361
) ري ز ج ل ا ن ب ا( ی ك ه ێش وهي پ ه لێكدان] kurdish – وردي ك ردي ك[ سان ح ی+ ئ ورهان ب ن ب الدوهي ه ون چ ێدا پ: ز ی عهر ر ی8 ن سا وان ی; ت س پ

لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

  • Upload
    others

  • View
    9

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

لێكدانه وه ی پێشه كی ) إبن الجزري (] kurdish – كردي – كوردی [

الدین بورهان ئیحسان

پشتیوان سابیر عه زیز :پێداچونه وه ی

2011 - 1432

Page 2: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

﴾ الجزرية المقدمة شرح ﴿« الكردية » باللغة

الدين برهان إحسان

عزيز صابر بشتيوان مراجعة:

2011 - 1432

Page 3: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

Page 4: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيشةكى مامؤستا دلير طةرميانى

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

خFFير على السFFالم و والصFFالة العFFالمين، رب لله الحمدأجمعين. وصحبه آله على و محمد الله خلق

بةريزم براى بةهةولى ثيداضوونةوةم خويندنةوةو ثاش كة بFFةوةى بFFووم خؤشFFحال الدين، برهان إحسان مامؤستا

لة خFFؤى برايFFانى كارى توانيبيتى طةورة خواى يارمةتى بة برازينيتFFةوةو، زيFFاتر قورئانFFدا خويندنFFةوةى جFFوان بFFوارى خFFوا بةيارمFFةتى هFFةبووبيت بFFوارةدا لةو بؤشاييةك ئةطةر بةنFFFFدة راى بة كة نووسFFFFينةكةى بة كردبيتFFFFةوة ثFFFFرى

بFFةو ثيويسFFتيان زانسFFتة ئFFةو قوتابيFFانى و مامؤسFFتايان هةلبFFذاردنى بFFةهيزيى لة نووسFFينةكةى بةهيزيى كتيبةيةو،

كFؤن مةنهFةجى كة (ةالجزري إبن) بةناوبانطةى مةتنة ئةو بFFراى بةراسFFتى قيرائاتFFة، مةشFFايخى لة زؤريك تFFازةى و

بFFFFدات ليكدانةوةية ئFFFFةو مFFFFافى توانيويFFFFةتى بFFFFةريزم و نFةكردووة فةرامؤش طرنطى شتيكى هيض بةشيوةيةك و مةلةل تووشى خوينةر نةكردووةتةوة دريذى ئةوةندةش

كFFFFورتى ئةوةنFFFFدةش هFFFFةروةها بكFFFFات، مانFFFFدووبوون ئFFFةوةى و، نFFFةدابيت بابةتFFFةكانى مFFFافى نةكردووةتFFFةوة

بFFةهيزى و رازاندووةتFFةوة نووسFFينةى ئFFةم باسة شFFايةتى بة بابةتةكFFFةى كFFFردنى ثالثشت و طةرانFFFةوة بة كFFFردووة

يةكةم خوا بؤ سوثاس زانستة، ئةو زانايانى طةورة قسةى لةسFFةر مةنهFFةجى شيوةيةكى بة كوردى زمانى بة كتيبيكة

ئFFةو تةجويد زانايFFانى ليكدانFFةوةى و نووسFFين شFFيوازىFFرى ثاداشFFتى طFFةورة خFFواى ليكداوةتFFةوة، مةتنFFةى خي خزمFFةت زيFFاتر بؤ ببةخشFFيت ثى بFFةردةواميى و بداتFFةوة بة ثةيوةسFFتن زانسFFتانةى ئFFةو و ثFFيرؤز قورئFFانى كFFردنى

آمين.قورئانةوة...

Page 5: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيشةكى د.ديارى أحمد

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

أحمد دلير محمد

للقراءات الجامع عشرة األربع

الرحيم الرحمن الله بسم... الله رسول على والسالم والصالة لله، الحمد

FFدا طوماني زانست ثFFيرؤزترين و بFFةرزترين كة نية تي بؤ طةورةية خFFواي وتFFةي كة ثيرؤزة، قورئاني زانستةكاني

خويندنFFةوة ضFFاك زانسFFتي بةنFFدةكاني.. لةوزانسFFتانةش هFFةموو لةسFFةر زانايانFFةوة بFFةالي كة قورئانFFة، )تجويFFد(ي

بخوينيتFFةوة.. )تجويFFد(ةوة بة قورئFFان واجبة موسFFلمانيك (يةكةشينظFFFري) لةزانسFFFتة شFFFارةزابوون ضي ئةطFFFةر كيفايةيFFة( فFFةرزي )واتة نFFةبيت واجب هFFةموويان لةسFFةر

زانست. تري بةشةكاني هةموو وةكو كFFوردي طFFةلي فFFةخري مايFFةي ئFFةوةي لةطFFةل

( لةحجة) و تةجويد يFFFةكي ذمFFFارة زانFFFاي كة موسFFFلمانةFFةي( الجFFزري إبن القFFراء شمس) قورئاندا (ىقراءات) رول

بؤ ئيسFFالم بةنرخةكFFةي ديارية بؤ بةوةفايةيFFة، طةلة ئFFةمFFذووي.1)قورئانة( كة طةلةكةيان بؤ ثيشFFينمان ثFFيرؤزي مي

شFFانازية.. بFFةالم مايFFةي و، نFFوورة ثFFر قورئFFان خزمFFةتي بة نFFFاوبنريت خؤيFFFةتي -كةحFFFةقي دوايFFFدا لةسFFFةدةكاني

لة وقةتيسFFمان راوةسFFتان دواكFFةوتن- يFFان سFFةدةكاني رؤشFFنبيري( كة و )مFFاددي شارستانيةت ئاستةكاني هةموو

/ د.محمد التأريخ عبر الكرد لمشاهير الكبرى الموسوعةبروانة: 1.120ص ،4/ ج الكردي الصويركي علي

Page 6: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دوواوة بFFFFةرةو كورديشFFFFةوة بة ئيسFFFFالم، ئوممFFFFةتيرؤيشتوون..

FFFذوومان ي(تيمية إبن) وةكو كFFFوردي كةلFFFةثياوي مي (إجتهاد) )فقة( و تازةكةرةوةي كةنموونةي تياهةلكةوتووة

بنFFةما بى كردنFFةوةي ( والساييتقليد) كؤتي لة دةرضون و ثيشةوايانى بةناو دواكةوتوويدا، سةدةكاني لة بووة.. بةالم

بآ حاشFFيةكانةوة، حاشFFيةي بة كFFردووة خFFةريك خؤيان دين (ة! بةهFFةماندليل) ديني دينةكةيان ( كةدليل) بة بايةخدان ضووندا بةرةودوا سالةكاني لة قورئاندا بواري لة شيوةش

خزمFFFFةتي لة دةكFFFFريت بFFFFةدي زؤر ثشتطويخسFFFFتنيكيFFبيكي تFFةنها ليهFFاتبوو واي قورئFFان قورئانFFدا.. تةنانFFةت كتي

نFFابيت و، موبFFارةكي بؤ دابFFنريت ثFFةرؤدا لFFةناو و ثيرؤزبيت (كFافر) كةسة ئFةو نFةك بكFFريت ئايةتFةكان راظFFةي باسي

( لةالعلم طالب) شFFFةرعيش قوتابيFFFاني بيت!! تةنانFFFةت رةضFFاوى و زؤردةكFFةن هةلةيFFةكي خويندنFFدا قورئان كاتي

ناكريت. قورئان خويندنةوةي ضاك بنةماكاني دةسFFتثيكردن لةطFFةل دواييFFةدا، لةم خوا بؤ سوثاس

طةرانFFFFةوةي و ئيسFFFFالمي رابFFFFووني وطةشةسFFFFةندنيFFFةكاني و، ئيسFFFالم بة طرنطيFFFدان بFFFةرةو ميللFFFةت رؤل

ئةسFFلي و هFFزر و، ذيFFان بةرنامFFةي وةكو مامةلFFةكردنى بة درا طFFFFFرنطي ضFFFFFؤن شارسFFFFFتانيةت.. هFFFFFةروةكو

بة دراوة FFFF زؤر تا كFFFةم FFFF طFFFرنطيش تFFFر، زانسFFFتةكاني نFFةبووة، ثيويسFFتدا لةئاسFFتي بFFةالم قورئFFان، زانسFFتةكاني

بة دان طFFرنطي )ئFFةدا( و و قيرائFFات زانسFFتي بةتايبFFةتي كة قورئانة ئFFFFةم سةرضFFFFاوةي بؤ نةثضFFFFراو سFFFFةنةدي بيت(.. ضFFونكة لةسFFةر خFFواى )دروودى خواية ثيغةمبةري

ضFFةند خويندنFFةوةي ريي لة تFFةنها بشFFيت زانستيك ئةطةر قورئFFFان ضFFFؤنيتي ئFFFةوا بكFFFةويت، دةست كتيبيكFFFةوة

Page 7: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لFFFةريي دةبيت بFFFةلكو ناشFFFيت، هFFFةرطيز خويندنFFFةوة خويندنFFةوةي كةبنFFةماكاني بيت شFFارةزاوة مامؤسFFتايةكى

ماموسFFFFFتايةكةوة لFFFFFةدةمي بةراسFFFFFتةوخؤ قورئFFFFFاني خFFFوا ثيغةمبFFFةري دةطاتة تا شFFFيوةية بFFFةو وةرطرتFFFبيت،

بيت( .. لةسةر خواى )درودى دانراوة كتيبيك ضةند كوردي بةزماني ئةوةي لةطةل

لة دةكFFريت، بFFةدي ئFFةوة بةالم تةجويد، زانستي دةربارةي تFFةواوي شFFارةزاييةكي خFFؤي نوسFFةرةكةي كة زؤريانFFدا،

نFFةبيت.. زؤر ثراكتيكيشي و، زانسFFتيةكة مFFاددة لة نFFةبيتFFرانيكي هFFةر دةضFFيت لFFةوة عةرةبيFFةكان دانFFراوة وةرطي

كةم زورة.. بةالم سووديشيان كة ئةوةي بووبيت! لةطةل كتيبFFFFةي ئFFFFةم بةثيضFFFFةوانةي ثيوةديFFFFارة، كوريFFFFان و

نوسFFيويةتي.. كة إحسان كاك بةريز براي كة بةردةستمان و، قورئFFان خويندنةوةي لة هةية باشي شارةزاييةكي خؤي

شFFارةزايانةوة دةمي لة و، نةثضFFراوة سFFةنةدي خFFاوةني بناغةيFFةكي لةسFFةر كتيبةكFFةي وةرطرتووة.. بؤية قورئاني

لةوةي جطة و تيداية.. ئةمة زؤري زانياري و نوسراوة ثتةو بFFةكارهيناوة ثيكراوي متمانة و طرنط سةرضاوةي زؤر كةبابةتةكةدا. لة

قوتابيFFاني و شارةزايان بؤ زياتر كتيبة ئةم راستيدا لة لي خFFؤي سFFوودي رؤشFFنبيريك هFFةموو بFFةالم شFFةرعية،

كFFوردي زمFFاني بة ئيسFFتا تا بليم دةتFFوانم وةردةطFFريت، بة دةيانFةويت كة ئةوانFةي نيFFة.. بؤ دانFراوة ئFةم نموونةي بكFFةن، خFFةتم شFFارةزا مامؤستايةكي الي قورئان دروستي

بؤي.. بطةرينةوة طرنطة زؤر بFFراي لة جوانة كFFارة ئFFةم طFFةورة خFFواي لة داوكارم

قيامةتي. تويشووي بيكاتة و وةربطريت نووسةراسماعيل احمد دياري د.

Page 8: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

طريق من العشر للقراءات الجامع والدرة الشاطبية

Page 9: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيشةكى نووسةر

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

321 وجعل األرض السFFFFFFFماوات خلق الFFFFFFFذي لله الحمد والصFالة يعFدلون، بFربهم كفFروا الFذي ثم والنور الظلمات آله وعلى محمد سFFFيدنا المهFFFداة، الرحمة على والسFFFالمأجمعين. أحبابه و وأتباعه وأصحابه

و بFFFةجوانى قورئFFFان كةسFFFةى ئFFFةو بؤ خؤشFFFبةختى لةطةلدا رؤذى و شةو ساتةكانى و، دةخوينيتةوة دروستى

بة دةبيت قيامةتدا رؤذى لة قورئان ضونكة دةبات، بةسةر :فةرمووي''ةتى () ثيغةمبةر وةكو خوينةرانى، بؤ تكاكار

.1اصحابة...( في القيامة يوم يشفع القرآن )أن لة يFFةكيك قورئانFFدا-وةكو لةسFFايةى ذيFFان لةراسFFتيدا

نيعمةتيكة طةورةيFFة، دةفةرمويت-: نيعمةتيكى خواناسان تةمFFةن نيعمةتيكة ضFFؤنة، نFFازانيت نةيضةشFFتبيت كةسيك

دةكاتةوة. ثاراو ثيسيةك هةموو لة مرؤظ و دةكات ثيرؤز داواى مرؤظايFFFةتى بؤ قورئFFFانيش ثFFFةيامى يةكFFFةم مFFFةزنتر نية زانسFFFتيش (،إقFFFرأ) بFFFوو زانست فيربFFFوونى

–راسFFFتةوخؤ–ضFFFونكة ثFFFيرؤز، قورئFFFانى لةزانسFFFتةكانى يFFةكيك هةيFFة، ثةروةردطارةوة فةرموودةى بة ثةيوةندنى

و تةجويد زانسFFتى قورئFFانيش زانسFFتةكانى طرنطترين لة و بنضFFينة ئFFةو بFFةثيى قورئانة خويندنFFةوةى شFFيوازةكانى

كردووة. دياريان زانستة ئةم زانايانى طةورة بنةمايانةى

و ،249/5 ،257 ،254 أحمد و ،553/1 مسFFلم أخرجه 1 الكFFبرى السFFنن في الFFبيهقي ،38/5-139 الكبFFير في الطFFبرانى

395/2.

Page 10: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

مةزنة زانسFFتة ئFFةم داخFFة، جيطFFةى كة ئFFةوةى بةالم لFFةم مسولمانان لةبايةخدانى بةركةوتووة كةمى ثشكيكى

ئFFةوةش كوردستانة، مةبةستم بةتايبةتى و خؤمان والتةى شFFايانى نية بواريك ضFFونكة ثاسFFاوة، بى كةمتةرخةميةكى

فFFةرمانى ثFFيرؤز، قورئFFانى ئةوةنFFدةى بيت ثيدان طرنطى لة خFFؤر تيشFFكى لة روونFFترة بارةوة لةم طةورةش خواى

القFFFFرآن ورتل: )فةرمووي'''ةتى كة رؤذدا ناوةراسFFFFتى(.ترتيال

لة شFFيوة باشترين بة هاوةالن خوايية، فةرمانيكى ئةوة لة كة شFFFيوازةى بFFFةو كردبFFFوو، بةرجةسFFFتةيان خؤيانFFFدا

قورئFFFانيش وةرطرتبFFFوو. فيربFFFوونى ( يFFFان) ثيغةمبFFFةر ؤششك و بةهةولFFFFدان دروست و راست بةشFFFFيوةيةكى

رادةوةستيت زانستة ئةو هينانى بةدةست ضونكة دةبيت، بةتايبFFةتى ثيكFFةوة، كردةيةكFFةى و تيFFؤرى اليةنة لةسFFةر

فيركFردنى و مامؤسFتايى رؤلى دةيانFةويت كة بؤئةوانFةى ئFFةوةى سFFةربارى لةسةريان ثيويستة ببينن، موسولمانان بشFFطةرينةوة دةربرن، قورئان ثيتةكانى شيوة بةجوانترين

زانسFFتة-بةتايبFFةتى ئFFةم ثيكراوةكانى متمانة سةرضاوة بؤ هاوضFFةرخةكان زانا هFFةموو ديرينةكان-ضFFونكة سةرضاوة

ليرةشFFةوة دةطFFريت، سةرضFFاوة لةوانةوة زانستةكانيان زمFFانى ضFFونكة دةردةكFFةويت، عFFةرةبى زمFFانى طFFرنطى

لة تيطةيشتنمانة ئامرازى واتة موسولمانانة، ئيمةى ئاينيى تيطةيشFFتن بؤ هFFةروةها (،) ثيغةمبةر سوننةتى و قورئان

بةجيهيشتووين، بؤيان زانايان كة نرخانةى بة طةنجينة لةو لFFةذير و، دةكاتFFةوة دووبارة خؤى تر جاريكى زةمانةش وا

ناراسFFFتةوخؤ و راسFFFتةوخؤ هةلمFFFةتى جياجيا ثاسFFFاوى بFFةهيواى دةدريت، ئFFةنجام زمانة ئFFةم لFFةدذى بةضFFرى

و قورئFFان تيطةيشFFتنى لFFةداهاتوودا نةوةيFFةك ثةيFFدابوونى

Page 11: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لة قورسFFتربيت ( بةاليانFFةوة) ثيغةمبFFةر فFFةرموودةكانى ليثرسFFراويتيةكى ئFFةوةش ،سةخت ضيايةكى سةركةوتنى

ئFFFةم موسFFFولمانانى ئةسFFFتؤى سFFFةر دةكةويتة ميذوويية ئيمة هةوالنةى لةو نيازة بى طةورةش خواى سةرةدةمة،

تاقيمFFان بةالم داوة، قورئانةكةى ثاراستنى بةلينى خؤى و، لةسFFFةر ثةرؤشFFFين ئةندازةيFFFةك ض تFFFاكو دةكاتFFFةوة

ئFFFةو بFFFةرووبوومى سFFFةرةتاى مFFFةخابن ئاينةكFFFةمان، و، ثيطةيشFFتوودا تFFازة نFFةوةى لة دةركةوتوون هةوالنةش لة نةشFFارةزايية نFFةدان طFFرنطى دياردةكانى لة يةكيكيشFFرةدا كة مةترسFFيةش ئFFةم خويندنFFدا، قورئFFان دةيخةمة لي

ثيرؤزة قورئانى خويندنةوةى لةراست مةبةستم زياتر روو كةنالFFةكانى و مامؤسFFتايان بؤخوا-هFFةولى ئةطينا-سوثاس

ئFFةمرؤ خزمةتانFFةى ئFFةو سةرجةم و ئيسالمى راطةياندنى غFFةريبى ئةمانة هةموو دةكريت، ثيشكةش ئيسالم بةئاينى

بةرضFFFFFاو بووذانةوةيFFFFFةكى و البFFFFFردووة ئيسFFFFFالميان. هةريمدا موسولمانانى لةنيو وةديدةكريت

بةتايبFFةتى–زانست فيرخوازانى لة داواكارم ليرةشةوة لةريطFFةى زانست وةرطرتFFنى ريبFFازى–ثFFيرؤز قورئFFانى

متمانة ريبFFازيكى ئةوة ضونكة بكةنةوة، زيندوو سةنةدةوةفيربوون. و وةرطرتن بؤ ثيكراوة

بةسFFةرمةوةية طFFةورة خFFواى ضFFاكةى و فةزل منيش بة رةخسFFاندم بؤ خةتمةى يةك خويندنةوةى هةلى بةوةى

( وشFFعبة) ريوايFFةتى هFFةردوو لةسFFةر عاصم قيرائFFةتى دلير )مامؤسFFFتا مامؤسFFFتامان دةسFFFتى ( لةسFFFةرحفص)

طFFةورةكانم ثيشFFةوا دة )أصFFول(ى دواتريش–طةرميانى( كFFردو تFFةواو الصFFغير(يشم )الجمع قؤنFFاغى و خويند لةالى هةشFFتةم جوزئى طةيشتوومةتة الكبير(دا )الجمع لة ئيستا

دةرطFFاى ئFFةوةش (،) ثيغةمبFFةر بؤ نةثضFFراو بةسFFةنةدى

Page 12: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بؤ طرنطFFةى زانستة ئةم ذوورةوةى ضوونة و، كFFردم واال وانة بة و، خويندمFFةوة بةنرخانةى و ثيز بة كتيبة لةو يةكيك

FFك، ضFFةند وتمFFةوة FFبى جاري إبن) (ىالجزرية المقدمة) كتيFFبيت، خFFواى رةحمFFةتى ( بFFووالجFFزري وةكو كتيبة ئFFةم لي

يةكيكة راظةكردنة ئFFةم سFFةرةتاى لة كFFردووة ثيناسةمان و تةجويد زانسFFتى لFFةبوارى كتيبانFFةى ئFFةو باشFFترين لة

بةشFFيوةى نووسFFراون قورئانFFدا خويندنFFةوةى بنFFةماكانى نFFاودارى ثيشFFةوايةكى نووسFFةرةكةى ضFFونكة هFFؤنراوة،

لةسFFةر كFFؤكن راجيFFايى بى هFFةموان كة هةرةطةورةيFFة،–بيت زانسFFتيك زانستيش-هةر بيطومان ئةو، ثيشةوايةتى

هFFةروةكو باشFFترة، وةربطFFيردريت لةسةرضFFاوةكةيةوة و باشFFتر سFFازطار سةرضFFاوةى لة ئاوخواردنFFةوة ضFFؤن

سةرضاوةوة. لة دوورن شوينانةى لةو خؤشترة كؤمةليك رووناكى لةذير طةورةو، خواى بة ثشت بؤية

بة هةلسFFFام هاوضFFFةرخ، و كFFFؤن زانايFFFانى ليكدانFFFةوةى ثFFFاش–هاندةريشم كتيبFFFة، ئFFFةم بؤ شFFFةرحيك نووسFFFينى

موسFFولمانان بيFFنيم ئFFةوةبوو–ثFFةروةردطارم رةزامةنFFدى خFاوةن تةنانFةت و، نFةداوة زانسFتة بةم ثيوستيان بايةخى

قورئFFان نFFازانن بFFةجوانى هةر رؤشنبيرةكانيش و بروانامة جطة ئاطFFان، بى حوكمFFةكانى زؤربFFةى لة و، بخويننFFةوة

بFFوو كFFةبريتى هFFةبوو تFFرم بFFةهيزى هانFFدةريكى لFFةوةش لFFةنيو نةناسFFراوة بةباشى كتيبة ئFFةم ئيسFFتا تFFاكو لFFةوةى

ليكدانةوةيFFFFةكى هيض كFFFFةس و كFFFFورد مسFFFFولمانانىكرابيت. ضاث كة بؤنةكردووة لFFةم تر كتيبيكى هيض و، كتيبة ئةم كة باسيشة شايانى بؤ ناكاتFFFةوة مامؤسFFFتا هFFFةبوونى قFFFةرةبووى زانسFFFتة،

هFFةر بطFFونجيت ئةطFFةر ضFFونكة فيرخFFواز، فيركFFردنى زانسFFتى وةربطFFيردريت، كتيبFFةوة ريطFFةى لة زانسFFتيك

Page 13: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بةتFFةواوى هFFةرطيز قورئFFان خويندنFFةوةى جوان و تةجويد ئةوثFFةرى ليهFFاتوو، مامؤسFFتايةكى بةبى ناخريت بةدةست بيت فيركFFردن سةرضFFاوةيةكى ئةوةية كتيبة لةم هيواشم

بؤ بيت هانFFFدةر بابFFFةتيكى و، قورئFFFان مامؤسFFFتايانى بؤFFوةربطرن سFFوودى و بيخويننFFةوة زانست قوتابيFFانى بة لي .شارةزاتر لةخؤيان كةسانى هاوكارى

قورئFFان فيربFFوونى لFFةكاتى خؤيشFFمةوة لةئFFةزموونى و زانست قوتFFابى : ئFFةىدةليم بنضFFينةكانى بنةماو بةثيى

خةتمةيFFةكى ئFFةوةى ثيش قورئFFان، خويندنFFةوةى جFFوان طFFويطرتنت ليهFFاتوو، مامؤسFFتايةكى لةالى بخوينيت تةواو

كFFFردنى تFFFةواو ثيش لةطFFFةل جيFFFاوازة زؤر قورئFFFان بؤ دةطFFFFرت ئايFFFFةتيك لة طFFFFويت ثيشFFFFتر تؤ خةتمةكFFFFة،

تيدةثةريت، بةطويتدا ثيت ثيت ئيستا بةالم بةسةريةكةوة، نFFزم بؤية دةزانيت، ثيتFFةكانى سFFيفةتى و مةخرةج ضونكة

ثينةكردنى قةلقةلة ثيضةوانةكةى، و بةرز ثيتى كردنةوةى لةسFFةر رانةوةسFFتان ثيضFFةوانةكةى، و قةلقةلة ثيتFFةكانى (صFFفير) ثيتFFةكانى بةسFFةر تيثةربوون (،عمر لن) ثيتةكانى

FFدانى بFFةبى و مينطة كردنFFةوةى كFFورت سFFيفةتة، ئFFةو ثي ئيستا ئةمانة هةموو تر، شتى و خؤيان لةئاستى مةددةكان

من كةهةلFFFةن، دةزانيت ثييFFFان رادةكيشFFFن، سFFFةرنجت موسFFولمانى خوشFFكيكى بFراو هFFةر بؤ ئةوةم دةستةبةرى

شارةزا سيفةتةكان و مةخرةج ئةطةر كة دؤست، قورئان لةسFFةر خويند درووسFFتى بة قورئFFانى خةتمةيFFةكى و، بوو

تFFازة حFFالتيكى بة هةست كارامة مامؤسFFتايةكى دةسFFتى ثينFFةكردووة، هةسFFتى ثيشتر هةرطيز كة خؤيدا، لة دةكات

ئFFFةو بؤ بيت طFFFةورة خFFFواى ديFFFارى لةوانةية شFFFاديةكة بؤ دةكFFات تFFةرخان تةمFFةنى لةساتةكانى بةشيك كةسةى

.قورئان خويندنةوةى جوان

Page 14: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

راست و تةجويد بنFFةماكانى لة ليهFFاتوويى واشFFنةزانى و، روالةتية مةسFFةلةيةكى ثFFيرؤز قورئFFانى خويندنFFةوةى ئFFFةوة وادةزانم بFFFةلكو نFFFةخير، نيFFFة، زؤرى كاريطFFFةرى (تFFدبر) و قورئان لة تينةطةيشتن هؤكارةكانى )يةكيكة( لة

سورةتى مةزنترين لة سوود ضؤن كةسيك ئاخر نةكردنى، وةكو بيخوينيتةوة ثةلة بة كة وةربطريت (الفاتحة) قورئان و تيكFFةل ثيتFFةكانى و، بيت بFFةدواوة طFFورطيكى ئFFةوةى

تFFر، ئايةتFFةكانى ( هFFةروةهاالكرسي آية) يان بكات، ثيكةل زماندا بةسةر وشةكان كردنى تيكةل و كردنة ثةلةثةل ئةو

لة تيرامFFان و وةرطFFرتن سFFوود لة ريطFFرة شFFيوازة، بFFةوواتاكانيدا.

FFدا تةمFFةنى ئFFادةميزاد باشFFتر، لFFةقورئان بيت ضى تي حةسFFFةنى وةكو شFFFيوةيةين بFFFةو ئيمة بFFFةريت، بةسFFFةرFFبيت خFFواى رةحمFFةتى بةسFFرى دةفFFةرمويت: ئFFةى لي

FFك، ضFFةند لة بريFFتيت تؤ ئFFادةميزاد رؤذيكت كة جا رؤذاني ئةطFFةر ضFFووبيت، لFFةنيو هةنFFديكت ئةوةية وةكو تيثFFةرى

و نابFFات زؤر بيطومFFان ضFFوو، لFFةنيو هةنFFديكى كةسيكيشدةضيت. تيا بةجاريك بFFواريكى و زانست هFFةموو لة لةثيشFFترة خواش كتيبى

FFدان، بايFFةخ بؤ تر و فيربFFوون لةطFFةل سFFاتانةش ئFFةو ثي دةضFFيت بةسFFةر ئايةتةكانيFFدا لةبFFةركردنى و تيطةيشFFتن قيامFFةتن رؤذى تFFةرازووى قورسى و ثيرؤزن ساتطةليكى

.إنشاءالله() بابةتة ئFFةم توانيFFبيتم بةسة ئةوةندةم نووسينةشدا لةم

جFFددى هةوليكى كة نووسةران و مامؤستايان بؤ بوروذينمFFرانى و ليكؤلينFFةوة و راظةكردن بؤ ثيبكةن دةست وةرطي

كFFورد مسFFولمانى خوينFFةرى كة سةرضFFاوانةى هةموو ئةو ناويشFFيان بFFةلكو نةبوونFFة، سFFوودمةند لييFFان هFFةر نFFةك

Page 15: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لةراسFFتيدا ضونكة طةورةية، زيانيكى ئةوةش نةبيستووة، و نووسFFين مةزنة بابةتة ئةم كةلةثياوانى و زانايان طةورة

كFFورد طFFةلى بةجيهيشFFتووين، بؤ ناوازةيFFان شFFوينةوارى مFFFFنيش بFFFFووة، بيبFFFFةش ليى ثاسFFFFاودا جؤرةها لFFFFةذير

تFFرم سةرضاوةى ضةندين ثةروةردطار خواى بةثشتيوانىFدا دةرفFFةتى تةمFةن ئةطFFةر بكةم لةسةر كاريان داناوة تي

مابيت.:دةليم و طةورة لةخواى دةثاريمةوة

ثارانFFFةوةى لFFFةنزاو طFFFوى كةسFFFيك ضFFFاكترين ئFFFةى نووسFFينةم لFFةم لFFةوةى بمثFFاريزة دةطFFريت، بةنFFدةكانى بؤئFFةوةى بيت، روثامFFايى و دةركFFردن ناوبانط مةبةسFFتم نةضFFيت، زاية بة ثاداشFFتم و نFFةبيت ثووضFFةل كFFردةوةم

دةكةمFFةوة، (يشالشFFاطبي) طFFةورة ثيشFFةواى السFFايى: دةليم

من أع''ذني س''امع خ''ير يا اللهم ون''اديت مفعال و قوال التسميع فال أج''رني تم''دها األي''ادي منك ي''دي إليك

1 فاخطال بجور أجري

دةليم: لةكؤتايشدا لة زؤريك بؤ طةراومةتFFةوة كورتFFةدا ليكدانFFةوة لFFةم

FFدا، و كFؤن ( لةالجزرية) شFةرحى و تةجويد كتيبFFةكانى نويFFدا قسFFةم لةخؤمةوة نية بواريك بوارةش ئةم كFFردبيت، تي

قسFFةى بؤ بووة طواستنةوة هةر نووسيوة هةرضيم بةلكو بFFةالم هؤنراوةكFFة، ديرةكFFانى راظFFةكردنى لةمFFةر زانايان

ثيشFFةكى راظFFةكردنى و، تةجويد وتنةوةى وانة ئةزموونى-27/ القاضي الفتاح / عبد الشاطبية شرح في الوافي بروانة: 128.

Page 16: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

كورتةيةك دةربارةى(يذياننامةى )إبن الجزر

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لةطةليك رةخساندم بؤ وةرطرتنى كةلك ( هةلىالجزرية) بة و، نووسFFراون بFFارةوة لFFةم سةرضFFاوانةى و كFFتيب لةو

بة سFFFوودانة ئFFFةو داوة هFFFةولم خFFFؤم توانFFFاى طFFFويرةى.بطةيةنم خوينةرم

FFFFةو تووشى ئةطFFFFةر جا لة بFFFFووبيتم نFFFFةثيكان هةل و كردمةوة روون بةرضاوى كةسيك كتيبةكةو، جيطةيةكى

سFFFنط ثFFFةرى بةئFFFةو كردمFFFةوة، راست بؤ هةلةيFFFةكى دةبمFFةوة، ثاشطةز لةهةلةكةم و، وةريدةطرم فراوانيةوة

قFFابيلى كة ئادةميزاديك لة نيم زياتر من لةكؤتاييدا ضونكةهةلةكردنة. أشهد وبحمدك اللهم سبحانك أله أال أستغفرك أنت إال

.أليك أتوب والدين برهان إحسان / موحةممةد باوكى

19/8/2010 كةالر[email protected]

كFFFFورى موحةممFFFFةدى شةمسFFFFةددين ئةبولخFFFFةير كFFورى عFFةلى كFFورى موحةممFFةدى كFFورى موحةممFFةدى

إبن) بة ناسFFراو شFFيرازى، ديمةشFFقى، عومFFةرى، يوسف،.1(الجزري

– سFFوريا سFFنورى لةسFFةر (: ناوضFFةيةكةعمر إبن جزيFFرة) 1 ديجلة روبFFارى دورطةية ئFFةم موسل، باكورى سةرى لةئةو توركيا،

كةنFFدريك دواتر بFFةالم مانFFط، بةشFFيوةى داوة دةورةى الوة يةك لة كFFراو، دروست لةسFFةر ئاسFFتيكى كراو، دروست ترةوة لةاليةكانى

Page 17: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

و بيست لة تFFةراويح نويذى ثاش لة شةممة، شةوى لة بين) طFFةرةكى لة كؤضى (ى751) سالى رمةزانى ثينجى

.بووة دايك لة ديمةشق ( لةالسورين نFFةدةبوو، منFFدالى بFFوو سFFال ضل بوو، بازرطان باوكى

لة ثارايFFةوة زةمزةمFFدا ئاوى لةالى حةج بؤ رؤيشت كاتيكثيببةخشيت. زاناى كوريكى كة طةورة خواى

ثةروةر زانست و خواناس ثياويكى بازرطانة باوكة ئةم مامؤسFFFتايانى الى لة و، مFFFةزنرادةطرت قورئFFFانى بFFFوو، باسكردنى ( لةالجزري إبن) خودى دةطرت، وةرى ناودار

( مامؤسFFFFFFFتايداالسFFFFFFFروجي الحسن) ذياننامFFFFFFFةى: 1فةرموويةتى

خFFواى رةحمFFةتى بFFاوكم مامؤستاى و من ى)مامؤستاكرد(. خويندن قورئان فيرى باوكمى ليبيت،

لةبFFةركردنى و قورئان زانستى لة ( جطةالجزري إبن) لة دةطFFرت() ثيغةمبFFةريش فFFةرموودةكانى لة طFFويى

ابن الفخر) هFFFFFاوةالنى وةكو زانايانFFFFFةوة، طFFFFFةورة لة ئيجازةشى ديمةشFFق، لة تر كةسFFانى ( والبخFFاري

بةساالضFFووى خFFالى ووةكFF وةرطرت، زانايانى طةورة دةسFFتى ثاشFFان (،الخبFFاز إسFFماعيل بن محمد) باثيرى

قورئFFان خويندنFFةوةى شFFيوةكانى كؤكردنةوةى بة كرد وةك''و: شFFام زانايFFانى دةسFFتى لةسFFةر (،القFFراءات) أحمد) ( والطحFFFان أحمد) ( والسFFFالر بن عبFFFدالوهاب)

حFFFFFFةوت ك،767-766 سFFFFFFالى ( لFFFFFFةنيوانرجب

بFFةو زؤريش كةسFFانيكى دا، ناوضFFةكةى ضFFواردةورى ئFFاو هةربؤية كفاية) ه( و160/1 ألدباء معجم) كتيبى لة وةكو ناسراون ناوضةية( باسكراون.85/ االلمعي

.249/1 النهاية غاية بروانة: 1

Page 18: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دواتر و، ( وةرطرتالحموي ابراهيم) لة خويندنةوةكةشى تFFةواو خويندنةوةكانى ( هةموواللبان إبن) دةستى لةسةر

.كرد بةدةست لFFةثيناو كFFرد ثةيدا طةشتى ئارةزووى ثاشان

هةربؤية كارامFFةبوون، زؤرتر و، بFFةرزى ئيسFFناد هينFFانى ك،768 لةسFFFالى حيجFFFاز ثFFFيرؤزى والتى كFFFردة رووى

مةدينة ثيشFFنويذى و وتFFارخوين بة كFFرد ثةيوةندى لةوييشFFFFوةرطرت، قيرائFFFFاتى ( والخطيب عبدالله بن محمد) لي

بؤ طةرايFFةوة )التيسFFير( ثاشFFان ( والكافي) كتيبى لةسةرFFFFذةى و ديمةشق إبن) لFFFFةالى خويندنةكانيFFFFدا بة دا دري

تر. زانايةكى ضةند ( و،السالر بFFةرةو كFFرد كFFردنى طةشت ئFFارةزووى ئFFةوة لFFةثاش بن )محمد لةالى زانست خويندنى بةمةبةستى ئةندةلوس

هFFةروةها نFFةدا، ريطFFةى بFFاوكى ( بFFةالماالندلسي يوسف نFFةهات، بFFةدى حةزةكFFةى )كرك( بةالم بضيتة كرد حةزى

ك،769 سFFالى لة قFFاهيرة بؤ بضFFيت دا بريFFارى ثاشFFان زانايFFانى طFFةورة لة خوينFFدنى قورئFFان زانسFFتى لFFةوى

عبFFدالرحمن) ( والصFFايغ بن محمد )وةك''و: وةرطFFرت، وةرطتFFFFنى ( لFFFFةثاشيالجند بن بكر ابي) ( والبغFFFFدادي

مانةوةيFةكى ثFاش بFةالم ديمةشFق، بؤ طةرايFةوة ئيجازة بؤئFFةوةى ك،771 لةسFFالى قFFاهيرة بؤ طةرايFFةوة كFFةم

FFبيكى ضFFةند لةسFFةر تر جFFاريكى شFFيوةكانى قورئFFان كتي وةرطرتFنى بؤ هFةروةها وةربطريت، قورئان خويندنةوةى

لة مFFابوون ئةوانةى دةستى لةسةر فةرموودةش زانستى تFر، زانايFانى ( و،االبرقFFوهي) ( والFدمياطي) قوتابيFةكانى

مةزهFFةبى لةسFFةر وةرطFFرت فيقهيشى زانستى هةروةها (االسFFنوي عبدالرحيم) مامؤستا لةبازنةى شافيعى ثيشةوا

.تر زاناى و

Page 19: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

هةموو و، ديمةشق بةرةو بةجيهيشت قاهيرةى ثاشان احمد يضFFالقا) دةسFFتى لةسFFةر كFFؤكردةوة قيرائاتةكانى

FFرا ثاشان (،الكفري قFFاهيرة، بؤ طةرايFFةوة تر جFFاريكى خي ءالضFFيا) لFFةالى بةخوينFFدن كFFرد دةستى ك،778 لةسالى ( ويالمعFFان) ( واالصFFول) لةزانستى تر زاناى ( ويالقزوين

شFFFارى بFFFةرةو كFFFرد طةشFFFتى هFFFةروةها (،البيFFFان) وةربطريت بةكؤكراوةيى قيرائات بؤئةوةى ئيسكةندةرية

بFFةالم (،ياالسFFكندر يالقرو عبدالوهاب) دةستى لةسةر شFFارةكةى بؤ دةخروشFFيت سFFؤزى كرد هةستى لةوى بروانامFFةى و مؤلFFةت وةرطرتFFنى بؤيFFة-لFFةثاش خؤى،

بؤ طةرايFFةوة–مامؤسFFتايانى دةسFFتى لةسFFةر زانسFFتى زانسFFتدا ضFFةندين لة طةورة زانايةكى وةكو ديمةشق

(تاالقFFFراء) زانسFFFتى لة هةموشFFFيانةوة لةسFFFةرووى(.الفقه) ( والحديثو)

( درةوشFFايةوةالجFFزري إبن) ئةستيرةى ديمةشق لة و زانا (ىيرثFFFFك إبن) و، كFFFFرد ثةيFFFFدا ناوبFFFFانطى و،

ثيبةخشى "فتFوا"دانى ئيجازةى قورئانيش ليكدةرةوةى بة وتنFFةوة قورئFFان بةمةبةسFFتى ئينجا ك،774 لةسFFالى

لة سFFFال ضFFFةندين بؤمFFFاوةى و، زانست فيرخFFFوازانى قوتابخانFFةى ليثرسFFراويتى و ( دانيشتاألموي) مزطةوتى

مامؤسFتاى بة بFوو هFةروةها ئةسFتؤ، طرتة (شىالعادلية) ليثرسراوى بة بوو ( و،الكبرى األشرفية) ( لةالحديث دار)

دونيا لة لFFةثاش (،صFFالح أم تربة) لة طFFةورة قوتابخانFFةى ك،782 لةسFFالى مامؤسFتاى ( ىالسالر إبن) دةرضوونى

الشهاب)وةكو: طةورة زانايانى كة بو لةكاتيكدا ئةمةش ئFFةركى بوون،ضةندين ذياندا لة تر كةسانى ( ويالحج ابن

هFFFFFةروةها طFFFFFرت، ئةسFFFFFتؤ لة ديكةشى زانسFFFFFتى و قورئFFان فيركFFردنى بؤ كFFرد دروست قوتابخانةيةكيشى

Page 20: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دةست زانى بةباشى ثاشFFان مامؤسFFتاى، بة بFFوو خFFؤى بكFFFFFات طةشت و زانست بالوكردنFFFFFةوةى بة بكFFFFFات

دةكFFرد، طةشFFتى قوتFFابى وةكو ئFFةوةى ثFFاش لةثيناويFFدا، طةشFFتى ك778 لةسFFالى بؤية زانايFFةك، وةكو ئFFةمجارة

لFFةثاش كFFورى، موحةممFFةدى بةهاورييFFةتى ميسر بؤ كرد جFFاريكى ك798 لةسFFالى بةالم دةرضوو ميسر لة ساليك

رؤم، والتى و، ئيسFFكةندةرية ضFFووة و ميسر طةرايةوة ترFFزى برؤسة شFFارى طةشFFتة كاتيك FFنرا زؤرى ري لةاليFFةن لي

لFFةوى سFFال حFFةوت و، "بايةزيFFد"ةوة عوسمانى سولتانى و،(تاقFFFراء) وتنFFFةوةى و، زانست سFFFةرقالى مايFFFةوة

تييدا. بوو فةرموودة و قورئان زانستةكانى دوايى كؤضى لFFةثاش لFFةوى، هFFةبوو زؤرى قوتابيةكى

رووى ك805 سFFالى (لةالجFFزري إبن) بايةزيFFد، سFFولتان ( وكش) شFFارى بؤ ضوو لةوى ( و،النهر ماوراء بالد) كردةFFزى تةيمورلFFةنط ( و،سمرقند) بؤ ضوو دواتر لى زؤرى ري

و، بةريكFFةوت خؤراسFFان بFFةرةو ك807 لةسFFالى طرت، تاكو مايةوة، ئةسفةهان لة دواتر ( ويزد) ( وهراة) رؤشتة

شFFيراز، شFFارى رؤشFFتة ئينجا و، ك808 سالى رةمةزانى لFFةوى كة كFFرد وابةسFFتةيان شFFيراز لة دةسةالت سةرانى

دةوروبFFةرى، و شيراز دادوةرى بة كرديشيان و، بمينيتةوة لFةوى قورئانى قوتابخانةيةكى مايةوة، لةوى ضواردةسال

.كؤبوويةوة لةدةور زؤرى قوتابى و، دروستكردFFFراق، كFFFردة رووى ك821 لةسFFFالى بةسFFFرة لة عي

هةربؤية فيركFFردن، و، ووتنFFةوة قورئFFان بؤ بFFوو نيشتةجى طFFاهر) شFيرازةوة لة و، كؤبوويFةوة لةدةور زؤرى قوتابى

(الجFFزري إبن) الى طةيانFFدة ( خFFؤىصFFبهانيأال عزيز بن (العشFFرة تاقFFراءال) بة تةواوى خةتمةيةكى و مامؤستاى

Page 21: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بFFةالم تر خةتمةيFFةكى بة كر دةسFFتى و، كFFرد تFFةواو لFFةال.نةكرد تةواوى

و،بFFFةالى مةدينة شFFFارى كFFFردة رووى دواتر لةسFFFالى بن الFFدين معين) بةهاورييFFةتى تيثFFةرى عونةيزةدا طوندى ثFFFFاش خFFFFؤى، قوتFFFFابى ىكFFFFازرون( يقاضFFFF عبدالله

نشFFينةكان بيابFFان عةرةبة طونFFدة لFFةو دووركةوتنFFةوةيان لة كFFردن رزطارى طةورة خواى بةالم هينان، بؤ هيرشيان عونةيزة، بةرةو بةتالةوة بةدةستى هةالتنةوة و، دةستيان

إبن) دةظFFةرةش لةو برا، بةتاالنى ثيبوو هةرضيان ضونكة الثالث تاالقFFراء في المضFFية الFFدرة) ( هؤنراوةىالجزري ئامFFاذة كةلةكؤتاييةكةيFFدا نووسFFى، ى1(للعشFFرة المتممة

و، كردنةسFFFFةرياندا دةسFFFFتدريذى رووداوى بؤ دةكFFFFات: دةفةرمويت

م'ظ'ع و ا'ظمته'ن د'جن'ب ان'وطا ة'ب''ري'غ ال يف'وك واف لالبا ال'اشتغ

'مقام اا' وزوري الحرام البيت عن صددت المال اشرف المصطفى الشريف

ف'ما غ'ف'ل''ة بال'ليل األعراب وطوق'ني ألق'ت''ال وك'دت شيئا ت'رك'وا

وردني الخفي الل''طف ف'ادرك'''ني ت''ك'ف''ال م'ن جاءني حتى ع''ن'ي'زة

آمن'ا لط'ي'ب'ة ايص'ال'ي و ب'ح'م'ل'ي 2وس'''ه''ال م'رادي ب'لغ'ني فيارب

1 :) خةلةفى و يةعقوب و ئةبوجةعفةر قيرائةتى لة بريتيةالدرة) تيدا قيرائةتةى سي ئةم ئوصولى دانةر هؤنراوة بةشيوةى دةيةم

.((طةرميانى م. دلير))فرش( و )أصول كؤكردووةتةوة.التنزيل( لقراءات التسهيل) ثةراويزى كؤتايى بروانة: 2

Page 22: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بة خةتمةيFFFFةكى ( نFFFFاوبراويقاضFFFF) عونFFFFةيزة لة لة و ( خويندالجزري )ابن لةالى ئةبوجةعفةر خويندنةوةى

حFFةرةمى ثيشFFنويذى لFFةوييش و، كFFرد تFFةواوى مةدينة. 1لةالى خويندن بة كرد دةستى مةدينةش ئFFFFةو بؤ بوويFFFFةوة نزيك كFFFFردن حFFFFةج وادةى كاتيك

حFFةرةمى لةهFFةردوو ثاشFFان و، سFFازدا خFFؤى مةبةسFFتة كFFتيب، دانFFانى و، وتنFFةوة وانة بؤ مايFFةوة مةدينة و مةككة جFFاريكى ك726 لةسFFالى و، عيراق بةرةو دةرضوو دواتر

رؤيشت حFFةج بFFوونى تFFةواو ثFFاش حFFةج، بؤ طةرايFFةوة تر كFFةوت كFFورى ئةحمFFةدى بة ضاوى لةوى و، قاهيرة بةرةو

ريزى و كؤبوويةوة ئةشرةفدا سولتان لةطةل هةروةها و، ئةحمFFةدى بة كةضFFFاوى ئةوكاتFFFةش ،2طFFFرت ليى زؤرى

بؤية نFFةبينيبوو، يFFةكتريان سFFالبوو بيست كFFةوت كFFورى دةرؤذ و، بيت ئامFFادة رؤمFFةوة لةوالتى بؤنووسيبوو نامةى

كFFردة رووى داهFFاتوودا حFFةجى لةسFFالى.مانFFةوة ثيكFFةوة بFFةرةو دةرضFFوو ئينجا مايFFةوة تييFFدا مانط يFFةك و، مةككة

و فيركFFFردن بةمةبةسFFFتى دةريFFFاوة، لةريطFFFةى يةمFFFةن خةلكةكة لFFFةوى كFFFردن، بازرطFFFانى و وتنFFFةوة قورئFFFان

لةالى، خويندن و بوونةوة نزيك لةسةر دةكرد ثيشبركييانFFبى ثيشFFتر ئFFةوان ضFFونكة )إبن الحصFFين(ى )الحصن كتي ( لةناويانFFداالجFFزري )إبن خويندبوويFFةوة، ( يFFانالجFFزري

لةطFFةل و، داهFFاتوودا سFFالى لة حFFةج وادةى تFFاكو مايةوة مانطيك ضFFةند ميسFFر، بةرةو بةريكةوتن كورى ئةحمةدى

(ىاآلخFFرة جمFFادى) لة دةرضFFوون ليى و، مانFFةوة لFFةوى لةيFFFFةكتر لFFFFةوى و ديمةشق بFFFFةرةو ك829 سFFFFالى

بFFةرةو خFFؤى و رؤم والتى بFFةرةو كورةكFFةى ؛جيابوونFFةوة .251/2/ النهاية غاية بروانة: 1 .258/2/ الطالع البدر بروانة: 2

Page 23: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

فيركFFردن لة حالة ئةو لةسةر مايةوة لةوييش هةر شيراز، / األول / ربيع5 هFFةينى لFFةرؤذى تFFاكو قورئFFان وتنةوةى و

هFFFFةوالى خFFFFةلكى كاتيك كFFFFرد، دوايى كؤضى ك833 بةخةلك و، كؤبوونةوة اليةكةوة لةهةموو بيست، مردنييان

هFFFةلطرتنى بؤ دةكFFFرد ثيشFFFبركييان كاربةدةسFFFتانةوة و دايمةزرانFFدبوو كة قوتابخانFFةى لFFةو هFFةر و، تةرمةكFFةى

نيذرا. لةشيراز(:الجزري )إبن كتيبةكانى و نووسين

زؤرى نووسFFينى ليبيت خواى ( رةحمةتىالجزري )إبن بةتايبFFةتى ئيسFFالمدا لة زانست بابةتةكانى هةموو لة هةية

(80) لة زيFFاتر دةطاتة ( ذمارةيFFانالقFFراءات) زانسFFتىFFرةدا ئيمة بFFةالم ،كFFتيب FFبيكى ضFFةند باسى تFFةنها لي كتي

في التيسFFFير تحبFFيروةك''و: - دةكFFFةين بFFةناوبانطى.العشر القراءات

العشر. القراءات في النشر تقريب-.التجويد علم في التمهيد- الثالثة األئمة قFFFراءات في المضFFFية الFFFدرة-

.المرضية.العشر القراءات في النشر طيبة-القراءات. رجال أسماء في النهاية غاية-.الجزرية المقدمة-.الطالبين مرشد و المقرئين منجد-.1العشر القراءات في النشر-

كتيبى ( لةالجزري )إبن ذياننامةى دةربارةى نووسينةم ئةم بؤ1بينى. ( سوودمالجزري ابن اإلمام القراء )شيخ

Page 24: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

المقدمة ثيناسةيةك بؤ )(الجزرية

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)إبن دانFFFFFانى لة ( هؤنراوةيةكةالجزرية) ثيشFFFFFةكى سFFةدوحةوت لة ( بريتيةالرجز) بFFةحرى ( لةسFFةرالجزري

FFFر(، كؤثلة زانسFFFتى سFFFةرةكيةكانى بابةتة هFFFةموو )دي بابةتFFFFةكان بؤ ريكخستنيشى لFFFFةخؤطرتووة، تةجويFFFFدى

دامةزرانFFFFدووة، روون ى(منطق) بنةمايFFFFةكى لةسFFFFةر ئينجا و، دةسFFتثيدةكات تةجويد بةثيشFFةكيةكانى سFFةرةتا

هةندى دواتر و، دةكات ثيتةكان سيفةتى و مةخرةج باسى باس تايبةت حوكمى

راوةسFFتان ياسFFاكانى وةكو ثيشFFةكيانةوة، بFFةو دةكات كؤتFFايى لةسFFةر راوةستان و، قورئان نووسينى و،شيوازىوشةكان.

لFFةنيوان الوةكى ( ناوونيشFFانىالجFFزري )إبن واديFFارة دةردةكFFةويت وةكو دانFFةناوة، هؤنراوةكةيFFدا ديرةكFFانى هةنFFدى بFFةالم كتيبFFة، ئFFةم دةستنووسFFةكانى لFFةكؤنترين

كردووةتFFووة بالويFFان يFFان طرتووةتةوة لةبةريان لةوانةى ناونيشFFانى و، دابةشFFكردووة بابةتةكانى بةثيى كتيبةكةيان و خوينFFةر بؤ ئاسFFانكارى وةكو ديFFاريكردووة، بؤ ناوخؤييانفيرخواز.

تFFرى كتيبFFةكانى بة هةية ( ثةيوةندىالجزرية) ثيشةكى زانستى بابةتةكانى باسى لةوييش كة ( يةوةالجزري )إبن

هؤنراوةى )النشر( و، )التمهيد( و وةكو كردووة، تةجويدى 30 لة ( داالجFFزري) ثيشFFةكى لةطFFةل النشFFر( كة طيبة)

كة 1ثةسFFFFةندة بFFFFةالوة ئةوةشم هاوبةشFFFFن، كؤثلFFFFةداالحمد(ة. قدوري )د.غانم قسةية ئةم خاوةن 1

Page 25: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFFبى لFFFةثيش نووسFFFراوة ( زووترالمقدمة) (،الطيبة) كتي هةية ثةيوةنFFدى ناراسFFتةوخؤش بةشFFيوةيةكى هFFةروةها

بةليكدانFFةوة كتيبانة ئFFةو هةربؤية (،التمهيد) كتيبى لةطةل كة هFFؤنراوةى ئFFةم بؤ ئFFةذمار ديتة ضFFاك راظةكردنيكى و

بFFةم ثيشFFةكيةش ئFFةم راظFFةكارانى دةسFFتماناية، لةبFFةر زؤر كتيبانة لFFFFةو سFFFFووديان و، زانيFFFFوة ثةيوةنديFFFFةيان

وةرطرتووة.FFدراوة زؤرى ( طFFرنطىالجزرية) ثيشFFةكى لةاليFFةن ثي

لFFةرووى تةجويFFدةوة، زانسFFتى بة بايةخFFداران و ثسثؤران لةبةر ئةمةش راظةكردن، و، لةبةرطرتنةوة و لةبةركردن

هؤنراوةيFFة، ئFFةو ثوختةيى و لةوانة: كورتى هؤيةك، ضةند بؤ بابةتFFةكانى طشFFتطيرى و وشFFةكانى ئاسFFانى هةروةها ئFFةو هFFFةموو لةسFFFةرووى تةجويFFد، باسFFFةكانى هFFFةموو

لةسFFةردةمى نووسFFةرةكةى بFةناوبانطى هؤكارانةشةوة، رؤذطFFارةى ئFFةم تFFاوةكو تFFريش، سةردةمةكانى و، خؤيدا

FFدانى بايFFةخ لةسةر بةلطةش خؤمان، ية ثيشFFةكى ئFFةم ثي راظةكارانFFةوة، و زانايFFان لةاليFFةن ليكدانةوةكانيتى زؤرى

كFFFورت، و دريذ ليكدانFFFةوةى ثFFFةنجا لة زيFFFاتر كةدةطةنة وةكو: ألبي المقدمFFFة، شFFFرح في المفهمة الحواشي.1

.(F ه835 )ت أحمد بكر المقدمة شFFFFFFFرح في المعلمة الطFFFFFFFرازات.2

)إبن قوتFFابى األزهFFري، الحديFFدي الFFدائم لعبد الجزريFFة،.كراوة ضاثالجزرية(

الجزريFFFة، المقدمة شFFFرح في السFFFنية لئالال.3(.Fه 923 )ت القسطالني محمد بن ألحمد

Page 26: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لزكريا ،مقدمةال شFFFFFرح المحكمة الFFFFFدقائق.4(F ه926 )ت األنصاري

لمال الجزرية، المقدمة شرح في الفكرية المنح.5.(F ه1014 )ت يالقار علي

– لةمانة جطة هةية تريشى زؤرى ليكدانFFFFFFFFFFFFةوةى ضFFFاث و دةستنووسن هيشFFFتا هةنFFFديكيش ضFFFاثكراون،

. 1نةكراون

قدوري / د.غانم الجزرية المقدمة على الوجيز الشرح بروانة: 112 / 13.

Page 27: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

هؤنراوةكة دةقىثيشةكى

 رب عFفFو راجFFي يقFول1سFامFع

ال الFجFFزري بFن )محFFمFدافFعFي( ش

Fه( )الحFمFد2 Fى لFل ا وصFلFFه لFل

FىFFFFFلFFFع FهFFFF FيFFFبFFFن FFFطFFFصFFFمFوFهFاFFFف

3F)FدFFFمFFFحFFFمF( FهFFFFFلFآFو FFFحFFFصFوFهFFFFFب

مF مFFFFFع اFلFFقFFFرFآFنF ومFFFقFFFرFئFهFF FبFFFحFF

مFقF هFFFذه إن )وبFعFFد(4دمFFه

 أن قFارئFه عFلFFى فيFمFا يعFلFFمFه

5 FذFإ FبFFFFFجFاFو FمFFFهFFFيFFFلFع FحFFFمFمFFFF FتFF

FلFFFبFFFق FعFوFرFF FشFFFلFا  FالFوFأ FنFأ FاFوFFFمFFFلFFFعFي

6FارجFخFروف مFFحFال FوالصFفFات

FاFوFFFظFFFفFFFلFلي FحFFFصFFFأفFFFب FFFلFFلFاFتFاFFFFغ

ري7 FجFويFدF مFحFر Fوالم التFواقFف

FاFFFمFو FيFذFF FلFا FمFF FسFر FيFFFف FلFاFفFFFحFاFFFصFم

8FنFFFم FلFFFك FعFوFFFطFقFم FوFمFوFلFوFص FاFFFهFFFب

تكFتF تكFن لFمF أنثFى وتFاءFهFا ب ب

ثيتةكان مةخرةجى بابةتى9FارجFروف مخFFالح FعFسب

عFشFر ةFFذFي علFFFى مFFFFF يFخFتFFFاFرFهF اFل

اFختFFFبFFFرF نوأختFاهF الFجFFوف فألFف10

وهFFي ا للFFهFوFاء مFFد حFFرFوف تن

FتFهFيهFم الحFFلFق ألقصFى ثFم11

هFاء Fز فFعFيFن لFوFسFطFه ثFFم

حFFFاء خFاؤهFا غFيFن أدنFFاه12 وال

FقFافثF فFوق اللFسFان أقصFى

الFكFFافF Fم فجيFم والوسFFط أسفFل13

FيFFن يFا الش حافFتFه مFFن والFضFاد  إذ

ولFيFFا14FسFاFرFضFال FنFFFم FرFFFسFFFيFأ FوFأ 

FاFFFهFاFFFنFمFيم لمنFتFه أدنFFاهFFا والFFFال

FاهFاوFن15 تحF طرفFه مFن والن

اجعFلFوا تFا FرFFFFFلFاFو FهFFFيFFFنFاFدFي FرFFFهFFFظFل  Fأ

FاFوFFFلFFFخFد16FاءFF FطFلFوا FلFاFدFFFلFوا FاFFFوت  FنFFFم

FهFF FنFFFومFاFFFيFا علFFFيFاFFFن FلثFا FرFFFيFFFفFصFلFوا 

FنFFFكFFFتFسFم17FهFنFم FنFFFوم FقFوFFFا فFFFيFاFFFن FلثFا 

FىFFFلFFFف FلسFاFاءFF FظFFFلFوا FلFاFذFFFFFلFوا FاFFFFFوث  ل

FاFFFيFFFلFFFعFلبFFF ومFFFنF طFرFفFيFهمFFFاF مFFFن18

فFهF طFFFن FلشFاFاFFFفFالFع فFFFم FفFاFرFFFطFا FاFن FلثFا

اFلمFشFرFفFFFهF يFFFا19FنFFFيFFFتFف FشFو للFاFوFFFFلFا FاءFFFFFب 

FمFFFFFيFFFمFةFFFF FنFFFوغ FاFFهFFFجFرFFFخFم FFFيFFFلخFا

FمFوFFFشسيفةتةكان بابةتى

م ورخFFو جFهFر صفاتهFا20ستFفFل

والFضF مصمFتFة منفFتFحقFFFل د

Page 28: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

321 زانسFFFتة لة كFFFتيب دانFFFةرانى شFFFتانةى لFFFةو يFFFةكيك

FFFوةى ئيسFFFالميةكاندا دةسFFFتثيكردنى بFFFوون، هFFFؤطر ثي سFFوثاس و، طةورة خواى ناوى هينانى بة بوو كتيبةكانيان

.() ثيغةمبةر لةسةر سةالواتدان و كردنى دونيا لة ك463 لةسFFFFFالى ( كةالبغFFFFFدادي الخطيب)

دةفةرمويت: دةرضووة، FF(بيكى هةموو لة ثيكردن دةست ثيويستةFF زانسFFتدا كتي

.1الرحيم" بيت( الرحمن الله "بسم بة وتFFFFارى بؤ نية نFFFFةطؤر شFFFFيوازيكى راستيشFFFFدا لة

كتيب. دانانى دةستثيكردنى دونيا لة ك676 لةسFFFFFالى ( كةالنFFFFFووي) ثيشFFFFFةوا

) ثيغةمبFFةر لةسFFةر سةالواتداندةفةرمويت: دةرضووة)ةثاشFFFنى لFFFالحمد وت( ةوةFFFئ )هFFFةى للFFFزانايانة ثيش

FFبيت خوايFFان رةحمFFةتى ( يFFانمكFFروه) بة .. زانايFFانيش.لي )السالم( بFFةكار ( بةبىالصالة) وشةى تةنها كةسيك زانيوة2سةالواتدا. لة بهينى

الشرح لة بةوةرطرتن ،1/193 الراوي ألخالق الجامع بروانة: 1.25/ الحمد قدوري الجزرية/ د.غانم المقدمة على الوجيز

بFFةوةرطرتن ،44-1/43 النFFووي بشرح مسلم صحيح بروانة:2.25/ الوجيز الشرح لة

Page 29: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دونيا لة ك852 سFFFالى لة ( كةنيالعسFFFقال حجر )إبن دةسFFFFتثيكردنى )وتFFFFارىدةف'''ةرمويت: دةرضFFFFووة،

شFFيوازيك لةسFFةر هةلنFFةهاتووة كFFورت كFFتيب نووسFFينى لةوةية مةبةست تFFةنها بFFةلكو البFFدريت، ليى نFFةتوانريت

.1بثيكيت( ئامانج دةستثيكردنةكة شيوازى وتFةى دانFةريش لةسFFةرةتاى ئFةم هؤنرايFةوة: )بسFم

دةسFFFت ثيدةكFFFةم و،وات'''ة:اللFFFه الFFFرحمن الFFFرحيم( FFك دةخFFةم و، كFFتيب دادةنيم بFFة ثFFةنابردن هؤنراوةكةم ري

.2بةناوى خواى طةورةر عFفFو راجFFي يقFول.1

سFامFع با الFجFزري بFنF )مFحFمFدافFعFي( لش

وشةكان: ليكدانةوةى (ىيقFFFFول) وشFFFةى دانFFFةر دةليت، وات'''ة: (يقFFFFول)

و رابFFردوو ( بFFةكارهيناوة،مضFFارع) رانFFةبردوو بةشFFيوازىبيجياوازى. ليرةدا يةكن وةكو رانةبردووش

شFFياوى كة شFFتيك بؤ تكFFاكردن تكاكFFار،واتة: (راجFFي).بيت جيبةجيكردن

لينةطرتن. و ليبوردنواتة: (عFفFو) األزهFFFFري خالد وةكو–هاوبةشة ( وشFFFFةيةكىرب)

و ضاكسFFFFFFاز و خFFFFFFاوةن و سFFFFFFةرطةورة بة–دةليت: رةهايى بة وشةية ئةم ئةطةر بةالم دةوتريت، ثةروةرشيار

نFFاوتريت تر كةسى بة و دةطريتةوة طةورة خواى ئةوا بيت

.25/ الوجيز الشرح لة بةوةرطرتن ،1/8 الباري فتح :بروانة 1 الشرح لة بةوةرطرتن ،14/ السنية الاللئ: القسطالنيبروانة: 2

.25الوجيز /

Page 30: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

وات''ة:الFFدار( بر )وةكو: كردن بةتايبةت مةطةر (،رب)شيوة. لةو وشةى و مال خاوةن

بFFوو، )سميع( طونجاوتر بةالم بيسةر،واتة: 1(سFامFع). 2شةرعيةكاندا دةقة لة بةكارهاتووة زياتر ضونكة

خFFواىF رةحمةتى ثيFشةكيةكةية دانةرى ناوىF (محFمFFد)ليبيت.

لة عومFFةرة ئيFبنو دورFطFFةى لة مةبةسFت (الFجFFFزري)رؤذFهةالت. والتى

طشت'ى: واتاى موحةممةدى كورى جةزةرى شافيعى، كة تكاكارة بةر

: دةليت ليبوردنى ثةروةردطارى بيسةرى بكةويتFه( )الحFمFد.2 وص لFلFى FFه Fل الFل

FىFFFFFلFFFع FهFFFFF FيFFFبFFFن FوFهFاFFFفFFFطFFFصFFFم

بةمةبةسFFتى زمFFان بة كFFردن سFFتايش واتة:(الحFمFد) نFا، يFان بيت نيعمFةتيك بةرانبFFةر لة ئايا ئيتر راطرتن، مةزن

بؤ راطرتنة مFFFةزن و )الشFFFكر( سFFFوثاس وشFFFةى بFFFةالم بةخشFFFيويةتى، كة نيعمFFFةتيك بة بةرانبFFFةر ثFFFةروةردطار

بة ناوةكFFانى هةموو و تةوقيفية طةورة خواى سيفةتةكانى و ناو 1 و )فعيFFل(ة وةزنى لةسFFةر سFFةميع جا هFFاتووة، موبالةغة صFFيغةى

هيض و فاعFFFFل(ة )إسم تFFFFةنها سFFFFاميع بFFFFةالم موبالةغةيFFFFة،FFFدا موبالةغةيFFFةكى هؤنراوةكة وةزنى ثاراسFFFتنى بؤ بFFFةالم نية تي

((طةرميانى م.دلير)) هيناوة بةكارى علي مال/ الجزرية المقدمة شFFFرح الفكرية المنح بروانFFFة: 2

.20 / ص القاري

Page 31: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

كFFةوتنيتى شFFوين ماناى وشةية بةم دانةريش دةسثيكردنى.() ثيغةمبةر فةرموودةى ثيرؤزو قورئانى بؤ

Fى) FFFFه وصFل خFFواى ( لةاليFFةنالصFFالة) ( وشFFةىالFل لةاليةن ،1و بةزةيية طةورةوة

لةاليFFFFFةن و، ليخؤشFFFFFبوونة داواى فريشFFFFFتةكانةوة. 2ثارانةوةية نزاو ئادةميزادةوة

(FىFFFFFلFFFع FهFFFF FيFFFبFFFن)FىFةFشFو F(FيFبFنFلFاFرFةFطFةFئ F) FةFب FةFوFةFزFمFةFه FتFيFب FةFل F(FأFبFنFلFاFةFوFةF) FةFوFوFتFاFو'ا'ت'ة':' هF،FلFاFوFةFه FةFكFنFوFض FرFةFبFمFةFغFيFث

()FىFالFةFل FىFرFاFطFدFرFةFوFرFةFث FلFاFوFةFه F،FتFيFنFFFيFهFةFد FرFةFFطFةFئ FىFبFةFFب FتFيFب F"FشFةFزFمFةFهF" FةFل F(FةFوFبFنFلFاFةFوF) F،FةFوFوFتFاFو'ا'ت'ة':' هF،FىFيFاFزFرFةFFب

FىFرFةFبFمFةFغFيFث FشFاFوFخ ()FىFنFةFوFاFFخ FىFةFFيFاFثFوFةFلFث FةFزFرFةFFب FىFالFةFFل F.FىFرFاFطFدFرFةFوFرFةFث

F(FاFFFفFFFطFFFصFFFمFهF) ':'و'ا'ت'ةFىFوFاFرFدFرFيFذFFبFلFةFه FىFاFوFFخ F،FةFرFوFةFFط FوFكFةFو FةFل FىFحFيFحFةFFFFص FاFوFةFFFFشFيFث FمFيFلFFFFسFوFم FاFد FةFوFوFتFاFFFFه FةFك

FرFةFبFمFةFغFيFث () 'ف'ة'ر'م'و'و'ي'ة'ت'ى F"FنFإ FهFلFلFا FىFفFطFصFا FةFنFاFنFك FنFم FدFلFو F،FلFيFعFاFمFسFإ FىFفFطFصFاFو FاFشFيFرFق FنFم F،FةFنFاFنFك FىFفFطFFصFاFو FنFم

FشFيFرFق FيFنFب F،FمFشFاFه FيFنFاFفFطFصFاFو FنFم FيFنFب F،FمFFشFاFه FفFأFاFن FرFاFFيFخ FنFم FرFاFيFخ FنFم F.FرFاFيF3خF"

.المالئكة عند عليه الله: ثنائه العالية: صالة أبو البخاري: قال قال 1 ئاكةدار بةندةكانى طةورة خواى ئةوةية صةالواتة لةم مةبةست ستايشى ( بةوةى) ثيغةمبةر ثلةوثايةى بة سةبارةت دةكاتةوة

م.دلير))دةكات. باسى نزيكةكانى مةالئيكة لةالى و دةكات((طةرميانى

.20/ الجزرية مقدمة شروح جامع بروانة: 2 ،() النFFبي نسب فضل بFFاب الفضFFائل، كتFFاب مسلم، اخرجه 3.() االسقع بن واثلة حديث من غيره و الترمذي ( و2276) برقم

Page 32: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

نFFةFوFةFىF لFةF كFيFنFاFنFFةFىF هFFؤFزFىF طFFةFوFرFةF" FخFFوFاFىFو'ا'ت''ة':' FلFيFعFاFمFFسFيFئ FةFوFوFدFرFاFذFFبFلFةFه F،Fو FىFزFؤFFFه FىFشFيFةFرFوFق FةFل FةFنFاFنFيFك

FةFوFوFدFرFاFذFFFFFبFلFةFه F،Fو FىFةFوFةFFFFFن FىFمFيFFFFFشFاFه FةFل FشFيFةFرFوFFFFFق FةFوFوFدFرFاFذFبFلFةFه F،Fو FىFشFيFنFم FةFل FىFةFوFةFن FمFيFFشFاFه F،FةFوFوFدFرFاFذFFبFلFةFه

FةFيFؤFب FنFم FىFكFاFض FوFيFن FىFنFاFكFاFض FوFيFن F"FمFنFاFكFاFضط'ش'ت'ى':' و'ا'ت'ا'ى'

ل'ة'س''ة'ر' ب'ة'ز'ة'ي'ش'ى' و'،' س''ؤ'ز' و' خ''و'ا' ب'ؤ' س'و'ث'ا'س' .'(')' ب'ي'ت' ه'ة'ل'ب'ذ'ا'ر'د'ة'ك'ة'ى' و' ث'ي'غ'ة'م'ب'ة'ر'3.F)FدFFFمFFFحFFFمF( FهFFFFFFلFآFو Fو

FهFFFFFبFFFحFFFصم اFلFFFقFFFرFآFنF وFمFFFقFFرFئ

FعFFFF هFF FبFFFحFFم F(FدFFFFمFFFحFFFم) ()F، FىFوFاFFن FةFرFةFFبFمFةFغFيFث ()F، FةFل FىFنFاFكFةFFبFيFتFك

FاFدFةFرFيFس FةFوFوFتFاFه FةFك FةFب FىFبFيFلFةFتFتFوFمFلFوFدFبFةFع FىFرFيFثFاFFب FرFةFFبFمFةFغFيFث ()FاFرFFتFو FكFيFتFاFك FةFل FىFذFؤFر FاFدFFمFةFتFوFةFح FىFوFاFFن FىFةFFكFاFزFةFرFوFك FاFن

F،FدFةFFFمFمFةFحFوFم FنFاFFFيFتFو FىFضFؤFب FتFوFاFFFن FةFوFاFFFن FدFةFFFمFمFةFحFوFم F؟ FاFدFكFيFتFاFكFةFل FةFل FنFاFرFيFثFاFبFوFاFب Fو FاFدFتFنFاFكFةFمFزFخ FوFةFئ FةFوFاFن FةFوFاFرFنFةFFن F،F!

FىFتFو FدFيFمFوFئ FمFةFكFةFد FةFل FنFاFمFسFاFئ Fو FاFدFنFيFمFةFز FشFيFاFتFFس F،FتFيFرFFكFب FىFاFوFخ FشFةFرFوFةFط FىFةFكFةFدFيFمFوFئ FىFدFةFب FاFنFيFه'.F(FهFFFFFFلFآFو)1FىFمFاFFمFيFئ FىFعFيFفFاFFف'ة'ر'م'و'و'ي''ة'ت'ى' شFةFمFزFخ F:

FىFنFاFكFةFرFاFدFFFنFاFمFيFئ FةFوFةFFFFتFيFرFطFةFد FةFل FىFنFةFFFب FمFشFاFه Fو FىFنFةFFFب F.FبFيFلFةFتFتFوFمFلFوFدFبFةFع

F(FهFFFFFبFFFحFFFصFو)اوةلىواتة:( صحابي) وشةى بؤ كؤيةFFFه دةطريتةوة كةسيك ( هةمووصحابي) وشةى (،) ثيغةمبةر

( ئةواأتباعه و آله )واتة:)أتباع( لةطةل بكريتةوة كؤ ئةطةرآل: 1 واتة بيت بةتةنها ئةطةريش ئيماندارةكانى، خزمة:واتة( آل)

ئيماندارةكانى خزمة هةموانيشةوة لةثيش كةوتوانى شوين((طةرميانى م.دلير)) دةطريتةوة.

Page 33: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(،) ثيغةمبFFFةر لةطFFFةل كؤبوبيتFFFةوة موسFFFولمانى بة كةFFتيش و بFووبيت كFFةميش سFFاتيكى بؤ ئةطةر لةسFFةر مردبيئيمان.

F(ئFرFFFFFقFFFمFن وFآFرFFFFFقFFFلFا)ةوFFFةية ئFFFردةوةى كة كةسFFFك . مامؤستاية يان ثيدةكات،

F(FعFFFFه مFF FبFFFحFFدةويت، خؤش قورئانى كة كةسةى ئةو (م .دةطريتةوة قوتابيش

طشتى: واتاى و خاووخيزان سةر برذيتة طةورة خواى سالوى دروودو

ئFFةو لةسةر هةروةها (،) ثيغةمبةر ياوةرانى يارو و خزمان ئةو دةكات، قورئان بة كردةوة كة كةسةش

كةسةش كة قورئانى خؤش دةويت. هFFFذه إن )وبFعFFد(.4

مFقFدمFFه قFارئFه عFلFى فيFFمFا أيعFلFمFه ن

سFFتايش و سFFوثاس باسكردنى لةثاشواتة:( وبFعFFد)) نFFازدار ثيغةمبFFةرى بؤ نFFاردن سةالوات طةورةو خواى بؤ)، ويستوويانة كاتيك هيناوة، بةكاريان عةرةب وشةية ئةم

.تر باسيكى بؤ بضن باسيكةوة لة ئFFةم كة ثيكراو هةست شتيكى بؤ ئاماذةية (هFFFذه إن)

.ليكدانةوةيين خةريكى ليرةدا ئيمة كة ،هؤنراوةية ثيشى دةسFFتةى ئةو وةكو ثيشةكى،واتة: (مFقFدمFFه) لةم هةر (،الجيش مقدمةدةوتريت) ثييان دةكةن رى سوثا

ها }يادةفةرمويت: طةورة خواى واتايةشةوة ذين أي ال آمنوا اله يدي بين تقدموا .1الحجرات ورسوله{ الل

Page 34: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

بةشةكانى زانستى تةجويد

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

روونوات''ة:( يعFلFمFFFه أن قFارئFFFه عFلFFFى فيFFمFFFا) خوينFFةرى لةسFFةر ثيويسFFتن كة شFFتانةية ئFFةو كردنFFةوةى

بيانزانيت. قورئان طشتى: واتاى صFFةالوات و، دلؤظان خواى ستايشى و سوثاس لةثاش

ثيشFFFةكيةكة هؤنراوةيFFFةم ئFFFةم (،) ثيغةمبFFFةر بؤ نFFFاردن قورئFان خوينFةرى ثيويسFتة كة مةسFةالنةى بةو سةبارةتبيانزانيت.

5.FذFإ FبFFFFFجFاFو FمFFFهFFFيFFFلFع FمFFFF FتFFFحFFFم

FلFFFبFFFق FعFوFرFF FشFFFلFا  FالFوFأ FنFأ FاFوFFFمFFFلFFFعFي

Page 35: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(FذFإ FبFFFFFFجFاFةووFFئ ) تانةىFFايى بة شFFتن رةهFFو، ثيويس طوناهة. وازليهينانيان

(FمFFFهFFFيFFFلFعF) :خوينةران. قورئان لةسةرواتة (FمFFFF FتFFFحFFFمF)هاتووة كردن لةسةر جةخت بؤ وشةيةكة.(FلFFFبFFFق FعFوFرFF FشFFFلFتثيكردنى ثيشواتة:( اFFان دةسFFقورئ

خويندن.( FالFوFأF) :ةختواتةFFةر كردنةوةية جFFةى لةسFFثيش وش

خؤى.(FاFوFFFمFFFلFFFعFي ):بيزانن.واتة

طشتى: واتاى ثيش دةخFFوينن قورئFFان كة ئةوانFFةى لةسFFةر ثيويسFFتة

بزانن. مةسةالنة ئةم دةستثيكردنيان

والF الFحFروف مFخFارج.6صFفFات

FاFوFFFظFFFفFFFلFيFل FحFFFصFFFأفFFFب FلFاFتFاFFFFغFF FلFF

دةرضFFوونى جيطFFاىوات''ة: (الFحFFFروFف مFخFFFFارFج) بFFةالم ( ثيت،29) لة بريFFتين كة عFFةرةبى، زمFFانى ثيتةكانى

بة سFFةبارةت هةيFFة، ريرةويFFان سFFى زانايFFان بةطشFFتىمةخرةجةكان: ذمارةى

( مةخرةجFFFFة،14) : ذمارةيFFFFانيةك'''ةم ري'''رةوى كة ئةوانFFةى ( وقطFFرب) ( والفراء) بؤضوونى بة ئةمانةش

وات''ة:)الجFFFوف( مFFFةخرةجى ئFFFةوانن، شFFFوينكةوتووىFFوان بؤشFFايى هFFةروةها البFFردووة، يFFان دةم و طFFةروو ني

Page 36: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دادةنFرين مFةخرةج ن( بةيFةك ر، )ل، وشFFةكانى جيطFFةى( مةخرةج.3) لةجياتى

(ةيFFة،16) مةخرةجFFةكان : ذمFFارةىدووةم ريرةوى ( والFFبري إبن) ( والشFFاطبي) ( وسيبويه) ريرةوى ئةمةش

جFFFةوفيان مFFFةخرةجى ئFFFةمانيش هاوبؤضFFFوونةكانيانة، شFFFFوينة لة ثيتانة ئFFFFةو كة دانFFFFاوة وايFFFFان البFFFFردووة،

لةمةخرةجFFFFFFةكانى واتة دةردةضن هاوشFFFFFFيوةكانيانةوةترةوة.

(17) مةخرةجFFFةكان : ذمFFFارةيس'''ييةم ري'''رةوى (الفراهيدي أحمد بن )الخليل ريرةوى ئةمةش مةخرةجن،

: )إبنوةكو ئFFFFةون، بؤضFFFFوونى لةسFFFFةر كة ئةوانةية و ئFةم بFوارةدا لFةم ثسFFثؤر زانايFانى جومهFورى ( والجFFزري

.1كردووة ثةسةند ريرةوةيان ثيتFFةكانيش سFFيفةتى هFFةروةهاوات''ة: (الFصFفFFFات)

.بناسن(FواFFFظFFFفFFFلFيFلF) اتووة نوسخةيةكدا لةFFه (واFFلينطق )واتة:

بيخويننةوة. و قسةبكةن(FحFFFصFFFأفFFت بFاFFFFFغFF FلFFFلFاF) :ان ثاراوترين بةواتةFFةنيو زمFFل

و، () ثيغةمبFFةرة زمFFانى كة عةرةبيFFة، زمFFانى زمانةكانFFدا .ثيدابةزيوة قورئانى

FFFوان لة طFFFةورة خFFFواى كة نية ريكFFFةوتيش هFFFةموو ني بؤ هةلبFFذاردووة عFFةرةبى زمFFانى مرؤظايةتيFFدا زمانةكانى

بFFنيريت، سFFةرزةوى خFFةلكى بؤ كؤتFFايى ثFFةيامى ئFFةوةى هةيFFFFFة، زؤرى تايبةتمةنFFFFFدى زمانة ئFFFFFةم لةراسFFFFFتيدا

/ القضاة عصام د.محمد/ التجويد أحكام في الواضح بروانة: 130.

Page 37: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئFFFةركى و بؤمFFFان ئايينية زمFFFانيكى بيت هةرضFFFؤنيكيش ضFFؤن كة ئاشكرايشة ليبكFFةين، بFFةرطرى سةرشانيشمانة

زمانة ئFFةم دذايFFةتيكردنى بؤ كراونةتFFةوة ضFFر هةولFFةكان ثالنةكة بة ئةوانFFFFFةى كة دوور ئامانجطFFFFFةليكى بFFFFFةثيى

كةدروست دلنيFFان لةوةش كردووة، رةضاويان هةلدةستن نةوةيFFةكى واتة عةرةبيFFدا زمانى لة الواز نةوةيةكى بوونى

(،) ثيغةمبFFةر فFFةرموودةكانى و قورئFFان لة تينةطةيشFFتووراستةقينةكةية. ئامانجة ئةمةش

ئFFةو ناوةراسFFتى تاكو و بيستةم سةدةى لةسةرةتاكانى لFFةثيناوى درا بةخFFةرج بيووضFFان و ضFFر هةوليكى سةدةية، لةريطFFFةى ميسFFFر، والتى لة عFFFةرةبى زمFFFانى البFFFردنى

بFFةالم عFFةرةبى، ثيFFتى لFFةجياتى التيFFنى ثيFFتى بFFةكارهينانى ئةو طالوى كردبة دةركيان والتة لةو موسولمانان سةرانى

لة و سFFFاوايى بة هFFFةر بوونFFFةوةو رووبFFFةرووى و، ثيالنة ئFةو وا مFةخابن بFةالم بFرد، لFةنيو بيرؤكFFةيان ئةو بيشكةدا سFFةرى سFFةدة نيو لة زيFFاتر ثFFاش تFFرو جFFاريكى بيرؤكةية

لة بFFةرطرى موسFFولمانان لةسةر ثيويستة و، هةلداوةتةوة سFFوننةتة، و قورئFFان زمFFانى ضFFونكة بكةن عةرةبى زمانى

FFبيت، خFFواى ( رةحمFFةتىالجندي )أنور مامؤستا :دةليت لي بؤ كردنة طفتوطؤ زمFFFFانى عFFFFةرةبى زمFFFFانى ئFFFFةمرؤ

مليFFؤن هFFةزار بؤ هFFزرة زمFFانى و، عFFةرةب سFFةدمليؤن بة ئيسFFالم هFFاتنى ثيش كة ديرينيشة زمانيكى ،1موسولمان

ثيكراوة. قسةى سال هةزارFFFFFFFFFFبى ( لةيالفراهيد أحمد بن )الخليل )العين(دا كتي

طفتوطؤيان كة عةرةبى زمانى وشةكانى تيكراىدةليت:

لةم موسولمانان ذمارةى ضونكة ، هةشتاكانة سةرذميرى ئةوة 1جيهاندا. لة كةس مليؤن سةد سى و مليار يةك دةطاتة رؤذطارةدا

Page 38: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFدةكريت ) دةطاتة كFFراون فFFةرامؤش كة بةوانةشFFةوة ثي( وشة.412 ،12،305

زمانى وشةكانىدةليت:الزبيري( )الحسين هةروةها لة زياترواتة:(F 400 ،6،699) دةطاتة ذمارةيان عةرةبى (5420) بة كFFار وشة هFFةزار سFFةد ثينج و مليFFؤن شFFةش. 1 خراون ثةراويز هةمووى تر ئةوةكانى دةكريت، وشةى

طشتى: واتاى ى دةرضFFوونىثيويسFFتة لةسFFةر خوينFFةرى قورئFFان شFFوين

ثيتةكان و سيفةتةكانيان بزانن، بؤئFFةوةى شFارةزايى ثةيFFدا بكFةن دةربFارةىعةرةبية.ضاكترين و ثاراوترين زمان كة زمانى

ري.7 FجFويFFد مFحFر  التوالمFواقFف

FاFFFمFو FيFذFFFلFا FمFF FسFر FيFFFف FفFFFحFاFFFصFمFلFا

ري) كة ئةوانFFةى لةسFFةريان ثيويسFFتةوات''ة: (مFحFFFFر جFFFوان بؤ دةكFFFةن كؤشش مFFFادام بFFFيزانن باسFFFكراون.قورئان خويندنةوةى

و راوةسFFFFFتان شFFFFFوينةكانىوات''''ة: (والمFواFقFف)قورئاندا. لة دةستثيكردن

(FاFFFمFو FيFذFFFF FلFا FمFFFF FسFر FيFFFف FفFFFحFاFFFصFمFلFا F):ةووات''ةFFFئ لة ثينووسFFFFFFFFراوةتةوة قورئFFFFFFFFانى كة شFFFFFFFFيوازانةى روكFFنيكى ضFFونكة (،) عوسFFمان ثيشFFةوا موسFFحةفةكانى

طونجان )تواتر( و لة بريتين تريش روكنةكةى دوو قورئانة،.2عةرةبى زمانى شيوةكانى لة شيوةيةك لةطةل

طشتى: واتاى

.33/ معاصرة إسالمية دراسات بروانة:1.11/ الجزرية لمقدمةا شرح البهية الدرر بروانة: 2

Page 39: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئةوانةى كة ورد دةبنةوة لة جوان خويندنةوةى قورئان و، راوةستان و دةست ثيكردنى ريكوثيك و، رةضاوكردنى خويندنةوةبFFةثييى ئFFةو رينووسFFةى كةلFFة موسFFحةفةكانى

.( هاتووةعوسماندا )8.FنFFFم FلFFFك FعFوFFFFطFقFم Fو

FلFوFصFوFم FاFFFهFFFب تكFن لFمF أنثFFى وتFاء ت

FهFا كFتFب ب(FنFFFم FلFFFك FعFوFFFطFقFمF) :دابراوى بة كة شتانةى ئةوواتة

وةكو: ثيتةكان، نةك دةنووسريت، كنتم ما وحيث} وا .144 البقرة شطره{ وجوهكم فول(FلFوFصFوFمFو FاFFFهFFFب)ريت ثيكةوة يانFFدا لة دةنووسFFقورئان

.1 94برأسي{طه وال بلحيتي تأخذ ال يبنؤم} وةكو:FهFا تكFFتFب تكFFن لFمF أنثFى وتFاء) ثيتانFFةى ئةوواتة: (ب

كؤتFFايى (ىFة) بةشFFيوةى ميينFFةو بؤ دةطةريتFFةوة ( كةت)امرأت( ،جنت ) وةكو: قورئاندا لة نةنووسراون

FهFا) شى دواتر واتايFFFFةش ئFFFFةم )هFFFFا(، بةوات'''ة: (ب.دةكةينةوةطشتى: واتاى

قورئانFFدا لة كة لكاوانFFةى ثيكFFةوة و دابFFراو وشة ئFFةو ثيتى نووسينى )ت( وةكو ثيتى نووسينى هةروةها هاتوون،

.لةسةرة نوقتةى دوو )ه( و

/ كامل الكFFريم القFFران قFFراءة تجويد في الجFFامع بروانFFة: 1 .274-249/ رييالمس

Page 40: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

بابةتى شوينى دةرضوونى ثيتةكان )مةخرةجةكان(

بةشى يةكةم / ثيتةكان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بيطومان ئةم بةشة طرنطترين بابةتة لة بوارى

تجويددا، بؤية ثيويستة لةسةر هةموو كةسيك كة دةيةويت بةجوانى قورئان بخوينيتةوة، شوينى

دةرضوونى ثيتةكان بناسيت، بؤئةوةى وشةكانى قورئان بةراست و دروستى بخوينيتةوة، هةربؤية )إبن الجزري(

:فةرموويةتى FذFإ FبFFFFFجFاFو FمFFFهFFFيFFFلFع FحFFFم

FمFFFF FتFFFلFFFبFFFق FعFوFرFF FشFFFلFا  يFعFFFلFFF أنF أوFال

FاFوFFFمثيتةكان:

شFFوينيكى بة دةبةسFFتيت ثشت دةنطيك لة بريتية ثيتناديار. يان كراو، ديارى

Page 41: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لة بةشFFFيك لةريطFFFةى كFFFراوة ديFFFارى كة ئFFFةوةىFFFوةوة و زمFFFان و طFFFةروو بةشFFFةكانى دةردةضFFFيت، لي

نية ثةيوةنFFدى دةرضFFوونيان كة ثيتانFFةن ئةو ناديارةكانيش ي( و، )ا، وشFFةكانى لة بريFFتين ئFFةوانيش شFFوينانةوة، بةم تFFةواو لةطةل و، هةية هةناسةوة بة ثةيوةنديان ثيتانة ئةم

ثشFFتيوانى بة دواتFFريش وةكو دةبرينFFةوة، هةناسة بFFوونى. 1دةكةينةوة روونيان طةورة خواى

و : عFFFةرةبىبةشن ثيت'''ةكان: دوو بةش'''ةكانى الوةكين، و سFFFFFFFةرةكى عةرةبيFFFFFFFةكان ناعFFFFFFFةرةبى،

لة جطة زانايانFFFFةوة بFFFFةالى ( ثيتن29) سFFFFةرةكيةكانىثيى ئةو كة (،المبرد) بة هFFةمزةى و ئFFةليف ضFFونكة ( ثيتن،28) ثيتFFةكان واية

عبد أسFFFFFFامة: )وةكو– بؤضوونةكةشى دانFFFFFFاوة، ثيتيك.ناثةسةندة بؤضوونيكى–دةليت:الوهاب(

شFFFFوينةوة دوو لة كة ئةوانFFFFةن الوةكيFFFFةكانيش ثيتة بة ناثFاراو،سFFةبارةت و ثFاراو بؤ دةبن دابFةش دةردةضFFن،

.هاتووة قورئاندا لة ثيتيان ثينج ثاراوةكان (المسFFFهلة الهمFFFزة) ئاسFFFانكراو : هFFFةمزةىيةك''ةم

بFFةرةوالى يFFان ( بةشةوة،3) دةبيتة خؤيةوة لةالى ئةويش الى بFFةرةو يFFان (،تمأأنFFذر) : ثيFFتىوةكو )ا( دةروات ثيFFتى )و( دةروات بFFةرةو يFFان (،أئنك )وةكو: ( دةرواتي) ثيتى

.(أؤنزل: )وةكو ( دا،ى) )ا( و لFFةنيوانواتة: الركراو، : ئةليفىدووةم بFFةلكو تةواوة، يائيكى نة و تةواوة ئةليفيكى نة بةواتايةكيتر

(.ي) ثيتى لة نزيكة

.13/ البهية الدرر بروانة: 1

Page 42: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

وةك''و: ليFFبيت، )ز(ى بFFؤنى )ص( كة : ثيFFتىس''ييةم شFFوينى نFFزيكى بFFةهؤى كارةشيان ئةم (،الصراط) وشةى

ئةوةشFFةوة بFFةهؤى داوة، ئFFةنجام ثيتة دوو ئةو دةرضوونى خويندنFFةوةى لة حالتة ئFFةم نمونةى )صفير(ن، ثيتةكانى لة

.هةية (داحمزة) ثيشةواFFديت، )و( ى بFFؤنى ( كةي) : ثيFFتىضوارةم وةك''و: لي

بFFةثيى )إشFFمام( كردنيانFFدا، ( لةكاتىقيل) ( وغيض) وشةى.(الكسائي) ( وهشام) خويندنةوةى بيت، قةلةودا ثيتيكى كةبةدواى قةلةو، : )ا( ىثينجةم

لةوةك''و: دةبيتةوة، ثيتى)و( نزيك لة لةوحالةتةدا ضونكة يFFان سFFةر بيت ثيتيكFFةوة لFFةثاش )اللFFه( كة مةزنى وشةى (داورش) ريوايFFةتى لة ئFFةوةى وةكو يFFان هFFةبيت، بFFؤرى وشةكانىوةكو:( نافع) لة (ةوةاألزرق) لةريطةى هاتووة

بFFراى بزانة ئFFةوةش ئينجا (،الظالم) ( والطالق) ( والصFFالة) دوو دةبنة شFFيوة بةهFFةمان بFFؤريش و سFFةر كة خوينFFةر

لة بريFFتين سFFةرةكيةكان ؛الوةكى و : سFFةرةكىبةشةوة الر، وبؤرى سةر لة بريتين الوةكيةكانيش ذير، و بؤر و سةر

بة كة ئةوانFFةى ( لةالىالكافرين) ( والنار) ( وبشرى: )وةكو ( ورحمة: )وةكو هFFةروةها دةخFFوينن، وشFFانة ( ئFFةوإمالة) ئFFةوجؤرة كؤتFFايى راوةسFFتاندا لة كة ئةوانةى ( لةالىنعمة)

.. هتد..1(نعمي) ( ورحمي )واتة: دةكةنةوة، الر وشانة بFFؤريكى نة الوةكى سFFةروبؤريكى دةبيتة حالتFFةدا لFFةم بFFؤنكراو ثيFFتى دووةميش تFFةواوة، سFFةريكى نة تFFةواوة،

ثيويستة تةواو بةشيوةيةكى ئةنجامدانى و دةنطةكةى زانينى بؤ 1 م.دلير))بيبيستى. و وةريبطريت ثيدراو مؤلةت مامؤستايةكى لة

((طةرميانى

Page 43: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(ىإشFFمام) كة ئةوانةى ريرةوى لة(غيض) ( وقيل: )وةكو.1(الكسائي) ( وهشام )وةكو: دةكةن

سبFF الحFروفF مخFارج.9عFشFر عFة

FىFFFلFع FيFذFF FلFا FهFرFاFFFتFخFي FFFFFمFن FرFFبFFFتFخFا

جيطةى ئةوواتة: )مخرج(ة تاكةكةى ( كؤية،مخFFارFج) (29) لة مةبةست ليرةشFFدا دةردةضيت، ليوة ثيتةكةى كة

.عةرةبية زمانى ثيتةكةى

/ الجزرية المقدمة شرح البهية الدرربروانة: زياتر زانيارى بؤ 116.

بةشى دووةمجيطاى دةرضوونى ثيتةكان

Page 44: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(FىFFFFلFع FيFذFFF FلFا FهFارFFFFتFيخ FنFFFFFم FرFFFFبFFFتFخFاF) :ةثيىواتةFFب أحمد بن الخليل) مةبةسFFتى –شFFارةزاية ئFFةو هةلبFFذاردنى

.يةF(الفراهيدي جيط''ةى ك''راو دي''ارى ثي''تيكى ب''زانين ض''ؤن

؟ كويية دةرضوونى )ب( )ش( يان )ق( يان ثيتى بزانين دةمانةوى نمونة بؤ

يFFFان )سFFFاكن( بكة ثيتةكة لةكويية دةرضFFFوونى شFFFوينى ثيشFFى، بخةيتة هةمزةيFFةكيش و بكةيت )مشدد(ى باشترة

ئFFةوة نFFةما دةنط لFFةكوى )أب(، )أش(، : )أف(،بؤنمونة. 1ثيتةكةية دةرضوونى شوينى

طشتى: واتاى دةردةضFFن، ( جيطةوة17) لة عةرةبى زمانى ثيتةكانى

وةكو: كارامFFةى و شFFارةزا كةسFFيكى هةلبذاردنى ثيى بة.(الفراهيدي أحمد بن )الخليل

2)الجوف( ثيتةكانى

وأختFF الFجFوف فألFف.10وهFFي اهFا

FروفFFد حFFو مFهFللتنFتFFهFFي اء

ا() ثيFFتى دةرضوونى جيطةىواتة: (الFجFوف فألFف).نية كراوى ديارى و،جيطةيةكى دةمة نيو بؤشايى

/ يوسف بن / محمد الجزرية المقدمة شFFروح جFFامع بروانة: 127.

. دةم و طةروو نيوان واتة: بؤشايى الجوف،2

Page 45: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

( ئةطFFةري) )و( و ثيFFتى هFFةردوووات''ة: (وأختFFاهFFا) وات''ة: بيت، خؤيFFان لFFةجؤرى خؤيان ثيشى و، بن زةننةدار ( ذيري) ثيش و، ( هFFاتبيتضFFمة) )و( بFFؤر لFFةثيش ئةطFFةر

.( هاتبيتكسرة) ثيشى )ساكن(ةو، زةننةدار )ا( هةميشة ثيتىتيبينى:

ثيتانة سFFى ئFFةو نمونةى هةية (ىفتحةسةر) هةميشة خؤى سFFFFى ئFFFFةم اللين( دةناسFFFFرين، و المد )حFFFFروف بة كة

.(ي) ( بؤقيل) )و(، ( بؤيقول) )ا(، ( بؤقالوشةيةية).49}نوحيها{هودوشةى لة كؤبوونةتةوة هةرسيكةشى

بريتية كة دةردةضFFيت، كةلFFةدةم هةواى ئةو (للFهFواء).دةنط لة

(FيFهFFتFFتن) :دةبن تةواو مةد ثيتةكانىواتة. FFذى واللين( بة المد )حFFروف نFFاونراون بؤيFFةش و دري

شFFFوينى ( )ووو( )يييFFFF( ضFFFونكةآآآ) دةردةضن ئاسFFFانى كاتيك ثيFFتيش دةرضFFوونى شFFوينى بالوة، ليوةدةرضوونيان

دةردةضFFيت، سFFانايى بة و دةبيتFFةوة دريذ دةنط بيت بالو.1دةردةضيت فشار بة دةنطةكة بيت تةنطيش ئةطةر

طشتى: واتاىFFFFوان بؤشFFFFايى ( لةي و، )ا، ثيتFFFFةكانى و طFFFFةروو ني

ثيتFFةكانى بة تايبFFةتن ئةمانFFةش دةردةضFFن، ناودةمFFةوةدةبن. بةردةوام ببيتةوة دريذ هةناسةش تاكو و، )مد(ةوة

.29-28/ األنصاري / زكريا الجزرية شروح جامع بروانة: 1

Page 46: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

طةرووثيتةكانى

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

م'''ةددى ي'''ائى م'''ةخرةجى م'''ةددى واوى م'''ةخرةجى ئةليف مةخرةجى

الحFلFF ألقصFى ثFم.11هFاء هFمFFز ق

 لFوسFFطFه ثFFم فFعFيحFFFاء Fن

و تيداية مFFةخرةجى سى طةرووة، دووةم مةخرةجىدةردةضيت: ليوة ثيتى شةش

جيطة دوورتFFFFرين كة قFFFFورط يةكFFFFةم: سFFFFةرووى ليوة ثيتى دوو سنط نزيك و، قورط كؤتايى لة دةطريتةوة .)ه( ( وء) دةردةضيت

طةروو. دووةم: ناوةراستى(FمFFه ثFطFوسFن لFFيFعFاء فFFFح) :واتةFثيتةكانى Fو )Fع(

دةردةضيت. ليوة )ح(Fىطشت'ى: واتاىFكؤتايى Fتةكانى طةرووFيت، ليوة )ه(ى ( وء) ثيFFدةردةض

FFوة )ح(F ى )عF( و ثيتFFةكانى طةروشFFةوة ناوةراسFFتى لة ليدةردةضيت.

Page 47: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

خFاؤه غFيFن أدنFFاه.12والFقFافF Fا

سFان أقصFFى ثFF فFوق اللالFكFافF م

مFFةخرةجى دةمFFةوة لة طFFةروو جيطةى ترين نزيكواتة: )خ( )غ( لةسFFةر ثيFFتى ثيشخسFFتنى )خ(ة، )غ( و ثيتFFةكانى

(يFFة،الشFFاطبي) ( وسFFيبويه) ثةسFFةندكراوى بؤضFFوونى. 1بؤضوونة هةمان لةسةر جةزةريش هؤنراوةى خاوةنى

ح( )ع، مةخرةجى خ( )غ، مةخرةجى

ه( ،ء) مةخرةجى

علي / مال الجزرية ةمFFFالمقد شFFFرح الفكرية المنح بروانFFFة: 1.49/ يالقار

Page 48: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيتةكانى زمان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)ق(: ثيتى مةخرةجى لةباسFFFFFFكردنى ( ليبوويFFFFFFةوةالجFFFFFFزري )إبن كاتيك

باسFFكردنى بة كFFرد دةسFFتى طFFةروو، ثيتةكانى مةخرةجىثيتةكانى: و زمان مةخرةجةكانى اللسFFان( )أقصى زمFFان يةكFFةم: سFFةرووى مةخرةجى

.طةرووةوة نزيك لة : كؤتاييةكةىواتة.مةالشووة )فوق( مةبةستى

سFFFةرووى لة مFFFةخرةجى : ئFFFةميشواتة )الكFFFاف(زمانةوةية.

)ك( مةخرةجى )ق( مةخرةجى

طشتى: واتاى الى لة زمانFFFةوة سFFFةرووى )ك( لة )ق( و ثيتFFFةكانى

جيطFFةى لة )ك( نزمFFترة جيطFFةى دةردةضن مةالشFFوةوة (10) زمانFFFدان لة مةخرةجانFFFةى ئFFFةو بةطشFFFتى )ق(،

Page 49: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

Fوة ( ثيتيFFان18) و مةخرةجن شFيوةى بFةم دةردةضFFيت لي. 1خوارةوة

لة جيطFFةى دوورترين واتة:زمان: سةرووى .1FFوة )ق(ى ثيFFتى ،سFFةرةوةية مةالشFFووى و قFFورط نزيك لي

دةردةضيت. مFةخرةجى خFFوار لة زمان: كFFةميك سةرووى .2

نزيك دةمFFةوة لFFةناو سFFةرةوة، مةالشووى لةالى )ق(ةوةدةردةضيت. )ك( ليوة ثيتى ترة، سFFى مةالشFFوودا، لةطFFةل زمFFان ناوةراستى .3 ثيFFتى ( بةمFFةرجيكي) )ش( و )ج( و دةردةضيت ليوة ثيتى

زةننFFةدار يFFان بيت بFFزواووات''ة: نFFةبيت، ( مFFةددىي).هةبيت ىفتحة(سةر) خؤى ثيش و )ساكن( بيت

الى يان راست الى زمان ليوارةكانى لة يةكيك .4 دانةخريكانى لة بةتةنيشتيةوةن دانانةى ئةو لةطةل ضةث

ثيFFتى ثيكFFةوة هFFةردووال بFFةكارهينانى بة يFFان سFFةرةوةFFوة (ىضFFاد) ضFFةثةوة لFFةالى دةركردنيشى دةردةضFFيت لي

و كFFةمتر راستيشFFةوة لFFةالى بةكارديت، زؤرتر و ئاسانترةFFFوارى لة ضFFFونكة قورسFFFترة دانانFFFةى ئFFFةو و زمFFFان لي

دريFFFFFFFFذى بFFFFFFFFةهؤى دةردةضFFFFFFFFيت تةنيشFFFFFFFFتةوةFFوارى لFFةخوارووى ضFFونكة مةخرةجةكةيشFFيةوة زمFFان لي

.دةبيت تةواو سةروويةوة لة و دةكات ثي دةستFFFوارى هFFFةردوو خFFFوارووى .5 بFFFةرةو زمFFFان لي

لFFةو تةنيشFFتى ددانFFةكانى ثFFووكى لةطةل زمان سةرةتاى.دةردةضيت ليوة )ل( ى ثيتى مةخرةجةوة

/ القضFFاة عصام / د.محمد التجويد أحكام في واضحال بروانة: 132-34.

Page 50: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بةشFFFةى ئFFFةو لةكFFFةل زمFFFان ثيشFFFةوةى .6FFوة )ن( ى ثيتى سةروة ددانةكانى ثووكى لة بةرانبةريتى ليدةردةضيت.

لةطةل ثشتيةوة لة كةميك و زمان ثيشةوةى .7 مFFةخرةجى نزيك لةسFFةرةوة تةنيشFFتى ددانFFةكانى ثووكى

)ر( دةردةضFFFFFFيت ثيFFFFFFتى مةخرةجFFFFFFةوة )ن( لFFFFFFةو)ن(. مةخرةجى بةرةو تيداية الربونةوةيةكيشى

ددانة ثFFFووكى لةطFFFةل زمFFFان ثشFFFتةوةى .8FFوان ثةيوةنFFدى خFFالى ئFFةوة كة سFFةرةوة الى بربرةكانى ني

بريتية ئFFFةوةش دةم نFFFاو ثFFFووكى سFFFةرةوة برةرةكFFFانى)د(. ( وط) )ت( و ثيتةكانى لةمةخرةجى

برةرةكFFFانى سFFFةرووى و زمFFFان ثيشFFFةوةى .9 لFFةنيوان كFFةم بؤشFFاييةكي هيشFFتنةوةى لةطFFةل خوارةوة

بة بة تايبةتة مةخرةجةش ئةم ددانةكان و زمان سةرةتاى.)ص( )ز( و )س( و ثيتةكانى

برةرةكFFانى ددانة ثيشFFةوةى و زمFFان ثيشFFةوةى.10 دةرةوةى بؤ زمFFان لة كةميك دةركردنى هاوكات سةرةوة

FFFوة (ىظ) ( وذ) ( وث) ثيتFFFةكانى ئةمFFFةش ددانFFFةكان لي.دةردةضيت

Page 51: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيتةكانى نيوان ناوةراستى زمان و مةالشوو

) الشجرية األحرف (

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

مةخرةجى )ج( و )ش( و )ي(:13. F فجيFم والوسFط أسفFل الش

يFا يFن مFFن والFضFاد حافFتولFيFFا إذ Fه

14F. FسFاFرFضFال FنFFFم FرFFFسFFFيFأ FوFأ FFFنFمFي

FاFFFهFام لم أدنFFاهFFا والFFFال

نFتFهFاهFا هFFةردوو )ق(ةوة، ثيFFتى لFFةخوارووىوات''ة: (أسفFل)

ضFFFونكة ( دةناسFFFريت،ي)لهو )ك( بFFFةثيتى )ق( و ثيFFFتىبضكؤلةوة. زمانة لةالى دةردةضن زمانةوة لةكؤتاى

سFFةرووى بةشى لةطةل زمان ناوةراستى (والوسFط) ( ىي) ئينجا )ش( و ئينجا )ج( و مFFFFةخرةجى مةالشFFFFوو،

.تيداية مFFةخرةجىواتة:( ولFيFFا إذ حافFتFFFه مFFFFن والFضFاد)

زمانةوةية ( لةليوارىالFضFاد)

Page 52: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

راس) FFالضF) ان ددانةFFخريك (FنFFFFم FرFFFFسFFFيFأ FوFأ FاFFFهFاFFFنFمFيF) كFFةم كةئةمFFةيان راسFFتيةوة الى ن يا ضFFةثى لFFةالىواتة:

ئFFةو دةركFFردنى طرانFFتر لFFةوةش طرانة و بةكاردةهينريتزمانةوة. هةردووالى لة ثيتةية

طشتى: واتاى (ىي) )ش( و )ج( و مةخرةجى زمانةوة ناوةراستى لة

زمانFFةوة لFFةالى يش)ض( ثيFFتى هFFةروةها دةردةضFFن، لى. راستى الى يان ضةثى الى يان دةردةضيتFFبى لة النويري علي بن محمد سوود: طيبة )شFFرح كتي

خFFةتتاب كFFورى عومFFةرى كة : دةطيرنةوةدةليتالنشر( FFFبيت خFFFواى رةزاى الى لةهFFFةردوو ى( الFضFFFFاد) ثيFFFتى لي

.1دةردةكرد زمانيةوة

)ج( مةخرةجى مد(ي )غير ءىيا مةخرةجى)ش( مةخرةجى

.1/233ج النشر طيبة شرح بروانة: 1

Page 53: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيتةكانى سةر زمان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

م) )ل( ثيFFFتىوات''ة:( لمنFتFهFاهFا أدنFFاهFFFFFا والFFFFFFالFFFوارى لFFFةنزيكترين لة دةردةضFFFيت دةم لة زمانةوةية لي

بةشى ثFووكى لةطFFةل (ةوةيةالFضFFاد) مFةخرةجى دواى بؤضFFوونى نية-بFFةثيى ثيتيكيش هيض ددانةكان سةرةوةى

مFFةخرةجى ئةوةندةى زانايان- مةخرةجةكةى لة هةنديك–ضFFةثةوة )ل( لFFةالى ثيFFتى دةرضFFوونى بيت، )ل( دريذ

لFFةالى بFFةالم طرانFFترة و (- كةمترض) ثيتى بةثيضةوانةىئاسانترة. و زؤرتر راستةوة

(ض) )ل( مةخرةجى مةخرةجى

Page 54: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيشةوةىثيتةكانى مةالشوو

)الحروف النطعية(

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

:)ن( مةخرةجى15.

ون اجعF تحFت طرفFه مFن والنلFوا

Fا FرFFFFFلFاFو FهFFFيFFFنFاFدFي FرFFFهFFFظFل FدFأFاFوFFFلFFFخ

مFFةخرةجى كة دةطةيةنيت ( تيمانالجزري )إبن ليرةدا ثشFFتى بFFةرةو كةميك زمانةوةية لةثيشةوةى ( كةميكن)

ئةوانFFةى ( و،سFFيبويه) بؤضFFوونى بFFةثيى ئFFةوةش زمانة. 1لةطةليدا هاوبؤضوونن

)ر( )ن( مةخرةجى مةخرةجى

.33/ الشروح جامع لة األزهري خالد ليكدانةوةى بروانة:1

Page 55: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيتةكانى باريكايى زمان)الحروف األسلية أو حروف

الصفير(

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

16. FءFاFF FطFلFاFو FلFاFدFFFلFاFو FاFFFتFو  FهFFFنFFFم FنFFFمFو

نFFاFيFFاF عFلFيFFFا FثFلFا FFيFFFفFصFلFاFوFر FنFFكFFFتFسFم

F(FءFاFF FطFلFاFو FلFاFدFFFلFاFو FاFFتFوF)ان لةثيشةوةى ثيتانةش ئةمFFو زم بFFنى بFFةكارهياننى لةطFFةل دةردةضFFيت دةمةوة ئاسمانةى

)الحFFروف بة وشFFةش سFFى ئFFةم سFFةرةوة، ددانFFةكانى مةالشFFFووةوة ضFFFااليى لة ضFFFونكة ( دةناسFFFرينالنطعية

.دةردةضننFFFاFيFFFا) FثFلFاF) :ةكانىواتةFFةوة ددانFFةرةوة دوو ثيشFFو لةس لةخوارةوة دوو

(FرFFFيFFFفFصFلFاFن وFFFFكFFFتFمس F):ةكانىوات''ةFFز( و )ص( و ثيت( زمانةوةية. لةسةرةتاى دةرضونيان كة )س( جيطيرةطشتى: واتاى

زمFFFان )د( لةثيشFFFةوةى ( وط) )ت( و ثيتFFFةكانى سةرةوة بةشى ثيشةوة ددانةكانى بةكارهينانى لةطةل

ثيتFFFFةكانى بFFFFووة جيطFFFFيريش هFFFFةروةها دةردةضن )س( لةهFFةمان )ز( و )ص( و لة بريFFتين كة )صفير(يش

ددانةنى لة دةدات زمان سةر بةالم دةردةضن جيطةوة.خوارةوة

Page 56: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

17F. FهFنFم FنFFFمFو FقFوFFFف FاFFيFاFFن FثFلFا FسFلFا

فFFFلFFFى FءFاFF FظFFFلFاFو FلFاFذFFFFFلFاFو FFFثFولFلFعFFFلFFFيFFFاFF Fا

زمFFFFFFFان ثيشFFFFFFFةوةى لةوات''''''ة:( منFFFFFFFFFه)نFFFاFيFFFFFا فFFFFFوFقF وFمFFFFFن) FثFلFا FىFFلFFFف FسFلFةنيوانوات''ة: (اFFFل

سى ئةم خوارةوة و سةرةوة بةشى ثيشةوة ددانةكانى لة ضFFونكة ( دةناسFFريناألسFFلية )الحFFروف بة ثيتFFةش

.دةردةضن زمانةوة باريكايى لة واتة زمانةوة (ىأسلة) دةردةضن ثووك''ةوة نزيك لة ثيتان''ةى ئ''ةو

(اللثوية )الحروف(FءFاFFFFFF FظFFFلFاFو FلFاFذFFFFFFFFFلFاFو FاFFFFFFFFثFا وFFFيFFFلFFFعFلFلF) :وات''''ة

لةطFFةل دةردةضن زمانFFةوة الى هFFةردوو لةثيشFFةوةى قورئFFان فيركFFردنى مامؤسFFتايانى سFFةرةوة ددانFFةكانى

زمFFFان كة ثيتانة بFFFةم سFFFةبارةت دةكةنFFFةوة جFFFةخت (اللثFFويبFFة) ثيتةش سى ئةم وتنياندا، لةكاتى دةربكريت

دةورى )ثFFووك( طؤشFFتى نريك لة ضFFونكة دةناسFFريندةردةضن. ددانةكانةوة

(الفراهيFFدي أحمد بن )الخليل لةاليFFةن ( ثيتة3) ئFFةم لةالى يان سةرةتا ( ضونكةاللثوية )الحروف بة ناونراون

(التFFاذفي )وةك''و: يFFان دةكFFات، ثى دةست ثووكFFةوة ثووكFFة، نFFزيكى مةخرةجةكFFةيان : لةبةرئFFةوةىدةليت

FFFFوةوة لة مةخرةجةكFFFFةيان ئFFFFةوةى لةبFFFFةر يFFFFان لينية. راست وةسفيكى ئةوةش دةردةضيت،

لة جؤريك واتاية : ئFFFFFFFFFFFFFFةمدةليت( المرعشي) لةطFFةل هةناسFFةى ئFFةو ضFFونكة تيدايFFة، ضاوثؤشFFينى

لFFةوى و ثFFووك دةطاتة دةردةضFFيت ثيتانة ئةم دةربرينى

Page 57: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيتةكانى هةردوو ليو و كةثوو )حروف الشفتين الخيشوم(

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بFFوتريت ثيتانة بFFةم ئةوةية تFFريش راست بالودةبيتFFةوة،.1(لثوي) ( نةكأسناني)

طشتى: واتاى ددانFFةكانى و زمFFان ( لةثيشةوةىذ ث، ظ،) ثيتةكانى

لةطFFةل هاوكFFات دةردةضن سFFةرةوة بةشى ثيشةوةى زمان. دةركردنى لة كةميك

ز( ص، )س، ( مةخرةجىط ت، )د، مةخرةجى(ظ ث، ذ،) مةخرةجى

قدوري د.غانم/ الجزرية المقدمة على الوجيز الشرح بروانة: 1.40-39/ الحمد

Page 58: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

18FنFFFمF. FاFFFمFهFيFفFرFط FنFFFمFو FنFFFطFFFب FهFف FشFلFا

 اFطFFFرFاFفF مFFFعF فFاFلFفFFFا FايFن FثFلFااFلFمFشFرFفFFFهFF Fا

(FنFFFFم FاFFمFهFيFفFرFطF) :ةردووالىوات'''ةFFFةوة لةهFFFزمان .زمان باريكايى ثيتةكانى بة هةية ثةيوةندى

.خوار ليوى ناوةوةى بةشىواتة: (FبFFطFFFنF وFمFFFن)نFاFيFFFFا اFطFFرFاFفF مFFعF فFاFلFفFFFا) FثFلFا FهFFFFفFرFمشFلFاF) :تىواتةFFثي

FFوى نFFاوةوةى بةشى )ف( لة ثيشFFةوةى لةطFFةل خFFوار لي.1سةرةوةدا برةرةكانى ددانة

FFFوى نFFFاوةوةى بةشى )ف( لة ثيFFFتىوات''ة: خFFFوار لي.2سةرةوة برةرةكانى خوارةوةى لةطةل دةردةضيت

مFFFةخرةجى )ف( لة ثيFFFتى كFFFةس : هةنFFFدىتيبي''نىFFFFةوة ددانFFFFةكانى ثيشFFFFةوةى كاتيك دةردةكFFFFFةن، هةل

FFوى سFFةر دةخةنة سFFةرةوةيان بةشى نFFةك خواريFFان ليناوةوةى.

19F. FنFFFيFFFتFف FشFلFل FوFواFFFFFلFا FءFاFFFFFب FFFيFFFم

FمFFFةFFFF FنFFFغFو FاFFFFهFFFجFرFFخFم FFخFلFا

FمFوFFشFFFيفFتFFFيFFFFن) مFFةخرةجىواتة: (مFFيFFFFFFمF بFFFFFاFءF اFلFFFFFFواFوF لFلFش

FFوان FFوة م(ى ب، )و، ثيFFتى ليو هFFةردوو ني دةردةضFFيت، لي وةكو دةكرينFFةوة خFFر و دةكرينFFةوة )و( ليوةكFFان بؤ بFFةالم

.3 )م( دادةخرين )ب( و ثيتى بؤ و، ( بخوينيتضمة) القاري علي /مال الجزرية مقدمة شرح الفكرية المنح بروانة: 1

/58.20/ . القاري العزيز / د.عبد الميسر التجويد بروانة: 2.29/ ريمة ابو محمود / محمد المستفيد هداية بروانة: 3

Page 59: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

F(ةFFFFFF FنFFFغFو FاFFهFFFجFرFFFمخ FمFوFFFFFشFFFيFFFخFلFاF) :ةىوات''ةFFFجيط .كةثووة مينطةش دةرضوونى

)غير )و( ى )م( مةخرةجى )ف( مةخرةجى مةخرةجى)ب( مةخرةجىمد(ى

طشتى: واتاى دةردةضن ليوةوة هةردوو م( لةنيوان ب، )و، ثيتةكانى

داخسFFFFFFFتنيان، م( بة )ب، بؤ و كرانFFFFFFFةوةيان )و( بة بؤدةردةضيت. كةثووةوة لة مينطةش

)م( لةطةل مينطة مةخرةجى)ن( لةطةل مينطة مةخرةجى

: دةليتنصر( قابل عطية) مامؤستا سوود:) ذمارةيFFان مةخرةجيانFFةوة رووى لة عةرةبى ثيتةكانى

خوارةوة: شيوةيةى بةم ( ثيتة31. ثيت3دةم: و قورط نيوان بؤشايى ثيت.6قورط: ثيت.18 زمان:

Page 60: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

سيفةتى ثيتةكان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

.1 ثيت4ليو: هةردوو

رووى لة (يةصFFFFFفة) تاكةكFFFFFةى )الصFFFFFفات( كؤية شFFتيك وةسFFفى كة واتايFFةى ئFFةووات''ة: زمانةوانيFFةوة

رةشة. يان سثية شتة ئةو بليى وةكو دةكات نةطؤر شيوازيكى لة بريتية (يةوةصطالحي)إ لةرووى

دةنطوةك''و: خويندنةوةيFFدا لFFةكاتى ثيتةكة ( بؤثFFابت) لةراسFFFتيدا بFFFةرزكردن، و كFFFردن نFFFزم و كFFFردن نFFFةرم

الواز لة بةهيز ثيتى ثيتةكان، بؤ ثيوانةن وةكو سيفةتةكان ئةطFFFةر ( ضFFFونكةط) )ت( لةوةك'''و: جيادةكةنFFFةوة

-121/ نصر قابل التجويد/ عطية علم في المريد غاية بروانة: 1122.

Page 61: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

( نةبوايةقلقلة) جووالنFFدن ( واإلطبFFاق) لكانFFدن سيفةتىنةدةكرانةوة. جيا يةكتر لة

راسFFFتى شFFFيوازى سFFFيفةتةكان رووى خسFFFتنة بؤية دةنط ئايا ئFFةوةى وةكو دةردةخFFات ثيتةكان خويندنةوةى

نا. يان دةبيتةوة دريذ ثيتة بةو:هةية سوودى سى سيفاتانة ئةو زانينى مFFةخرةجى كة ثيتانFFةى ئFFةو جياكردنFFةوةىيةكةم:هةية. هاوبةشيان

ئFFFةوةى بؤ بFFFةهيزوالواز، ثيFFFتى ناسFFFينىدووةم: نا يFFان )أدغFFام( كFFراوة تيهFFةلكيش دروست ئايا بزانFFريتدروست.

كة وشFFFانةى ئFFFةو خويندنFFFةوةى جFFFوانس'''ييةم:. 1جياوازن مةخرةكانيان

ذمارةى بة سةبارةت زانايان جياوازىسيفةتةكان

)إبن لةنيواندايFFة، جياوازيFFان بارةيFFةوة لFFةم زانايFFان دةكFFةن بؤضFFوونةكةى لة ثFFةيرةوى ئةوانFFةى ( والجFFزري

) زانايانيشFFةوة هةندى بةالى ( سيفةتن،17) كة واية ثييان كتيبFFFةدا لFFFةم ئيمة بFFFةالم (ة44) يFFFان (ة34) يFFFان (ة20

)إبن كة دةكFFةين، زانايFFان جومهFFورى بؤضFFوونى رةضFFاوى كة لFFFFةوةى هةية بؤضFFFFوونى هFFFFةمان (يشالجFFFFزري

:دةلين و ( سيفةت17) لة بريتين سيفةتةكان.25/ البهية الدرر بروانة: 1

Page 62: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

: بةشةوة دوو دةبنة سيفةتةكان(.الذايتة )الصفات خؤييةكان سيفةتة.1 )الصFFFFفات توشFFFFهاتووةكان سFFFFيفةتة.2

(.العرضية بة هFFؤطرن كة سFFيفةتانةن خؤييFFةكان: ئFFةو سيفةتة

(.قلقلة )وةكو: جيانانبنةوة ليى هةرطيز و ثيتةكةوة هةنFFدى كة سFFيفةتانةن توشهاتووةكان: ئةو سيفةتة

جيادةبنFFةوة ليى جFFار هةنFFدى و ثيتةكFFةن لةطFFةل جFFارFFرةدا (،ترقيق) ( وتفخيم )وةك''و: لةسFFةر باسFFمان لي

: بةشةوة دوو دةبيتة كةئةويش ،يةكةمة بةشىهةية. دذيان كة سيفةتانةى ئةو.1نية. دذيان كة سيفةتانةى ئةو.2

: لة بريتين يةكترةكان دذة سيفةتة(ة.الهمس) )الجهر( دذةكةى

(ة.التوسط) ( والشدة) ( دذةكةىالرخاوة)(ة.اإلستعالء) ( دذةكةىاإلستفال)(ة.اإلطباق) ( دذةكةىاإلنفتاح)(ة.اإلذالق) ( دذةكةىاإلصمات)

:لة بريتين دذةكانيش بى سيفةتة ( والتكرير) ( واإلنحFFFFFFFFراف) ( واللين) ( والقلقلة)

ئFFFةم هFFFةموو دواتFFFريش (،اإلسFFFتطالة) ( والتفشي) دةكةينFFةوة روون واتاكانيFFان و دةكFFةين بFFاس سيفةتانة

.1(شاءالله إن).26/ البهية الدرر بروانة:1

Page 63: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

سيفةتة دذ دارةكان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFبيت خواى ( رةحمةتىالجزري )إبن بةباسFFكردنى لي دةليت: و ثيدةكات دةست بةناوبانطةكان سيفةتة

20. مستF ورخFFFFو جFهFر صفاتهFا

فFلوالF مصمFتFة منفFتFح

قFFFل ضFد بريFFتين بةناوبانطFFةكانيان سFFيفةتةوات''ة: (صفاتهFا)لة:

بةرزى. دةنطواتة:( جFهFر).1 نةرمى.واتة:( ورخFFو).2 نزم.واتة:( مستFفFل).3. كراوةواتة:( منفFتFح).4 قورس.واتة:( مصمFتFة).5

Page 64: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيتةكانى ئةسثايى و دةنط بةرزى و توندى و نةرمى

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

كة بكFFة، دذةكانيشيان باسىواتة:( قFFFل والFضFد): لة بريتين. ئةسثايىواتة:)الهمس( .6بةهيز. و توندواتة:( الشدة).7 لكاندن.واتة:( اإلطباق).8 خيرايى.واتة:( اإلذالق).9

21. Fه مهموسهFا سF شخFص )فحث

كFت(قF )أجFFد لفFظ شديدهFا

بFكFت( Fط كة سFFFيفاتانةية ئFFFةو واتاكFFFانى ثوختFFFةى ئةمFFFةش

باسمانكرد:(:الهمس)

ئةسثايى. و زمانةوانيةوة: ديارنةبوون لةرووى لFFFةكاتى هةناسة زاراوةوة: دةرضFFFوونى لFFFةرووى

بFةهؤى تيدايFة، سFيفةتةى ئةم كة ثيتانةى ئةو دةربرينىمةخرةجةكةيةوة. بة بةستن ثشت الوازى

Page 65: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)إبن وتFFةى لة كراونةتFFةوة كؤ ( ثيتن10ثيتFFةكانى: ).1(سكت شخص فحثه) ( دا،الجزري

سيفةتة- ناتوانيت-ئةم خوينةرطرنط: تيبينيةكى بFFةلكو بيت، فير كتيبةكانFFةوة تر- لة سيفةتيكى هةر يان

لFFةو بةتايبةتى فيربيت، كارامةوة مامؤستاى لة ثيويستة شFFيوازى لة هةية تFFةواويان شFFارةزايى مامؤسFFتايانةى

بؤ هةية ثضFFراويان نة سFFةنةدى و قورئFFان خويندنFFةوةى.1( ) ثيغةمبةر الى

(: الجهر)

.زمانةوانيةوة: ئاشكراكردن لةرووى كFFFFاتى لة هFFFFةوا زاراوةوة: دةرنةضFFFFوونى لFFFFةرووى

بة بةسFFFFتن ثشت تFFFFةواو بFFFFةهؤى ثيتةكFFFFة، دةربريFFFFنىمةخرةجةكةيةوة.

لة جطة عةرةبى زمانى ثيتةكانى لة بريتينثيتةكانى: عظم) برطةيFFةدا لFFةم )الهمس( كؤكراوةتFFةوة ثيتFFةكانى

تةرازوةكFFةى تFFاىوات''ة:( طلب جد فض ذي قFFاري وزنFFنيت قورئFFان كة كةسFFةى ئFFةو قورسة تةماشFFاى دةخوي. 2بيت زانست فيرى دةدات هةول و ناكات حةرام

(:الشدة) بةهيزى.واتة:زمانةوانيةوة: لةرووى

/ الجمل فريد / محمد التجويد علم في الفريد الميسر بروانة: 180.

.27/ البهية الدرر :بروانة 1.45/ القضاة / د.عصام التجويد أحكام في الواضح بروانة: 2

Page 66: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيتة مام ناوةند و بةرزةكان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

طيرانى و دةنط رينةكردنىواتة:زاراوةوة: لةرووى بة بةسFFتن ثشت ئةوثFFةرى بةهؤى ثيتةكة دةربرينى لةكاتى

.مةخرةجةكةيةوة ( لFFFةمالجFFFزري )إبن ( ثيت8) لة ثيتFFFةكانى: بريFFFتين

.(بFكFت قFFط أجFFد) كؤيكردوةتةوة، رستةدا

22. ديFد رخFو وبيFن  )لFFFن والشعمFر(

FعFبFسFو FوFلFع FصFخF( FطFFFغFض FقF)FظFF FرFFFصFح

ديFFFFد رخFFFFو وبيFFFFن) ثيتة لFFFةنيوانوات'''ة: (والش لFFFFFن) لة هةية ( ثيت5) نزمةكانFFFFدا ثيتة و بFFFFةهيزةكان

.كؤكراونةتةوة دا(عمFرناوةندةكان مام ثيتة

(:التوسط).مامناوةندى واتة:زمانةوانيةوة: لةرووى

نةبةتFFةواوى تييانFFدا دةنطواتة:زاراوةوة: لFFةرووى رى نةبةتFFFةواويش و، بFFFةهيزةكان ثيتة وةكو دةطFFFيريت

بة زانايFFFانيش لة هةنFFFدى نةرمFFFةكان ثيتة وةكو دةكFFFاتدةبةن. ( ناوىالبينية) ثيتةكانى

Page 67: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

الحروف ثيتة نةرمةكان )(الرخوة

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

نةرمى.واتة:زمانةوانيةوة: لةرووى لFFةكاتى دةنط ريكFFردنىوات''ة:زاراوةوة: لFFةرووى بة بةسFFFFFتن ثشت الوازى بFFFFFةهؤى ثيتةكة دةربريFFFFFنى

مةخرةجةكةى. ص، ش، س، ز، ذ، خ، ح، ث،: )( ثيتن18) ثيتةكانى

)مةددى( (. ي )مةددى(، و ا، ي، و، هF، ف، غ، ظ، ض، سى ئةم سةر دابةشكراونةتة عةرةبى زمانى ثيتةكانى

بFFةهيزةكان ثيتة ( بةبFكFت  قFFط أجFFد) ثيتةكانى سيفةتة، مامناوةنFFدةكان بةثيتة(عمFFFر لFFFن) ثيتFFةكانى و دةناسرين نFFةرم بFFةثيتى نFFةبيت جFFؤرة دوو لةو ئةوةشى و دةناسرين.1دادةنريت

:دةليتسويد( )أيمن - مامؤستابؤنمونة ثيتةكة دةنطى )ش( دةبيFFنين ثيFFتى دةربريFFنى لFFةكاتى

ثيFFتيكى لة )أغغغFFF( بFFةالم ( يFFانأشششFFF) دةبيتFFةوة، دريذ / نصر قابل التجويFFFد/ عطية علم في المريد غاية بروانFFFة: 1131-132.

Page 68: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(،أب) نابيتFFFةوة دريذ شFFFيوةيةك )ب( بFFFةهيضوةك'''و: هةيFFة، مامناوةند ى(عمFFFر لFFFن) ثيتانةدا جؤرة ئةم لةنيوان

نة دةبيتةوة، )غ( دريذ )ش( و وةكو )ع( نة ثيتىبؤنمونة: دوو ئFFةم لFFةنيوان حالتيكة بFFةلكو )ب( رادةوسFFتيت، وةكو

.1حالةتةدايةF(FعFبFسFو FوFلFع F):( ثيتن.7) بةرزةكان ثيتةواتةF(FصFخ FطFFFغFض FظFFFقF) :ةرزةكان ثيتةواتةFFةوة بFFكؤبونةت لFFةوة و كؤبوةتFFةوة رستةدا لةم )حصر( تةنها وشانةدا لةم

نين. زياتر(:اإلستعالء)

. بةرزبوونةوةواتة:زمانةوانيةوة: لةرووى دةنط فشFFارى ئاراسFFتةىوات''ة:زاراوةوة: لFFةرووى

لةطةل مةالشوو سةرووى بةرةو ثيتةكة دةربرينى لةكاتىمةالشوو. بةرةو زمان لة بةشيك بوونةوةى بةرز

غF،F ضF،F صF،F خF،F )ل''ة: بري''تين (اإلسFFتعالء) ثيتFFةكانى،Fط F،Fق Fةالم (،ظFFةرزةكان ثيتة بFFةموو بFFةك وةكو هFFنين ي

:هةية ثلةيان ثينج بةلكو لةبةرزياندا و هةبيت (ىفتحة) سةر ئةطةر بةرز ثيتى.1(.قال )وةكو: بيت بةدوادا )ا(ى ثيتى و هةبيت (ىفتحة) سةر ئةطةر بةرز ثيتى.2: )وةكو نةيةت بةدوادا )ا(ى ثيتى (.قد بيت لةسFFةر (ىضFFمة) بFFؤر كة بةرز ثيتى.3

(.يقولوا: )وةكو

ثيتFةكان سيفةتى دةربارةى )د.أيمن(دا وانانةى لةو يةكيك لة 1)إقرأ(. كةنالى لة هاتووة

Page 69: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

حروف ثيتة نزمةكان )(اإلستفال

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)سFFاكن( بيت، زةننةدار ئةطةر بةرز ثيتى.4(.نصبر) ( ويختصمون) ( ويقطعون: )وةكو هFFةبيت، (ىكسرة) ذير ئةطةر بةرز ثيتى.5

.1: )قيل(وةكو ( بFFةرزط) ثيFFتى دةربريFFنى لةكاتى زمانيش زؤربةى

ثيFFتى دةطاتة ( تاكوظ) ( وض) )ص( و ثاشان دةبيتةوة، دةبيتFFFةوة، بFFFةرز دةربريFFFنى بؤ كFFFةمتر )ق( كFFFةزمان

)غ(. )خ( و ثيتى هةردوو دةربرينى لة كةمتر لةوةش لة دةنطةكة ( ضونكةإستعالء) ناونراوة ئةوةش لةبةر

ثيتة : لةدةليت( المرعشيدةردةضFFFFيت. ) بةرزاييFFFFةوة ئيتر بيتةوة، بةرز زمان سةرووى ئةوةية طرنط بةرزةكاندا

. 2نا يان بيتةوة بةرز زمان ئةودواى نية طرنط جFFوان هؤكارةكFFانى تFFرين طرنط لة يFFةكيك لةراسFFتيدا

و ثايFFةكانيان و بةرزةكان ثيتة ناسينى قورئان خويندنةوةى بةهFFةمان ئةمةش خويندنةوةياندا، لةكاتى جيبةجيكردنيانة

بFFةلكو وةربطFFيردريت، لةكتيبFFةوة نية مةسFFةلةيةك شيوةوةربطيردريت. ليهاتوو مامؤستاى لة ثيويستة

د. ة/ محاضر الكFFريم قFFرانال تجويد في المبين النور بروانة: 1.22/ سويد أيمن.132/ نصر قابل التجويد/ عطية علم في المريد غاية بروانة: 2

Page 70: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(:اإلستفال)نزمى.: واتةزمانةوانيةوة: لةرووى لةكاتى زمان بوونةوةى : نزمواتةزاراوةوة: لةرووى

ئاسFFمانةى بFFةرةو نةبوونFFةوةى بFFةرز ثيتةكFFةو، دةربرينىكاتةدا. )مةالشوو( لةو دةم

زمانى ثيتةكانىواتة: ( ثيت،22) لة ثيتةكانى: بريتين ح – ج – ث– ت – ب – ء) بةرزةكان ثيتة لة جطة عةرةبى

هF – ن – م – ل – ك – ف – ع – ش – س – ز – ر – ذ – د –(.ا – ي – و –

نزم و بةرز ثيتى جياكردنةوةى ثيوةرى زمان بةرزبوونةوةى بة نزم و بةرز ثيتى جياكردنةوةى

هةرثيتيكدا لةطةل ثيتةكةدا، دةربرينى لةكاتى دةناسريت هةرثيتيكدا لةطةل بةرزة، ثيتيكى ئةوا بوويةوة بةرز زمان.نزمة ثيتيكى ئةوا بوويةوة نزم زمان

( لةأظ( )أق( )أط) : ب''''ةرز ثي''''تى نموون''''ةىدةبيتةوة. بةرز زمان دةربرينياندا

( لةأت)أهـ( )أش( ): ن''''زم ثي''''تى نموون''''ةىدةبيتةوة. نزم زمان دةربرينياندا

زؤر ثيFFFوةريكى شFFFيوة بةهFFFةمان نزمFFFةكانيش ثيتة بةتايبFFةتى ثFFيرؤز، قورئانى خويندنةوةى جوان بؤ طرنطن وشةيةكدا، لة بةرزةكاندا ثيتة لةطةل يةكطرتنيان لةكاتى

لةريطFFةى فيربوونيشFFيان (،أخFFFذن) ( ومخمصة )وةك''و: مامؤسFFFتاى لةريطFFFةى دةبيت بFFFةلكو نFFFابيت كتيبFFFةوةبوارةدا. لةو بيت شارةزاوة

Page 71: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

(اإلطباقثيتةكانى لكاندن )

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

طشتى: واتاى و تيداية (يFFانرخFFاوة) نFةرم سيفةتى لةثيتةكان هةندى

دوو ئFFةو لFFةنيوان تيدايFFة، بFFةهيزيان سFFيفةتى هةنFFديكيان ثيتFFةكانى و ناوةنFFدن مFFام هةية تر ثيFFتى هةندى جؤرةشدا

.(عمFر لFن) رستةى لة بوونة قةتيس بFFةرز ( ثيFFتى7) عةرةبيشFFدا ثيتFFةكانى لFFةناو هةروةها

زمFFان لة بةشFFيك دةربرينيانFFدا لFFةكاتى ثيويسFFتة هFFةن.دةم ئاسمانةى بةرةو بةرزبيتةوة

23. Fو FرFFFفF( FنFFFم F) FبFFل FوFرFFحFلFا

Page 72: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

مطبF ظFFFاء طFاء ضFاد وصFاداFلFمFذFلFقFFFهF فFقFه

ضFFوار ئFFةموات''ة: (مطبFقFه ظFاء طFاء ضFاد وصFاد) دةربرينيانFFدا كFFاتى لة زمFFان لة بةشFFيك يFFان زمFFان ثيتة

دةمةوة. ئاسمانةى دةلكينة:(اإلطباق)

لكاندن. واتة:زمانةوانيةوة: لةرووى بةشFFيك يFFان زمFFان ىلكاندن واتة:زاراوةوة: لةرووى

كFFاتى لة و، مةالشFFووةوة بة دةربرينياندا كاتى لة زمان لة دةخواتFFFFةوة ثFFFFةنط دةنط شFFFFيوةيةك بة دةربرينيانFFFFدا (ظ ،ط ،ض )ص، لة بريFFFFFتين ثيتةكانيشى لةنيوانيانFFFFFدا

بة نFFFالكيت ثيتةكانFFFدا لةهFFFةموو وةكويFFFةك زمFFFانيشمةالشووةوة.

نية مFFةرج بةالم بةرزة،إطباق() ثيتيكى هةمووسوود: بة بلكيت لةدةربرينيانFFFدا زمFFFان بFFFةرز ثيFFFتيكى هFFFةموو

.1مةالشووةوة(:اإلنفتاح)

جيابوونةوة. واتة:زمانةوانيةوة: لةرووى لFFFةكاتى كة ثيتانةية ئFFFةو وات'''ة:زاراوةوة: لFFFةرووى دةكةونFFةوة دوور يFFةكتر لة مةالشFFوو و زمFFان دةربرينياندا

.2دةربضيت نيوانياندا لة هةوا تاكو F(FرFFFف FنFFم FبFFلF)المذلقة الحروف:

.47/القضاة / د.عصام التجويد أحكام في الواضح بروانة: 1.17/ القمحاوي / الصادق القران تجويد في برهانلا بروانة: 2

Page 73: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لة خؤيFFان ثيتانةى لةو بريتين (،مذلق) خيرا ثيتىواتة: – م – ر – )فوات''ة: دةبيننةوة دا(F لFFبF مFFنF فFFFرF)F رستةى

- ب(. ل – ن(:اإلذالق)

شتيك. الى يان ثةر واتة:زمانةوانيةوة: لةرووىFرايى يFان ثيتةكة سFووكى واتة:زاراوةوة: لةرووى خي

ليوةكان لة يةكيك يان زمان ثيشةوةى لة ضونكة دةربرينى وةكو ثيتةكانيشى دةردةضFFFFن، هةردووكيانFFFFةوة لة يFFFFان

( ئةوةيةإذالق) بة ناونانيشى هFFؤى ( ثيتن،6) كFFرد باسمان.1دةردةضيت ليوةوة ثيشةوةى لة هةنديكيان كة

(:اإلصمات)قةدةغةكردن. واتة:زمانةوانيةوة: لةرووى

لFFةكاتى ثيتةكة قورسىواتة:زاراوةوة: لFFةرووى (صFFمت) كةسFFةى ئةووتوويةتى:( األخفش) دةربريندا،

كFFFردووة، قةدةغة قسFFFةكردن لة خFFFؤىوات''ة: بكFFFات، كة لFFةوةى قةدةغFFةن ثيتانة ئFFةم كة لةوةية مةبةسFFتيش

ثيكبهينن، ثيFFتى ثينج يFFان ثيFFتى ضوار وشةى تةنها بة خؤيان (ةكFFانمذلق) ثيتة لة بيت لةطةلدا ثيتيكيان ثيويستة بةلكو

ئFFالتوونوات''ة:)عسجد( وشةى وتوويانة زانايان بؤية هةر خيراشى ثيFFتى و ثيتة ضFFوار ضونكة نية عةرةبى وشةيةكى

.2نية لةطةلدا لة جطة عةرةبية زمFFانى ثيتFFةكانى هFFةمووثيتةكانى:

رسFFتةدا لFFةم كؤكراونةتFFةوة ( ثيتة23) واتة خيراكFFان ثيتة.31/ الجزرية لمقدمةا شرح البهية الدرر بروانة: 1 علي / مال الجزرية لمقدمةا شFFرح في الفكرية المنح بروانFة: 2

.72/ القاري

Page 74: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

وات'''ة:. 3(يحضك وعظه اذ ثقة صFFFيد سFFFاخط غش جز) بطFFةرى و حةقة لة رقى كة كةسFFيك فFFروفيلى لة دووربة ئامؤذطاريFFةكانى ضFFونكة ثيكFFراو متمانة كةسFFيكى بةدواى

ضاكة. بؤ دةدةن هانتطشتى: واتاى

ثيتن ( ضFFFFFFواراإلطبFFFFFFاق) لكانFFFFFFدن ثيتFFFFFFةكانى(.ظ ط، ض، )ص، م – ر – )ف ثيتن شةش (يشاإلذالق) خيرايى ثيتةكانى

.- ب( ل – ن –

24. سFيF وزاي صFFاد صفيFرهFا

FنFةFFFلFFFقFلFق FبFFFطFFFقF( FدFFFFFج

F) FنFFFيFFFلFFFلFاFو

(الصفير) يةكةم سيفةتى / الجمل فريد / محمد التجويد علم في الفريد الميسر بروانة: 383.

سيفةتة بى دذةكان

Page 75: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دةنطى وةكو دةنطيك وات''ة:زمانةوانيFFةوة: لFFةرووى.بيت بالندة

FFوةوة لة زيFFادة دةنطيكى واتة:زاراوةوة: لFFةرووى لي ز( دةردةضFFFيت، س، )ص، ثيتFFFةكانى لةطFFFةل هاوكFFFات

هFFةردوو ضFFونكة )ص(ة، ثيتFFةش سFFى ئFFةم بFFةهيزترينى )ز( ثيتى ثاشان ،1تيداية (ىاإلطباق) ( واإلستعالء) سيفةتى

ثيتة دوو )س( لFFةو ثيFFتى بFFةالم تيداية )جهر(ى سيفةتى كةتيداية. )همس(ى سيفةتى ضونكة الوازترة

قFFاز دةنطى )ص( لة ثيFFتى فةرموويانة، زانايان سوود: ثيFFتى و دةضFيت ميشFةنط )ز( لFةدةنطى ثيFFتى و دةضFيت.2دةضيت للةكو دةنطى )س( لة

(القلقلة) دووةم سيفةتىجوولة. واتة:زمانةوانيةوة: لةرووى جوولةيFFةك بFFوونى درروستواتة:زاراوةوة: لةرووى

ثيتةكة ئةطFFةر دةربرينيFFدا، لFFةكاتى ثيتةكة مFFةخرةجى لة دةبيسFFتريت تونFFديش دةنطيكى )سFFاكن( بيت راوةسFFتاو

.3 ثيتةكةدا دةربرينى لةكاتى هةية ثيFFFFتى ( ثينجلقلقلة) يFFFFان(القلقلةثيتFFFFةكانى: )

وشFFFFةى لة ( كؤيكردووةتFFFFةوةالجFFFFزري )إبن ثيشFFFFةواF(FبFFFFطFFFق FدFFFFFFجF،F) نيشFFريت تيبيFFةموو كة دةكFFةكانى هFFثيت

تيداية. )جهر( يان ( وشدة) سيفةتى:بةشةكانى

.17/ القمحاوي / الصادق القران تجويد في برهانال بروانة: 1 لFFة: بةوةرطرتن ،53/ التجويد علم في المفيد نهاية بروانة: 2.135/نصر قابل التجويد/ عطية علم في المريد غاية

.62/ زلط رأفت / محمود التالوة و التجويد أحكام بروانة: 3

Page 76: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بةشةوة: سى ( دةبيتةقلقلة) ثيتةكة ئةوةية حالتFFةكانى تFFرين بFFةهيز .1

:وةكو هFFاتبيت وشةشدا لةكؤتايى و بيت دار شةددة قةلقةلFFةى حالةتFFةش ئةم (،الحج) ( وتب) ( والحFFق)

ثيدةوتريت. الكبرى( ى القلقلة) طةورة شFFةددةى )ساكن( بيت زةننةدار ثيتةكة .2

(،قFFريب: )وةكو لةسFFةرى وةسFFتان لFFةكاتى نFFةبيت دةوتFFFFFريت ثيى حالةتFFFFFةش ( ئFFFFFةمخلق) (،مجيد)

(.الوسطى القلقلة) ناوةند مام قةلقةلةى وشFFFةوة لةناوةراسFFFتى زةننFFFةدار ثيFFFتى.3

ثيى حالةتةش ( ئةميطبع) (،وجهها) (،يدخلون: )وةكو.1(الصغرى القلقلة) بضوك قةلقةلةى دةوتريت قابل عطية) وةكو هاوضFFFFةرخةكان زانا لة هةنFFFFدى هةية ضوارةميشى ( بةشىقلقلة) كة واية نصFFFFFر( ثيى

حالتةشFFFدا لFFFةو )متحFFFرك( بيت، بFFFزواو ثيتةكة كاتيكFFFدا هFFFةر قةلقةلFFFةى بنضFFFينةى FFFنيت تي وةك''و: دةمي

.2(المتقين) ثيتةكانةوة خودى ( لةرووىقلقلة)

:ئاستةوة سى دةبيتة ( بFFFةرزترقلقلة( )ط) ثيFFFتى لةيةك''ةم: ئاس''تى

تر. ثيتةكانى لة دةبيت ناوةند ( مFFامقلقلة)ج( ) ثيتى لةدووةم: ئاستى

دةبيت.

.49/ القضاة / د.عصام التجويد أحكام في الواضح بروانة: 1.136/ نصر قابل التجويد/ عطية علم في المريد غاية بروانة: 2

Page 77: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لةثيتFFةكانى دةبيت )قلقلة( كةمترسييةم: ئاستى د(. – - ب )ق

؟ دةبيت ( ضؤنقلقلة) دةربرينى (الحصFFري خليل )محمود بةرز ثاية خوينى قورئان و زانا

داالقFFرآن( قراءة )أحكام كتيبى لة ليبيت، خواى رةحمةتى (قلقلة) دةربرينى شيوازى بة سةبارةت وتوويةتى: زانايان

بؤضFFوونةن ئةو لةسةر زانايان جومهورى تيداية، جياوازيان ئايا ئيFFتر بFFةرةهايى، دةروات (دافتحة) بFFةالى هةميشة كة

يجFFزون هFFل: )وةكو هةبيت (ىضمةبؤر) خؤى ثيش ثيتى إال فاولئك: )وةكو هFFةبيت (ىفتحة) سةر يان (،يعملون كانوا ما

FFFر) ( يFFFانالجنة يFFFدخلون وال: )وةكو هFFFبيت ( ىكسFFFرةذي(.تشطط

ثيFFتى دةربريFFنى واية بؤضFFوونيان زانايان لة هةنديكيش بFFؤرى ئةطFFةرواتة: خؤيFFةتى ثيش بزوينى ( بةثيىقلقلة)

يFFان سةر ئةطةريش دةخوينريتةوة، بؤر بةرةو ئةوا هةبيت بFةالم دةروانيت، دووانة ئFةو الى بFةرةو ئFةوا هةبيت ذيرى

لةسFFةرة هونFFةرةى ئFFةم مامؤسFFتايانى زؤرينFFةى ئFFةوةىFFرةوى سFFةر ( بFFةرةوقلقلة) ثيFFتى هةميشة كة يةكةمة ريدةروات.

: هاتووة زانايان لة يةكيك هؤنراوةى لة وةكو تتبعها وال مطلقا الفتح الى قرب وقلقلة

تقبال قبل بالذى ( نزيكفتحة) لة ( هةميشةقلقلة) ثيتFFFFFةكانىوات''''ة: خؤيFFان ثيش ثيتFFةكانى ثاشFFكؤى بة مةيانكة دةكرينFFةوة،

بيت. ثةسةند خويندنةوةكةت بؤئةوةى

Page 78: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(العميد) لFFFةكتيبى (يشبسه على )محمFFFود مامؤسFFFتا:وتوويةتى 64 الثةرة

نزيككراوةتFFةوة سFFةر لة ( هةميشةقلقلة) كة وتFFراوة ئةم منيش خؤى، ثاش و ثيش ثيتةكانى تةماشاكردنى بةبى

ثى كFFFارى دةزانم باشى بة و دةكFFFةم ثةسFFFةند بؤضFFFوونة. 1بكريت

طشتى: واتاى ثيتFFةكانى س( و ز، )ص، لة )صFFفير( بريFFتين ثيتFFةكانى

(.د ج، ب، ط، )ق، لة بريتين (شقلقلة)(الينسيفةتى سييةم )

25F. FوFاFو FءFاFFFيFو FاFFFنFFFكFFFس FاFFFحFFFتFFFفFFFنFاFو

FاFFFمFFFهFلFبFق FراFFFFFFحFFFالنFاFوFف FاFFحFF FحFFFص

(ي) ( وو) )مةددن(، بةبى لين ثيتةكانىواتة:)واللين( خؤيFFFFان ثيش ثيFFFFتى و )سFFFFاكن(بن زةننFFFFةدار ئةطFFFFةر

.هةبيت ( ىفتحةسةر)(: لين) ثيناسةى

لووسى. ئاسانى،واتة:زمانةوانيةوة: لةرووى لة ثيتةكة دةركFFFFFردنى وات''''ة:زاراوةوة: لFFFFFةرووى

قورسFFيةك هيض بFFةبى و بةئاسFFانى و مةخرةجةكةيFFةوةزمان. لةسةر

: دوو ثيتن )ي – و( بةمFFFFFFFFFFةرجىثيت'''''''''ةكانى راوةستاو)ساكن( بيت و ثيتى ثيشى خؤيان سةرى هةبيت

: )قول( و )صيف( و)خوف(.وةكو)مفتوح( بيت

.33/ البهية الدرر بروانة: 1

Page 79: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

26F. FيFFFف  Fم اF اFلFال FرFFFلFاFو FرFFيFكرFتFبFو FجFلFFعFF

Fي فش FيFFن وللت ا ضFFاداF الشستFFطFFل

(اسFFتطالة) ( وتفشى) )تكرير( و ( وإنحراف) ثيتةكانى سFFيفةتى زانايFFان جومهFFورىواتة: (صFFححا واالنحFFراف)

.كردووة )ر( جيطير )ل( و ثيتى هةردوو بؤ )االنحراف( يان(اإلنحراف) ضوارةم سيفةتى

. الدانواتة:زمانةوانيدا: لةمةخرةجةكةى. لة ثيتةكة زاراوةدا: الدانى لة

.)ر( )ل( و ثيتن (2ثيتةكانى: ) ثيتFFة، دوو ئFFةو بؤ هFFؤطرة ( سيفةتيكىاإلنحراف) الدان و دةرئةضن خؤيFFان مةخFFةرجى لة ثيتة دوو ئFFةو ضFFونكة ثيشFFةوةى بؤ )ل( الدةدا تFFر، ثيFFتيكى مFFةخرةجى دةطةنة

.1زمان ثشتى بؤ الدةدا )ر( يش و زمان(التكرير) ثينجةم سيفةتى

بوونةوة. دووبارة واتة:زمانةوانيدا: لة لFFةكاتى زمFFان سFFةرى لةرينFFةوةىواتة:زاراوةدا: لة

)ر(ة. ثيتى تةنها ثيتةكةى ثيتةكة، دةربرينى ضFFونكة )ر(، ثيFFتى بة وابةسFFتةية )التكرير( سFFيفةتيكى

ثيويسFFتة وريFFايى بؤية لةرينFFةوة ئFFةو بؤ ئامادةية ثيتة ئFFةو سFFيفةتة ئFFةم باسكردنى لة مةبةستيش دةربريندا، لةكاتى

FFدةواتة: طرتنيتى بةدوور لى خؤ تييFFدا، نFFةكردن رةوى زي كاتFFةدا لةو بةزؤرى)ر( ثيتى لة سيفةتةش ئةم دةركةوتنى

العاني / حامد النجود ابي بن عاصم قراءة في السعود بروانة: 1 /89.

Page 80: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ة( )وةك''و: بيت ( دارشFFدة) كة دةردةكFFةويت ة )كFFر (مFFر بوونFFFةوة دووبFFFارة ئFFFةو خوينFFFةر لةسFFFةر ثيويسFFFتة بؤية

شFFاردنةوةى بFFةالم نةدات، دةركةوتنى بوارى و بشاريتةوة بFFةهيض زمFFان سFFةرى كة نية شFFيوةية بFFةو (يشتكرير)

ثFFةنط هFFؤى دةبيتة ئFFةوة ضFFونكة نةجوليتFFةوة، شFFيوةيةك ثوكFFدا و زمFFان سFFةرى لFFةنيوان دةنطةكة خواردنFFةوةى

نFةدراوة، ثى بFوارى هةلةيةكة ئةمFةش (،ط) ثيتىوةكو: بةسFFووكى بجوليتFFةوة زمان سةرى يةكجار ثيويستة بةلكو

.2 ، 1بيتةدى سيفةتةكة بؤئةوةى

)ر( ثي'''تى دووبارةبوون'''ةوةى لة ض'''ؤنبثاريزين؟ خؤمان خوينFFةر ئةوةية هةلةية لFFةو رزطFFاربوون ضارةى ريطة

FFنى زمFFانى ثشFFتى كة بةشFFيوةيةك مةالشFFوويةوة بة بلكي.3بجوليتةوة زؤر زمان نةدات ريطة

(التفشي) شةشةم سيفةتى. بالوبوونةوةواتة:زمانةوانيدا: لة

.137/ نصر قابل التجويد/ عطية علم في المريد غاية بروانة: 1 زمان سةر : لةرينةوةىواتة)تكرير( سيفةتى ثيويستة كةواتة 2

م.دلير)))تكرار(. لة خؤثاؤاستن لةطةل هاوكات بيتةدى((طةرميانى

.138/ نصر قابل التجويد/ عطية علم في المريد غاية بروانة: 3

Page 81: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دةمFFدا نFFاو لة هFFةوا بالوبوونFFةوةىواتة:زاراوةدا: لة (متفشي) بة ناونانيشى )ش( هFFؤى ثيتى دةربرينى لةكاتى

مةخرةجةكةشى كة دةمFFFدا لFFFةناو هةواية بالوبوونFFFةوةى.1(رشدا علمت مما: )بؤنمونة( ظ) مةخرةجى دةطاتة ئاسFFان تر سيفةتةكانى لة زؤريك وةكو سيفةتةش ئةم

فيربFFوونى بFFةلكو تيبطFFةى ليى كتيبFFةوة لةريطFFةوة ية نىبيت. مامؤستا لةالى ثيويستة

(اإلستطالة) حةوتةم سيفةتى دريذبوونةوة.واتة:زمانةوانيدا: لة لةسFFةرةتاى دةنط دريذبوونFFةوةىواتة:زاراوةدا: لة

كؤتاييةكةى. تاكو زمانةوة لة اليةك قةراغى. هةيةض() ثيتى لة تةنها سيفةتةش : ئةمثيتةكةى

FFFبى ( لةالجFFFزري ورياكردنFFFةوة: )إبن في النشر) كتي:فةرموويةتىالعشر( القراءات

تيدايFFة، بوونFFةوةى دريذ سFFيفةتى كة ثيتيكة تاكةض() لةسFFةر بيت ( قFFورسض) ئةوةنFFدةى نية ثيFFتيكيش هيض

كFFةم و هةمFFةجؤرن دةربرينيدا لةشيوازى خةلكيش زمان، وةكو هةنFFدى دةريFFدةبريت، دروسFFتى و بةباشى كةسFFيش

( تيكFFةلىذ) ثيFFتى لةطFFةل هةنFFدى و، ( دةريFFدةبرنظ) هةنFFديكيش و، قةلةو )ل(يكى بة دةيكةن و،هةندى دةكةن

.2نادروستن ئةوانةش هةموو و، ليدةكةن ىز() ثيتى وةكو

/ كامل الكFFريم القFFران قFFراءة تجويد في الجFFامع بروانFFة: 1.149/ المسيري

العاني / حامد النجود ابي بن عاصم قراءة في السعود بروانة: 2 /90-91.

Page 82: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بFFFةالم دةبيتFFFةوة، ( دريذض) ثيFFFتى بة دةنط س'''وود: (ض) ضFFونكة مFFةدد، ثيFFتى بوونFFةوةى دريذ ئاسFFتى ناطاتة

مةخرةجةكة سFFنوورى دةبيتFFةوة دريذ خؤيFFدا لةمةخرةجى.نابةزينى بFFةلكو نية، كراوى ديارى مةخرةجيكى مةدد ثيتى بةالم.1دةبريتةوة هةناسة نةمانى بة دةنطى

هةيFFة، عةرةبيFFدا زمFFانى لة ( تFFةنهاض) : ثيتىزانيارى.(الضاد لغة: )دةوتريت عةرةبى زمانى بة هةربؤية

(الضFFFFFاد نطق من افصح انا) فFFFFFةرموودةى بFFFFFةالم لةكثFFFFير( إبن )وةك''''و: نيFFFFة، راسFFFFتى بنةمايFFFFةكى

.كردووة ( باسى1/54) تةفسيرةكةيدا دا)ظ( ض( و) ني''وان لة بك''ةين جياوازى ضؤن

؟ دةردةكFةن،ظ() ثيFFتى ( وةكوض) ثيFFتى كFةس هةندى

سFFيفةتةوة و مFةخرةج لFFةرووى ثيتة دوو ئFةم لةراستيشدا لة ( يةكيكةض) مFFFFFFFةخرةجى.لةنيوانداية جياوازيFFFFFFFان لFFFةالى تةنيشFFFتى ددانانFFFةى ئFFFةو و، زمFFFان قةراغFFFةكانى

سFFFةرةتاى ( لةثشFFFتىظ) مFFFةخرةجى بFFFةالم سFFFةرةوة، ئةمFFةش سةرةوة، ددانةكانى ثيشةوةى لةطةل زمانةوةية

سيفةتيشFFFةوة لFFFةرووى نيوانيانFFFدا لة زؤرة جياوازيFFFةكى لة بريFFتين كة هاوبةشFFن، سFFيفةتدا ثينج لة ثيتةكة هFFةردوو

( واإلسFFFFFتعالء) والرخFFFFFاوة() ( والجهر) سFFFFFيفةتةكانى دةبيتFFةوة ( تFFاكض) ثيFFتى ( بFFةالماإلصFFمات) واإلطبFFاق()

ئFFةم خوينFFةر لةسةر ثيويستة بؤية (،اإلستطالة) بةسيفةتى

،138/ نصر قابل التجويد/ عطية علم في المريد غاية بروانة: 1.76/ القارى علي / مال الجزرية ةمالمقد شرح الفكرية المنح

Page 83: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

بابةتى )التجويد(

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دريذبوونFFةوةى شيوةيةك بة بكاتةوة، جيا يةكتر لة ثيتة دووببيستريت. ثيتةكة

FFبى ( لةعثمFان شFFيخ حسني) مامؤستا التالوة( )حق كتي: فةرموويةتى 193الثةرة

بFFواريكى ئةطFFةرظ() ثيFFتى ( وةكوض) ثيتى دةربرينىFFFدا شFFFارةزا نا نةخوينFFFةوارو كةسى لة ضاوثؤشى بيت تي

FFFدا بFFFواريكى هيض بكFFFريت، توانFFFاى كة كةسFFFيك بؤ نية تي ثيتة ئFFFةو دةربريFFFنى لةسFFFةر هFFFةبيت زمFFFانى راهينFFFانى

لةطFFةل تيكFFةلبون بى و دروست و راست بةشFFيوةيةكى ئةطFFةر دةكاتFFةوة، بFFةتال نويذ كارة ئةو ضونكة (،ظ) ثيتى

خFFFواى لFFFةوةى جيFFFاواز بطةيFFFةنيت نادروست واتايFFFةكى لةالضFFالين() كةسFFةى ئFFةو وةكو ويسFFتوويةتى طFFةورة ضل) يان و، دةخوينيتةوةالظالين() ( بةالفاتحة) سورةتى

ضFFونكة تFFدعون( دةخوينيتFFةوة، من ظل) ( بةتFFدعون من و، دةطةيFFةنيت طومرابFFوون ( واتFFاىضل) كة ئاشFFكراية

. 1ومانةوة بوون ( بةردةوامظل)

سFFيفةتى و دةرضFFوون جيطFFةى تويذينةوةى لةراستيدا بكFFات كارامة فيرخFواز ئةوةى بؤ نية بةس تةنها بة ثيتةكان

قورئFFان، وشFFFةكانى خويندنFFةوةى جFFوان و دةربFFرين لة لةسFFةر كاريطFFةرييان ثيكFFةوة ثيتFFةكان يFFةكطرتنى ضونكة بFFةجوانى ثيتFFةكان بتFFوانيت كةسيك لةوانةشة هةية، يةكتر

لة بوونيFFان ثيكFFةوة لةكاتى بةالم بن، تةنها كاتيك دةربريت و193/ عثمFFFFFان شFFFFFيخ ي/ حسن التالوة حق بروانFFFFFة: 1

.38(/البهية دررال) كتيبى لة بةوةرطرتن

Page 84: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئFFةم نFFةدريت. لFFةرووناكى ئFFةنجام ثى ئFFةوةى وشFFةيةكدا كة واية ( ثيىالمFFFFFرادي قاسم بن )الحسن راستيةشFFFFFدا

بوني''ات مةس''ةلة ض'وار لةس''ةر قورئان تةجويدىنراوة:

ثيتةكان. مةخرةجى ناسينى.1سيفةتةكانيان. ناسينى.2 دةبن درووست حوكمانFFةى ئFFةو زانيFFنى.3

بوونيان. ثيكةوة لةئةنجامى كردنFFةوةى، دوبFFارة زؤر و زمان راهينانى.4

فيرخFFواز ئةوةية مةسFFةالنةش ئFFةو هFFةموو بنضينةىFFرى كارامة مامؤسFFتاى دةسFFتى لةسFFةر قورئFFان في ( رةحمFFFةتىالجFFFزري )إبن كاتيك هةربؤية ،1بFFFبيتFFبيت خFFواى و مFFةخرةج باسFFكردنى لة بFFوو تFFةواو لي

ئFFةو باسFFكردنى كFFردة دةسFFتى ثيتFFةكان، سFFيفةتى: فةرمووى و ثيويستن ئةوة دواى لة مةسةالنةى

27. FجFويFFد واألخFذ الز حFتFFم بالت

مالF يFجFود لFFم مFFن

آثFFم قFرآFن28.

FFه  اإللFFFه بFFFه ألن أنFFFزال FاFذFFFكFFهFو FهFFFنFFFم FFFنFFFيFFFإلFا  وFصFFFFFFFال

حتم) تةجويد بة كFFاركردن و بايةخFFدان (بالتجويد االخذ) .بيزانى ثيويستة قورئان، خوينةرى بؤ طرنطة زؤر (الزم

قFFدوري / غFFانم الجزرية المقدمة على الوجيز الشرح بروانة: 1.27/الحمد

Page 85: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ثيى بة قورئFFFان هFFFةركى (آثم القFFFران يجFFFود لم من)طوناهبارة. نةخوينيتةوة تةجويد بنةماكانى

طFFFةورة خFFFواى ضFFFونكةوات'''ة: (انFFFزال اله به النه) :فةرموويةتى طةورة خواى دايبةزاندووة، بةتةجويدةوة

.1(ترتيال القران ورتل) بزوينFFFةكانى و ثيت بFFFةجوانى و خؤ لةسFFFةروات'''ة:

بة كFFردووة مةسFFةلةكة لةسFFةر جةختيشى بخوينيتFFةوة،.2(ترتيال) وشةى

: وتوويةتى(األزهري الدائم عبد) (الجFFFزري )إبن لة ثرسFFFيارى كةسFFFيك ئFFFةوةى وةكو

لةسFFةرمان ثيويسFFتة تةجويد كة دةزانين كردبيت: لةكويوةFFFرى واجبة و، طوناهبFFFارةو، تيايFFFدا كةمتةرخFFFةم و، بين في

فيربوونيشFFيان ريطةى و ئةوانة هةموو لةسةر ضية بةلطةFFتى: وةالمFFدا لة دانFFةريش ضFFؤنة؟ (انFFزال اله به النه) وتبي

بة قورئانFFةى ئFFةو طFFةورة خواى ئةوةية مةسةلةكةواتة: القFFران : )ورتلفةرمووي''ةتى و دابةزاندووة تةجويدةوة

. 3 ترتيال( بؤ لةسFFFةردةميكةوةوات'''ة:( وصال الينا منة وهكFFFذا)

(تFFFواتر) بة نةوةيFFFةك، بؤ نةوةيةكFFFةوة لة سFFFةردةميك، لة ئFFFةوانيش هاوةالنFFFةوة، ريطFFFةى لة ثيمانطةيشFFFتووة،

ريطFFةى لة() ثيغةمبFFةريش ،() ثيغةمبFFةرةوة ريطFFةى

(.4) /ئايةتى لمزملا سورةتى بروانة: 1. الفتاح اللة كالم تجويد في الفالح نوربروانة: 2 قFFدوري / غFFانم الجزرية المقدمة على الوجيز الشرح بروانة: 3

.57/الحمد

Page 86: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثيناسةى )تجويد(

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ثFFFFةروةردطارى لة ئFFFFةويش سFFFFالم(ةوة، )علية جبريل. 1مةزنةوة(

شFيء هFFذا) دةوتFريت ضاككردن،واتة: زمانةوانيدا لة

.ضاكة شتيكى ئةوةواتة:( جيد لة كارامFFFFةيى و شFFFFارةزابوونوات''''ة:زاراوةدا: لة

.2زيادوكةم( بةبى قورئاندا خويندنةوةى

محمد / محمFFود الجزرية متن شFFرح البدرية ةمعFFالل بروانFFة: 1. عبدال

المقدمة شرح جامع)تجويد( لة: ( بؤاالزهرى خالد) ثيناسةى 2 .45/ الجزرية

Page 87: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

جيطFFFيرى رووى لة ثيتيك هFFFةموو بة بايةخFFFدان يFFFان و بضFFوك و دريذكردنةوة و، مينطة و سيفةت و دةرضوون

.1و...هتد( كردنةوة طةورةتجويد: زانستى لة شارةزابوون لة ضية ئامانج

ثFFيرؤز، قورئFFانى لة هةلFFةكردن لة زمFFان - ثاراسFFتنى1 )لحن( بة قورئاندا لة هةلةكردنيان هةرلةكؤنةوة زانايانيش

.راستى لة الدانواتة: بردووة ناودووجؤرة: قورئاندا ( لةلحن)

ش''يوةى حةوت ئFFةويش ئاشFFكرا، )لحن(ىيةكةم:: هةية

.تر ثيتيكى بة ثيتيك طؤرينى-1.(متحرك) بزواو ثيتي )ساكن( كردنى زةننةدار-2.)ساكن( زةننةدار (ىتحريك) جوالندنةوةى-3FFFوة تFFFرى ثيFFFتيكى كة ثيت دريذكردنFFFةوةى-4 لي

.بيت دروست.ثيتةكان مةددى نةهيشتنى-5.(دارشدة) ثيتى سووككردنةوةى-6.سووك ثيتى ( داركردنىشدة)-7

ناديار: )لحن(ىدووةم: بةياسFFاكانى هةية ثةيوةندى هةلةكردنة جؤرة ئةم

نFFاكريت، تيهةلكيش ئةوةى تيهةلكيشانى وةكو تةجويدةوة . 168/ العشر القراءات في النشربروانة: ثيناسةية ئةم بؤ 1

لة زؤريك ،15/الكFFFFريم القFFFFران قFFFFراءة تجويد في الجFFFFامع. كردووة ثيناسةيان هةمان هةر سةرضاوةكانيش

Page 88: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

هةلFFFةى (وه) بة بFFFزواو )ت(ى لةسFFFةر راوةسFFFتان يFFFان – ح – )ت ( لةهمس) : دةرنةخستنىبؤنموونة لةوجؤرة، ثيFFتى بةرزكردنFFةوةى ثلFFةكانى جيانةكردنFFةوةى ف( يFFان

.بةرز شFاراوة، يFان ناديFار هةلةى ناونراوة بؤية جؤرةش ئةم ثيى تر كةسى نFFةبيت خوينFFدن قورئان شارةزايانى ضونكة.نازانى

) الثFFةرة الكFFريم( لة القران تالوة )احكام ( لةالبركوي): دةليت( 36

ضى ئةطFFةر ضونكة حةرامن، هةالنة جؤرة ئةو )هةموو بFFFFةالم ئايةتةكFFFFة، واتFFFFاى لةسFFFFةر نيية كاريطFFFFةرييان و رةونFFةق و، وشFFةكة خFFودى لةسFFةر هةية كاريطFFةرييان

.1دةكات( لةكةدار ثيتةكة جوانى

تةجويد زانس''''تى فيرب''''وونى ح''''وكمىلةشةرعدا:

ئFFةم فيربFFوونى كة كؤكن، ئةوة لةسةر زانايان زؤربةى هةلسن ثيى كةسFFانيك ئةطFFةر كفايةيFFة، فFFةرزى زانسFFتة

ثيى كةسFFى ئةطFFةر بFFةالم نFFابن، طوناهبFFار تر ئFFةوةكانى واتة كارثيكردنيشى دةبن، طوناهبFFار هةموويان هةلنةسيت

قورئFFان خويندنFFةوةى كFFاتى لة ياسFFاكانى جيبFFةجيكردنى ثيطةيشFFتوو مووسFFلمانيكى هةموو لةسةر.عين(ة فرض)

.41 - 4/ الجزرية متن شرح البدرية اللمعةبروانة: 1

Page 89: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لييFFFFان حوكمةكانيشFFFFةوة ياسFFFFاو لFFFFةرووى ( بابFFFFالغ). 1شارةزانةبيت

طرنط: مةسةلةيةكىزانستة: ئةم فيربوونى بؤ هةية دووشيواز

.مامؤستا خويندنةوةى بؤ قووتابى طويطرتنى-1. 2مامؤستا لةبةردةستى قوتابى خويندنةوةى-2 بؤ ليكدانةوةكةيFدا ( لةالقFاري على )مال ثايةبةرز زاناى

بFFةالم باشFFترة، ثى دووةمى ( ريطFFةىالجزرية) هؤنراوةى لة باشة ثى كؤكردنFFةوةيان هاوضFFةرخةكان زانا لة زؤريك. 3شيوازةكةدا هةردوو نيوان

ريطFFةى لة شFFيوةيةك بFFةهيض زانسFFتة ئFFةم س''وود: ثيويسFFتة بFFةلكو شFFارةزانابيت، ليى تFFةواوةتى بة كتيبFFةوة

.فيربوونى بؤ هةبيت مامؤستايةك

(:28 – 27) كؤثلةى طشتى واتاى ثيويسFFتة قورئان قوتابى بؤ تةجويد زانستى بة كاركردن

بFFةبى قورئFFان ضونكةهةركةسيك كراوة، لةسةر جةختى و طFFةورة خواى لةبةرئةوةى طوناهبارة، بخوينيتةوة تةجويد

بة دةسFFتة و سةدة بة سةدة دايبةزاندووة، شيوة بةم خؤى . طةيشتووة ئيمة بة دةستيش بة ودةست دةستة

/ الجمل فريد / محمد التجويد علم في الفريد الميسربروانة: 1 .5/ الزلط رأفت / محمود والتالوة التجويد احكام ،27

.11/ التجويد احكام في الواضحبروانة: 2.54 / الفريد الميسربروانة: 3

Page 90: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

جؤرةكانى خويندنةوةى قورئان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

29F. FوFFهFو FاFFضFFFأي FةFFFيFFFلFFFح FةFالوFF FتFFFلFا

FةFFFFFFFنFFFFFيFزFو FءFاFألدFا  FلFاFوFةFءFاFرFFFFFFFقFFF

(FوFFFهFو) :قورئان. تةجويدكردنىواتةFFالFوFةF حFFFلFFFيFFFة) FتFFFلFخويندنةوة. جوانىواتة: (ا بة رازاندنFFةوةىواتة: (وFاFلFFFFFقFFFFFFFرFاFءFة اFألدFاFءF وFزFيFFFFFنFFFFFFFة)

خويندنةوةى. و قورئان جيهينانى

Page 91: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ثايةكانى قورئان خويندن

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFالFوFةF) أ- FتFFFلFان خويندنةوةىواتة: (اFFدواى بة قورئ لة دابةشFكردنانةى ئFةو بFةثيى ثيكى و بFةريك يةكFFدا

.هةية قورئاندا لة قورئFFFFFان فيربFFFFFوونىوات''''ة: (اFألدFاFءF) ب-

.مامؤستايانةوة ثيشFFوو حالFFFةتى هFFFةردوو بة (اFلFFFFFقFFFFFFFFFرFاFءFةF) ت-

.1طشتطيرترة لةوان و دةوتريت

سFFى قورئFFان : )خويندنFFةوةىدةف''ةرموون زانايانهةية(: ثايةى

بة قورئFFFان خويندنFFFةوةىوات'''ة: 2(التحقيق)أ- واتاكFFان تيطةيشتنى طةل لة خؤيى، لةسةر و هيمنى

شFFيوة ئFFةم تةجويFFد، ياسFFاكانى ضFFاوديريكردنى و كة سFFFةرةتايى كةسFFFانى بؤ طونجFFFاوة خويندنFFFةوةFFرى دةيانةويت ئFFةوةى بؤ بن، خويندنFFةوة قورئFFان في

.لةسةرى رابين

.40/ البهية الدرر بروانة: 1 ( بةكاردةهيننالترتيل( )التحقيق) جياتى لة زانايان لة هةنديك 2

.

Page 92: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لة كFFFFFFردن ثةلةوات'''''ة:)الحFFFFFFدر( ب- لة كFFردن ثاريزطFFارى هاوكFFات قورئFFان خويندنةوةى.رةضاوكردنيان و تةجويد بنضينةكانى

قورئFFFFFFان ( خويندنFFFFFFةوةىالتFFFFFFدوير)ت-Fوان لة ناوةند مFام بةشيوةيةكى و يةكFFةم حالFFةتى ني

ياسFاكانى جيبFةجيكردنى لةطFFةل هاوكFات دووةمدا،.1تةجويد

طشتى: واتاى خويندنFFةوةى بؤ رازاندنةوةية و جوانى تةجويد هةروةها

ثيرؤز. قورئانى

30. حق الFحFروف إعFطFاء وهFو

FهFا FنFFFFFم FةFFFفFFFص FاFFFهFFFل FمFو

FاFFFهFFFقFFFحFتFس. تةجويدواتة: (وهFو) لةطFFFةل هؤطرانFFFةى سFFFيفةتة لFFFةووات''ة: (حقFهFا)

(رخFFاوة) ( وشFFدة) و )جهر( ( وهمس )وةكو: ثيتةكاندايةكرد. باسمان كة سيفةتانةى لةو

(FاFFFهFFFقFFFحFتFسFةوةىمFFFFئ ) ةنجامى لة كةFFFFةجيهينانى ئFFFFب ناسFFككردنةوةىوةك''و: دةبن، دروست سFFيفةتةكانةوة

شيوةية. لةو شتى و بةرز ثيتى كردنى قةلةو و، نزم ثيتى طشتى: واتاى

/ القضFFاة عصام / د.محمد التجويد احكام في الواضحبروانة: 110.

Page 93: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

هةروةها تةجويد بريتية لةوةى مFFافى ثيتFFةكان بFFدريت وةكFFو سFFيفةتة هؤطرةكانيFFان و، ئFFةوةش كFFة دروسFFت

وةكFFو بضFFوك كFFردن ودةبيت لة جيبةجيكردنى سيفةتةكانةوة،ثيتةكان.طةورة كردنةوةى

31F. FدFرFو FلFFFFFFك FدFFFFFFFحFاFو FهFFFFFلFFFألص

FفFظ نFظFيF فFFي واللكمFثFلFه ره

(FدFر) :ةوةىوات''ةFFةموو طيرانFFةى بؤ ثيتيك هFFجيط خؤى. سةرةكى دةرضونى

FفFFFظ) ثيFFتيكى دةربريFFنىواتة: (نFظFيFFFره فFFFFي والل دووبFFارة ئةطFFةر تFFر، شFFوينيكى لة ثيتة ئFFةو هاوشFFيوةى

بووةوة.جار. يةكةم دةربرينيتى وةكو هةر (كمFثFلFه)

طشتى: واتاى هFFةموو كة دةطةيFFةنى ئFFةوة واتFFاى تةجويد هFFةروةها

ئةطFFةر خFFؤى، سةرةكى مةخرةجى بؤ بطيردريتةوة ثيتيك ئةو وةكو تر جيطةيةكى لة هةبو تريش ثيتيكى

ثيتة ئةويش بة بى زياد و كةم هةمان شيوازى لةسFFةر جيبةجي دةكريت.

32. F مFFا غFيFر مFن مكمFال تكFل

فطFق فFي باللطFف  الن

Fف بFFال تعFس ( تFFةواوى بة ويسFFتت كة حالةتيكFFدا لةواتة: (مكFمFال

بخوينيتةوة. قورئانFف مFFا غFيFFر مFن) خFFؤكردن لة زؤر بFFةبىواتة:( تكFFل

خويندندا. كاتى لة

Page 94: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

و هيمFFFنى بة ثيتFFFةكان دةربريFFFنىوات''ة: (باللطFFFFف)FFFFدةرةوى بى و بةزانFFFFدن سFFFFنور بى بة و، ئاسFFFFانى و زي

كةمتةرخةمى..كردنةوةية جةخت زياتر بؤ (مFFا)

طشتى: واتاى ثFFيرؤزدا، قورئFFانى وشFFةكانى و ثيت دةربرينى لةكاتى

سFFيفةتانةى ئFFةو زيFFادةرةوى بFFةبى تFFةواوى بة ثيويسFFتة.بكريت بةجى جى باسمانكردFFدةرةوى لة نمونةيFFةك ضFFةند خويندنFFةوةى لFFةكاتى زي

قورئاندا (لةالعشر القراءات في النشر) كتيبى ( لةيالجزر )إبن

:دةفةرمويت 169 الثةرة وال الفم بتقعFFFFير وال اللسFFFFان بتمظيغ التجويد وليس)

وال الشد بتمطيط وال الصFFFFFوت بترعيد ال و الفك بتعFFFFFويح.(الراءات بحصرمة وال الغنات بتطنين وال المد بتقطيع

:لة نية بريتى تةجويدFFنى قورئFFانوات''ة:اللسFFان( تمظيغ) دةليى و دةخوي

دةمداية. لة ثارويكى لFFةكاتى طةروو سةر خستنة فشارواتة:الفم( )تقعير

)ع( ثيFFFتى وةكو ثيتFFFةكان هFFFةموووات''ة: خويندنFFFةوةدا، يان ثيتةكان الركردنةوةىواتة:( الفك تعويج) دةردةكات

.خويندندا لةكاتى شةويلطةى الركردنةوةى

Page 95: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

كة واثيشFFاندات و، دةنط الصوت( لةراندنةوةى )ترعيد وا واتة دةلFFةرزى دةنطى و دةطريت خوا ترسى لة خوينةر

.1كراوة دروست حالةتيكى دةردةكةويت ثيتانFFةى ئFFةو دريذكردنFFةوةىوات''ة:الشFFد( تمطيط)

FFدا كردنFFةوةيان دريذ و (دارنشدة) اعFFوذ) :بؤنمونة نية تي.الرجيم( الشيطان من بالله :وةكو مFFةدد، ثيFFتى بربركFFردنىواتة:المFFد( تقطيع)

(.امنووو الذين يFFاااأيها) لة ( مينطةغنة) بربركFFردنىوات''ة:( الغنFFات تطFFنين)

(.والننناس الجنننة مننن: )وةكو ( داغنة) ثيتةكانى تةواوى بة هةناسة راطرتنىواتة:( الراءات بحصرمة)

دةركFFردنى بة ريطةنFFةدان )ر( و ثيFFتى دةربريFFنى لFFةكاتى.( تييدابينية) سيفةتى

يةكيك سويد( لة )أيمن مامؤستا نمونانةش ئةم هةموو و، كFFردووة باسى ئاسمانى )اقرأ(ى كةنالى لة وانةكانى لة

خوينةران ئةوةى بؤ نمونة بة كردووة بةرجةستة هةلةكانىبطرن. دوور بة لى خؤيانى

خوينةرةكة ئةطةر بةتايبةتى خويندندا، قورئان لةكاتى طريان زؤر 1 دةكريت: يةكةم ضاوةروان لى مةترسى دوو بطرينى، خؤى بةزؤر

خوينةرةكة دووةميش ئايةتةكان، شيواندنى و ثيتةكان مافنةدانى قورئان لة دةطريم دةترسم خوا لة زؤر مندةليت: حال بةزمانى

ئةطةر بؤية نةبيت، خؤت بةدةستى طريانيك مةطةر خويندندا، لةذ طريان دةربارةى هاتووة شوينةوار و بةلطة هةندى ضى

مةترسى لة نية بةدوور خؤماندا رؤذطارةى لةم بةالم قورئاندا،أعلم(. )والله روثامايى

Page 96: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

ريطةى فيربوونى تةجويد

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

33. تFركFه وبFيFنF بFيFنFه ولFيFس

امFFFر ريFاضFFة إالFFهF ئ بFفFك

و تةجويد نيوان لة (بFيFنFFه)ليدووركةوتنةوةى نيوان لة (تFركFFه)بةردةوامبوونى (ريFاضFFة)راهينان لة كةسيكة (امFFFرئ)FFه) دةمى.واتة: شةويلطةى بة (بFفFك

Page 97: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

رةحمFFةتى : دانFFةرفةرموويةتى( زادة كبري طاش)Fبيت خFواى هFFةموو ئFةم كFردبيت هةسFFتى ئFةوةى وةكو لي سةرسام تووشى و فيرخوازان لةسةر بيت قورس بابةتانة

FFنيت بوونيFFان FFوان : جيFFاوازىفةرمووي''ةتى بؤية بهي ني دةمى بة راهينان هةرئةوةية تةجويد لة نةشارةزا شارةزاو

تFFاكو بطFFريت، قورئFFان مامؤسFFتايانى لة طFFوى و بكFFات.1بهينيت بةدةست ليهاتوويى

طشتى: واتاى بةردةوام دةكات ئامؤذطاريمان ( ليرةداالجزري )إبن جFFوان و خوينFFدن ضFFاك لةسFFةر راهينFFان خؤ لةسFFةر بين

ماوةيFFFةك بؤ ئةطFFFةر ضFFFونكة قورئFFFان، خويندنFFFةوةى دةضFFنةوة، بFFير ياسFFاكان جيهينFFانى بة بكFFريت فFFةراموش

FFوان كFFورتى: )لة بة كؤثلةكFFةش واتاى نFFةمانى و تةجويد ني راهينFFان خؤ لةسFFةر بيت بFFةردةوام كةسFFيك ئةوةية هFFةر

.2جوان( بةشيوةيةكى خويندنةوة قورئان لةسةر

،119/ زادة كFFبري / طFFاش الجزرية المقدمة شFFرح بروانة: 1.60/ الوجيز الشرح كتيبى لة بةوةرطرتن

.42/ البهية الدرر ،42/ البدرية اللمعةبروانة: 2

Page 98: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

نزمةكان ثيتة بضوككردنةوةى لةم بةشFFةى هؤنراوةكةيFFدا )إبن الجFFزري( رةحمFFةتىFFبيت باسFFى هةنFFدى بنFFةما و ياسFFاى ثةيوةنFFدى خFFواى لي دارمان بؤ دةكات بFFة تةجويFFدةوة، كFFة لFFة سFFيفةتةكانةوة

:دةفةرمويتسةرضاوة دةطريت و

34F. FنFFFقFFFقFرFف  FالFFFفFFFتFسFم FنFFFم  Fأ

FفFرFFFFFحFنFرFذFاFFFFFحFو FمFFFيFFFخFفFت FFFفFFFل

Fظ FفFFFFFأللFا (FنFFFFقFFFقFرFف  FالFFFFفFFFتFسFم FنFFFFم FفFرFFFFFFحFثيتةوات''ة: (أ

بضوككةرةوة. نزمةكان(FنFرFذFاFFFFFحFو FمFFFيFFFخFفFت FظFFFفFFFل FفFFFFFأللFا) :اشوات''ةFFبة وري

بكةيتةوة. )ا( طةورة ئةليف ثيتى لةوةى(:الترقيق) ثيناسةى

الوازى.واتة: هاتوة، (ةوةالرقة) زمانةوانيدا: لة لة بة ثيت بضFFFFFFFFFوككردنةوةىوات''''''''ة: زاراوةدا لة

سيفةتدا. لة الوازكردنى و مةخرةج لة بضوككردنةوةى

بابةتى بضوككردنةوة

Page 99: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(:التفخيم) ثيناسةىكردن. طةورةواتة: زمانةوانيدا لة قةلFةوكردنى بة ثيت كFردنى طةورةواتة: وةداازار لة

سيفةتدا. لة كردنى هيز بة و، مةخرةج لة لFFةم كؤثلةيFFةدا )إبن الجFFزري( باسFFى هةنFFدى ياسFFاى طرنطمان بؤ دةكات سةبارةت بة راستكردنةوى قورئFFان

ثيويسFFتة لةسFFةر خوينFFةر رةضFFاويان بكFFات،.خوينFFدن : ثيتة نزمFFةكان واتFFة ثيتFFةكانى زمFFانى عFFةرةبىبؤنمونة

جطة لة ثيتة بةرزةكان هةموو بFة بضFFوكى دةخوينريتFFةوة مةطFFةر لFFة حالةتيكFFد ريوايFFةت هFFةبيت وةكFFو طFFةورة

هFFةروةها هؤشFFيارمان.كردنةوةى الم لة هةندى حالةتFFدا دةكاتةوة لة طةورة كردنةوةى ثيFFتى ئFFةليف )ا(، ضFFونكة لFFة راسFFتيدا ئFFةوة مةسFFةلةيةكى زؤر طرنطFFة و، لFFةم رؤذطFFFارةدا زؤر بالو بوةتFFFةوة و، لFFFة بنضينةشFFFدا لFFFة

.1عةجةمةكانةوة ئةم عادةتة ثةيدا بوة(

35F. FزFFFمFFFهFك FدFFFمFFحFأل FذFوFFFFFأع FدFFFإه

FاFFFنFFه  ثFFFم ألFل F الم FلFللFFنFFFا Fه

:دةليت( االزهري )خالد بةرز ثاية زاناىFFرةدا (ء) ثيFFتى كة دةدات ( هؤشFFيارىالجFFزري )إبن لي

.دةكريتةوة بضوك جيطةدا ضوار لة هةمزة وةكو: بيت، )ح(ةوة ثيFFFتى تةنيشتى بة : كاتيكيةكةم

FFFرةدا كةسFFFيك ( ئةطFFFةرالعFFFالمين رب الله الحمد) بليت: لي :دةليم)ح( نFFFFFFFةك المةوةية تةنيشFFFFFFFتى بة هةمزةكة

التجويد/ خالد علم في الجزرية المقدمة شروح جامع بروانة: 1. االنصاري زكريا و االزهري

Page 100: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)ل( زةننFFةدارة ثيFFتى ئةوةى لةبةر بةالم تةواوة قسةكةتنةبيت. بوونى ئةوةية وةكو(.بالله اعوذ: )وةكو )ع(، ثيتى الى : لةدووةم

(.الصراط أهدنا: )وةكو )ه(، ثيتى الى : لةيةم سى .: لFFFةالى ثيFFFتى المى ناسFFFاندنى طFFFةورةض''وارةم

)الله الذي( لة ثاش ئةوةش فةرمانى كردووة بFFةوةكو: بضFFوككردنةوةى ثيFFتى الم لFFة وشFFةى مFFةزنى )للFFه( و، جFFةختيش دةكاتFFةوة لةسFFةر دةرخسFFتنى ثيFFتى )ل( لFFة

.1وشةى )لنا( بة هؤى نونةكةى دواى خؤى

36. Fه وعلFFى وليتلFطFف  الFل ا وال

FضFل FمFFFيFمFلFاFو FنFFFم FFFصFمFخFمFة FنFFFمFو FضFرFFFم

وات''ة:)ل( ثيFFتى و بيت وريا خوينFFةر ثيويسFFتةوات''ة:Fف) وشةى لة دووةم المى Fوككاتةوة، (وليتلطFFونكة بضFFض

FFزة بة ثيFFتيكى كة (ة،ط) ثيFFتى تةنيشت بة كاريطFFةرى و هيتةنيشتى. )ل(ى ثيتى لةسةر هةية

( والله وعلى) وشFFةى لة يةكFFةم المى ثيويستة هةروةها طةورانFFةى ثيتة ئFFةو ضونكة بكريتةوة، ( بضوكالضالين وال)

.يان لةسةر هةية كاريطةرييان خؤيان ثاش هFFةروةها جFFةخت دةكاتFFةوة لةسFFةر بضFFوككردنةوةى

(، ضFFFونكة زؤربFFFةىمFخFمFصFFFFFةFثيFFFتى )م( لFFFة وشFFFةى ) خوينةران لةو ثيتةدا هةلة دةكةن بة هؤى طةورةيى ثيتى

، بةهFFةمان شFFيوة2هةلةيFFةكى نادروسFFتة()خ( ئFFةوةش

.43/ الجزرية متن شرح البدرية اللمعة بروانة: 1 اللمعة لة وةرطFFرتن بة147/ النشر طيبة شFFرحبروانFFة: 2

.44/ البدرية

Page 101: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ثيويستة خوينةر وريابيت نةوةكو ثيتى )م( طةورة بكاتةوةلة وشةى )مرض( بةهؤى ثيتى )ر(ةوة كة قةلةوة.

37. بF بFهFم بFاطFل بFFرق وبFاء

ذيFصFرFحFاFو FىFFFلFع FةFدF FشFلFا FاFو

FFذFيF لFجهFFFر FلFا 38.

 وفFي فيهFا ال كحFب الجيFمصFبFر

FةFوFFFFFبFرFو FتFF FثFFFتFجFا FجFFFFFحFو  FلFاFرFFFجFFFف

(ب) ثيFFتى بضFFوكى دةكFFات ئامؤذطاريمFFان هFFةروةها.نمونانةدا لةم بثاريزين

.طةورةية ثيتيكى )ر( كة دراوسيتى بةهؤي (بFFرق).(ط) ثيتى لة نزيكى بةهؤي (بFاطFل) ثيFFتى دوو تةنيشFFتى بة ئFFةوةى بFFةهؤى (بFFFذي بFهFFFم)

)ب( ثيFFتى بضFFوككردنةوةى نFFةبيت ئFFةوةش نةرمةوةيFFة، بكريت زيدةرةوى نابيت بةالم شوينانةوة، بةم بيت تايبةت

(يإمالة) وةكو )ب( نFFFةوةكو ثيFFFتى بضFFFوككردنةوةى لة.1ثيبيت(FصFرFFFحFاFو FىFFFFلFة عFدFFF FشFلFا FرFFFFهFجFلFاFو FيFذFFF FلFوات''ة: (ا

ثيتى لة بة سيفةتةش دوو ئةو دةرخستنى ورياى هةروةها)ب(. وفFFFي) دوو ئFFةو ثيويسFFتة هFFةروةهاوات''ة: (الجيFFFم

ئFFةطينا جFFوانى، بة دةربخFFريت )ج( يشFFدا ثيتى لة سيفةتة

اللمعة لة بFFةوةرطرتن ،147/ النشر طيبة بروانFFة: شFFرح 1.44/ البدرية.44/ الجزرية المقدمة شرح البهية الدرر-

Page 102: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFوان لة هةية بFFوون تيكةل مةترسي ف() )ب( لةطFFةل ني)ش(دا. لةطةل )ج( هةروةها بؤ قورئانFFFدا لة ئاشFFFكراى نمونةيFFFةكى ضFFFةند ئينجا

ونهم: ئاي''ةتى لة)حب( وشFFةى وةكو هيناوينةتFFةوة }يحبذين الله كحب وال أشد آمنوا له{البقرة حبا .165لبالصبر{العصر وتواصوا بالحق }وتواصوا ئايةتى لة (بالصبر)

3.FFFFوة) FFFFFوة إلى }وآويناهما ئايFFFFةتى لة (رب قFFFFFرار ذات رب

.50ومعين{المؤمنونت) ت ئايFFFFةتى ( لةاجتث من لها ما األرض فFFFFFوق من }اجتث

.26قرار{إبراهيماس في }وأذن ئايةتى لة (بالحج) .27بالحج{الحج الن.78الفجر{اإلسراء }وقرآن ئايةتى لة (الفجر)

الجFFزري( )إبن سFFيفةتةى دوو ئFFةو نموونة: ئةطFFةر بؤ )ج( ثيFFتى لة دةريخFFةين ثيويسFFتة كة دةكاتFFةوة وريامFFان.)اشتثت( )اجتثت( دةبيتة وشةي تييدا نةكةين جيبةجيي

39F. FنFFنFF FيFFFبFو  FالFFقFFFلFFFقFFFم Fإن FاFFFنFكFFFس

كF الوقFف فFي يكFن وإنأبيFFنFا Fان

40F. FءFاFFFحFو FصFFFحFصFح FتFFFطFFFأح FFحFلFا

FقFنFFFيFFFسFو  FمFFFيFFFقFتFسFم  FطFFFسFي

FوFF FوFFFقFFFسFي دةكFFات ثي فFFةرمانمان بةشFFةدا ( لFFةميالجFFزر )إبن

ثيتFFFFةكانى لة دةربخFFFFةين روونى بة قةلقةلة سFFFFيفةتى ثيتةكة. )ساكن( بوونى كاتى ( لةد ج ب ط ق) (،قلقلة)

لFFةكاتى ئةطFFةروات''ة: (الوقFFFف فFFFيF يكFFFFن وإن)(.قريب )وةكو: ثيتةكة، لةسةر بيت راوةستان

Page 103: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

روونFFFFتر ( بةقلقلة) ثيFFFFتىوات''''ة:( أبيFنFا كFFFFFFان).راوةستاندا لة دةجوليتةوة(:قلقلة) لةسةر نموونةيةك ضةند – وقطر – يقطعFFونبFFوون: ) بFFةردةوام كFFاتى لة -

(.ويدخلون – واجتبيناه – بهيج – محيط – خالق) دا راوةسFFFتان كFFFاتى لة -(.مجيد ثيويسFFFFتة باسFFFFكران، كة لةمانFFFFةش جطة -

دووةم و يةكFFةم )ح( ى بضFFوككردنةوةى ئاطFFادارى تةنيشت بة ضFFونكة(الحق حصFFFحص) وشFFةى لة بين

وشFFةى لة هFFةروةها )ص(، وةكو طةورةوةية ثيتيكى هFFةردوو بؤ دراوسيتى بةهؤي (يشداالحق) و( احطت)

.(ربك من الحق )وةكو:( و)ق( ط) طةورةى ثيتى دةربFFرين وجFFوان ئاشFFكراكردن شFFيوة هFFةمان بة

)س( لة ثيFFتى بضFFوككردنةوةى بة سFFةبارةت ثيويسFFتة و،(يسFFطون يكادون) ئايةتى ( لةيسطو )(مستقيم) وشةى

النFFFاس من امة وجدعليه) ئايFFFةتى لة(يسFFFقو) وشFFFةى لة.1(يسقون

دةربرينى بضوك دةربارةى ئاطاداركردنةوة سوود: حالةتانFFة، ئFةم لةسFFةر هةلنFFةهاتووة )س( كFFورت ثيتى

لة حالةتيكFFدا، هFFةموو لة ية طشFFتى بابFFةتيكى بFFةلكو بيت طFFةورة ثيFFتيكى تةنيشت بة بFFزواوى، و زةننةدارى

.2بضووك يان

.56/ الجزرية المقدمة شروح جامعبروانة: 1 .44/ البهية الدرربروانة: 2

Page 104: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

كؤثلةكة: هةردوو طشتى واتاى كFFاتى لة دةربFFبرة جFFوانى ( بةمقلقل) جFFوالو ثيFFتى

وةكو نمونة بؤ وةستانيشFFFدا، لFFFةكاتى )سFFFاكن(يFFFدا،دةردةكةويت. )قريب( رونتر وشةى لةسةر راوةستان

بضوكى س( بة – )ح ثيتى هةردوو ثيويستة هةروةها ثيFFFFتى تةنيشFFFFتى بة كاتيك بةتايبFFFFةتى بخوينريتFFFFةوة،

ق(. – )صوةكو: بن طةورةوة

41. FكFاFذFFFك FدFFFعFب FرFFFسFكFلFا FFFيFح

ثيتى )ر( بابةتى

Page 105: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

اء ورقFFق كFسFر مFا إذا الFFرسFكFFFنFFFتF ثFت

42. ا حFرف قبFل من تكFن لم إن

ستعFالFوFأ FتFFFنFاFك FةFرFFFسFكFلFا FFFسFFFيFل

Fت  FالFFFFFصFأاء ورقFFق) هFFةركاتيكوات''ة: (كFسFرت مFا إذا الFFر بيخوينFFةوة، بضووكى بة هةبوو ىكسرة() )ر( ذير ثيتى

(.ارني – الريح – رزقا )وةكو:(FكFاFذFFFك FدFFFFعFب FرFFFFسFكFلFا FثFFFFيFح FتFFFFنFFFكFس) ةمان بةFFه

خFFؤى ئةطةر )ترقيق( دةخوينريتةوة بضووكى بة شيوة بنضFFينةيي يكسFFرة() ذير خؤيشى ثيش )سFFاكن( بFFوو،

(.الفردوس )وةكو: بيت،اصلي() حFFFرف قبFFFل من تكFFFن لم إن) وات''ة: (استعFFFال

ثيتة لة يFFFFFFFةكيك ثيش )ر( كةوتة ثيFFFFFFFتى ئةطFFFFFFFةر لFFةو(لبالمرصFFاد – فرقة – قرطاس)وةكو: بةرزةكانةوة،

ثيتة ئFFFFةو هFFFFؤي بة دةكريتFFFFةوة طFFFFةورة حالةتFFFFةدا.1طةورانةوة ثيتFFةكانى لة ثيت سFFي تFFةنها قورئانFFدا لة س''وود:

لة بريFFتين كة هFFاتوون، )ر(ةوة ثيFFتى ثFFاش لة(اسFFتعالء).2(ق – ط – ص)

(FوFأ FتFFFنFاFك FةFرFFFسFكFلFا FتFFFسFFFيFل  FالFFFFFصFةرواتة: (أFFئةط نFFFةبوو، )ر( ئةصFFFلى ثيFFFتى ىكسFFFرة() حالةتيكFFFدا لة

دةكريتةوة. طةورة(ارتبتم- ارتابوا ام )وةكو:

.45/ البدرية اللمعةبروانة: 1 جFFامع ( لةالجزرية) ( بؤاالنصFFاري زكريا) ليكدانةوةى بروانة: 2

.59/الشروح

Page 106: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بFFFوو، )ر( سFFFاكن ثيFFFتى : ئةطFFFةرروونكردن''ةوة لة بزواوبيت شيوةيةك بةهةر راوةستانةوة-ئيتر بةهؤي

حالةتانFFةى لFFةم يFFةكيك لة بةردةواميFFدا-خFFؤي حالFFةتى.دةبينيتةوة خوارةوة

هFFةبيت، (يفتحة) سFFةر خFFؤى ثيشى : ثيFFتىيةكةم.دةكريتةوة طةورة(صبر ولمن – بشرر ترمى) وةكو:

هFFةبيت، ىضFFمة() بFFؤر خFFؤى ثيش : ثيFFتىدووةم.دةطريتةوة طةورة(النذر- الدبر- بالنذر )وةكو:

هFFةبيت، (ىكسFFرة) ذير خFFؤى ثيش : ثيFFتىسييةمدةكريتةوة. ( بضوكعسر يوم: )وةكو

هFFةبيت، مFFةددى ئFFةلفيكى خFFؤى : ثيشض''وارةم طةورة(النFFFار وقناعذاب – القرار - بئس الفجار ان )وةكو:

دةكريتةوة. وات''ة: هةبيت، مةددى واويكى خؤي : ثيشثينجةم

بFFFؤر خFFFؤى ثيش )سFFFاكن( كFFFةثيتى زةننFFFةدار واوى في من – االمور ترجع – تبور لن )وةكو: هةبيت، (ىضمة)

دةكريتةوة. طةورة(القبور وات''ة: هةبيت مةددى يائيكى خؤى : ثيششةشةم

ذير خFFFؤى ثيش ثيFFFتى )سFFFاكن( كة زةننFFFةدار يFFFائي (والحمFFير – عسFFير يوم – خبير )وةكو: هةبيت، ىكسرة()

بضووكدةكريتةوة. )سFFاكن( زةننFFةدار يكىي() خFFؤى : ثيشحةوت''ةم

( بضFFوكخFFير فاالله – ضFFير ال – خFFير من )وةكو: هةبيت،دةكريتةوة.

)سFFاكن(ى زةننFFةدار ثيFFتيكى خؤي : ثيشهةشتةم زةننFFةدارةش ثيتة ئFةو ثيش ( هFاتبيت،صFحيح) راسFFتى

Page 107: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بكم الله )يريFFد وةكو: هةبيت، بؤرى يان سةر بيت ثيتيك .دةكريتةوة طةورة(خضر سندس – والفجر – اليسر

و، )مسFFتفل( بيت نFFزم ثيFFتيكى خFFؤي : ثيشنؤيةم ذكر من: )وةكو )مكسور( هةبيت، ثيتيكى ئةوةش ثيش

.دةكريتةوة بضوك(والبكر – الشعر علمناه وما – (اسFFتعالء) بFFةرز ثيFFتيكى خFFؤى ثيش : لةدةي''ةم

FFFردار ثيFFFتيكى بFFFةرزةش ثيتة ئFFFةو ثيشى هFFFاتبيت، ذي وشة دوو قورئانFFدا لة جFFؤرةش لFFةم )مكسFFور( بيت،

حالFFةتى هFFةردوو وشة دوو ئFFةم(القطر – مصر) هFFاتووة.هةلدةطرن بضوككردن و طةورةكردن لة جيط''ةدا ض''وار لة( مصر) وشFFFةىس''وود:

هاتووة. قورئانداFFوءا }أن يةكةم ر لقومكما تب FFبمص FFوا{يFFونس بيوتFFا واجعل

87.تراه الذي }وقال: دووةم FFر من اش FFه{يوسف مصFF المرأت

21 . }وقال :سييةم اء إن مصر ادخلوا FFه شFF آمنين{يوسف الل

99. يا }قال: ضوارةم FFك لي أليس قFFوم ر{الزخFFرف مل FFمص

51. لة ي''ةكجار ( تةنهاالقطر) وشةى بة سةبارةت

هاتووة: قورئاندا.12القطر{سبأ عين له }وأسلنا

( طةورةكردنFFFFFةوةىالجFFFFFزري : )إبنتيبي'''''نى لة بضFFوككردنةوة )مصFFر( و وشFFةى لة ثةسةندكردووة

FFFبى دانFFFةرى ( وةكوالقطر) وشFFFةى تالوة أحكFFFام) كتي

Page 108: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(الحصFFFFFري خليل )محمFFFFFود ( مامؤسFFFFFتاالقFFFFFرآن.1دةيطيريتةوة (المتولي )الشيخ بة ناسراو ثايةبةرز زاناى هةروةها

:دةفةرمويت 48 ( لةالثةرةالمقري غنية) كتيبي لة ر''ش'الب في خيم'التف والراجح

جر'والف ذر''ن''ال'ب ذا''وك ايضا زري''اختيارالج سر'ي اذا وفي

ذر''ون ذا'''وك '''هق'''ي'''رق''''ت و ا'يفخمه ان اختار هفي ومصر

ا'فاعلم عنه القطر في هعكس ا'ن'ف'وق ال'ح'ب ه'ل''ك ك''وذل

ينا'ماب على ل'وص'ال'ك روم'وال هةبيت البراو )ر( يائيكى ثيتى ثاش : لةيانزةيةم

شيوازى هةردوو حالةتةشدا لةو.سوككردنةوة بؤ و هةلدةطريت: طةورةكردنةوة خويندنةوة

قورئانى لة ( وشة3) لة ئةمةش بضوككردنةوة،هاتووة: ثيرؤزدا

( لةونFFذر عFFذابي) ئايFFةتى ( لةنFFذر) : وشFFةىيةكةم.جيطة شةش

(.يسر اذا والليل) ئايةتى ( لةيسر) : وشةىدووةم

)فتحة(ى مصر )وصل( رائى رؤيشتن و خويندنةوة لةكاتى ضونكة 1FFةوى بة تFFةنها لةسFFةرة، وةسFFتان لFFةكاتى بؤية دةخوينريتFFةوة، قةلFFةوى بة واية ئةرجFFةح فةتحةكة ئةصل ئيعتيبFFارى بة لةسFFةرى قةل

لFFةكاتى مكسFFور(ة و إليه )القطFFر( )مظFFاف بFFةالم بخوينريتFFةوة، جا دةخوينريتFFةوة، سFFووككردنةوة بة تFFةنها )وصFFل(دا و خوينFFدن

((طةرميانى دلير))م.ثةسةندة. بضووككردنةوة راوةستان لةكاتى

Page 109: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

هاتووة: ئايةتدا سي ( لةالجوار) : وشةىسييةم.32كاألعالم{الشورى البحر في الجوار آياته }ومن.24كاألعالم{الرحمن البحر في المنشآت الجوار }وله

س{التكوير .16}الجوار الكن حالةتFةكانى زؤربFةى هةية ئاسان بنةمايةكى سوود:

.)ر( دةطريتةوة ثيتى هFFFFةبوو بFFFFؤرى )ر( سFFFFةرو ثيFFFFتى هFFFFةركاتيك

FFFFرى ئةطFFFFةر طةورةدةكريتFFFFةوة، بضFFFFووك بFFFFوو ذي ئةطFFFةر بيت وشFFFةدا شFFFوينيكى لةهFFFةر دةكريتFFFةوة، خFFFؤى ثيش ثيFFFتى تةماشFFFاي )سFFFاكن(، زةننFFFةداربوو

طFFةورةى هFFةبوو سFFةروبؤرى ثيتة ئةو ئةطةر دةكةين،FFFرى ثيتة ئFFFةو ئةطFFFةر دةكةينFFFةوة بضFFFوكى بFFFوو ذي

.دةكةينةوة خؤيشى ثيشى ثيFFتى )ر( )سFاكن( بFوو، ثيتى ئةطةر

هةمان و دةكةين ثيشتر ثيتى تةماشاى بوو، ساكن هةر لة ئةطFFةر تةنها دةكةين، بةجي جي بةسةردا ياساكانى

يFFان ( مFFةددىي)سFFاكن( ) (ىر) ثيش ثيFFتى حالةتيكFFدا.1(طير - خير)وةكو: دةكريتةوة بضوك ئةوة )لين( بيت

كFةنالى لة كFرد بFاس بنةمايFةى عFامر( ئFةم )احمد مامؤستا 1. ئاسمانى (ىالليبية)

Page 110: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

44. م وفخFم  مFFن الFFال  اسFFم

Fه الFل FنFFFع FحFFFتFف FوFأ FمFFFFFض FFFعFك

FدFFFب FهFF FلFFFلFا)ل(: ثيتى

FFFه) مFFةزنى وشFFةىوات''ة: بخوينFFةوة طFFةورة بة (الFل هFFةبوو، (ىضFFمة) بFFؤر ( يانفتحة) خؤى ثيش ثيتى ئةطةر

الله قل( )عبدالله قFFام لما وانه( )معكم انى الله وقFFال) وةك''و:.1(مكرا اسرع

( بؤاالنصFFاري )زكريا ( واالزهFFري )خالد زانايFFان ليكدانFFةوةى1.61الشروح/ جامع لة كؤثلةية ئةم

بابةتى طةورةكردنةوة

Page 111: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

تةجويددا: )الله( لة مةزنى وشةى حالةتةكانى)تفخيم(. طةورةيي بة - خويندنةوةى1)ترقيق(. شيوازى بة - خويندنةوةى2

:كردنةوةى طةورة حالةتةكانى }قFFل: وةكو ( بيت،فتحة) )الله( وشةى ثيش * ئةطةر

ه هو .1اإلخالص أحد{ الل ثي ( دةسFFFتىفتحة) بةسFFFةر خFFFؤي وشFFFةكة يFFFان. 2 اإلخالص{الصمد الله}: وةكو كردبيت،

طFFFFةورة هةمزةكFFFFةى بيت وريFFFFاش ثيويسFFFFتة.نةكةيتةوة ( هFFاتبيت،ضFFمة) )اللFFه( بFFؤر وشFFةى ثيش * ئةطFFةر

ه }نار وةكو: .6الموقدة{الهمزة الل )ساكن( زةننةدار )الله( ثيتيكى وشةى ثيش * ئةطةر

ه وةك''و: ( بيت،فتحة) )سFFاكن(ةش ئFFةو وثيش بيت }وأنه على سفيهنا يقول كان .4شططا{الجن الل

ةرFFةى ثيش ئةطFFتيكى وشFFه( ثيFFةدار )اللFFزةنن (يضFFمة) )سFFاكن(ةيش ئFFةو ثيش و، )سFFاكن( بيت

ه اعبدوا }أن وةكو: هةبيت، قوه الل .3نوح وأطيعون{ وات وشةى )ترقيق( خويندنةوةى بة حالةتةكانى

)الله(: مةزنىذير ئةطةر (ةكىكسرةFFةي) لىFFةوة لة ئةصFFثيش وةكو: بيت،هم }قل ماوات فاطر الل .46واألرض{الزمر السصر }وما الن .10الله{األنفال عند من إال

Page 112: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

طةورةكردنةوةى ثيتةكانى

(إطباق و ء )استعال

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ةكة ثيش ئةطةرFFوش (رةFةكىكسFةي) (ارضFFع) وةكو: هةبيت،

تعظFFون }لم FFه قومFFا بة ،164مهلكهم{األعFFراف الل دةخوينريتةوة.(الله )قومنةرFFةوةى ئةطFFؤي ثيشFFاكن( بيت خFFثيش و، )س ه }وينجيوةك''و: )كسFFرة( بيت، )ساكن(ةيش ئةو الل

ذين قوا ال . 61بمفازتهم{الزمر ات

45. واخ فخFم االستعFالء وحFرف

صصFاق نحFو أقFوى الطبFاق

والعFصFا FالFFرةداالجFFزري )إبن ثيتFFةكانى دةكFFات لي داوامFFان ( لي

بFFةم هيزييFFان بة ثلFFةى ثيي بة كة ( بةرزكةينFFةوةالءعتاس) لة ( بةتايبFFةتيشخ – غ – ق – ظ – ص –ض – طشيوةن: )

ط - ض – ص) لة بريFFتين ( كةاطباق) ثيتةكانى دا نيوانيان .(ناستعالء) ثيتةكانى بةرزترين ضوارة ئةم ( ضونكةظ –

طرنط: زانياريةكى ثيت''ةكانى لة ثيتيك هFFةموو ثاي''ةى ( ثينج )اس''تعال

خوارةوة: الى شيوةى بةم دا بةرزي لة هةية

Page 113: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ثيتى-1 ثيFFتى و، هFFةبيت (يفتحة) ( سةر )استعال – الطامة )وةك''و: هFFFاتبيت، بFFFةدوادا )ا(ي ئFFFةليفى

(.خائنين – غافلين – قائلون – ظالمين – يضاعف ثيFFFتى-2 و، هFFFةبيت (ىفتحة) ( سFFFةر )اسFFFتعال

– صبر – ضربتم – طلبا: )وةكو نةيةت، بةدوادا ئةليفى(.خلق – غضب – ظلم

:وةكو هFFةبيت، (يضمة) ( بؤراستعالء) ثيتى -3(.خلقوا – غلبت – قتل – ظلم – صرفت –فضرب – وطبع)

ثيتى-4 وةكو: )ساكن( بيت، ( زةننةدار )استعالرب – يطبع) FFFبر – يض FFFرؤون – اليظلم – فاصFFFيغلب – يق – (.يخلق

هFFةبيت، (يكسFFرة) ( ذيراسFFتعالء) ثيFFتى– 5وةكو:

– بطFFFرت) عافا FFFراط – ض FFFال – ظالل – صFFFغطائك – قت – (.خالل

لة هةيFFFة، ثايFFFةى ثينج بFFFةرز ثيFFFتيكى هFFFةر كةواتة بFFةدوادا )ا( ئFFةليفى كة (ةط) ثيFFتى بFFةرزتر هFFةموويان

كؤتFFايي لة هةبيت (ىكسرة) ذير كة )خ(يش ثيتى بيت،.1بةهيزييةوة( روي لة ديت هةموويان:طشتى واتاى

ثيتةكانى ثيويستة بFFةرزةكانى ثيتةوات''ة:( )استعال بةتايبFFةتى دةربFFريت، طFFةورةيي قFFظ( بة ضغط )خص

تةجويد، سويد( لة )ايمن مامؤستا وانةكانى زنجيرة لة يةكيك 1)اقرأ(. كةنالى لة دةكات مةسةلة ئةم باسى

Page 114: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

– )ض لة بريFFتين كة دا )اطبFFاق( لFFةنيوانيان ثيتFFةكانىظ(. – ص- ط

46. Fن أحFطF مFن اإلطبFاق وبي

مFع تبنخ والخFلFف بسطFت

وقFFع لقFكFمFن) فFFةرموددةى ( لةط) ثيتى لةواتة: (اإلطبFاق وبي

(بسطت لئن) ئايةتى ( هةروةهااحطت فقالطةورة: ) خواى ثيFFتى ( لةطFFةلط) ثيFFتى ئFFةوةى بؤ ئايةتانة جFFؤرة ئFFةو و،

جيطFFFةى واتة مFFFةخرةجيان ضFFFونكة نFFFةبن )ت( تيكFFFةلجيطةية. يةك دةرضونيان

FFوان لةواتة: (والخFلFف) هةية جيFFاوازى دا زانايFFان ني ثيFFتى بةرزى سيفةتى نةهيشتنةوةى هيشتنةوةو دةربارةى

لة (نخلقFكFFFم) وشFFةى لة تيهةلكيشFFكردنى )ق( لةطFFةل (الجFFزري )إبن بFFةالى نةهيشتنيشى (،نخلقكم الم) ئايFFةتى

(دا.التمهيد) كتيبى لة داوة بريارى خؤي وةكو ثةسةندة ةوة

Page 115: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

هةندي ئاطادارىلة مةر بةكارهينانى سيفةتى ثيتةكان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

47. كFون علFى واحرص  فFي الس

جعلنFاوالمغضFFو أنعمFFت ضللFFنFFا مFFع ب

ئامؤذطارييFFةكت ثFFيرؤز، قورئانى خوينةرى ئةىواتة: )ل( لة ثيFFتى لة )سFFكون( بيت دةرخسFFتنى ورياي دةكةمكFFFون) ئاطادارى هةروةها (،جعلنFا) وشةى هFFةردوو (ىس المى ( و،المغFضFFFFوب) )غ( لة ( وأنعمFFFFت) )ن( لة ثيFFتى بيطومFFFان بFFFرة، دةريFFFان ( بFFFةجوانىضللFنFا) لة دووةم

دةجوليننةوة ثيتانة ئةم زؤر خةلكانيكى كة كراوة تيبينيش هةلةيFةكى )الفاتحFة( ئFةوةش سFورةتى خويندنFةوةى لة

قةدةغةكراوة. لةحنيكى ئاشكرايةو48F.

FصFلFخFو FاحFFFتFفFنFا FاFرFوFذFFحFFFم FعFىFFسFF

بمح اشتباهFه خFوف عFصFى ظFورا

Page 116: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(FصFلFخFو FحFاFFFتFفFنFا) :اح( لة جيابونةوة سيفةتىواتةFFانفت( كFFان ربك عFFذاب إن) ئايةتى لة نمونة بؤ ئاشكرابكة(ذ) ثيتى

لة وةكو بيت ( تيكFFةلظ) ثيFFتى لةطFFةل نFFةوةكو(محFFذوراFFFFان }ومائايFFFةتى: لة(محظFFFFورا) وشFFFةى ك عطFFFFاء ك رب

.20محظورا{اإلسراء سFFيفةتى دةربريFFنى لة مةكة خFFةمى كةمتFFةر هةروةها )ص( لةطFFةل بيت تيكFFةل )س( نFFةوةكو ثيFFتى )انفتاح( لة

بؤ دةبيتFFةوة بFFةرز زمFFان و، تيداية (ياطبFFاق) سيفةتى كة ئايةتFFةدا لFFةم(عFصFى) وشFFةى لة وةكو مةالشFFوو، الى

.(ربه آدم وعصى) هاتووة ص( يFFةك )س، ( هFFةروةهاظ ذ،) مFFةخرةجى ضFFونكةجياكرينةوة. سيفةتةكانيان بة ثيويستة بؤية مةخرةجةكؤثلةية: ئةم طشتى واتاى س( بة )ذ، ثيFFFتى ثFFFيرؤز، قورئFFFانى خوينFFFةرى ئFFFةى ضFFونكة ص( جياكFFةرةوة )ظ، ثيFFتى )انفتFFاح( لة سFFيفةتى

( ومFFحFFFFذFوFرFاF) وشFFةى ئFFةطينا تيدايFFة، )اطباق( يان ئةوان(FىFFFسFFFلةطةلع ) ورا( وFى( تيكةل )حظFصFدةبن. )ع

49. Fدة وراعFFFاف شFFكFFب  وبFت

Fا وتFتFوفFى كشFركFكFم

فFتFنFتFا سFFيفةتى لة بكة ثاريزطFFارىوات''ة: (شFFFFFدة وراFع)

)شدة(. بةهيزيى هةيFFة، ثيتFFةدا دوو ئFFةو لة كةوات''ة: (وبFتFFا بFFكFFFFاف)

ثيتانFFةدا ئFFةو لةطFFةل هةناسة كة نةدةيت ريطة كة بةوةىريبكات.

Page 117: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

يوم و}ئايةتى: لة (شFركFكFم) وشةى لة نمونة )ك( بؤرككم يكفFFFرون القيامFFFة FFFئك وال بش FFFل ينب FFFير{فFFFاطر مث ،14خب

ثيFFتى نمونFFةى ( وةكوتتوفاهم) وش''ةكانى: ه''ةروةهاذينطFةورة: خFواى فةرمودةى )ت( لة FFة تتوفاهم }ال المالئك

هم{النحل ظFFFFالمي FFFFة) ،و 28أنفسFFFF فFFFFةرمودةى ( لةفتنمةزن: ثةروةردطارى قوا فتنة }وات ذين تصيبن ال ال منكم ظلموا

.25األنفال خآصة{ دةرخسFFتنى لة دةكةن زيدةرةوى : زؤركةستيبينى

تFFرى ثيتيكى شيوةيةك )ت( بة )ك( و )همس( لة سيفةتى )ت( )س( لة )ك( و )ه( لة ثيFFFتى وةكو دةبيت، ثةيFFFدا لى

ئةو ( دةدةنةرخاوة) سيفةتى شيوةيةش بةم ثةيدادةكةن، رةضFFاوى ثيويسFFتة بؤية نيFFةتى، بنضFFينةدا لة خFFؤى كة ثيتة

هFFةوا نFFابيت و، بةهيزن ثيتى دوو ثيتة دوو ئةو بكريت ئةوة لFةوةى نية ريطر ئةمFةش بكFFات ري دةربرينيانFدا لةطةل دةربضيت دا طةليان لة الواز و كةم بةشيوةيةكى هةناسة

.دا راوةستان لةكاتى تايبةتى بة

Page 118: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

بابةتى تيهةلكيش كردنى( و متقاربين( و )متجانسين( و )متماثلين)(متباعدين)

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ودوور لةيةكترى ونزيك هاوضةشن و ليكضووواتة: يةكترى. لة

50.  إن وجFنFس مFثFل وأولى

سFكFن رب كFقFل أدغFم وب

 FFل وأبFFن ال51.

 في و وهFم قالFوا مFع يومنعFم قFل

FحFه Fسب   تFFزغ ال قFلفلتFFقFم Fوب

زاراوةكان: ثيناسةي لة هاوشFFيوة ثيFFتى دووواتة:( )ليكضFFوو( المتماثلين)

(.ث ت، )وةكو: دا سيفةت لة و مةخرةج هاوشFFيوة ثيFFتى دوووات''ة: هاوضةشن، (المتجانسين)

- ر(. ( )لظ- )دوةكو: سيفةت لة جياواز و مةخرةج لة .ثيتدا يةك لة ثيت دوو تيهةلكيشانىواتة: (،اإلدغام)(FلىFل وأوFFثFس مFنFن إن وجFكFس ):ثيتى ئةطةرواتة

زةننFFةدار هاوضةشFFنةكة يان ليكضووةكة ثيتة دوو يةكةمى دا، دووةم ثيFFتى لةطFFةل بكة تيهةلكيشى )سFFاكن( بFFوو، لة ية بريFFFتى كة هاوضةشن بؤ هيناوةتFFFةوة نمونةيةكيشى

ب) دةبيتة تيهةلكيشانةكة ثاش لة(رب قل) نمونةيFةكى(قر ثFFاش(ال بل) لة ية بريتى كة ليكضوو بؤ هيناوةتةوة تريشى

) دةبيتة ادغام .(بال

Page 119: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

تيهةلكيشي خFFوارةوة نمونانFFةى ئFFةموات''ة: (وأبFFFFن)مةكة:

 في) }في ئايةتى ( لةيوم FFوم FFان ي ين مقFFداره ك FFف خمسFF أل.4سنة{المعارج

فيها وهم }قFFFFالوا ئايFFFFةتى لة (وهFFFFFم قالFFFFFوا) يFFFFان.96يختصمون{الشعراء

.( ناكريتادغام) بوو مةد يةكةم ثيتى ئةطةرواتة: )ن(دا، لFFةالى دةردةخFFريت زةننFFةدار المى هFFةروةها

. 18الصافات داخرون{ وأنتم نعم }قل: وةكو )ه( دةردةكةويت ثيتى لةالى زةننةدار )ح( ى هةروةها

لة دوورن طFFةروو ثيتFFةكانى ضFFونكة ( نFFاكريت،ادغFFام) و.ئةوكارة قورسي هؤي بة تيهةلكيشانةوة،

( داتجويد) زانسFFتى لة هةية طرنط بنةمايةكى سوود: (حلق) طFFFFFFFFةروو ثيتFFFFFFFFةكانى لة ثيتيك : هيضدةليت

ثيFFتى خFFوارتر خFFؤي لة ثيتيك لةطFFةل نFFاكريت تيهFFةلكيش.)ح(ة ثيتى خوارةوةى لة هائيش

نا: وةكو دةردةخFFريت، )ق( دا )غ( لةالى هةروةها }رب FFزغ ال FFا{آل ت )غ( لة جياوازييانFFةوة، . بFFةهؤي8عمFFران قلوبن

.بضكؤلةداية زمانة الى )ق( لة و، طةرووة ثيتةكانى و )ت( دةردةخFFريت )ل( لةطFFةل ثيتى شيوة بةهةمان

مليم{ وهFFFو الحFFFوت }فالتقمFFFهوةك''و: ( نFFاكريت،ادغFFام).مةخرةجةكانيان دوورى لةبةر ،142الصافات

كؤثلةكة: هةردوو طشتى واتاى

Page 120: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئةطةر هاوضةشن، يان ليكضوبن دووثيت حالةتيكدا لة دا دووةم ثيFFتى لةطFFةل زةننةداربوو ثيتة دوو ئةو يةكةمى

.بكة تيهةلكيشى.(ال بل) ( ورب قل )وةكو:

ئةطةر: بكريت تيهةلكيش نابيت بةالم فيوةكو: ) بوو، مةدد ثيتى يةكةم ثيتى قا) (،يوم لوا(.وهم.(نعم قل )وةكو: دا، نون لةطةل زةننةدار المى

.(سبحه )وةكو: )ه(، لةطةل زةننةدار حائي(.قلوبنا التزغ ربنا )وةكو: )ق( دا، )غ( لةطةل

(.فالتقمه )وةكو: )ت(دا، لةطةل)ل( : روونكردنةوة

بFFةدةر حالFFةت ضFFوار لة بن، يةكدا بةدواى ثيت كةدوونين:

يFFان لةيFFةكترن نزيك يFFان هاوضةشن يان ليكضون يان.لةيةكترن دوور

(:متماثالن) يةكةم: ليكضوو و مFFFةخرةج لة طرتFFFووة يFFFةكيان كة ثيتةية دوو ئFFFةو دوو يFFان(بعصFFاك اضFFرب) )ب( لة ثيتى دوو وةكو سيفةتدا،

)ن( دوو يFFان(لن قل) )ل( لة دوو يFFان(دخلFFوا وقد) )د( لة.(نعمره ومن )وةكو:

س''ي دةبنة دابFFةش ( ليكضFFووالمتمFFاثالن) س''وود::بةشةوة

Page 121: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ليكضFFووى – طFFةورة ليكضFFووى – بضFFووك ليكضFFووى.رةها

)سFFاكن( زةننFFةدار يةكFFةم : ثيتىبضووك ليكضووى لن قFFل – نعمFFره من )وةكو:)متحرك( بزواو دووةم و، بيت

باسFFكردنمانةو جيطFFةى جFFؤرةش ئFFةم(بعصFFاك إضFFرب –.( بكريتادغام) ثيويستة

وةكو: )متحرك( بن، بزواو ثيتةكة : هةردوومتماثالن بةشة ئFFةم ( حFFFوكمىملك الFFFرحيم – هFFFو إنه – إن السFFFماء)

.هاوبؤضوونةكان )حفص( و لةالى (ة،اظهار) دةرحستن دووم و، بFFزواوبيت يةكFFةم : ثيFFتىرةها ليكض''ووى

لFFةالى ( دةكFFريتإظهار( )ممنون – ننسخ )وةكو: زةننةدار.قورئان خويندنةوةى ثيشةوايانى هةموو

:( هاوضةشنالمتجانساندووةم: )لة داو، مةخرةج لة طرتووة يةكيان كة ثيتةية دوو ئةو

:جؤرةوة سي دةبيتة ئةمةش جياوازن، سيفةتدا رةها طةورةو و بضووك هاوضةشنى .

)ادغFFام( تيهFFةلكيش ثيويسFFتة بضFFووك، هاوضةشFFنىبؤنمونة: بكريت،

.(تبين قد )(كدت )وةكو:)د( و)ت( .1لة .2 )وةكو( ط- )د )ت( و)(دعوتكما اجيبت: ودت

.(طائفة.(ظلموا إذ: )وةكو( ظ) ( لةذ) .3 تيهةلكيشانيكى ( بةالمبسطت: )وةكو)ت( ( لةط) .4

لة بFFةرزى سFFيفةتىواتة: (،نFFاقص إدغام) ناتةواوة.هةردةمينيتةوة (داط)

Page 122: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

دوو )حفص( بة(نخلقكم) وشFFFةى لة )ك( دا - )ق( لة5.ناتةواو تةواو دةيخوينيتةوة: تيهةلكيشكردنى شيوة6( FF-ةتى لة ( دا،ذ) ( لةثFFF( بةحفص)( ذلك يلهث) ئاي

.( دةيخوينيتةوةادغام) ( بةحفص )(معنا اركب) ئايFFFFFةتى لة )م( دا، - )ب( لة7

( دةيخوينيتةوة.ادغام) مFFريم – طFFوبى الصFFالحات )وةكو:طةورة: هاوضةشنى

.( دةكريتاظهار( )بهتانا (اظهFFFFار) (؟يشFFFFكر بم) وةك'''و: رةها هاوضةشFFFFنى

.دةكريت(:المتقاربان) يةكترى لة يةم: نزيك سي

سFFيفةتدا لة و، جيFFاوازن دا مFFةخرةج لة ثيتةية دوو ئةو و بFةش: بضFووك سFي بؤ دةبيت دابFةش ئFةويش نزيكن،

.رةها طةورةو.(ثواب يرد – اورثتموا )وةكو:بضووك: يةكترى لة نزيك بعد – صFFFواع نفقد )وةك''و:طFFةورة: يFFةكترى لة نزيك

.(ضراء(.فضرب – لن )وةكو:رةها: يةكترى لة نزيك

حالFFةتى لة تFFةنها ( دةكFFرين،اظهFFار) ئةمانFFةش هةموو(.رفعه بل – رب قل )وةكو:)ر( لةطةل زةننةدار المى

خFFواى ( رةحمFFةتىالحصFFري خليل )محمFFود مامؤسFFتا) الثFFةرة الكFFريم( دا القFFران تالوة )احكFFام كتيبى لة ليبيت:فةرموويةتى( 130

هاوبؤضFFونةكانى ( والفFFراء) ريرةوى )ر( لةسةر )ل( وFFFردرى هاوضةشن بة لة يةكطرتنFFFةوةيان هFFFؤي بة دةذمي

Page 123: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

الشFFاطبي) كة جومهور ريرةوى لةسةر بةالم دا، مةخرةج لة نزيكوات''ة:( متقFFاربين) بة تيدايFFة، (يشFFيانالجFFزري و

رووى لة نFFزيكن يFFةكترةوة لة ضFFونكة دادنFFرين يFFةكترى.سيفةتةوة و مةخرةج

يةكترى: لة ( دوورالمتباعدان): ضوارةم لة دوورن سFFيفةتدا و مFFةخرةج لة كة ثيتةية دوو ئFFةو بةشFFةوة: سFFي دةبيتة شFFيوة هFFةمان بة ئFFةويش يةكترى،.رةها طةورةو و بضووك

(ظ) ( وض) بابةتى

Page 124: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)إبن كة تةجويFFد، باسةكانى طرنطترين لة يةكيكة ئةمة كة دةكFFات بؤ حالةتانFFةمان لFFةو هةنFFدى ( باسىالجFFزريوةكو: دةكةون، تيى خوينةران

دةربريFFنى )ض( وةكFFو ثيFFتى )ظ(، يFFان تيهFFةلكيش شتى تFFريش كFFةدواتر باسFFى دةكFFةينكردنى لةوشةى )أفضتم( و،

طةورة.بةثشتيوانى خواى 52F.

FدFاFFFضFFFلFاFو  FبFاFةFFFلFاFFFطFFFتFس FFFمFوFجFرFFFخ

Fز  الFظFاء مFن ميFهFا تFجFي وكل

Fز) بة ( جيابكةرةوةظ) ( لةض) ثيتى واتة: (ميشت: دوو

ضFFونكة (،إسFFتطالة) دريذبوونFFةوة سيفةتى بة-1 قFFFFةراغى سFFFFةرةتاى ( لةضFFFFاد) دةسFFFFتثيكردنى

مFFةخرةجى دةطاتة تFFاكو.كؤتاييةكFFةى بؤ زمانةوةية كة هيزانةشFFةوة بة سFFيفةتة ئFةو هFFؤى بة )ل(، ثيFFتى

( ثيتيكىإستعالء( و)اطباق) ( وجهر)وةكو: هةيةتى سFFةر ( لةض) ئةونFFدةى ثيتةكانFFدا نيو لة نيية تFFريش خFةلكى دةربرينيFدا لة بؤية هFةر بيت، قFورس زمFان

)د( و بة هةنFFديكيان ( وظ) بة جيFFاوازن. هةنFFديكيان( دةريدةكةن.ط)ليبيت. (ىذ) بؤنى كة دةريدةبرن شيوازيك بة يان FهFا) ثيتى كة وشانةى ئةو هةمووواتة: (تFجFيF وكل

الى كؤثل''ةى ح''ةوت لةو قورئانFFدا، لة تيداية (ىظ)روو. دةيانخةينة خوارةوة

Page 125: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ضونكة (،مخرج) ثيتةكة دةرضوونى جيطةى بة-2 ( لةظو) دةردةضFFFيت زمانFFFةوة قFFFةراغى ( لةض)

.دةردةضيت زمانةوة سةرةتاى(:الحمد قدوري غانم )دكتؤر بؤضوونى

ثيFFتى ( لةاإلستطالة) سيفةتى لةبارةى تويذةرة ئةم:دةليت( ض)

واديFFارة ئFFةم سFFيفةتة لFFة خويندنFFةوةى زؤربFFةى قورئانخوينانى ئةم سةردةمةى خؤماندا بةدينFFةهاتووة، ضFFFFFونكة بFFFFFةزؤرى لFFFFFة مFFFFFةخرةجى)د،ط،ت(ةوة دةريدةكةن، كورتFFةى كيشFFةى دةربريFFنى ئFFةم ثيتFFةش لةم رؤذطFFارةى خؤمانFFدا ئةوةيFFة؛ خوينFFةرانى قورئFFانFFدةدةن و، لةجيطFFةى سFFيفةتى تونFFدى )الشFFدة(ى ثي دةرضFFFوونى ثيFFFتى )ط(ةوة دةريFFFدةبرن بFFFةزؤرى،FFدةدةن، هةنديكيشيان سيفةتى نةرميى )الرخFFاوة(ى ثي ئةم دوو شيوازةش هةلFFةن و نFFاطونجين لةطFFةل ئFFةو باسFFFانةى لFFFة كتيبةكانFFFدا دةربFFFارةى )ض( هFFFاتوون، ضاكتريشة خوينةر لFةم سFFةردةمةدا بFةثيى ئاراسFتةى مامؤستاكةى ئFFةو ثيتFFة بخوينيتFFةوة و، واز لFFة كيشFFةى

.1ثيتى )ض( بهينيت بؤ تويذينةوة ميذووييةكان

53. ع الظهFFر ظFل الظعنF في

الحفFظF ظمعظF وأنظFر أيقFظ FفFظ ظFهFر م الل

جيط''ةدا ي''ةك لة تةنها طةشت،واتة: (ظعن) .80ويوم{النحل ظعنكم }يوم: هاتووة قورئان لة

.54-53/ الجزرية على الوجيز الشرح 1

Page 126: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

جيط''ةى دوو و بيست لة سFFيبةر،واتة: (ظFل) (.وظللنا – الظلة يوم – ظليال ظال )وةكو: ،هاتووة قورئاندا

قورئان''دا جيط''ةى دوو لة ، نيوةرؤواتة: (الظهFر) }وحين ،58الظهيرة{النFFور من ثيابكم تضعون }وحين :هاتووة

.18تظهرون{الروم( قورئاندا ( جيطةى103) لة مةزنى،واتة: (عظFم

(.عظيما ميال – درجة اعظم – العظيم العلي )وةكو: ،هاتووة جيط''ةى دوو و ضل لة ثاراسFFتن،وات''ة: (الحفFظ)

وال – بحفيظ عليكم انا وما )وةك''و: ،باس''كراوة قورئان''دا.(الصلوات على حافظوا – حفظها يؤوده لة تةنها بيدارى،واتة: هاتووة، (ةوةاليقظة) لة (أيقFظ).18أيقاظا{الكهف }وتحسبهمباسكراوة: ئايةتدا يةك جيط''ةى بيست لة ضFFFاوةروانى،وات''ة: (أنظFFFFر)

نقتبس - انظرونا ينظرون هم وال )وةكو: ،هاتووة قورئاندا(.نوركم من

( قورئان''دا جيط''ةى ثانزة لة ئيسك،واتة: (عظFم(.نخرة عظاما – عظاما و رفاتا – العظم وهن )وةكو: ،هاتووة

قورئان''دا جيطةى شانزة لة ثشت،واتة: (ظFهFر) الFFذى – ظهFFورهم على – ظهFFورهم وراء )وةك''و: ،باسكراوة

(.ظهرك انقضFفFظ) لة يةك جيط''ةى قورئان''دا وشة، واتة:( الل

: )ما يلفظ من قول(.هاتووة54.

كFظ شFواظ لظFى ظاهFر ظلمFا Fم

FظFFFلFغFا FالمFFFظ FرFFFفFظ FFFتFنFاFرFFFظ FاFFFمFFFظ

Page 127: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لة هةيFFة، واتFFاى شFFةش (،بFFاطن) ( ثيضةوانةىظاهFر) الظاهر– االثم ظاهرباسكراوة: ) قورئاندا جيطةى يةك و ضل

(.العذاب قبله من وظاهره – الباطن و بFFدات، ثFFةنامان خFFوا دؤزخ ناوةكانى لة ( يةكيكةلظFى)باسFFكراوة: ئايةتدا دوو لة تةنها FFارا }كال ،14تلظى{ الليل }ن.15 لظى{ المعارج انها

ي'''ةك لة دوكFFFةل، بى بليسFFFةىوات'''ة:( شFFFFواظ)ل: باسكراوة قورئاندا جيطةى FFواظ عليكما }يرس FFمن ش

ار .35{الرحمن تنتصران فال ونحاس ن( دةرنFFةبرينى، و قين و رق خواردنةوةىواتة:( كFظFم

وةك''و: ،باس''كراوة قورئان''دا جيط''ةى ش''ةش لة.134عمران الغيظ{آل }والكاظمين

جيطFFةى لة شت دانFFانى يFFان سFFتةم،وات''ة:( ظلمFا) جيط''ةى هةشت دووس''ةدو لة خFFFؤى، نFFFةطونجاوى

.(- ظالم الظالمين ) وةكو: ،هاتووة باسى قورئاندا(FظFFFFFلFغFلةا ) (ةوةالغلظة) اتووةFFFرىوات''ة: هFFFلة ، زب

غليظ )وةك''و: ،باس''كراوة قورئاندا جيطةى سيانزة(.عليهم واغلظ – القلب(FمFالFFFظ ):ان تاريكى،واتةFFان زانايFFنيوانداية لة جياوازي

)إبن قورئانFFFFدا، لة باسFFFFكردنى ذمFFFFارةى بة سFFFFةبارةت :فةرمووي''ةتى 80(الثFFةرى/التمهيد) كتيبى ( لةالجزري كة كورةكFFFةى بFFFةالم باسFFFكراوة، جFFFار شFFFةش و بيست

لة باسFFكراوة جFFار سFFةد ( دةلىالنFFاظم )إبن بة ناسFFراوةقورئاندا.

(الجFFFزري )إبن كة ئةوةية ثةسFFFةند بؤضFFFوونى بFFFةالم زانFFاى هةنFFدى جيطةيFFة، شFFةش و بيست كة هةليبذاردووة

Page 128: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

يالنFFور )عليوةك''و: بؤضوونةن، ئةم سةر لة طةورةشFFFبى الصفاقسFFFى( لة ،74( الثFFFةرةىالغFFFافلين تنبية) كتي

)شFFFرح ( لةبالوشة )إبن ( والقFFFاري علي )المال هFFFةروةها لة وشة ئFFةم نموونFFةى ،35/ ( الثFFةرةىالجزرية المقدمة

(.ظلمات فيقورئاندا: )(FرFFFFفFظ ):ؤك،واتةFFقورئان''دا جيط''ةى لةي''ةك نين

منا: باسكراوة .146ظفر{األنعام ذي كل }حر(FرFFFظFFFتFنFا ):اوديريكردنواتةFFFشةش و بيست لة ، ض

هل) (انتظFFروا قل) :وةكو ه''اتووة، قورئان''دا جيط''ةى.(ينظرون

(FاFFFمFFFظ ):تى، وات''ةFF ل''ة س''ى جيط''ةى قورئان''دا تينوي120: }ال يصيبهم ظمأ{التوبةوةكو، باسكراوة ك ال تظمFFأ ، }وأن

. 119فيها{طه55.

Fا أظفFر وعF جFا كيFف ظنسوى ظ

حFل ظFل عضFيFن زخ النFرفF وىFس

جيط'''ةى لةي'''ةك سFFFةركةوت،وات'''ة:( أظفFFFFر).24عليهم{الفتح أظفركم أن بعد } من هاتووة قورئاندا

FFFا) طومFFان ( كةظن) وشFFةىوات''ة:( جFا كيFFFف ظن لة – هFFFاتبيت قورئانFFFدا جيطةيFFFةكى لةهFFFةر دةطةيFFFةنى

ه'''''ةموو بة قورئان'''''دا جيط'''''ةى نؤ و شةست(.ظنتم FFF يظنون )وةكو: هاتووة واتاكانيةوة

ئامؤذطFFارى،وات''ة: هFFاتووة، (ةوةوعFFظ) ( لةوعFFFظ) جيط''ةى وض''وار بيست لة ئةوةية ثةسFFةند بؤضFFوونى (توعظون FFF وعظهم FFF وموعظة )وةكو: هاتووة قورئاندا

ئايFFةتى: لة ( نيةظ) ( بةضينع) وشةىواتة:( ينضع سوى)ذين .91الحجر عضين{ القرآن جعلوا }ال

Page 129: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

جيط''ةى ل''ةنؤ بFFوو، بFFةردةواموات''ة: (ظFFFFل) ،58وجهFFFه{النحل }ظFFFل: وةكو ،باس''كراوة قورئان''دا

هون{الواقعة }فظلتم .65تفكحFFFFل) دووانى بريFFFتينوات'''ة:( سFFFFوى زخFFFFرFف الن

/58 لةئايFFةتيكى هاوشFFيوة لFFة هFFةردوو سFFورةتةكةدا ) FFFF الزخرف(.17النحل /

56F. FتFFFلFFFظFو FمFFFتFFFلFظ  FمFوFرFFFبFو 

FاFوFFFلFFFظ FرFFFجFFFحFلFاFك FتFFFلFFFظ FFFش

FاFرFFFع FلFFFظFFFن ئFFةذماركردنى لة داهFFاتووة تةواوكFFةرى كؤثلةية ئFFةم

قورئانFFدا، لة هFFاتووة بةردةوامى بةواتاى ( كةظل) وشةى ح''ةوت ليرةش''دا داهاتووداية كؤثلFFةى لة جيطFFةى دوو

روو: دةخاتة ترى وشةكةى (FتFFFلFFFلةظ ) :97عاكفا{طه عليه }ظلتئايةتى. (FمFFFتFFFلFلةظ ) :هون{الواقعة }فظلتمئايةتى .65تفك

( FمFوFرFFFب FاFوFF FلFFFوا ئايةتى لةواتة:( ظ ظل بعده من }ل.51يكفرون{الروم

(FرFFFجFFFحFلFاFك ):ةتى لة ئةوةى وةكوواتةFئاي وا فيFFه }فظل ئايFFةتى: لةوات''ة:( شFFFعFFFFرFاF ظFFFلFFFFتF) 14يعرجFFون{الحجر

ت .4خاضعين{الشعراء لها أعناقهم }فظل(FتFFFلFFFظ FاFرFFFعFFFش ):لةئايةتى } فنظل لها{الشعراءواتة

71( ،FلFFFظFFFلة كؤثلةى داهاتوودا ن ):لة ئايةتىواتة ، تةواوكةرى نؤ33}فيظللن رواكد على ظهره{الشورى

.جيطةكةية57.

الم مFع محFظFورا يظللFن فFظFا وكFنFت وجمFيFظFر Fع الFن

Page 130: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

حتFظFر جيطFFةى يFFةك لة كFFراو قةدةغةوات''ة:( محFظFFFورا)

ك عطاء كان }وماباسكراوة: قورئاندا ،20محظورا{اإلسFFراء رب ي''ةك لة شFFFوورة، خFFFاوةنىوات''ة:( المحتFظFFFFر مFFFFع)

FFFانوا ،ه''اتووة باسي قورئان''دا جيط''ةى }فك يم FFFكهش .31المحتظر{القمر

وات'''ة: هFFFاتووة، وة (ةالفظاظة) ( لةفFظFا وكFنFFFFت) باس''كراوة قورئان''دا جيطةى يةك لة .زبرى و رةقى

كنت }ولو .159عمران آل غليظ{ فظا

FظFر وجمFيFFع) تةماشFFاكردن يFFانوات''ة:)النظر( (الFن بيركردنةوة، هةشتاو ضوار جار لة قورئاندا باسى هFFاتووة

،}وأغرقنا198بؤ نموونة:}وتراهم ينظرون إليك{األعراف. 50آل فرعون وأنتم تنظرون{البقرة

58F. نFFFاF وFأوFلFFFىF هFFلF بFFFوFيFFFلF إال

FهFرFFFض والغيFظ عFد ال وهFF الر

قFاصFره ودFظFFFر وجمFيFFFFع) الFن وات''ة: (وFأوFلFFىF هFFFFلF بFFوFيFFFلF إال

قورئانFFدا لة كة رةهFFايى ( بةالنظر) وشFFةى بابFFةتى هةموو سFFورةتى لة ( نFFةبيتنضFFرة) لة ( جطةظFFF) ثيتى بة هاتووة

سFFورةتى ( لةوسFFرورا نضFFرة) وشةى هةروةها (،المطففين)(.اإلنسان)

يFFانزة لة هةلضFFوون، و زؤر تFFوورةيى :واتة (والغيFFظ)}وةكو: هاتووة، قورئاندا شوينى FFوا عمFFران بغيظكم{آل موت

ز }تكاد ،119 .8الغيظ{الملك من تميعFFFFد) تغيض }وما طFFةورة خFFواى فFFةرموودةىواتة: (الر

FFزداد{الرعد وما األرحFFام }وغيض (هFFFFود) سFFورةتى لة و،8ت.44الماء{

Page 131: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(ن...ض) بة و، ( نينظ) بة وشة دوو ئةم ( جطFFة لFFة دوو وشFFة لFFة قورئانFFداواتة:( قFاصFFFره

. نةهاتووة59.

 والحFظ  عFلFى الحFضF ال الطعFام

الFخF ضنFيFFنF وفFFي سFامFي الف

جيط''ةى ح''ةوت لة ثشFFFك،وات''ة: (والحFFFFظ) الله }يريد وةكو:.. باسكراوة. قورئاندا لهم يجعل أال حظا

.176عمران آل اآلخرة{ في(  عFلFى الحFض ال كة دةكاتFFةوة ئاطادارمFFان (الطعFFFام

جيFFاوازةو ديت هانFFدان بFFةماناى ( كةض) ( بFFةثيتىحض)FFرةدا لة وشFFةيةش ئFFةم ناطريتFFةوة، وشة ئFFةو باسFFةكة لي

يحض }وال وةك''و: ،باس''كراوة قورئاندا جيطةى سي على . 34{الحاقة المسكين طعام(FيFFFن وفFيFضن) ضرووك.واتة:( ض) بة ( راجياييFFFةكى بFFFةناوبانط هةيFFFةسFامFي الFخFFFFالف)

نين( هFFاتووة،ظFFدةربFFارةى، ضFFونكة لFFة قيرائةتيكFFدا بFFة ) تؤمFFةتبار لFFة خويندنFFةوةى )حفص( دا بFFة )ض(وات''ة:هاتووة.

60F. FإنFو FاFFFFيFFالقFFFن تFاFFFFFيFFFFFبFFFلFا Fالز

FميF ظFهFرك أنFقFض

الظFالFم عFض 61.

 مFع وعظت مFع واضطFر أفضFتFم

جباهFه هFFا وصFFف علFيFهFم Fم

Page 132: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(FإنFو FاFFFFFيFFFقFالFFت ):ةرواتةFFةردوو ئةطFFتى هFFض( و) ثي سFFةرت لة ثيويسFFتة كة بزانة ئFFةوة طFFرت ( يFFةكيان)ظ

ثيتةكة هFFةردوو واتة روونكردنFFةوة بةئةنجامFFدانى هةلسىدةريانبخةيت. بةجوانى روونكةيتةوة

(FمFالز) :بؤنموونة سةرت، لة ثيويستة كارة ئةوواتة FFرةدا ،3النFFوح {ظهFFرك انقض} وةكو: زمFFان لةوانةية لي

وةك''و: ( يFFFان)ظ ( وةكوض) دةربريFFFنى بؤ ثيشFFFكةويت.27الظالم{الفرقان }يعض

( لةض) دةرخستنى دةربارةى دةدات ئاطادارى ثاشان (ط) ثيFFتى لة )ادغFFام( بكFFريت نFFةوةكو (اضطFFFر) وشFFةى

)ت( لة ( لFFةثيتىظ) ثيFFتى لةتيهةلكيشانى وريابة هةروةها ثيتةكة دوو هFFةر جيا بة ثيويسFFتة بFFةلكو (وعظت) وشFFةى

ثيFFتى )ادغام(كردنى لة وريابة شيوة هةمان بة دةربخةيت، ثيويسFFتة بFFةلكو (أفضFتFم) وشةى لة ( دات) ثيتى ( لةض)

( دةربخةيت. ض) جوانى بةFFبى ( لةالجزري )إبن العشFFر( القFFراءات في )النشر كتي

:دةفةرمويت 220 الثةرة لةسFFةر بكFFات راهينFFان قورئFFان خوينFFةرى )ثيويسFFتة

بة كاتيك تايبFFةتى بةض() ثيFFتى دةربريFFنى لة بوون كارامة ( وظهFFFرك انقض )وةك''و: بيت ةوةض() ثيFFFتى تةنيشت

دةبيت طFةورة ثيFFتيكى نFزيكى كاتيك يFان (،الظFالم يعض) خFFؤى هاوضةشFFنى ثيFFتيكى نزيكى ( يانآللهاألرض- )وةكو:

يةكيك و، )ساكن( بيت كاتيك ( يانذهبا االرض )وةكو: بيت – اضFFطر فمن )وةك''و: بيت دوادا بة (ىاطباق) ثيتةكانى لة

(.- تضليل افضتم- وخضتمدةريببرة. روونى بةواتة:( وصFFف)

Page 133: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

( لة هةردوو غنةبابةتى مينطة )ثيتى

(دارداشدة )م( و )ن(ى )

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بة وشFFةية )ه( لةم ثيتى هةردووواتة:( جباهFهFم هFFا)بكة. ئاشكرا جوانى

بة وشFFةية )ه( لFFةم ثيFFتى شFFيوة بةهFFةمان (علFيFهFFFم) وةك'''و: هاوشيوةكانيشى ثيتة لة دةريبFFFFبرةوة، جFFFFوانى

و الوازة )ه( ثيFFتيكى ثيFFتى ( ضFFونكةيزكيهم – اليهم – جنوبهم) جFFFوان بؤ بكFFFات كؤشش خوينFFFةر ثيويسFFFتة شFFFاراوةية

دةرخستنيان.

62. Fة وأظهFر نFFو مFن الغن

ومFFن ن FمFFFيFFFم FاFا إذFFFFFم FدFدFFFFFشFا FنFFFيFFFفFFFأخFو

Page 134: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

Fة وأظهFر) بة مينطةواتة: (ومFFFFن نFFFFون مFFFن الغن مينطFFFFFةش )ن-م(، ثيFFFFFتى هFFFFFةردوو لة دةربخة روونى

حالةتيكFFدا، هFFةموو لة ثيتة دوو ئFFةم بؤ هFFؤطرة سيفةتيكىكراو. تيهةلكيش يان بن ئاشكرا بزواو، يان بن زةننةدار

(FنFFFيFFFفFFFأخFو) :بيشارةوة.واتة (غنة) مينطة ثايةكانى

بFFةلكو نين يFFةك وةكو ثيتةكانFFدا لة (يFFةكغنة) هFFةموو سFFويد( روونيFFان )ايمن مامؤسFFتا وةكو تييداية جياوازييFFان

خوارةوة. الى شيوةى بةم دةكاتة ماتكون(: )أكمل مينطة تةواوترين .1

تيهةلكيشFFداية و )شFFدة( دار ميمي و نFFون ثيFFتى لةصFFFFFFFبر لن – الجنة )وةك''''''و: لكم – الحطب حمالة – ن

(.ماكسبتم نFFون لة(:كاملة غنة) تةواو مينطةى.2

(اإلنسان – بحجارة ترميهم )وةكو: شاراوةداية ميمى و (انFFFبئهم )وةك''و: هFFFةلطيراوة نFFFونى لة هFFFةروةها

مينطة بFFةالم كورتFFترة، شاردنةوة لة كةميك ئةمةشدريذة. هةر هةردوكياندا لة

لة(:ناقصة غنة) نات''ةواو مينط''ةى.3 وةك''و: كراوداية ئاشFFFكرا زةننFFFةدار ميمى و نFFFون

ضFFونكة دةكريتFFةوة دريذ ( كFFةميكامن - من الFFرحيم).تيداية ( يانبينية) سيفةتى ثيتة دوو ئةم لFFةناتةواوترين مينطة )أنقص ما تك''ون(:.4

)نمFFارقوةك''و:نFFون وميمى بFFزواو )متحFFرك( دايFFة مصفوقة(.

مF المختFار علFى بFاء .63

Page 135: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

Fة تسFكFن إن المFيFم  بغFناألدا أهFFل نلFFدى

مينطة )م( بة )ن( و ثيFFFFFFتى هFFFFFFةردوووات'''''ة: روونمFFان كة يFFةى ثى بFFةم بFFةالم دةردةبFFردريت،

كردةوة.Fة تسFكFن إن المFيFم) ئةطةرواتة:( بFاء لFFدى بغFن

)ب( ثيFFتى لFFةالى )سFFاكن( بFFوو )م( زةننFFةدار ثيFFتى.( دةكريتاخفاء )واتة: دةشاردريتةوة

ى ثى بةواتة:( األدا أهFFFFل مFFFن المختFFFار علFFFى) زانسFFتة لFFةم شارةزا مامؤستايانى ثةسةندى بؤضوونى

كةسFFFFFانة. لFFFFFةو يةكيكة ( خؤيشىالجFFFFFزري )إبن كة كFFارى زانايFFان لة كFFةس كFFةم هةية تFFريش بؤضFFونيكى

زةننFFةدار )م(ى دةرخسFFتنى لة بريتيية ئةويش ثيدةكةنيةكبطرن. )ب( كاتيك ثيتى لةطةل كة

(.باآلخرة وهم( )باالله يعتصم ومن: )بؤنموونةكؤثلةكة: طشتى واتاى

ئةطةر ميمى زةننةدار لةطةل ثيتى )ب( يةكبطرنبةثيى بؤضوونى ثةسةند )إخفاء(ى بكة.

64. ا بFاقFي عFنFد وأظهرنهFا

ألحFرف وفFFا واو لFدFى واحFذر

تختFفFي أن (ىاخفFFFاء) و بكة ئاشFFFكراىوات''ة:( وأظهرنهFا)

.مةكة ئيFFتر تFFر، ثيتFFةكانى ( لةطFFةلاألحFرف بFاقFي عFنFد) وشFFةدا دوو لة ( يFFانانعمت )وةكو: وشةدا يةك لة ئايا

(.بارئكم عند لكم خير ذلكم) (،كمثل مثلهم: )وةكو بيت،

Page 136: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(FذرFوريابة.واح ) بشFFاردريتةوة ( لFFةوةىتخFتFفFي أن وفFFFFFا واوF لFFFدى)

فيها هم: )وةكو - ف( يةكFFدةطرن، )و ثيFFتى لةطةل كاتيك(.وال عليهم( )خالدون

ثيFFتى لةطةل و يةكيكة )و( مةخرةجيان لةطةل ضونكةنزيكة. مةخرةجيان )ف(يش

هةلFFةى دةكةونة قورئFFان خوينFFةرانى لة : زؤرتيبي''نى بؤية بيت )ف( ةوة تةنيشFFFتى بة )م( كاتيك شFFFاردنةوةى

لةطFFFةل رابهينن خؤيFFFان و بن وريا هةلةية لFFFةو ثيويسFFFتةدةرخستنيدا.

طشتى: واتاى كاتFFةى لFFةو )م( جطة وشFFةى قورئFFان خوينFFةرى ئFFةى بيشFFFاريتةوة، ثيويسFFFتة )ب( يةكFFFدةطرن ثيFFFتى لةطFFFةل بيخوينFFFةرةوة ئاشFFFكرا بة تر ثيتFFFةكانى هFFFةموو لةطFFFةل.)ف( )و( و ثيتى هةردوو لةطةل بةتايبةتى

)ب( وريابة )م( و ثيFFتى ( كردنىاخفاء) كاتى لة سوود: تFFةنها بFFةلكو دانةخةيت، ليوةكانت توندى بة و تةواوةتى بة.بدةن يةكتر لة ئةسثايى بة

FFبى لة ( وةكوالمرعشى) ناوبانط بة زانFFاى )احكFFام كتي دةردةكةويFت وادةليت: هFFFFاتوة (دا180/القFFFFران تالوة

تFFةواوى بة كة ناطةيFFةنيت ئFFةوة )م( واتاى ثيتى (ىاخفاء) لة دايثؤشFFيت و، بكFFةيت الوازى بFFةلكو.بشFFاريتةوة ثيتةكة

.ليوة كة مةخرةجةكةى بة زؤر نةبةستنى ثشت ريطةىFFبى ( لةمنيFFار )محمد مامؤستا (الهامة المالحظFFات) كتي

:دةليت 68 الثةرةى

Page 137: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)م( ثيFFتى دةربرينى كاتى لة ليوةكان داخستنى ثيويستة ( ئةوةيةاإلخفFFاء) شاردنةوة واتاى ضونكة بيت هيواشى بة

وازهينFFان نFFةك مةخرةج لةسةر بكةين كةم بةستنى ثشت ثيتFFةدا ئةم دةربرينى لة خوينةرانيش جارى، بة مةخرةج لة

و، دادةخFFةن تونFFدى بة ليويFFان : يFFاندةكةن هةلة جؤر دوو راستةكةشى دةهيلنFFةوة، نيوانياندا لة كةم بؤشاييةكى يان

كرد. باسمان كة ئةوةية

دا نFFFاو لة دةكFFFريت )سFFFاكن(، زةننFFFةدار )ن(ى ثيFFFتىFFتيشاالنهFFار – المنتهى: )وةكو هFFةبيت، ثيتFFدا لة ( دةكري

وشةشدا كؤتايى و ناوةراست عن( لة – : )منوةكو بيت، ضFFونكة نايFFةت، وشFFةوة سFFةرةتايى لة هFFةرطيز و، ديت

بزواو)متحرك( بيت. دةبيت هةميشة وشة سةرةتاى دةستثيكردن ثيضFFةوانةى راوةسFFتانة، ضFFونكةسوود:

وةكو ضؤن نFFاكريت وشFFة بFFة ثيFFتى )سFFاكن( دةسFFت ثى

ياساكانى نونى زةننةدار و تةنوين

Page 138: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بكFFFريت، ناشFFFكريت بFFFة بFFFزواو لةسFFFةر كؤتFFFايى وشFFFةراوةستين.

65F. FمFFFكFFFحFو FنFFFيFوFFFنFت FنFوFFFنFو  Fي

FFلFFFفFFFىFرFاFFهFFFإظ FمFاFFFFغFدFا FبFFFلFFFقFو 

اFخFFFفFFFFFا (FمFFFكFFFحFو FنFFFFيFوFFن تنFوFFFFنFو ):اىواتةFFتى ياسFFونى ثيFFن

ذير(. دوو بؤرو، دوو سةرو، )دووواتة: تةنوين و زةننةدار(FىFFFفFFFلFFي ):خوارةوة: الى حالةتانةى لةم هةيةواتة

(FرFاFFFهFFإظ FمFاFFFFFغFدFا FبFFFلFFقFو FاFFFFFفFFFخFا ):و كردن ئاشكراواتة .شاردنةوة و هةلطةرانةوة و تيهةلكيشانطشتى: واتاى

ياساى تةنوين و نFFونى زةننFFةدار خFFؤى دةبينيتFFةوة لFFة ئاشكرا كردن و تيهةلكيشان و هةلطةرانFFةوة حالةتةكانى.و شاردنةوة

66.  أظهFر الحلFق حFرف فعنFد

وادغFم فFي م اF الFال  والFFر Fة ال لFFزم بغFن

67F. FنFFFمFFFغFدFأFو FةFF FنFFFغFب FيFFFف FFFFFمFوFFFي

Fن كFدنFيF بكFلFمFة إالعFنFونFFوا ا

ياسFFFاى كؤثلةيFFFةدا دوو الجFFFزري( لFFFةم )إبن ثيشFFFةوا روون بؤ قورئانFFFFدا لة تيهةلكيشFFFFانمان و ئاشFFFFكراكردن

دةكاتةوة.طةروو. ثيتةكانىواتة:( الحلFق حFرف)

Page 139: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بكة ئاشFFكرا تFFةنوين و زةننFFةدار نFFونىواتة:( أظهFر) شةش كة طةروو، ثيتةكانى لة يةكيك ثيش دةكةونة كاتيك

خ(. – غ– ح – ع – ه – ءثيتن: )(:االظهار) ثيناسةى

ئاشكراكردن. و روونكردنةوةواتة:زمانةوانيدا: لة بFFةبى تFFةواوى بة نFFون دةرخسFFتنىوات''ة: زاراوةدا لة.سيفةتةكانى لة دةستكاريةك هيض

( دووريىاإلظهFFار) كFFردن ئاشFFكرا هؤكFFارى س''وود: ثيتFFةكانى شFFةش مFFةخرةجى لة نونة ثيFFFتى مFFةخرةجى

لة نية ليكضونيك يان نزيكبوونةوة هيض بؤية ئاشكراكردن،.نيوانياندا

هةية: ثايةى ( سىاظهار) ئاشكراكردن .روونFFترة هFFةموويان لة كة ثايFFةى : بFFةرزترينيةكةم ثيFFتى هFFةردوو لةطةل تةنوينة و زةننةدار نونى دةرخستنى

ثيFFتى لة )طFFةروو(ن ثيتFFةكانى تFFرين دوور - ه( ضFFونكةء)نونةوة.

ح( – )ع لةطFFFةل ناوةنFFFدى مFFFام : ثايةيFFFةكىدووةمطةرووة. ناوةراستى ضونكة

خ( ضFFونكة – )غ لةطFFةل ثايFFةى : نزمFFتريني''ةم سينونةوة. ثيتى مةخرةجى لة طةروون ثيتةكانى نزيكترين

FFيى (ةاظهFFار) جFFؤرة ئةمئاماذة: اظهFFار) دةوتريFت ثي نونة ثيFFتى ئاشFFكراكردنى نمونFFةى هةنFFدى ( ئةمةشحلقي

طةروو: ثيتةكانى لةطةل من – عند من – هFFاد من – امن من )وةكو: وشFFةدا دوو لة

(.خاف ولمن – غير

Page 140: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(.ينحتون – االنعام – منهم – ينأون )وةكو: وشةدا يةك لة لةطFFةل تةنوينة كردنى ئاشكرا نمونةى هةندى ئةمةش دةبن دروست ثيتFFFدا دوو لة تFFFةنها كة طFFFةروو ثيتFFFةكانى

رب – حليم غفFFور – عليم حكيم – هي سالم – اليم عذاب )وةكو: – غفور عليا (.خبيرا(FنFFFFFمFFFغFدFأFرةوةوFFF ياسFFFاى ( باسىالجFFFزري )إبن ( لي

تيهةلكيشFFFFان لة ية بريFFFFتى كة دةكFFFFات بؤ دووةممFFFFان(:اإلدغام)

(:االدغام) ثيناسةى عةرةبيFFFدا لة. تيهةلكيشFFFانوات'''ة:زمانةوانيFFFدا: لة

لةغاوةكFFةم- الفFFرس فم في اللجام ادغمت) :دةوتريت ثيت دوو يةكطرتنى لةواتة:هةلكيشا( ئةسثةكة لةدةمى

يةكFFةم ثيFFتى حالةتةدا لةو ( بيتمتحرك) بزواو دووميان و،.دةكةين ( دارشدة) دووةم ثيتى و، دةربريندا لة دةبةين ال

بةشةوة: دوو دةبيتة ( يشادغام) تيهةلكيشان بى تيهةلكيشFFانىواتة: تFFةواو، : تيهةلكيشانىيةكةم

دروست ر( دا – )ل ثيFFFتى هFFFةردوو لة ئةمFFFةش مينطFFFة، ( كةالجFFFFFFFزري )إبن مةبةسFFFFFFFتى ئFFFFFFFةوةش دةبيت،

 فFيF) :فةرمويةتى م اF الFال  والFFر Fة ال FنFم بغFزFFل.) من – للمتقين هدى – يفعلوا لم فان: )جؤرة ئةم نمونةى

ثمرة من – ربهم (.رزقا

Page 141: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئFFةم دار، مينطةوات''ة: ناتةواو، : تيهةلكيشانىدووةم دروست1(يFFومن) وشFFFةى ثيتFFةكانى لةطFFFةل جFFؤرةش

(:الجزري )إبن فةرموودةى واتاى ئةمةش دةبيت، (FنFFFمFFFغFدFأFو FةFF FنFFFغFب FيFFFف FنFFFFFمFوFFFةم ( نمونةىيFFؤرة: ئFFج

(. وعيون وجنات – ورائهم من – يقول من)( لة ئةطFFةروات''ة:( عFنFونFFFFوا كFدنFيFFFFا بكFFلFمFFFة إال

وشFFةى وةكو بFFوون وشFFةدا يFFةك لة ثيتةكة دوو حالةتيكFFدا وشةى ضوار ( لةمبنيان) ( وقنوان) ( وصنوان) يان (،دنيا)

ثيويسFFFتة بFFFةلكو ( بكFFFريتادغFFFام) نية دروست قورئانFFFدا( بكريت.اظهار)

دروست وش''ةية ضوار لةو تيهةلكيشان بؤضينية؟

FFبي ( لةالحصFFري خليل )محمFFود مامؤسFFتا )احكFFام كتي :-دةف''ةرمويت 176 الكFFFريم( الثFFFةرة القFFFران تالوة

مةترسي ثيتة ضFFFوار لFFFةو )ادغFFFام( نFFFةكردن هؤكFFFاري بليين: نية دروست (،صFFFنوان): وةكو واتاكةية تيكضFFFوني

وشFFةكة بنضFFينةي حالةتةدا لةو )دنيا( ضونكة ( يانصوان).2ضية نازانريت

)ينمو( دايانريذاوة. وشةى بة هةنديكيش 1.69/ الجزرية متن شرح في البدرية اللمعةبروانة: 2

Page 142: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

هةلطةراندنةوة و شاردنةوة(اإلقالب و اإلخفاء)

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

نFFFاو بةناتFFFةواو بؤية مينطFFFةدار، )ادغFFFام(ي س'''وود: سيفةتي بةالم ( دةكةين،ادغام) نون ثيتي ضونكة دةبريت،دةهيلينةوة. تيدا مينطةي

تFFةواو )ادغام(ي ناونراوة بؤية مينطةش بى )ادغام(ي هيض و دةكFFةين تيهFFةلكيش تFFةواوةتي بة نونةكة ضFFونكة

.ناهيلينةوة سيفةتيكي

68. F الFبFا عFنFد والقلFب بغFن

كFذا ةاFلFحF بFاFقFFFيF لFFدFىF الخFفFFFا

FفFروFF FاFذFFFFFأخFFFFFة الFبFFFFFا عFنFFFFFد والقلFFFFFب) FنFبغ FذاFFFFFوات'''ة:( ك

)ب( و ثييFFتي لةطFFةل تFFةنوين و نFFون هةلطةراندنFFةوةي

Page 143: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFبئهم )وةكو: ثيويسFFتة شاراوة ميميكي بؤ طؤريني من – ان(.بكم صم – بعد النشر( الثةرة )تقريب ( لةكتيبيالجزري )إبن سوود:

)ب( ثيFFتي لFFةالي وتFFةنوين نFFون ثيتي )دوودةليت: 132.1" دةكريت(اخفاء" بةالم ثةتي ميميكي دةكريتة

:2(القلب) ثيناسةي. هةلطةرانةوةواتة:لةزمانةوانيدا:

لةطFFFةل تر ثيFFFتيكي بؤ ثيتيك لFFFةزاراوةدا: طؤريFFFني واتة: يةكةمFFدا، لFFةثيتي شاردنةوة و مينطة رةضاوكردني

بؤ بريندا )ساكن( لةدةر زةننةدار نوني طؤريني هاوكFFات.بةدوادابيFت )ب( ي ثيFFتي )م( ئةطFFةر ثيFFتيميمةكة. ( كردنياخفاء) لةطةل

.شيوة بةهةمان دنةوةش شارواتة:( لFFدFىF الخFفFFFا)(:االخفاء) ثيناسةي

. شاردنةوةواتة: لةزمانةوانيدا

بطFFرن يFFةك كاتيك دةكرين ئاشكرا تةنوين و زةننةدار نوني 1 خ( بFFةالم غ، ح، ع، ه، ،ء) لة بريFFتين كة طFFةروو ثيتFFةكاني لةطFFةل

دةكFFرين تيهةلكيش ر( يةكبطرن ) ل، ثيتي دوو هةر طةل لة كاتيك ) وشFFةي ثيFFتي ضFFوار لةطFFةل ئةطFFةر مينطFFة، بFFةبي و بةتFFةواوي

لة تFFةنها دةكFFرين مينطةدار ناتةواوي تيهةلكيشي ( يةكبطرنيومن , ئFFةو بكFFرين ئاشFFكرا ثيويسFFتة قورئFFان لة نFFةبيت وشFFةدا ضFFوار

( .بنيان – قنوان – صنوان – دنيالة: ) بريتين وشانةش ( داهFFاتووةالحصFFري) ماموسFFتا (ىالتالوة ) احكام كتيبي لة 2

و راست يةوةهةلةيFFةوة زمانFFةواني ( لFFةرووياالقالب) كةوشFFةي(!اقالب) ( نةكقلب) بليين ئةوةية دروست

Page 144: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ثيش بكةويتة تFFةنوين و نFFون كاتيكوات''ة: لFFةزاراوةدا .دريتةوة دةشار ثيت ثانزة لة كةبريتين تر ثيتةكاني

– ش – ج – ك – ث – ذ – ص )(:االخف'اء) ثيت''ةكاني(. ظ – ض – ت – ف – ز – ط – د – س – ق

FFرة ئFFةم ثيتFFةكاني سFFةرةتاي لة ثيتانFFةش ئFFةم دا ديكؤكراوةتةوة:

زد طيبا دم س''ما قد شخص جاد كم ثنا ذا صف ظالما ضع تقى في

– ينكثFFون – منشورا – ءأنذرتهم – ينصركم(: )اخفاء) نمونةيFFدادا – منسFFأته – ينقلب – منشFFورا – وانجينا – انزلنا – ينطقFFون – ان.1(ينظرون – - منضودا كنتم – انفقوا

ثايةن: سي شاردنةوة ثايةكاني – د – ط) : لةثيتFFةكانيشاردنةوة بةرزترين-1 زننFFةدارو نFFوني مFFةخرةجي لة نزيكيFFان بةهؤي ت(ة

تةنوينةوة. ك(ة – )ق : لةثيتFFةكانيشاردنةوة نزمترين-2

زننFFةدارو نFFوني لFFةثيتي مFFةخرةجيان دووريي بةهؤيتةنوينةوة.

ثيتFFFةكاني : لةناوةند م'''ام ش'''اردنةوةي-3 لة هةية ناوةنFFديان مFFام مةودايFFةكي ضFFونكة ترداية

.2نونةوة مةخرةجي .77/ الكريم القران قراءة تجويد في بروانة: الجامع 1 .65/ المريد غاية ،104/ الفريد بروانة: الميسر 2

Page 145: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(:األخفاء) شاردنةوة دةربريني ضؤنيةتي لFFةثيش دةكFFات ئامFFادة بؤ خFFؤي خوينFFةر-1 ( خوينFFةرفانFFذر) لFFةثيتي بؤنمونةواتة: نونةوة، ثيتي

بؤ هFFةمزةوة مFFةخرةجي لة دةكFFات ئامFFادة دةمي(.ذ) مةخرةجي

مينطFFةيوات''ة:( غنة) ثيويسFFتة هاوكات-2.بدريت ئةنجام لةطةلدا

دةر لةدةمFFFFFFةوة كFFFFFFةميش دةنطيكي-3دانةخستني بةهؤي دةضيت %75 بيت زؤر مينطةكة دةبيت بFFةالم نFFون مةخرةجي

.1دةمةوة % لة25 مينطة، حالFFFFةتي لة مينطة بضFFFFوكي و طFFFFةورةيي س'''وود: بؤ ثيتةكFFة، نFFزمي و بFFةرزي بؤ دةطةريتFFةوة شFFاردنةوة

نFFوني دواي بة ئةطFFةر دكريتFFةوة طFFةورة نمونFFة: مينطة - - ظ ط – ض – بيت: )ص بFFةرز ثيتيكى تةنويندا زةننةدارو

(.ينقلب – فانظر – ينطقون – منظود – ينصركم: )وةكو ق(،

/ المبين النور لةكتيبي (ة، سويد ) ايمن دكتؤر بؤضوني ئةمة 140.

Page 146: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

69F. FدFFFFFمFFFلFاFو FمFالز FبFFFFFFFجFاFوFو 

FىFFFFFأتوقF وهFFو وجFائFز

ثFبFتFا صFFر ( والزFمF) مFFFةددي لة بريFFFتين مFFFةدد جؤرةكFFFانيوات'''ة:

(FبFFFFFFFجFاFوو ) (زFائFج.)(:المد) ثيناسةي

زيادة.واتة: زمانةوانيدا لة لة بةيFFFةكيك دةنط دريذكردنFFFةوةيوات'''ة: لFFFةزاراوةدا

مةدد. ثيتةكانيلة: بريتين مةدد ثيتةكاني

هFFةبيت (يفتحة) سFFةر خFFؤي ثيش ثيتي دار زننة )ا( ئةلفي(.قال: )وةكو

بابةتي مةددةكان

Page 147: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

هFFةبيت (يضFFمة) بFFؤر خFFؤي ثيش ثيFFتي زننFFةدار )و( واوي(.يقول: )وةكو

:وةكو هFFةبيت (يكسFFرة) خFFؤي ثيش ثيFFتي ( زةننFFةداري)(.قيل)

.1( كؤبونةتةوةنوحيها) لةوشةي مةدديش ثيتةكاني هةمووجؤرة: دوو مةدد

F-نية هؤكاريك جؤرة : ئةم)ئاسايي( يان بنةرةتيي بFFةهؤي تFFةنها دةكريتFFةوة دريذ بFFةلكو كردنFFةوةي، دريذ بؤ

هFFؤي لةوشةكةدا،لين" و مةدد" ثيتةكاني لة يةكيك بووني فيترةت خاوةني ئةوةية ئاسايي يان بنةرةتي بة ناونانيشى

شFFFيوة بFFFةو كFFFةم زيFFFادوو بFFFةبي تFFFةواو سروشFFFتي و )إبن نFFةكردني بFFاس هؤكاري ئةوة لةوانةشة دةريدةبريت،

مةددة. جؤرة ئةو بؤ (بيتالجزري F-بووني دروست : هؤي(الفرعي) الوةكي مةددي

إن) دةكFFةين باسFFيان دواتر وةكو زننةية، يان هةمزةية يان(.شاءالله

: طشتي واتاي جؤرةكاني مةدد بريتين لة مFFةددي )الزم( و )واجب( و )جFFائز( ئFFةم جFFؤري سييةميشFFة دروسFFتة بFFةكورتي و

.2بةدريذي بخوينريتةوة

ابFFFFراهيم / محمد التجويد علم في المجيد بروانFFFFة: الفتح 1 . 20/ المالكي

(ةوةية،الطيبة) واتة: )القصر( لةريطةى كورتكردنةوة بةالم 2 كةريوايةتى كةسةش ئةو بؤية (ةوة،الشاطبية) لةريطةى نةك

)قصر( بة نية بؤى دةخوينيت (ةوةالشاطبية) )حفص( لةريطةىبخوينيت. نفصل مةددى

Page 148: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

70. FالزمFاء إن فFد جFرف بعFح 

مFFد FنFFFكFاFFFس FنFFFيFFلFاFح FFFلFاFبFو

FFوFل Fط FدFFFمFFFيFFرةدا الجزري( لةم )إبن مFFةدد جؤرةكFFاني يةكFFةمين دي

)الزم(ة. مةددي كة رووندةكاتةوة، لFFةدواي ئةطFFةرواتة:( مFFFFد حFFFرف بعFFFد جFFFاء إن)

.بيت مةددةوة ثيتةكاني لة يةكيك(FنFFFFكFاFFFس FنFFFFيFFFالFح ):ةتيوات''ةFFتان لةحالFFو راوةس

.)ساكن( بيت هةر بووندا بةردةوام (FلFوFF FطFFFالFبFو FدFFFFمFFدازةيواتة:( يFFةش بةئةنFFجولة ش

(.حركة) ج''ؤرة ئ''ةم ناوناني بة سةبارةت هةية وتة دوو)الزم(: مةددى بة مةددة

(القFFراء) قورئFFان خوينFFةراني هFFةموو ضFFونكةيةكةم:دريذكردنةوةي. ثيويستي لةسةر دةنطن يةك

لة دةمينيتFFةوة هFFةر مFةددة جؤرة ئةم : ضونكةدووةمبووندا. دةوام بةر و راوةستان حالي

:بةشةوة ضوار )الزم( دةبيتة مةددي الكلمي المد) ك'راو ق'ورس وش''ةيي م'ةدديأ-

يFFةك لة مFFةدد ثيFFتي ثFFاش كةوتبيتة زةننةواتة: (المثقلين: )وةكو كFFرابيت، تيهةلكيش زننةكةش وشةدا، FFFالضال –

(.تأمرونـي – حاجك الكلمي المد) س''وككراو وش''ةيي م''ةددي – ب

سFFورةتي جيطةكFFةي ( لةهFFةردووچ )وةك'و: (المخففدا. يونس

Page 149: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

الح''رفي )المد قورس''كراو ثيت''يي م''ةدديج- بيت تيهةلكيشFFراو و بيت ئةسFFلي زننةكةواتة: (المثقل لةسFFةرةتاي تFةنها جFFؤرةش ئةم مةدد، ثيتي ثاش كةوتبيتة

(.الم( )طسم )وةكو: هةية سورةتةكانةوة الح'''رفي )المد س'''ووككراو ثي'''تي م'''ةدديد-

نFFةكراو تيهFFةلكيش ئةسFFلي زننFFFةيوات''ة: (المخفف )ق( )الFر(.وةكو: هاتبيت مةددةوة ثيتي لةثاش

ثيتي بريني دةر بة سةبارةت تيبينيةك سورةتي )الم( كةلةسةرةتاي )م( لةئايةتي

(ةعمران أل) دريذ جولة شFFةش ئةنFFدازةي بة ثيويسFFتة حالةتة لFFةو

ثيكFFةوة خFFؤي ثFFاش ئايFFةتي لةطFFةل ئةطFFةر بكريتFFةوة، )الم( سFFةر وشFFةي )م( لة ثيFFتي حالةتة لFFةو خويندمانFةوة

(يشالله) مFFFةزني وشFFFةي هFFFةمزةي و دةبيت (يفتحة) بFFةر لFFةكاتي (ةالوصل همFFزة) ئFFةوة ضFFونكة دةرناكةويت،

تووش هةر ميمةكةش (يفتحة) ،دةبريت ال دا بوون دةوام .زةننةدار دوو يةكطرتني بةهؤي هاتوة

دروستة: حالةت دوو دا بوون بةردةوام لةكاتي لFFةرووي جولة شFFةش )م( بة ثيFFتي كردنةوةي - دريذ1

زةننةدارة. بنضينةدا لة كة ئةوةوة كة ئFFةوةي لFFةروي جوولة دوو بؤ كردنةوةي كورت يان

.ضووة ال )الزم(ةكة مةددة هؤكاري نةماوة، زننةكةي ثيشFFةوةي لة كة وشFFةييي )الزم(ي : مFFةدديتيبي''ني

)الم ناسFFاندن المي لةثاشي و هFFاتبيت ثرسFFيار هFFةمزةي وات''ة:( الفFFرق : )مددةوت''ريت ثيي هFFاتبيتالتعريFFف(

FFوان جياوازي بؤنمونة جياكردنةوة، مةددي (يچ) وشFFةي ني

Page 150: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

( هFFاتووةويFFونس) سFFورةتي لة جFFار دوو كردنةكة ثرسFFيار.مةددةكةية تةنها خةبةري ةي(اآلن) وشةي

مةددي )واجب(ي لكاو )متصل(:71.

هF قFبFل جFاء إن وواجFFبمFزة

FصFال  جFمFعFا إن مFتبFكFلFمFة

بريتية كة دةكات بؤ مةدمان تري جؤريكي باسي ليرةدالة:

مFFةدديوات''ة:( هFمFFFزة قFبFFFل جFFFاء إن وواجFFFFب) هFFةمزةوة ثيش لة مFFةدد ثيFFتي كة مةددةية )واجب( ئFFةو

)إبن لةوتةي دةكةويت دةر وةكو وشةدا يةك لةناو هاتبيت( )يالجزر FصFال FتFا إن مFعFمFة جFمFلFFكFبيت لكاوواتة:( ب

– سFFيئت – قFFروء – السFFوء )وةكو: بيت دا وشة يةك نيو لة و(.- ساء - اولئك جيء

دروست وشFFةدا لةيFFةك هةميشة مFFةددة جFFؤرة ئFFةم يFFةك هFFةموويان قورئFFان خويندنةوةي ثيشةواياني ،دةبيت

تيداية جياوازيFFان بFFةالم كردنFFةوةي، دريذ لةسFFةر بؤضونن.كردنةوةكةي دريذ ئةندازةي بة سةبارةت

مةددى ريثي''دراوي جي''ا )الم''د المنفص''لالجائز(:

أو .72

Page 151: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

مFنFفF أتFFى إذا وجFائFFز صFال

كFون عFرض  وقFفFا الس مسFجFال

FFدراو مةددة جؤرة ئةمواتة:( وجFائFFز) (يجFFائز) ريثي.دةوتريت ثي

 أتFFFFى إذا) لة مFFةدد ثيFFتي ئةطFFةروات''ة:( مFنFفFصFFFالبيت. جيا هةمزةكة وشFFةي كؤتFاي لة مFةدد ثيFFتي بن، وشةدا دوو لةواتة: دا دووةم وشFFFةي لةسFFFةرةتاي هةمزةكة و بيت يةكةمFFFدا

بةشي ( ئةمةآمنا قFFFالوا – أرسFFFلنا وما – أنا اني) :وةكو بيت،FFثي مFFةددي بةشFFةكاني لة يةكةمة بةشي )جFFائز(، دراو ري

كFFFون عFFFرضF) داية حالFFةتيك لة دووةميش وات''ة:( الس.بيت دروست توشهاتوو زننةيةكي

العFFالمين )وةكو: راوةستانةوة، بةهؤيواتة:( وقFFفFا)(.البالد – الباد – المؤمنون – بارزون – نستعين –

م''ةددي دةكFFةويت دةر كFFرد، باسFFمان واتايانة لFFةمجؤرة: )جائز( دوو

هؤكارةكFFFةي )المنفصFFFل( كة جيا يةكFFFةم: مFFFةددي.هةمزةية

العFFارض المد) زننة بFFةهؤي توشFFهاتو دووةم: مFFةددي حوكمي )سFFكون(ةوةيFFة، زننة بةهؤي ( ئةوةشللسكون

ئةوةية. مةددش جؤرة دوو ئةم حركة(.2) جولة دوو بؤ بكريتةوة كورت .1 4) جولة ضFFوار كريتFFةوة دريذ ناوةنFFدي مFFام .2

حركة(. حركة(.6) جولة شةش تةواو كردنةوةي دريذ .3

Page 152: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

كة بزانة )المنفصFFل( ئFFةوة جيا مFFةددي بة سFFةبارةتجؤرة: دوو جيابونةوةكةي

قينة: راستة جيابوونةوةيةكي.1 و قورئFFان نوسيني لة بيت جيطير مةدد ثيتيواتة:

(.الله الى امري – انزل بما )وةكو: دا، بريني دةرحوكمي: بوونةوةيةكي جيا.2

و، دةربرينFFFدا لة بيت جيطFFFير مFFFةدد ثيFFFتيوات''ة: قورئانFFدا( لةنووسFFينيوات''ة:) لةنووسFFيندا الببريت هFFةمان ( ئةمFFةشأنا إنه – هFFؤالء – يأدم – يأيها)وةكو:

دةسةثيت. بةسةردا ياساي مFFةدد جؤرةكFFاني لة جؤر دوو (هؤالء) لةوشةي سوود:

( بؤيةالء) لة لكFFاو (مFFةدديهؤلFFة) جيا مFFةددي كؤبوةتFFةوة.1بة( ئاطادار

طFFؤراو مFFةددي لةمFFةدد هةية تر : جؤريكيئاطاداري و هFFةمزةديت جFFار يةكFFةمواتة: دةوتFFريت، ثي )بFFدل(ي

–آزر –اوذوا – إيمان – آدم)وةكو: ديت، مةدد ثيتي ئةوة ثاش هةيFFة، هةمزةيان دوو وشانة جؤرة ئةم ( لةبنضينةشدااوتوا – أأدم) بوونة شFFيوةية بFFةم لةبنضFFينةدا وشFFانة : ئFFةوواتة دةربريFFني قورسي بFFةهؤي ( بةالمأؤتوا – أأزر – أؤذوا – إئمان هFFةمزةي زةمانةوة لةدير هةر عةرةب ثيكةوة هةمزة دوو

ئةم خFFFوي، ثيش جوولةى ضةشني لة طؤريوة دووةمياني:بةشةوة بةدوو دةبيت مةددةش جؤرة

( كةاالصلي البدل مد) بنةرةتي طؤراوي مةددي .1كرد. باسمان ئيستا ثيش كةميك

.79 – 77/ الجزرية متن شرح البدرية اللمعةبروانة: 1

Page 153: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(بالبFFدل الشFFبيه المد) طFFؤراو بة ليكضو مةددي .2 هFFةمزةوة لة مFةد ثيFFتي دواي هFFةمزةي ثيFFتي كة

بنةرةتية ثيشFFوو( بFFةلكو جؤري )وةكو نةطؤراوة(.ليؤوس – يشاؤون: )وةكو وشةدا، لةخودي

FFني قورئFFان مامؤسFFتاي خليل )محمFFود بFFةرز ثاية خوي تالوة )احكFFام لFFةكتيبي بيت لي خFFواي (رةحمةتيالحصري

:فةرمويةتي 228الكريم( الثةرة/ القران كFFاني ثيتة كردنFFةوةي دريذ ثايFFةكاني لة هةية جيFFاوازي

جيFFFFاوازي بFFFFةثيي والوازي بFFFFةهيزي لFFFFةرووي مFFFFةددا، هيز بة كردنةوةكة دريذ هؤكFFاري ئةطFFةر جا هؤكارةكانيان،

بFFوو الواز ئةطFFةريش دةبيت، بFFةهيز كردنةوةكة دريذ بFFوو،دةبيت. الواز

ضFFFFونكة )الزم(ة، مFFFFةددي بFFFFةهيزتر هFFFFةموويان لة هFFةروةها جيطFFيرة، هFFةر بوونFدا بFةردةوام و لةراوةسFFتان

كردنFFةوةي دريذ لةسFFةر دةنطن يةك ثيشةوايانيش هةموو مFFةددي هؤكFFاري ثاشان جولةية، شةش كة ئةندازة بةيةك لة جيطFFFيربووني بFFFةهؤي ئFFFةويش هةمزةيFFFة، كة لكFFFاو

زانايFFان دةنطي يFFةك و، بوونFFدا بFFةردةوام و راوةسFFتان.جياواز بةئةندازةيةكي كردنةوةي دريذ لةسةر

هFFاتوو تFFوش مFFةددي هؤكFFاري جFFؤرة دوو ئFFةو ثFFاش:دةليتسويد( )أيمن دكتؤر )سكون(ة، كة ديت، بةزةننة

مةدد، ثيتي يةك بؤ كؤبوويةوة هؤكاريك لة زياتر ئةطةر دةكFFريت، ثآ كارى بةهيزةكة و، دةبريت ال الوازةكة هؤكارة )متصل( يFFان )الزم(و ثيكردني )بدل( وكار : البردنيوةكو

ئةطةر )المتصل(، ( وعارض) كارثيكردني )بدل( و البردني وةك''و: لةوشةيةكدا ( كؤبيتةوةعارض) )متصل( و مةددي

.)متصل(ة كة دةكريت كار بةهيزةكة هؤكارة (بةالسماء)

Page 154: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

: دةليت ئةيمن دكتؤر شFFFحاتة )إبFFFراهيم لةاليFFFةن باسFFFةش ئFFFةم هFFFةموو كة بFFةوةي كراوةتFFةوة ثوختة ( مامؤسFFتامةوةالسFFمنودي

:فةرموويةتي فذو فعارض اتصل فما الزم المدود اقوى

فبدل انفصال اق'وى ف''ان ج''دا و م'ا اذا م'د وس'ب'ب'ا

انف'رادا السببين

Page 155: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

73F. FدFFFعFFFبFو FكFدFFFيFوFFFجFFFت FفFوFرFFFحFFFلFل

FدFFFFFبFال FنFFFFFم FFFفFرFFFعFمFة FفFوFFFFFقFوFFFلFا

74.  تFقFسFم وهFFي واالبFتFFFداFء إ

ذنوكFFFا تFFام ثFالثFة

وحFسFFن ف(: واالبتداء الوقف) ثيناسةى وةكو: يان راوةستان،واتة: زمانةوانيدا (: لةالوقف).1دانيشتن( ثيضةوانةى:( دةليتمنظور )إبن

بة هينFFFان كؤتFFFايى و بFFFرين دةنطوات'''ة: زاراوةدا لة هةناسةدان لةطةل ثيرؤز قورئانى وشةيةكى خويندنةوةى

تFFر، جFFاريكى خويندنةكة كFFردنى تFFةواو بؤ نيFFاز هFFةبوونى و نFFFFةدات، هةناسة ئةطFFFFةر نFFFFاوتريت ثى راوةستانيشى

كؤتFFايى لة يFFان دةبيت، ئايةتةكانFFدا كؤتFFايى لة وةسFFتانيش ئFFةنجام وشةشFFدا ناوةراسFFتى لة هFFةرطيز وشFFةيةكدا،

.2نادريت(:االبتداء)

بؤ هFFةروةها ف(، ق، )و، العFFرب( مFFاددةى بروانFFة: )لسFFان 1 في واالبتFFFداء الوقف علمبروانFFFة: زمانةوانييFFFةكانى واتا هFFFةموو

.14 – 13/ الحربى أحمد عبدالرزاق/ د. العربية واللغة القران .83/ الجزرية متن شرح البدرية اللمعةبروانة: 2

بابةتى راوةستان و دةست ثيكردن

(الوقف واإلبتداء)

Page 156: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

زمانةوانيدا: دةستثيكردن. لة بFFرين ثFFاش خويندن قورئان زاراوةدا: دةستثيكردنى لة

.1خوينةرةكة ئارةزووى بة خويندنةوة، لة راوةستان يان قورئان وشةى دةربرينى دةستثيكردنى يان: ضؤنييةتى

.2قسةكردن بؤ يةوة دةنطي بى لة طواستنةوة حالةتى لةزانستة: ئةم فيربوونى طرنطى

FFبيت خFFواى عمFFر( رةزاى بن عبدالله) كة دةطيرنةوة لي بةسFFةربرد، تةمةنمان لة : )سةردةميكمانفةرموويةتى

دابFFةزينى ثيش لة دادةبFFةزى بةسFFةردا باوةرمFFان و ئيمFFان سFةروةر، ثيغةمبFFةرى سFةر دادةبةزيية سورةتيك قورئان، لة فيردةبFFووين و، دةبFFووين حةرام و حةالل فيرى ئيمةش

FFوة ضFFؤن وةكو راوةسFFتين، ثيويسFFتة جيطةيةكFFدا ضى ئيFFرى ئFFةمرؤ ئFFةمرؤ ئيمة بFFةالم دةبن، خوينFFدن قورئFFان في

FFتى ئيمانFFدا لFFةثيش قورئFFانى بيFFنى كةسFFانيكمان دةدري كامة نFFازانى بFFةالم دةخوينيتFFةوة قورئFFان سةرتاسFFةرى

ثيويسFFتة ئايةتFFدا لFFةكام يFFان هةرةشFFةية، كامة و فةرمانة.3راوةستى(

( دةيطيريتFFةوة،البيهقي) ثيشةوا كة شوينةوارةش ئةم )بةلطةيةفةرمووي'''ةتى:( السFFFيوطي) ثيشFFFةوا وةكو

بابةتة(. ئةم طرنطى لةسةر هاوةالن يةكدةنطى لةسةر بFFةريزةكان هاوةلة ئFFةوةى لةسFFةر بةلطة هFFةروةها

FFFFرى و هFFFFاوةالن قورئانFFFFدا، لة دةبFFFFوون راوةسFFFFتان في خوينFFةكانيش، قورئFFان ثيشFFةوا هFFةروةها تابيعييFFةكانيش،

.344/ الجامع 1 .83/ اللمعة 2. 1/236/السيوطي/ القران علوم في االتقانبروانة: 3

Page 157: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

و عمFFرو ابو و )نFFافع ثيشFFةوايان هةمووشFFيانةوة لةسFFةر زانسFFتة ئFFةم طرنطى لةسةر عاصم( يةكدةنطن و يعقوب

ئيجازة كة داناوة مةرجيان زانايان لة زؤريك كة بةرادةيةك راوةستان لة شارةزانةبيت تاوةكو قوتابييةك هيض نةدريتة

قورئاندا. لة(FدFFFFFFعFFFبFو FكFدFFFFFFيFوFFFجFFFت FفFوFرFFFFFFحFFFلFل ):اشوات'''ةFFFFث

لة ثيتFFةكان خويندنFFةوةى جFFوان و راست لة شارةزابوونتدةربارةيان. وةرتطرت كة زانيارييانةى ئةو ريطةى

(FدFFFFFبFال ):بة: برازينيتةوة ئةوان ثيويستةواتة(FةFFFFFفFرFFFعFم FفFوFFFFFFFقFوFFFلFارةزابووناFFFش ) تى لةFFFزانس

بة: هةروةها قورئاندا لة راوةستان ئFFةويش ضFFونكة دةستثيكردنيش، زانستى ( بةاإلبتداء)

كة بزانة ئFFةوةش شFFيوة بةهFFةمان.طرنطة مةسةلةيةكىبةشةوة: سى دةبيتة قورئاندا لة راوةستان.)تام( تةواو راوةستانى-1.(كافي) كيفايةت راوةستانى-2.)حسن( جوان راوةستانى-3

بة دةكFFFات ( دةستالجFFFزري )إبن ثيشFFFةوا ثاشFFFان: دةفةرموويت مةسةلة، ئةم شيكردنةوةى

75. يFوجF لFم فFFإن تFم لمFا وهFي

د FقFFFلFFFعFت Fأو FنFاFFFFك FFFنFFFعFم

فFاFبFFFتFFFدFيF ى 76F. جFFFFFFوF اFآليF رFؤوFسF إال

Page 158: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FمFاFF FتFلFاFف FيFFفFاFFكFلFاFف FاFFFظFFFفFلFو FمFاFفFنFFFعFنFز FنFFFسFFحFFFلFاFف

بؤ كرد باسمان راوةستانانةى جؤرة ئةوواتة:( وهFي) كة: دةبيت ئةوةبيت. تةواو ( واتاكةىتFم لمFا)

كة قورئFFان لة جيطايانة ئFFةو بؤ راوةسFFتانة ئFFةوواتة:FFرة تFFاكو.بطةيFFةنيت تFFةواو واتايFFةكى دةربFFارةى قسة ئي

باسFFكردنى كFFردة دةسFFتى ئينجا بFFوو، تFFةواو راوةسFFتانفةرمووى: و، راوةستان ثاش دةستثيكردنةوةى

لةسFFةرى كة جيطFFةى ئFFةوواتة:( يFوجFد لFم فFFإن) خؤيةوة. ثاشى بة نةبوو ( ثةيوةندىتعFFFلFFFقF) رادةوةستيت

(Fن أوFاFFFFFFانكFFي ) ،ةيبووFFةالم هFةكى بFFاييى ثةيوةندييFFوات .1وشةيى نةك بوو،(FيFدFFFتFFبFاFف ):ؤتوات''ةFFةكاتى هةية بFFةوةت لFFبؤ طةران

لة كة ثيبكFFةيت دةست جيطFFةوة لFFةو قورئFFان خوينFFدنى راوةسFFتانى دووجFFؤر باسى ئيستا تاكو.راوةستاى ثيشةوةFFاFمF) كردووة (اFلFكFFFاFفFFFيF) خؤيFFةوة بFFةدواى نيية ( ثةيوةنFFدىت

خؤيةوة. بةدواى هةية ثةيوةندى كة(FاFFFظFFFفFلFو ):ةدا لة ثةيوةنديية ئةو ئةطةرواتةFFوو وشFFب

(FنFFFعFنFمFاFةوفFFئ ) ؤرةFFتثيكردنة جFFة، قةدةغة دةسFFوات''ة: بك راوةسFFتاو لةثيشFFةوةى كة جيطFFةى لFFةو ثيمةكة دةست

لة جياية بFFةالم واتاوة، رووى لة لكاوة ثيكةوة واتة: قسةكة 1 جئت }لقFFFد لةسFFFةر راوةسFFFتان وةكو وشFFFةوة، رووى يئا FFFش

ثاشى لة دابراوة و، ئايةتةكةية كؤتاييى ئةمة ،71إمرا{الكهف. واتاوة رووى لة لكاوة ثيوةى بةالم وشةوة، رووى لة خؤى

Page 159: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئايةتةكة لة ثيبكة دةست هةرجيطةيةكةوة لة بةلكو بووى،ثيبكةيت. دةستى بيت دروست كة

( ئةويش: نةبيت حالةتدا لةيةك ( تةنهاإال(FسFؤوFر FآليFا ):ةرىوات'''ةFFFةكان، سFFFتة ئايةتFFFدروس

ثFFاش ئايةتةكFFةى سFFةرةتاى لة و، لةسFFةريان راوةسFFتى بيت لكFFاو ثيكFFةوة باسةكةشى با.ثيبكةيت دةست خؤيةوة

ثيى جFFؤرة ئFFةم كة كFFردةوة روونى ئينجا وشةوة، رووى لة.(اFلFFFحFFFسFFFنFدةوتريت: )طشتى: واتاى

واتاكFFةى حالةتيكة بؤ كران باس كة راوةستانانةى ئةو راوةسFFتاى لةسFFةرى جيطFFةى ئFFةو ئةطFFةر جا بيت، تFFةواو حالةتة لFFةو نFFةما، خؤيFFةوة بFFةدواى ثةيوةندييFFةكى هيض

ثيبكةيت، دةست راوةستانةكةتةوة ثاش لةوشةى دةتوانى رووى لة نةك واتاوة، رووى لة هةبوو ثةيوةندى ئةطةر يان

ئFFةو ثFFاش لة دةتFFوانى هFFةر ئFFةوةش ئيعرابFFةوة وشFFةوثيبكةيت. دةست لةسةرى راوةستاى جيطةيةى

بة ثةيوةنFFFدى هيض كة ئةوةية تFFFةواويش راوةسFFFتانى ئايةتةكانFFدا لةسFFةر زيFFاتر ئةمFFةش نFFةبيت خؤيFFةوة ثيشى

وةك''و: سةرطوزشFFFتةكان، كؤتFFFايي لة يFFFان روودةدات، نعبFFFدواياك ايFFFاك) بة ثيكFFردن دةست ( و،الFFFدين يFFFوم مالك)

(.نستعين جيطةيFFFFFFةك لة ئةوةية (يشكFFFFFFافى) راوةسFFFFFFتانى

واتFFاوة رووى لة بFFةالم بFFووبيت تFFةواو واتاكFFةى راوةستيت ومما )وةك''و: خؤيFFةوة بFFةدواى مFFابيت هFFةر ثةيوةنFFدى

وشFFةو رووى لة ئةطةر ( بةالميوقنون هم وباالخرة( )رزقناهم مةكFFة، ثى دةست جيطFFةوة لةو مابوو ثةيوةندى ئيعرابةوة

Page 160: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

راوةسFFتانى و دروسFFتةوة ئةوة بيت ئايةتةكان سةر ئةطةر .دةوتريت ثى )حسن(ى

لFFFةم جطة راوةسFFFتانيك هFFFةر بزانة ئFFFةوةوات'''ة: ناشيرينى راوةستانىالحسن( –الكافى – )التام راوةستانة

لة مةطFFةر راوةسFFتانة جؤرة ئةو نيية دروست ثيدةوتريت، جيطFFةى ئFFةو ثFFاش لة نيية دروسFFتيش ناضFFارييةوة، رووى

بطةريتة ثيويسFFتة بFFةلكو ثيبكFFريت، دةست راوةسFFتانةوة بةناضFFارى كة ثيبكFFات دةست جيطFFةوة ئةو ثيش لة دواوة

راوةستاوة. لةسةرى (القFFبيح الوقف) ناش''يرين راوةس''تانى نموونةى

: راوةستانداية جؤر دوو لة كةواتاكFFةى وتةيةك لةسةر : راوةستانيةكةم جؤرى

وةكو خؤيFFةوة ثيش بة زؤرى ثةيوةنFFدى هؤى بة نيية روون ( يFFFانالله بسم) )بسFFFم( لة وشFFFةى لةسFFFةر راوةسFFFتان

.1(الله الحمد) ( لةالحمد) سةر لة راوةستان : راوةستان لة جيطةيةك كFFة طومFFانجؤرى دووةم

دروسFFت دةكFFات دةربFFارةى واتايFFةك كFFة خFFواى طFFةورة )ان االله ال يستحيي( يFFان )مFFاوةكو:ئةوةى نةويستووة

إسم) لة جياكردنةوةى ( وجر حرف) لةسةر راوةستان وةكو 1 مضاف) لة جياكردنةوةى ( ومضاف) لةسةر راوةستان ( و،مجرور

لة جياكردنةوةى ( ومبتدأ) لةسةر راوةستان ، هةروةها (،إليه((طةرميانى م. دلير))(. خبر)

77F. FرFFFيFFFغFو FاFFFم FمFFFت FحFFFيFFFبFق FFFFFلFو

Fه FفFFFقFوFFFلFأ Fا FرFFFطFFFمض  FيFو

FاFدFFFبFF FهFFFلFFبFق

Page 161: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

من اله( يان )التقربوا الصFFالة( و، راوةسFFتانى لFFةم جFFؤرة.شوينانة ناشرين ترة

78F.FسFيFلFو FيFف FنFآFرFقFلFا FنFFFم FفFFFقFو FبFFFجFو

لFF مFFا غيFFر حFرام والسFبFب ه

خوينFFFةر ئةطFFFةر نية جيطةيFFFةك قورئانFFFدا لةوات''ة: راوةسFFتان يFFان طوناهبFFاربيت، رانةوةسFFتيت لةسFFةرى مةطFFةر هةبيت، هؤكاريكى مةطةر قةدةغةبيت، لةسةرى إني) ( يFFانإله من ما) لةسFFةر بةئةنقةست كةسFFيك ئFFةوةى

.1( راوةستيتكفرت

المنح ،85-83/ البدرية اللمعة ،73-71 البهية الدرر بروانة:1. 240-220 الفكرية

ثوختةى جؤرةكانى راوةستان

Page 162: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بةشةوة: ضوار دةبيتة قورئاندا لة راوةستان )الوقف تاقيكردنFFFةوة راوةسFFFتانىيةك'''ةم: بةشى

راوةسFFتيت وشFFةيةك لةسFFةر خوينFFةروات'ة:(. اإلختباري تاقيكردنFFةوة بةمةبةسFFتى نةبيت، راوةستان جيطةى خؤى (األيFFFدي) وشFFFةى لةسFFFةربؤنمون'''ة: فيركFFFردن، يFFFان

ويعقوب وإسحاق إبراهيم عبادنا }واذكر ئايةتى لة رادةوةستيتFFFدي أولي ار{ص األي FFFتى ،45واألبصFFFةوةى بةمةبةسFFFكة ئ

Fرةدا وشFةية ئةو بزانيت بةرانبةرةكةى جيطFيركردنى بة لي بةثيضFFةوانةى دةخوينريتFFةوة، و ( دةنووسFFريتي) ثيFFتى

بر ( لةئايFFةتىاأليد) وشFFةى FFون ما على }اصFF FFر يقول FFدنا واذك عبه األيد ذا داوود ( نةنووسFFراوةي) بةثيتى ليرة ،17أواب{ص إندةخوينريتةوة. ثيتةش ئةو بةبى

راوةس'''''''''تانى ن'''''''''اونراوة بؤضى-(؟اإلختباري) تاقيكردنةوة

بؤ يFFان ثرسFFياريك بؤ وةالميكة وةكو روودانى ضFFونكةقوتابية. فيركردنى

راوةسFFتيت، وشFFةيةك هFFةر لةسةر : دروستةحوكمى و، بطةريتFFFFةوة خوينFFFFةر دةسFFFFتثيكردن بؤ بةمFFFFةرجيك

.بيت ريك واتاكةى ثيبكات دةست لةجيطةيةكةوة الوقف) ناضFFFFFFFارى راوةسFFFFFFFتانى دووةم: بةشى(.اإلضطراري بFFFFةهؤى قورئFFFFان خوينFFFFةرى راوةسFFFFتانىوات'''ة:

طريFFان، و، هةناسةكورتى و، ثذمينوةكو: ثيويستيةكةوةتر. هؤكاريكى هةر يان

Page 163: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

كةخوينFFةر ئةوةية ناضFFارى بة ناونFFانى هؤكارى- هؤكاريك لةبFFةر بFFةلكو راناوةسFFتيت خFFؤى بةويستى

دةبيت. ناضار هFFFFةرثيتيك لةسFFFFةر خوينFFFFةر : دروسFFFFتةح'''وكمى

و، دةبيت تFFةواو راوةسFFتانةكةى هؤكFFارى تاكو راوةستيت، واتاكFFةى ثيبكFFات دةست بةشFFيوةيةك و، بطةريتFFةوة ئينجا

بيت. ريكوثيك )الوقف ضFFFاوةروانى : راوةسFFFتانىس'''ييةم بةشى.(اإلنتظاري بةمةبةسFFتى قورئان وشةيةكى لةسةر وةستانواتة:

لFFةرووى ئايةتة ئةو خويندنةوةى شيوازةكانى كردنى تةواو.قيرائةتةكان كؤكردنةوةى لةرووى قيرائاتةوة

ضFFاوةروانكردنى (،انتظFFاري) بة ناونFFانى هؤكFFارى- بةخويندنFFFةوةى هةلسFFFى كة قوتFFFابى لة مامؤسFFFتاية

لةسFFةر راوةستان وةكو رووةكانى، هةموو بة ئايةتةكة خويندنةوةى ، و6تنFFذرهم{البقFFرة لم أم }أأنFFذرتهم ئايةتى :وةكو خوينFدن، قورئFان ثيشFةوايانى خوينFدنى بةثيى

عFFFامر( و )ابن ( وعمFFFرو ابو) ( وكثFFFير إبن) ( ونFFFافع))حمزة(. )عاصم( و لةسFFةر مةبةستة ئةم بؤ راوةستان : دروستةحوكمى

خويندنFFةوة، شFFيوازةكانى كردنى تةواو تاكو وشةيةك، هةر بFFوون تFFةواو لFFةثاش بةمةرجيك نةبيت، تةواو واتاكةشى با

دروست و راست واتاكةى بكاتةوة ثى دةست بةشيوةيةكبيت.

ويسFFFFFتن)الوقف : راوةسFFFFFتانىض''''وارةم بةشى.(اإلختياري

Page 164: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

قورئFFان وشFFةيةكى لةسFFةر خوينFFةرواتة: تراوةسFFتي هؤكاريك هيض ئFFFةوةى بى خFFFؤى، ئFFFارةزووى و بةويستراوةستان. بؤ بكات ناضارى

خوينFFةر ضFFونكة نFFاوة بFFةم ناونFFانى هؤكFFارى - راوةسFFتان خFFؤى ئFFارةزووى و ويست بة بةتFFةواوى

جيطةيةدا. لةو هةلدةبذيريت بيت باريكFFدا لة مةطFFةر دروسFFتة : راوةستانحوكمى

لة دةكFFريت هFFةروةها بطةيFFةنى، نةويسFFتراو واتايFFةكى ثى دةست راوةسFFتا سFFةرى لة كة وشةى ئةو ثاش وشةى دةست لةثيشFFترةوة نا ئةطFFةر بيت، طونجاو ئةطةر بكات

دةكات. ثى:راوةستانة جؤرة ئةم بةشةكانى

جFFؤرة ئFFةم بةشFFةكانى دةربFFارةى زانايFFان لةراسFFتيدا )محمد مامؤسFFتا وةكو لةنيواندايFFة، جياوازييFFان راوةستانة

FFبى لة دةكات باسى (الضباع علي أصFFول في اإلضFFاءة) كتي طةورةكان زانا كة ئةوةى بةالم ،531-48 ( الثةرةالقراءة

وةكو: ( بةشة،4) بذاردووة هةليان و ثيكهاتوون لةسةرىداوة: ( برياريانالجزري )إبن ( والداني عمرو )أبو

.التام( )الوقف تةواو : راوةستانىيةكةم تFFةواو قسFFةيةكى لةسFFةر راوةسFFتان : واتةثيناسةى

لFFةرووى نFFةمابيت، خؤيFFةوة بةثاشى كةثةيوةندى لةخؤيدا، دةبي'ة ئةمةش واتFFاوة، لFFةرووى نFFةك ئيعرابةوة، وشةو:جؤرةوة دوو

لة وةرطFFرتن بة ،51/ القFFراءة أصFFول في ضFFاءةإلا بروانة: 1 .208 - 206/ التجويد علم في المريد

Page 165: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

و راوةسFFتيت لةسFFةرى : ثيويسFFتةيةك''ةم ج''ؤرى بدريتة ئةطFFةر ضFFونكة بكFFةيت، ثى دةست خؤيةوة لةثاش

دةكFFFات دروست طومFFFان خؤيFFFةوة، ثيش برطFFFةى دةم بة هةنFFديك هةربؤية ببةخشFFيت، نةويسFFتراو كةواتايFFةكى )واجب( نFFاوى بةراوةسFFتانى هةنFFديك )الزم( و راوةستانى

تFFةواوى ( واتةالمقيد )التFFام راوةسFFتانة جؤرة ئةم دةبةن،ثيدةوتريت. بؤدانراوى مةرج

لةسFFةر راوةستان ،76قFFولهم{يس يحزنFFك }فال: نمونة وشFFةى دةم بدريتة طFFةر ضFFونكة ( ثيويسFFتةقولهم) وشةى

ا خؤيةوة ثاش ون ما نعلم }إن طومان ،76يعلنون{يس وما يسر بيت، بيبFFاوةران وتFFةى برطةية دوايين ئةم دةكات دروستمعون) وشFFةى لةسFFةر راوةسFFتان يFFان وانية، خؤيشى FFيس) ما لةئايةتى تجيب }إن FFذين يس معون{األنعFFام ال FFتة،36يسFFثيويس طومFFان خؤيFFةوة ثFFاش برطةى بةدةم بدريت طةر ضونكة

زينFFFFدووةكان وةكو مردوةكFFFFانيش كة دةكFFFFات دروستطويرايةلى. لة بةشدارن

لFFةثاش و، راوةسFFتيت لةسFFةرى : ثيويسFFتةح''وكمى راوةسFFتانى بة نFFاونراوة هةربؤية ثيبكةيت، دةست خؤيةوة

)الالزم(. بFFFةم دادةنFFFريت بؤ ئاسFFFؤيى : ميميكىنيش''انةكةى

.)Fشيوةية)م راوةسFFتيت لةسFFةرى جوانترة : ئةوةيةدووةم جؤرى

تFFFر، بةواتايFFFةكى ثيبكFFFةيت، دةست خؤيFFFةوة لFFFةثاش و مFFادام بيخوينيتFFةوة خؤيةوة دواى برطةى بةدةم دةتوانيت راوةسFFتانة بFFةم لFFةزانايان هةنFFديكيش ناطؤريت، واتاكةى

(.المطلق رةها)التام دةلين: تةواوى

Page 166: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

تFFةواو شFFوينةدا لFFةو وتةكة : ضFFونكةناون''انى ه''ؤى وشFFةو، لFFةرووى نة خؤى، ثاش بة نابيت و،ثيويستى دةبيت

لة راوةسFFتانة جFFؤرة ئFFةم زؤرجFFاريش واتFFا، لFFةرووى نة دروست بةسFFةرهاتةكاندا كؤتFFايى لة و ئايةتFFةكان كؤتFFايى لة لةوانةشة ديFFاريكراو، حFFوكميكى لFFةكؤتايى يFFان دةبيت،

بيت. سةرةتاى يان ئايةت ناوةراستى بةض''وار نمونFFةكانى راوةسFFتانة جFFؤرة : ئFFةمنمونة

:دين شيواز هم }وأولFئكوةكو ئايةتةكان، : لةسةريةكةم شيوازى

ئايةتانةية ئFFFةو كؤتFFFايى ئFFFةوة كة ،5{البقFFFرة المفلحFFFون باسى ئةوةش لةثاش ئيماندارانةوة، بةحالى ثةيوةنديدارن

دةكات. باوةران بى بارودؤخى دةبيت، ئايةتةكة كؤتFFايى : لFFةثيشدووةم ش''يوازى

ذين طةورة خواى فةرموودةى وةكو غFFون }ال االت يبل FFه رس الل يخشون وال ويخشونه ه{األحزاب إال أحدا كؤتايى ئةمةش ،39الل دةفFFةرمويت ئFFةوة ثFFاش لة ثيغةمبةرانFFة، كFFردنى ستايش .حسيبا{ بالله }وكفى

خFFواى وةكو ئايةتة ناوةراسFFتى لة:س''ييةم شيوازىني }لقFFFددةفFFFةرمويت: طFFFةورة ل FFFذكر عن أضFFFد الFFFبع إذ

ستةمكارة، كةسى قسةى كؤتايى ئةمة ،29جاءني{الفرقانيطان }وكاندةفةرمويت: طةورة خواى ثاشان FFان الش FFلإلنس .29{الفرقانÒ خذوال

وةكو ئايةتةتFFةكان، : لةسFFةرةتاىضوارةم شيوازىكم: دةفةرمويت طةورة خواى ون }وإن بحين عليهم لتمر FFمص

i يل{الصافات ئةطFFةر واتاكةية كؤتايى ئةمة ،138-137وباللئايةتةكةية. ( كؤتايىمصبحين) ضى

Page 167: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لFFةثاش و، راوةسFFتيت لةسFFةرى : جوانFFترةح''وكمى لةثيشترة لةسةرى راوةستانيش ثيبكةيت، دةست خؤيةوة

بوون. بةردةوام تاكو كة ثيتةكة ( لةسFFةرقلى) وشFFةى : دانFFانىنيشانةكانى

راوةستيت. لةسةرى جوانترة وتمان )الوقف برطةية ئFFةم ( كورتكراوةىقلى) وشةىسوود:

بFFةردةوام لة ثيشFFترة راوةسFFتانواتة:الوصل( من اولى.1بوون

(.الكافي) : راوةستانىدووةم بةشى تFFةواو واتايFFةكى لةسFFةر راوةستان : واتةثيناسةكةى

نFFةك خؤيةوة ثاش واتاى بة ماوة ثةيوةندى بةالم خؤيدا، لةئيعرابةوة. وشةو لةرووى

تنذرهم لم أم }أأنذرتهم ئايةتى لةسةر : راوةستاننمونة على الله }ختم بةئايةتى دةستثيكردن و، 6{البقرة, يؤمنون ال

FFوبهم{البقFFرة هيض تFFةواوة واتايFFةكى ئايةتةكة كؤتايى ،7قل نFFةماوة، خؤيةوة بةثاش ئيعرابى يان وشةيى ثةيوةنديةكى

ضFFونكة مFFاوة، ثيكFFةوة ثةيوةنFFديان واتFFاوة لFFةرووى بFFةالمدةكةن. باوةران بى بارودؤخى لة باس ئايةتةكة هةردوو

لFFةثاش و راوةسFFتيت لةسFFةرى : جوانFFترةح''وكمى بFFةالم تFFةواو، راوةستانى وةكو بكةيت، ثى دةست خؤيةوة

تام( جوانترة. )وقف لةسةر راوةستان

155-154التجويFFFد/ علم في المفيد القFFFول نهاية :بروانة 1.210-209/ التجويد علم في المريد غايةكتيبى/ لة بةوةرطرتن

Page 168: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ثFFاش واتFFاى بة نFFابيت ثيويسFFتيت ناونانى: ضونكة هؤى لةقورئانFFدا راوةسFFتانة جFFؤرى زؤرتFFرين ئFFةميش خFFؤى،.2هاتبيت

دادةنFFFريت وشة ئFFFةو ( لةسFFFةرج) : ثيFFFتىنيش''انةىوةكو }ال تقتلوا .95حرم{المائدة وأنتم الصيد

في )النشر ( لFFFةكتيبىالجFFFزري )إبن وتFFFةى بFFFةثيى هFFةمووى كFFافى ( راوةسFFتانى1/320ج العشر القFFراءات

تFFرن، شFFياو هةنديكيان لة هةنديكيان بةلكو نين، يةك وةكو وةكو:(ة.كافي) ئةمة ،10{البقرة مرض قلوبهم }في

( ترة.كافي) ئةمة ،10مرضا{ البقرة الله }فزادهمFFانوا }بما FFذبون{ البقFFرة ك (كFFافي) لةهFFةردووكيان ،10يك

ترة.الحسن(. جوان)الوقف : راوةستانىسييةم بةشى

تFFةواو واتايFFةكى لةسFFةر : راوةسFFتانةثيناس''ةكةى لFFةرووى خؤيFFةوة ثFFاش بة ثةيوةنديFFدارة بFFةالم لةخؤيFFدا،

واتاوة. وشةو هةية ئFFFةوةى سFFFوودى : ضFFFونكةناون'''انى ه'''ؤىطونجاوة. و جوان كاريكى لةسةرى راوةستان

:جؤرةكانى لةسFFةر راوةستان وةكو بيت، ئايةتةكةدا : لةناويةكةم

طFFةورة: خFFواى فFFةرموودةى م FFه{الفاتحة }بسFFان ،1اللFFي

كتيبى/ لة بةوةرطرتن 185التجويد/ علم في العميد :بروانة 2.211-210 التجويد علم في المريد غاية

Page 169: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بFFةالم تFFةواوة، واتايةكى ئةوة ،2لله{الفاتحة }الحمد لةسةرماوة. خؤيةوة بةثاش ثةيوةندى رووةكةوة لةهةردوو

و، راوةسFFتيت وشة ئFFةو لةسةر : دةطونجيتحوكمى ثيبكFFةيت، دةست خويندنFFةوة خؤيFFةوة لFFةثاش نFFاطونجيت

بةهيزة. نيوانيان ثةيوةندى ضونكة ش''يوازى دوو ئةوةش بيت، ئايةت : سةرىدووةم

:هةية طومFFانى هيض ئايةتةكة لةسFFةر : راوةسFFتانيةك''ةم

لةسFFةر راوةستان وةكو نةكات، دروست نةويستراو واتاىكم لةسFFةر يانالعالمين{ رب لله }الحمد تفلحFFون{البقFFرة }لعل

ها }يا لةسFFةر يان ،189 مل{المزمل أي بFFةثيى ئةمFFةش1المز دانFFةرى ( و،السFFجاوندي )وةكو: زانستة ئةم شارةزايانى

FFFبى لةسFFFةرى جوانFFFترة:تر كةسFFFانى ( و،الخالصة) كتي ...1ثيبكةيت دةست خؤيةوة لةثاش نية باش و، راوةستيت طومFFانى ئايةتةكة لةسFFةر راوةسFFتان : ئةوةيةدووةم راوةسFFFتان وةكو بكFFFات، دروست نFFFةخوازراو واتايFFFةكى

FFFل لةسFFFةر ين{المFFFاعون }فوي ل FFFلمص بFFFةثيى ئةمFFFةش ،4ل دروست تFFر، لFFةزانايانى زؤريك ( و،الجزري بؤضوونى)إبن

ثاشى لةطFFةل ثيويسFFتة بFFةلكو راوةسFFتيت، لةسFFةرى نية نFFاويكى نويذطFFةران ضFFونكة بخوينريتFFةوة، ثيكFFةوة خؤيFFدا

وةيل بطFFات واتى طFFويطر نFةطونجاوة بؤية ستايشكراوة،FFرةوةن ئFFةم لةسFFةر ئةوانFFةى ئةوانFFة، بؤ واية ثييFFان ري

)وقف ناشيرينة راوةستانيكى ئايةتة ئةم لةسةر راوةستان.قبيح(

،161/ التجويد علم في المفيد القFFFFFFFFول نهاية :بروانة 1.212/ التجويد علم في المريد غاية/ كتيبى لة بةوةرطرتن

Page 170: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بFFFFةالم بيت، جFFFFوان راوةسFFFFتان : لةوانةيةتيبي'''نى وةك''و: بيت ناشFFFيرين خؤيFFFةوة لFFFةثاش دةسFFFتثيكردن

ول{الممتحنة }يخرجون FFس لةسFFةرى، جوانة راوةستان ،1الراكم ناشFرينة ئFةوةوة لFةدواى ثيكFردن دةست بةالم أن }وإيه تؤمنوا كم{ بالل ئيمFFان لة هؤشFFدارى واتFFاى ئةوة ضونكة ،ربدةطةيةنى. بةخوا هينان

(.القبيح) ناشيرين : راوةستانىضواةم بةشى نFFةبووبيت تةواو واتايةك لةسةر : راوةستانثيناسةى

هFFؤى بة نةطةياندبيت، راستيشى لةخؤيداو،واتايةكى خؤىخؤيدا. ثاش لةطةل ثةيوةنديةكةى توندى

واتا جيطةيFFةدا لFFةو راوةستان : ضونكةناونانى هؤى لةسFFةرى بةئةنقةست نية بFFؤى خوينFFةر بؤية ناطةيFFةنيت،

ناضارى. ثيويستيةكى بؤ مةطةر راوةستيتجؤرن: دوو ناشيرين راوةستانى

واتا كة برطةيFFةك لةسFFةر راوةسFFتانيةكةم: جؤرى لة}بسم{وةك: نةبةخشيت، م FFه }بسFFحمن الل حيم{ الFFر ،الFFر

بFFةناوى نازانريت ضونكة ناشرينة جيطةيةدا لةو راوةستانكى.

طومFFانى وشةيةك لةسةر : راوةستاندووةم جؤرى نةويستبيت، ئةوةى طةورة خواى كة بكات دروست واتايىه }إن ئايةتى لةسةر راوةستان وةكو الل 26يستحيي{البقرة ال

يان ،54إلسراءا أرسلناك{ }وما يان }ال Fوا الة{النسFاء تقرب FFالص بة ئةطFFةريش ناشFFرينة، زؤر راوةسFFتانانة جFFؤرة ئةم ،43

ئFFةو بيت، ئFFةوة مةبةسFFتى و، راوةسFFتيت خFFؤى ئارةزووى بFFةالم ثةنابFFةخوا، دةكFFات دةر سFFةر بيباوةريFFةوة لة كFFارة

Page 171: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ثيكFFFةوة و، بطةريتFFFةوة با راوةسFFFتا بةناضFFFارى ئةطFFFةرببنةوة. روون واتاكان ئةوةى بؤ بخوينيتةوة، ئايةتةكان

FFرة تFFاكو تFFةواو قورئFFان لة راوةسFFتان جؤرةكFFانى باسى ئي( دةكةين.اإلبتداء) دةستثيكردن باسى ئيستاش ،1بوو

(:اإلبتداء) ثيناسةى دةستثيكردن.واتة: لةزمانةوانيدا

ئيFFتر خوينFFدن، قورئFFان دةستثيكردنىواتة: لةزاراوةدا طةرابيتFFةوة، تر جFFاريكى و بيت خوينFFدن برينى لةثاش ئايا بريFFنى لFFةثاش ئةطFFةر بFFةالم.بيت راوةسFFتان لةثاش يان

( وإسFFتعاذة) حوكمFFةكانى رةضFFاوى ثيويسFFتة بيت خويندن لةثاش ئةطةر بةالم دةستثيكردندا، لةكاتى ( بكاتبسملة)

راوةسFFتانةكة ضFFونكة ناكات بةوة ثيويست بيت راوةستانبووة. هةناسةدان و دان ثشوو بؤ

FFبى لة )إبن العشFFر( ثيشFFةوا القFFراءات في )النشر كتي: دةفةرمويت( الجزري

ئFFFFFFارةزووة، و ويست بة هةميشة ثيكFFFFFFردن دةست بيت، بةناضFFارى لةوانةية كة راوةسFFتانةوة بةثيضFFةوانةى

و تFFFFةواو واتايFFFFةكى بة دةسFFFFتثيكردن نية دروست بؤية دوو دةس''تثيكردنيش نFFةبيت، سFFةربةخؤوة قسFFةيةكى

جؤرة:جوان. دةستثيكردنى.1ناشيرين. دةستثيكردنى.2

-210/نصر قابل عطية/ التجويد علم في المريد غاية :بروانة 1214.

Page 172: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

واتايFFةكى كة ئايةتيكFFةوة لةهFFةر : دةكFFريتيةكةم قورئFFان بة بكFFةيت دةست هFFةبيت ئاشFFكراى و روون

زؤرة. جؤرةش ئةم نمونةى خويندن، واتاكة قسFFFFFFFFةيةك بة : دةسFFFFFFFFتثيكردندووةم بؤ دةبن دابFFةش ئةمFFةش بيطFFؤريت، يFFان بشFFيوينيت،

:نمونة جؤريك، ضةند{المسد لهب }أبي بة ثيكFFFFFFFFFFFFFFFردن دةست ،1وتب

دادةبFFريت، واتاكة ضFFونكة ناشFFيرينة دةسFFتثيكردنيكى يFFان تFFرة، ( ناشرينمغلولة الله يد) بة دةستثيكردن بةالم

اكم يFFان ،30الله{التوبة إبن }عزير بة دةستثيكردن أن }وإيه{الممتحنة تؤمنوا يان ،1بالل }ال FFرني{يس الذي أعبد ،22فط جFFؤرة لFFةو خFFؤى خوينFFةر ثيويستة بؤية ناشيرينة، زؤرتر

ئFFةم باسةكانى شيوةيةش بثاريزيت.بةم دةستثيكردنانة كة طرنط ثيناسFFةى دوو جطةلة بFFوو، تFFةواو بابةتFFةمان

(.القطع) ( والسكتلة: ) بريتين(:السكت) بيدةنطى ثيناسةى

FFوان ليكترازانىواتة: لةزمانةوانيدا بFFةبى ئFFاواز دوو نيهةناسةدان.

FFFدةنطىوات'''ة: لFFFةزاراوةدا كFFFةمتر ماوةيFFFةك بؤ بي بةمةبةسFFتى هةناسةدان )وقف( بةبى راوةستان لةماوةىخويندنةوة. لة بوون بةردةوام

طرنط: تيبينيةكىFFبى ( لةالحصFFري خليل )محمFFود مامؤسFFتا )أحكFFام كتي

(الجزري )إبن كة دةطيريتةوة ،261 ( الثةرةالقرآن التالوة )سماع(ةوة، بة ثةيوةستة تةنها : بيدةنطىفةرموويةتى

كة هFFاوةالنى لة يFFان() ثيغةمبFFةر لة ريواتة بFFةثيىواتة:

Page 173: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لةشFFوينيكدا نية دروست بيدةنطى بؤية طةيشتبيت، ثيمان.1هاتبيت لةسةر راستى ريوايةتى كة نةبيت

قورئاندا: لة بيدةنطى جيطةكانىه يجعل }ولم ئايFFةتى ( لةعوجا) وشةى : لةسةريةكةم ل

FFFFدةنطيش هؤكFFFFارى ،1{الكهفماي ق% عوجا FFFFرةدا بي لي بؤ طومFFانى كFFةس بؤئFFةوةى واتاكةيFFة، روونكردنFFةوةى

بؤ بيت وةسف راسFFFFت،وات'''ة:( مايق) نFFFFةبيت دروستقورئان. بؤ ( ستايشةمايق) بةلكو الر،واتة:( عوجا)

ويلنا يا }قFFFالوا( لةئايةتىمرقدنا) وشةى : لةسةردووةمFFدةنطى هؤكارى ،52هFFذا{يس مرقFFدنا من بعثنا من FFرةدا بي لي

قسFFFةى ( تةواوكFFFةرىهFFFذا) وشFFFةى كة بزانFFFرى ئةوةيةنية. بيباوةران

من }وقيFFل ئايFFةتى ( لةمن) وشFFةى : لةسFFةرس''ييةم.27راق{القيامة

FFل) وشFFةى : لةسةرضوارةم FFل }كال ( لةئايFFةتىب ران بFFوبهم{المطففين على FFدةنطى هؤكFFارى ،14قل لةهFFةردوو بي

طومFFان ئةوةية قورئانFFدا لة ضFFوارةم و سFFييةم جيطFFةىFFFFFFل( و)راق من) كة خوينFFFFFةر بؤ نFFFFFةبيت دروست (ران ب

( بيخوينيتةوة.بران) ( ومراق) بة و تيهةلكيشن }ما ئايةتى ( لةماليه) وشةى )ه( لةسةر : ثيتىثينجةم

ي أغنى دوو بة ئايةتة ئةم بةالم ،28الحاقة هلك{ ½ ماليه عن بة دروستيشة يةكيكيانة، بيدةنطى دةخوينريتةوة، شيوة

دروستيشة هةروةها ( بخوينريتةوة،أظهار) ئاشكراكردن ئةوكاتةش سكت( بخوينريتةوة )عدم بيدةنطى بةبى

بة بؤية هاوشيوةن، ثيتى دوو ضونكة دةكريت، تيهةلكيش( دةخوينريتةوة.ماليهلك)

لة بةوةرطرتن ،261/ الكريم القرءآن التالوة احكام :بروانة 1.88/ البدرية اللمعة

Page 174: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئايةتى ( لةاألنفال) سورةتى كؤتايى ( لةعليم: )شةشةم سورةتى لةطةل لةكاتيكدا ،75{ È عليم شيء بكل الله }إن

سى لة يةكيكة ئةوةش ( بخوينريتةوة،التوبة)بخوينريتةوة: ثيى دروستة كة خويندنةوة شيوازى

)قلب( واتة هةلطيرانFFFFةوة بةشFFFFيوازى.1..(..عليممبرآءة)

لة راوةسFFتانواتة:)الوقف( راوةستان.2 ثاشFFان و دان هةناسة ( و،األنفFFال) سFFورةتى كؤتايى

(. التوبة) سورةتى بة دةستثيكردنFFFFدةنطى.3 بFFFFةبىوات'''ة:)السFFFFكت( بي

)وقف(. لة كورتترة ماوةيةكى كة هةناسةدان،(:القطع) ثيناسةى

والبردن. برينواتة: لةزمانةوانيدا و بةيFFةكجارى خويندنFFةوة بريFFنىواتة: لFFةزاراوةدا

بطةريتFFةوة ئةطةرواتة: ترةوة، حالةتيكى ناو رؤشتنة الFFFرجيم( الشFFFيطان من بالله أعFFFوذ) بة خويندنFFFةوة بؤ

ئايةتةكانFFدا لFFةكؤتايى تFFةنها بريFFنيش دةطةرييتFFةوة، ( كةالهFFذيل أبي بن )عبدالله ( لةالجزري )إبن دروستة،

كة دةطيريتFFFFFةوة تابيعيFFFFFةكان لةسFFFFFةرانى يةكيكة دةخونيد ئايFFةتيكى كةسFFيكتان : "ئةطةرفةرموويةتى

ليى دةكFFFات" هFFFةروةها تFFFةواوى تFFFاكو نFFFةيبريت، با حFFةزيان "هFFاوةالنفةرمووي''ةتى: كة دةطيرنFFةوة

تFFةواو ثيش راوةسFFتى ئايةتFFدا لةناوةراسFFتى نFFةدةكرد ئFFةوةى بؤ بةلطةية ئايةتةكFFة" ئةمFFةش هFFةموو كFFردنى

لة راوةسFFتيت ئايةتFFدا شFFوينيكى لةهFFةر نية بFFؤى كةس

Page 175: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFذ، لFFةدةرةوةى يFFان بيت نويذ تFFةواو ئايةتةكة تFFاكو نوي.1نةكات

لة بFFةوةرطرتن ،263/ الكFFريم القFFرآن تالوة احكFFام :بروانة 1.91-89/ البدرية اللمعة

بابةتى ثضراو و ثيك طةيشتوو

)المقطوع والموصول(

Page 176: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئةوةية قورئFFان خوينFFةرى ثيويسFFتيةطرنطةكانى لة يFFةكيك وات''ة: بFFزانيت، ئايةتةكانFFدا لة طةيشFFتوو ثيك و ثضFFراو كاميFFان لةسFFةر و راوةسFFتيت دروسFFتة كاميFFان لةسFFةرنية. دروستبةشةوة: سى دةبيتة بابةتةش ئةم

.بخوينريتةوة ثيكةوة : ثيويستةيةكةم بةشىبخوينريتةوة. ثضراوى بة : ثيويستةدووةم بةشى بة لةسFFFةرة. زانايFFFان : جيFFFاوازىس'''ييةم بةشى لFFةم قورئFFان ليهاتووى خوينةرى لةسةر داناوة )واجب(يان

لة بيت بFFراو وشFFةيةك هFFةر ضFFونكة شFFارةزابيت، بابةتة راوةسFFتيت لةسFFةرى خوينFFةر دروسFFتة تFFر، وشFFةكانى

هةناسة يFFان تاقيكردنFFةوة، يFFان فيربFFوون، بةمةبةسFFتى وشةى لةطةل ئةطةر بةالم شيوة، لةم هؤكارى و، كورتى

لةسFFةر راوةسFFتيت نية دروست ثيكطةيشتبيتن خؤى ثاش هFFةبيت لةسFFةر جيFFاوازى ئةطةر خؤ نةبيت، دووةم وشةى لةسFةر راوةسFتيت خوينFةر دروسFتة ئةوا زاناياندا لةنيواندووةميش. و يةكةم وشةى

79. FفFرFFFعFاFو FعFوFFFطFقFمFل FمFيوFف فFمصح  في اإلمFام

باسةكانى ثضراو و ثيكطةيشتو

(المقطوع والموصول)

Page 177: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FلFوFFFصFو FاFFFتFاوFد مFى قF1 أت

ثيشةوا )إبن الجزري( روو دةكاتة خوينFFةرى قورئFFان و : ئةى خوينةرى قورئان، زانFFا و شFFارةزابة بFFةدةليتثيى

FFك طةيشFFتووةكانى قورئFFانى ثFFيرؤز، وشFFة ثضFFراو و ثي ئةوةش بزانة كة ثضراو لةثيشترة ضونكة ئةوة بنضينةية، هةروةها ثيويستة شارةزاييت هةبيت دةربارةى ثيتى )ت(FFردار بيت، يFFان بةشFFيوازى )FFFة(ى كؤتFFايى لةكاتيكFFدا ذي

فFFةرمانى كة عوسFFمانة ئيمامى موسحةفةكانى لة مةبةستى 1 لةشFFيوازى بينى خةلكى ناكؤكى ئةوةى ثاش نووسينةوةيان بة كرد

و، كؤكردبوويFFةوة قورئFFانى أبFFوبكر ثيشFFتر قورئFFان، خويندنFFةوةى نووسFFينةوةى ،() داينFFابوو ئيمانFFداران دايكى (ىحفصة) لFFةالى بن زيد) بةسةرؤكايةتى قورةيش لة هةلسان ثيى كةسانيك قورئان

رةضFFاو ئFFةوةيان ليذنةكة قورئFFان رينووسى شيوازى لة ،()( ثابتFFدا خويندنةوةيFFةكى لة زيFFاتر وشFFةى ئFFةو دةكرد بةشFFيوازى بيت تي

بؤ جوولةشFFيان و نوقتة هFFةلبطريت، خويندنةوانة ئFFةو بنووسFFريتنوا: نموونة بؤ نةدةكرد، ثيتةكان تصيبوا أن }فتبي بجهالFFة{الحجFFرات قومFFا

(شفتثبتFFوا) بة دةكFFريت بؤية نووسFFيوة، يFFان( ) شيوة بةم ،6 خلف) ( والكسFFFائي) ( وحمFFFزة) ثيشFFFةوايان وةكو بخوينريتFFFةوة،

(شفتFFFFبينوا) بة دةكFFFFريت هFFFFةروةها ( دةيخويننFFFFةوة،العاشر كاتيك بFFFةالم دةيخويننFFFةوة، تر ثيشFFFةوايانى وةكو بخوينريتFFFةوة،

كة بنووسFFريت بةشFFيوةيةك نFFاكريت وشFFةيةك شFFيوازى دةيانبينى شFFFFيوةيةك بة موسFFFFحةفيكدا لة هFFFFةلبطريت، خويندنFFFFةوة دوو

تريشFFFدا موسFFFحةفيكى لة خويندنةوةيFFFةك، بFFFةثيى دةياننووسى نموونة بؤ تFFر، خويندنةوةيFFةكى بةثيى دةياننووسى تر بةشيوةيةكى

تحتها من تجFFري) بة مةككة موسFFحةفى ( لةاألنهFFار تحتها تجFFري) خويندنةوةى ئةوةش )من(، وشةى زيادكردنى بة ( نووسياناألنهار

ئيمFFامى موسFFحةفةكان نووسFFينةوةى لةثاش (ية،المكي كثير إبن) ناودارةكFFان شFFارة بؤ بFFةناردنيان كFFرد فFFةرمانى () عوسFFمان

لFFةالى موسحةفيكيشى( مكة) (،شFFام) ،كوفة() (،بصرة: )وةكو بؤ يةكيكيشى ( ناسFFراوةاألمFFام المصFFحف) بة كة بةجيهيشت خؤى

موسحةفيكيشFFدا هFFةموو لةطFFةل كFFرد، تFFةرخان مةدينة خFFةلكى

Page 178: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

}فظنوةكو:)مقطوع( بنووسريت لة قورئاندا، نمونةىقFFدر{ األنبيFFاء نوةك''و: و، )موصFFول( 87أن لن ن } أل.3نجمع عظامه {القيامة

80F. FعFFطFقFاFف FرFFشFFFعFFFب FتFاFFFFمFFFلFFFك FنFأ 

ال FعFFFم   مFلFجFFإ إلFFFF وال

 ه إال

81F. FاFوFدFFFبFFFعFتFو FنFFFيFFFسFاFي FيFFFنFاFث FدFوFFFFه 

Fال

FنFيشرك FركFتش FFيدخلعلFى تعلFوا ن

82.  يقFولFواF ال أن مFF إن أقFFFول ال

اعFد  صFل والمفتFFوح بالر

FنFا وعFFم(FعFFFطFقFاFف FرFFشFFFعFFFب FتFاFFFمFFFلFFFك FنFال أ)ةرمانىFFردووة فFFك

قورئاندا. ( جيطةى10) )ال( لة )ان( لة ثضرانى بة) وشةى لةطةل.1 لةئايةتى (مFلFجأ وا أن }وظن ال ملجFFأ

.118الله{التوبة من) وشFةى لةطةل .2  إلFFFFFFه وال }وأن ( لةئايFةتىإال ال

إلFه .14مسلمون{ هود أنتم فهل هو إال فFFةرمانى بؤية خFFةلكى، فيركFFردنى و خويندنFFةوة بؤ نارد هاوةليكى

FFنيت قورئFFان مةدينة موسFFحةفى ( بةثFFابت بن زيد) بة كرد وة بخوي شFFهاب أبي بن المغFFيرة) و، مةككة بؤ نFFارد (ىالسائب بن عبدالله)

بن ) عامر السلمي( و عبدالرحمن أبو) و، شام بؤ ( ناردالمخزومي بة ناوضFFةيةك هFFةموو شFFيوةيةش بFFةم بةسFFرة، ( بؤالقيس عبد

يFFةك ئيسFFالميش ئوممFFةتى دةخوينFFد، قورئFFانى خFFؤى موسFFحةفى قورئانيFFان كة رينووسFFانةى شFFيوازة ئFFةو راسFFتى لةسFFةر دةنطن

ثينووسراوةتةوة. .261/الكريم القرآن تالوة بروانة: أحكام

Page 179: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(يFاFسFFFيFFFFنF) ( لةسFFورةتىتFعFبFFFدFوFاF) وشFFةى لةطةل.3يطان{ تعبدوا ال :}أنلةئايةتى . 60الش

}أن لةئايةتى.4 ال تعبدوا FFه إال ي الل عFFذاب عليكم أخFFاف إن ( لةبFFةرهFFFFوFدF ثFاFنFFFيF) فةرمووى بؤيةش ،26أليم{هود يوم

يةكةم جيطةى لة جياكردنةوةى }أال تعبدوا ني الله إال لكم إن.2وبشير{هود نذير منه

FFك ( لةئايFFةتىيشركن) وشةى لةطةل .5 على }يبايعنه يشركن ال أن .12شيئا{ الممتحنة بالل

( لةئايFFFةتىتشFFFFرFك) وشFFFةى لةطFFFةل.6 بوأنا }وإذ.26شيئا{الحج بي تشرك ال أن البيت مكان إلبراهيم

ها ال أن} ( لةئايFFةتىيدخلFن) وشةى لةطةل .7 FFدخلن ي.24مسكين{القلم عليكم اليوم ال وأن} ( لةئايFةتىعلFىF تعلFوا ال) وشةى لةطةل .8

.19 الدخان{الله على تعلو أن) لة.9 ال }أن ئايةتى ( لةيقولوا ال الله على يقولوا إال

.169الحق{األعراف) لة .10 أن على }حقيFFق ( لةئايFFةتىأقFFول ال أقFFول ال

الله على .105األعراف الحق{ إال ( لةال أن) ثضFFرانى بة سFFةبارةت هةية جياوازى سوود:

،87سبحانك{األنبياء أنت إال إله ال أن الظلمات في }فنادى ئايةتىلةثيشترة. ثضرانيشى

F(ا إنFFد مFFFFع )اFن(F لةطFFةلF ثضFFرانى بة ( فFةرFمانةبالرك ما }وإن ئايFFFةتىF لة جيطFFFةدFا، )م(F لةيFFFةك ذFي بعض نرين ال

ك{الرFعدF أو نعدFهم .40نتوفيFن

Page 180: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)أFن(F طةيانFFFدنى ثيFك بة صFFFFل( فةرمانة )واFلمفتFFFFوحFةلF(. شيوةية بةم هاتبيت، ضؤنيك)ما( هةر لةط أما)

83F. FاFوFهFن FواFFFعFطFقFا FنFFFم FاFFFم  FمFوFرFب Fو

FاFFFس FنFلFا المنافقFيFن خFلFف أ

FسFا مFFن م أس84F.

FتFFFلFصFف FاFFFس FنFلFا FحFFFبFذFو FثFFFيFFFح FاFFFم

FنFأFو  FمFFFل FحFوFFFFتFFFفFمFلFا FرFFFسFFFك FنFإ FاFFFFFم

85F. FامFFFعFالن FوحFFFتFFFفFمFلFاFو FونFFFعFيد FعFFم

FFاوFنFF اFالنFFFفFFFFاFلF وFخFFFلFFFف

FلFFFا حFFFعFFقFو

F(نFا عFFم FاFوFنه F)':'و'ا'ت'ةFلة F)نFعF( FنFينFرFFضFبث F)FاFFمF( FهاFنFةFFت }FفFلFمFاF لFةئFاFيةFتىF لFةيFةFك FاFوFعت Fا عنFم FاFهوFن FهFF Fعن FاFنFلFق FفFاFرFFألعFاF}FمFله

166F.F(FاFوFFFFعFطFقFا FنFFFمF..F.نFFFيFالمنافق ):ا( )من( لةوات''ةFFم(

و جي''اوازى ب''ةبى قورئ''ان جيطةى دوو لة بثضرينن: ناكؤكى

أيمFFانكم{الFFروم ملكت ما من لكم }هل : لةئايFFةتىيةكةم28.

من أيمFFFFFFFFFFانكم ملكت ما }فمن : لةئايFFFFFFFFFةتىدووةم.25فتياتكم{النساء والنسFFا(، )بروم كردووة جيطةية دوو ئةم بؤ ئاماذةشى

لة لةسFFةرة جيFFاوازى بFFةالم هةية تريشFFدا جيطةيFFةكى لةFFFاكم ما من }وأنفقFFFوا ئايFFFةتى FFFل{المنFFFافقون من رزقن ،10قب

.لةثيشترة ثضراندنيشى

Page 181: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ض'''''وار لة)من( )ام( لةوات'''''ة:( من...وذبح ام) لةي'''ةكتر جي'''اوازى ب'''ةبى قورئان'''دا جيط'''ةى:بثضرينن

.109بنيانه{التوبة أسس من أم }خير لةئايةتى.1 يأتي من أم }خير لةئايةتى.2 .40القيامة{فصلت يوم آمنا.109وكيال{النساء عليهم يكون من }أم لةئايةتى.3ا خلقنا من }أم لةئايةتى.4 .11خلقناهم{الصافات إن

سFFFFورةتى جيطةكFFFFةى بؤ كFFFFردووة ئاماذةشى بةسFFFFةرهاتى ( بFFFFةهؤىوFذFبFFFFFFحF) )الصFFFFافات( بة

سورةتةدا. )اسماعيل( لةو سةربرينىF(FثFFFFFFFيFFFح FاFFFم F)':'و'ا'ت''''ةF( FثFيFحFةFل F) F(FاFمFرFةFFFFFهFةFل F)

FاFدFكFيFنFيFوFش FتFاFه FةFل FاFدFنFاFئFرFوFق F،FنFنFيFرFFضFثFيFب FاFهFنFةFFت FةFل FوFوFد FاFدFشFةFطFيFج FةFوFوFتFاFه FةFل F:FاFدFنFاFئFرFوFقFمFةFكFةFي F: FثFيFحFوF{ FاFم FمFتFنFك FاFوFلFوFف FمFكFهFوFجFو FهFرFط FFش FنFإFو

FةFرFقFبFلFاF}FنFيFذFلF144اF.FمFةFوFوFدF: FثFيFحFوF{ FاFم FمFتFنFك FاFوFلFوFف FمFكFهFوFFFFجFو FهFرFط FFFش لFئFال

FةFرFFقFبFلFاF}FنFوFF FكF150ي ''.F(FنFأFو  FمFFFFل FحFوFFFFتFFFفFمFلFا FرFFFFسFFFكF) (FلFFFمF)F لFةF هFFةFبFيFتF سFةFرFىF هFةFمFزFةFكFةFىF (F كFةFأFنF )Fو'ا'ت'ة':'FرFةFهFةFل FىFكFيFنFيFوFش FاFدFنFاFئFرFوFق FتFيFب F.FنFنFيFرFضFثFيFب

F(FنFإ FاFFFFFم Fا FمFاFFFFFعFالنF) ':'و'ا'ت'''ة F)FاFFFمF(FةFFFل F)FنFاF( 'ل'ة'ي'''ة'ك }FإنF لFةئFاFيFFةتFىF ،ب'ث'ض''ر'ي'ن'ن' ل'ة'ي'ة'ك'ت'ر' ق'و'ر'ئ'ا'ن'د'ا ج'ي'ط'ة'ى'

(FمFFعFFاF يدFعFFFFوFن وFاFلFمFفFFFتFFFFوFحF)F ،134آلت{FاألنFعFFاFمF تFوFعFFFدFونF مFا بثFضFFرFيFنFنF لFةيFFةFكFتFرF يFFدFعFوFن وFشFةFىF ماF(F لFةFطFةFلF )FأFنFو'ا'ت'ة':'

:F ج'ي'ط'ة'د'ا' د'و'و' ل'ة'

Page 182: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFFFدFعFوFنF مFاF{ FوFأFنF لFةFئFاFيFFFFةFتFىF:'ي'ة'ك'''ة'م' Fي FنFم FهFFFF FنFوFد FوFFFFFه FجFحFلFاF}FلFطFاFبFلF62اF. دFوFنFFFFFFFFهF مFنF يFFFFFFFFدFعFوFنF مFاF{ FوFأFنF لFةFئFاFيFFFFFFةFتFىF:' د'و'و'ة'م'

FنFاFمFقFلF}FلFطFاFبFلF30اF.F(فFFFلFFFخFو FالFFFفFFFالنFا FلFFFFحFFنFا وFFFعFFقFو F)':'ج'ي''ا'و'ا'ز'ى' و'ا'ت'ة

:Fج'ي'ط'ة'د'ا' ل'ة'د'و'و' ه'ة'ي'ة' لFةFئFاFيFةFتFىF:' ي'ة'ك'ة'م' FاFوFمFلFعFاFوF{ FاFم FنFأ FمFتFمFنFغ FنFم FلFاFفFألنFاF}FءFيFش

41F.مFاF لFةFئFاFيFةFتFىF:' د'و'و'ة'م' FنFإF{ FدFنFع FهFلFلFا FوFه FرFF FيFخ FلFحFنFلFاF}FمFكF95ل'،

FكFيFث FنFاFيFشFيFنFدFنFاFيFةFط FةFرFتFشFيFثFةFل'. مFFا( )إن بة تايبةتة كؤتايى جيطةى كة دةكريت تيبينيش

شيوةية: ما( بةم )أن نةك جيFFFFاوازى بFFFةبى دا األنعFFFFام سFFFFورةتى مFFFا( لة )إن

نFFاكؤكى )النمFFل( دا لةسFFورةتى بFFةالم دةثضFFريندريت، بFFةبى مFFا(يش )أن لةثيشFFترة، طةيانFFدنى ثيك و، لةسFFةرة )لقمFFان(دا، )الحج( و سورةتى لة دةثضريندريت، جياوازى

ثيك لةسFFFةرةو، نFFFاكؤكى دا (يشاألنفFFFال) سFFFورةتى لةزاناترة. طةورةش لةثيشترة. خواى طةياندنى

FFFرة هؤنراوةيFFةدا، وشFFFةىتيبي''نى : لFFةم ضFFFةند دي)األنعام( و)األنفال( بة )لنعام( و )لنفال( دةخوينريتةوة.

86. واخFتFلFFF سFألتFمFFFوه مFا وكFل

فوا بئسمFا قFل كذا ردوا

صFف لوصFFل87.

ا مFا فFي واشFتFروا خلفتمFونياشتFهFFF أفضFتFم أوحFي

مFعFا يبلFFواF ت

Page 183: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

قطعFا88. كFFF روم وقFعFت فعFلFن ثFانFي

الFلFFيFزFنFت FءFاFرFFFعFش FFFFيFFFغFو

Fر Fذي  صFFFFFال ( لةكFFFل) ثضFFراندنى بة دةكFFات الجزري( فةرمان )إبن

زانايFFان، دةنطى بةيFFةك قورئانFFدا، جيطFFةى ( لةيFFةكمFا)ألتموه{ ما كل من }وآتاكم لةئايةتى FFراهيم سFFناكؤكيش ،34إب

(مFا) ( لةكFFFFFFFل) جياكردنFFFFFFةوةى بة سFFFFFFةبارةت هةية:1لةضوارجيطةدا

ما }كل : لةئايةتىيةكةم .91الفتنة{النساء إلى ردواFFFFFFل : لةئايFFFFFFةتىدووةم ولها أمة جFFFFFFاء ما }ك FFFFFFس ر

بوه{المؤمنون .44كذما : لةئايFFةتىسييةم عنت أمة دخلت }كل أختهFFا{األعFFراف ل

38.ما : لةئايةتىضوارةم عنت أمة دخلت }كل أختها{األعFFراف ل

لةجيطFFةى بFFةالم براندنFFة، دووةم و يةكةم لةجيطةى ،38 جيطانFFةش لFFةم جطة طةياندنFFة، ثيك ضFFوارةم و سFFييةم

ثيك بة زانايFFان دةنطى يFFةك بة هةمووى ثيكرد، ئاماذةماندةخوينريتةوة. طةياندن

(Fام) ( لةطFFةلئسب) طةياندنى ثيك بة دةكات فةرمان:جيطةدا لةدوو ناكؤكى بةبى

( والمحكمة الFFدقائق) ،للقمحFFاوي( / المجيد الفتح) :بروانة 1 اللمعة لة وةرطFFرتن بة ،280/الثةرة( الكريم القرآن تالوة أحكام)

.96-92/ البدرية

Page 184: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ما : لةئايFFFةتىيةك'''ةم FFFبئس{ تروا FFFه اشFFF هم ب FFFأن أنفس سFFورةتى لة يةكةمة جيطFFةى ئFFةوة ،90يكفFFروا{البقFFرة

(.البقرة)ما }قFFFFFال : لةئايFFFFFةتىدووةم FFFFFوني بئسFFFFFمن خلفتم

(الجFFزري )إبن وتFFةى لة ئFFةوةش ،150بعFFFدي{األعFFFراف دةردةكFFةويت، (واشFتFFFروFا خلفتمFFوني صFFFف والوصFFFل)

ما }قFFل ئايFFةتى لة كة كFFردوFوة ئةوةشىF باسى FFبئس FكمFأمرFF ي فةرمووي''ةتى: ضونكة هةية لةسةر ناكؤكى ،93{البFقرة

دةكFFريت ثضFFراFندن بة كFFار زيFFاتر بFFةالم (بئسمFا قFل كذا) ثضFFراندنىF بة كFFرFدووة فةرمانىF هةروةهFا جيطةيانةدFا، لةم

(FيFلةف ) (اFلةم ) (11Fجيطةدا ) ناكؤكى: بةبى

}قل.1 ال F145إلي{األنعام أوحي ما في أجد كFم.2 14فيه{النور أفضتم ما في }لمس.102{األنبياء خالدون أنفسهم اشتهت ما في }وهم.34.FكمFيبلو .48الخFيرات{المائدFة فاسFتبقوا آتاكم ما في }ل5.FكمFيبلو ك{األنعام إن آتاكم ما في }ل .165ربهن في فعلFن ما }في.6 FFFمن أنفس FرةFFFوف{البقFرFFF240مع،

و، (البقFFرة) سFFورةتى لة دووFةمة جيطFFةىF كةئةمFFةشثيكردووة. ئاماذةى(فعFلFن ثFانFيF) بة (الجزرFي إبن)

.61تعلمون{الواقعة ال ما في }وننشئكم.7رب.8 FFFFFلكم }ض كم من مثال FFFFFملكت ما من لكم هل أنفس

.28{الروم رزقناكم ما في شركاء من أيمانكم.3يختلفون{الزمر فيه هم ما }في.9

Page 185: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFانوا ما في}.10 بكة تيبيFFنى ،46يختلفFFون{الزمر فيFFه ك سFFورةتى جيطةكةى هةردووة بؤ كردووة ئاماذةى ضؤن

) )الزمر( بة .(FتنFزFيFFلF كFال ، جطة146}أتتركون في ما هاهنا آمنين{الشعراء.11

لةم جيطايانةش ثيكةوة دةخوينريتFFةوة بFFةبى نFFاكؤكى، ئFFFFFFةوةش لFFFFFFة فFFFFFFةرموودةى )إبن الجFFFFFFزري(

(FرFFFيFFFغFو FيFذ  FالFFFFدةردةكةويت.ص )89. FحFل فأينمFا مختF و صFل كالن

لFف FيFف FاFرFع FشFلFا FبFاFزFFFألحFا  FنFلFاFو

FاFFFس FفFFFصFو قورئانFFدا لة هFFات لةهةركوييةك(فأينمFا) : وشةىواتة (أينمFا) ضFFؤن وةكو بطةيةنFFة، ( ثيكيFFانف) ثيFFتى لةطFFةل

FحFل) لةسورةتى دةطةيةنى. ( ثيكالن قورئان''دا جيطةى دوو لة( أينمFا) وشةىكةواتة:

:ديت }فأينما: يةكةم وا .115الله{البقرة وجه فثم تول يوجهه }أينما: دووةم .76بخير{النحل يأت ال

ن''اكؤكى ت''ردا جيطةى لةسى واتة:( مختFلFف و)لةسةرة..92تعبدون{الشعراء كنتم ما أين لهم }وقيل: يةكةم.61أخذوا{األحزاب ثقفوا أينما }ملعونين: دووةم }أينما: سييةم م تكونوا . 78الموت{النساء يدركك

عFرFاFثضراندنيشى لةثيشترة لFFة سFFورةتى ) FFشFلFةالماFFب ) ثيك طةياندنيشى لةثيشترة لة هةردوو جيطةى سFFورةتى

Page 186: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(FبFاFزFFFFFFFألحF( و )اFاFFFس FنFلFاFونكة وFFFFFفةرمووي''''ةتى:( ض (FفFFFصFو ):وةسف كراوة.واتة

90. Fم وصFل FFن هFود فإل نج أل FعFال

 نجمFع  تحزنFوا كيFال تأعFلFى سFوا

91. وقطFعF حFFFرج علFيFك حFFجهFم

تو مFن يشFاء مFن عن Fى هFم يFوم ل

FFرةدا (لم) ( وإن) طةيانFFدنى ثيك بة دةكFFات فFFةرمان ليجيطةدا. لةيةك

م }فFFإن لةئايFFةتى ل تجيبوا FFلكم يس ما فFFاعلموا أنFFزل أن بعلم طةيانFFدنى ثيك بة كFFردووة فةرمانى هةروةها ،14الله{هود

جيطةدا: لةدوو( لن) ( لةطةلان)جعل ألن زعمتم لب } :يةكةم .48موعدا{الكهف لكم ن.3{القيامة عظامه نجمع ألن اإلنسان }أيحسب: دووةم

) بة يةكFFةم جيطFFةى بؤ دووةم جيطFFةى بؤ و(نجFFعFFFFالكردووة. ئاماذةى(نجFمFع)

( باسىالحصFFFري خليل )محمFFFود مامؤسFFFتاس'''وود:وه{ لن }أن ئايFةتى لة كردووة جياوازى FFكة ،20 المزملتحص

كFFاردةكريت، هةربFFةوةش لةثيشFFترة، تييFFدا ثضFFراندنىFFرةوى واديFFارة خFFواى و، ( ثضFFراندنيتىالجFFزري )إبن ري

زاناترة. طةورةش) طةياندنى ثيك بة كردووة فةرمانى هةروةها لة (كيFFFال

.ناكؤكى بةبى قورئاندا جيطةى ضوار: يةكةم كيال }ل .153عمران ال{ فاتكم ما على تحزنوا

Page 187: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

.23الحديد{ فاتكم ما على تأسوا }لكيالدووةم: بعد من يعلم }لكيال: يةم سي .5 الحجشيئا{ علم

FFون }لكيال: ض''وارةم FFك يك كة ،50 االحFFزابحFFرج{ علي بFFةبى تFFريش ( جيطةكFFةى3) لة تييFFدا، دووةمة جيطFFةى:لة بريتين كة ثضراون، لةيةكتر جياوازى

لكي }:يةكةم يعلم ال بعد .70 النحلشيئا{ علمFFون ال }لكي:دووةم ،37 االحFFزابحFFرج{ المFFؤمنين على يكسورةتةكة. لة يةكةمة كةجيطةى

.7الحشر منكم{ األغنياء بين دولة يكون ال }كي: يةم سي لة (عن) ثضFFFراندنى بة كFFFردووة فFFFةرمانى هFFFةروةها

:جياوازى بةبى جيطةدا لةدوو (مFن).43 النور{يشاء من عن ويصرفه }:يةكةمى من عن }فأعرض: دووةم .29ذكرنا{النجم عن تول

قورئان''دا جيط''ةى دوو ل''ةم تFFةنها يش(مFFFن عن) ( لةيFوم) ثضراندنى بة كردووة فةرمانى . ثاشانهاتوون

: ناكؤكى بةبى جيطةدا لةدوو( هFم).16يخفى{غافر ال بارزون هم }يوم: يةكةمار على هم }يوم: دووةم .13يفتنون{الذاريات الن

92. FذيFFن هFFذا ومFFال هF وال

Fؤال فFي حيFن ت  اإلمFام

 صFل ووهFFال

Page 188: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ثFFاش لة ( كةل) ثيFFتى كة دةكاتFFةوة ئاطادارمان ليرةدا جيط''ةى لةضوار دةنووسريت بةجياكراوةيى ( ديت،ما)

: قورئانداسول هذا مال }وقالوا: يةكةم .7الطعام{الفرقان يأكل الرFFاب هذا مال ويلتنا يا }ويقولون: دووةم يغFFادر{الكهف ال الكت

49.ذين }فمال: سييةم .36مهطعين{المعارج قبلك كفروا ال

لهFFFFFؤالء }فما: ض'''وارةم القFFFFوم FFFFادون ال يفقهFFFFون يك ( لةالحصFFري خليل )محمFFود مامؤسFFتا ،78حFFديثا{النسFFاء

:دةفةرمويت 284 ( الثةرةالقرآن تالوة )أحكام )ما( يFFان ثيتى لةسةر هةية بؤى خوينةر حالةتةشدا لةو

و تاقيكردنFFةوة يFFان هةناسة كورتى بةهؤى )ل( راوةستيت لة يFFان المةكFFةوة لة نية دروست بFFةالم هاوشFFيوة، شFFتى

)مFFا( لة ثيويسFFتة بةلكو ثيبكات، ( دةستبالذي) ( وبهؤالء)بكات. ثى دةست

 فFي حيFن ت) ثيFFتى )ت( بة ثيFFتىواتة: (صFل اإلمFام ه'''''اتووة: ئايةت'''''ةدا ل'''''ةم وةكو )حين( بطةيةنة

(ىاإلمFFFFFام) موصFFFFFحةفى : لةوةكو( والت...منFFFFFاص).() هاتووة عوسماندا

( بةهةلFFة دةخوينريتFFةوة خFFاوةنى ئFFةوواتة:( ووهFFFFالFFك طةيانFدنى وتةية، جياوازى هةية لةسFةر ثضFراندن و ثي )ت( لFFة )حين( بؤضFFوونى راسFFت و ثةسFFةنديش ئةوةيFFة

)الت( وشFFةيةكة و )حين(وات''ة:لةيFFةكتر جيابكريتFFةوة، ناثةسةندة،بةالموشةيةكى ترة، بؤضوونيكى تريش هةية

FFFك طةيانFFFدنى )ت( لةطFFFةل )حين( لFFFةو بريتيFFFة لFFFة ثي ( وةكFFو دوو وشFFة، ئFFةمتحينحالةتةشFFدا دةبيتFFة )وال( )

Page 189: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بؤضوونةشFFى كارثينFFةكراوة، بةبةلطFFةى ئFFةوةى ثيشFFةوا طةورةكانى خويندنةوةى قورئان لةسFFةر وشFFةى )والت( لةكاتى ثيويستيدا راوةستاون ئيتر ضFFى بFFة )ت( بيت يFFان بFFFة )ه( لFFFةجياتى )ت( هيض كةسFFFيك لFFFةو ثيشFFFةوايانة رانةوةسFFتاون لةسFFةر )وال( بFFةبى )ت( ئFFةم مةسFFةلةش شFFFFFتى زؤرى لةسFFFFFةرة، باسFFFFFكراوة لFFFFFة كFFFFFتيب و

.1سةرضاوةكانى تةجويدا93.

FمFFوهFووزن FمFوهFالFص وكFFل

FاFذFFFك FنFFFم FلFا FاFFهFو  FيFو FFا تFفFFFصFFFلF ال

(FFFFمFه) طةيانFFدنى ثيك بة كردووة فةرمانى ديرةدا لةم (كFالFوهFFFFم) ( وووزFنFوهFFFFFمF) وشFFFةى هFFFةردوو لةطFFFةل

FFFالوهم }وإذا لةئايFFFةتى FFFوهم أو ك رون{المطففين وزن FFF3يخس، راوةسFFتان نية دروسFFتيش زانايFFان، كFFؤدةنطى بة ئةمةش وةكو ئFFةوة ( ضFFونكةوزنFو) ( يFFانكFالFو) وشFFةى لةسFFةر

حيث) ( لةئايFFةتىثقفتمFFوهم) وشFFةى لةسFFةر راوةسFFتانة.(ثقفتموهم

(FاFذFFFFك FنFFFم FلFا FاFFFFهFو FاFFFFيFو  FFرةدا (تفFFFصFFFFلF ال روونى لي خFFFFؤى دواى وشFFFFةى ( لةال) نية دروست كة دةكاتFFFFةوة دروست هFFةروةها (،التقوى ،المؤمنون )وةكو: جيابكريتةوة

(هFFؤالء ،هFFأنتم: )وش''انة ج''ؤرة لةم )ه( جيابكريتةوة نية (يFFاآدم ،يأيها) وشFFانة جFFؤرة ( لFFةمي) نية دروست هةروةها

جيابكريتةوة. جيط''ةى ض'وار لة ت''ةنها)لو( )ان( لةطةلسوود:هاتووة: قورئاندا

البشر/ فضالء اتحاف ،81النشر/ تقريب ،2ج النشر :بروانة 1.2/83 البهية الدرر لة بةوةرطرتن .106

Page 190: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

و }أن: يةكةم .100{األعراف بذنوبهم أصبناهم نشاء لو }أن: دووةم اس لهدى الله يشاء ل .31الرعدجميعا{ النو }أن: سييةم .14سبأالغيب{ يعلمون كانوا ل

و: ض''وارةم تقاموا }وأل FFة على اسFFقيناهم الطريق FFماء ألس و دووةم و يةكFFةم جيطاكFFانى هةرسFFى لة ،16غFFدقا{الجن

ضوارةميش''دا لةجيطةى ،لةيFFةكترو ثضراون سييةمدا.1هةية لةسةر جياوازى

و ثيكFFةوةن هةميشة هةية تر وشFFةى هةنFFدىس''وود::لة بريتين كة جياناكرينةوة،

بيت )مFFFFا( لةهةركوييةكFFFFدا )من( لةطFFFFةل.1لةقورئاندا.

وةك''و: ثرسFFياركردندا )مFFا(ى )من( لةطFFةل.2.5الطارق خلق{ مم اإلنسان }فلينظر

ين إل).3 FFFFFFFةتىياسFFFFFFFالم} ( لةئاي FFFFFFFإل على س ين FFFافاتياسFFFةجيا ،123{الصFFريت بFFةالم دةنووسFFب

(.ال) لةسةر نية دروست راوةستان قورئان''دا جيط''ةى دوو لة )نعمFFFا( تFFFةنها.4

.هاتووة }إن- .271هي{البقرة فنعما الصدقات تبدوا.58به{النساء يعظكم نعما الله }إن-لةئايةتى مهما.5 آية{األعراف من به تأتنا مهما }وقالوا

132.بيت. ( هةرضؤنيكإذ) ( لةطةليوم).6

لة بةوةرطرتن ،270/العميد كتاب شرح المجيد فتح :بروانة 1.102/البدرية اللمعة

Page 191: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بيت. ( هةرضؤنيكإذ) ( لةطةلحين).7(.لئن) ( لةإن) ( لةطةلل) ثيتى.8(.لئال) وشةى ( لةال) ( لةطةلألن).9 ي''ةك جيط''ةى دوو لة( كFFFأن) ( لةطFFFةلوي).10

ه}( القصص) سFFFFFFورةتى لة ئايةت''''''دا يفلح ال ويكأن.82{الكافرون

FFFؤ).11 FFFؤ قFFFال} ( لةئايFFFةتىميبن ،94تأخFFFذ{طه ال ميبن إن أم ابن قFFFال} ئايFFةتى لة هFFFاتووة بFFةجياكراوةيش

)إبن( لةسFFةر دةكريت هةربؤية ،150القوم{األعFFراف نية دروست ( و،األعFFراف) سFFورةتى لة راوةسFFتيتطه. لةسورةتى ثيتة ئةو لةسةر راوةستيت

واتة هFFاتووة، طةيةنراوى ثيك بة )لوال( هةميشة .12 هةروةها )لو(، وشةى لةسةر نية دروست راوةستان

)لوما(. وشةى لةسةر )ما( لةئايةتى وشةى لةسةر راوةستانسوود: ما }أيا

FFFدعوا FFFه ت ماء فل FFFراء األسFFFنى{اإلس FFFةروةها ،110الحسFFه دةسFFتثيكردن )ايFFا( بFFةالم لةسFFةر دروسFFتة راوةسFFتان

.1نةبيت )ايا( ةوة لةسةر تةنها نية دروست

: بروانة بابةتة لةم شارةزابوون زياتر بؤ 1.284/ الكريم القرآن تالوة أحكام-.23/ األمنية بلوغ مختصر-

Page 192: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

خFرف ورحمFت.94  الFزFا زبFره بالFت

 العFراف  هFود روم كFافFF رهFقFالب

FFرى ( لFFةميالجFFزر )إبن ئاطادارمFFان هؤنراوةكةيFFدا دي) عوسFماندا موصFحةفي ( لةرحمFت) وشةى كة دةكاتةوة

) تى بة قورئان''دا جيطةى حةوت لةFFراوة (ىت) ثيFFك :نووسراوةك{الزخرف ترحم يقسمون }أهم: يةكةم .32ربك }ورحمت: دووةم .32يجمعون{الزخرف مما خير رب.56المحسنين{األعراف من قريب الله رحمت }إن: سييةم

ه{الروم رحمت آثار إلى }فانظر: ضوارةم .50الل.73البيت{هود أهل عليكم وبركاته الله }رحمت: ثينجةم

بابةتى تائةكان

Page 193: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ك ترحم }ذكر: شةشةم ا{مريم عبده رب .2زكري.218الله{البقرة رحمت يرجون }أولFئك: حةوتةم ثيشFFةوا لة مةبةست نووسFFى،واتة: (زبFره )سوود:

بة رابFFردوودا بةشى لة بوو ئةويش هةر ،() عوسمانةكرا. بؤ ( ئاماذةىاإلمام المصحف في)

.1الزبور( في كتبنا )ولقد نووسراوواتة:( الزبور) 95.

إبFره نFحFل ثFالث نعمتFFهFاFمFF

FاFFFعFم FتFاFرFFFيFأخ FدFوFFFقFع FنFاFF FثFFFلFا FمFFFFه

96. كFالF فFاطFFر ثFم لقFمFان

طFور بFهFا لعFنFFت عFمFران

FFور والFن تFFائى ( بةنعمت) وشFFةى كة لةوةى دةكات ئاطادارمان

:قورئاندا جيطةى يانزة لة نووسراوة، كراوة ئايFFFةتى لة يةكFFFةميان FFFFروا FFFه نعمت }واذك وما عليكم الل

)النحل( كة سورةتى لة جيطةشيان سى ،231أنزل{البقرةلة: بريتين كة ثيكردووة، ( ئاماذةىنFحFلF ثFالث) بة دانةر

يكفرون{النحل هم الله وبنعمت يؤمنون }أفبالباطل: يةكةم72.

.83ينكرونها{ ثم الله نعمت }يعرفون: دووةم: سييةم كروا FFه نعمت }واشFF اه كنتم إن الل FFدون{النحل إي تعب

114.

لة بFFةوةرطرتن ،الوسيط والمعجم المحيط لقاموسا :بروانة ا1. البدرية اللمعة

Page 194: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بة دانةر كة )ئيبراهيم(داية، سورةتى لة جيكةشيان دوو(FمFFرهFا إبFFFئاماذةىمع ) كردووة: بؤ

FFر }ألم: يةكةم ذين إلى ت ال FFدلوا FFه تنعم ب كفFFرا{إبFFراهيم الل28.

}ون: دووةم وا الله نعمت تعد .34تحصوها{إبراهيم ال سFFورةتى هFFةردوو كؤتايFFةكانىواتة: (أخFيFFFرFاFتF معFFFا)

سFFةرةتاكانى، بؤ جياكردنFFةوة )إبFFراهيم( وةكو )النحFFل( وها }يا( دايFة: المائFدة) سFورةتى لة جيطةشيان يةك ذين أي ال آمنوا .11عليكم{ الله نعمت اذكروا(FودFFFFFقFع FانFFFF FثFFFلFلة جيط'''ةى دوو مةبةس'''تى( ا

مةبةسFFتى كة بزانFFرى بؤئFFةوةى ،)المائ''دة( س''ورةتىنية. سورةتة ئةو جيطةى يةكةم

(FمFFFFFكةه ) لة بريتية تيدايةو، كردارةكةى (FمFFFFFه،) رىFF دي:طرتووة لةخؤ ترى جيطةى ضوار باسى دووةميش

FFFر }ألم: هةش''تةم FFFك أن ت بنعمت البحFFFر في تجFFFري الفله{لقمان .31الل

ها }يا : نؤيةم اس أي ه نعمت اذكروا الن .3{فاطر عليكم اللر : دةي'''''ةم ك بنعمت أنت فما }فFFFFFFFذك FFFFFFFاهن رب وال بك

.29مجنون{الطور: يازدةهةم FFروا FFه نعمت }واذك عليكم الل أعFFداء{آل كنتم إذ

.103عمرانFFور بFهFا لعFنFت عFمFران) (لعنت) وشةىواتة:( والFن

ك''''راوة ت''''ائى بة قورئ''''ان لة جيط''''ةدا دوو لة:نووسراوة

Page 195: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

فنجعل نبتهFFFل }ثم: يةك''ةم عن FFFه تل FFFاذبين{آل على الل الك.61عمران

ه عليه إن كان مندوو : }والخامسة أن لعنت الل.7الكاذبين{النور

97. الق عمFران يوسFف امFرأت

صFصFمFFFيFرFحFت FتFFيFصFعFم FدFFFقFب FعFFFمFس FصFFFخFي

( بةامFFFرأت) وشFFةى كة دةكاتFFةوة ئاطادارمFFان ليرةدا:قورئاندا جيطةى حةوت لة نووسةراوة كراوة تائى

وة }وقFFFFال: يةك'''ةم FFFFة في نسFFFF المدين العزيFFFFز تامFFFFرأ.30تراود{يوسف }قالت: دووةم حص اآلن العزيFFز تامرأ FFق{يوسف حصFFالح

51.: سييةم قالت }إذ .35عمران عمران{آل تامرأ

.9فرعون{القصص امرأت }وقالت: ضوارةم :ثينجةم .10نوح{التحريم ت}امرأ

: شةشةم .10{ التحريم لوط ت}وامرأ: حةوتةم .11فرعون{التحريم ت}امرأ

(أمFFرأت) وشFFةيةكى : هFFةمووخ''ؤش قس''ةيةكى بة قورئانFFدا لة باسFFكرابيت ميردةكةيFFدا لةطFFةل ئةطFFةر.1نووسراوة كراوة )ت(ى

(FتFFFFFصيFمع FدFFFFFبق FعFFFFمFس FصFFFFFيخ ):ةىوات'''ةFFFوش (FتFFFصيFمعF)راوة كراوة )ت(ى بةFFجيط''ةى دوو لة نووس

(:المجادلة) سورةتى.301/ الكريم القرآن تالوة أحكام :بروانة 1

Page 196: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

: يةكةم .8ومعصيت{المجادلة والعدوان }باإلثميتدووةم FFFدوان ومعصFFFاإلثم والعFFF FFFاجوا ب : }فال تتن

سول{المجادلة .9الرس الدخFان شFجFرت.98

Fت فFاطFر Fن وحFFر واالنFفFال كFFال

غFافFFر ف تFFائى ( بةشFجFرت) وشةىواتة:( الدخFان شFجFرت)

تشجر }إن لةئايةتى نووسراوة، كراوة قوم طعام w الز األثيم.44-43{الدخان¡

FFFت) FFFت) وشFFةىوات''ة: (سFن كFFراوة تFFائى بة(سFن:قورئاندا جيطةى ثينج لة نووسراوة،ت إال ينظرون }فهل: يةكةم .43األولين{فاطر سنت تجد }فلن: دووةم ه لسن .43تبديال{فاطر اللت تجد }ولن: سييةم ه لسن .43تحويال{فاطر الل

}وإن: ضوارةم يعودوا مضت فقد .38األولين{األنفال تسنتي قد خلت{غافرثينجةم ه ال ت الل .85: }سن

99. ت Fت عيFن قFر وقF فFي جFنعFت

FتFرFFFطFف FتFF FيFFFقFب FFFنFبFإFوFت FتFFFمFFFلFكFو

100.FطFFسFأو FفFاFرFFFالعFا  FكFوFل FاFFFم FفFFFلFتFخFا

بال فيFه وفFردا جمعFاFاء عFFرف Fت

ت) )ت(ى ثيFFتى ( بةقFFFرت) وشFFةىوات''ة:( عيFن قFرت ئايةتى لة نووسراوة، كراوة .9ولك{القصص لي عين }قر

Page 197: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

Fت) ) وشFFةىواتة:( وقFعFت فFي جFن تFFائى ( بةتجFFFن وريحFFFFان }فFFFFروحلةئايFFFةتى: نووسFFFراوة، كFFFراوة توجن

.89نعيم{الواقعةFFتF فFطFFرFت) FيFFFبق FتFFFنFبFإFةموات''ة: (وFFى ئFFانة سFFبة وش تفطFFر} وةكو: هاتبيتن لةهةركوى نووسراون كراوة تائىه تي الل اس فطر ال ابنت }ومFFريم لةئايةتى و، 30عليها{الروم الن

واتة: (اFالعFFFFرFاFفF أوFسFFFFطF وFكFلFFFمFFFFتF) ،12عمران{التحريم لة نووسFFراوة، كFFراوة (ىت) ثيFFتى ( بةكFلFFFمFFFتF) وشFFةى

ك كلمت }وتمت( اFالعFFFFرFاFفF) سورةتى نى{ رب FFراف الحسFFاألع137.(FلFF FكFو FاFFFف مFFFFلFتFخFرف...اFFFFةموووات''ة:( عFFةو هFFئ

هFFةبووة ناكؤكيFFان خوينFFدن قورئFFان زانايFFانى كة جيطانةى ك''''راوة ت''''ائى بة جيطةي''''ةدا ل''''ةم دةربFFFFارةى،

دةنووسريت: جيط''ةى ثينج لة( كFلFFFمFFFFتF) : وشFFFةىب''ةكورتى

:نووسراوة كراوة (ىت) بة قورئانداك كلمت }وتمت: يةكةم رب .115وعدال{األنعام صدقاك كلمت }وتمت: دووةم نى رب FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFبني على الحس

.137إسرائيل{األعرافك كلمت حقت }كذلك: سييةم ذين على رب ال {يونس فسقوا

33.ذين }إن ض''''''''''''''وارةم: ك كلمت عليهم حقت ال رب ال

.96يؤمنون{يونسك كلمت حقت }وكذلك: ثينجةم ذين على رب كفFFروا{غFFافر ال

نووسينى شيوةى لة تيداية جياوازيان موسحةفةكانيش ،6 ثينج ئ'''ةم جيط'''ةى لةس'''ى( كFلFFFمFFFFFتF) وشFFFFةى

Page 198: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)يFFونس( ( واألعFFراف) سورةتى لة بريتين كة ،جيطةيةدا )ه( لةسFFFةريان )ت( و بة دروسFFFتة بؤية )غFFFافر( هFFFةر و

FFFدةكريت كاريFFFان زيFFFاتر ئFFFةوةى بFFFةالم راوةسFFFتيت، ثي.1)ت( بة لةسةريان راوةستانة

( ىت) بة قورئان'''دا لة وش'''انة ئ'''ةم هFFFةروةهانووسراون: كراوة

ه( جمالت).1 .33{المرسالت صفر جمالت }كأن2.( ن على }فهم(تبي ن .40فاطر منه{ تبي3.( في يجعلوه }أن (تغياب {يوسفالجب تغياب

15. ( كؤتFFايىت) ثيFFتى بة كة كFFؤكراوة نFFاوى.4

،متبرجFFات بينFFات، مبينات، آيات، اآليات،: )وةكو هاتبيت، العاديFFات، الFFذاريات، والعاديFFات، المنشFFآت، المؤتفكFFات،

(.النازعات المرسالت،.الطاغوت التابوت، طالوت، جالوت، ملكوت،.5 القصFFص، مFFريم، يوسFFف،) سFFورةكانى ( لةأبت).6

(.الصافات توعFFدون لما هيهFFات }هيهFFات ( لةئايFFةتىهيهFFات).7

.36{المؤمنون جيط''''''ةى لةس''''''ى( مرضFFFFFFFFات).8

،(114 النسFFFاء)،(265-207 البقFFFرة): س''ورةتةكانى.(1 التحريم)

( لةئايFFFFFFFFFةتىذات).9 لحوا FFFFFFFFFFذات }وأص .60بهجة{النمل ذات }حدائق ،1بينكم{األنفال

((طةرميانى م.دلير))قارئةكانةوة. )سماع( لة بؤ دةطةريتةوة 1

Page 199: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFFFFFFادوا ( لةئايFFFFFFFةتىوالت).10 حين والت }فن.3مناص{ص

ت }أفFFFرأيتم ( لةئايFFةتىالالت).11 والعFFFزى الال.19{النجم

دوو وش''ةوة لةس''ةرةتاى ه''ةمزة ب''ابزانينجؤرة:

كة بريتيFFةهةمزةى ثضراندن )همزة القطع(:- لFFةو هFFةمزةى جيطFFير دةبيت، لFFةحالى دةسFFثيكردن و

بةردةوا بووندا.ال مFن ثالFث كFان إن .101

بابةتى هةمزةى ثيك طةياندن الوصل(همزة )

Page 200: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

 فعFل مFن الوصFل بهمز وابدأ بيFضFم فFعFلضFم

: بريتية(الوصل همزة) طةياندن ثيك هةمزةى - و، دةبيت جيطFFير وشFFةدا سFFةرةتاى لة كة هFFةمزةى لFFةو

ناونانيشى هؤكFFFFارى ،1نFFFFامينيت بوونFFFFدا لةبFFFFةردةوام ئFFFةوةى سFFFةرةراى ئةوةية طةيانFFFدن ثيك بةهFFFةمزةى

خؤى ثاشى و ثيش بةالم الدةبريت، طةياندندا ثيك لةكاتىFFنيش دةطةيFFةنيت، بةيFFةكتر كة ئةوةية هؤكارةكFFةى دةلي )ساكن( دةربريت، زةننةدار دةتوانيت بةهؤيةوة قسةكةر ثةيFFذةىوات''ة:اللسFFان( )سلم بة أحمد(يش بن )الخليل بة دةسFFتثيكردن هةميشة ضFFونكة دةبFFرد، نFFاوى زمFFان نيFFاز بؤية زةننةدار، بة راوةستانيش و دةبيت بزواو ثيتيكى

دةربFFرين، زةننFFةدار بتوانين بؤئةوةى بةئامرازيك بوو زؤرطةياندنة. ثيك هةمزةى ئامرازةش ئةو

بؤر بة لةوانةية كردارةكاندا لة دةستثيكردن بزوينى بؤر بة ئةطةر ( بيت،كسرة) بة لةوانةشة و، ( بيتضمة)

بؤنمونة: ،هةبيت بؤرى ثيتى سييةم ئةوةية مةرجى بيت، وةكو:( وابتلى اجتثت، استحفظوا،رابوردوودا(: ) )لة

.هاتووة ئايةتانةدا لةمون- اني ب FFFFار }والر بما واألحب تحفظوا FFFFاب من اسFFFF كت

.44الله{المائدةFFة كلمFFة }ومثFFل- جرة خبيث FFة كشFF ت خبيث فFFوق من اجتث

.26قرار{إبراهيم من لها ما األرضFFFFFFون ابتلي }هنالFFFFFFك- FFFFFFوا المؤمن وزلزل FFFFFFزاال زل

.11شديدا{األحزاب إبن الفية لةسFFةر عقيل إبن شFFرح و األشموني شرح :بروانة 1.مالك

Page 201: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)فةرمان(يش: نمونةىبيل إلى }ادع- FFFFFFFك س والموعظFFFFFFة بالحكمFFFFFFة رب

.125الحسنة{النحل FFFFFFFاب وأقم FFFFFFFك من الكت }اتFFFFFFFل مFFFFFFFا أوحي إلي

الة{العنكبFFوت FFةش )الزم( بيت،45الصFFتة بؤرةكFFثيويس ، )ابنوا( لة ئايةتى }فقFFالواوةكو:نةك توشهاتوو )عارض(

FFوا عليهم بنيانFFا{الكهف 21ابن وا( لةئايFFةتى }وال FFوامض( ، FFFؤمرون {الحجر وا حيث ت FFFد وامضFFF65يلتفت منكم أح،

روون كردنFFةوةى ئFFةم جFFؤرة وشFFانةش كFFة )عFFارض(ن بFFFؤ نموونFFFة: وشFFFةى )اقضFFFوا( بنضFFFينةكةىئةوةيFFFة،

)أقضيوا(ة بؤية بؤرى )ي(ةكة طؤيزرايةوة بؤ )ض(ةكة و،FFك طةيشFFتن، بؤيFFة هةردوو ثيتى زةننFFةدارى )ي( و )و( ثي )ي(ةكFFFة بFFFةهؤى يFFFةكطرتنى دوو )سFFFاكن( البFFFرا و، وشFFةكةش بFFوو بFFة )اقضFFوا(، بةهFFةمان شFFيوةش لFFة

1.وشةكانى تر

102F. FهFرFسFكFاFل وFاFFFح FرFFسFكFلFا FFFFتFفFلFاFو

Fح FيFFFفFو غيFر السمFاء م  الFال ك

وفFFي سرهFا ثيك هFFةمزةىواتة: (وFاFلFفFتFFFحF اFلFكFسFFFFرF حFFFFاFلF وFاFكFسرFه)

لةسFFFةرةتاى ئةطFFFةر هFFFةبيت، (ىكسFFFرة) با طةياندنةكة ( يFFانكسFFرة) كFFردارةش دوو ئFFةو سFFييةمى كردارةكةبوو

(. انتهوا ،اغفر )وةكو: بوو، (دارفتحة)FFFنىب''ةكورتى (كسFFFرة) ذير بة دةسFFFتثيكردن : بزوي

سFFةر كردارةكFFةيان سFFييةمى ثيFFتى ئةوةية مةرجةكFFةى }وإذا وةك'''و: هFFFةبيت (ىفتحة) FFFوا أهلهم إلى انقلب FFFوا انقلب

فيعلةكة عةينى كةواتة كةواتة (ةيفعل) وةزنى لةسةر بنةرةتدا لة 1((طةرميانى م.دلير))(ية. كسرة)

Page 202: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

وةك''و: هFFةبيت (ىكسFFرة) ذير يFFان ،31فكهين{المطففيننا ا اكشف }رب ا العذاب عن .12مؤمنون{الدخان إن(FيFFفFاوFاءFالسم) :ةى ئةو واتةFةمزةى بة كة ناوانFFثيك ه

ثيدةكات. دةست طةياندن )ال( لة جطة هةمزةكFFة، بؤ دانان ذيرواتة: (كسرهFا)

جيايكردووةتةوة. كةم غيFFر) ناسFFاندن )ال(ى هةمزةى لة جطةواتة:( الFال

هةية (ىفتحة) سFFةر حالةتFFةدا لFFةو ضFFونكة )التعريFFف(،(.النهار )وةكو:

103F. FنFبFإ FعFFFم FةFFFنFبFإ FئFرFFFمFا FFFيFFFنFثFاFو

Fن وامFFرأة  مFFFع واسFFم

اثنFتFيFن هFFةمزةى بة كة دةكات بؤ ناومان هةندى باسى ديرةدا لةم ذير بة ثيكردندا دةست لةكاتى دةنووسريت، طةياندن ثيك

: لة بريتين ناوانةش ئةو ثيدةكات، دةست( كسرة) } إن وةكو:( إبن).1 .45أهلي{هود من نيابعمران{التحريم ابنت }ومريم وةكو:(إبنة).2

12.FFك امFFرؤ }إن وةك''و: (امFFرئ).3 FFه ليس هل ل

.176ولد{النساءFFFFاني وةك'''و: (اثFFFنين).4 اثنين }ث في هما إذ

.40الغار{التوبة

Page 203: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

خFFافت{النسFFاء امرأة }وإن وةكو: (امرأة).5128.ح وةك'''و:( اسم).6 ب FFFم }س FFFك اس األعلى رب

.1{األعلى فلهما اثنتين كانتا }فFFإن وةك''و:( اثنFFتين) .7لثان ،176ترك{النساء مما الث

ثيك هFFFFةمزةى كة بFFFFزانيت : باكردن'''ةوة روون كFFFرداريكى ( لةهFFFةمووالوصل همFFFزة) طةيانFFFدن واتة: ثيت ضوار لة زياتر لة كةبريتية هةية رابردوودا

(اسFFFتخرج – انطلق )وةكو:بيت( شةشى يان )ثينجى وةك''و: كردارانFFةش ئFFةو ضFFاووطى لة هFFةروةها

(.استخراج – انطالق)

الى ناوانFFةى لةو (ن،مكسور) هةية ذيريشيان هةروةهاخوارةوة:

– اثنFFتين – اثFFنين – اثنFFان – امFFرأة – امFFرئ – امرؤ – إبنة – إبن)(.اسم

دةكFFريت ثى ( دةستكسFFرة) ذير بة شFFيوة هFFةمان بةFFرى كردارةكة ثيFFFتى سFFييةم ئةطFFةر بFFةثيى هFFةبيت، ذي

ل''ةو هFFFاتبيت، تFFFوش (ىضFFFمة) بFFFؤر دواتر بنضFFFينةكةى:هاتووة كردار ثينج قورئاندا لة جؤرةش

.6{ص آلهتكم على واصبروا امشوا }أن( لةئايةتىامشوا).1.4هذا{األحقاف قبل من بكتاب }ائتوني ( لةئايةتىايتوا).2FFFوا }قFFFالوا ( لةئايFFةتىإبنFFFوا).3 FFFه ابن ل في فFFFألقوه بنيانFFFا

.97الجحيم{الصافات

Page 204: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

( لةئايةتىاقضوا).4 م}ث إلي اقضوا .71 يونس{تنظرون وال ( لةئايةتىامضوا).5 .65الحجرتؤمرون{ حيث }وامضوا

امشFFيوا(،: )لة بريتين كردارانة ئFFةو بنضينةى ضونكة.()امضيوا )اقضيوا(، )إبنيوا(، )ايتيوا(،

( بؤبئس) وشFFةى لةسFFةر راوةسFFتايت ئةطFFةرسوود: و، تر هؤكFFاريكى هFFةر يFFان تاقيكردنFFةوة، يFFان ثيويسFFتى

سFFFFFFورةتى لة ثيبكFFFFFFةيت ( دةستاإلسم) بة ويسFFFFFFتتم }بئس )الحجFFFFرات( لةئايFFFFةتى FFFFFوق االس FFFFFد الفسFFFFFبع

لة ش''يوازت دوو حالتFFFةدا لFFFةو ،11اإليمFFFان{الحجFFFرات:خويندنةوةى بؤ بةردةمداية

بةسFFةر طةيانFFدن ثيك هFFةمزةى بة ثيكFFردن دةست.1.(لسمأ) واتة: ( و،فتحة)

FFردار، الميكى بة ثيكFFردن دةست هةمزةكةو، البردنى.2 ذي ( بةبئس) طةيانFFدنى ثيك لةحالFFةتى بةالم(لسم) واتة:

ئFFةويش دةخوينريتFFةوة شFFيواز بةيFFةك ( تFFةنهااالسم)FFFرة دانFFFانى و طةيانFFFدن ثيك هFFFةمزةى البFFFردنى بؤ ذي.1دووةم حالةتى وةكو واتة المةكة،

.423 الكريم القرآن تالوة أحكام :بروانة 1

Page 205: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

104. الحFر بFكFFFل الFوقFف وحFاذر

كFه فFبFعF رمFFت إذا إال

حFركFFه ض105.

وأشFFFF بFنFصFب أو بFفFتFح إالم

 فFي بالضFم إشFارةوضFFم رفFFع

لةوةى. ووريابةواتة:( وحFاذر) جولةكة هFFةموو بةواتة:( الحFركFFFه بFكFFFل الFوقFFFف)

بؤ– هةنFFدى وةكو راوةسFFتيت، وشةوة كؤتايى ثيتى لةسةرت( لةئايFFةتى: تب) وشFFةى نمونFFة- لة FFدا }تب وتب لهب أبي ي

وشة كؤتFFايى ثيFFتى لة ضFFونكة دةدةن، ئةنجامى ،1{المسد.)سكون( راوةستيت زةننة بة ثيويستة

( رةوم بة حالتيكFFFدا لة مةطFFFةروات''ة:( رمFFت إذا إال جولFFةى لة هةندى دراوة ريطةت حالةتةدا لةو راوةستيت،

لةسFFFFةرى كة ئFFFFةوةش سFFFFةرةراى دةربFFFFريت ثيتةكةراوةستاوى.

بابةتى رةوم و ئيشمام

Page 206: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

( ئFFةو حالتيكدا لة مةطةرواتة:( بFنFصFب أو بFفFتFح إال يFFFان هFFFةبيت، (ىفتحة) يتابراوةست لةسFFFةرى ثيتFFFةى

لةسFFFFFFFFةرى رةوم بة نية درووست )منصFFFFFFFFوب( بيت،راوةستيت.

واتة:( وضFFFFمF رفFFFFFع فFFFي بالضFFFم إشFFFارFة وأشFFم) بFFؤر يتاراوةست لةسFFةرى ثيتFFةى ئFFةو ئةطFFةر هةية بFFؤت

)إشFFFمام( بة )مرفFFFوع( بيت، يFFFان هFFFةبيت (ىضFFFمة)راوةستيت.

وم) ثيتةكFFة، جولFFةى لة هةنFFدى دةربريFFنىواتة:(: الردةربريندا. لةكاتى دةنط داطرتنى

وةكو بFFؤن،وات''ة: هFFاتووة، )شFFم(ةوة (: لةاإلشFFمام)دابيت. ثيتةكة بة (تحركة) سةروبؤر بؤنى ئةوةى

وم) دةربرينى : فيربوونىئاطادارى (اإلشFFمام) ( والر كتيبFFةوة لة نFFاكريت دةبيت، شFFارةزا مامؤسFFتاى لFFةالى

وةربطيردريت.ثيتةكان: كؤتايى لةسةر راوةستان جؤرةكانى

(،المحض السFFFFكون) ثFFFFةتى زةننFFFFةى.1 مةبةست ضFFونكة راوةسFFتانةية شيوة ئةم بنضينةش

بؤ تFFرة كاريطFFةر سةروبؤريش البردنى و، دانة ثشووثشووة. ئةو هينانى بةدةست

كردنةوة كةمواتة:رةوم: بة راوةستان.2 بFFةو بةشيوةيةك ثيتةكة، بزوانى بة دةنط داطرتنى و

لة هةنFFديكيش نFFةمينى، و بروات زؤربةى الوازكردنة لة هةنFFديك دةربريFFنى لة بريتية رةوم دةلين زانايFFان بFFFةثيى جولةكة سFFFييةكىوات''ة: ثيتةكFFFة، جولFFFةى

ثيFFتى لة حالةتFةش ئFةم زانايان، لة هةندى بؤضوونى

Page 207: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

درووست دا ( داركسFFFرة) ذير و، ( دارضFFFمة) بFFFؤر(.فتحة) لةحالةتى نةك دةبيت لة بريتية )إشFFFFFمام( كة بة راوةسFFFFFتان.3

لFFةثاش دةنط دةربريFFنى بFFةبى ليو بة كFFردن ئامFFاذة بFFةكورتى دارى، زةننة بة كؤتFFايى ثيFFتى كFFردنى تةواو

نابيسFFتريت، بFFةطوى و، دةبيFFنريت )إشFFمام( بةضFFاو ناكFFFFFFFات، ئيشFFFFFFFمام بة هةست نابينا كةسى بؤية

هةسFFتى بيستنةوة ريطةى لة كة رةوم بةثيضةوانةىثيدةكريت.

سوودى راوةستان بة رةوم و ئيشمام

Page 208: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

/2 ج )النشر كتيبى ( لةالجزري )إبن طةورة زاناى: فةرموويوتى( 125

و رةوم بة راوةسFFتاندا لة كFFردن ئامFFاذة )سFFوودى بFFةردةوام كFFاتى لة كة سFFةروبؤرة دةرخسFFتنى ئيشمام سFFةروبؤرة ئةو ضؤنيتى بؤئةوةى دةبيت، جيطير بووندا

بيت(. ئاشكرا راوةستيت سةرى لة كةسFFيك بيت لةحالةتيكFFدا باشة شFFتيكى ئةمFFةش

ئFFةوةى بةثيضFFFةوانةى بطFFFريت، خوينةرةكة لة طFFFوى ئFFةو بة ثيويستى حالتةدا لةو بيت بةتةنها خوينةر ئةطةر

بة بيت شFFارةزا طFFويطر ئةطFFةر جا نيFFة، دةرخسFFتنة ئةطFFFةر دةزانيت، خوينةرةكة خويندنFFFةوةى دروسFFFتى

ئاطةداركردنةوةيFFةك دةبيتة بFFؤى نFFةبيت شFFارةزايش بFFزانيت، ثيتة ئFFةو لةسFFةر راوةسFFتان حFFوكمى بؤئةوةى

بؤ بيت زانست قوتFFFFFFابى خوينةرةكFFFFFFةش ئةطFFFFFFةر تFFاكو راسFFتة خويندنةوةكةى دةردةكةويت مامؤستاكةى

بكاتةوة. ضاك بؤى و هةلةية يان بكات، ثةسةندى و زانست سFFFFFFةرةتاييةكانى قوتابية زؤرجFFFFFFاريش

كة ئةوانFFةى بةتايبFFةتى تيكدةضFFيت، لييFFان تر كةسFFانى نةبوونة خوينFFدن قورئان فيرى مامؤستادا دةستى لةبةر وشFFةكاندا، كؤتFFايى سةروبؤرى لة بكةن جياوازى ضؤن

الFFيى انFFزلت لما اني) ( يFFانعليم علم ذى كل وفوق )وةكو: بة راهFFاتوون هةميشة ئFFةوان ضFFونكة (،فقFFير خFFير من

نFFازانن بؤية راوةسFFتن، وشFFةكاندا كؤتFFايى )سFFكون( لة بوونFFدا بFFةردةوام ( لFFةكاتىفقFFير( و)عليم) وشةى ضؤن

لة زؤر بؤية (؟كسFFرة) بة ( يFFانضFFمة) بة ئايا بخويننةوة

Page 209: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

FFدةكردين فةرمانيان مامؤستايانمان بة بكFFةين ئامFFاذة ثيFFFFFدةكردين فFFFFFةرمانيان هةنديكيشFFFFFيان ليومFFFFFان، ثي

بين، بFFFةردةوام و وشFFFانة ئFFFةو لةسFFFةر رانةوةسFFFتينجوانة. كاريكى ئةوةش: دةليم

ئFFةم وتFFةى ثيشFFةوا )إبن الجFFزري( مةبةسFFتى ئFFةو كةسةية كة قورئان لةبةر بخوينيتةوة – كة قوتابيFFانى ئFFةو سةردةمة بةطشتى لةبةر خويندوويانةتةوة – ضFFونكة لFFة

ئاماذةيان ثيكراوة.سةروبؤرانةموسحةفدا ئةو 106F.

FدFFFقFو FىFFFضFFFقFت FيFFFFمFFظFن FFFقFمFلFاFهFFFمFد

Fي الFقF لFقFارئ مFنتFقFدمFه رآن

(FدFFقFو FىFFFضFFFتقF) :بوو. تةواو و هات ثى كؤتايىواتة(FيFFFمFFنظF) :ةمواتةFةم كة هؤنراوةكFتةدا لFريكم زانس

خستبوو.(FهFFFمFدFFFمقFلFا ):دياريةك. وةكو واتة

107F. FدFFFمFFFحFFFلFاFوF( F)FهFلFا لFFFهFFا لFFFFFتFFFFFخ

و بFعFFد الFصFالة ثFFمFFالم الFس

108. FبFي عFلFى و المصطFفFى الن

آلFهم وتFابFعFي وصFحFبFه

FنFوالFFه و تةجويد زانستى لة ثيشةكية ئةم بؤ هؤنينةوةمواتة:

لة ديارييةكة ئةوةش هات، ثى كؤتايى قورئان خويندنةوةىقورئان. خوينةرى بؤ منةوة

Page 210: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

سFFتايش و سFFوثاس بة دةهينم كFFارة بةم كؤتايىواتة: طيانى سةر بؤ ناردن سالو و دروود طةورةو، خواى كردنى يFFارو بؤسFFةر ( هFFةروةها) هةلبFFذاردة ثيغةمبFFةرى ثFFاكى

طشتى. بة ريبازةكةى شوينكةوتووانى و ياوةرانىFFرى هؤنراوةكةيFFة، كةتييFFدا سFFوثاس و ئةمFFة دوا دي ستايشFFى خFFواى طFFةورة دةكFFات لةسFFةر ئةنجامFFدانى كارةكةى، هةروةها دروود و سالو دةنيريتFFة سFFةر طيFFانى

نوقسFFانى لة جؤريك ديرةكة بFFةالم(ثFFاكى موحةممFFةد ) كة كةسFFةى ئFFةو بؤ نFFةكردووة ئامFFاذةى ضFFونكة تيدايFFة، كة ئاشكراشة ضى ئةطFFةر نFFاردووة بؤ سFFالوى و دروود

ئFFةوة كةهةوليFFدا كةسFFيش يةكFFةمين بؤية ،() ثيغةمبةرةFFرى بة بكFFات ضارةسFFةر األزهFFري( )عبدالFFدائم108 دي

ك( كؤضى 870) سالى لة كة الجزري( بوو )إبن قوتابى. 1كردووة دوايى

109F. FاFFFهFتFاFيFأب FفFاFFFFFق FىFاFزFو FيFFFف FFFFعFFFلFا

FدFدجويFد يحسFنF مFن  الت

شFد يظFفFر بالرFFFر، حFFFةوت و سFFFةد لة بريتية هؤنراوةكFFFةموات''ة: دي

تةجويد زانسFFFتى لة شFFFارةزابيت جFFFوانى بة هةركةسFFFيكدؤزيوةتةوة. زانستى ريطةى و، كراوة رينوينىحةوتة. ذمارة ( بةرانبةرزFاFىF) ثيتىسةدة. ذمارة ( بةرانبةر قFFFFFاFفF) ثيتى

.153/ الجزرية على الوجيز بروانة: الشرح 1 (1ثاشكؤى ذمارة )

Page 211: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لةكاتى طرنط تيبينيةكى ضةند )حفص ريوايةتى بة قورئاندا خويندنةوةى

عاصم( عنوعFFربي{فصFFلت }أأعجمي ئايةتى لة(أأعجمي) وشةى .1

بةهFFةمزةى نةوات''ة: دةخوينريتFFةوة، تةسFFهيل بة ،44 شFيوةش بFةم ثيويستة تةنها تةواو، ئةليفى بة نة و تةواو

.بخوينريتةوة ئايةتى ( لةمجراها) وشةى .2 ومرساها{هود گ الله }بسم

كردنةوةى بةنزيكواتة: ( دةخوينريتةوة،إمالة) بة ،41(.ي) و بةرة ( و،ئةليفةكةكسرة) بةرةو (كةفتحة)

عف).3 FFةتىضFFه ( لةئاي عف من خلقكم الذي }الل FFل ثم ضFFجع قوة بعد من جعل ثم قوة ضعف بعد من ،54وشيبة{الروم ضعفا ثيFFتى دةكFFرى ئايةتةكFFةدا جيطFFةى هةرسFFى لة وشة ئةو

(فتحة) بFFةالم ( بخوينريتةوة،ضمة) بة ( وفتحة) ( بةض)لةثيشترة.

ۇئ } لةئايةتى(ۇئ).4 ۇئ� ثFFةتى سينى بة ،245{البقFFرةوئ�دةخوينريتةوة.

5.( الخلFFFFFFFFق في }وزادكم لةئايFFFFFFFةتى (طةFFFFFFFFFسصـFFب .دةخوينريتةوة تةواو بةسينى ،69طة{األعرافFFFسصـFFب

ڍ} ( لةئايةتىڍ).6 Fڇ Fڇ )س( بة )ص( و بة ،37{الطFFور )ص( بةناوبانطترة. بة دةربرينى بةالم دةخوينريتةوة،

ت ( لةئايةتىبمصيطر) .7 FFيطر{ عليهم }لس FFية بمصFFالغاش .دةخوينريتةوة تةواو )ص( ى بة ،22

Page 212: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

جيطFFير و، بFFوون بFFةردةوام لFFةكاتى ئFFةليف البردنى .8خوارةوة: الى وشانةى لةم راوةستاندا، لةكاتى كردنى

( بعFFد }وادكر وةكو: بيت، قورئاندا ( لةهةركوييةكىأنا أمة ئكم أنا .45فأرسلون{يوسف بتأويله أنبا) كن ا لةئايFFFةتى (ل كن ه هFFFو }ل ي الل رك وال رب FFFي أش FFFرب ب

FFاجر القلوب }وبلغت لةئايةتى( الظنونا) ،38أحدا{الكهف الحنون ه وتظن FFFا{األحFFFزاب بالل وال) ،10الظنون FFFس لةئايFFةتى( الر

FFFFون ه أطعنا ليتنا يا }يقول وال{األحFFFFزاب وأطعنا الل FFFFس ،66الربيال) FFFةتى( السFFFالوا لةئايFFFنا }وق ا رب ادتنا أطعنا إن FFFوكبراءنا س

ونا ل FFبيال{ فأض FFزاب السFF67األح، (واريراFFق )انFFلة ،15اإلنس FFFFواب :ئاي''''ةتى يةك''''ةمى جيط''''ةى FFFFانت }وأك ك

جيطFFيركردنى بة وشFFانة ئةم هةموو ،15قواريرا{اإلنسان لFFةكاتى البFFردنى و راوةسFFتاندا لFFةكاتى ئFFةليف ثيFFتى

(قFFFFوارير) بFFFةالم دةخوينريتFFFةوة، بوونFFFدا بFFFةردةوام من }قFFوارير( اإلنسFFان) سورةتى دووةمى لةجيطةى

راوةستاندا. و بوون لةبةردةوام الدةبريت ،{فضةال).9 FFةتىسالسFFا ( لةئاي FFدنا }إن FFافرين أعت ال للك FFسالس وأغالال

عيرا{ FFان وسFFةردةوام لة ،4اإلنسFFدا بFFةى بوونFFبة المةك لةراوةستانيشFFدا تFFةنوين، بFFةبى ( دةخوينريتFFةوةفتحة)

)سFFاكن( كFFردنى بة يFFان دةخوينريتFFةوة، ئFFةليف بة يFFانراستن. خويندنةكةشى شيوة هةردوو المةكة،

نFFون بة خFFوارةوة الى وشFFانةى ئFFةم خويندنFFةوةى.10راوةستاندا: لة ئةليف بة و، بووندا لةبةردةوام

لةئايFFةتى )وليكونFFا(، (،واذا) )لنسFFفعا(، )وليكونFFا(،ني الذي فFFFذلكن }قFFFالت ه ولقFFFد فيFFFه لمتن ه عن راودت FFFفس ن

م FFFم ولئن فاستعص جنن آمFFFره ما يفعFFFل ل FFFليس من وليكونFFFا

Page 213: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

اغرين{يوسف FF32الص، ( فعا FFةتىلنسFم لئن }كال ( لةئاي FFه ل ينت اصية{ لنسفعا .15العلق بالن

بووندا بةردةوام لةكاتى ،36النمل ( لةسورةتىءاتين).11 شFFيوة دوو راوةسFFتاندا لFFةكاتى ( دةخوينريتFFةوة،ي) بة

البردنى. ( وي) هةية: جيطيركردنى خويندنىم).12 FFFFFةتىاالسFFFFم }بئس ( لةئاي FFFFFوق االس FFFFFد الفسFFFFFبع

وشةوةوة لةو دةستثيكردن لةكاتى ،11اإليمان{الحجرات هةيFFFFFة: دةسFFFFFثيكردن خويندنFFFFFةوةى شFFFFFيواز دوو

يFFFان )كسFFFرة(دار، الميكى و (دارفتحة) بةهةمزةيFFFةكى بة دةشFFتثيكردنى و، طةيانFFدن ثيك هFFةمزةى بFFةالبردنى

زةننةدار. سينيكى و هةبيت (ىكسرة) الميك )شFFةش دريذ )مFFد(ى بة وشFFانة ئFFةم خويندنFFةوةى.13

لFFة: بريFFتين وشFFةكانيش (،تسFFهيل) بة جوولFFة( يFFان ( واألنعFFام) سFFورةتى جيطFFةى ( لةهFFةردووءالFFذكرين) (ءالله) ( و،يFFونس) سFFورةتى جيطFFةى ( لةهةردووآآلن)

بؤ )النمFFFل( دريذكردنةوةشى )يFFFونس( و سFFFورةتى لةترة. ثةسةند جوولة شةش

سFFةرةتاى ى}كهيعص{ ئايةتى لة )ع( لةهةريةك ثيتى.14 دروستة ،(الشورى) سةرةتاى ىعسق{ 6}حم ،و مةريةم

جوولة شFFةش)اشFFباع( يFFان جوولFFة، ( ضFFوارتوسط) بةضاكترة. كةئةوةش

ا).15 ( لةئايFFةتىتأمن FFك ما أبانا يا }قFFالوا ل ا ال ف على تأمن FFيوس ا FFه وإن حون{يوسف ل FFان بة ،11لناصFFمام( يFFروم( بة )إش(

دةخوينريتةوة.

Page 214: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

)السFFكت( دةنطى بى قورئان''دا جيطةى لةضوار.16 خوينFFةرةكانى لةهFFةموو )حفص( جيFFاواز لةالى ثيويستةقورئان.

.1{الكهف}عوجا ئةليفى لةسةر دةنطى بى-.52} مرقدنا{يس ئةليفى لةسةر دةنطى بى-.27راق{القيامة }من نونى لةسةر دةنطى بى-.14ران{المطففين }بل المى لةسةر دةنطى بى- لة }أرجFFFه{ وشFFFةى ( لةهFFFF) ثيFFFتى كFFFردنى سFFFاكن.17

(ألقFFFه) وشةى هةروةها (،الشعراء) ( واألعراف) سورةتى )ه( بة ثيFFتى خويندنFةوةى هFFةروةها النمFل، لةسFFورةتى

ه} ( لةوشFFةىصFFلة) ثيكطةيانFFدن بFFةبى ( و،ضمة) FFيرض قFFFه{ وشFFFةى بFFFةالم الزمFFFر، سFFFورةتى لة {لكم لة }ويت

)ساكن( كردنى )حفص( بة 52ئايةتى لة النور سورةتى )ه( خويندوويةتيFFةوة ثثيتى بؤ )كسرة( دانان )ق( و ثيتى.ثيكطةياندن بةبى

ئايFFةتى )و( لةهFFةردوو )ن( لFFةالى ثيFFتى دةرخسFFتنى.18£ }ن و الحكيم{ والقرآن 6 }يس طرون{القلم وما والقلم FFيس

1 . }يلهث ( لةئايFFةتىذ) ثيFFتى ( بةث) ثيFFتى تيهةلكيشانى.19

تيهةلكيشFFانى هةروةها ،176األعFFراف سورةتى لةذلك{ لة معنا{ اركب بني }يا 42)م( لةئايةتى ثيتى )ب( بة ثيتى

ئFFFةو بFFFةهؤى تFFFةواو بةشFFFيوةيةكى هFFFود، سFFFورةتىهةية. ثيتةكةدا هةردوو نيوان لة كة هاوضةشنيةى

م) وشFFFFةى .20 م }ألم ( لةئايFFFFةتىنخلقك ماء من نخلقك بة سFFFFةبارةت هةية جيFFFFاوازى ،20مهين{المرسFFFFالت

يFان )ك( بةتFةواوةتى )ق( و ثيFFتى هةردوو تيهةلكيشانى

Page 215: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئاماذةى جياوازية ئةم بؤ (يشالجزري )إبن ناتةواوى، بة (،وقع بنخلقكم والخلففةرموويFFFFFFةتى: ) و كFFFFFFردووة

تFFةواو كFFردنى تيهFFةلكيش راستن، شيوازةكةش هةردوو )ك( و ثيFFتى نFFاو )ق( بخريتة ثيFFتىواتة:كامل( )أدغام

ناقص( )أدغام ناتةواويش كردنى تيهةلكيش ديارنةمينى، الضFFوونى )ق( و لة بFFةرزى سFFيفةتى مانFFةوةىوات''ة:

( سFFيفةتىالجFFزري )إبن ( تييFFدا،بFFةالمقلقلة) سFFيفةتى.1هةلبذاردووة تةواوى تيهةلكيشى

خوينFFFةكان قورئFFFان (ىبدعة) داهينFFFان لة هةنFFFدى :2دةربارةى داوة ورياييان كةزانايان

وةسوةسة طومFFان، توشبوونى و لةخؤكردن زؤر.1FFدةوات''ة: ثيتةكانFFدا، مFFةخرةجى لة و كFFردن رةوى زي

قFFFورس و ثيتFFFةكان دةربريFFFنى لFFFةكاتى خؤطFFFؤرينبةرضاو. بةشيوةيةكى كردنةوةيان

لة زيFFاد ثيتFFةكان دريذكردنةوةى و ئاواز دةربرينى.2خؤيان. ئاستى

.266-263/ التجويد علم في المريد غاية :بروانة 1 أبو عبدالله بن بكر ،المعاصFFرة و القديمة القFFراء بFدع :بروانة 2 / األطفال تحفة شرح في المقال بسط كتيبى/ لة بةوةرطرتن ،زيد79-81.

(2ثاشكؤى ذمارة )

Page 216: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بؤ ئFFاواز ضFFؤن وةكو سFFورةتةكان، بؤدانانى ئاواز.3دادةنريت. طؤرانى

زؤر و طFFؤرانى لةضةشFFنى قورئFFان خويندنةوةى.4 لةطFFFةل هاوكFFFات ئايةتFFFةكان كردنFFFةوةى دووبFFFارة

لةسFFةر زؤر راهينFFانى و، لFFةخؤكردن زؤر و خؤطFFؤرين زؤر هFFFFةولى و فيربFFFFوون بة كة جؤراوجFFFFؤر ئFFFFاوازىدةهينن. بةدةستى

خFFFةريكى طFFFويطر قورئانFFFدا خويندنFFFةوةى لة.5 و خFFواردن خةريكى طويطران يان بيت، جطةرةكيشان

.بن خواردنةوة كة ،(الشFFاذة القFFراءات) بة قورئFFان خويندنةوةى.6

شFFيوةية بFFةو هFFاوةالن ( و) ثيغةمبFFةر ،نةبوونة جيطFFيرخويندبيتيانةوة.

لة خويندنFFةوة شFFيوازى دوو لFFةنيوان كؤكردنFFةوة.7 بيت تر شFFوينيكى لةهFFةر يان بيت لةنويذدا ئايةتدا، يةك

خؤهةلكيشان. بؤ ميسر بةناوبانطFFةكانى خوينFFةرة لة : زؤريكدةليم)

FFFFFFوان لة كؤكردنFFFFFFةوة بة هةلدةسFFFFFFتن ضFFFFFFةند ني.خويندنةوةيةكدا(

سFFورةت يFFان ئايFFةت هةنFFدى كFFردنى تايبFFةت.8FFذدا، لةبFFةر يFFان شFFوينيكدا، و كFFات لةهFFةر يFFان لةنوي

كراو. ديارى ثيويستيةكى نFFزا بةهةندى طويطر يان خوينةر بوونى وابةستة.9

لFFFةكاتى نFFةهاتووة لةسFFFةر بةلطFFFةى كة ويFFFردةوة، و نمونFFFة: بؤ سFFFورةتيك، يFFFان ئايFFFةتيك خويندنFFFةوةى قورئFFFان ( لFFFةثاشالفاتحة) سFFFورةتى خويندنFFFةوةى

Page 217: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

(الفاتحة) سFFFورةتى بيسFFFتنى لFFFةكاتى يFFFان خوينFFFدن،(.تسليما وسلموا عليه صلوا )بلييت: قورئFFان خوينFFةرى بؤ طFFويطران ئFFةوةى يFFان .10 كة بFFارةوة لةو تر وشةيةكى هةر يان الله(، : )اللهبلين

طFFFFFةورة خFFFFFواى بكFFFFFريت، تFFFFFةرخان خوينFFFFFةر بؤ وانصFFتوا له فاسFFتمعوا القFFرءآن قFFرئ وإذا )فةرموويةتى:

(.ترحمون لعلكم سةرهةلدانى سةرضاوةى و شوين : ديساندةليم) والتى قورئانFFدا لFFةكاتى ذاوةذاوة و هانFFدان و هاوار ئةم

تFFر، والتFFانى بؤ كFFرا هFFةناردة لةوييشFFةوة و ميسFFرة دةبن ثيخؤشFFحال خوينانة قورئان ئةو واشدةردةكةويت

لة جFFFةماوةر دةربرينFFFةى سةرسFFFامى و هFFFاوار بFFFةو دةنطى تر ئةوةنFFدةى ئFFةوةى مايةى دةبيتة و، دةنطيان

ئاوازةكFFانى لة بكFFةن داهينFFان و بكةنFFةوة خؤش خؤيانخويندنةوةياندا(.

بخاتة دةسFFتيكى يFFان دةسFFتى، هFFةردوو خوينةر.11 زؤريك وةكو خويندنFFةوةدا قورئFFان لFFةكاتى طويى سةر

.1دةيكةن تر وخوينةرانى ميسريةكان خوينةرة لة هيض ( ضFFFFونكةالعظيم الله صFFFFدق) وتFFFFنى.12

( و) ثيغةمبFFةر كFFردارى لة نيية شFFةرعى بنضFFينةيةكى ئFFFةوان ضFFFاكةيةكيش شFFFوينكةوتوانيان، و هFFFاوةالننية. ضاك نةبردبيت ثى ريطةيان

.81-79 األطفال تحفة شرح في المقال بسط :بروانة 1

Page 218: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

هاتووة كتيبةدا لةم ناويان زانايانةى لةو هةنديك ثيناسةى:الفراهيدي

و زمان زانايانى سةرطةورةى ئةحمةد، كورى خةليلى زانستى كة كةسة يةكةمين زانستدا، لة بةطشتى ويذةية

( واألصمعي) ( وسيبويه) مامؤستاى داهينا، (ىلعروض)ا )العين(ة، كتيبى دانةرى بةسرة، لة بوو، تر زانايانى لة زؤر 786 سالى عةرةبيدالة زمانى لة فةرهةنكة يةكةمين كةكردووة. دوايى كؤضى ك

: سيبويه خةلكى ثيشةواى قةمبةر، كورى عوسمانى كورى عةمرى

بة سFFيو : بFFؤنىواتةسFFيبويه( ) )النحو(، زانسى لة بةسرة لة عةرةبى زمانى زانايانى طةورةترين لة يةكيكة فارسى،

ثاشكؤى ذمارة (3)

Page 219: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

وةفFFاتى ( ك94 يFFان88 يان61) لةسالى ميذودا دريذايىكردووة.:الفراء

(المؤمFFFنين أمFFFير) بة كFFFوفى، زيFFFادى كFFFورى يFFFةحياى واتة:( الفFFراء) بة نFFاونرا )نحFFو(، زانسFFتى لة دةناسFFريت ورد ليى و دةكFFFرد لFFFةت وتFFFةكانى ضFFFونكة "لةتكFFFةر"، كوفة خFFةلكى ( شارةزاترينالكسائي) و خؤيى دةبوويةوة،

كردووة. وةفاتى ك207 لةسالى )نحو(، لة بوون

: الشاطبي ه(ى بن القاسم) ئةندةلوس لة ك538 لةسالى نابينا، فير

بؤ كؤضى دواتر كردووة تةواو لةوى قيرائاتى بووة، لةدايك الدين صالح) وةزيرى (ىالفاضل )القاضي و كردووة ميسر

FFFزىاأليFFFوبي مامؤسFFFتاى بة كFFFردى و ليطFFFرت زؤرى ( ريFFبى (،الفاضFFلية) قوتابخانFFةى دانFFاوة قيرائاتFFدا لة زؤرى كتي

( دةناسFFريت،الشFFاطبية) بة كة هFFؤنراوةى ئFFةو بةتايبFFةتى زانستةكاندا، لة بوو سةرسورهينةر و طةورة ثيشةوايةكى

وةفFFاتى ك590 لةسالى بوو خواثةرست و نةويست دونياكردووة.: األنصاري زكريا

ميسFرى موحةممFFةدى كFFورى موحةممةدى كورى ) ثيغةمبFFةرة فFFةرموودةكانى (ىحافظ و مفسر) شافيعى،

،) الىFFةدايك ك823 لةسFFووة لFFاتى ك926 لة و، بFFوةف (الجFFزري إبن) ثيشFFةكى زانايانFFةى لFFةو يةكيكة كFFردووة،

ليكداوةتةوة.: زادة كبري طاش

Page 220: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

بووة، لةدايك ك901 سالى لة موستةفا، كورى ئةحمةدى لة زؤر لة نووسFFينى طةورةيFة، حةنFةفى تFوركى زانايةكى

ثيشFFةكى بؤ ليكدانFFةوةى لةوانFFةش هةيFFة، زانسFFتةكانداكردووة. دوايى كؤضى ك968 لةسالى (،الجزرية)

: القاري علي مال لةشFFارى نFFورةددين، موحةممFFةد كFFورى سFFولتانى نFFاوى

تييFFدا و مةككة بؤ كFFردووة كؤضى و بFFووة )هFFزة( لFFةدايك لةسالى كردووة دوايى كؤضى لةوييش هةر و بووة جيطير زانست لةسFFFةرانى بFFFووة حةنFFFةفى زانايFFFةكى ك،1014

خFFFؤى خFFFةتى بة سFFFاالنة دةلين خؤيFFFدا، لةسFFFةردةمى تةفسFFFFيرةوة و قيرائFFFFات ثFFFFةراويزى بة موسFFFFحةفيكى

دابين بؤ سFFFFFالكةى خFFFFFةرجى و دةيفرؤشت و دةنووسىدةكرد.: المتولي محمد

رؤذطFFارى لة ميسريةكانة، خوينة قورئان سةرطةورةى لة بFFوو طFFةورة ليكؤلةرةوةيFFةكى زانFFاو بFFوو، نابينا خؤيFFدا،

لةسFFالى هةيFFة، ( كتيبى40) نزيكةى قورئاندا، زانستةكانىدةرضووة. دونيا لة ك1313: األزهري خالد

كFFFFورى خاليFFFFدى نFFFFاوى ميسFFFFرية، زمانناسFFFFيكى و زانا ليكدانFFةوةى يFFةكيكيان كة دانFFاوة زؤرى كتيبى عةبدولالية،

دةرضووة. دونيا لة ز1499 لة (،الجزري إبن) ثيشةكى: الحصري خليل محمود

خويندوويةتى، ئةزهةر لة بووة، لةدايك ز1917 سالى لة بFFةهؤى قورئان زانستةكانى بؤ كرد تةرخان خؤى دواتريش

لة خؤشى دةنط و قورئFFFFFFFFFFان لة زؤرى ليهFFFFFFFFFFاتووى دةنطى بة قورئFFانى هFFةموو كةسة يةكFFةم خويندنةوةيFFدا،

)ورش( و )حفص( و ريوايFFFةتى بة كFFFردووة تؤمFFFار خFFFؤى

Page 221: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

ئFFةمريكا و ئةوروثا و ئيفريقيا ئاسياو لة )البزي(، )قالون( و خوينFFدووة قورئFFانى ئيسالميةكان و عةرةبى والتة لة زؤر و

دةسFFFتى لةسFFFةر طFFFويطرانى لة كةسFFFيش ضFFFةندين و، دوايى كؤضى ز1980 سFFFFFFFالى لة بوونة موسFFFFFFFولمان

كردووة.

Page 222: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

قورئاندا خويندنى لة نووسةر ئيجازةى وينةى ان( أمين الFدين برهان إحسان) األخ أجزت وقد هذا و الشاطبية طريق من مني تلقاه بما يقرأ و يروي

و العلن و السر في الله بتق''وى اوص''يه و التيسير خادما يكون ان و الله كتاب تعليم عن يتوانى ال ان

جميعا الله نفعنا تع'''''الى الله لكت'''''اب حياته في الله وص''لى واآلخ''رة ال''دنيا في الك''ريم ب''القرآن

وآخر وس''لم وص''حبه آله على و محمد سيدنا علىالعالمين. رب لله الحمد ان دعوانا

(4ثاشكؤى ذمارة )

Page 223: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

الغوثاني. / دار سويد / د. ايمن تجويدية ابحاث.1 / السFFيوطي الدين / جالل القرآن علوم في االتقان.2

.التوفيقية المكتبة / احمد القFFFراءات لسFFFؤال الواضFFFحات االجابFFFات.3

العلمية. الكتب / دار الحفيان /مؤسسة الزلط /محمFFود التالوة و التجويد احكFFام.4

قرطبة. الصFFFFFادق / محمد القFFFFFرآن تجويد في البرهFFFFFان.5

الثقافية. / المكتبة القمحاوي / اسFFامة االطفFFال تحفة شFFرح في المقFFال بسط.6والتوزيع. للنشر العالمية / دار مراد / مكتبة القFFFFFFاري العزيز / د. عبد الميسر التجويد.7المنورة. بالمدينة الدارخاروف. فهد / محمد التنزيل لقراءات التسهيل.8 بن العشFFFر/ محمد القFFFراءات في النشر تقFFFريب.9

.الحديث / دار الجزري / االخطFFاء من شFFاع و مFFاخفي الى القFFراء تنبيه.10ئينتةرنيتةوة. لة/ حوا محمود محمد / كامل الكFFريم القFFرآن قFFراءة تجويد في الجFFامع.11

اإليمان. / دار المسيري

سةرضاوةكان

Page 224: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

الجندي. / انور معاصرة اسالمية دراسات.12 عبد / اسFFامة الجزرية المقدمة شرح البهية الدرر.13

اإليمان. / مكتبة الوهاب / حامد النجFFود أبي بن عاصم قFFراءة في السFFعود.14السني. الوقف / ديوان العاني / د.غFFانم الجزرية المقدمة على الوجFFيز الشFFرح.15

.الشاطبي اإلمام / معهد الحمد قدوري بن العشر/ محمد القراءات في النشر طيبة شرح.16

.العلمية الكتب / دار النويري علي الحافظ مطيع / د. محمد الجزري إبن القراء شيخ.17الفكر. / دار

واللغة الكFFريم القFFرآن في االبتFFداء و الوقف علم.18السني. الوقف / ديوان الحربي الرزاق / د. عبد العربيةنصر. قابل / عطية التجويد علم في المريد غاية.19 السFFFFFيد بن / محمد التجويد علم في المجيد فتح.20

البشائر. / دار المالكي ابراهيم محمد / د. شFFعبان ومصFFادرها احكامها القFFراءات.21

السالم. / دار إسماعيل / محمFFود قFFالون و شFFعبة بروايFFتي العيFFون قFFرة.22الكريم. القرآن / دار ديري محمد الFFدكتور دراسة و جمع عبيد ألبي القFFراءات كتاب.23السني. / الوقف الدليمي جاسم / محمFFFFFود الجزرية متن شFFFFFرح البدرية اللمعة.24

الجزرية. المقدمة / شرح محمدالعبد

Page 225: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

/ احمد التجويد جFFFFFFFFFداول في المفيد المختصر.25القرآن. تحفيظ / جمعية الطويل إحيFFFاء / دار كحالة رضا / عمر المFFFؤلفين معجم.26العربي. التراث. المشرق / دار واألعالم اللغة في المنجد.27 علي / مال الجزرية المقدمة شFFFرح الفكرية المنح.28السالم. / دار القاري / الجمل فريد / محمد التجويد علم في الميسر .29اإليمان. مكتبة / الجFFزري بن العشFFر/ محمد القراءات في النشر.30

.العلمية الكتب دار / الكFFFFريم القFFFFرآن تجويد في المFFFFبين النFFFFور.31

/ دار دهمFFان ميسFFون / تفريغ سFFويد د. ايمن محاضراتافنان. عصFFFFام / د. محمد التجويد احكFFFFام في الواضح.32

النفائس. / دار القضاة

Page 226: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

لةشFFFFFFارى1974 سFFFFFFالى لFFFFFFةدايكبووى-دوزخورماتوو.

FFذى دةرضFFووى- زمFFانى بةشى ثةروةردةية كؤليكةركوك. لةزانكؤى عةرةبى

لةشFFارى ية تFFةكنيكى ثFFةيمانطاى دةرضFFووى-كةركوك.

قيرائFFةتى بة هةية خوينFFدنى قورئFFان مؤلFFةتى-(.حفص) ( وشعبة) ريوايةتى هةردوو ( بةعاصم)

قورئانة. عةشرةى قيرائاتى قوتابى- ض'''اث بة نووس'''ينانةى ئ'''ةم ئيس'''تا ت'''اكو

:طةيشتووة )نFFارين( دار ( بFFةرط( )2) ثيغةمبFFةر ذياننانFFةى.1

)وةرطيران(./ بيروت المعرفة )دانان(.دووةم ضاثى بازرطانى مالى زةكاتى.2باز(. )دانان( بن عبدالله بن العزيز )عبد ذياننانةى.3 )بةوينFFة(. دةكFFةن عFFومرة كة ئةوانFFةى رابFFةرى.4

)ئامادةكردن()بةوينة(. )ئامادةكردن( حاجيان رابةرى.5 / شFFFعره في الحFFFداثي الفكر ولوثة قبFFFاني نFFFزار.6

)تويذينةوة(.بةيروت ضاثى نارين كتيبخانةى

نووسةر لةضةند ديريكدا

Page 227: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

( ثFFرؤذةىمجلد) راشFFيدة خيالفFFةتى سFFةردةمى.7)وةرطيران( تيشك.

بضFFوكةكانى و طFFةورة / نيشFFانة جيهFFان كؤتFFايى.8 / بFFFFيروت المعرفة )بةوينFFFFة( )نFFFFارين( دار قيامFFFFةت

)وةرطيران(. / صFFFFفاتهم مFFFFاهي و هم من االسFFFFالم علمFFFFاء.9

عةرةبى(. بؤ )وةرطيران تةفسير كتيبخانةى / لFFةذير ( بةرط2) السيوطي الصغير(ى )الجامع.10

)وةطيران(. ضاثداية يوسف كFFFFار(ى سFFFFتةم )زانFFFFاو شFFFFانؤطةرى.11

)وةطيران(. ضاثداية / لةذير القرضاوي / المعرفة )نFFFFارين( دار دوايى رؤذى بة بFFFFاوةر.12)وةرطيران(. بيروت ةند لة جطةFFبيكى ضFF و كFFراون ضFFاث تFFريش كتي

كردنن. ضاث ضاوةروانى هةنديكيان

Page 228: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

7............................................... طةرميانى م.دلير ثيشةكى8................................................... أحمد د.ديارى ثيشةكى11.......................................................... نوسةر ثيشةكى

18.................... الجزري( )إبن ذياننامةى دةربارةى كورتةيةك 25 .................................... الجزرية( المقدمة) بؤ ثيناسةيةك

28 ........................................................ هؤنراوةكة دةقى 43 ............................................ تةجويد زانستى بةشةكانى

49 .............................. ثيتةكان... دةرضوونى شوينى بابةتى 52 .......................... ثيتةكان دةرضوونى جيطاى دووةم بةشى

53 ...................................................... (الجوف) ثيتةكانى 55 ......................................................... طةروو ثيتةكانى 57 ........................................................... زمان ثيتةكانى 60 ............................... مةالشوو و زمان ناوةراستى ثيتةكانى 62 ..................................................... زمان سةر ثيتةكانى 64 .......................................... مةالشوو ثيشةوةى ثيتةكانى 65 ................................................ زمان باريكايى ثيتةكانى 67 .......................................... كةثوو و ليو هةردوو ثيتةكانى 70 ........................................................ ثيتةكان سيفةتى 73 .................................................... دارةكان دذ سيفةتة

74 ................ نةرمى و توندى و بةرزى دةنط و ئةسثايى ثيتةكانى76.............................................بةرزةكان و ناوةند مام ثيتة

ثيرستى بابةتةكان

Page 229: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

228

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

77............................................................ نةرمةكان ثيتة80..............................................................نزمةكان ثيتة

82..........................................................لكاندن ىثيتةكان85......................................................دذةكان بى سيفةتة94............................................................ تةجويد بابةتى

97......................................................... تةجويد ثيناسةى101......................................قورئان خويندنةوةى جؤرةكانى

102..............................................خويندن قورئان ثايةكانى107............................................. تةجويد فيربوونى ريطاى109................................................كردنةوة بضوك بابةتى116.........................................................)ر( ثيتى بابةتى122...............................................كردنةوة طةورة بابةتى

124....................(اطباق و استعالء) ثيتةكانى طةورةكردنةوةى126..................................................ئاطادارى... هةندى130.............................................. كردن تيهةلكيش بابةتى136....................................................)ظ( ض( و) بابةتى147........................................................... مينطة بابةتى

151.................................. تةنوين و زةننةدار نونى ياساكانى156............................................شاردنةوة و هةلطةرانةوة

بابةتىمةددةكان.....................................................................

.........160169....................................دةستثيكردن و راوةستان بابةتى

Page 230: لێكدانهوهی پێشهكی ( إبن الجزري ) · Web viewلێكدانه وه ی پێشه كی ( إبن الجزري ): ئه م كتێبه وه كو پێناسه مان

227

(الجزري إبن) ثيشةكى ليكدانةوةى

176....................................... راوةستان جؤرةكانى ثوختةى190........................................ ثيكطةيشتوو و ثضراو بابةتى

191.....................................ثيكطةيشتوو و ثضراو باسةكانى208.........................................................تائةكان بابةتى 216........................................ ثيكطةياندن هةمزةى بابةتى

222................................................ئيشمام و رةوم بابةتى225..............................ئيشمام و رةوم بة راوةستان سوودى228...................................................( 1) ذمارة ثاشكؤى233....................................................(2) ذمارة ثاشكؤى236....................................................(3) ذمارة ثاشكؤى

ديريكدا ضةند لة نووسةر239.......................... سةرضاوةكان............................................................................242