Evaluatie proefproject 2 e man op het voertuig Beschrijvend rapport resultaten pretest Voorbereid voor De Lijn 11 april 2007 Studienummer: 07268

Evaluatie proefproject 2e man op het voertuig

Beschrijvend rapport resultaten pretest

Voorbereid voor De Lijn11 april 2007

Studienummer:07268

2

1. Doelstellingen en onderzoeksvraag

2. Methodologie

3. Sociodemografische gegevens en reisgedrag

4. Tevredenheid over aspecten

5. Maatregelen om het onveiligheidsgevoel te

verhogen

6. Perceptie van verandering

Inhoudstafel

Doelstellingen en onderzoeksvraag

4


Om voorvallen van agressie tegenover reizigers en chauffeurs terug te dringen heeft De Lijn een veiligheidsplan, ‘Veilig op weg’, opgesteld. Eén onderdeel van dit veiligheidsplan is de inzet van bijkomend begeleidingspersoneel op bussen en trams. Taak van dit begeleidingspersoneel is het helpen en begeleiden van reizigers, met als voornaamste doelstelling de veiligheidsbeleving van zowel reizigers als personeel van De Lijn verbeteren.

Begin april 2007 start De Lijn een proefproject op in Gent en Antwerpen waarbij telkens 10 extra begeleiders op het voertuig worden ingezet. Deze personen (‘begeleiders’) maken deel uit van het personeel van De Lijn.

De belangrijkste onderzoeksvraag van deze studie is:

– Heeft het inzetten van bijkomend begeleidingspersoneel op bus of tram een effect op het veiligheidsgevoel van de reiziger?

5


Om na te gaan of het inzetten van extra begeleiders op voertuigen van De Lijn een impact heeft op het veiligheidsgevoel van de reiziger is het onderzoek ingedeeld in een pretest en een posttest.

– De datacollectie van de pretest vindt plaats vóór de opstart van het proefproject.

– De datacollectie van de posttest vindt plaats minstens één maand na invoering van het proefproject.

Methodologie

7

Methodologie

Om na te gaan of het inzetten van extra begeleiders op voertuigen van De Lijn een impact heeft op het veiligheidsgevoel van de reiziger is het onderzoek ingedeeld in een pretest en een posttest.

– De datacollectie van de pretest vindt plaats vóór de opstart van het proefproject.• Veldwerkperiode: 20 – 31 maart 2007

– De datacollectie van de posttest vindt plaats minstens één maand na invoering van het proefproject.

8

Methodologie

De interviews worden uitgevoerd via face-to-face interviews op het voertuig of aan bus- of tramhaltes van De Lijn aan de hand van PAPI (Paper And Pencil Interviewing).

Respondenten worden gerekruteerd aan de halte of op het voertuig van De Lijn.

Rekruteringsvoorwaarden:

– In de voorbije maand minstens één verplaatsing hebben gedaan met de specifiek bus- of tramlijn ;

– niet actief zijn in “gevoelige” sectoren ;– minimum 16 jaar oud zijn.

9

Methodologie

De interviews zijn gebeurd op bus- en tramlijnen in Antwerpen en Gent waarop het proefproject zal lopen. In Antwerpen loopt het proefproject enkel op specifieke lijnen, in Gent loopt het project over het ganse stadsgebied. Voor deze studie zijn voor Gent een aantal drukbezette lijnen geselecteerd waarop de datacollectie gebeurt.De interviews zijn gelijkmatig gespreid over deze lijnen (zie verder).

– Antwerpen:

• Lijn 6/34 (Antwerpen zuid – Borgerhout – Berchem-Zuid)

• Lijn 9 (Antwerpen Berchem (Fruithoflaan) – Rijnkaai)

• Lijn 23 (Antwerpen Luchtbal – Zuid (Waalse Kaai))

– Gent:

• Lijn 3: Mariakerke Post – Gentbrugge Meersemdries

• Lijn 5: Zwijnaarde Hekers – Van Beverenplein

• (Tram)lijn 4: Sint-Pietersstation – Gentbrugge Moscou

• (Tram)lijn 1: Flanders Expo – Evergem

10

Methodologie

Er werden quota gehanteerd op leeftijd geslacht en type vervoerbewijs (cfr. infra bij de sociodemografische gegevens van de steekproef).

De interviews zijn gespreid over vier momenten van de dag:

– Piek (‘s morgens & ‘s avonds): 30% van de interviews

– Dal overdag: 20%

– Dal avond (va 19u.): 20%

– Weekend: 30%

Sociodemografische gegevensen reisgedrag

12

Sociodemografische gegevens (1)

Total sample

Piek morgen

Dal overdag Piek avond Dal avond Weekend

Basis: Totale steekproef (569) (62) (134) (97) (100) (174)

Jonger dan 25 28% 37% 26% 30% 23% 27%

Tussen 26 & 64 51% 53% 45% 52% 60% 49%

65+ 22% 10% 29% 19% 17% 24%

Gemiddelde leeftijd 43,3 38,7 46,8 41,3 42,1 44,3

Man 41% 36% 42% 29% 54% 43%

Vrouw 59% 65% 58% 71% 47% 57%

Lijn 6 of Lijn 34: Antwerpen Zuid - Borgerhout - Berchem - Antwerpen Zuid

14% 13% 14% 19% 15% 10%

Lijn 9: Berchem (Fruithoflaan) - Rijnkaai 16% 23% 19% 9% 18% 14%

Lijn 23: Luchtbal - Waalse Kaai 14% 16% 16% 10% 10% 15%

Lijn 3: Mariakerke Post - Gentbrugge Meersemdries 14% 10% 11% 17% 15% 17%

Lijn 5: Zwijnaarde Hekers - Van Beverenplein 15% 10% 12% 18% 14% 17%

(Tram)lijn 4: Sint-Pietersstation - Gentbrugge Moscou 14% 15% 10% 14% 13% 17%

(Tram)lijn 1: Flanders Expo - Evergem 13% 15% 16% 13% 16% 9%

% % % % % %

An

twer

pen

Gen

t

13

Sociodemografische gegevens (2)

Total Sample

Totaal Antwerpen Totaal Gent

Basis: Totale steekproef (569) (247) (320)

Jonger dan 25 28% 23% 32%

Tussen 26 64 51% 52% 50%

65+ 22% 26% 19%

Gemiddelde leeftijd 43,3 46,5 41,1

Man 41% 36% 46%

Vrouw 59% 64% 55%

Lijn 6 of Lijn 34: Antwerpen Zuid - Borgerhout - Berchem - Antwerpen Zuid

14% 32% NA

Lijn 9: Berchem (Fruithoflaan) - Rijnkaai 16% 37% NA

Lijn 23: Luchtbal - Waalse Kaai 14% 32% NA

Lijn 3: Mariakerke Post - Gentbrugge Meersemdries 14% NA 25%

Lijn 5: Zwijnaarde Hekers - Van Beverenplein 15% NA 26%

(Tram)lijn 4: Sint-Pietersstation - Gentbrugge Moscou 14% NA 25%

(Tram)lijn 1: Flanders Expo - Evergem 13% NA 24%

%% %

An

twer

pen

Gen

t

14

Gebruiksfrequentie van tram of bus in de afgelopen maandUitgesplitst volgens stad

1:Dagelijks 2:Meerdere keren per week

3:Ongeveer één keer per week 4:Meerdere keren per maand

5:Ongeveer één keer per maand 6:Geen enkele keer de voorbije maand

8% 7% 9%

12% 12% 11%

12%9%11%

27%35%30%

41%37%39%

20%

40%

60%

80%

100%

Total Sample

n=569

Totaal Antwerpen

n=246

Totaal Gent

n=321

15

Gebruiksfrequentie van tram of bus in de afgelopen maandUitgesplitst volgens piek of daluren

Total sample

Piek morgen



Dagelijks 39% 61% 40% 45% 43% 25%

Meerdere keren per week 30% 21% 37% 25% 31% 32%

Ongeveer één keer per week 11% 11% 8% 8% 9% 16%

Meerdere keren per maand 12% 3% 10% 12% 12% 16%

Ongeveer één keer per maand 8% 3% 5% 9% 6% 12%

Geen enkele keer de voorbije maand NA NA NA NA NA NA

% % % % % %

16

Type vervoerbewijs bij het reizenUitgesplitst volgens stad

Biljet Lijnkaart Abonnement Gratis

22%28%25%

45%45%

46%

21% 19% 22%

10%9%9%

20%

40%

60%

80%

100%

Total Sample

n=570

Totaal Antwerpen

n=247

Totaal Gent

n=321

17

Type vervoerbewijs bij het reizenUitgesplitst volgens piek- of daluren

Total sample

Piek morgen



Biljet 9% 5% 8% 11% 10% 10%

Lijnkaart 21% 27% 18% 21% 22% 20%

Abonnement 45% 55% 41% 51% 51% 40%

Gratis 25% 13% 33% 18% 18% 31%

% % % % % %

Tevredenheid over aspecten

19

Tevredenheid over specifieke aspecten van tram/busTotale steekproef

Het comfort op deze bus of tram.

De netheid op deze bus of tram.

Het gevoel van veiligheid op deze bus of tram.

Het aantal beschikbare zitplaatsen op deze bus of tram.

Het gevoel van veiligheid aan de bus- of tramhalte waar u op- of afstapt

De vriendelijkheid van het personeel van De Lijn op bus of tram (vb. chauffeur, controleur, …)

Het rijgedrag van de bus- of tramchauffeur

Het aantal medewerkers van De Lijn dat aanwezig is op bus of tram

Helemaal niet tevreden Eerder niet tevreden

Eerder tevreden Tevreden

Zeer tevreden

3%

1%

3%

2%

3%

2%

3%

1%

12%

8%

8%

5%

15%

7%

15%

7%

26%

22%

19%

17%

28%

15%

19%

15%

50%

54%

48%

55%

49%

56%

47%

64%

10%

14%

23%

21%

15%

20%

8%

15%

20% 40% 60% 80% 100%

V7. Kan u mij zeggen hoe tevreden u bent over elk van deze zaken specifiek voor deze bus of tramlijn?

20

Tevredenheid over specifieke aspecten van tram/busUitgesplitst volgens piek- en daluren

Total sample

Piek morgen



Het comfort op deze bus of tram. 78% 81% 78% 72% 76% 81%

De netheid op deze bus of tram. 55% 60% 55% 46% 56% 57%

Het gevoel van veiligheid op deze bus of tram. 76% 79% 80% 66% 73% 79%

Het aantal beschikbare zitplaatsen op deze bus of tram. 64% 73% 65% 51% 61% 70%


76% 79% 78% 73% 71% 78%


71% 79% 74% 70% 61% 71%

Het rijgedrag van de bus- of tramchauffeur 69% 73% 70% 60% 64% 74%


59% 65% 59% 54% 55% 62%

% %% %% %


21

Tevredenheid over specifieke aspecten van tram/busUitgesplitst volgens stad

Total Sample

Totaal Antwerpen

Totaal Gent Gent Bus Gent Tram

Basis: Totale steekproef (570) (247) (321) (164) (157)

Het comfort op deze bus of tram. 78% 79% 77% 77% 78%

De netheid op deze bus of tram. 55% 56% 53% 43% 64%

Het gevoel van veiligheid op deze bus of tram. 76% 79% 74% 73% 75%

Het aantal beschikbare zitplaatsen op deze bus of tram. 64% 76% 55% 58% 51%


76% 77% 75% 75% 74%


71% 79% 64% 70% 58%

Het rijgedrag van de bus- of tramchauffeur 69% 66% 71% 70% 71%


59% 69% 51% 55% 47%

% %%% %


22

Belangrijkste reden voor ontevredenheid over veiligheidUitgesplitst volgens stad

Total Sample


(A) (B)% % %

Basis: Respondenten die 'eerder tevreden' of niet tevreden zijn over het veiligheidsgevoel op bus/tram(125) (48) (77)

De aanwezigheid van andere reizigers bij wie men zich ongemakkelijk voelt 43% 29% 52%A

Er is vaak te veel volk op de bustram. 14% 17% 13%

Vandalisme op bustram 10% 8% 10%

onaangename chauffeurs: enerverend. rijden bruusk... 10% 23%B 1%

Er is te weinig controle op de bustram 5% 6% 4%

Er is te weinig personeel van De Lijn 4% 0% 7%

De bustram is niet proper (veel rommel op de grond) 2% 4% 0%

Er is vaak weinig volk op de bustram. 2% 0% 3%

algemeen gevoel 2% 0% 3%

druk verkeer 2% 2% 1%

jongeren die aanwezig zijn 's avonds 2% 4% 0%

vooral 's avonds is er een onveiligheidsgevoel 2% 0% 3%

V8. Waarom bent u niet tevreden over het gevoel van veiligheid op deze bus of tram?

23

Belangrijkste reden voor ontevredenheid over veiligheidUitgesplitst volgens piek- en daluren

Total sample

Piek morgen

Dal overdag

Piek avond Dal avond Weekend

(A) (B) (C) (D) (E)% % % % % %

Basis: Respondenten die 'eerder tevreden' of niet tevreden zijn over het veiligheidsgevoel op bus/tram

(125) (11) (26) (30) (23) (35)

De aanwezigheid van andere reizigers bij wie men zich ongemakkelijk voelt 43% 27% 27% 40% 57%B 54%B

Er is vaak te veel volk op de bustram. 14% 18% 27%DE 17% 9% 6%

Vandalisme op bustram 10% 9% 15% 7% 13% 6%

onaangename chauffeurs: enerverend. rijden bruusk... 10% 18% 12% 7% 9% 9%

Er is te weinig controle op de bustram 5% 18% 8% 0% 0% 6%

Er is te weinig personeel van De Lijn 4% 9% 0% 7% 0% 6%

De bustram is niet proper (veel rommel op de grond) 2% 0% 0% 0% 0% 6%

Er is vaak weinig volk op de bustram. 2% 0% 4% 3% 0% 0%

algemeen gevoel 2% 0% 0% 3% 0% 3%

druk verkeer 2% 0% 0% 3% 4% 0%

jongeren die aanwezig zijn 's avonds 2% 0% 4% 0% 0% 3%

vooral 's avonds is er een onveiligheidsgevoel 2% 0% 4% 3% 0% 0%

V8. Waarom bent u niet tevreden over het gevoel van veiligheid op deze bus of tram?

24

Onveiligheidsgevoel op bus of tramMoment op de dag wanneer men zich onveilig voelt

V11. Heeft u zich de voorbije maanden al eens minder veilig gevoeld op een bus of tram van De Lijn?

Totale steekproef

Totaal Antwerpen

Totaal Gent

Enkel op deze bus-of tramlijn

Ook op andere bus- of tramlijnen

Op een andere bus- of tramlijn

42% 33% 52%

23% Ja

25% Ja

21% Ja

26% 27% 26%

32% 40% 23%

Op een weekdag

In het weekend

Zowel op een weekdag als in het weekend

64% 75% 54%

18% 10% 25%

19% 15% 22%

‘s Morgens

Overdag

‘s Avonds

7% 7% 8%

34% 42% 26%

59% 52% 66%

25

Onveiligheidsgevoel op de bus of tram van De LijnPlaats op moment van onveiligheidsgevoel

Total Sample Totaal Antwerpen Totaal Gent

% % %Basis: Respondenten die zich de voorbije maanden onveilig gevoeld hebben

(129) (62) (66)

Achteraan in bus of tram 43% 44% 41%

Vooraan in bus of tram 14% 16% 12%

Aan de tram- of bushalte 6% 3% 9%

In het midden van de tram 5% 7% 3%

In de tweede wagen van een gekoppelde tram 2% 2% 3%

Aan de uitgang 2% 3% 2%

(enkel in Antwerpen) Aan een halte in de metro 1% 2% 0%

Dit was niet op een specifieke plaats in bus of tram 27% 23% 32%

V15. Toen u zich minder veilig voelde was dit dan vooral op een specifieke plaats in bus of tram?

Maatregelen om het onveiligheids-gevoel te verhogen

27

Maatregelen om veiligheidsgevoel te verhogenTotale steekproef

Reizigers vooraan laten opstappen.

Extra begeleiders van De Lijn op bus of tram

Veilig rijgedrag van de chauffeur van bus|tram.

Een vriendelijke houding van het personeel van De Lijn op bus of tram (vb. chauffeur, controleur, …)

Nettere bussen|trams.

Meer beschikbare zitplaatsen op bus of tram.

Betere inrichting van de bus- of tramhaltes.

Geen idee

Zal het veiligheidsgevoel niet versterken

Zal het veiligheidsgevoel beetje versterken

Zal het veiligheidsgevoel versterken

6%

3%

3%

3%

5%

3%

8%

41%

33%

38%

19%

25%

21%

36%

35%

38%

28%

34%

38%

41%

36%

19%

26%

25%

35%

33%

44%

27%

20% 40% 60% 80% 100%

V16. Zou u kunnen aangeven in welke mate deze ingreep/maatregel volgens u het veiligheidsgevoel bij de reiziger kan verbeteren?

28

Maatregelen om veiligheidsgevoel te verhogenUitgesplitst volgens piek- of daluren

Total sample

Piek morgen


Basis : Totale steekproef (568) (62) (133) (97) (100) (174)

Reizigers vooraan laten opstappen. 54% 58% 56% 47% 45% 59%

Extra begeleiders van De Lijn op bus of tram 78% 84% 80% 70% 77% 81%

Veilig rijgedrag van de chauffeur van bus|tram. 70% 77% 71% 66% 60% 76%


76% 77% 77% 69% 73% 80%

Nettere bussen|trams. 61% 57% 58% 69% 52% 64%

Meer beschikbare zitplaatsen op bus of tram. 64% 66% 57% 67% 57% 70%

Betere inrichting van de bus- of tramhaltes. 53% 50% 52% 44% 58% 58%

% %% %% %


29

Maatregelen om veiligheidsgevoel te verhogenUitgesplitst volgens stad

Total Sample

Totaal Antwerpen

Totaal Gent Gent Bus Gent Tram

Basis : Totale steekproef (568) (247) (319) (164) (155)

Reizigers vooraan laten opstappen. 54% 67% 44% 48% 39%

Extra begeleiders van De Lijn op bus of tram 78% 81% 76% 77% 75%

Veilig rijgedrag van de chauffeur van bus|tram. 70% 80% 63% 69% 56%


76% 82% 71% 73% 69%

Nettere bussen|trams. 61% 65% 57% 56% 58%

Meer beschikbare zitplaatsen op bus of tram. 64% 67% 61% 60% 62%

Betere inrichting van de bus- of tramhaltes. 53% 55% 52% 53% 50%

% %%% %


Perceptie van verandering

31

Recente veranderingen op de bus/tramUitgesplitst volgens stad

Ja Nee

88%89%88%

12% 11% 12%

20%

40%

60%

80%

100%

Total Sample

n=569

Totaal Antwerpen

n=247

Totaal Gent

n=320

V9. Heeft u de indruk dat er in vergelijking met een maand geleden iets veranderd is op de bus of tram?

32

Recente veranderingen op de bus/tramUitgesplitst volgens piek en daluren

Total sample

Piek morgen



Ja 12% 13% 8% 10% 9% 17%

Nee 88% 87% 93% 90% 91% 83%

% % % % % %

V9. Heeft u de indruk dat er in vergelijking met een maand geleden iets veranderd is op de bus of tram?

33

Gepercipieerde veranderingen op bus/tram Uitgesplitst volgens stad

Total Sample


(A) (B)% % %

Basis: respondenten die aangeven dat iets veranderd is op bus/tram (66) (27) (38)

de routes zijn veranderd 12% 11% 13%

nieuwe bussen-trams ingezet 11% 19%B 5%

er komen meer lijnwerkers 9% 4% 13%

de uren zijn veranderd 8% 7% 8%

bus is niet meer te laat. meer op tijd 6% 0% 11%

dat ze soms niet op tijd komen 6% 7% 5%

de bushaltes zijn verplaatst 6% 7% 5%

kortere wachttijden. 6% 11% 3%

andere procedure voor aankoop ticket 5% 4% 5%

er is een bus tussenuit: minder frequente regeling 5% 7% 3%

meer controle 5% 7% 3%

V10. Wat is er volgens u veranderd op bus of tram in vergelijking met een maand geleden?

34

Waarnemen van extra begeleiders op de tram/busUitgesplitst volgens stad

Ja Nee

62%61%62%

38% 39% 38%

20%

40%

60%

80%

100%

Total Sample

n=567

Totaal Antwerpen

n=246

Totaal Gent

n=319

V11. Bent u al eens meegereden met een bus of tram waarop extra begeleiders van De Lijn aanwezig waren?

35

Waarnemen van extra begeleiders op de tram/busUitgesplitst volgens piek en daluren

Total sample

Piek morgen


Basis : Totale steekproef (567) (62) (133) (97) (100) (173)

Ja 38% 42% 33% 38% 38% 40%

Nee 62% 58% 67% 62% 62% 60%

% % % % % %

V11. Bent u al eens meegereden met een bus of tram waarop extra begeleiders van De Lijn aanwezig waren?

36

Belangrijkste rol van de extra begeleiders op tram/busUitgesplitst volgens stad

Total Sample


(A) (B)% % %

Basis: totale steekproef (554) (245) (307)

Toezicht houden 22% 22% 22%

Veiligheidsgevoel op tram en bus verhogen 19% 20% 17%

Het helpen van reizigers 10% 12% 8%

Zorgen dat er geen problemen zijn op tram en bus 9% 10% 9%

Controle vervoerbewijzen 8% 7% 9%

Optreden/bemiddelen bij problemen 8% 3% 12%A

Reizigers beschermen voor geweld en diefstal 3% 4% 3%

Reizigers begeleiden 3% 4% 2%

Er voor zorgen dat reizigers doorschuiven 2% 1% 3%A

Geen idee 9% 9% 9%

V18. Wat is volgens u de rol van deze extra begeleiders op bus of tram?

37

Belangrijkste rol van de extra begeleiders op tram/busUitgesplitst volgens piek- en daluren

Total sample

Piek morgen

Dal overdag

Piek avond Dal avond Weekend

(A) (B) (C) (D) (E)% % % % % %

Basis: totale steekproef (554) (61) (132) (93) (97) (170)

Toezicht houden 22% 26% 20% 29%E 24% 17%

Veiligheidsgevoel op tram en bus verhogen 19% 16% 20% 19% 16% 20%

Het helpen van reizigers 10% 7% 11% 4% 7% 15%ACD

Zorgen dat er geen problemen zijn op tram en bus 9% 15%E 8% 13%E 9% 7%

Controle vervoerbewijzen 8% 8% 6% 10% 7% 10%

Optredenbemiddelen bij problemen 8% 2% 8%A 7% 9%A 9%A

Reizigers beschermen voor geweld en diefstal 3% 5% 4% 0% 1% 5%D

Reizigers begeleiden 3% 2% 4% 4% 2% 1%

Er voor zorgen dat reizigers doorschuiven 2% 2% 2% 1% 2% 3%

Geen idee 9% 12% C 11%C 4% 12%C 7%

V18. Wat is volgens u de rol van deze extra begeleiders op bus of tram?

38

Gevoel van veiligheid bij aanwezigheid begeleidersUitgesplitst volgens stad

veel veiliger dan anders een beetje veiliger dan anders

niet meer of minder veilig dan anders minder veilig dan anders

1%0%1%

32%27%

36%

38%40%

37%

26%32%29%

20%

40%

60%

80%

100%

Total Sample

n=567

Totaal Antwerpen

n=245

Totaal Gent

n=320

V19. In welke mate voelt u zich veiliger als er extra begeleiders van De Lijn op bus of tram aanwezig zijn?

39

Gevoel van veiligheid bij aanwezigheid begeleidersUitgesplitst volgens piek en daluren

1:veel veiliger dan anders 2:een beetje veiliger dan anders

3:niet meer of minder veilig dan anders 4:minder veilig dan anders

2%3%1%

32%32%27%

36% 33%28%

44%38%37%

41%31%

35%

24%36%33%

23%36%

29%

20%

40%

60%

80%

100%

Total sample

n=567

Piek morgen

n=62

Dal overdag

n=133

Piek avond

n=97

Dal avond

n=101

Weekend

n=172

V19. In welke mate voelt u zich veiliger als er extra begeleiders van De Lijn op bus of tram aanwezig zijn?

Vragen?

Thierry Meerschaert

Synovate NV

Rooigemlaan 2 bus 4

9000 Gent

België

Tel +32 (0) 9 216 22 22

Fax +32 (0) 9 216 22 23

E-mail [email protected]

Documents

Evaluatie proefproject 2 e man op het voertuig Beschrijvend rapport resultaten pretest Voorbereid voor De Lijn 11 april 2007 Studienummer: 07268