Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Eskişehir Teknik Üniversitesi

Mühendislik Fakültesi

Endüstri Mühendisliği Bölümü

Hazırlayan:

Doç. Dr. Nil ARAS, 2019

Doç. Dr. Nil Aras, ENM444, 2019

2

Akademik takvim

4 Şubat Ders başlangıcı (1. hafta)

11-15 Mart 1. Ara sınav haftası (6. hafta)

15-19 Nisan 2. Ara sınav haftası (11. hafta)

23 Nisan / 1 Mayıs Tatil (23 Nisan Salı)

14 Mayıs Ders bitimi

15-29 Mayıs Finaller (15-17. hafta)


3

Değerlendirme

Ara sınav (II) % 30

Proje % 30

Final % 40 (20 puan proje konularından)


4

Ders kitabı

Chopra, S. ve Meindl, P. (2017). Tedarik Zinciri Yönetimi: Strateji, Planlama ve Operasyon 6. Baskı. Çeviri Ed. Doç. Dr. Emrah Bulut. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.

(Orijinal kitap: Chopra, S., Meindl, P. (2015). Supply ChainManagement: Strategy, Planning, and Operations 6th ed. N.J: Pearson .)


5

3 kitabı okuyun!!!

Goldratt, E. M. ve Cox, J. (2005). Amaç

(The Goal: A process of ongoing improvement).

Çevirmen: Ayşe Bilge Dicleli. İstanbul: Optimist Yayınevi.


6

Cox, J., Jacob, D. ve Berglang,

S. (2016). Hız

(Velocity: Combining Lean,

Six Sigma and the Theory of

Constraints to Achieve

Breakthrough Performance -

A Business Novel).

Çevirmen: Fezal Gülfidan.

İstanbul: Optimist Yayınevi.


7

Goldratt, E. M. (2015). Şimdi

Anladım! Perakende ve

kısıtlar teorisi

(Isn’t it obvious? Retailing

and the theory of

constraints)

Çevirmen: Utkan Uluçay.

İstanbul: Optimist Yayınevi.


8

Proje konuları

Tedarik zinciri performansı stratejik uyum ve kapsamın sağlanması (Bölüm 2)

Dağıtım ağlarının tasarımı ve çevrim içi satış uygulamaları (Bölüm 4)

Tedarik zincirinde eşgüdüm (Bölüm 10)

Tedarik zincirinde ulaştırma (Bölüm 14)

Tedarik zincirinde kaynak sağlama kararları (Bölüm 15)

Sürdürülebilirlik ve tedarik zinciri (Bölüm 17)

Tedarik zincirinde bilişim teknolojisi (Bölüm A)


9

Konular1. Ders kapsamı

2. Tedarik zinciri ile ilgili temel kavramlar

3. Tedarik zincirinde performans ölçümü: Verimlilik ölçme yöntemleri

4. Tedarik zincirinde performans ölçümü: Finansal göstergeler

5. Tedarik zincirinde ağ tasarımı : Kapasite tahsisi / Yer seçimi modelleri

6. Tedarik zincirinde ağ tasarımı : Bütünleşik yer seçimi modeli

7. Tedarik zincirinde bütünleşik planlama : Üretim planlama ve stok kontrol modelleri

8. Tedarik zincirinde bütünleşik planlama : Doğrusal programlama ile bütünleşik planlama yapılması


10

Konular

9. Tedarik zincirinde stratejik uyum ve kapsamın sağlanması

10. Dağıtım ağlarının tasarımı / Tedarik zincirinde ulaştırma

11. Tedarik zincirinde eşgüdüm / Tedarik zincirinde bilişim teknolojisi

12. Tedarik zincirinde kaynak sağlama kararları/ Sürdürülebilirlik ve tedarik zinciri


11

Temel kavramlar


12

Tedarik

Araştırıp bulma, sağlama, elde etme 1

Gerekli olan makina, alet, aygıt, hammadde, malzeme, parça, yarı-ürün, ürün ve hizmetlerin uygun tedarikçilerden sağlanması amacıyla gerekli olan araştırma, seçme, planlama, stok kontrol, satın alma, nakliye, teslim alma, değerlendirme vb. faaliyetlerin tümü 2


13

1. Türk Dil Kurumu Güncel Sözlük, http://www.tdk.org.tr/, 2017.

2. Lojistik Derneği (LODER) Lojistik Terimler Sözlüğü,

http://www.loder.org.tr/tr/terimler.html, 2017.


14

Tedarik zinciri

Hammaddeler ile başlayan, ürünü kullanan müşteriler ile sona eren, bu çerçevede birçok şirketi birbirine bağlayan zincir. 1


15



Bir tedarik zinciri, ürünlerin, tedarikçiler, üreticiler, toptancılar, dağıtımcılar, perakendeciler ve nihai olarak da tüketiciler arasındaki hareketini sağlayan ilişkiler ve bağlantılar bütünüdür.

Mal ve hizmetlerin tedarik aşamasından, üretimine ve nihai tüketiciye ulaşmasına kadar birbirini izleyen tüm halkaları kapsar.


16

Tedarik zinciri

Bir müşteri ihtiyacını karşılamak için, doğrudan ya da dolaylı, gereken tüm aşamalar.

İmalatçıları, tedarikçileri, taşıyıcıları, depoları, perakendecileri ve müşterileri içerir.

Her şirket içerisinde, tedarik zinciri bir müşteri gereksiniminin karşılanmasında sağlanan tüm fonksiyonları kapsar (ürün geliştirme, pazarlama, süreçler, dağıtım, finans, servis)


17

Tedarik zinciri tarafları


18

Tedarikçi İmalatçı Dağıtıcı Perakendeci Müşteri




19

Kereste şirketi

Kağıt imalatçısı

Karton kutu

imalatçısı

Deterjan imalatçısı

MüşteriMağaza

ana depoMarket

Plastik hammadde imalatçısı

Kimyasal madde

imalatçısı

Tedarik zinciri

Müşteri, tedarik zincirinin ayrılmaz (bütünleyici) bir parçasıdır.

Ürünlerin tedarikçilerden imalatçılara, imalatçılardan dağıtıcılara (distribütör) ve bilgi, para ve ürünlerin her iki yönde hareketini içerir.

«tedarik ağı» ya da «tedarik şebekesi» terimini kullanmak daha doğru olabilir.

Tipik tedarik zinciri aşamaları : müşteriler, perakendeciler, toptancılar / dağıtımcılar, imalatçılar ve parça/ ham madde tedarikçiler.

Tüm aşamalar tüm tedarik zincirlerinde olmayabilir.


20

Tedarik ağı


21

Üretici

firma

Tedarikçi

Tedarikçi

Tedarikçi

Tedarikçi

Müşteri

Müşteri

Müşteri

Müşteri

Tedarikçinin tedarikçisi







Müşterinin müşterisi







Müşterinin

müşterisi


Tedarik zinciri yönetimi1. Tedarik zincirinin ve bu zincir içinde yer alan tüm şirketlerin

uzun dönem performanslarını arttırmak amacıyla, söz

konusu şirketlere ilişkin işletme fonksiyonları ve

planlarının, zincirdeki tüm şirketleri içerecek şekilde,

sistematik ve stratejik eşgüdümü. 1

2. Hedeflenen müşteri hizmet düzeyini en düşük maliyetle

karşılamak, doğru zamanda doğru miktarda ve doğru yerde

mal üretimi ve dağıtımını sağlamak üzere tedarikçiler,

üreticiler, distribütörler ve perakendecileri en etkin ve

verimli şekilde eşgüdümünü sağlayan yönetim yaklaşımı. 1


22



Tedarik zincirinde akışlar


23

Bilgi

Ürün

Para

Tedarik Zincirinin Amacı

Oluşturulan(ortaya çıkan) toplam değerin (faydanın) enbüyüklenmesi

Tedarik zinciri faydası = Müşteri değeri – Tedarik zinciri maliyeti

Ürünün müşteriye en son değeri ile müşterinin ihtiyacını karşılamak için gerekli olan çabanın maliyeti arasındaki fark

Tedarik zinciri faydası, müşteriden elde edilen gelir ile toplam tedarik zinciri maliyeti arasındaki farktır.

Fayda, tedarik zincirinin karlılığı ile direkt ilişkilidir.


24

Tedarik zincirinin amacı

Örneğin, bir müşterinin bir mağazadan 200 TL ye kablosuz modem aldığını düşünün. (gelir)

Tedarik zinciri maliyetleri : bilgi, depolama, taşıma, parça imalatı, montaj vs.)

200 TL ve tüm bu maliyetlerin arasındaki fark tedarik zinciri karıdır.

Tedarik zinciri karlılığı, tedarik zincirinin tüm aşamaları boyunca paylaşılacak toplam kardır.

Başarı, toplam tedarik zinciri karlılığı ile ölçülmelidir, tek bir kademenin karı olarak değil!


25

Tedarik Zincirinin Amacı

Müşteri tek gelir kaynağıdır.

Maliyet kaynakları, tedarik zincirinin aşamaları arasındaki bilgi, ürünler ve para akışlarını içerir.

Etkili tedarik zinciri, toplam tedarik zinciri kazancını büyütmek için tedarik zinciri varlıklarının ve ürün, bilgi, ve para akışlarının yönetimidir.

Tedarik zinciri tasarım, planlama ve işlem kararları bir firmanın başarı ya da başarısızlığında önemli bir rol oynar.

Rekabetçi kalabilmek için, tedarik zincirleri değişen teknoloji ve müşteri beklentilerine uyum sağlamak zorundadır.


26

TEDARİK ZİNCİRİ KARARLARI

Başarılı bir tedarik zinciri yönetimi için, taraflar arasındaki bilgi, ürün ve para (fon) akışı ile ilgili birçok kararın verilmesi gerekir.

Her karar tedarik zincirindeki faydayı arttırmak içindir.

Doç. Dr. Nil Aras, Tedarik Zinciri Modelleme, 2018

27

TEDARİK ZİNCİRİNDE KARAR AŞAMALARI

1. Tedarik zinciri stratejisi ya da tasarımı

• İzleyen yıllar boyunca tedarik zinciri nasıl yapılandırmalı ?

2. Tedarik zinciri planlaması

İzleyen çeyrek dönem ya da yıl boyunca kararlar

3. Tedarik zinciri operasyonu

Günlük ya da haftalık işlemsel kararlar


28

Yönetsel karar türleri

Stratejik kararlar

Taktik kararlar

Operasyonel kararlar


29

Yapısal / yapısal olmayan kararlar


30

Yapısal olmayan kararlar

Yapısal kararlar

Yönetsel karar türleri

Stratejik kararlar

Taktik kararlar

Operasyonel kararlar


31

Tedarik zinciri tasarımı

Tedarik zinciri planlama

Tedarik zinciri operasyonu

Tedarik zinciri kararlarının önemi

Tedarik zinciri tasarım, planlama ve operasyon kararları firmanın başarı ya da başarısızlığında önemli bir rol oynamaktadır. Rekabetçi kalmak için, tedarik zincirleri değişen teknoloji ve müşteri beklentilerine uyum sağlamak zorundadır.


32

Tedarik Zinciri Strateji ya da Tasarımı

Tedarik zincirinin konfigürasyonu, kaynakların tahsisi ve her aşamada (kademede) hangi süreçlerin yerine getirileceği hakkındaki kararlar

Tedarik zinciri tasarımı stratejik amaçları desteklemelidir.

Tedarik zinciri tasarım kararları uzun-dönem ve geriye dönüşleri yüksek maliyetli kararlardır. Bu yüzden, pazar belirsizliği hesaba alınmalıdır.


33

Stratejik tedarik zinciri kararları


34

Dış kaynaklardan sağlanacak tedarik zinciri fonksiyonları

Tesislerin yerlerinin seçimi

Tesis kapasitelerinin belirlenmesi

Farklı yerlerde üretilecek ve depolanacak ürünler

Ulaştırma türleri (biçimleri)

Bilgi sistemlerinin yapısı

Tedarik zinciri planlama

Kısa dönem işlemleri yöneten politikalar kümesinin tanımlanması

Stratejik aşamada tasarlanan tedarik yapısı ile tespit edilir.

Hedef, verilen tesis edilmiş kısıtlar altında tedarik zinciri kazancını enbüyüklemektir.

Gelen yıldaki talebin tahmini ile başlar.


35

Tedarik zinciri taktik kararları

Hangi pazarlara hangi yerlerden ürün gönderilecek

Planlanan stok miktarları

Taşerona verme

İzlenecek stok politikaları

Fiyat promosyonları

Pazar promosyonlarının büyüklük ve zamanlarının belirlenmesi

Talep belirsizliği, döviz kurları, planlanan zaman ufku boyunca rekabet durumu (gelecek rekabet) gözönünealınmalıdır.


36

Tedarik Zinciri Operasyonları

Zaman ufku haftalık ya da günlük

Bu aşamada, bireysel müşteri siparişleri ile ilgili kararlar alınır.

Tedarik zinciri yapılandırması sabit ve planlama politikalarının tanımlı olduğu kabul edilir.

Hedef, gelen müşteri siparişlerini mümkün olduğunca etkili olarak sağlamaktır.

Belirsizlik çok daha az (kısa dönem ufku)


37

Tedarik Zinciri Operasyonel Kararlar

Bireysel siparişlerin üretim ya da stoktan karşılama kararı (stok ya da üretim arasında bölüştürmek)

Teslimat sürelerinin belirlenmesi

Bir depoda sipariş toplama listelerinin hazırlanması

Teslim çizelgelerinin hazırlanması

Araçların teslimat programlarının yapılması

İkmal siparişlerinin (ikmal emirlerinin) verilmesi.


38

Anahtar nokta

Tedarik zinciri karar aşamaları, kararların uygulandığı zaman çerçevesine bağlı olarak, tasarım, planlama ya da operasyonel olarak sınıflandırılabilir.

Tasarım kararları, iyi bir planlama yapmayı kısıtlar ya da kolaylaştırır. Benzer şekilde, planlama kararları da etkili operasyonları engeller ya da imkan sağlar.


39

TEDARİK ZİNCİRİ SÜRECİNİN GÖRÜNÜMÜ

Tedarik zincirinde, müşteri ihtiyaçlarını karşılamak için birbirini izleyen çok sayıda süreçler/ akışlar bulunur. Bir tedarik zincirinde gerçekleşen işlemleri görmek için iki yol vardır:

Döngü görünümü

(Çevrim bakış açısı)

İtme/çekme görünümü

(itme/çekme bakış açısı)


40

Tedarik zincirinde döngü görünümü

Tedarik zincirindeki süreçler, her birinin tedarik zincirinin iki ardışık aşaması arasındaki arayüzde yerine getirildiği, bir dizi döngüye bölünür.

Tedarik zincirinin döngü bakışı, açıkça her sürecin sahiplerini ve ilgili süreçleri tanımlar. Bu bakış, tedarik zincirindeki her üyenin sorumluluklarını ve rolleri ile her sürecin istenen çıktısını belirlediği için, operasyonel kararlar gözönünealındığında faydalıdır.


41

Tedarik zinciri süreçlerinin döngü bakış açısı


42

Perakendeci

Tedarikçi

İmalatçı

Dağıtıcı

Müşteri

Müşteri sipariş çevrimi

Stok yenileme(ikmal) çevrimi

İmalatçevrimi

Tedarik / Satın almaçevrimi

Tedarik zinciri süreçlerinin döngü bakış açısı


43

Perakendeci

Tedarikçi

İmalatçı

Dağıtıcı

Müşteri


Stok yenileme(ikmal) çevrimi

İmalatçevrimi


Döngülerin alt süreçleri


44

Tedarikçi aşamasıÜrünü pazarlar

Alıcı aşamasıÜrünün

siparişini verir

Tedarikçi aşamasıSiparişi alır

Tedarikçi aşaması Siparişi tedarik

eder

Alıcı aşamasıTedariği alır

Alıcıdan geri dönen ters

akışlar


45

Tedarik zincirinde itme/çekme bakış açısı

Süreçler, müşteri siparişine cevap olarak mı yoksa müşteri siparişleri gelmeden tahmine dayalı olarak mı başlatıldığına bağlı olarak iki sınıfa ayrılır.

Çekme süreçleri, müşteri siparişinin alınması ile başlatılırken, itme süreçleri müşteri siparişlerinin beklentisi ile sağlanır.


46

Süreç n-1

Süreç n


47

. . .. . .

İtme/çekme sınırı

Müşteri siparişinin alındığı nokta

İtme süreçleri Çekme süreçleri

Süreç 2

Süreç k+1

Süreç k

Süreç 1

Tedarik zinciri süreçleri


48

Perakendeci

Tedarikçi

İmalatçı

Müşteri


Stok yenileme ve İmalat çevrimi


ÇEKME SÜREÇLERİ

İTMESÜREÇLERİ


49

Tedarikçi

İmalatçı

Müşteri

Müşteri siparişi ve üretim çevrimi

Stok yenileme çevrimi

ÇEKME SÜREÇLERİ

İTMESÜREÇLERİ

Tedarik zincirlerinin itme/çekme bakış açısı

Tedarik zinciri süreçleri, müşteri talebi ile ilişkili yürütme zamanlarına bağlı olarak iki sınıfa ayrılır.

Çekme : Yürütme işlemi, bir müşteri siparişine cevap olarak başlatılır. (reaktif)

İtme: Yürütme işlemi, müşteri siparişlerinin beklentisine göre başlatılır (kurgusal/ tahmini)

İtme / çekme sınırı, itme süreçleri ile çekme süreçlerini birbirinden ayırır.

Bu bakış, tedarik zinciri tasarımı ile ilişkili stratejik kararlar gözönüne alındığında yararlıdır.


50

Tedarik Zinciri Makro Süreçleri


51

• (Customer Relationship Management)

Firma ve müşterileri arasındaki arayüzdeki tüm süreçler

Müşteri ilişkileri yönetimi - CRM

• (Internal Supply Chain Management)

İçsel tedarik zinciri yönetimi (Tedarik zinciri iç yönetimi) - ISCM

• (Supplier Relationship Management)

Tedarikçi ilişkileri yönetimi - SRM

Bir firma içerisinde, tüm tedarik zinciri aktiviteleri 3 makro süreçten birisine dahildir : CRM, ISCM ve SRM.

Başarılı tedarik zinciri yönetimi için, bu üç makro sürecin integrasyonu çok önemlidir.


52

Tedarik zinciri makro süreçleri

Kaynak

Pazarlık

Satın alma

Tasarım işbirliği

Tedarik işbirliği


53

SRM ISCM CRM

Tedarikçi Firma Müşteri

Stratejik planlama

Talep tahmini

Tedarik planlama

İkmal

Yedek parça

Pazarlama

Fiyatlandırma

Satış

Çağrı merkezi yönetimi

Sipariş yönetimi

Documents

Eskişehir Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi