dalam semasa serangan tersebut . Selain itu,

Serangan Denial of Service (DoS) juga boleh terdiri daripada permintaan yang direka untuk

mengeksploitasi kelemahan tertentu dalam pelayan dan menyebabkan perlanggaran

permintaan tanpa memerlukan bilangan permintaan yang besar. Pesalah serangan DoS

biasanya mengsasarkan laman atau perkhidmatan yang dihoskan pada pelayan web berprofil

tinggi seperti laman web kerajaan, bank, dan juga mengsasarkan serangan pada pelayan

(server). Serangan DoS tidak boleh dihadkan kepada kaedah berasaskan komputer malah

serangan fizikal strategik terhadap infrastruktur juga boleh mengakibatkan kesan yang buruk.

Sebagai contoh, memotong kabel komunikasi bawah laut boleh melumpuhkan beberapa

kawasan dan negara-negara berkaitan dengan keupayaan peperangan siber mereka.

Sehubungan itu, amaran akan musibah, bahaya dan ancaman siber baru-baru ini tidak

boleh dipandang ringan. Ini kerana dalam dunia tanpa sempadan dan kawalan, sesiapa sahaja

sama ada individu atau kumpulan dengan mudah bertindak menceroboh dan melakukan

segala macam kerosakan serta kemusnahan kepada sesebuah masyarakat moden dan negara

jika kita gagal dan cuai membendungnya.

4

Kesan dan akibatnya juga boleh membawa mudarat dan kemusnahan kepada

kehidupan di muka bumi ini walaupun seseorang yang berniat jahat itu berada jauh beribu-

ribu kilometer dari tempat sasaran iaitu dengan hanya semudah memetik butang komputer

atau apa sahaja peralatan yang berkaitan dengannya. Dengan inovasi dan teknologi

terhadapan hari ini yang semakin canggih, segalanya boleh dilakukan dengan mudah di alam

siber ini sama ada untuk tujuan kebaikan dan keburukan.

Transformasi siber menjadikan perhubungan dunia menjadi bertambah mudah dan

pantas sekelip mata di mana segala urusan kehidupan berada di dalam satu sistem yang cukup

sempurna dan teratur. Internet umpamanya adalah pelengkap kepada alam siber dan

menjadikannya medium paling berpengaruh dan cukup mustahak kepada kehidupan manusia

hari ini. Malaysia sebagai sebuah kerajaan elektronik (e-kerajaan) dalam hal ini tidak pernah

ketinggalan dan dengan sokongan politik yang cukup kuat, kemudahan siber diaplikasikan

hampir dalam segala bidang sama ada urusan berkaitan perkhidmatan awam, perbankan,

perhubungan dalam dan luar negara, pendidikan, komunikasi dan tidak ketinggalan dalam

bidang ketenteraan.

Namun begitu, semua perlulah berwaspada dengan serangan siber yang semakin

berleluasa dan mampu membawa padah yang sangat besar jika disalahguna sehingga boleh

meruntuhkan sistem ekonomi, prasarana dan institusi serta menyebabkan kecederaan atau

maut kepada orang ramai. Ancaman siber seperti spamming, pembiakan dan penyebaran

virus, pengodam maya, e-mail bombing, penggunaan kata laluan orang lain, menipu,

penyebaran bahan lucah, skim cepat kaya dan piramid, judi siber, penipuan kad kredit, peras

ugut, pengintipan industri, pelaburan haram dan sebagainya juga mampu merosakkan sistem

5

dan infrastruktur negara yang impaknya boleh mengakibatkan kematian, kecederaan manusia

selain mampu melumpuhkan sistem ekonomi, sosial dan politik sesebuah negara.

Semakin tinggi kebergantungan dan hubungan sesebuah negara dan rakyat terhadap

internet, semakin ia terdedah kepada ancaman siber. Amerika Syarikat (AS), Jepun, Eropah

dan lain-lain yang menjadi peneraju dan peneroka alam siber tidak terlepas daripada ancaman

ini. Antara serangan siber yang paling dahsyat yang pernah dilaporkan ialah beberapa

percubaan mengakses sistem syarikat dan agensi kritikal di AS seperti Pentagon, NASA dan

sebagainya.

Kejadian itu telah menyedarkan banyak negara di seluruh dunia terutamanya pihak

yang terlibat secara langsung dalam perancangan pertahanan dalam sistem pertahanan siber

masing-masing. Ini kerana mana-mana negara yang tidak mempunyai sistem perlindungan

yang baik mudah terdedah kepada ancaman siber. Jika salah perancangan, ancaman siber

secara langsung dan tidak langsung boleh menjatuhkan sesebuah kerajaan dan meruntuhkan

negara dalam masa yang sangat singkat.

Kerajaan Malaysia setakat ini melalui perancangan dan plan yang disediakan, komited

mengawasi dan menjaga ruang lingkup siber negara daripada diceroboh dan dirosakkan oleh

pihak-pihak yang tidak bertanggungjawab. Kerajaan juga sentiasa memantau dan mengawal

perkembangan laman-laman web dan blog menerusi Pusat Keselamatan Siber Nasional

(PKSN) dan buat masa ini, perkhidmatan bank, air dan keselamatan umpamanya terikat

dengan teknologi maklumat (IT) global.

6

Lanjutan dari itu, langkah Malaysia menubuhkan Sekretariat Perkongsian Multilateral

Antarabangsa Menentang Keganasan Siber (IMPACT) di Cyberjaya melalui peruntukan

sebanyak AS$13 juta (RM42.2juta) adalah langkah tepat kerana ancaman siber mempunyai

pelbagai bentuk dan sukar diramal. Melalui pakatan strategik, kesungguhan agensi-agensi

kerajaan dan swasta yang terlibat dalam bidang keselamatan siber dari pelbagai negara boleh

bertukar-tukar pengalaman dan berkongsi kemahiran untuk melindungi ruang siber masing-

masing.

Kehadiran rakan kongsi Impact seperti F-Secure, Kaspersky Labs, Symantec

Corporation dan Trend Micro bakal menyediakan peluang yang antara lainnya dalam bentuk

latihan, penyelidikan dan pembangunan, dasar serta rangka kerja kawal selia. Menerusi

kemudahan yang dirancangkan, Impact akan melaksanakan empat kegiatan teras iaitu

maklum balas global; dasar dan kawal selia; latihan dan pembangunan; persijilan

keselamatan, pembangunan dan penyelidikan di mana Impact setakat ini sudah

membangunkan dua sistem teras untuk manfaat semua ahlinya, iaitu Sistem Amaran Awal

(EWS) dan Platform Kerjasama Terjamin (GCP).

Di samping itu, sistem perundangan siber negara juga perlu dimantap lagi dan

meluaskan skopnya seiring dengan situasi semasa. Malaysia sebenarnya adalah antara negara

pertama di dunia yang memperkenalkan undang-undang siber yang komprehensif seiring

dengan perkembangan pesat Koridor Raya Multimedia (MSC) negara seperti Akta

Komunikasi dan Multimedia 1998, Akta Jenayah Komputer 1997, Akta Tandatangan Digital

7

1997, Akta Teleperubatan 1997, pindaan Akta Hak Cipta 1997 dan Akta Aktiviti Kerajaan

Elektronik 2007.

Akta Tandatangan Digital 1997 misalnya memudahkan perdagangan elektronik (e-

dagang) sebagai satu kaedah operasi dan bagi memantau tandatangan digital yang dibuat di

dalam setiap transaksi elektronik. Seksyen 62 Akta berkenaan memperuntukkan denda tidak

melebihi RM 100,000.00 atau dipenjara selama tempoh tidak melebihi 2 tahun atau kedua-

duanya bagi kesalahan berkaitan tandatangan digital, manakala Seksyen 72 pula memantau

aktiviti membuka rahsia maklumat yang diperolehi di bawah akta ini di samping

Tanggungjawab Kerahsiaan dalam setiap aktiviti dan urusan.

Manakala Akta Aktiviti Kerajaan Elektronik 2007 menyediakan peruntukan

pengiktirafan undang-undang sesuatu mesej elektronik dalam segala urusan antara kerajaan

dengan orang awam, penggunaan mesej elektronik sesuatu maklumat yang dihasilkan,

dihantar, diterima atau disimpan melalui cara elektronik untuk memenuhi kehendak undang-

undang dan untuk membolehkan dan memudahkan urusan itu melalui penggunaan cara

elektronik dan perkara-perkara lain yang berkaitan dengannya.

Akta Teleperubatan 1997 pula mengawal selia aktiviti teleperubatan di negara kita.

Ketika Sukan Komanwel 1998, perkhidmatan perubatan dan teleperubatan telah dihubungkan

kepada pusat perubatan di Amerika Syarikat dan Britain untuk mendapatkan nasihat pakar ke

atas diagnosis dan rawatan atlit-atlit dan pelawat-pelawat. Kaedah ini juga membolehkan

8

doktor menghantar fail-fail pesakit atau dokumen yang berkaitan seperti X-ray dan imbasan

ECG secara elektronik, dan membenarkan interaksi bersemuka antara doktor dan pesakit.

Teknologi maklumat yang hebat dan canggih ini mewujudkan perhubungan pintar

antara hospital di rantau ini serta di seluruh dunia yang membolehkan kepakaran doktor di

seluruh dunia dapat dikongsi oleh doktor tempatan. Akta ini juga memperuntukan peraturan

dan kawalan ketat ke atas amalan teleperubatan seperti kerahsiaan maklumat pesakit dan

keperluan pengamal perubatan mendapatkan kebenaran daripada pesakit sebelum

teleperubatan diamalkan. Menurut Seksyen 3 Akta ini, bagi sesiapa yang melanggar aturan

teleperubatan walaupun mengamalkan teleperubatan dari luar Malaysia boleh didenda tidak

melebihi RM 500,000.00 atau dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi lima tahun atau

kedua-duanya.

Di samping itu, memandangkan Malaysia tidak terkecuali dan terlepas dengan

jenayah dan ancaman siber maka Akta Jenayah Komputer 1997 wujud untuk mengimbangi

perkara berkenaan. Akta ini digunakan terhadap sesiapa sahaja tanpa mengira

kewarganegaraan seseorang dan kesalahan di bawah akta ini boleh berlaku di mana-mana

sahaja tidak kira samada di dalam atau di luar Malaysia asalkan ia melibatkan komputer yang

berada di Malaysia.

Akta sedia ada sebenarnya masih belum mencukupi menyekat kegiatan jenayah

berkaitan ICT dan siber. Walaupun perundangan siber di negara di Malaysia diakui ramai

sebagai yang paling menyeluruh, namun keberkesanannya masih belum teruji sepenuhnya

9

memandangkan kes jenayah siber yang serius dibawa dan didakwa di mahkamah masih

kurang. Walaupun keadaan ini turut berlaku di kebanyakan negara memandangkan undang-

undang ini masih baru, hanya di Eropah sahaja yang dilihat sedikit ke hadapan dalam bidang

ini kerana mempunyai protokol-protokol tertentu yang ditetapkan.

Malaysia juga perlu memperkasa undang-undang siber yang diguna pakai di negara

ini dengan merumuskan lebih banyak peruntukan bagi membendung atau menghukum

pesalah jenayah itu untuk memastikan sektor ICT mampu terus berkembang pesat.

Penyelaraskan undang-undang siber dan transaksi elektronik perlu sejajar dengan

perkembangan terkini dalam perdagangan elektronik (e-dagang). Biarpun begitu, dari segi

perlindungan pengganas, Malaysia antara negara pertama memperkenalkan kad pengenalan

pintar yang membolehkan pihak penguat kuasa mendapatkan maklumat pembawa kad dengan

cepat dan tepat.

Sesebuah negara yang bertindak bersendirian tidak mungkin dapat mengelak daripada

berdepan ancaman serangan siber. Memandangkan jaringan Internet boleh melangkaui

sempadan tanpa mengira negara dan negeri hingga menyebabkan dunia terdedah dengan

ancaman siber, mahu tidak mahu semua pihak perlu bekerjasama. Oleh yang demikian, pihak

kerajaan, swasta, golongan akademik, pakar dan individu, kita perlu berganding bahu

melindungi sistem kita daripada terus menerima ancaman siber.

Malaysia juga patut melabur lebih banyak dalam penguatkuasaan undang-undang

jenayah siber dan kerajaan perlu tegas dalam menghukum pesalah yang menjadikan dunia

10

siber sebagai medan untuk melakukan jenayah dan aktiviti menyalahi undang-undang negara.

September tahun lalu, dilaporkan Britain akan mengenakan denda sehingga 1,000 pound

(RM7,000) terhadap ibu bapa 'pembuli siber' atau pelajar yang terbabit mengancam rakan

mereka menerusi telefon bimbit, e-mel, khidmat pesanan ringkas (SMS) dan laman web

sosial. Selain didenda, ibu bapa terbabit juga diarahkan mengawal tindak tanduk anak atau

mereka sebaliknya akan diwajibkan menghadiri kelas keibubapaan serta dihadapkan ke

mahkamah atas kesalahan jenayah wajar dicontohi Malaysia.

Di samping itu, cadangan untuk mewujudkan Mahkamah Keadilan Siber sejak tahun

1997 lalu perlu direalisasikan segera bagi menangani persoalan semasa dan segala undang-

undang yang berkaitan dengan siber di samping menjadi tempat rujukan antarabangsa dalam

menangani pelbagai isu siber berikutan cabaran, penyalahgunaan dan gejala negatif berkaitan

siber semakin kompleks serta sukar ditangani. Untuk itu, peguam dan pengamal undang-

undang di negara ini perlu bersedia mendalami pengetahuan mengenai siber bagi memastikan

mereka mampu mengendalikan kes berkaitan jika Mahkamah Keadilan Siber ditubuhkan

kelak. Kebarangkalian Peperangan Siber dalam masa terdekat adalah rendah. Apa yang perlu

kita lebih peka ialah penggunaan siber dalam konflik konvensional. Keupayaan siber kini

diklasifikasikan sebagai senjata dan merupakan dimensi kelima peperangan sebagai

tambahan kepada tanah , laut , udara dan angkasa. Pertempuran dalam dunia siber mungkin

akan benar-benar berlaku pada masa hadapan dan adalah sukar untuk membayangkan

peperangan masa depan atau konflik tanpa aktiviti siber .

2,441 Patah Perkataan

11