Filmowe_obrazy_szkoły

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    1/54

    4 4 4 4 4

    H

    E r

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    2/54

    E w e l i n a

    K o n i e c z n a

    F i l m o w e

    o b r a z y s z k o y

    P o m i d z y

    i d e o l o g i ,

    e d u k a c j a

    w y c h o w a n i e m

    - - - - Z

    i m p u l s

    U n i w e r s y t e t

    l s k i

    K r a k w K a t o w i c e

    2 0 1 1

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    3/54

    @ C o p y r i g h t b y O f i c y n a W y d a w n i c z a I m p u l s , K r a k w 2 0 1 1

    C o p y r i g h t

    b y U n i w e r s y t e t l s k i w K a t o w i c a c h

    R e c e n z e n t :

    d r h a b . P i o t r Z w i e r z c h o w s k i ,

    p r o f .

    n a d z w .

    U K W

    A d j u s t a c j a :

    J o a n n a R a c z k o w s k a

    K o r e k t a :

    A l e k s a n d r a

    B y l i c a

    O p r a c o w a n i e t y p o g r a f i c z n e i p r o j e k t o k a d k i :

    A n d r z e j A u g u s t y s k i

    N a o k a d c e

    f o t o s y

    z f i l m u

    C z t e r y s t a

    b a t w ( L e s

    q u a t r e

    c e n t s c o u p s )

    r e .

    F r a n o i s

    T r u f f a u t ,

    F r a n c j a 1 9 5 9 , u d o s t p n i o n e

    p r z e z F i l m o t e k

    N a r o d o w

    P u b l i k a c j a

    d o f i n a n s o w a n a p r z e z

    U n i w e r s y t e t l s k i w K a t o w i c a c h

    I S B N 9 7 8 - 8 3 - 7 5 8 7 - 6 1 7 - 8

    O f i c y n a W y d a w n i c z a I m p u l s

    3 0 - 6 1 9

    K r a k w ,

    u l .

    T u r n i e j o w a

    5 9 / 5

    t e l . ( 1 2 ) 4 2 2 - 4 1 - 8 0 , f a x ( 1 2 ) 4 2 2 - 5 9 - 4 7

    w w w . i m p u l s o f i c y n a . c o m . p l , e - m a i l : i m p u l s i m p u l s o f i c y n a . c o m . p l

    W y d a n i e I ,

    K r a k w

    2 0 1 1

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    4/54

    S p i s t r e c i

    W S P

    9

    C z p i e r w s z a

    W k r g u

    i d e o l o g i i ,

    e d u k a c j i i

    w y c h o w a n i a

    Z a g a d n i e n i a

    t e o r e t y c z n e

    R o z d z i a p i e r w s z y

    S p o e c z n e i p o l i t y c z n e a s p e k t y

    i d e o l o g i i

    . . 2 1

    P o j c i e

    i d e o l o g i i

    - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    K o n c e p c j e p a s t w a i i c h z w i z e k z i d e o l o g i i p o l i t y k . . 2 6

    I d e o l o g i a r e l i g i a - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 9

    O k r e l e n i e m i t u p o l i t y c z n e g o . . 3 1

    R o z d z i a

    d r u g i

    Z a o e n i a i d e o w e d w u d z i e s t o w i e c z n y c h n u r t w p o l i t y c z n y c h

    i

    i c h w p y w n a e d u k a c j . .

    3 7

    I d e o l o g i c z n e f u n k c j e n a u c z a n i a i w y c h o w a n i a . 3 7

    K o n c e p c j e

    k o n s e r w a t y w n e

    i

    n e o k o n s e r w a t y w n e

    w

    e d u k a c j i

    . .

    4 0

    I d e o l o g i a

    l i b e r a l i z m u

    w s y s t e m a c h o w i a t o w y c h

    . .

    4 3

    P e d a g o g i k a n a c j o n a l i s t y c z n a a p e d a g o g i k a

    n a r o d o w a

    4 5

    E d u k a c j a a i d e o l o g i a

    k o m u n i s t y c z n a 4 8

    F a s z y z a c j a

    e d u k a c j i w o k r e s i e I I I R z e s z y

    . .

    5 0

    S o c j a l i s t y c z n a k o n c e p c j a o w i a t y - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 5 2

    A n a r c h i z m i p e d a g o g i k a e m a n c y p a c y j n a 5 3

    D e m o k r a t y z a c j a s z k o l n i c t w a . . 5 5

    N o w a

    P r a w i c a a j a k o

    e d u k a c j i 5 7

    N e o l i b e r a l n a

    k o n c e p c j a e d u k a c j i

    5 8

    R o z d z i a t r z e c i

    I d e o l o g i a , e d u k a c j a

    i w y c h o w a n i e

    . .

    6 1

    I d e o l o g i e e d u k a c y j n e i

    w y c h o w a w c z e

    6 1

    K o n c e p c j a

    w y c h o w a n i a z o r i e n t o w a n e g o n a o s o b

    6 6

    A n t y p e d a g o g i k a i w y c h o w a n i e a n t y a u t o r y t a r n e . .

    6 9

    P r z e m o c

    s y m b o l i c z n a

    w

    e d u k a c j i 7 1

    M i y

    P e d a g o g i c z n e

    - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    7 5

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    5/54

    C z

    d r u g a

    I d e o l o g i c z n e , e d u k a c y j n e i w y c h o w a w c z e k o n t e k s t y

    o b r a z w s z k o y w k i n i e

    R o z d z i a c z w a r t y

    P o j c i e

    i d e o l o g i i

    w

    m y l i

    f i l m o w e j . . 8 5

    K r y t y k a i d e o l o g i c z n a

    - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    8 5

    I d e o l o g i a a m i t

    w

    t e o r i i

    f i l m u

    9 4

    R o z d z i a p i t y

    I d e o l o g i e

    t o t a l i t a r n e w f i l m o w y c h o b r a z a c h s z k o y

    . .

    9 9

    W p r o w a d z e n i e

    - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    9 9

    K o r z e n i e

    t o t a l i t a r y z m u

    ( W i z j a

    l o k a l n a

    1 9 0 1 )

    . .

    1 0 1

    N a r o d z i n y

    f a s z y z m u ( N i e p o k o j e w y c h o w a n k a

    T r l e s s a )

    1 0 6

    L e k c j a p a t r i o t y z m u ( M o d y l a s )

    1 1 0

    y c i o w e w y b o r y ( L i m u z y n a D a i m l e r - B e n z ) 1 1 3

    I d e e s o c j a l i s t y c z n e

    w e d u k a c j i ( D r e s z c z e ) .

    1 1 6

    C z a s e m t r z e b a m w i n i e p r a w d ( C w a ) . . 1 2 1

    S p r z e c i w w o b e c z e w n t r z n e g o z n i e w o l e n i a ( O s t a t n i d z w o n e k ) . . . . . . . 1 2 5

    B d w

    s y s t e m i e

    ( F a l a )

    1 2 8

    P o d s u m o w a n i e - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    R o z d z i a

    s z s t y

    O b r a z y p r z e m o c y s y m b o l i c z n e j

    i s t r u k t u r a l n e j

    j a k o

    w y r a z

    o p r e s y j n o c i s z k o y i a u t o r y t a r n e g o

    w y c h o w a n i a

    . 1 3 5

    W p r o w a d z e n i e - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    1 5

    P r u s k i e w y c h o w a n i e ( D z i e w c z t a w m u n d u r k a c h ) 1 3 6

    W y c h o w a n i e

    a u t o r y t a r n e

    i j e g o k o n s e k w e n c j e ( B i a a w s t k a ) . 1 4 2

    P e d a g o g i k a a n a r c h i s t y c z n a ( P a a z e s p r a w o w a n i a ) 1 4 4

    S z k o l n e

    k o n t e s t a c j e

    ( J e e l i . . . )

    . .

    1 4 8

    R e p r e s y j n a e d u k a c j a w

    s z k o l e

    k a t o l i c k i e j ( Z e w y c h o w a n i e )

    1 5 2

    S z y k a n y

    i

    p r z e m o c

    f i z y c z n a

    ( Z o )

    1 5 5

    N i e s p e n i o n e n a d z i e j e n e o l i b e r a l i z m u ( S o ) .

    1 5 9

    E d u k a c j a w i e l o k u l t u r o w a w s p o e c z e s t w i e

    d e m o k r a t y c z n y m

    ( K l a s a )

    . . 1 6 4

    S p r o w a d z ( N a s z a k l a s a ) . . 1 6 9

    P o d s u m o w a n i e - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 7 2

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    6/54

    R o z d z i a s i d m y

    I n i c j a c j a

    i p r o b l e m y z t o s a m o c i j a k o

    w t k i t e m a t y c z n e f i l m w o s z k o l e . 1 7 5

    W p r o w a d z e n i e - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 7 5

    R y t u a

    i n i c j a c j i

    ( P i k n i k

    p o d

    W i s z c

    S k a )

    .

    1 7 7

    D o j r z e w a n i e s p o e c z n e

    i p o l i t y c z n e

    ( Z m o r y ) . . 1 8 3

    P o s z u k i w a n i e

    t o s a m o c i

    ( E u r o p a ,

    E u r o p a )

    .

    1 8 7

    P o d s u m o w a n i e

    - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1 9

    R o z d z i a s m y

    U c z e

    s z k o a

    r o d z i n a . O b r a z y

    s p o e c z n y c h

    i m o r a l n y c h n i e p o k o j w 1 9 3

    W p r o w a d z e n i e

    - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    1 9 9

    A n t y p e d a g o g i k a ,

    c z y l i

    k r y t y k a w y c h o w a n i a ( C z t e r y s t a b a t w )

    1 9 5

    F a s z y w e m i t y w y c h o w a w c z e ( A b e l , t w j b r a t )

    1 9 9

    W y c h o w a n i e d o w a r t o c i ( C u d z e l i s t y ) . 2 0 3

    W y c h o w a n i e i n s t r u m e n t a l n e ( M s k a

    s p r a w a )

    .

    2 0 7

    C h a o s w w y c h o w a n i u ( C z e , T e r e s k a ) . . . . . . . . . 2 1 0

    P o d s u m o w a n i e - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 9

    R o z d z i a d z i e w i t y

    M a r z e n i a

    o

    m d r y m

    n a u c z y c i e l u

    .

    2 1 7

    W p r o w a d z e n i e - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 7

    R e w o l u c j o n i s t a i b o h a t e r ( P i e r w s z y n a u c z y c i e l ) 2 2 0

    A n t y f a s z y s t a w f a s z y s t o w s k i m u n i f o r m i e ( S z k o a p o d s t a w o w a ) . 2 2 2

    W y c h o w a n i e w d u c h u p a i d e i ( P a n o d m u z y k i ) . 2 2 5

    M i t W i e l k i e g o N a u c z y c i e l a ( S t o w a r z y s z e n i e U m a r y c h P o e t w ) . 2 2 7

    N a u c z y c i e l w n e o l i b e r a l n e j r z e c z y w i s t o c i e d u k a c y j n e j

    ( W s z y s t k o a l b o n i c i M o d z i g n i e w n i ) . 2 3 4

    P o d s u m o w a n i e - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 9

    Z a k o c z e n i e

    - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    b i g - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

    F i l m o g r a f i a - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    7/54

    W s t p

    l a w i e l u l u d z i s z k o a s t a n o w i r d o i n t e n s y w n y c h e m o c j i ,

    i n d y w i

    d u a l n y c h

    d r a m a t w ,

    j e s t

    p r z e s t r z e n i

    s e n t y m e n t a l n p o w r a c a j c

    w d o b r y c h l u b z y c h w s p o m n i e n i a c h , m i e j s c e m , g d z i e p r z e y w a s i

    p i e r w s z e s u k c e s y i p o r a k i , r o d z i s i p r z y j a , m i o l u b n i e n a w i , m i e j s c e m

    d a j c y m p o c z u c i e

    b e z p i e c z e s t w a

    a l b o

    b u d z c y m

    s t r a c h . P r o b l e m y e d u k a c j i i w y

    c h o w a n i a p o r u s z a n e s w r o z m a i t y c h o k o l i c z n o c i a c h , s z k o a j a k o z n a c z c a c z

    y c i a k a d e g o c z o w i e k a o b e c n a j e s t

    w

    c o d z i e n n y c h r o z m o w a c h r o d z i n n y c h ,

    t o

    w a r z y s k i c h

    c z y z a w o d o w y c h .

    W

    l i c z n y c h u t w o r a c h l i t e r a c k i c h a u t o r z y

    p o w r a c a j

    d o l a t s z k o l n y c h , b y z

    d y s t a n s u

    p r z y j r z e s i

    s w o i m w s p o m n i e n i o m .

    K i n o t a k e

    p o d e j m u j e

    t e m a t y k

    p o w i c o n

    e d u k a c j i s z k o l n e j .

    T w r c y

    f i l m o w i , w y k o r z y

    s t u j c s z k o

    j a k o m i e j s c e b l i s k i e

    d o w i a d c z e n i u k a d e g o

    w i d z a i

    z a r a z e m p e n e

    d r a m a t u r g i i , w p i s u j s i w

    p o w s z e c h n y

    d y s k u r s o s z k o l e .

    F i l m o w a

    s z k o a c z s t o

    j a w i s i

    j a k o

    p r z e s t r z e s y m b o l i c z n a , w

    k t r e j

    n a r w n y c h p r a w a c h k o e g z y s t u j

    d o b r o i z o , m i e j s c e , g d z i e p r z y n o s i s i w a s n e p r o b l e m y , l k i ,

    r a d o c i

    i n a d z i e j e ,

    a w y n o s i w i e d z , u m i e j t n o c i i z a c h w y t n a d w i a t e m l u b t r a u m n i e z r o z u m i e n i a

    i o d r z u c e n i a .

    W b r e w p o z o r o m

    s z k o a

    p o d o b n i e

    j a k

    w i z i e n i e n i e j e s t z w a s z c z a d z i

    t e m a t e m a t w y m d l a f i l m o w c a .

    J e s t

    t o b o w i e m

    m i e j s c e ,

    g d z i e w p e w n y m

    s e n s i e

    j u

    w s z y s t k o

    b y o :

    w s z e l k i e g o

    t y p u

    r e w o l u c j e

    s p o e c z n e

    i

    o b y c z a

    j o w e ,

    o k r u c i e s t w o

    w o b e c

    u c z n i w

    i n a u c z y c i e l i , t a m s z e n i e

    o s o b o w o c i

    i

    n i e s p o d z i e w a n e r o z k w i t a n i e

    t a l e n t w .

    W

    p o n a d

    s t u l e t n i e j h i s t o r i i

    k i n a m o n a

    o d n a l e w i e l e

    o b r a z w

    s z k o y , c o

    c i e k a w e f i l m y

    o

    t e j t e m a t y c e p o j a w i a j

    s i

    p o

    p r z e o m i e d w i k o w y m ( 1 9 2 6 1 9 3 0 ) .

    K i n o n i e m e r a c z e j n i e o p o w i a d a o

    o

    s z k o l e , t r u d n o

    s o b i e

    b o w i e m w y o b r a z i p o

    E .

    M a z i e r s k a ,

    S z k o a w

    f i l m i e :

    d u n g l a a l b o w i z i e n i e , I l u z j o n 1 9 9 3 ,

    n r 2 ,

    s . 5 4 .

    *

    O m i o m i n u t o w y

    p i e r w s z y

    p o l s k i

    f i l m

    f a b u l a r n y

    p t .

    L e s

    M a r t y r s

    d e

    l a

    P o l o g n e

    P r u s k a

    k u l t u

    r a z 1 9 0 8 r o k u z a w i e r a s c e n r o z g r y w a j c s i w s z k o l e l u d o w e j w e W r z e n i , n a w i z u j c d o

    s t r a j k u s z k o l n e g o w 1 9 0 1 r o k u ( n a u c z y c i e l p i s z e n a t a b l i c y z d a n i e G o t t b e s c h t z e d i c h G r o s s

    D e u t s c h l a n d ,

    j e d e n z u c z n i w w y m a z u j e d w a o s t a t n i e s o w a i w p i s u j e w z a m i a n

    P o l s k a

    k o

    c h a n a ,

    z a c o z o s t a j e u d e r z o n y p r z e z n a u c z y c i e l a i w y r z u c o n y z k l a s y ) . F i l m p o w s t a z

    i n i c j a t y w y

    y d o w s k i e g o p r o d u c e n t a M o r d e c h a j a T o w b i n a i z o s t a o d n a l e z i o n y p r z e z M a g o r z a t i M a r k a

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    8/54

    z b a w i o n e d i a l o g u e k r a n o w e p r z e d s t a w i e n i a p r o b l e m w i k o n f l i k t w s z k o l n y c h .

    C h o f i l m o m n i e m y m z w y k l e t o w a r z y s z y a m u z y k a , i m i t a c j e d w i k w n a t u r a l

    n y c h o r a z n a p i s y k o m e n t u j c e a k c j , t o d o s t p n e w w c z a s r o d k i w y r a z o w e n i e

    s k a n i a y t w r c w

    d o

    p o d e j m o w a n i a t e m a t y k i , k t r a w d u e j m i e r z e w y m a g a

    w p r o w a d z e n i a

    d i a l o g w ,

    s o w n e g o

    k o m e n t a r z a

    o r a z u z u p e n i e n i a

    w a r s t w y

    o b r a

    z o w e j

    o

    c h a r a k t e r y s t y c z n e

    d w i k i

    i h a a s y d o b i e g a j c e

    z e s z k o l n y c h

    k l a s .

    N a j c i e k a w s z e f i l m y

    o s z k o l e , z d a n i e m

    E w y

    M a z i e r s k i e j , p o w s t a w a y

    w

    E u

    r o p i e . N a u w a g z a s u g u j e t u t a j z r e a l i z o w a n a w

    1 9 3 3

    r o k u

    p r z e z

    J e a n a

    V i g o P a a

    z e

    s p r a w o w a n i a

    ( Z e r o

    d o c o n d u i t e ) ,

    C z t e r y s t a b a t w

    ( L e s q u a t r e c e n t s

    c o u p s )

    F r a n o i s T r u f f a u t a

    z 1 9 5 9 , S a m o t n o

    d u g o d y s t a n s o w c a

    ( T h e

    L o n e l i n e s s

    o f t h e

    L o n g D i s t a n c e R u n n e r ) z 1 9 6 2 , w r e y s e r i i

    T o n y ' e g o R i c h a r d s o n a , N i e p o k o j e

    w y c h o w a n k a T r l e s s a ( D e r J u n g e

    T r l e s s )

    V o l k e r a S c h l n d o r f f a z 1 9 6 6 , P i e r w s z y

    n a u c z y c i e l

    ( P i e r w y j

    u c z i t i e l )

    A n d r i e j a

    K o n c z a o w s k i e g o

    z 1 9 6 6

    r o k u .

    W

    k i n i e

    h o l l y w o o d z k i m

    m o n a z n a l e w i e l e f i l m w , k t r y c h

    m i e j s c e m

    a k c j i j e s t s z k o a ,

    i s t n i e j r w n i e o p r a c o w a n i a p o w i c o n e t e j t e m a t y c e . F i l m o w e p r z e d s t a w i e n i a

    s z k o y s t e m a t e m p o d e j m o w a n y m n a j c h t n i e j p r z e z a m e r y k a s k i c h i b r y t y j s k i c h

    b a d a c z y w s p c z e s n e j k u l t u r y

    s o c j o l o g w ,

    a n t r o p o l o g w

    o r a z p e d a g o g w . R o

    n a l d E . C h e n n a u l t , R o y F i s h e r ,

    A n n

    H a r r i s , C h r i s t i n e J a r v i s , S u s a n E l l s m o r e

    o r a z

    R o b e r t B u l m a n

    a n a l i z u j

    f i l m y

    h o l l y w o o d z k i e o r a z b r y t y j s k i e s t a n o w i c e

    r e p r e z e n t a c j

    r e l a c j i

    n a u c z y c i e l

    u c z e .

    N a

    g r u n c i e p o l s k i m

    o

    f i l m o w y c h

    p o r

    t r e t a c h

    w i a t a

    e d u k a c j i

    n a

    p r z y k a d z i e f i l m w a n g l o s a s k i c h p i s a

    P i o t r Z w i e r z

    c h o w s k i ,

    M a r t a

    H a u s c h i l d

    d o k o n a a

    z a

    a n a l i z y

    k i l k u

    p o l s k i c h

    f i l m w

    o

    s z k o l e

    w

    k o n t e k c i e k i n a

    n a r o d o w e g o i

    w t k w a u t o b i o g r a f i c z n y c h .

    W s p c z e n i e n a e k r a n a c h k i n o b e c n e s

    o b r a z y

    o d w o u j c e s i d o

    p r z e s t r z e

    n i s z k o l n e j ;

    p o w o d z e n i e m c i e s z

    s i m i d z y i n n y m i t a k i e

    f i l m y , j a k

    f r a n c u s k a

    K l a s a ( E n t r e l e s M u r s ) L a u r e n t a C e n t e t a , e s t o s k a N a s z a k l a s a

    ( K l a s s )

    I l m a r a R a

    H e n d r y k o w s k i c h w 2 0 0 0 r o k u w e f r a n c u s k i m a r c h i w u m f i l m o w y m . W y w i e t l a n i e f i l m u z o s t a

    o z a k a z a n e p r z e z c a r s k i e w a d z e a d m i n i s t r a c y j n e ,

    a

    p o z w o l e n i e w y d a n o p r a w d o p o d o b n i e

    w e

    w r z e n i u 1 9 1 4 r o k u ( p t . P r u s k a k u l t u r a ) . Z o b . M .

    H e n d r y k o w s k a ,

    M .

    H e n d r y k o w s k i ,

    P i e r w s z y

    p o l s k i

    f i l m f a b u l a r n y .

    L e s

    M a r t y r s

    d e

    l a

    P o l o g n e

    P r u s k a

    k u l t u r a

    ( 1 9 0 8 ) ,

    K w a r t a l n i k

    F i l m o

    w y 2 0 0 9 , n r

    6 7 - 6 8

    E . M a z i e r s k a ,

    S z k o a w

    f i l m i e . . . , o p . c i t

    R . E . C h e n n a u l t , H o l l y w o o d

    F i l m s a b o u t

    S c h o o l s : W h e r e R a c e ,

    P o l i t i c s ,

    a n d E d u c a t i o n

    I n t e r s e c t ,

    P a l g r a v e M a c m i l l a n ,

    N e w Y o r k 2 0 0 6 ,

    *

    R . F i s h e r ,

    A . H a r r i s , C . J a r v i s , E d u c a t i o n

    i n

    P o p u l a r C u l t u r e : T e l l i n g T a l e s

    o n

    T e a c h e r s a n d

    L e a r n e r s ,

    C h a p m a n

    H a l l ,

    N e w

    Y o r k 2 0 0 8

    S .

    E l l s m o r e ,

    C a r r y o n , T e a c h e r s

    R e p r e s e n t a t i o n s

    o f t h e

    T e a c h i n g P r o f e s s i o n i n

    S c r e e n

    C u l t u r e ,

    T r e n t h a m B o o k s ,

    S t o k e - o n - T r e n t 2 0 0 5

    R .

    B u l m a n , H o l l y w o o d G o e s t o H i g h S c h o o l : C i n e m a ,

    S c h o o l s ,

    a n d A m e r i c a n C u l t u r e , W o r t h

    P u b l i s h e r s , N e w Y o r k 2 0 0 4 .

    P . Z w i e r z c h o w s k i , P i k n y s e n p e d a g o g a . L i t e r a c k i e i f i l m o w e p o r t r e t y w i a t a e d u k a c j i , R a b i d ,

    K r a k w 2 0 0 5 ,

    M . H a u s c h i l d , P o k o l e n i a z i n i c j a t y w i z d r a d a h i s t o r i i . P o l s k i e f i l m y o

    s z k o l e j a k o

    n a r o d o w a a u

    t o b i o g r a f i a [ w : ] T . L u b e l s k i , M . S t r o i s k i ( r e d . ) , K i n o p o l s k i e j a k o k i n o n a r o d o w e , K o r p o r a c j a

    h a a r t , K r a k w

    2 0 0 9 .

    3

    4

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    9/54

    a g a o b y d w a z

    2 0 0 7

    r o k u ,

    c z y

    n i e m i e c k i f i l m F a l a

    ( D i e

    W e l l e ) w r e y s e r i i

    D e n i s a

    G a n s e l a ( 2 0 0 8 ) . W 2 0 0 9 r o k u d o d y s t r y b u c j i k i n o w e j p o n o w n i e w p r o w a d z o n o

    C z t e r y s t a b a t w i z r e a l i z o w a n y p r z e z J a n a S v r a k a w 1 9 9 1 r o k u f i l m S z k o a p o d

    s t a w o w a ( O b e c n k o l a ) . N i e w t p l i w i e , p r o b l e m y e d u k a c j i i w y c h o w a n i a b u d z

    n i e u s t a n n e

    z a i n t e r e s o w a n i e

    f i l m o w c w

    o r a z

    w i d z w ,

    a f i l m y

    s z k o l n e w p i s u j

    s i

    w

    s p o e c z n h i s t o r i k i n a , j e g o

    r e c e p c j i

    i z w i z k w z

    r z e c z y w i s t o c i

    s p o e c z

    n . R n e s p o s o b y

    p r e z e n t a c j i t e g o t e m a t u

    s t a n o w i

    w y r a z a p r o b a t y

    b d k r y t y k i

    z j a w i s k a ;

    s z k o a f i l m o w a w y k o r z y s t y w a n a

    j e s t

    j a k o n o n i k

    r n o r o d n y c h z n a c z e

    i s u y

    n a j c z c i e j d o p r z e d s t a w i e n i a

    k r y t y c z n e j

    w i z j i

    w s p c z e s n o c i b d d e m a

    s k o w a n i a

    p a t o l o g i i s y s t e m u s p o e c z n e g o . M o e t e

    s t a n o w i

    o d z w i e r c i e d l e n i e

    s p o e c z n y c h

    i

    m o r a l n y c h

    n i e p o k o j w ,

    l k w

    i n a d z i e i ,

    r w n o c z e n i e

    u k a z u j c

    s t o s u n e k a u t o r w d o a k t u a l n y c h z d a r z e .

    Z n a c z n a

    c z

    f i l m w

    z e

    s z k o

    w

    t l e ,

    p o d o b n i e

    j a k w i k s z o

    f i l m w

    w

    c a e j

    h i s t o r i i k i n a , p r z e p e n i o n a j e s t i d e o l o g i , a t e , k t r e s p o z o r n i e n e u t r a l n e i o b i e k

    t y w n e , p r z e w a n i e s u i d e o l o g i i

    d o m i n u j c e j

    b d j e j k r y t y c e . P o n a d t o w f i l m a c h ,

    n i e t y l k o t y c h o s z k o l e , r z e c z y w i s t o i d e o l o g i c z n a c z s t o m i e s z a s i z m i t y c z n ,

    m o t y w y m i t y c z n e p r z e n i k a j

    d o

    i d e o l o g i i , a i d e e

    u p o d o b n i a j

    s i d o m i t u , k t r y

    m o e

    j e

    w s p k s z t a t o w a . S z t u k i w i z u a l n e , w

    t y m

    r w n i e k i n o ,

    m a j

    s z c z e g l n e

    p r e d y s p o z y c j e

    d o

    u k a z y w a n i a w i z u a l n y c h a s p e k t w i d e o l o g i i m i t u

    p r z e z

    w y k o r z y

    s t y w a n i e

    p o w t a r z a l n y c h a r c h e t y p w

    u k s z t a t o w a n y c h z a r w n o

    p r z e z m y l m i t y c z

    n ,

    j a k i i d e o l o g i . T e m a t y k a

    s z k o l n a w k i n i e

    c z s t o

    j e s t p r e t e k s t e m d o r o z w a a

    i d e o l o g i c z n y c h ,

    d o

    p o r u s z a n i a

    p r o b l e m w

    s p o e c z n y c h

    i p o l i t y c z n y c h ,

    o

    k t r y c h

    n i e

    c h c e s i

    l u b

    n i e w o l n o

    z r n y c h p r z y c z y n

    m w i

    w p r o s t . I n t e r e s u j c e j e s t

    r w

    n i e z a g a d n i e n i e

    w y k o r z y s t y w a n i a

    i w s p t w o r z e n i a p r z e z k i n o m i t w

    o

    s z k o l e

    o r a z p y t a n i e

    o

    f u n k c j e ,

    j a k i e

    s p e n i a m i t w t y c h f i l m a c h . W a r t o s i r w n i e

    z a s t a

    n o w i n a d g e n e a l o g i f i l m w m w i c y c h o r e p r e s y j n y m

    w y c h o w a n i u ,

    a b s u r d a c h

    s y s t e m u e d u k a c y j n e g o , o

    b u n c i e ,

    o b j a w i a j c y m s i p r z e z p r z e m o c , w y m a g a j c y m

    r e f l e k s j i n a d j e g o p r z y c z y n a m i , c e l a m i o r a z f o r m a m i .

    P r o b l e m w i z e r u n k u

    s z k o y w

    k i n i e n i e m g b y z o s t a

    o m w i o n y

    w o d e

    r w a n i u

    o d

    n a u k

    s p o e c z n y c h

    i

    p e d a g o g i c z n y c h ,

    s p e c y f i k a

    f i l m w

    p o w i c o n y c h

    s z k o l e s t a n o w i

    b o w i e m

    z o o n y p r o b l e m , w y m a g a j c y a n a l i z y t e g o z a g a d n i e n i a

    w k o n t e k c i e r n o r o d n y c h u w a r u n k o w a h i s t o r y c z n y c h ,

    k u l t u r o w y c h ,

    p o l i

    t y c z n o - s p o e c z n y c h

    i

    p e d a g o g i c z n y c h .

    C e l e m p o d j t y c h

    w k s i c e r o z w a a

    j e s t

    s p r a w d z e n i e w p y w u ,

    j a k i

    n a

    k s z t a t o w a n i e o b r a z u

    s z k o y w k i n i e

    m a i d e o l o g i a

    o r a z z a l e n y

    o d n i e j s y s t e m

    w y c h o w a n i a , o b o w i z u j c y

    w c z a s i e

    i m i e j s c u

    r e a l i

    z a c j i ,

    a t a k e a k c j i f i l m u . Z a s a d n i c z y m p r o b l e m e m n i n i e j s z e g o

    o p r a c o w a n i a

    j e s t

    w y o d r b n i e n i e o r a z i n t e r p r e t a c j a z w i z k w p o m i d z y

    o b r a z a m i s z k o y

    w k i n i e

    a i d e o l o g i a m i p o l i t y c z n y m i i

    e d u k a c y j n y m i .

    P r z e d m i o t e m b a d a s w y b r a n e f a

    b u l a r n e

    f i l m y

    a k t o r s k i e

    ( z

    p o m i n i c i e m f i l m w d o k u m e n t a l n y c h

    i

    a n i m o w a n y c h )

    * P o r . S . H r e b e n d a , M i t y c z n e a s p e k t y i d e o l o g i i [ w : ] J . w i e c a ( r e d . ) , M i d z y r e a l i z m e m a u t o p i :

    w i a d o m o c i o w o - i d e o l o g i c z n e i p o l i t y c z n e p r z e s a n k i p o k o j u i d e m o k r a c j i n a p r z e o m i e

    X X

    i X X I

    w i e k u

    o r a z

    i c h h i s t o r y c z n e

    u w a r u n k o w a n i a ,

    W y d . U , K a t o w i c e

    1 9 9 8 ,

    s . 1 3 1 .

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    10/54

    z r e a l i z o w a n e w

    P o l s c e

    i i n n y c h

    k r a j a c h

    E u r o p y , S t a n a c h Z j e d n o c z o n y c h i A u

    s t r a l i i ( z e w z g l d u n a e u r o p e j s k i e i

    p n o c n o - a m e r y k a s k i e

    k o r z e n i e ) w l a t a c h

    1 9 3 1 2 0 0 9 . Z e w z g l d u n a o d m i e n n e o d u k s z t a t o w a n y c h w k u l t u r z e Z a c h o d u

    r e a l i a

    k u l t u r o w e i s p o e c z n o - p o l i t y c z n e k s z t a t u j c e t u t e j s z e

    s y s t e m y

    o w i a t o w e ,

    w

    p r a c y

    n i e

    o m w i o n o

    f i l m w

    z r e a l i z o w a n y c h

    w

    k r a j a c h

    A m e r y k i

    P o u d n i o w e j ,

    A f r y k i , A z j i

    i

    B l i s k i e g o W s c h o d u . W y m a g a o b y t o b o w i e m o d r b n e g o , p o g b i o

    n e g o

    o p r a c o w a n i a ,

    z u w z g l d n i e n i e m s z e r o k i e g o i s w o i s t e g o d l a k a d e g o z p a s t w

    k o n t e k s t u

    k u l t u r o w e g o ,

    s p o e c z n o - p o l i t y c z n e g o ,

    p e d a g o g i c z n e g o

    o r a z p r o b l e m u

    k o l o n i a l i z m u i

    p o s t k o l o n i a l i z m u .

    W y b r

    f i l m w

    u w a r u n k o w a n y j e s t r w n i e

    c e l e m p o s z u k i w a

    b a d a w c z y c h ,

    d l a t e g o

    a n a l i z i e

    p o d d a n o p r z e d e

    w s z y s t k i m

    k l a s y c z n e

    o r a z c i e s z c e

    s i p o p u l a r

    n o c i i u z n a n i e m k r y t y k i b d

    p u b l i c z n o c i

    f i l m y ,

    w

    k t r y c h d o d a t k o w o m o n a

    o d n a l e

    i d e o l o g i c z n e

    i

    p e d a g o g i c z n e

    o d w o a n i a .

    W i e l e ,

    z w a s z c z a s t a r s z y c h f i l

    m w , t o u z n a n e d z i e a

    w i a t o w e j

    k i n e m a t o g r a f i i , i n n e z a t o f i l m y w s p c z e s n e ,

    k t r e n i e m a j t a k i e g o s t a t u s u , a l e s w a n e , z e w z g l d u n a z a k r e s s p o e c z n e g o

    o d d z i a y w a n i a . J e d n y m z k r y t e r i w w y b o r u f i l m w b y r w n i e c z a s i c h p o

    w s t a n i a o b r a z u j c y k l i m a t e p o k i ; s t d

    w o p r a c o w a n i u

    z n a l a z y s i f i l m y r e p r e

    z e n t a t y w n e

    z r e a l i z o w a n e w k i l k u d e k a d a c h : w l a t a c h t r z y d z i e s t y c h X X w i e k u

    o k r e s i e w a n y m z e

    w z g l d u

    n a u m a c n i a n i e

    s i w

    E u r o p i e i d e o l o g i i t o t a l i t a r n y c h ;

    w

    l a t a c h

    p i d z i e s i t y c h i

    s z e d z i e s i t y c h

    c z a s i e

    r o d z e n i a s i i r o z w o j u k o n

    t e s t a c j i

    s p o e c z n y c h w

    E u r o p i e

    Z a c h o d n i e j i

    S t a n a c h

    Z j e d n o c z o n y c h . P r z e o m

    l a t

    s i e d e m d z i e s i t y c h

    i

    o s i e m d z i e s i t y c h

    w a n y

    j e s t

    z

    k o l e i

    d l a

    f i l m w

    p o l s k i c h

    o

    t e m a t y c e s z k o l n e j , z u w a g i n a e s k a l a c j n i e p o k o j w

    s p o e c z n y c h

    p r o w a d z c y c h

    d o

    t r a n s f o r m a c j i

    u s t r o j o w e j w

    1 9 8 9 r o k u .

    W

    l a t a c h

    o s i e m d z i e s i t y c h ,

    w c z a s a c h

    k o n s e r w a t y w n o - l i b e r a l n e j

    p r e z y d e n t u r y

    R o n a l d a

    R e a g a n a , p o w s t a y w S t a n a c h

    Z j e d n o c z o n y c h l i c z n e

    f i l m y ,

    k t r y c h c e n t r a l n e p o s t a c i s t a n o w i l i c h a r y z m a t y c z n i

    n a u c z y c i e l e . N a s t p n a d e k a d a

    z r o d z i a

    o b r a z y s z k o y i l u s t r u j c e p r z e m i a n y s p o

    e c z n e w k r a j a c h E u r o p y r o d k o w e j . N a t o m i a s t f i l m y p o w s t a e j u w X X I w i e k u

    o d d a j

    n a s t r o j e

    i l k i w s p c z e s n e g o s p o e c z e s t w a . W r o z w a a n i a c h s w y c h n i e

    z a j m u j s i h o l l y w o o d z k i m i f i l m a m i i s e r i a l a m i z

    n u r t u

    t e e n f l i c k s , w y k o r z y s t u j

    c e g o

    w t k i

    c h a r a k t e r y s t y c z n e

    d l a

    g a t u n k w

    k i n a

    p o p u l a r n e g o

    o r a z

    k u l t u r y

    p o p u

    l a r n e j k s z t a t o w a n e j p r z e z

    m e d i a , o d g r y w a j c e j w a n

    r o l w

    k r e a c j i

    w i z e r u n k w

    u c z n i w ,

    n a u c z y c i e l i i

    p r o c e s u

    e d u k a c j i .

    P o d a j c

    t r o p e m t e m a t w f i l m w ,

    s z c z e g l n

    u w a g

    z w r a c a m

    n a

    s p o s o b y

    o b r a z o w a n i a f i l m o w e g o

    u w i k a n e g o w p e r s p e k t y w s p o e c z n o - h i s t o r y c z n , k t

    r

    w a r u n k u j e

    z a r w n o

    c z a s

    a k c j i

    f i l m u , o k r e s

    j e g o

    p o w s t a n i a , j a k

    i

    c e l r e a l i z a c j i

    p o d j t y p r z e z t w r c .

    W

    f i l m a c h

    o

    s z k o l e c z a s

    p o w s t a n i a

    f i l m u j e s t c z a s e m j e g o

    a k c j i

    b d p o w r o t e m d o

    p r z e s z o c i ;

    b a d a n i a w y m a g a z a t e m c e l o d w o y w a n i a s i

    d o p r z e s t r z e n i h i s t o r y c z n e j i o d l e g e g o w c z a s i e s y s t e m u w y c h o w a n i a . P a t r z c n a

    d o r o b e k e u r o p e j s k i e j , a m e r y k a s k i e j i a u s t r a l i j s k i e j k i n e m a t o g r a f i i , m o n a z a

    u w a y , e n a j s t a r s z e p o k h i s t o r y c z n , d o k t r e j o d w o u j s i t w r c y , j e s t p r z e

    o m X I X

    i

    X X w i e k u . F i l m y n a j d a l e j

    s i g a j c e d o

    p r z e s z o c i k u l t u r y i h i s t o r i i w y

    c h o w a n i a t o m i d z y i n n y m i : P i k n i k p o d W i s z c S k a ( P i c n i c

    a t H a n g i n g

    R o c k )

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    11/54

    P e t e r a W e i r a

    ( 1 9 7 5 ) , W i z j a

    l o k a l n a 1 9 0 1 F i l i p a B a j o n a ( 1 9 8 0 ) , M o d y l a s J z e f a

    L e j t e s a z 1 9 3 4 r o k u , N i e p o k o j e w y c h o w a n k a T r l e s s a ( D e r J u n g e T r l e s s ) V o l k e r a

    S c h l n d o r f f a ( 1 9 6 6 ) , P a a z e s p r a w o w a n i a ( Z e r o d e c o n d u i t e ) J e a n a V i g o ( 1 9 3 3 )

    c z y D z i e w c z t a w m u n d u r k a c h ( M d c h e n i n U n i f o r m ) L e o n t i n e S a g a n ( 1 9 3 1 ) .

    R n e

    s

    t e m a t y

    f i l m w

    o

    s z k o l e

    i

    r n e

    s p o s o b y

    p r e z e n t a c j i

    o b e c n y c h

    w

    n i c h

    p r o b l e m w .

    M o e t o b y : p o s z u k i w a n i e w a s n e g o m i e j s c a w

    w i e c i e ,

    r y w a l i z a c j a ,

    k o p o t y m i o s n e , o f e n s y w a i d e o l o g i c z n a i o p i s

    s t r a t e g i i

    o p o r u

    w o b e c

    d o m i n u j

    c e g o m o d e l u i d e o l o g i c z n e g o ,

    i d e o l o g i a i m i t w a d z y ,

    p r o b l e m y

    e d u k a c j i

    z w i z a n e j

    z

    p r z e m o c s y m b o l i c z n

    i s t r u k t u r a l n , d e m a s k a c j a i n d o k t r y n u j c e j r o l i s z k o y ,

    s p r z e c i w

    w o b e c d e h u m a n i z u j c e g o s k o s z a r o w a n i a w

    s p o e c z e s t w i e o p a r t y m

    n a

    h i e r a r c h i c z n y c h

    s t r u k t u r a c h d o m i n a c j i , d e m a s k o w a n i e

    p a t o l o g i i

    s y s t e m u , i r o

    n i a

    w o b e c h i p o k r y z j i

    p a s t w a

    i

    i d e o l o g i z a c j i y c i a s p o e c z n e g o . Z a z w y c z a j

    s

    t o

    f i l m y

    o

    m o d z i e y , k t r a p r z e c i w s t a w i a s i k o n s e r w a t y w n y m w a r t o c i o m , o p o

    w i e d z i a n e w f o r m i e d y s k u r s u p a r a b o l i c z n e g o p e n e g o o b r a z w - m e t a f o r , u z u p e

    n i o n e o s p o e c z n o - p o l i t y c z n k o n t e k s t u a l i z a c j . W i k s z o f i l m w , k t r y c h a k c j a

    r o z g r y w a s i w r o d o w i s k u s z k o l n y m , o p o w i a d a o m o d y c h l u d z i a c h w o k r e s i e

    d o j r z e w a n i a , c o s t w a r z a w i e l e m o l i w o c i i n t e r p r e t a c y j n y c h . P e e n n i e p o k o j w

    i

    r o z t e r e k

    c z a s d o r a s t a n i a w y d a j e

    s i

    i n t e r e s u j c y d l a f i l m o w c w , m o e b o w i e m

    s u y z o b r a z o w a n i u

    p r o b l e m w n i e

    t y l k o p s y c h o l o g i c z n y c h i p e d a g o g i c z n y c h ,

    l e c z t a k e k u l t u r o w y c h

    i s p o e c z n y c h ,

    I d e o l o g i a m a

    o g r o m n e z n a c z e n i e

    d l a e d u k a c j i ,

    a

    k o n k r e t n a

    p o s t a w a

    w i a t o

    p o g l d o w a ,

    n p .

    l i b e r a l i z m ,

    k o n s e r w a t y z m ,

    s o c j a l i z m

    c z y

    f a s z y z m ,

    z a w i e r a

    w

    s o b i e

    o k r e l o n y m o d e l o b y w a t e l a , s w o i s t y

    p o r t r e t

    i d e o l o g i c z n y , u w z g l d n i a j c y

    a s p e k t

    h i s t o r y c z n y , s o c j o l o g i c z n y , p o l i t y c z n y i e k o n o m i c z n y . E d u k a c j a j e s t d o b r y m s p o

    s o b e m

    n a f o r m o w a n i e

    i r e p r o d u k o w a n i e

    o s b o

    p r e f e r o w a n y c h

    p r z e z i d e o l o g i

    c e c h a c h . I d e o l o g i a ,

    d e f i n i o w a n a j a k o

    c h a r a k t e r y s t y c z n y d l a j a k i e j g r u p y s y s t e m

    p r z e k o n a , d o s t a r c z a j c y w y t y c z n y c h d o d z i a a p o d e j m o w a n y c h p r z e z t g r u

    p , s t a n o w i t e o r e t y c z n e u z a s a d n i e n i e d l a p o g l d w , d e , p r o g r a m u i d z i a a

    d a n e j

    z b i o r o w o c i .

    O d c z a s w o w i e c e n i a , c z y l i o d X V I I I w i e k u ,

    s p o e c z e s t w a

    i

    j e d n o s t k i

    y j w w i e c i e z d o m i n o w a n y m p r z e z i d e o l o g i , a

    p o w s t a n i e

    p a s t w

    n a r o d o w y c h

    i

    i d e i

    n a c j o n a l i z m u

    p r z y c z y n i o

    s i

    d o

    z d o m i n o w a n i a

    p a s t w o w e g o

    z i n s t y t u c j o n a l i z o w a n e g o s y s t e m u

    o w i a t y

    p r z e z

    i d e o l o g i c z n e p o s t a w y

    i

    p r o g r a

    m y . K i n o n i e p o z o s t a o

    o b o j t n e

    w o b e c t e g o

    z j a w i s k a i z a j m u j e s i j e g o

    k o m e n

    t o w a n i e m , t w o r z c r n o r o d n e

    o b r a z y

    s z k o y ,

    p o z o s t a j c e w z w i z k u z r z e c z y w i

    s t o c i

    s p o e c z n o - p o l i t y c z n

    i s t a n o w i c e

    i n t e r e s u j c d i a g n o z

    w s p c z e s n o c i .

    C o r a z c z c i e j u w i a d a m i a m y

    s o b i e ,

    e n i e m a

    u c i e c z k i

    o d

    i d e o l o g i i .

    N a s z o d b i r w i a t a j e s t u w a r u n k o w a n y i d e o l o g i c z n i e [ . . . ] .

    D l a t e g o

    t a k

    f a s c y n u j c e

    j e s t r o z p o z n a w a n i e m e c h a n i z m w o d d z i a y w a n i a i d e o l o g i i ,

    t y c h

    j a w n y c h

    i

    u k r y t y c h

    P o r .

    G . L . G u t e k , F i l o z o f i c z n e i i d e o l o g i c z n e p o d s t a w y e d u k a c j i , t u m .

    A .

    K a c m a j o r , A .

    S u j a k ,

    G W P , G d a s k

    2 0 0 3 , s . 1 4 2 1 4 4 .

    * T . R u t k o w s k a , I d e o l o g i a

    i f i l m

    ( O d r e d a k c j i ) , K w a r t a l n i k F i l m o w y 2 0 0 5 , n r 4 9 5 0 ,

    s .

    4 .

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    12/54

    p i s z e

    T e r e s a

    R u t k o w s k a . M i r o s a w P r z y l i p i a k n a t o m i a s t o s t r z e g a :

    [ . . . ] p o j c i u i d e o l o g i i n a d a j e s i t a k s z e r o k i e z n a c z e n i e , e w i s t o c i e o z n a

    c z a o n o k u l t u r a l b o w i a t o p o g l d , e n a s k u t e k t e j s z e r o k o c i s t a j e s i

    n i e o p e r a c y j n e , e

    t o t a l i z u j e

    o g l d f i l m w , p o d c i g a j c w s z y s t k o p o d t e n

    s a m m o n o t o n n y s c h e m a t i n t e r p r e t a c y j n y , k t r y

    a n i h i l u j e

    f u n d a m e n t a l n e

    n i e r a z

    r n i c e ,

    t a k e

    i d e o l o g i c z n e ,

    p o m i d z y f i l m a m i .

    P r z y w o y w a n e w

    k s i c e p o j c i a i d e o l o g i i ,

    m i t u ,

    w a d z y , p r z e m o c y s y m

    b o l i c z n e j c z y

    i n s t y t u c j i s p o e c z n e j o b e c n e

    s w b a d a n i a c h

    k u l t u r o w y c h ( c u l t u

    r a l c r i t i c i s m ) , k t r e n i e

    m a j d o k a d n i e

    s p r e c y z o w a n e j , w y r a n e j m e t o d y .

    I c h

    p r z e d m i o t e m

    j e s t s z e r o k o

    r o z u m i a n a

    k u l t u r a , a

    d o a n a l i z y r n y c h

    p r z e s t r z e n i

    k u l t u r y w y k o r z y s t y w a n e s z a o e n i a s e m i o t y k i ,

    f e m i n i z m u , p o s t k o l o n i a l i z m u ,

    d e k o n s t r u k c j i , p s y c h o a n a l i z y . B a d a n i a k u l t u r o w e z a j m u j s i p r z e d e

    w s z y s t k i m

    w p y w e m d y s k u r s u n a p o s t r z e g a n i e r z e c z y w i s t o c i , k t r a u l e g a f i k c j o n a l i z a c j i ,

    a p o d s t a w o w e p y t a n i a d o t y c z z w i z k w d z i e a z k o n t e k s t e m k u l t u r o w y m w a r

    t o c i a m i o b e c n y m i w t e k c i e , i n s t y t u c j a m i s p o e c z n y m i i

    p r a k t y k a m i

    s y m b o l i c z

    n y m i .

    W y b i t n y m i

    p r z e d s t a w i c i e l a m i

    t e j p o s t a w y b a d a w c z e j

    b y l i

    m i d z y i n n y m i :

    R a y m o n d W i l l i a m s ,

    R i c h a r d

    H o g g a r t , S t u a r t H a l l o r a z s k u p i e n i w o k c z a s o p i s

    m a

    f i l m o w e g o

    S c r e e n

    S t e p h e n

    H e a t h , C o l i n

    M c C a b e ,

    J a c q u e l i n e

    R o s e , a t a k e

    P i e r r e

    B o u r d i e u , R o l a n d B a r t h e s ,

    L o u i s A l t h u s s e r i

    M i c h e l

    F o u c a u l t .

    W

    n i n i e j

    s z y m o p r a c o w a n i u p o w o u j

    s i

    n a

    k o n c e p c j e k i l k u

    s p o r d

    w y m i e n i o n y c h a u t o

    r w .

    W i k s z o

    b a d a c z y

    z a j m u j c y c h

    s i

    i d e o l o g i

    w

    o b r b i e

    b a d a

    k u l t u r o w y c h

    w i e

    j

    z p o j c i e m

    w a d z y ,

    t w i e r d z c , e i d e o l o g i i n i e p o w i n n o s i o g r a n i c z a

    d o

    k w e s t i i k l a s y

    s p o e c z n e j ,

    t y l k o m o n a

    j r o z u m i e j a k o w i a t o p o g l d g r u p y

    d o m i n u j c e j

    l u b

    d o w o l n e j

    g r u p y s p o e c z n e j u z a s a d n i a j c y j e j d z i a a n i a

    ( t a k e

    p o d t r z y m u j c y w a d z g r u p y d o m i n u j c e j ) i p r z e c i w s t a w i o n y p r a w d z i e l u b j a k o

    w i a t o p o g l d g r u p y d o m i n u j c e j l u b

    d o w o l n e j

    g r u p y s p o e c z n e j u z a s a d n i a j c y j e j

    d z i a a n i a ( i p o d t r z y m u j c y w a d z g r u p y d o m i n u j c e j ) , k t r y n i e j e s t p r z e c i w s t a

    w i o n y p r a w d z i e .

    [ ]

    m o e

    o n j e d n a k

    b y

    s t a l e

    s t w a r z a n y n a n o w o , c o o z n a c z a ,

    e j e g o a k c e p t a c j a

    n i e

    j e s t

    n i e u c h r o n n a . T a k r o z u m i a n a

    i d e o l o g i a n i e j e s t w y

    c z n i e n a r z d z i e m d o m i n a c j i ,

    a l e

    z b i o r e m

    d y s k u r s w

    w p y w a j c y c h

    n a s t o s u n k i

    w a d z y

    n a

    w s z y s t k i c h p o z i o m a c h s t o s u n k w

    s p o e c z n y c h .

    P i e r w s z a c z k s i k i s t a n o w i

    u m o c o w a n e w

    n a u k a c h

    s p o e c z n y c h

    i p e d a

    g o g i c z n y c h

    w p r o w a d z e n i e w y j a n i a j c e

    z a s a d n o p r z y j t e g o k i e r u n k u

    b a d a

    o r a z i n t e r p r e t a c j i

    f i l m w w k o n t e k c i e u w a r u n k o w a i d e o l o g i c z n y c h ,

    e d u k a c y j

    n y c h i w y c h o w a w c z y c h . O d w o u j c s i d o n a u k s p o e c z n y c h , w r o z d z i a l e p i e r w

    s z y m o m w i o n o

    p o j c i e i d e o l o g i i , k o n c e p c j e

    p a s t w a

    i i c h z w i z e k z i d e o l o g i a m i

    *

    M .

    P r z y l i p i a k ,

    P o e t y k a

    k i n a d o k u m e n t a l n e g o ,

    W y d .

    U G

    W y d .

    P A P , G d a s k

    S u p s k

    2 0 0 4 ,

    S . 8 7 .

    * P o r . A . B u r z y s k a , M . P . M a r k o w s k i , T e o r i e l i t e r a t u r y w X X w i e k u : p o d r c z n i k , Z n a k , K r a k w

    2 0 0 9 , s . 5 2 1 5 4 0 .

    C . B a r k e r ,

    S t u d i a k u l t u r o w e :

    t e o r i a i p r a k t y k a , t u m . A .

    S a d z a ,

    W y d .

    U J ,

    K r a k w 2 0 0 5 , s . 9 7 - 9 8

    *

    I b i d e m .

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    13/54

    1 5

    i p o l i t y k , r e l a c j e m i d z y i d e o l o g i a r e l i g i

    o r a z

    k a t e g o r i m i t u p o l i t y c z n e g o .

    W

    r o z d z i a l e

    d r u g i m z a p r z e d s t a w i o n o z a o e n i a i d e o w e w y b r a n y c h ( z e w z g l d u

    n a i c h o b e c n o w a n a l i z o w a n y c h w d r u g i e j c z c i k s i k i f i l m a c h ) d w u d z i e s t o

    w i e c z n y c h

    n u r t w

    i

    d o k t r y n p o l i t y c z n y c h

    o r a z o m w i o n o

    i c h

    w p y w n a e d u k a c j .

    M o i m

    z a m i a r e m

    n i e

    b y o

    s z c z e g o w e

    o m w i e n i e

    b o g a t e j

    l i t e r a t u r y

    o b e j

    m u j c e j r n o r o d n e t e o r i e o r a z w s p c z e s n e p r d y i

    k i e r u n k i

    p e d a g o g i c z n e .

    U w z g l d n i a j c p r z y d a t n o

    z a g a d n i e

    i s t o t n y c h d l a

    i n t e r p r e t a c j i w y b r a n y c h

    f i l

    m w , w r o z d z i a l e t r z e c i m

    s k u p i a m

    s i

    n a r o z w a a n i a c h n a

    t e m a t

    p o d s t a w o w y c h

    i d e o l o g i i e d u k a c y j n y c h

    i

    w y c h o w a w c z y c h

    o r a z

    w y b r a n y c h

    k o n c e p c j i

    w y c h o w a n i a

    ( n p .

    p e r s o n a l i z m u i

    a n t y p e d a g o g i k i ) , a

    t a k e

    p r z e d s t a w i a m

    p r o b l e m

    p r z e m o c y

    s y m b o l i c z n e j

    o r a z

    z w i z k w

    e d u k a c j i

    z m i t a m i

    z a g a d n i e w a n y c h z p e r s p e k

    t y w y

    p o d j t y c h b a d a .

    P o j c i a

    i d e o l o g i i ,

    e d u k a c j i i

    w y c h o w a n i a , k l u c z o w e d l a

    r o z p a t r y w a n e j

    p r o b l e m a t y k i , p r z e n i k a j

    s i

    w z a j e m n i e

    i

    p o j a w i a j

    s i

    w

    r n y c h

    k o n f i g u r a c j a c h .

    Z e w z g l d u n a

    m n o g o

    i s t n i e j c y c h k o n c e p c j i , k o n i e c z n a b y a

    s e l e k c j a n u r t w o b e c n y c h w m y l i p e d a g o g i c z n e j i w y b r t y c h , k t r e b d f u n k

    c j o n a l n e w o b e c p r z e d m i o t u b a d a . C z t e o r e t y c z n a p r a c y , p o w i c o n a p o j

    c i o m i d e o l o g i i ,

    e d u k a c j i

    i w y c h o w a n i a , n i e w y c z e r p u j e

    t e m a t u

    s z e r o k o o p i s a n e g o

    w l i c z n y c h o p r a c o w a n i a c h p o l i t o l o g i c z n y c h , s o c j o l o g i c z n y c h , p e d a g o g i c z n y c h ,

    a l e

    s t a n o w i n i e z b d n y k o n t e k s t

    d o

    i n t e r p r e t a c j i f i l m w o

    t e m a t y c e

    s z k o l n e j .

    W c z c i b a d a w c z e j k s i k i

    o m w i o n o

    f i l m y , w

    k t r y c h

    i d e o l o g i c z n e

    p r o b

    l e m y

    e d u k a c j i i w y c h o w a n i a

    z o s t a y

    u k a z a n e w

    p r z e s t r z e n i s z k o y .

    I n t e r p r e t a c j a

    w y b r a n y c h

    f i l m w

    p o p r z e d z o n a

    j e s t ,

    z a w a r t

    w

    r o z d z i a l e

    c z w a r t y m , k r t k

    r e

    f l e k s j t e o r e t y c z n ,

    o s a d z a j c p o d j t p r o b l e m a t y k

    n a g r u n c i e k r y t y k i

    i d e o l o

    g i c z n e j w

    b a d a n i a c h

    f i l m o z n a w c z y c h . R o z d z i a p i t y

    i l u s t r u j e

    o b e c n o i d e o l o g i i

    t o t a l i t a r n y c h w s y s t e m a c h o w i a t o w y c h , k t r e m o n a o d n a l e w w y b r a n y c h

    p o l s k i c h i n i e m i e c k i c h u t w o r a c h f i l m o w y c h , p o c h o d z c y c h z r n y c h o k r e s w

    i o d w o u j c y c h s i d o o k r e l o n e g o c z a s u h i s t o r y c z n e g o . F i l m y o s z k o l e m o g p r e

    z e n t o w a r n e f o r m y p r z e m o c y s y m b o l i c z n e j i s t r u k t u r a l n e j , k t r a p r o w a d z i d o

    w z m a c n i a n i a i u t r w a l a n i a p r z e m o c y r e a l n e j

    i

    s y m b o l i c z n e g o z n i e w o l e n i a w

    s f e r z e

    w a r t o c i .

    T o

    z

    k o l e i

    s t a n o w i

    p r z y c z y n

    n i e c h c i

    u c z n i w

    w o b e c

    s z k o y

    i

    r o d z i

    f r u s t r a c j ,

    p r z e m o c ,

    o p r i

    b u n t , c o

    z o s t a o z o b r a z o w a n e

    w r o z d z i a l e s z s t y m ,

    w

    k t r y m o m w i o n o

    r w n i e k o n s e k w e n c j e

    p r o p o n o w a n e g o p r z e z i n s t y t u c j e

    s z k o l n e

    i

    k o c i e l n e w y c h o w a n i a

    a u t o r y t a r n e g o . R o z w a a n i a

    z a w a r t e w

    r o z d z i a l e

    s i d m y m s k u p i a j s i

    n a i n i c j a c j i i p r o b l e m a c h

    z

    t o s a m o c i

    k u l t u r o w , s p o

    e c z n , n a r o d o w i s e k s u a l n m o d e g o

    c z o w i e k a

    w o k r e s i e d o j r z e w a n i a .

    K o l e j n y

    o b s z a r b a d a w c z y ,

    a n a l i z o w a n y

    w r o z d z i a l e

    s m y m , d o t y c z y o b r a z o w a n i a

    r e l a c j i

    p o m i d z y u c z n i e m , s z k o a r o d z i n . F i l m y o p i s u j c e r e l a c j d z i e c k o

    s z k o a

    r o d z i n a , d o t y k a j c s y s t e m u e d u k a c y j n e g o , s k u p i a j s i n a p s y c h o l o g i i d z i e c k a

    i

    t w o r z e n i u

    p o r t r e t w

    e m o c j o n a l n y c h .

    U k a z y w a n i e z w i z k w p o m i d z y

    d z i e m i ,

    n a u c z y c i e l a m i a r o d z i c a m i w y k o r z y s t y w a n e j e s t c z s t o d o p o r t r e t o w a n i a l u d z i

    w y k l u c z o n y c h i

    o d r z u c o n y c h p r z e z

    s p o e c z e s t w o , j a k r w n i e o s b m o d y c h ,

    m a j c y c h p r o b l e m y w p o r o z u m i e n i u z e w i a t e m i z n a l e z i e n i u w n i m

    w a s n e

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    14/54

    g o m i e j s c a . J a k o e w i e l e f i l m w

    o

    s z k o l e s k u p i a s i n a p r e z e n t a c j i w i z e r u n k u

    n a u c z y c i e l a , r o z d z i a d z i e w i t y

    o p r a c o w a n i a

    k o n c e n t r u j e s i n a f i l m o w y c h s y l

    w e t k a c h p e d a g o g w , k t r e s t a n o w i n o n i k i r n o r o d n y c h z n a c z e i w y r a a j

    t s k n o t z a i d e a l n y m

    i

    m d r y m w y c h o w a w c .

    O m a w i a n e

    w

    k o l e j n y c h

    r o z d z i a a c h

    p r o b l e m y

    d o t y c z c e :

    i d e o l o g i c z n e g o z n i e

    w o l e n i a , p r z e m o c y s y m b o l i c z n e j ( w y r a a j c e j o p r e s y j n o s z k o y ) , w y c h o w a n i a

    a u t o r y t a r n e g o , a d o l e s c e n c j i ,

    r e l a c j i

    u c z e

    n a u c z y c i e l

    r o d z i n a , j a k

    r w n i e

    z a g a d n i e n i a z w i z a n e z

    p o s t a c i p e d a g o g a o b e c n e

    s

    w

    w i k s z o c i o m a w i a n y c h

    f i l m w ,

    w z a j e m n i e

    s i

    p r z e n i k a j c

    i

    u z u p e n i a j c .

    T r u d n o s i o g r a n i c z y

    w y c z

    n i e d o j e d n e g o ,

    w y b r a n e g o a s p e k t u

    f i l m u , w k a d y m m o n a b o w i e m o d n a l e

    w i k s z o z

    w y o d r b n i o n y c h t e m a t w

    i w t k w . I n t e r p r e t u j c p o s z c z e g l n e

    o b r a z y , s t a r a a m s i p o w o y w a n a i n f o r m a c j e z a w a r t e w c z c i t e o r e t y c z n e j p r a

    c y .

    Z a l e a o

    m i

    j e d n a k n a

    u n i k n i c i u

    z b d n y c h p o w t r z e

    i

    s k u p i e n i u

    s i

    p r z e d e

    w s z y s t k i m n a o m a w i a n y m f i l m i e . N a

    i n t e r p r e t a c j

    f i l m w w p y n o

    p r z y j c i e

    o k r e l o n y c h z a o e m e t o d o l o g i c z n y c h z k r g u n a u k p e d a g o g i c z n y c h , s p o e c z

    n y c h i f i l m o z n a w c z y c h .

    F i l m y o s z k o l e p o r u s z a j

    p r o b l e m y

    i d e o l o g i z a c j i e d u k a c j i i w y c h o w a n i a n a

    t e r e n i e

    s z k o y , c o

    z o s t a o

    z a s y g n a l i z o w a n e w

    t y t u l e o r a z p o d t y t u l e k s i k i . R o z

    d z i e l e n i e p o j c i a

    e d u k a c j i i w y c h o w a n i a

    m a

    s w o j e u z a s a d n i e n i e w m y l i

    p e d a g o

    g i c z n e j ,

    g d z i e e d u k a c j a j e s t t e r m i n e m

    o k r e l a j c y m p r z e d e

    w s z y s t k i m p r o c e s

    n a u c z a n i a ,

    a

    w y c h o w a n i e

    n i e

    z a w s z e

    w i e s i

    z

    n a u c z a n i e m s z k o l n y m ,

    c h o

    z d a r z a

    s i ,

    e

    p o j c i a t e

    s t o s o w a n e

    s z a m i e n n i e .

    M o i m

    z a m i a r e m

    n i e

    b y o o p r a

    c o w a n i e

    l e k s y k o n u

    f i l m w s k u p i a j c y c h s i n a s z k o l e

    a n i

    h i s t o r y c z n o - f i l m o w e

    p o d e j c i e d o k i n a

    p o d e j m u j c e g o t t e m a t y k .

    P r z y j t a

    w k s i c e

    p e r s p e k t y w a

    k o m p o z y c y j n a o p i e r a

    s i

    n a w y b o r z e ,

    p r z e d s t a w i e n i u

    i

    a n a l i z i e p r o b l e m w

    z i

    l u s t r o w a n y c h w p r o p o n o w a n y c h f i l m a c h , u z u p e n i o n e j o n i e z b d n e k o n t e k s t y

    e d u k a c y j n e , w y c h o w a w c z e , s p o e c z n e i p o l i t y c z n e . S z c z e g l n u w a g p o w i c a m

    f i l m o m e u r o p e j s k i m , z a r w n o t y m k l a s y c z n y m , j a k i w s p c z e s n y m , z e w z g l d u

    n a o b e c n y w n i c h d y s k u r s o d w o u j c y

    s i d o

    r n o r o d n y c h a s p e k t w p r e z e n t o

    w a n y c h

    z a g a d n i e .

    W

    k a d y m

    r o z d z i a l e

    o m w i o n o

    k i l k a

    f i l m w

    i l u s t r u j c y c h

    g w n y o d n a l e z i o n y w

    n i c h

    p r o b l e m i p r z y w o a n o d o d a t k o w o

    t e

    o b r a z y , w

    k t

    r y c h p o j a w i a s i p o d o b n a t e m a t y k a .

    N i e k t r e

    k w e s t i e

    z o s t a y t y l k o z a s u g e r o w a n e ,

    p o n i e w a

    t o w a r z y s z c y i m s z e r o k i k o n t e k s t h i s t o r y c z n y , p o l i t y c z n y i

    k u l t u r o w y

    w y m a g a o s o b n y c h , p o g b i o n y c h b a d a ,

    w y k r a c z a j c y c h p o z a p r z e d m i o t

    n i n i e j

    s z e g o

    o p r a c o w a n i a .

    C e l e m

    p o d j t y c h

    b a d a b y

    w y b r

    i i n t e r p r e t a c j a f i l m w

    p o d e j m u j c y c h

    t e m a t i d e o l o g i c z n y c h

    a s p e k t w

    e d u k a c j i i w y c h o w a n i a w i n s t y t u c j a c h

    e d u k a

    c y j n y c h i w y c h o w a w c z y c h ( s z k o a c h p o d s t a w o w y c h i r e d n i c h , z p o m i n i c i e m

    u c z e l n i

    w y s z y c h ,

    k t r e

    z g o d n i e

    z

    z a o e n i a m i

    p s y c h o l o g i i

    r o z w o j o w e j

    z a j m u

    j s i e d u k a c j l u d z i d o r o s y c h ) . W k s i c e z a p r o p o n o w a n o o k r e l o n y k i e r u n e k

    b a d a

    j e d e n z w i e l u m o l i w y c h

    p r e z e n t u j c y c h z d y s t a n s o w a n e s p o j r z e n i e n a

    n u r t

    k i n a o p o w i a d a j c e g o o s z k o l e . M a m n a d z i e j ,

    e

    z d o a a m p r z e d s t a w i n a j

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    15/54

    w a n i e j s z e p r o b l e m y

    e d u k a c y j n e ,

    w y c h o w a w c z e ,

    s p o e c z n e

    i p o l i t y c z n e

    o b e c n e

    w w y b r a n y c h f i l m a c h i c h o b y c z c i o w o s p e n i o c z e k i w a n i a C z y t e l n i k a , b i o r

    c e g o d o r k i t k s i k .

    x +

    C h c i a a b y m p o d z i k o w a

    o s o b o m ,

    b e z p o m o c y k t r y c h

    t a

    k s i k a b y

    n i e

    p o w s t a a .

    P r a g n w y r a z i

    o g r o m n w d z i c z n o

    P r o f e s o r E w e l i n i e N u r c z y s k i e j

    - F i d e l s k i e j z a

    i n s p i r a c j ,

    w s k a z w k i i n i e z w y k y c z l i w o . D z i k u j

    z a c e n n e

    r a d y P r o f e s o r

    K a t a r z y n i e O l b r y c h t ,

    z a c h c a j c e j m n i e n i e u s t a n n i e d o p r a c y n a d

    k s i k .

    S e r d e c z n i e d z i k u j

    P r o f e s o r o w i

    P i o t r o w i Z w i e r z c h o w s k i e m u , k t r y

    z e

    c h c i a

    z r e c e n z o w a

    t

    k s i k

    i p r z y c z y n i s i d o n a d a n i a

    j e j

    o s t a t e c z n e g o

    k s z t a t u .

    W i e l k i e

    w s p a r c i e

    s t a n o w i y

    r w n i e

    k o m e n t a r z e

    i

    s u g e s t i e

    P r o f e s o r a

    M a r k a

    H a l

    t o f a ,

    a t a k e u w a g i o r a z p o m o c D o k t o r a B o g u s a w a

    D z i a d z i .

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    16/54

    Z a k o c z e n i e

    R : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :

    z k o l n e j

    p o w o d u j e ,

    e

    w y m a g a j

    o n e

    w i e l o s t r o n n e g o

    o g l d u ,

    j a k

    b o

    w i e m z a u w a a A l i c j a H e l m a n ,

    [ ] f i l m y j e a t m o s f e r c z a s w , w k t r y c h p o w s t a i d l a s w o j e j i n t e r p r e t a c j i

    w y m a g a r o z s z y f r o w a n i a k o n t e k s t w

    p r z y w o y w a n y c h

    z a r w n o b e z p o

    r e d n i o , j a k

    i p o r e d n i o ,

    p o p r z e z

    n i e j a s n e a l u z j e , s y m b o l e , m e t a f o r y c z n e

    o d n i e s i e n i a ,

    c y t a t y

    i w t r t y i n t e r t e k s t u a l n e n i o s c e

    z e

    s o b w a s n a u r

    z n a c z e n i o w .

    C e l e m

    r o z w a a

    b y o

    z b a d a n i e o d d z i a y w a n i a r n y c h i d e o l o g i i o r a z s y

    s t e m w

    e d u k a c y j n y c h

    i

    w y c h o w a w c z y c h ,

    o b o w i z u j c y c h

    w

    c z a s i e i

    m i e j s c u

    r e a l i z a c j i ,

    a t a k e

    w c z a s i e a k c j i f i l m u , n a k s z t a t o w a n i e

    o b r a z u s z k o y

    w

    k i n i e .

    P r z y j t a

    m e t o d o l o g i a p o z w o l i a s p o j r z e n a t e n t y p f i l m w

    z

    p e r s p e k t y w y n i e

    t y l

    k o f i l m o z n a w c z e j , l e c z t a k e p e d a g o g i c z n e j o r a z s p o e c z n o - p o l i t y c z n e j . N u r t k i n a

    z w i z a n e g o z e d u k a c j j e s t s i l n i e o s a d z o n y w r e a l i a c h

    s p o e c z n o - k u l t u r o w y c h ,

    a p r z e s t r z e s z k o y j a k o i n s t y t u c j i p a s t w o w e j s p r z y j a u k a z y w a n i u p o w i z a

    p r o c e s u k s z t a c e n i a i w y c h o w a n i a z r n y m i i d e o l o g i a m i p o l i t y c z n y m i .

    W

    f i l m a c h o

    s z k o l e

    m o n a o d n a l e m i m o w o l n e l u b

    c e l o w e

    o d z w i e r c i e d l e

    n i e

    w i a t o p o g l d u

    t w r c w ,

    i c h

    o p i n i e ,

    p o g l d y

    i

    p r z e k o n a n i a

    p o l i t y c z n e ,

    j e d n a k

    f i l m y

    t e s t a n o w i

    p r z e d e

    w s z y s t k i m a r t y s t y c z n

    i n t e r p r e t a c j

    r z e c z y w i s t o c i i

    j e j

    s p o e c z n o - p o l i t y c z n y c h

    u w a r u n k o w a . P o d s t a w o w y m w y r a z e m

    w i a t a p r z e d s t a

    w i o n e g o

    f i l m o w y c h

    o b r a z w s z k o y j e s t o k r e l o n y

    d y s k u r s

    p e w n a i d e a ,

    t e z a

    c z y

    w y w d

    m y l o w y ,

    a d y s k u r s y w n o ,

    j a k

    p i s z e T o m a s z

    K y s ,

    n i e

    g w a r a n t u j e

    w y b i t n o c i f i l m u .

    W h i s t o r i i

    f i l m u ,

    z a r w n o w i a t o w e g o , j a k i p o l s k i e g o , k i n o i d e i

    b y w a o p r o p a g a n d , m n i e j l u b b a r d z i e j w i a d o m y m p r z e j a w e m i d e o l o g i i

    b d t e e x p l i c i t e d a w a o w y r a z s t a n o w i s k u c z y w i a t o p o g l d o w i a u t o r a .

    O

    i l e t e d w a p i e r w s z e w y p a d k i ( p r o p a g a n d a i z i d e o l o g i z o w a n i e ) n a o g

    A .

    H e l m a n , N a j w a n i e j s z e s

    s y m b o l e .

    A n a l i z a k o n t e k s t w f i l m u

    C a r l o s a

    S a u r y

    O g r d

    r o z k o s z y

    [ w : ] M . J a k u b o w s k a , T .

    K y s ,

    B . S t o l a r s k a ( r e d . ) , M i d z y s o w e m a

    o b r a z e m ,

    R a b i d , K r a k w 2 0 0 5 ,

    s . 1 6 1 .

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    17/54

    2 4

    d y s k w a l i f i k u j f i l m z

    p e r s p e k t y w y

    e t y c z n e j i

    e s t e t y c z n e j ,

    t o e k s p l i c y t n a ,

    o d a u t o r s k a d y s k u r s y w n o t e w c a l e n i e m u s i p o d n o s i p o z i o m u a r t y

    s t y c z n e g o , a c o w i c e j c z s t o g o o b n i a .

    C z

    f i l m w , k t r e z n a l a z y s w e m i e j s c e w t y m o p r a c o w a n i u , c e c h u j e w y

    s o k i p o z i o m a r t y s t y c z n y , p o z o s t a e z a t o f i l m y , k t r y c h

    t w r c y n a d e r

    d o s o w n i e

    s t a r a l i

    s i

    z a p r e z e n t o w a s w o j e

    p r z e k o n a n i a

    p o l i t y c z n e

    b d p r z e c i w s t a w i s i

    t y m ,

    b u d z c y m

    i c h s p r z e c i w ,

    c o

    s p o w o d o w a o p r z e i d e o l o g i z o w a n i e w y p o w i e d z i

    a u t o r s k i e j

    i o b n i e n i e j e j

    w a r t o c i

    e s t e t y c z n e j . P o p u l a r n e

    f i l m y

    h o l l y w o o d z k i e ,

    s p e n i a j c e

    p r a g n i e n i a

    i

    o c z e k i w a n i a

    p u b l i c z n o c i , m o n a

    z a

    T o d d e m

    M c G o w a

    n e m

    n a z w a

    k i n e m

    s c a l e n i a ,

    k t r e p r z e z s c a l e n i e

    p r a g n i e n i a

    i

    f a n t a z j i

    w y t w a r z a

    f i l m y d z i a a j c e

    j a k

    i d e o l o g i a ,

    a

    f a n t a z j a

    j a k o n i e z b d n y

    s u p l e m e n t i d e o l o g i i

    a g o d z i

    j e j s p r z e c z n o c i .

    I s t o t n e

    z a o e n i e

    p o m o c n e

    w

    i n t e r p r e t a c j i

    f i l m w

    p o w s t a y c h

    z w a s z c z a

    w o s t a t n i c h d e k a d a c h m o n a z n a l e w k s i c e B i l l a N i c h o l s a , k t r y p r z e k o n u j e ,

    e o b r a z y i p r z e d s t a w i e n i a f i k c y j n e s n o n i k a m i i d e o l o g i i z w i z a n e j z p r o c e s e m

    k o m u n i k a c j i

    i

    w y m i a n y . S p o e c z e s t w o p o s u g u j e s i o b r a z a m i o r a z i n n y m i s y

    s t e m a m i k o m u n i k a c j i , k t r e p r o d u k u j z n a c z e n i a . R n e i d e o l o g i e

    p r o p o n u j

    o b r a z y , k t r y c h

    p r a g n i e s p o e c z e s t w o

    i w k t r y c h s i r o z p o z n a j e . Z d a n i e m

    N i c h o l s a , o b r a z y

    f i l m o w e

    s

    i d e o l o g i c z n e i p r z e d s t a w i a j p o g l d y ,

    a l e

    i d e o l o g i a

    o b e c n a w f i l m i e n i e

    d z i a a n a

    o d b i o r c

    b e z p o r e d n i o , o b r a z y i

    p r z e d s t a w i e n i a , a b y

    s u y i d e o l o g i i , m u s z u k r y w a s p r z e c z n o c i i

    w y d a w a

    s i

    c z y m

    i n n y m .

    N i c h o l s

    z w r a c a

    u w a g

    n a

    p o d o b i e s t w o

    s z t u k i o r a z i d e o l o g i i , j e g o

    z d a n i e m

    z a r w n o s z t u

    k a , j a k

    i

    i d e o l o g i a p o s u g u j s i

    z n a k a m i i

    s y s t e m a m i ; s z t u k a

    m o e

    j e d n a k o b n a

    a i d e o l o g i p r z e z u k a z a n i e j e j c e l u

    i

    t a k t y k i , n a t o m i a s t i d e o l o g i a p r z e z m a s o w e

    r o z p o w s z e c h n i a n i e s z t u k i

    i

    m e c h a n i c z n r e p r o d u k c j

    u t r u d n i a i

    m a s k u j e f u n k c j e

    s z t u k i f i l m o w e j .

    W y k o r z y s t a n i e k r y t y k i i d e o l o g i c z n e j j a k o j e d n e j z m e t o d b a d a f i l m o z n a w

    c z y c h m i a o s u y z b a d a n i u , c z y i w j a k i m z a k r e s i e

    r n e

    i d e o l o g i e w a r u n k u j

    s p o s b

    o d z w i e r c i e d l e n i a

    r z e c z y w i s t o c i s p o e c z n e j i e d u k a c y j n e j w f i l m a c h o p o

    w i a d a j c y c h

    o

    s z k o l e .

    P r o p o z y c j a

    u w a r u n k o w a

    i d e o l o g i c z n y c h

    f i l m u

    p r z y j t a

    z o s t a a z a

    A l i c j H e l m a n , k t r a

    d o k o n a a p o g o d z e n i a i

    p o c z e n i a

    d w c h

    s p o

    s o b w r o z u m i e n i a

    i d e o l o g i i j a k o

    z e s p o u i d e i

    i p r z e k o n a

    t r a n s m i t o w a n y c h

    w i a d o m i e

    o r a z

    j a k o b e z o s o b o w e g o

    s y s t e m u

    o d z w i e r c i e d l o n e g o

    w

    s p o s o b i e

    f u n k

    c j o n o w a n i a a p a r a t u

    f i l m o w e g o . A u t o r k a

    p r z e d s t a w i a

    p i

    p o z i o m w i d e o l o g i c z

    n o c i

    k i n a o b e j m u j c y c h

    a p a r a t f i l m o w y , k u l t u r d a n e g o c z a s u i

    m i e j s c a , n i e w i a

    d o m

    p s y c h i k

    t w r c y , d z i a a n i a m a n i p u l a t o r s k i e n a d a w c y i

    o d b i o r c

    f i l m u .

    * T . K y s , P o l i f o n i a i n a o c z n o i d e i : I l u m i n a c j a K r z y s z t o f a Z a n u s s i e g o [ w : ] K . K l e j s a , E . N u r c z y

    s k a - F i d e l s k a r e d . ) , K i n o p o l s k i e . . . , o p . c i t . , s . 1 4 3 .

    * T . M c G o w a n ,

    R e a l n e

    s p o j r z e n i e . . . , o p .

    c i t . ,

    s . 1 5 0 1 5 1 .

    *

    B .

    N i c h o l s , I d e o l o g y . . . ,

    o p .

    c i t . , s .

    1 4 2 .

    P o r .

    A .

    H e l m a n , P r o b l e m y i d e o l o g i i . . . ,

    o p .

    c i t . ; A . H e l m a n , I d e o l o g i a ,

    o p . c i t . ,

    s . 1 0 7 .

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    18/54

    2 4 5

    C h a r a k t e r i n t e r p r e t a c j i f i l m o w y c h z a w a r t y c h w k s i c e u w a r u n k o w a n y

    z o

    s t a p r z y j t y m i z a o e n i a m i m e t o d o l o g i c z n y m i z k r g u k r y t y k i i d e o l o g i c z n e j

    w m y l i f i l m o w e j o r a z w y b r a n y m i d w u d z i e s t o w i e c z n y m i t e o r i a m i i n u r t a m i

    w y c h o w a n i a o r a z i d e o l o g i a m i e d u k a c y j n y m i i w y c h o w a w c z y m i . R e f l e k s j e t e o r e

    t y c z n e

    z a w a r t e

    w

    p i e r w s z e j

    c z c i

    k s i k i

    s t a n o w i n i e z b d n e

    w s p a r c i e

    d o

    k o n

    t e k s t u a l i z a c j i w y r n i o n y c h

    w f i l m a c h

    p r o b l e m w i d e o l o g i c z n y c h ,

    e d u k a c y j n y c h

    i w y c h o w a w c z y c h . W e d u g

    z a p r o p o n o w a n e g o p r z e z

    G e r a l d a L . G u t k a i w y k o

    r z y s t a n e g o n a

    p o t r z e b y

    t e j p r a c y s p o s o b u

    r o z u m i e n i a

    p o j c i a , i d e o l o g i a , i n t e r

    p r e t u j c p r z e s z o ,

    n a d a j e g r u p i e o k r e l o n

    p e r s p e k t y w

    c z a s o w i

    p r z e s t r z e n n

    o r a z t u m a c z y

    o b e c n

    s y t u a c j

    s p o e c z n , e k o n o m i c z n , p o l i t y c z n

    i

    e d u k a c y j n ,

    I d e o l o g i a z a l e c a

    r w n i e k o n k r e t n e

    d z i a a n i a p o l i t y c z n e

    b d

    e d u k a c y j n e u m o

    l i w i a j c e

    o s i g n i c i e

    p o d a n y c h c e l w , p e n i c f u n k c j o p i s o w , k t r a

    s u y

    i n t e r p r e t o w a n i u

    p r z e s z o c i

    i

    b a d a n i u

    t e r a n i e j s z o c i ,

    o r a z f u n k c j

    n o r m a t y w n ,

    p o z w a l a j c n a

    o c e n

    s y t u a c j i s p o e c z n e j , p o l i t y c z n e j i e d u k a c y j n e j n a p o d s t a w i e

    o k r e l o n y c h z a c h o w a w a c i w y c h g r u p i e o r a z s p o s o b w p o s t p o w a n i a w s y t u a

    c j a c h s p o e c z n y c h , p o l i t y c z n y c h i e d u k a c y j n y c h .

    A n a l i z i e p o d d a n o f i l m y z r e a l i z o w a n e w E u r o p i e ,

    S t a n a c h Z j e d n o c z o n y c h

    i

    A u s t r a l i i l a t a c h 1 9 3 1 2 0 0 9 . P r z e p r o w a d z o n e

    b a d a n i a w y k a z a y ,

    e t w r c y

    f i l

    m w c z s t o o d w o u j s i d o p r z e s z o c i

    i

    w s k a z u j n a p r z y c z y n y z a c h o w a

    o r a z

    r e l a c j i

    s p o e c z n y c h o p a r t y c h

    n a p e n y m

    p r z e m o c y

    s y m b o l i c z n e j i

    s t r u k t u r a l n e j ,

    a u t o r y t a r n y m i

    r e p r e s y j n y m w y c h o w a n i u ,

    m o d e l u j c y m t o t a l i t a r n e

    s y s t e m y p o l i

    t y c z n e

    ( W i z j a

    l o k a l n a 1 9 0 1 ,

    N i e p o k o j e

    w y c h o w a n k a

    T r l e s s a ,

    L i m u z y n a

    D a i m l e r

    - B e n z , C w a ,

    B i a a

    w s t k a ) . F i l m y ,

    k t r y c h a k c j a

    j e s t

    w s p c z e s n a z

    c z a s e m

    i c h

    r e a l i z a c j i ,

    s

    r o d z a j e m

    p u b l i c y s t y c z n e g o d y s k u r s u

    n a t e m a t z a i s t n i a y c h

    d r a m a

    t y c z n y c h w y d a r z e ( S o , F a l a ,

    N a s z a

    k l a s a ) ,

    b d c e g o

    w y r a z e m n i e p o k o j u o p r z y

    s z o s p o e c z e s t w ,

    p o d j t e g o

    w k o n t e k c i e k r y z y s u

    w y c h o w a n i a

    i

    b r a k u

    a u t o r y

    t e t w , k t r y c h p o s z u k i w a n i a

    p r o w a d z

    d o i d e i n a z i s t o w s k i c h . C e c h k i n a o s z k o l e

    p i e r w s z e j d e k a d y X X I w i e k u j e s t p r z e p e n i e n i e g o o k r u t n y m i , n a t u r a l i s t y c z n y m i

    s c e n a m i p r z e m o c y f i z y c z n e j ( S o , N a s z a

    k l a s a ,

    Z o ) , k t r e d o s o w n o c i z a s t p u j

    m o t y w a c j

    p s y c h o l o g i c z n

    i

    m e t a f o r y c z n y

    s p o s b o b r a z o w a n i a

    c h a r a k t e r y s t y c z n y

    d l a f i l m w z p o p r z e d n i e g o s t u l e c i a .

    A u t o r z y f i l m w o t e m a t y c e

    s z k o l n e j w y k o r z y s t u j

    c h a r a k t e r y s t y c z n e k o n

    w e n c j e i o d w o u j s i

    w s p o s o b i e

    o b r a z o w a n i a

    d o k l a s y c z n y c h

    f i l m w

    t e g o n u r t u .

    N a j c h t n i e j

    n a l a d o w a n y m

    w z o r e m j e s t P a a

    z e s p r a w o w a n i a

    J e a n a

    V i g o z 1 9 3 3

    r o k u ,

    c z s t p r z e s t r z e n i f i l m o w e j

    f a b u y j e s t z a s z k o a z i n t e r n a t e m

    ( b o a r d i n g

    s c h o o l )

    m i e j s c e k o n f r o n t a c j i

    u c z n i w

    i n a u c z y c i e l i z k o n s e r w a t y w n i p a t r i a r

    c h a l n w a d z . F i l m o w c y ,

    c z y n i c

    t e m a t e m f a b u y

    a u t o r y t a r n e

    w y c h o w a n i e

    o p a r t e n a d y s c y p l i n i e i

    p r z e m o c y ,

    k r y t y k u j o b o w i z u j c y s y s t e m e d u k a c y j n y ,

    j a k

    r w n i e

    o g r a n i c z a j c

    j e d n o s t k

    w a d z p a s t w o w .

    W

    r n y c h s y s t e m a c h

    e d u k a c y j n y c h z i l u s t r o w a n y c h w f i l m a c h m o n a o d n a l e w i e l e u k r y t y c h w y m i a

    r w f u n k c j o n o w a n i a s z k o y o r a z p o w i z a z r o z m a i t y m i i d e o l o g i a m i , k t r y c h

    * G . L .

    G u t e k ,

    F i l o z o f i c z n e

    i

    i d e o l o g i c z n e

    p o d s t a w y . . . ,

    o p .

    c i t

    s . 1 4 7 1 5 0 .

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    19/54

    2 4

    w s p d z i a a n i e m a

    z a z a d a n i e w y w i e r a n i e w p y w u n a s p o e c z e s t w o i u m o l i

    w i a s p r a w o w a n i e w a d z y p a s t w o w e j ( n p . D z i e w c z t a w m u n d u r k a c h , P i e r w s z y

    n a u c z y c i e l , C u d z e l i s t y , D r e s z c z e , O s t a t n i d z w o n e k ) . F i l m o w e o b r a z y o p r e s y j n e j

    s z k o y o b n a a j n i e j e d n o k r o t n i e u k r y w a n e

    p r o b l e m y

    s p o e c z n e , w y n i k a j c e z i n

    s t r u m e n t a l n e g o ,

    a u t o r y t a r n e g o ,

    k o n s e r w a t y w n e g o

    c z y

    n e o l i b e r a l n e g o

    w y c h o w a

    n i a ( D z i e w c z t a w m u n d u r k a c h , J e e l i . . . , M s k a

    s p r a w a ,

    S o , Z o ) .

    N i e s p o s b j e d n o z n a c z n i e

    s t w i e r d z i ,

    c z y o b e c n o k o n c e p c j i p e d a g o g i c z

    n y c h

    w

    f i l m o w y c h

    o b r a z a c h s z k o y

    j e s t z a w s z e z a m i e r z o n a

    i w i a d o m a .

    M o n a

    p r z y p u s z c z a , e w i e l u

    t w r c w w

    p r o s t y s p o s b

    o d z w i e r c i e d l i o

    z a p a m i t a n e

    z c z a s w

    s w e j m o d o c i

    m e t o d y

    e d u k a c y j n e

    i w y c h o w a w c z e b d w y k o r z y s t a o

    i c h o p i s

    z a w a r t y

    w

    a d a p t o w a n y c h u t w o r a c h

    l i t e r a c k i c h . W n i e k t r y c h f i l m a c h ,

    s z c z e g l n i e t y c h , g d z i e e d u k a c j a p o w i z a n a j e s t

    z

    i d e o l o g i t o t a l i t a r n , o k r e l o n e

    k o n c e p c j e

    p e d a g o g i c z n e

    z o s t a y

    z a p e w n e

    w p l e c i o n e

    w

    f a b u

    p r o g r a m o w o

    i c e l o

    w o . T a k a h i p o t e z a w y m a g a j e d n a k w e r y f i k a c j i n a p o d s t a w i e o d r b n y c h i p o g

    b i o n y c h b a d a , n i e b d c y c h

    p r z e d m i o t e m

    t e g o o p r a c o w a n i a .

    O d w o y w a n i e s i d o r z e c z y w i s t o c i s z k o l n e j w f i l m i e m o e s p e n i a r n o

    r a k i e f u n k c j e : m e t a f o r y c z n e i s y m b o l i c z n e , s p o e c z n e , p o l i t y c z n e c z y m o r a l n e .

    J a k o

    e

    e d u k a c j a w

    r n y m

    s t o p n i u j e s t u w a r u n k o w a n a

    i d e o l o g i , f i l m y

    o s z k o l e

    m o n a u z n a z a

    s z c z e g l n i e p r e d e s t y n o w a n e d o

    u k a z y w a n i a m e c h a n i z m w

    j e j

    o d d z i a y w a n i a .

    R w n i e m i t , p o d o b n i e j a k i d e o l o g i a , m o e s i

    o b j a w i a

    w o b r a z i e

    f i l m o w y m .

    O b r a z y f i l m o w e

    m o g b y

    z a t e m z a r w n o i d e o l o g i c z n e , j a k i

    m i t o l o

    g i c z n e ,

    c o

    s t a r a n o

    s i

    w y k a z a

    w

    p r z y w o y w a n y c h

    f i l m a c h .

    E r n s t

    C a s s i r e r

    p i s a :

    W y d a j e s i , e z w s z y s t k i c h r z e c z y n a w i e c i e

    m i t

    j e s t r z e c z

    n a j b a r d z i e j

    n i e s p j n i

    n i e k o n s e k w e n t n

    [ ]

    j e d n a k

    m o t y w y m y l i m i t y c z n e j o r a z m i

    t y c z n e j

    w y o b r a n i s

    w

    p e w n y m s e n s i e

    t a k i e s a m e .

    W e

    w s z y s t k i c h d z i a a

    n i a c h

    l u d z i

    i w e w s z y s t k i c h f o r m a c h k u l t u r y l u d z k i e j o d k r y w a m y j e d n o

    w w i e l o c i . S z t u k a o f i a r o w u j e n a m j e d n o i n t u i c j i , n a u k a d a j e n a m j e d

    n o m y l e n i a ;

    r e l i g i a

    i m i t d a j n a m j e d n o u c z u c i a . S z t u k a u d o s t p n i a

    n a m

    w s z e c h w i a t y w y c h k s z t a t w ; n a u k a u k a z u j e

    n a m

    w s z e c h w i a t

    p r a w

    i

    z a s a d ; r e l i g i a

    i

    m i t r o z p o c z y n a j o d

    u w i a d a m i a n i a

    n a m p o w s z e c h

    n o c i i z a s a d n i c z e j t o s a m o c i y c i a .

    M i t y c z n e

    o d n i e s i e n i a

    w f i l m a c h

    p r z y b l i a j j e

    d o s f e r y

    s z t u k i , w

    o b r b i e

    k t

    r e j f u n k c j o n u j e

    p r z e c i e

    d z i e o

    f i l m o w e , b d c e

    r w n o c z e n i e

    o d b i c i e m p e w n e j

    w i a d o m o c i

    s p o e c z n e j .

    T r a f n i e u j a

    t z a l e n o

    M a r i a G o a s z e w s k a , p i s z c :

    [ . . . ] a r t y s t a

    d a j c y

    o d o d b i o r c y z a a n g a o w a n i a d a

    a k c e p t a c j i

    n i e

    t y l k o

    j e g o s z t u k i ,

    l e c z

    t a k e s p r a w ,

    k t r y m

    s z t u k a j e g o

    s u y . [ . . . ]

    D z i e o s t a j e

    s i

    j e d y n i e e t a p e m p r z e y w a n i a s p r a w i n n y c h , u z n a w a n y c h z a d o n i o l e j s z e

    n i

    o n o

    s a m o

    o s t a t e c z n i e

    c h o d z i

    o

    w a r t o c i

    m a j c e

    s w j

    p e n y s e n s

    p o z a

    s z t u k .

    E .

    C a s s i r e r , M i t p a s t w a , o p . c i t . ,

    s . 5 0 .

    * M . G o a s z e w s k a , E s t e t y k a i

    a n t y e s t e t y k a ,

    W P , W a r s z a w a 1 9 8 4 , s . 1 2 8 1 2 9 .

  • 7/25/2019 Filmowe_obrazy_szkoy

    20/54

    2 4

    M i t o l o g i z a c j a f i l m w

    o

    t e m a t y c e

    s z k o l n e j

    z w i z a n a j e s t r w n i e z u k a z a n i e m

    o b r a z w p r z e s z o c i , b o

    [ . . . ]

    k i e d y k i n o m a t r u d n o c i z u k a z a n i e m o b r a z u s w o i c h c z a s w , c h t n i e

    w r a c a

    d o

    p r z y s z o c i .

    [ ]

    N o s t a l g i a

    k i e r u j e

    s i

    z a z w y c z a j

    w

    s t r o n

    m o d o

    c i , p o z w a l a j c k o n s t r u o w a p r y w a t n e

    m i t o l o g i e .

    W i e l u

    r e y s e r w , j a k

    J e a n V i g o

    ( P a a

    z e

    s p r a w o w a n i a ) ,

    F r a n o i s T r u f f a u t

    ( C z t e r y s t a b a t w ) ,

    L i n d s e y

    A n d e r s o n ( J e e l i ) , W o j c i e c h M a r c z e w s k i ( D r e s z c z e ) ,

    K r z y s z t o f

    Z a n u s s i ( C w a ) o r a z s c e n a r z y s t a Z d e n e k S v r a k

    ( S z k o a p o d s t a w o w a )

    w y k o r z y s t u j e

    n a

    p o t r z e b y

    f a b u y w t k i

    a u t o b i o g r a f i c z n e ,

    k t r e u l e g a j n a e k r a n i e

    s w o i s t e j

    m i t o l o g i z a c j i , l u b

    r e a l i z u j e

    a d a p t a c j e f i l m o w e a u t o b i o g r a f i c z n y c h

    p o w i e

    c i i n n y c h a u t o r w ( n p . N i e p o k o j e w y c h o w a n k a T r l e s s a , Z o , K l a s a , F a l a ,

    M o d z i

    g n i e w n i ) ;

    f i l m y

    a m e r y k a s k i e ( W s z y s t k o

    a l b o

    n i c ,

    S o )

    c h t n i e

    n a t o

    m i a s t n a w i z u j d o p r a w d z i w y c h w y d a r z e .

    W

    p o l s k i c h f i l m a c h o s z k o l e m o n a

    d o s t r z e c p o k o l e n i o w e i w s p l n o t o w e d o w i a d c z e n i e ( M o d y l a s , D r e s z c z e , C w a ,

    O s t a t n i d z w o n e k ) , a

    [ . . . ]

    f i l m s z k o l n y , o g l d a n y n