Агуулга - mba.mn POST/Banking_industry_Q3_2014.pdf · Банкуудын нийт актив, түүний өсөлт Банкны салбарын шинжээчид 2014

Агуулга

Товч дүгнэлтүүд .................................................... 1

Банкны салбарын өсөлт .............................................. 3

Хөрөнгийн өсөлт .................................................... 7

Нийт актив, пассивын бүтэц ......................................... 8

Хадгаламж ......................................................... 14

Зээл .............................................................. 15

Зээлийн өрийн үлдэгдлийн бүтэц .................................... 16

Орон нутаг дахь банкны үйл ажиллагаа .............................. 17

Чанаргүй зээл ..................................................... 19

Хэвийн зээлийн хугацааны бүтэц .................................... 22

Хүү, хүүгийн зөрүү ................................................ 23

ЗУРГИЙН ЖАГСААЛТ

ЗУРАГ 1. САНХҮҮГИЙН САЛБАРЫН ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮН ..................... 3

ЗУРАГ 2. ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ӨСӨЛТИЙН ХУВЬ ......................... 3

ЗУРАГ 3. МӨНГӨНИЙ НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ДИНАМИК ..................................... 4

ЗУРАГ 4. МӨНГӨНИЙ НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН (M2) БҮТЭЦ .................................. 5

ЗУРАГ 5. БАНКУУДЫН НИЙТ АКТИВ, ТҮҮНИЙ ӨСӨЛТ ................................. 8

ЗУРАГ 6. БАНКНЫ СИСТЕМИЙН АКТИВЫН БҮТЭЦ ..................................... 9

ЗУРАГ 7. БАНКНЫ СИСТЕМИЙН ПАССИВЫН БҮТЭЦ ................................... 13

ЗУРАГ 8. НИЙТ ХАДГАЛАМЖ, ТҮҮНИЙ ӨСӨЛТ, БҮТЭЦ ............................... 14

ЗУРАГ 9. ЗЭЭЛИЙН ӨРИЙН ҮЛДЭГДЭЛ, ТҮҮНИЙ ӨСӨЛТ .............................. 15

ЗУРАГ 10. ЗЭЭЛИЙН ҮЛДЭГДЭЛ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН САЛБАРААР ........................ 16

ЗУРАГ 11. АЙМГУУДЫН ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ДИНАМИК ............................. 17

ЗУРАГ 12. АЙМГУУДЫН ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ҮЛДЭГДЭЛИЙН УЛИРЛЫН ИНДЕКС .......... 17

ЗУРАГ 13. АЙМГУУДЫН ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ХАМААРАЛ ............................ 18

ЗУРАГ 14. ЗЭЭЛИЙН ЧАНАРЫН АНГИЛАЛ БОЛОН НИЙТ ЗЭЭЛД ЭЗЛЭХ ХУВЬ .............. 19

ЗУРАГ 15. ЧАНАРГҮЙ ЗЭЭЛ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН САЛБАРУУДААР ........................ 21

ЗУРАГ 16. ХЭВИЙН ЗЭЭЛИЙН ХУГАЦААНЫ БҮТЭЦ ................................... 22

ЗУРАГ 17. САЛБАРУУДЫН ХЭВИЙН ЗЭЭЛИЙН ХУГАЦААНЫ БҮТЭЦ ....................... 23

ЗУРАГ 18. ХҮҮГИЙН ДИНАМИК .................................................. 24

Банкны аж үйлдвэр

2014 оны 3 дугаар улирал

1 | Х у у д а с

Товч дүгнэлтүүд

Сүүлийн 5 улирал дараалан өсөөд байсан мөнгөний нийлүүлэлт

2014 оны 3 дугаар улиралд өмнөх улирлаас 0.4 хувиар

буурлаа.

Мөнгөний нийлүүлэлт дэх хадгаламжийн байгууллагаас гадуурх

мөнгөний эзлэх хувь шинжээчдийн төсөөлсөнөөс 2 орчим

пунктаар бага байгаа нь банкны салбарын хөрөнгө татах үйл

ажиллагаа илүү сайн байгааг илэрхийлж байна. Мөн энэ нь

иргэдийн банкинд итгэх итгэл илүү нэмэгдэж байгааг

илэрхийлэх юм.

2014 оны 3 дугаар улиралд мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх

гадаад валютын харилцах, хадгаламжийн жин 4.7 пунктаар өсч,

30.0 хувьд хүрсэн байна.

2014 он гарсаар банкуудын хөрөнгөд тогтвортой өсөлт

ажиглагдахгүй байна. Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 3

дугаар улирлын нийт активын жилийн өсөлтийг дундажаар 59

хувь байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан

статистик мэдээллээр 15 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 4

дахин бага гарсан байна.

2014 оны 3 дугаар улиралд валютын зээл буурч, төгрөгийн

зээл өслөө. Пассивын үзүүлэлтүүдээс валютын хадгаламж 21.5

хувь буюу 309 тэрбум төгрөгөөр, валютын харилцах 14.4 хувь

буюу 159 тэрбум төгрөгөөр, гадаад пассив 8.2 хувь буюу 168

тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн бол төгрөгийн хадгаламж 8.5

хувь буюу 479 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна.

Хадгаламжийн жилийн өсөлт нь шинжээчдийн таамагласнаас

өндөр байгаа хэдий ч сүүлийн 5 улирал дараалан өсөөд байсан

хадгаламж 2014 оны 2, 3 дугаар улирлуудад дараалан буурлаа.

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны гуравдугаар улирлын

банкуудын нийт зээлийн үлдэгдлийн жилийн өсөлтийг 42 хувь

байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик

мэдээллээр 24 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 18 пунктаар

бага гарсан байна.

Сүүлийн нэг жилийн хугацаанд өндөр зээлийн үлдэгдэлтэй

салбаруудаас үл хөдлөх хөрөнгийн салбар болон ХАА-н

салбарын зээл хамгийн ихээр өссөн байна.

2014 оны гуравдугаар улирлын эцсийн байдлаар хамгийн өндөр

хадгаламжтай аймгууд бол Орхон, Дархан-Уул, Өмнөговь зэрэг

аймгууд байна. Хамгийн өндөр зээлийн үлдэгдэлтэй аймгуудад

мөн Орхон, Дархан-Уул, Сэлэнгэ аймгууд орж байна.




Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 3 дугаар улирлын

банкуудын чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх хувийг 5.3 хувь

байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик

мэдээллээр 4.7 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 0.6

пунктаар бага гарсан байна. Энэ нь арилжааны банкуудын

чанаргүй зээлийн түвшин буурч илүү хурдтайгаар буурч

байгааг илэрхийлэх бөгөөд мөн эдийн засаг харьцангуй сэргэх

хандлагатай болж байгааг илэрхийлж байна.

2014 оны 3 дугаар улирлын байдлаар (i) уул уурхайн салбар,

(ii) бөөний болон жижиглэн худалдааны салбар, (iii)

цахилгааны салбаруудын чанаргүй зээлийн салбар бүрийнхээ

нийт зээлд эзлэх хувь хамгийн өндөр байна.

Зээлийн багцад нь 5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаатай зээл

хамгийн өндөр жин эзэлж байгаа салбарууд бол боловсрол, үл

хөдлөх хөрөнгийн салбарууд байна. Харин уул уурхай,

санхүүгийн салбаруудад урт хугацаат зээл хамгийн бага жин

эзэлж байна.

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны гуравдугаар улиралд

зээлийн хүүг 17.9 хувь байхаар төсөөлж байсан ба

Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 18.3 хувь

болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 0.4 пунктаар өндөр байна. Мөн

шинжээчид 2014 оны гуравдугаар улиралд хадгаламжийн хүүг

12.1 хувь байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан

статистик мэдээллээр 12.3 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс

0.2 пунктаар өндөр гарсан байна.

Шинжээчдийн таамагласнаар банкны хүүгийн зөрүү 5.8 нэгж

байхаар байсан ба гүйцэтгэлийн статистикаар 6.0 болж, мөн

таамагласнаас 1.1 пунктаар өндөр байна. Энэ нь зээлийн хүү

төсөөлснөөс өндөр байсантай шууд холбоотой юм.




Банкны салбарын өсөлт

Санхүүгийн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

Манай улсын санхүүгийн салбарын 95 хувийг банкны салбар бүрдүүлж

байна. Тиймээс санхүүгийн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний

өсөлтөөс банкны салбарын өсөлтийг харах боломжтой юм.

Санхүүгийн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 2012 онд 277.0

тэрбум төгрөг байсан бол 2013 оны урьдчилсан гүйцэтгэлийн

мэдээгээр 353.5 тэрбум төгрөг болж, 27.6 хувиар өссөн байна.

Зураг 1. Санхүүгийн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн

Зураг 2. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлтийн хувь

2007-2012 онуудад санхүүгийн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн

нь нийт дотоодын нийт бүтээгдэхүүний дундажаар 4 хувийг бүрдүүлж

5.8%

4.9% 5.2%

5.7%

277.0

353,5

-1.0%

1.0%

3.0%

5.0%

7.0%

9.0%

11.0%

13.0%

15.0%

0.00

50.00

100.00

150.00

200.00

250.00

300.00

350.00

400.00

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Санхүүгийн салбарын ДНБ-ий нийт ДНБ-д

эзлэх хувь

Санхүүгийн салбарын ДНБ-ий нийт ДНБ-д

эзлэх хувийн төсөөлөл

Санхүүгийн салбарын ДНБ, тэрбум

төгрөгөөр, зүүн тэнхлэг

10.2% 8.9%

-1.3%

6.4%

17.5%

12.4% 11.7%

19.5%

30.4%

-15.6%

0.3%

38.5% 39.4%

27.6%

-20.0%

-10.0%

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Нийт ДНБ-ий өсөлт

Санхүүгийн салбарын ДНБ-ий өсөлт




байсан юм. Харин 2013 онд нийт дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 5.8

хувийг санхүүгийн салбар бүрдүүлсэн байна.

Банкны салбарын шинжээчид1 2013 онд санхүүгийн салбарын ДНБ-ий

нийт ДНБ-д эзлэх хувь 4.9 хувь байхаар төсөөлж байсан бол

урьдчилсан гүйцэтгэл 5.8 хувь буюу шинжээчдийн төсөөллөөс 0.9

пункт өндөр гарлаа. Энэ нь банкны салбарын өсөлт бусад

салбаруудын дундаж өсөлтөөс илүү хурдтай байгааг илэрхийлж

байна.

Мөнгөний нийлүүлэлтийн бүтэц

Мөнгөний нийлүүлэлт 2014 оны 3 дугаар улиралд 10.07 их наяд

төгрөгт хүрч өмнөх улирлаас 0.4 хувиар буурсан бол өмнөх оны мөн

үеэс 18.7 хувиар өссөн байна.

Зураг 3. Мөнгөний нийлүүлэлтийн динамик

Мөнгөний нийлүүлэлтэд (M2) эзлэх банкнаас гадуурх мөнгөний

бууралт нь банкны салбарын өсөлтийг харуулах нэг гол үзүүлэлт

юм. Манай улсын хувьд банкнаас гадуурх мөнгө 1999 онд мөнгөний

нийлүүлэлтийн 39 хувийг эзэлдэг байсан бол 2014 оны 3 дугаар

1 2013 оны 3 дугаар улиралд арилжааны банкны шинжээч нараас банкны

салбарын шинжээчдийн таамаглал буюу салбар гол үзүүлэлтүүдийн ирээдүйн

төсөөллийг авч, нэгтгэн нийтэд зарласан юм.

-1.0

1.0

3.0

5.0

7.0

9.0

11.0

IV IV IV IV IV IV IV IV IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III

00 01 02 03 04 05 06 07 08 2009 2010 2011 2012 2013 2014




улирлын байдлаар 5.3 хувь болж, 14 жилийн хугацаанд 8 дахин

буурсан байна. Өөрөөр хэлбэл, нийт мөнгөний 94.7 хувь нь банк

болон бусад хадгаламжийн байгууллагуудаар дамжиж байна.

Банкны салбарын шинжээчид мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх банкнаас

гадуурх мөнгөний жинг 2013, 2014 онуудад 7.5 хувь байхаар

төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан гүйцэтгэлийн мэдээгээр

5.3 хувь болсон байна. Энэ нь шинжээчдийн төсөөллөөс 2 орчим

пунктаар бага байгаа бөгөөд банкны салбарын хөрөнгө татах үйл

ажиллагаа илүү сайн байгааг илэрхийлж байна. Мөн энэ нь иргэдийн

банкинд итгэх итгэл илүү нэмэгдэж байгааг илэрхийлэх юм.

2014 оны хоѐрдугаар улирлын байдлаар сүүлийн 1 жилийн хугацаанд

байгууллагын хадгаламж 677.8 тэрбум төгрөгөөс 2,013.8 тэрбум

төгрөг хүрч, 3 дахин өсөөд байсан бол 2014 оны 3 дугаар улиралд

өмнөх улирлаас 19 хувиар буурч 1.6 их наяд төгрөгт хүрсэн байна.

Зураг 4. Мөнгөний нийлүүлэлтийн (M2) бүтэц

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

IV IV IV IV IV IV IV IV IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III

00 01 02 03 04 05 06 07 08 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Хадгаламжийн

байгууллагаас

гадуурх мөнгө

Төгрөгийн

харилцах

Валютын

харилцах

Валютын

хадгаламж

Байгууллагын

төгрөгийн

хадгаламж

Иргэдийн

төгрөгийн

хадгаламж




0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0

3,000.0

3,500.0

4,000.0

I II III IV I II III IV I II III

2012 2013 2014

Иргэдийн төгрөгийн хадгаламж

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1,000.0

1,200.0

1,400.0

1,600.0

1,800.0

2,000.0


2012 2013 2014

Байгууллагын төгрөгийн хадгаламж

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

600.0

700.0


2012 2013 2014

Хадгаламжийн байгууллагаас

гадуурх мөнгө

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0


2012 2013 2014

Валютын хадгаламж




2014 оны 3 дугаар улиралд мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх гадаад

валютын харилцах, хадгаламжийн жин 4.7 пунктаар өсч, 30.0 хувьд

хүрсэн байна. Харин төгрөгийн мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх жин

4.7 пунктаар өссөн байна.

Хөрөнгийн өсөлт

2014 оны 3 дугаар улирлын байдлаар арилжааны банкуудын нийт

хөрөнгө 20.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх улирлаас 482 тэрбум

төгрөг буюу 2.2 хувиар буурсан байна. Харин өмнөх оны мөн үеэс

15 хувь, 2012 оны мөн үеэс 91 хувиар тус тус өссөн байна.

Банкны салбарын нийт активын хэмжээ 2012 оны 2 дугаар улирлаас

хойш 7 улирал тасралтгүй өссөн бөгөөд харин 2014 оны нэгдүгээр

улиралд 1 хувиар, 3 дугаар улиралд мөн 2.2 хувиар буурлаа. Мөн

активын жилийн өсөлтийн хурд 2013 оны 1 дүгээр улирлаас эхлэн 4

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1,000.0

1,200.0

1,400.0


2012 2013 2014

Валютын харилцах

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1,000.0

1,200.0

1,400.0

1,600.0


2012 2013 2014

Төгрөгийн харилцах




улирал тасралтгүй өсөөд байсан бөгөөд харин 2014 оны эхний 3

улиралд дараалан буураад байна.

Нийт активын жилийн өсөлт дэлхийн эдийн засаг, санхүүгийн

хямралын нөлөөгөөр 2008 оны 4 дүгээр улирлаас огцом унаж, 2009

оны 2, 3 дугаар улирлуудад харгалзан 1.8 хувь, 1.4 хувь болж

уналтын доод цэгтээ хүрсэн байна. Улмаар, нийт активын жилийн

өсөлт 2010 оны 2 дугаар улирлаас эхлэн тасралтгүй өссөөр 2011

оны 3 дугаар улиралд 55.6 хувьд хүрч хямралаас хойшхи хамгийн

өндөр цэгтээ хүрчээ. Харин түүнээс хойш өсөлтийн хэмжээ буурсаар

2012 оны 4 дүгээр улиралд нийт активын жилийн өсөлт 28 хувьд

хүрсэн юм.

Зураг 5. Банкуудын нийт актив, түүний өсөлт

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 3 дугаар улирлын нийт активын

жилийн өсөлтийг дундажаар 59 хувь байхаар төсөөлж байсан ба

Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 15 хувь болж,

шинжээчдийн төсөөллөөс 4 дахин бага гарсан байна. Энэ нь банкны

салбарын хөрөнгийн өсөлт төсөөлснөөс хурдтай саарч байгааг

харуулж байна.

Нийт актив, пассивын бүтэц

2014 оны гуравдугаар улирлын байдлаар банкны системийн нийт

активын 62.8 хувийг зээл, 10.9 хувийг банкны нөөц, 14.0 хувийг

Засгийн газар, төв банкны болон бусад үнэт цаас, 12.3 хувийг

гадаад актив болон бусад актив тус тус бүрдүүлж байна.

66%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Нийт актив, тэрбум төгрөгөөр Жилийн өсөлт, баруун тэнхлэг




2014 оны гуравдугаар улиралд нийт актив өмнөх улирлаас 2.2

хувиар буурсан бөгөөд үүнд төв банкны үнэт цаас 29.5 хувиар,

валютын зээл 7 хувиар тус тус буурсан нь голлох нөлөөг үзүүлсэн

байна.

Зураг 6. Банкны системийн активын бүтэц

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


2012 2013 2014

Бусад

Чанаргүй зээл

Валютын зээл

Төгрөгийн зээл

Бусад үнэт цаас

Засгийн газрын үнэт цаас

Төв банкны үнэт цаас

Гадаад актив

Банкны нөөц

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500


2012 2013 2014

Банкны нөөц

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800


2012 2013 2014

Гадаад актив



10 | Х у у д а с

0

200

400

600

800

1,000

1,200


2012 2013 2014

Төв банкны үнэт цаас

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500


2012 2013 2014

Засгийн газрын үнэт цаас



11 | Х у у д а с

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500


2012 2013 2014

Бусад үнэт цаас

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000


2012 2013 2014

Төгрөгийн зээл



12 | Х у у д а с

2014 оны гуравдугаар улирлын байдлаар банкны системийн нийт

пассивын 41.9 хувийг хадгаламж, 12.2 хувийг харилцах, 10.6

хувийг гадаад пассив, 9.1 хувийг өөрийн хөрөнгө тус тус бүрдүүлж

байна.

2014 оны гуравдугаар улиралд пассивын үзүүлэлтүүдээс валютын

хадгаламж 21.5 хувь буюу 309 тэрбум төгрөгөөр, валютын харилцах

14.4 хувь буюу 159 тэрбум төгрөгөөр, гадаад пассив 8.2 хувь буюу

168 тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн бол төгрөгийн хадгаламж 8.5

хувь буюу 479 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна.

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500


2012 2013 2014

Валютын зээл

0

100

200

300

400

500

600

700


2012 2013 2014




13 | Х у у д а с

Зураг 7. Банкны системийн пассивын бүтэц

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


2012 2013 2014

Бусад

Өөрийн хөрөнгө

Засгийн газрын хадгаламж

Гадаад пассив


Төгрөгийн хадгаламж



0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600


2012 2013 2014


0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400


2012 2013 2014


0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000


2012 2013 2014

Төгрөгийн хадгаламж

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500


2012 2013 2014




14 | Х у у д а с

Хадгаламж

2014 оны гуравдугаар улирлын байдлаар арилжааны банкуудын нийт

хадгаламж 6.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 30.8

хувиар өссөн байна. Харин 4 улирал дараалан өсөөд байсан

хадгаламжийн хэмжээ 2014 оны 2, 3 дугаар улиралд дараалан

буураад байна.

Хадгаламжийн жилийн өсөлтийн хувь нь 2011 оны 2 дугаар улирлаас

хойш буурч байсан ч 2013 оны 3 дугаар улирлаас сэргэлт эхэлсэн

юм. Улмаар 2014 оны 1 дүгээр улиралд сүүлийн 10 улирлын хамгийн

өндөр түвшинд хүрсэн байна. Сүүлийн хоѐр улиралд мөн буураад

байна.

Зураг 8. Нийт хадгаламж, түүний өсөлт, бүтэц

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

I II IIIIV I II IIIIV I II III

2012 2013 2014

Гадаад пассив

0

500

1,000

1,500

2,000

I III I III I III

2012 2013 2014

Засгийн газрын

хадгаламж

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

I II IIIIV I II IIIIV I II III

2012 2013 2014

Өөрийн хөрөнгө

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

-

1,000.00

2,000.00

3,000.00

4,000.00

5,000.00

6,000.00

7,000.00

8,000.00

I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II III

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Хадгаламж, тэрбум төгрөгөөр Жилийн өсөлт, баруун тэнхлэг



15 | Х у у д а с

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны гуравдугаар улирлын нийт

хадгаламжийн жилийн өсөлтийг 25 хувь байхаар төсөөлж байсан ба

Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 30.8 хувь болж,

шинжээчдийн төсөөллөөс 5.8 пунктаар өндөр гарсан байна. Энэ нь

банкны салбарын хадгаламж татах үйл ажиллагаа идэвхитэй байгааг,

мөн иргэдийн банкинд итгэх итгэл өндөр байгааг харуулж байгаа

юм.

Зээл

2014 оны гуравдугаар улирлын байдлаар банкуудын нийт зээлийн

үлдэгдэл 12.6 их наяд төгрөгт хүрч, өмнөх оны мөн үеэс 24 хувиар

өссөн байна. 2014 оны гуравдугаар улиралд зээл нь нийт активын

62.8 хувьд хүрсэн байна.

Нийт зээлийн жилийн өсөлтийн хурд өмнөх улирлаас 19 функтаар

буурсан байна.

Нийт зээлийн өсөлтийн хурд 2011 оны дөрөвдүгээр улирлаас эхлэн 4

улирал дараалан буурсан ба харин 2013 оны эхний улирлаас эхлэн 4

улирал дараалан өссөөд байсан юм. Харин 2014 оны эхний гурван

улиралд дараалан буураад байна.

Зураг 9. Зээлийн өрийн үлдэгдэл, түүний өсөлт

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны гуравдугаар улирлын банкуудын

нийт зээлийн үлдэгдлийн жилийн өсөлтийг 42 хувь байхаар төсөөлж

байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 24 хувь

болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 18 пунктаар бага гарсан байна. Энэ

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

-

2,000.00

4,000.00

6,000.00

8,000.00

10,000.00

12,000.00

14,000.00

I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II III

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Нийт зээл, тэрбум төгрөгөөр Жилийн өсөлт, баруун тэнхлэг



16 | Х у у д а с

нь банкны салбарын зээл олгох цаашид удааширч болзошгүйг

илэрхийлж байна.

Зээлийн өрийн үлдэгдлийн бүтэц

Дараах зурагт зээлийн өрийн нийт үлдэгдлийг эдийн засгийн

салбаруудаар нь ангилж харууллаа. 2014 оны 3 дугаар улирлын

байдлаар үл хөдлөх хөрөнгийн үйл ажиллагааны салбар нийт зээлийн

18.3 хувийг, бөөний болон жижиглэн худалдааны салбар нийт

зээлийн 15.1 хувь буюу бусад салбаруудаасаа хамгийн өндөр жинг

эзэлж байна. Мөн барилга, боловсруулах үйлдвэрлэлийн салбарууд

нь бүгд нийт зээлийн үлдэгдэлийн 10 хувиас дээш жин эзэлдэг

томоохон салбарууд юм.

Дээр дурьдагдсан нийт зээлийн үлдэгдэлд өндөр жин эзэлдэг

салбаруудын зээлийн өсөлт мөн өндөр байна. Манай улсын эдийн

засгийн гол салбар болох хөдөө аж ахуйн салбар нийт зээлийн 2.3

хувь орчмыг эзэлж байна.

Зураг 10. Зээлийн үлдэгдэл, эдийн засгийн салбараар

Сүүлийн нэг жилийн хугацаанд өндөр зээлийн үлдэгдэлтэй

салбаруудаас үл хөдлөх хөрөнгийн салбар болон ХАА-н салбарын

зээл хамгийн ихээр өссөн байна.

0.0 500.0 1,000.0 1,500.0 2,000.0 2,500.0 3,000.0

БУСАД

ТӨРИЙН УДИРДЛАГА БА …

УСАН ХАНГАМЖ; БОХИР …

МЭРГЭЖЛИЙН, …

БОЛОВСРОЛ

ЗАХИРГААНЫ БОЛОН …

ЦАХИЛГААН,ХИЙ, УУР, …

ХҮНИЙ ЭРҮҮЛ МЭНД БА …

МЭДЭЭЛЭЛ, ХОЛБОО

САНХҮҮГИЙН БОЛОН …

ТЭЭВЭР БА АГУУЛАХЫН …

БАЙР, СУУЦ БОЛОН …

ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ, ОЙН …

УУЛ УУРХАЙ, ОЛБОРЛОЛТ

БОЛОВСРУУЛАХ …

БАРИЛГА

БӨӨНИЙ БОЛОН …

ҮЛ ХӨДЛӨХ ХӨРӨНГИЙН …






17 | Х у у д а с

Нийт зээлийн үлдэгдэлд бага жин эзэлдэг санхүү, даатгал;

боловсрол; цахилгааны үйлдвэрлэл зэрэг салбаруудын зээлийн

үлдэгдэл 2013 онд буурах хандлагатай байсан ч 2014 онд сэргэж

эхэлсэн байна.

Орон нутаг дахь банкны үйл ажиллагаа

Аймгуудын хадгаламж болон зээлийн үлдэгдэл ерөнхийдөө өсөх

хандлагатай байна. 2014 оны гуравдугаар улирлын байдлаар

аймгуудын нийт хадгаламж 981.9 тэрбум төгрөг буюу улсын нийт

хадгаламжийн 14.2 хувь, нийт зээлийн үлдэгдэл 2,777.9 тэрбум

төгрөг буюу нийт зээлийн 22.1 хувийг эзэлж байна.

Зураг 11. Аймгуудын хадгаламж, зээлийн динамик

Аймгуудын хадгаламжийн үлдэгдэл болон зээлийн үлдэгдэл нь

улирлын шинж чанараас хамаарах хэлбэлзэл өндөртэй байна. Энэ нь

манай улсын хөдөө орон нутгийн

иргэдийн орлого, зарлагын

түвшин улирлын шинж чанараас

хамааран өөрчлөгддөгтэй

холбоотой юм.

Аймгуудын хадгаламжийн үлдэгдэл

жил бүрийн 2 дугаар улиралд

хэвийн үеэс 13.3 тэрбум

төгрөгийн хадгаламж илүү

хийгдэж, зээлийн үлдэгдэл

хэвийн үеэс 12.4 тэрбумаар

буурдаг төлөв ажиглагдаж байна.

Энэ нь 4, 5, 6 дугаар саруудад

малчдын орлогын гол эх үүсвэр

болох ямааны ноолуурын орлого

орж ирдэг сарууд юм.

15%

17%

19%

21%

23%

25%

27%

29%

0.0

400.0

800.0

1,200.0

1,600.0

2,000.0

2,400.0

2,800.0

I III I III I III I III I III I III I III I III

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Орон нутаг дахь зээл

Орон нутаг дахь зээлийн нийт

зээлд эзлэх хувь

5%

7%

9%

11%

13%

15%

17%

19%

21%

23%

25%

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1,000.0

1,200.0

I III I III I III I III I III I III I III I III

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Орон нутаг дахь хадгаламж

Орон нутаг дахь хадгаламжийн нийт

хадгаламжид эзлэх хувь

Зураг 12. Аймгуудын хадгаламж,

зээлийн үлдэгдэлийн улирлын индекс

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

1 2 3 4

Тэр

бу

м т

өгр

өгө

өр

Хадгаламжийн улирлын индекс

Зээлийн улирлын индекс



18 | Х у у д а с

Харин 3 дугаар улиралд аймгуудын хадгаламж үлдэгдэл хэвийн үеэс

9.9 тэрбум төгрөгөөр, зээлийн үлдэгдэл хэвийн үеэс 22.2 тэрбум

төгрөгөөр өсдөг төлөв ажиглагдаж байна. Энэ нь орон нутгийн

иргэдийн зардлын томоохон хэсэг болох оюутны сургалтын төлбөр

болон хот руу хүүхдээ сургуульд явуулахтай холбоотой зардал

гардаг үе юм.

Мөн жил бүрийн 4 дүгээр улиралд аймгуудын хадгаламжийн үлдэгдэл

өсч, зээлийн үлдэгдэл буурч байна.

2014 оны гуравдугаар улирлын эцсийн байдлаар хамгийн өндөр

хадгаламжтай аймгууд бол Орхон, Дархан-Уул, Өмнөговь зэрэг

аймгууд байна. Хамгийн өндөр зээлийн үлдэгдэлтэй аймгуудад мөн

Орхон, Дархан-Уул, Сэлэнгэ аймгууд орж байна.

Сүүлийн жилүүдэд Өмнөговь, Дорноговь аймгуудын хадгаламж болон

зээлийн үлдэгдэл эрчимтэй нэмэгдэх хандлагатай байна.

Зураг 13. Аймгуудын хадгаламж, зээлийн хамаарал

Говьсүмбэр

Дархан-Уул

Дорноговь

Орхон

Өмнөговь

Сэлэнгэ

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0 300.0

Ха

дга

ла

мж

ий

н ү

лд

эгд

эл, т

эрб

ум

тө

гр

өгө

өр

Зээлийн үлдэгдэл, тэрбум төгрөгөөр

Аймгуудын хадгаламж, зээлийн хамаарал

Linear (Аймгуудын хадгаламж, зээлийн хамаарал)



19 | Х у у д а с


2014 оны 3 дугаар улирлын байдлаар нийт зээлийн 91.6 хувийг

хэвийн зээл, 3.7 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 4.7 хувийг

чанаргүй зээл эзэлж байна. Чанаргүй зээлийн 57.4 хувийг муу

зээл, 15.3 хувийг эргэлзээтэй зээл, 27.3 хувийг хэвийн бус зээл

эзэлж байна.

2014 оны 3 дугаар улиралд нийт зээлд эзлэх чанаргүй зээлийн жин

өмнөх улиралтай харьцуулахад 0.07 хувиар өссөн байна. Мөн

хугацаа хэтэрсэн зээлийн нийт зээлд эзлэх жин өмнөх улирлаас

0.12 хувиар өссөн байна. Хугацаа хэтэрсэн зээл өсөх нь богино

хугацааны дараа чанаргүй зээл дахин өсгөх эрсдэлийг үүсгэж

байна.

Зураг 14. Зээлийн чанарын ангилал болон нийт зээлд эзлэх хувь

2000 оны эхний улиралд чанаргүй зээл маш өндөр буюу нийт зээлийн

30 хувь орчмыг эзэлж байсан байна. Түүнээс хойш эрчимтэй

буурсаар 2001 оны 4 дүгээр улиралд 6 хувьд хүрч тогтворжсоноор

2008 оны 3 дугаар улирал хүртэл тогтвортой байсан байна.

Харин 2008 онд эхэлсэн санхүүгийн хямралын нөлөөгөөр чанаргүй

зээл 2008 оны 4 дүгээр улирлаас эхлэн 4 улирал өсч, 2009 оны 4

дүгээр улиралд дээд цэгтээ буюу нийт зээлийн 17 хувь хүртэл

өсчээ.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Хэвийн зээл

Хугацаа хэтэрсэн зээл

Хэвийн бус зээл

Эргэлзээтэй зээл

Муу зээл



20 | Х у у д а с

Чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх хувь хэмжээ 2011 оны сүүлчээр

эргэн 6 хувь хүртэл буурч, түүнээс хойш тогтворжих хандлага 2013

оны 3 дугаар улирал хүртэл үргэлжилжээ.

0.0

2,000.0

4,000.0

6,000.0

8,000.0

10,000.0

12,000.0

14,000.0


2012 2013 2014

Хэвийн зээл

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

400.0

450.0

500.0


2012 2013 2014

Хугацаа хэтэрсэн зээл

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

600.0

700.0


2012 2013 2014


0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

160.0

180.0


2012 2013 2014

Хэвийн бус зээл

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0


2012 2013 2014

Эргэлзээтэй зээл

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

400.0

450.0


2012 2013 2014

Муу зээл



21 | Х у у д а с

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 3 дугаар улирлын банкуудын

чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх хувийг 5.3 хувь байхаар

төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр

4.7 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 0.6 пунктаар бага гарсан

байна. Энэ нь арилжааны банкуудын чанаргүй зээлийн түвшин буурч

илүү хурдтайгаар буурч байгааг илэрхийлэх бөгөөд мөн эдийн засаг

харьцангуй сэргэх хандлагатай болж байгааг илэрхийлж байна.

Дараах зурагт эдийн засгийн салбаруудын чанаргүй зээлийн тухайн

салбарынхаа нийт зээлд эзлэх хувийг сүүлийн хоѐр жилийн 3 дугаар

улирал болон 2014 оны 3 дугаар улирлын байдлаар харуулав.

2014 оны 3 дугаар улирлын байдлаар (i) уул уурхайн салбар, (ii)

бөөний болон жижиглэн худалдааны салбар, (iii) цахилгааны

салбаруудын чанаргүй зээлийн салбар бүрийнхээ нийт зээлд эзлэх

хувь хамгийн өндөр байна.

Зураг 15. Чанаргүй зээл, эдийн засгийн салбаруудаар

Сүүлийн нэг жилийн хугацаанд чанаргүй зээл нь хамгийн хурдтай

өсч байгаа салбар нь бөөний болон жижиглэн худалдааны салбар

байна.

0.0% 5.0% 10.0% 15.0% 20.0% 25.0%

САНХҮҮГИЙН БОЛОН ДААТГАЛЫН ҮЙЛ …


ХҮНИЙ ЭРҮҮЛ МЭНД БА НИЙГМИЙН ҮЙЛ …

ТӨРИЙН УДИРДЛАГА БА БАТЛАН ХАМГААЛАХ …

ҮЛ ХӨДЛӨХ ХӨРӨНГИЙН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА

БУСАД

ЗАХИРГААНЫ БОЛОН ДЭМЖЛЭГ ҮЗҮҮЛЭХ ҮЙЛ …

МЭРГЭЖЛИЙН, ШИНЖЛЭХ УХААН БОЛОН …

БАЙР, СУУЦ БОЛОН ХООЛ ХҮНСЭЭР ҮЙЛЧЛЭХ …

БОЛОВСРОЛ

БАРИЛГА

ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ, ОЙН АЖ АХУЙ, ЗАГАС БАРИЛТ, …

БОЛОВСРУУЛАХ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ

ТЭЭВЭР БА АГУУЛАХЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА

УСАН ХАНГАМЖ; БОХИР УС, ХОГ,ХАЯГДЛЫН …

ЦАХИЛГААН,ХИЙ, УУР, АГААРЖУУЛАЛТЫН …

БӨӨНИЙ БОЛОН ЖИЖИГЛЭН ХУДАЛДАА, …







22 | Х у у д а с

Хэвийн зээлийн хугацааны бүтэц

2014 оны гуравдугаар улирлын байдлаар хэвийн зээл 11.5 их наяд

төгрөг хүрч, нийт зээлийн 91.6 хувийг эзэлж байна. Хэвийн

зээлийн хугацааны бүтцийн динамикийг дараах зурагт харуулав.

2014 оны гуравдугаар улирлын байдлаар нийт хэвийн зээлийн 17.6

хувийг 1 жил хүртэл хугацаатай зээл, 62.9 хувийг 1-5 жилийн

хугацаатай зээл, 19.4 хувийг 5 жилээс дээш хугацаатай зээл

бүрдүүлж байна.

Зураг 16. Хэвийн зээлийн хугацааны бүтэц

2004 оныг хүртэл нийт хэвийн зээлийн 90 гаруй хувийг 1 жил

хүртэлх буюу богино хугацаатай зээл эзэлдэг байжээ. Харин 2004

оноос эхлэн 1-5 жилийн хугацаатай зээлийн нийт хэвийн зээлд

эзлэх хувь өссөөр 2013 оны оны жилийн эцэст 59 хувьд хүрсэн

байна.

2007 оноос хойш 5 жилээс дээш хугацаатай хэвийн зээл өсөлт

нэмэгдэж 2010 оны гуравдугаар улиралд нийт хэвийн зээлийн 22

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаатай

1-5 хүртэл жилийн хугацаатай

1 хүртэл жилийн хугацаатай

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0

3,000.0

3,500.0

4,000.0

I III I III I III

2012 2013 2014

1 хүртэл жилийн

хугацаатай

0.0

1,000.0

2,000.0

3,000.0

4,000.0

5,000.0

6,000.0

7,000.0

8,000.0

I III I III I III

2012 2013 2014

1-5 хүртэл жилийн

хугацаатай

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0

3,000.0

I III I III I III

2012 2013 2014

5 ба түүнээс дээш

жилийн хугацаатай



23 | Х у у д а с

хувьд хүрсэн байна. Түүнээс хойш өнөөг хүртэл 5 жилээс дээш

хугацаатай хэвийн зээлийн нийт хэвийн зээлд эзлэх хувь

тогтвортой өсөх хандлагатай байна.

Урт хугацаат зээл өсөх хандлагатай байгаа нь банкуудад цаашид

илүү урт хугацаатай эх үүсвэр татах хэрэгтэйг харуулж байна.

Дараах зурагт хэвийн зээлийн хугацааны бүтцийг салбаруудаар нь

харуулав. Зээлийн багцад нь 5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаатай

зээл хамгийн өндөр жин эзэлж байгаа салбарууд бол боловсрол, үл

хөдлөх хөрөнгийн салбарууд байна. Харин уул уурхай, санхүүгийн

салбаруудад урт хугацаат зээл хамгийн бага жин эзэлж байна.

Зураг 17. Салбаруудын хэвийн зээлийн хугацааны бүтэц

Хүү, хүүгийн зөрүү

2014 оны гуравдугаар улиралд банкуудын зээлийн жигнэсэн дундаж

хүү 18.3 хувь болж өмнөх улирлаас 0.5 пунктаар буурсан байна.

Ингэснээр зээлийн жигнэсэн дундаж хүү сүүлийн хоѐр улиралд

дараалан буурж байгаа юм. Харин хадгаламжийн жигнэсэн дундаж хүү

12.3 хувь болж өмнөх улирлаас 0.1 хувиар өссөн байна.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%


САНХҮҮГИЙН БОЛОН …

МЭРГЭЖЛИЙН, ШИНЖЛЭХ …

ТӨРИЙН УДИРДЛАГА БА …

ЗАХИРГААНЫ БОЛОН ДЭМЖЛЭГ …

БАРИЛГА

ХӨДӨӨ АЖ АХУЙ, ОЙН АЖ …

УСАН ХАНГАМЖ; БОХИР УС, …

БУСАД

БАЙР, СУУЦ БОЛОН ХООЛ …

ХҮНИЙ ЭРҮҮЛ МЭНД БА …

БОЛОВСРУУЛАХ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ

ЦАХИЛГААН,ХИЙ, УУР, …

ТЭЭВЭР БА АГУУЛАХЫН ҮЙЛ …

БӨӨНИЙ БОЛОН ЖИЖИГЛЭН …


ҮЛ ХӨДЛӨХ ХӨРӨНГИЙН ҮЙЛ …

БОЛОВСРОЛ

1 хүртэл жилийн хугацаатай 1-5 хүртэл жилийн хугацаатай 5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаатай



24 | Х у у д а с

Зээлийн жигнэсэн дундаж хүү буурч, хадгаламжийн жигнэсэн дундаж

өссөнөөр байснаар энэ улиралд хүүгийн зөрүү 0.6 функтаар буурсан

байна.

Зураг 18. Хүүгийн динамик

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны гуравдугаар улиралд зээлийн

хүүг 17.9 хувь байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан

статистик мэдээллээр 18.3 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 0.4

пунктаар өндөр байна. Мөн шинжээчид 2014 оны гуравдугаар улиралд

хадгаламжийн хүүг 12.1 хувь байхаар төсөөлж байсан ба

Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 12.3 хувь болж,

шинжээчдийн төсөөллөөс 0.2 пунктаар өндөр гарсан байна.

Шинжээчдийн таамагласнаар банкны хүүгийн зөрүү 5.8 нэгж байхаар

байсан ба гүйцэтгэлийн статистикаар 6.0 болж, мөн таамагласнаас

1.1 пунктаар өндөр байна. Энэ нь зээлийн хүү төсөөлснөөс өндөр

байсантай шууд холбоотой юм.

МОНГОЛЫН БАНКНЫ ХОЛБОО

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

18.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

18.0%

20.0%

22.0%

24.0%

26.0%

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III

2009 2010 2011 2012 2013 2014

Зээлийн хүү

Хадгаламжийн хүү

Хүүний зөрүү, баруун тэнхлэг

Documents

Агуулга - mba.mn POST/Banking_industry_Q3_2014.pdf · Банкуудын нийт актив, түүний өсөлт Банкны салбарын шинжээчид 2014