1

ZAKON ZA HARTII OD VREDNOST

Skopje, noemvri 2005 godina

2

I.OP[TI ODREDBI 1.Predmet na ureduvawe

^len 1

(1) So ovoj zakon se ureduvaat na~inot i uslovite na izdavawe i trguvawe so hartii od vrednost; na~inot i uslovite za registrirawe na hartiite od vrednost, utvrduvawe i poramnuvawe na trgovskite transakcii i netrgovskite prenosi so hartii od vrednost kako i ograni~uvawata na pravata od sopstvenosta na hartiite od vrednost; na~inot i uslovite za funkcionirawe na pazarot na hartii od vrednost i na ovlastenite u~esnici na pazarot; obvrskite za obelodenuvawe od strana na akcionerskite dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe, ~lenovite na organite na upravuvawe, direktorite i oddelni akcioneri; zabranetite dejstvija vo vrska so raboteweto so hartii od vrednost; statusot i nadle`nostite na Komisijata; na~inot i uslovite na rabotewe na ovlastenite u~esnici na pazarot pri ste~aj i likvidacija i drugi pra{awa {to se od zna~ewe za hartiite od vrednost. (2) Za se ona {to ne e uredeno so ovoj zakon }e se primenuvaat odredbite na Zakonot za trgovskite dru{tva, Zakonot za ste~aj i Zakonot za op{tata upravna postapka.

Definicii

^len 2 Oddelnite izrazi upotrebeni vo ovoj zakon go imaat slednovo zna~ewe: (1) "Akcija" e sopstveni~ka hartija od vrednost, koja pretstavuva nedeliv i idealen del od osnovnata glavnina na akcionerskoto dru{tvo ili komanditnoto dru{tvo so akcii. Akciite mo`at da bidat obi~ni i prioritetni; (2) "Akcionersko dru{tvo so posebni obvrski za izvestuvawe" e dru{tvo koe:izvr{ilo javna ponuda na hartii od vrednost; ili ima osnovna glavnina od 1.000.000 EVRA vo denarska protivvrednost i pove}e od 100 akcioneri, ili e kotirano na berza; (3) "Barawe za odobrenie" e pismen dokument koj se podnesuva do Komisijata za hartii od vrednost od strana na izdava~ot, so koe se bara dozvola za javna ili privatna ponuda na hartiite od vrednost; (4) "Blagajni~ki zapis" e kratkoro~na hartija od vrednost izdadena od Narodnata banka na Republika Makedonija, koja se prodava po diskontirana vrednost, a na denot na dostasuvawe izdava~ot ja ispla}a nominalnata vrednost. (5) "Vnatre{na informacija" e sekoja cenovno ~uvstvitelna informacija koja ne e javno objavena preku pe~ateni ili elektonski meduimi.

3

(6) "Dematerijalizirana hartija od vrednost" e hartija od vrednost koja{to se vodi kako elektronski zapis. (7) "Derivativni finansiski instrumenti" se instrumentite ~ija{to cena direktno ili indirektno zavisi od cenata na hartiite od vrednost, stokite, devizite, berzanskite indeksi ili kamatnite stapki koi ne se potvrdi za depozit. (8) "Dogovor za fju~ersi" e standardiziran dogovor za idna proda`ba na odnapred opredelen datum na hartii od vrednost, devizi, stoki, berzanski indeksi ili kamatni stapki, so koj ednata strana se obvrzuva da izvr{i predavawe na dogovoreniot imot, a drugata strana se obvrzuva da ja plati odnapred dogovorenata cena. (9) "Dogovor za opcija" e standardiziran dogovor za idno kupuvawe ili prodavawe na hartijata od vrednost, devizite, stokite, berzanskite indeksi ili kamatnite stapki, spored koj ednata dogovorna strana ima pravo, no ne i obvrska, da go kupi ili da go prodade predmetot na opcijata, po odnapred dogovorena cena, sekoj rabo-ten den do istekot na dogovoreniot rok, a drugata strana se obvrzuva, na barawe na prvata strana, bezuslovno da go predade ili da go prezeme i da go plati dogovoreniot predmet na opcijata. (10) Dozvola za rabota so hartii od vrednost e dozvola za rabotewe na broker i dozvola za rabotewe na investicionen sovetnik. (11) "Dr`avn zapis" e kratkoro~na dol`ni~ka hartija od vrednost izdadena od Republika Makedonija. (12) "Depozitna kamata" e prose~nata kamatna stapka koja ja pla}aat delovnite banki vo Republika Makedonija na denarskite depoziti na fizi~ki lica oro~eni na period od edna godina. (13) "Dolgoro~na hartija od vrednost" e hartija od vrednost ~ij rok na dostasuvawe e edna kalendarska godina ili podolgo od denot na nejzinoto izdavawe. (14) "Izlo`enost na brokerska ku}a" e zbir na pobaruvawata, vlo`uvawata vo hartii od vrednost i kapitalnite vlogovi na brokerskata ku}a. (15) "Institucionalen investitor" e banka, osiguritelno dru{tvo, investicionen fond ili penziski fond. (16 ) "Javna ponuda" e javen povik za zapi{uvawe i kupuvawe na hartii od vrednost objaven vo sredstvata za javno informirawe. (17) "Komercijalen zapis" e dol`ni~ka kratkoro~na hartija od vrednost izdadena od akcionersko dru{tvo ili komanditno dru{tvo so akcii, so koja izdava~ot se obvrzuva deka na sopstvenikot }e mu ja isplati nominalnata vrednost i dogovorenata kamata na to~no opredelen datum na dostasuvawe. Komercijalniot zapis mo`e da ima fiksna ili varijabilna kamatna stapka, ili da bide bez kamata.

4

(18) "Komisija" e Komisija za hartii od vrednost, koja pretstavuva samostojno i nezavisno regulatorno telo so javni ovlastuvawa utvrdeni so ovoj zakon, Zakonot za investicioni fondovi, Zakonot za prezemawe na akcionerski dru{tva i na site podzakonski akti doneseni vrz osnova na ovie zakoni. (19) Kvalifikuvano u~estvo vo odnos na edno pravno lice e sopstvenost na mnozinski paket na akcii so pravo na glas vo pravnoto lice ili sopstvenost na akcii so pravo na glas, koe ako se iskoristi e dovolno za imenuvawe ili razre{uvawe ~lenovi na upravniot ili nadzorniot odbor i odborot na direktori. (20) "Kratkoro~na hartija od vrednost" e hartija od vrednost ~ij rok na dostasuvawe e pokratok od edna kalendarska godina od denot na izdavaweto. (21) "Kotacija" e stavawe na odredena klasa na hartii od vrednost od strana na berza na posebna platforma za trguvawe vrz osnova na dogovor me|u taa berza i izdava~ot na hartiite od vrednost so koj se reguliraat me|usebnite prava i obvrski. (22) "Netrgovski prenos" e prenos na sopstvenosta na hartiite od vrednost koj nastanuva vrz osnova na podarok, nasledstvo, sudska odluka, kompenzacija i realizacija na dogovor za zalog, soglasno so zakon. (23) "Obvrznica" e dolgoro~na dol`ni~ka hartija od vrednost, so koja izdava~ot se obvrzuva deka na sopstvenikot na obvrznicata ednokratno ili vo rati, }e mu go isplati na opredeleniot den, iznosot na nominalnata vrednost na obvrznicata i kamatata. Obvrznicata mo`e da bide obezbedena ili neobezbedena, da ima fiksna ili varijabilna kamata, da bide bez kamata, mo`e na sopstvenikot da mu dava pravo na kamata i/ili isplata na odnapred opredeleni rati, mo`e da se otkupi od strana na koja bilo strana pod odredeni uslovi i/ili mo`e na sopstvenikot da mu dade pravo da ja pretvori obvrznicata vo drug vid na hartija od vrednost na izdava~ot. (24) "Ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost" e sekoe fizi~ko ili pravno lice vklu~eno vo raboteweto na pazarot na hartii od vrednost, koe ima dobieno soodvetna dozvola od Komisijata, vklu~uvaj}i depozitari, berzi, banki, brokerski ku}i, brokeri i investicioni sovetnici. (25) "Prospekt" e pismen dokument vo koj se sodr`ani site relevantni podatoci koi mu ovozmo`uvaat na kupuva~ot na hartiite od vrednost opi{ani vo dokumentot, da napravi procenka za pravnoto, finansiskoto i delovnoto rabotewe na izdava~ot, za investicioniot rizik i za pravata koi proizleguvaat od ponudenite hartii od vrednost. (26) "Primaren pazar" e prvoto prodavawe na hartiite od vrednost od strana na izdava~ite, odnosno prvoto zapi{uvawe i uplata na hartiite od vrednost. (27) "Privatna ponuda" e ponuda za zapi{uvawe i upla}awe na hartii od vrednost, koja e upatena na: ne pove}e od 20 lica poedine~no imenuvani vo aktot za izdavawe na hartii od vrednost; ili samo na institucionalni investitori.

5

(28) "Povrzani lica" se povrzani pravni lica, povrzani fizi~ki lica i fizi~ko lice povrzano so pravno lice. (29) "Povrzani pravni lica" se: pravno lice koe poseduva, direktno ili indirektno, najmalku 20% od akciite so pravo na glas od drugoto pravno lice; pravno lice vo koe najmalku 50% od ~lenovite na upravniot ili nadzorniot odbor i odborot na direktori se ~lenovi na upravniot odbor, nadzorniot odbor ili odborot na direktori na drugoto pravno lice; pravno lice, koe soglasno so odredbite na Zakonot za trgovski dru{tva ima zna~itelno u~estvo, mnozinsko u~estvo ili zaemno u~estvo vo drugoto pravno lice; dve pravni lica koi se kontrolirani od isto ili isti pravni ili fizi~ki lica; pravno lice koe po drug osnov go kontrolira drugo pravno lice. (30) "Povrzani fizi~ki lica" se fizi~ki lica koi{to se: vo srodstvo preku brak ili posvojuvawe; deca i roditeli, bra}a i sestri, polubra}a i polusestri, babi, dedovci i vnuci; na drug na~in se krvno povrzani do vtor stepen; `iveele vo zaednica 5 godini neprekinato vo odnos na roditel-staratel i dete, ma}ea ili o~uv i posinok i po}erka, snaa, zet i roditeli na bra~nite drugari. (31) "Fizi~ko lice povrzano so pravno lice" e lice koe: direktno ili indirektno poseduva 20% od akciite so pravo na glas vo pravnoto lice ili na drug na~in ima kvalifikuvano u~estvo vo pravnoto lice. Komisijata detalno gi propi{uva uslovite za dopolnitelno odreduvawe na povrzani lica. (32) "Poramnuvawe" e proces na ispolnuvawe na obvrskite na ovlastenite u~esnici na pazarot na hartii od vrednost koi{to proizleguvaat od sklu~enata trgovska transakcija na sekundarniot pazar, odnosno izvr{uvawe na pla}aweto od strana na kupuva~ot i prenos na sopstvenosta na hartiite od vrednost od strana na prodava~ot. (33) "Potvrda za stranska hartija od vrednost" e dokaz za sopstvenost na stranska hartija od vrednost, koja na nieden drug na~in ne e ponudena, prodadena ili trguvana vo Republika Makedonija, sozdadena so cel da se ovozmo`i trguvawe so stranskata hartija od vrednost vo Republika Makedonija. (34) "Repo dogovor" pretstavuva dogovor za promptna proda`ba/kupuvawe na hartii od vrednost so obvrska na prodava~ot/kupuva~ot za povtoren otkup/proda`ba na istite ili sli~ni hartii od vrdnost na nekoj iden datum po odnapred utvrdena cena. (35) "Samoregulira~ka organizacija" e pravno lice ~ii ~lenovi i/ili akcioneri se ovlasteni u~esnici na pazarot na hartii od vrednost i koja donesuva pravila i proceduri za primena na pravilata za organizacija i regulativata od oblasta na hartiite od vrednost vo Republika Makedonija, preku ispituvawe, odlu~uvawe, i vo slu~aj na povreda, utvrduvawe disciplinski i drugi merki. (36 "Seriski hartii od vrednost" se hartiite od vrednost izdadeni vo isto vreme, od ist izdava~ i koi davaat isti prava i obvrski na site sopstvenici.

6

(37) "Sekundaren pazar" e sekoe kupuvawe ili prodavawe na prethodno izdadeni hartii od vrednost. (38) "Sertifikat za depozit" e dol`ni~ka hartija od vrednost izdadena od banka, vrz osnova na sredstva deponirani kaj izdava~ot so koj se evidentira depozitot na posebna smetka kaj izdava~ot i koja go obvrzuva izdava~ot da mu go isplati na sopstvenikot depozitot i kamata vo odreden vremenski period. Sertifikatot za depozit e neograni~eno prenosliv i se izdava kako seriska hartija od vrednost. Sertifikatot za depozit mo`e da bide dolgoro~na ili kratkoro~na hartija od vrednost, so fiksna ili varijabilna kamata, bez kamata i mo`e da ima opredelen datum na dostasuvawe koj mo`e da bide prodol`en so soodvetno barawe na sopstvenikot. (39) "Sopstveni akcii" se akciite prethodno izdadeni i prodadeni od strana na akcionersko dru{tvo ili komanditno dru{tvo so akcii koi podocna dru{tvoto gi steknuva po razli~ni osnovi. (40) "Trgovski transakcii" se promeni na sopstvenosta na hartiite od vrednost na sekundarniot pazar kako rezultat na nivno kupuvawe ili prodavawe. (41) "Utvrduvawe" e pove}efazen proces koj{to se sostoi od: identifikacija na ovlastenite u~esnici na pazarot na hartii od vrednost koi{to sklu~ile trgovska transakcija na sekundarniot pazar, identifikacija na hartijata od vrednost so koja e trguvano, koli~inata na hartii od vrednost so koja se trguvalo i cenata po koja e sklu~ena transakcijata; potvrduvawe na elementite na trgovskata transakcija od strana na ovlastenite u~esnici na pazarot na hartii od vrednost koi ja sklu~ile istata; i presmetka na me|usebnite obvrski na ovlastenite u~esnici na pazarot na hartii od vrednost koi{to sklu~ile trgovska transakcija na sekundarniot pazar. (42) "Finansiski izve{taj" e izve{tajot koj vo sebe gi vklu~uva bilansot na sostojba, bilansot na uspeh, izve{tajot za promeni na glavnicata i izve{tajot za pari~nite tekovi. (43) "Hartii od vrednost" se slednive instrumenti: (a) akcii vo trgovskite dru{tva; (b) obvrznici; (v) instrumenti na pazarot na pari; (g) akcii i udeli vo investicionite fondovi koi rabotat spored Zakonot za investicioni fondovi; (d) derivativni finansiski instrumenti; (|) potvrda za stranska hartija od vrednost i (e) drugi finansiski instrumenti koi spored Komisijata se smetaat za hartii od vrednost. (44) "Cenovno ~uvstvitelni informacii" se informacii od specifi~na priroda, koi se direktno ili indirektno povrzani so izdava~ot na hartiite od vrednost i koi, dokolku se obelodenat, bi mo`ele da vlijaat na cenata na hartiite od vrednost na izdava~ot ili da vlijaat na odlukata na investitorite da kupuvaat, prodavaat ili da gi ~uvaat hartiite od vrednost.

7

II. IZDAVAWE , PONUDA I PRODA@BA NA HARTII OD VREDNOST

1. Izdavawe na hartii od vrednost

Izdava~i na hartii do vrednost

^len 3

Hartii od vrednost mo`at da izdavaat: Ministerstvoto za finansii vo imeto na Republika Makedonija, Narodnata banka na Republika Makedonija, op{tinite i Gradot Skopje, akcionerskite dru{tva i komanditnite dru{tva so akcii i drugi doma{ni i stranski pravni lica (vo natamo{niot tekst: izdava~), vo soglasnost so ovoj ili drug zakon.

Dematerijalizirani hartii od vrednost

^len 4 Hartiite od vrednost se izdavaat vo dematerijalizirana forma.

Obvrski za izdava~ite

^len 5 Izdava~ot na hartii od vrednost e dol`en da gi izvr{uva obvrskite koi proizleguvaat od hartiite od vrednost utvrdeni so ovoj ili drug zakon.

Nominalna vrednost i valuta vo koja se izdavaat hartiite od vrednost

^len 6 (1) Hartijata od vrednost ima nominalna vrednost. (2)Nominalnata vrednost na hartiite od vrednost mo`e da bide izrazena vo denari ili vo stranska valuta. (3)Trgovskite transakcii so hartii od vrednost na teritorijata na Republika Makedonija se vr{at vo denari. (4) Izdavaweto na hartii od vrednost bez nominalna vrednost e zabraneto. (5) Hartijata od vrednost izdadena bez nominalna vrednost e ni{tovna.

Akt za izdavawe na hartii od vrednost

^len 7 (1) Pri sekoe izdavawe na hartii od vrednost, izdava~ot e dol`en da donese akt za izdavawe koj vo zavisnost od vidot na hartiite od vrednost gi sodr`i slednive podatoci:

8

- Naziv na izdava~ot; - Vidot na hartiite od vrednost; - Celta poradi koja se izdavaat hartiite od vrednost; - Rodovi i klasi na akcii; - Naziv na garantot; - Serija na hartiite od vrednost; - Vkupna vrednost na emisijata; - Nominalna vrednost ; - Pravo na glas; - Na~in na isplata na dividenda; - Visina na kamatna stapka, na~in na presmetuvawe i isplata na istata; - Visina na osnovnata glavnica na izdava~ot i procentot na u~estvo na emisijata

na obvrznici vo trajniot sopstven kapital; - Mo`nosti za zamena so drugi hartii od vrednost; - Izvori na sredstva od kade {to }e bidat isplateni hartiite od vrednost; - Na~in i vreme na zapi{uvawe na hartiite od vrednost; - Koli~ina i apoenska struktura na hartii od vrednost; - Na~in i kraen rok na uplata na zapi{anite hartii od vrednost; - Pravo na prvenstveno kupuvawe i redosledot na ostvaruvawe na prvenstvoto koga akciite se izdavaat vo pove}e serii; - Na~in na koj se objavuva izdavaweto na hartiite od vrednost; - Postapka za raspredelba na hartiite od vrednost; - Prava koi proizleguvaat od prioritetnite akcii; - Identitet na poznat kupuva~ pri privatna ponuda na hartii od vrednost i - Proda`na cena na hartiite od vrednost. (2) Komisijata gi propi{uva formata i sodr`inata na aktot za izdavawe na hartii od vrednost po vidovi hartii od vrednost.

Vrednost na emisijata na hartii od vrednost

^len 8 (1) Koga izdava~ e akcionersko dru{tvo ili komanditno dru{tvo so akcii, dru{tvoto mo`e da izdava novi akcii vo neograni~en iznos vo soglasnost so Statutot na dru{tvoto. (2) Vkupnata nominalna vrednost na edna emisija na obvrznici ili komercijalni zapisi koja ne e garantirana od banka ili od Republika Makedonija, ne smee da iznesuva pove}e od vrednosta na osnovnata glavnica na izdava~ot. (3) Vo slu~aj koga emisijata na obvrznici ili na komercijalni zapisi e garantirana od banka ili od Republika Makedonija, najgolemata vrednost na emisijata ne smee da go nadminuva iznosot na osnovnata glavnica i iznosot na izdadenata garancija.

Odobrenie za izdavawe na hartii od vrednost

^len 9

9

(1) Izdavaweto na hartii od vrednost na primarniot pazar, vklu~uvaj}i gi i sopstvenite akcii, se vr{i po prethodno dobieno odobrenie od Komisijata, osven vo slu~aite od ~len 29 od ovoj zakon. (2) Izdavaweto na hartii od vrednost na primarniot pazar vklu~uvaj}i gi i sopstvenite akcii, mo`e da se vr{i po pat na javna ponuda i po pat na privatna ponuda.

Dogovori za opcii i fju~ersi i drugi derivativni finansiski instrumenti

^len 10 Na~inot i postapkata na izdavaweto, ponudata i proda`bata na dogovorite za opcii i fju~ersi i na drugite derivativni finansiski instrumenti na primarniot pazar, trguvaweto so ovie derivativni finansiski instrumenti na sekundarniot pazar i poramuvaweto i utvrduvaweto na ovie trgovski transakcii, poblisku gi propi{uva Komisijata.

Potvrda za stranska hartija od vrednost

^len 11

(1) Potvrda za stranska hartija od vrednost koja se izdava, ponudava i prodava vo Republika Makedonija pretstavuva dokaz za sopstvenost na edna ili pove}e obi~ni akcii, prioritetni akcii ili dol`ni~ki hartii od vrednost izdadeni od stranski izdava~, kotirani na berza ili trguvani na drug reguliran pazar vo zemjite na OECD; ili dol`ni~ki hartii od vrednost izdadeni ili garantirani od vladite na zemji ~lenki na OECD ili centralnata banka na nekoja od tie zemji. (2) Vo aktot za izdavawe na potvrdata za stranska hartija od vrednost se predviduva deka prinosot ostvaren od hartiite od vrednost od stav 1 od ovoj ~len, vo forma na kamata, dividenda ili koja bilo druga forma se raspredeluva na imatelot na potvrdata na stranskata hartija od vrednost i ne mo`e da se reinvestira vo hartijata od vrednost vrz osnova na koja e izdadena potvrdata za stranskata hartija od vrednost. 3) Vo aktot za izdavawe na potvrdata za stranska hartija od vrednost se predviduva deka prinosot ostvaren pri dostasuvawe na dol`ni~kite hartii od vrednost od stav 2 od ovoj ~len ili drugi hartii od vrednost koi imaat rok na dostasuvawe, se raspredeluva na imatelot na potvrdata za stranska hartija od vrednost i ne mo`e da se reinvestira vo hartijata od vrednost vrz osnova na koja e izdadena potvrdata za stranska hartija od vrednost. (4) Potvrdata za stranska hartija od vrednost zadol`itelno vo svoeto ime gi sodr`i zborovite potvrda za stranska hartija od vrednost. (5) Odredbite od ovoj zakon koi se odnesuvaat na izdavaweto, kupuvaweto, proda`bata, netrgovskiot prenos, obvrskite za izvestuvawe na izdava~ot i nadle`nostite na Komisijata vo odnos na drugite hartii od vrednost predvideni so ovoj zakon podednakvo se odnesuvaat i na potvrdite za stranski hartii od vrednost.

10

2. Javna ponuda

Barawe odobrenie za izdavawe na hartii od vrednost po pat na javna ponuda

^len 12 Izdavaweto, ponudata i proda`bata na hartii od vrednost po pat na javna ponuda se vr{i po prethodno dobieno odobrenie od Komisijata na baraweto za izdavawe na hartii od vrednost po pat na javna ponuda od izdava~ot. Sodr`ina na baraweto za odobrenie za izdavawe na hartii od vrednost po pat

na javna ponuda

^len 13 (1) Izdava~ot podnesuva barawe za odobrenie za izdavawe na hartii od vrednost po pat na javna ponuda do Komisijata. (2) Baraweto za odobrenie sodr`i: - osnovni podatoci za izdava~ot; - osnovni podatoci za ~lenovite na Nadzorniot i na Upravniot odbor ili na Odborot na direktori na izdava~ot; - osnovni podatoci za hartijata od vrednost {to se izdava; i - podatoci za delovnoto rabotewe na izdava~ot i za namenata na sredstvata od emisijata na hartii od vrednost. (3) Komisijata poblisku ja propi{uva sodr`inata na baraweto za odobrenie za izdavawe na hartii od vrednost po pat na javna ponuda po vidovi izdava~i i po vidovi hartii od vrednost.

Dokumentacija koja se podnesuva zaedno so baraweto za odobrenie

^len 14

(1) Pri podnesuvaweto na baraweto za odobrenie izdava~ot gi dostavuva slednive dokumenti: (a)statut na dru{tvoto; (b)trgovska registracija; (v)finansiski izve{tai za prethodnite tri godini vo soglasnost so me|unarodnite standardi za finansisko izvestuvawe; (g)izve{taj od ovlasten revizor za poslednite tri godini vo soglasnost so me|unarodnite revizorski standardi; (d) akt za izdavawe na hartiite od vrednost; (|)izjava od rakovodno lice nazna~eno od izdava~ot kako odgovorno lice za sodr`inata na Prospektot i deka: - emisijata e vo soglasnost so ovoj zakon i so aktot za izdavawe; - podatocite navedeni vo baraweto za odobrenie se vistiniti i to~ni; - podatocite sodr`ani vo Prospektot se vistiniti i to~ni i deka vo Prospektot ne e propu{tena niedna cenovno ~uvstvitelna informacija, osven cenovno ~uvstvitelnite informacii ~ie neobjavuvawe e odobreno od Komisijata;

11

(e) Prospekt na izdava~ot i pokana za zapi{uvawe i uplata na hartiite od vrednost i drugi informacii zna~ajni za kupuva~ite; i (`) drugi dokumenti koi }e gi utvrdi Komisijata. (2) Vo slu~ai koga baraweto za odobrenie se odnesuva na akcii od vtora ili od naredna emisija, izdava~ot e dol`en da gi podnese slednive podatoci: (a) iznosot na prethodnite odobreni i realizirani emisii; (b) vidot i koli~inata na prethodno izdadenite hartii od vrednost, so opis na pravata koi proizleguvaat od niv i nivnata nominalna vrednost; i (v) drugi podatoci za izdadenite hartii od vrednost koi poblisku gi propi{uva Komisijata. (3) Tro{ocite za razgleduvawe i odobruvawe na baraweto za izdavawe odobrenie pa|aat na tovar na izdava~ot soglasno so Tarifnikot na Komisijata od ~len 227 stav 2 od ovoj zakon. (4) Komisijata ja propi{uva formata i sodr`inata na Prospektot i pokanata za zapi{uvawe na hartiite od vrednost.

Neobjavuvawe na cenovno ~uvstvitelni informacii

^len 15 (1) Pravnoto lice koe ima podneseno barawe za odobrenie za izdavawe na hartii od vrednost, po isklu~ok mo`e da pobara od Komisijata da ne objavi vo svojot Prospekt odredeni informacii vo soglasnost so odredbite od ovaa glava, ako javnoto objavuvawe na tie informacii zna~itelno }e gi zagrozi delovnite tajni na pravnoto lice ili bi bilo sprotivno na interesot na kupuva~ite i na postojnite akcioneri i ako pravnoto lice garantira deka ovie podatoci nema da bidat obelodeneti pred javnosta. (2) Odobruvaweto na Komisijata za neobjavuvawe na cenovno ~uvstvitelnite informacii od stav 1 od ovoj ~len, zadol`itelno se objavuva vo Prospektot. (3) Komisijata gi propi{uva sodr`inata, na~inot i rokovite za podnesuvawe na baraweto od stav 1 od ovoj ~len.

Odlu~uvawe po baraweto za odobrenie

^len 16 (1) Komisijata vrz osnova na celokupnata dokumentacija donesuva re{enie za odobruvawe ili odbivawe na baraweto za izdavawe na hartii od vrednost po pat na javna ponuda vo rok od 60 kalendarski dena smetano od denot na podnesuvawe na kompletnata dokumentacija. (2) Vrz osnova na informaciite i dokumentacijata podneseni soglasno so ~len 13 i ~len 14 od ovoj zakon, Komisijata odlu~uva za odobruvawe ili odbivawe na baraweto.

12

(3) Komisijata donesuva re{enie za odbivawe na baraweto za izdavawe na hartii od vrednost ako otkrie deka Prospektot: (a) ne e vo soglasnost so ovoj zakon ili so pravilnicite doneseni vrz osnova na ovoj zakon; (b) sodr`i vetuvawe, izjava, procenka ili predviduvawe koe e la`no ili neto~no; (v) sodr`i podatoci koi davaat pogre{na pretstava ili se propu{teni va`ni podatoci. (4) Ako Komisijata izdade odobrenie za izdavawe na hartii od vrednost, toga{ Prospektot podnesen soglasno so ~len 14, to~ka (e) od ovoj zakon, }e se smeta za odobren.

Zapo~nuvawe na postapka za zapi{uvawe i uplata na hartii od vrednost

^len 17 (1) Izdava~ot e dol`en da ja zapo~ne postapkata na zapi{uvawe i uplata na ponudenite hartii od vrednost vo rok od trieset (30) kalendarski dena od denot na priemot na odobrenieto od Komisijata soglasno so ~len 16 od ovoj zakon. (2) Ako Komisijata, otkako odobrila emisija na hartii od vrednost, dobie informacija koja dokolku bila dobiena navremeno, bi bila pri~ina za odbivawe na baraweto ili ako okolnostite se promenile do taa mera {to Komisijata ve}e nema da go dade svoeto odobrenie i/ili izdava~ot ili koe bilo povrzano lice izdade reklama sprotivno na ~len 20 od ovoj zakon, Komisijata mo`e da donese re{enie za poni{tuvawe na re{enieto za odobruvawe na emisija, a izdava~ot e dol`en bez odlagawe da ja zapre natamo{nata proda`ba na hartiite od vrednost. (3) Ako Komisijata go poni{ti re{enieto soglasno so stav 2 od ovoj ~len, site zapi{uvawa na hartiite od vrednost se otka`uvaat i site uplati koi izdava~ot gi primil za takvite hartii od vrednost se vra}aat na kupuva~ot zaedno so depozitna kamata.

Objavuvawe na pokanata za zapi{uvawe, uplata i Prospekt

^len 18 (1) Izdava~ot e dol`en pokanata za zapi{uvawe i uplata na hartii od vrednost da ja objavi na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo vo eden od dnevnite vesnici {to izleguvaat na teritorijata na Republika Makedonija, ~etirinaeset (14) kalendarski dena pred po~etokot na zapi{uvaweto na hartiite od vrednost. (2) Pokanata od stav 1 od ovoj ~len mo`e istovremeno da se objavi i vo dneven vesnik {to izleguva na teritorijata na Republika Makedonija na eden od jazicite na zaednicite vo Republika Makedonija. (3) Izdava~ot e dol`en Prospektot i pokanata za zapi{uvawe i uplata na hartiite od vrednost da gi objavi na veb stranata na berza, ~etirinaeset (14) kalendarski dena pred po~etokot na zapi{uvaweto na hartiite od vrednost.

13

(4) Prospektot se stava na raspolagawe na site zainteresirani lica vo prostoriite na izdava~ot i na site mesta kade {to se vr{i zapi{uvawe i uplata na hartiite od vrednost. (5) Kone~nata sodr`ina na Prospektot {to e predmet na objavuvawe ne smee da se razlikuva od Prospektot {to Komisijata go odobrila pri donesuvaweto na re{enieto za odobrenie za izdavawe na hartii od vrednost.

Izmena na uslovite vo tekot na javnata ponuda

^len 19

(1) Vo tekot na javnata ponuda izdava~ot ne smee da gi menuva statutot i drugite akti koi se odnesuvaat na pravata na sopstvenicite na hartii od vrednost, opi{ani vo Prospektot. (2) Dokolku vo tekot na javnata ponuda kakvi bilo cenovno ~uvstvitelni informacii stanale nato~ni ili nevistiniti, ili dokolku se pojavat novi informacii koi bi vlijaele na investitorite pri donesuvawe na odluka za kupuvawe, izdava~ot e dol`en vedna{: da ja prekine javnata ponudata na hartiite od vrednost; da gi izvesti Komisijata i javnosta; da pobara od Komisijata odobrenie za soodvetni izmeni na Prospektot i izmenite da gi objavi vo javnosta vo rok od tri (3) rabotni dena od denot koga e dobieno odobrenieto od Komisijata. Izdava~ot e dol`en da im go dostavi izmenetiot Prospekt na site lica koi prethodno imale zapi{ano hartii od vrednost za vreme na javnata ponuda zaedno so izvestuvaweto za licata koi zapi{ale hartii od vrednost za nivnoto pravo na otka`uvawe soglasno so stav 3 od ovoj ~len. (3) Sekoe lice koe zapi{alo ili uplatilo hartii od vrednost vrz osnova na originalniot Prospekt, mo`e vo rok od petnaeset (15) kalendarski dena od denot na priemot na izmenetiot Prospekt da go otka`e zapi{uvaweto na hartiite od vrednost i da mu bide vraten pari~niot iznos {to go imal plateno za hartiite od vrednost zaedno so depozitna kamata.

Reklamirawe na javnata ponuda

^len 20 (1) Izdava~ot mo`e da ja reklamira javnata ponuda na hartii od vrednost. (2) Reklamite povrzani so javnata ponuda na hartiite od vrednost treba da sodr`at informacija za denot na prvoto objavuvawe na Prospektot i mestoto kade {to mo`e da se obezbedi primerok od istiot. (3) Reklamite treba da imaat promotiven karakter. Informaciite vo reklamata treba da bidat celosni, da ne naso~uvaat vo pogre{na nasoka i da bidat vo soglasnost so Prospektot.

Postapka za zapi{uvawe

14

^len 21 (1) Zapi{uvaweto na javno ponudenite hartii od vrednost se vr{i vo prostoriite na izdava~ot, ili vo prostoriite na ovlasten u~esnik na pazarot koj za toa ima dogovor so izdava~ot. (2) Ovlastenite u~esnici na pazarot se dol`ni da obezbedat zapi{uvaweto na hartiite od vrednost da se vr{i vo soglasnost so ovoj zakon, so aktot na izdavawe na hartii od vrednost i so Prospektot. (3) Za vreme na zapi{uvaweto, site uplati od kupuva~ite za ponudenite hartii od vrednost se ~uvaat na posebna smetka vo banka, koja ne mo`e da bide koristena od strana na izdava~ot se' dodeka javnata ponuda ne bide uspe{no zavr{ena soglasno so ~len 23 od ovoj zakon. (4) Sredstvata koi eden investitor gi upla}a za vreme na zapi{uvawe na hartiite od vrednost ne se smetaat za del od ste~ajnata masa vo slu~aj na ste~aj na izdava~ot pred uspe{noto zavr{uvawe na ponudata soglasno so ~len 23 od ovoj zakon. (5) Vo slu~aj koga izdava~ot }e stane nesolventen ili nad nego }e bide otvorena ste~ajna postapka, javnata ponuda avtomatski se zapira i uplatite na kupuva~ite se vra}aat soglasno ~len 23 stav 2 od ovoj zakon. (6) Komisijata gi propi{uva na~inot i postapkata za zapi{uvawe na hartiite od vrednost.

Rok za realizacija na javnata ponuda

^len 22 Rokot za realizacija na javnata ponuda ne mo`e da bide podolg od 12 meseci od denot na zapo~nuvawe na zapi{uvaweto i uplatata na hartiite od vrednost.

Zavr{uvawe na javnata ponuda

^len 23 (1) Javnata ponuda na hartii od vrednost se smeta za uspe{no zavr{ena ako vo rokot predviden vo ~len 22 od ovoj zakon najmalku 60% od hartii od vrednost ponudeni vo Prospektot se zapi{ani i uplateni, osven ako izdava~ot vo Prospektot ne predvidel povisok procent na zapi{uvawe i uplata na hartii od vrednost za emisijata da se smeta za uspe{na. (2) Ako javnata ponuda ne se realizira soglasno so stav 1 od ovoj ~len, istata se smeta za neuspe{na, a site zapi{uvawa na hartiite od vrednost se poni{tuvaat i site primeni uplati za hartiite od vrednost se vra}aat na investitorite zaedno so depozitna kamata. (3) Dokolku vo rokot utvrden vo ~len 22 od ovoj zakon se zapi{ani i uplateni pove}e od 60% od ponudenite hartii od vrednost ili pove}e od procentot

15

predviden od izdava~ot vo Prospektot, izdava~ot mo`e da ja zatvori javnata ponuda. Izdava~ot e dol`en da ja izvesti Komisijata i javnosta za zatvoraweto na javnata ponuda najmalku (15) petnaeset rabotni dena pred denot koj izdava~ot go opredeluva kako den za zavr{uvawe na javnata ponuda. (4) Po zavr{uvaweto na javnata ponuda soglasno so stavovite 1 i 3 od ovoj ~len, site hartii od vrednost koi ne se uplateni ne mo`e da bidat predmet na proda`ba. (5) Posle uspe{noto zavr{uvawe na javnata ponuda na hartii od vrednost, izdava~ot gi registrira hartiite od vrednost kaj ovlasten depozitar. (6) Za vreme na javnata ponuda, ne mo`e da se vr{i sekundarno trguvawe so hartiite od vrednost {to se predmet na ponudata se' dodeka hartiite od vrednost ne bidat registrirani vo ovlasteniot depozitar za hartii od vrednost. (7) Komisijata poblisku ja propi{uva sodr`inata na izvestuvaweto od stav 3 od ovoj ~len.

Izvestuvawe za ishodot na javnata ponuda

^len 24

(1) Izdava~ot e dol`en najdocna vo rok od 15 kalendarski dena od denot na zavr{uvawe na ponudata da ja izvesti Komisijata za brojot na zapi{anite i uplateni hartii od vrednost, odnosno za procentot na realizacija na emisijata. (2) Komisijata poblisku ja propi{uva sodr`inata na izvestuvaweto za zapi{anite i uplatenite hartiite od vrednost, odnosno za procentot na realizacija na emisijata. (3) Izdava~ot e dol`en najdocna vo rok od 15 kalendarski dena od denot na zavr{uvawe na ponudata da gi objavi podatocite od stav 1 od ovoj ~len vo eden dneven vesnik koj izleguva na celata teritorija na Republika Makedonija na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo. Objavuvaweto na podatocite mo`e da bide i vo dnevni vesnici na eden od jazicite na zaednicite vo Republika Makedonija. (4) Dokolku izdava~ot treba da obezbedi soglasnost od drug subjekt za registrirawe na prodadenite hartii od vrednost , izvestuvaweto od stav 1 od ovoj ~len do Komisijata se dostavuva po dobivawe na takvata soglasnost.

Ponuda za proda`ba na sopstveni akcii

^len 25 (1) Akcionersko dru{tvo i komanditnoto dru{tvo so akcii {to ima namera da gi ponudi za proda`ba sopstvenite akcii e dol`no prethodno da ja izvesti Komisijata i da i ja dostavi odlukata za otu|uvawe na sopstvenite akcii.

16

(2) Sekoja ponuda za proda`ba na sopstvenite hartii }e se smeta za javna ponuda, osven ako ponudata ne pretstavuva isklu~ok od davawe na odobrenie soglasno so ~len 26 ili privatna ponuda soglasno so ~len 27 od ovoj zakon.

3. Isklu~oci od davawe na odobrenie za izdavawe na hartii od

vrednost

Ponuda ~ij iznos e pomalku od 25,000 evra vo denarska protivvrednost

^len 26

(1) Odobrenie od Komisijata za izdavawe na hartii od vrednost ne e potrebno za izdavawe na hartii od vrednost po pat na javna ponuda, ~ij{to vkupen iznos ne iznesuva pove}e od 25,000 evra vo denarska protivvrednost. (2) Izdava~ot na hartii od vrednost od stav 1 od ovoj ~len e dol`en da ja izvesti Komisijata za takvata ponuda, da go dostavi do Komisijata aktot za izdavawe na hartiite od vrednost i da objavi soop{tenie za izvestuvawe na javnosta za vakvata ponuda. (3) Izdava~ot na hartii od vrednost mo`e da izdava hartii od vrednost bez odobrenie od Komisijata soglasno so stav 1 od ovoj ~len najmnogu edna{ vo dve kalendarski godini. (4) Komisijata ja propi{uva sodr`inata na soop{tenieto od stav 2 od ovoj ~len.

4. Privatna ponuda

Postapka za realizacija na privatnata ponuda

^len 27 (1) Vo slu~aj na privatna ponuda, izdava~ot na hartiite od vrednost do Komisijata dostavuva barawe za odobruvawe na izdavawe na hartii od vrednost po pat na privatna ponuda, akt za izdavawe na hartii od vrednost i predlog-soop{tenie do javnosta za realizacija na privatna ponuda. (2) Komisijata vo rok od trieset (30) kalendarski dena donesuva re{enie so koe go odobruva ili odbiva baraweto za privatna ponuda, smetano od denot na podnesuvawe na kompletnata dokumentacija od stav 1 od ovoj ~len. (3) Vrz osnova na podatocite i dokumentite od stav 1 od ovoj ~len, Komisijata donesuva re{enie za odobruvawe ili odbivawe na baraweto za odobruvawe na privatna ponuda.

17

(4) Hartiite od vrednost koi se predmet na privatna ponuda se uplatuvaat vo rok od petnaeset (15) kalendarski dena od kone~nosta na re{enieto od stav 2 od ovoj ~len. (5) Izdava~ot e dol`en najdocna vo rok od pet (5) rabotni dena od zavr{uvaweto na privatna ponuda da ja izvesti Komisijata i javnosta za koli~inata na zapi{anite i uplatenite hartii od vrednost, odnosno za procentot na realizacija na emisijata. (6) Postapkata za realizacija na privatna ponuda soglasno ovoj zakon se primenuva i koga se vr{i zgolemuvawe na osnovnata glavnica od sredstvata na dru{tvoto vo forma na novi akcii, bez razlika kolkav e brojot na akcioneri koi steknuvaat novi akcii. (7) Izdava~ot mo`e da izvr{i privatna ponuda na hartii od vrednost soglasno so odredbite od ovoj zakon najmnogu edna{ vo tekot na edna kalendarska godina. (8) Tro{ocite za razgleduvawe i odobruvawe na baraweto za izdavawe odobrenie pa|aat na tovar na izdava~ot soglasno so Tarifnikot od ~len 227, stav 2 od ovoj zakon. (9) Komisijata gi propi{uva formata i sodr`inata na baraweto za odobruvawe na privatnata ponuda, na soop{tenieto od stav 1 od ovoj ~len i na izvestuvaweto od stav 5 od ovoj ~len.

Promeni na kupuva~ite vo privatna ponuda

^len 28 (1) Dokolku identitetot na nekoj od kupuva~ite se promeni za vremetraewe na privatnata ponuda, izdava~ot e dol`en od Komisijata da dobie dozvola za nastanatata promena. (2) Dokolku identitetot na nekoj od kupuva~ite se promeni, izdava~ot dostavuva koregiran akt za izdavawe so to~ni informacii za identitetot na kupuva~ite. (3) Komisijata ja proglasuva za ni{tovna sekoja privatna ponuda koja zavr{ila so proda`ba na hartii od vrednost na kupuva~ koj ne bil imenuvan vo aktot za izdavawe.

5. Isklu~oci za koi ne e potrebno odobrenie od Komisijata

^len 29 Obvrskite utvrdeni vo ovaa glava ne se primenuvaat vo slednive slu~ai: (a) pri izdavawe ili garantirawe na hartii od vrednost od strana na Republika Makedonija; (b) pri izdavawe na hartii od vrednost od strana na Narodnata banka na Republika Makedonija; (v) pri izdavawe na hartii od vrednost vo postapka na transformacija na edno pravno lice vo akcionersko dru{tvo ili vo komanditno dru{tvo so akcii, koga

18

iznosot na osnovnata glavnica na pravnoto lice ostanuva nepromenet i koga site sopstvenici dobivaat proporcionalen iznos od novoizdadenite hartii od vrednost; (g) pri simultano osnovawe na akcionersko dru{tvo ili komanditno dru{tvo so akcii; (d) pri izdavawe na sertifikati za depozit koi ne se izdadeni kako seriski hartii od vrednost od strana na ovlastena banka;i (|) pri podelba na akcii vo odreden soodnos pri {to osnovnata glavnica ostanuva nepromeneta.

III. DEPOZITAR NA HARTII OD VREDNOST, REGISTRACIJA NA HARTII OD VREDNOST,

VR[EWE NA NETRGOVSKI PRENOSI I PORAMNUVAWE NA TRGOVSKITE TRANSAKCII

1. Depozitar na hartii od vrednost

Registrirawe na hartii od vrednost, poramnuvawe na trgovski transakcii i

netrgovski prenosi

^len 30 (1) Za registrirawe na hartiite od vrednost, poramnuvawe na trgovskite transakcii i vr{ewe na netrgovski prenosi so hartii od vrednost se osnova depozitar za hartii od vrednost (vo ponatamo{niot tekst: depozitar). (2) Depozitarot funkcionira kako samoregulira~ka organizacija.

Prava na sopstvenost od hartiite od vrednost

^len 31 (1) Pravata na sopstvenost od hartiite od vrednost nastanuvaat so zapi{uvaweto na hartijata od vrednost na smetka na sopstvenikot vo depozitarot i se prenesuvaat so zapi{uvawe na hartijata od vrednost na smetkata na noviot sopstvenik vo depozitarot. (2) Pravata od hartijata od vrednost se steknuvaat, ograni~uvaat ili prenesuvaat edinstveno so soodvetnoto zapi{uvawe na smetkite na hartii od vrednost vo depozitarot, osven ako so zakon ne e poinaku utvrdeno. (3) Site podatoci zapi{ani vo depozitarot koi se odnesuvaat na sopstvenosta na hartiite od vrednost imaat status na pretpostavena to~nost i vistinitost.

19

(4) Izvodot od sostojbata na smetkata na hartii od vrednost {to mu se dostavuva na sopstvenikot na hartiite od vrednost soglasno so stav 2 ili 3 od ~len 67 od ovoj zakon se smeta za dokaz za pravoto na sopstvenost na hartiite od vrednost na datumot i vo vremeto koga e izdaden izvodot.

Funkcii na depozitarot

^len 32 (1) Funkcii na depozitarot se: (a) registrirawe na izdavaweto i prenosot na hartiite od vrednost vo Republika Makedonija kako elektronski zapis ( vodewe registar na hartii od vrednost); (b) davawe me|unaroden broj za identifikacija na hartiite od vrednost (ISIN) za site emisii na hartii od vrednost; (v) zapi{uvawe na sopstvenicite na hartii od vrednost; (g) poramnuvawe na trgovskite transakcii spored principot isporaka nasproti pla}awe; (d )vr{ewe na netrgovskite prenosi; (|) ovozmo`uvawe uslovi za pozajmuvawe na hartiite od vrednost; (e)sledewe na finansiskata sostojba na negovite ~lenki, so cel upravuvawe so rizikot povrzan so mo`no neporamnuvawe na trgovskite transakcii;i (`) vr{ewe dopolnitelni uslugi za izdava~ite na hartii od vrednost. (2) Depozitarot vo ime na izdava~ite na hartii od vrednost, mo`e da gi vr{i slednive dopolnitelni uslugi: (a) dostavuvawe na a`uriran spisok na site postojni sopstvenici na hartii od vrednost izdadeni od toj izdava~; (b) vr{ewe na drugi uslugi vo vrska so izdadenite hartii od vrednost kako {to se presmetka i isplata na dividenda i/ili kamata, izvestuvawe za sobranija na akcionerite i sli~no.

Dozvola za osnovawe depozitar

^len 33 (1) Funkcii na depozitar na hartii od vrednost soglasno so ~len 32, stav 1 od ovoj zakon ne mo`e da vr{i pravno lice koe ne dobilo dozvola za osnovawe na depozitar od Komisijata soglasno so ~len 43 od ovoj zakon. (2) Niedno pravno lice ne mo`e da se registrira vo trgovskiot registar pod imeto "depozitar na hartii od vrednost" i pri negovoto rabotewe ne mo`e da go koristi nazivot "depozitar" na hartii od vrednost ako ne dobilo dozvola za osnovawe na depozitar.

Osnovawe na depozitar

^len 34

(1) Depozitar se osnova kako akcionersko dru{tvo so sedi{te vo Republika Makedonija soglasno so Zakonot za trgovskite dru{tva i ovoj zakon.

20

(2) Depozitar mo`e da osnovaat brokerski ku}i, banki, osiguritelni dru{tva ili dru{tva za upravuvawe so fondovi. (3) Depozitar mora vo sekoe vreme da poseduva i odr`uva osnovna glavnica vo iznos od najmalku 500.000 evra vo denarska protivvrednost presmetana po sredniot kurs na Narodnata banka na Republika Makedonija, zapo~nuvaj}i od datumot na dobivawe na dozvolata za osnovawe na depozitar. (4) Komisijata poblisku ja propi{uva strukturata i na~inot na presmetka na osnovnata glavnica na depozitarot.

Sopstvenost na akcii vo depozitar

^len 35 (1) Akcioneri vo depozitarot mo`e da bidat edinstveno brokerski ku}i, banki, osiguritelni dru{tva ili dru{tva za upravuvawe so fondovi. (2) Akcionerot so site negovi povrzani lica, ne mo`e da poseduva pove}e od 15% od akciite so pravo na upravuvawe vo depozitarot. (3) Dokolku nekoj od akcionerite na depozitarot zaedno so povrzanite lica se stekne so pove}e od 15% od akciite so pravo na glas na depozitarot e dol`en vo rok od edna godina da go otu|i iznosot na akcii {to gi poseduva nad dozvoleniot procent. Za vreme na poseduvawe na iznosot na akcii nad dozvoleniot procent, akciite se bez pravo na glas. (4) Pri odr`uvawe na akcionersko sobranie, procentot na akcii so pravo na glas koi proizleguvaat od site izdadeni akcii na depozitarot se namaluva srazmerno so koli~inata na akcii steknati nad dozvoleniot procent od stav 2 od ovoj ~len, taka {to pri ostvaruvaweto na pravoto na glas akcionerot od stav 2 od ovoj ~len se smeta deka poseduva 15 % od akciite so pravo na glas. (5) Vlogot vo akcionerskiot kapital na depozitarot mo`e da im se vrati na akcionerite vo depozitarot na proporcionalna osnova samo vo slu~aj na traen prestanok na rabotata na depozitarot, po prethodno namiruvawe na site obvrski na depozitarot. (6) Sopstvenicite na akcii na depozitarot mo`at da gi prodavaat svoite akcii samo na licata od stav 1 od ovoj ~len.

Organi na upravuvawe na depozitar

^len 36 (1) ^len na odbor na direktori ili nadzoren i upraven odbor na depozitar, mo`e da bide lice so iskustvo od najmalku 3 godini vo oblasta na finansiite i delovnoto pravo, i ne smee da bide lice koe e:

21

(a) osudeno so kazna zatvor vo periodot od pravosilnosta na presudata do denot na izdr`uvaweto na kaznata i 5 godini od denot koga ja izdr`al kaznata, vo slu~aj na osudenost so pravosilna sudska presuda so kazna zatvor do 3 godini; (b) osudeno so kazna zatvor vo periodot od pravosilnosta na presudata do denot na izdr`uvaweto na kaznata i 10 godini od denot koga ja izdr`al kaznata, vo slu~aj na osudenost so pravosilna presuda so kazna zatvor nad 3 godini. (v) na koe mu e izre~ena merka na bezbednost zabrana za vr{ewe na profesija, dejnost ili dol`nost dodeka trae merkata. Vo slu~aj na bri{ewe na osudata od to~kite a) i b) od ovoj stav, soodvetno se primenuvaat odredbite od Krivi~niot zakonik. (2) Vo slu~aj na depozitar so dvostepen sistem na upravuvawe, najmalku 1/3 od ~lenovite na upravniot odbor i nadzorniot odbor se lica koi ne se vraboteni vo depozitarot ili povrzani so koj bilo akcioner, ~lenka na depozitarot ili drugo pravno lice koe e ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost. (3) Vo slu~aj na depozitar so ednostepen sistem na upravuvawe, najmalku 1/3 od ~lenovite na odborot na direktori se lica koi ne se vraboteni vo depozitarot ili povrzani so koj bilo akcioner, ~lenka na depozitarot ili drugo pravno lice koe e ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost.

Statut na depozitar

^len 37

So Statutot na depozitarot, pokraj pra{awata utvrdeni vo Zakonot za trgovskite dru{tva, se ureduvaat i: (a)uslovite za steknuvawe ~lenstvo vo depozitarot i pravata i obvrskite na ~lenkite na depozitarot; (b)uslovite, kriteriumite i dokumentacijata za priem na oddelni ~lenki vo depozitarot i nivnite prava i obvrski; (v)pri~ini zaradi koi na oddelni ~lenki vo depozitarot im se zabranuva da u~estvuvaat vo raboteweto na depozitarot; (g) osnovni principi na rabotewe na depozitarot; (d) na~inot na vr{ewe na nadzorot {to go sproveduva samiot depozitar vrz svoeto rabotewe i vrz svoite ~lenki; (|) na~inot na re{avawe na sporovite me|u ~lenkite na depozitarot, klientite i ~lenkite; (e) na~inot na spre~uvawe na zloupotrebi na informaciite koi ne se dostapni za site ~lenki na depozitarot; (`) na~in na spre~uvawe na zloupotrebi i neporamnuvawe na trgovskite prenosi; (z) na~inot na organizirawe na informativen sistem; i (y) drugi pra{awa zna~ajni za rabotata na depozitarot.

^lenki na depozitar

^len 38

22

(1) Samo ovlastenite u~esnici na pazarot na hartii od vrednost koi se registrirani vo trgovskiot registar mo`at da bidat ~lenki na depozitarot. (2) ^lenka na depozitarot ne mora da bide i akcioner na depozitarot. (3) Depozitarot donesuva Pravila za ~lenstvo so koi poblisku se utvrduvaat pravata i obvrskite za ~lenstvo, obvrskite i pravata na ~lenkite na depozitarot soglasno so ovoj zakon i Statutot na depozitarot. (4) Depozitarot e dol`en na sekoe pravno lice da mu dozvoli da stane ~lenka na depozitarot dokolku gi ispolnuva uslovite utvrdeni vo negovite Pravila za ~lenstvo. (5) So Pravilata za ~lenstvo vo depozitar se propi{uva deka ~lenot na depozitar mora: (a) da ima dozvola za rabota so hartii od vrednost od Komisijata; (b) da bide soodvetno organizaciono i tehni~ki opremen; (v) da gi ispolnuva drugite uslovi propi{ani od Komisijata i depozitarot;i (g) da dostavuva do depozitarot kopii od finansiskite izve{tai koi soglasno so ovoj zakon gi dostavuva do Komisijta. (6) Spored Pravilata na depozitar za ~lenstvo, pravnoto lice koe saka da stane ~lenka vo depozitarot ja podnesuva slednava dokumentacija: (a) pismeno barawe vo forma i sodr`ina propi{ana od depozitarot; (b) primerok od Statutot; (v) primerok od dozvolata za rabota so hartii od vrednost;i (g) dopolnitelni informacii koi{to mo`e da gi bara depozitarot soglasno so Pravilata za ~lenstvo. (7) Ovlastenite u~esnici na pazarot na hartii od vrednost ~ie barawe za ~lenstvo e odbieno mo`at da podnesat `alba do Komisijata vo rok od petnaeset (15) kalendarski dena od priemot na odlukata. (8) Site ~lenki na depozitarot se dol`ni da gi po~ituvaat aktite na depozitarot.

Pravila za rabota na depozitar

^len 39 (1) Depozitarot donesuva Pravila za rabota so koi poblisku se utvrduvaat: (a) na~inot na vodewe na registarot na hartii od vrednost; (b) na~inot i postapkite za poramnuvawe na trgovskite transakcii; (v) na~inot i postapkata za vr{ewe na netrgovskite prenosi; (g) na~inot na vodewe na smetkite na sopstvenicite na hartii od vrednost; i (d) na~inot za za{tita od gre{ki pri raboteweto na depozitarot. (2) Depozitarot vospostavuva sistem ili mehanizam za obezbeduvawe na nepre~eno poramnuvawe na trgovskite transakcii {to poblisku gi propi{uva depozitarot.

23

Tarifnik na depozitar

^len 40

Za izvr{enite uslugi, site korisnici na uslugite pla}aat nadomestok po tarifa koja ja donesuva depozitarot.

Samoregulira~ka organizacija

^len 41 (1) Depozitarot kako samoregulira~ka organizacija donesuva Pravila za odnesuvawe i disciplina, so koi poblisku se ureduva sproveduvaweto na site akti na depozitarot, ovoj zakon, propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon ili drug zakon vo nadle`nost na Komisijata. (2) Pravilata za odnesuvawe i disciplina na depozitarot mu davaat ovlastuvawe na direktorot na depozitarot da prezema merki i/ili privremeno ili postojano da go ukine pravoto na ~lenot na depozitar da u~estvuva vo raboteweto na depozitarot ako toj ne gi po~ituva pravilata na depozitarot ili ne gi ispolnuva obvrskite koi proizleguvaat od izvr{enite transakcii so hartii od vrednost. (3) ^lenot na depozitarot ima pravo na `alba vo soglasnost so ovoj zakon i toa za: (a) disciplinska odluka donesena od strana na direktorot do odborot na direktori ili upravniot odbor na depozitarot soodvetno, vo rok od petnaeset (15) kalendarski dena po priemot na odlukata; i (b) disciplinska odluka donesena od strana na odborot na direktori na depozitarot ili upraven odbor, soodvetno, do Komisijata vo rok od petnaeset (15) kalendarski dena po priemot na odllukata.

Re{avawe na sporovi pome|u ~lenkite

^len 42 (1) Depozitarot donesuva Pravila za arbitra`a, so koi poblisku se ureduva razre{uvaweto na sporovite me|u ~lenkite, ~lenkite i nivnite klienti, na pravi~en, efikasen i ~esen na~in. (2) Sporovite me|u ~lenkite na depozitarot zadol`itelno se re{avaat preku arbitra`a. Sporovite me|u ~lenkite i nivnite klienti po barawe na klientite se re{avaat preku arbitra`a. (3) Depozitarot mo`e da podgotvi Pravila za arbitra`a vo sorabotka so drugi depozitari i/ili berzi i istite zaedni~ki da gi primenuva. (4) Komisijata dava odobrenie na Pravilata za arbitra`a od stav 3 od ovoj ~len.

Dozvola za osnovawe na depozitar

^len 43

24

(1) Osnova~ite na depozitarot koi baraat dozvola za osnovawe depozitar za hartii od vrednost do Komisijata podnesuvaat: (a) pismeno barawe vo forma i sodr`ina utvrdena od Komisijata; (b) kopija od predlogot za pravilata za rabota, pravilata za ~lenstvo, pravilata za odnesuvawe i disciplina i pravilata za arbitra`a; (v) predlog Statut; i (g) deloven plan za osnovawe i rabotewe na depozitarot koj vklu~uva i: - dokaz deka depozitarot ima soodvetna infrastruktura i kompjuterski sistem za vodewe na registar na hartii od vrednost na na~in koj celosno go {titi interesot na sopstvenicite na hartiite od vrednost i izdava~ite; - dokaz deka depozitarot raspolaga so oprema i kapacitet za brzo i to~no poramnuvawe na trgovskite transakcii i vr{ewe na netrgovski prenos ; - dokaz deka depozitarot e soodvetno kadrovski, tehnolo{ki i organizaciono opremen za izvr{uvawe na funkciite na depozitar za hartii od vrednost soglasno so ovoj zakon. (2) Komisijata odlu~uva po baraweto za izdavawe na dozvola za osnovawe na depozitar vo rok od devedeset (90) kalendarski dena po izvestuvaweto od strana na Komisijata do podnositelot na baraweto deka baraweto e kompletirano. Komisijata go dostavuva izvestuvaweto za kompletiraweto na baraweto do podnositelot vo rok od pet (5) rabotni dena od priemot na baraweto. (3) Komisijata izdava dozvola za osnovawe depozitar ako utvrdi deka: (a)Pravilata za ~lenstvo obezbeduvaat otvoren i ednakov pristap na site ovlasteni u~esnici na pazarot na hartii od vrednost koi gi ispolnuvaat uslovite od Pravilata za ~lenstvo; (b) Pravilata za rabota ovozmo`uvaat visok stepen na:

? efikasno vodewe na registar za hartii od vrednost; ? nepre~eno poramnuvawe na trgovskite transakcii; ? otvoren i ednakov tretman na site ~lenki; ? ~esnost pri delovnoto rabotewe; ? za{tita na doverlivite informacii i ? distribucija na potrebnite informacii.

(v)Pravilata za odnesuvawe i disciplina obezbeduvaat soodvetno i pravi~no sproveduvawe na aktite na depozitarot, ovoj zakon i pravilnicite doneseni vrz osnova na ovoj zakon; (g)Pravilata za arbitra`a obezbeduvaat efikasno, pravi~no i navremeno re{avawe na sporovi; (d)depozitarot e kadrovski, tehni~ki i organizaciono osposoben za vr{ewe na aktivnosti povrzani so negovoto rabotewe ; (|)depozitarot ima najmalku trojca vraboteni so dozvola za rabota so hartii od vrednost; (e)depozitarot ima soodveten informativen, kompjuterski i komunikaciski sistem za registrirawe na hartiite od vrednost, poramnuvawe na trgovski transakcii i vr{ewe na netrgovski prenos i (`) depozitarot ima organizacioni delovi koi obezbeduvaat efikasno i edinstveno vr{ewe na funkcii na depozitar.

25

(4) Komsijata donesuva re{enie za odbivawe na baraweto za izdavawe na dozvola za osnovawe depozitar dokolku ne se ispolneti uslovite od stav 3 od ovoj ~len. (5) Komisijata zadol`itelno ja objavuva dozvolata za osnovawe na depozitar vo Slu`ben vesnik na Republika Makedonija i na veb stranicata na Komisijata. (6) Komisijata go propi{uva na~inot i postapkata za dobivawe dozvola za osnovawe na depozitar.

Odgovornost na depozitar

^len 44 Depozitarot e odgovoren za nadomest na {tetata koja nastanala poradi neto~nost ili gubewe na podatocite povrzani so hartiite od vrednost, nesoodvetnoto poramnuvawe na trgovskite transakcii i vr{ewe na netrgovski prenos i/ili preku prekr{uvawe na pravilata na depozitarot, osobeno ako {tetata e rezultat na nebre`nost na vrabotenite, rakovodnite lica ili na direktorite na depozitarot.

Zabraneti dejstvija

^len 45

(1) Depozitarot ne smee da kupi ili na drug na~in da stekne ili poseduva kakvi bilo hartii od vrednost za sopstvena smetka, dokolku gi registrira tie hartii od vrednost vo svojot sistem. (2) Po isklu~ok od stav 1 na ovoj ~len, depozitarot mo`e da kupi ili na drug na~in da stekne ili poseduva dr`avni hartii od vrednost i sopstveni hartii od vrednost. (3) Vrabotenite vo depozitarot ne mo`at da bidat ~lenovi na nadzoren odbor, upraven odbor i odbor na direktori na akcioner na depozitar ili ~lenka na depozitarot i ne mo`at da vr{at nikakvi uslugi ili drugi aktivnosti vo nivno ime, koi ne spa|aat vo odgovornosti {to gi imaat kako vraboteni vo depozitarot.

Akti na depozitarot koi podle`at na soglasnost od Komisijata

^len 46

(1) Depozitarot e dol`en da bara soglasnost od Komisijata za: (a)statutot i site negovi izmeni i dopolnuvawa; (b)donesuvawe na Pravilata za rabota, Pravilata za ~lenstvo, Pravilata za odnesuvawe i disciplina i Pravilata za arbitra`a i site nivni izmeni i dopolnuvawa; (v) tarifata i site nejzini izmeni i dopolnuvawa; i (g) donesuvawe na akti za razli~ni na~ini na povrzuvawe ili spojuvawe so drugi depozitari.

26

(2) Zaradi za{tita na investitorite ili za obezbeduvawe na ~esno i pravi~no registrirawe na hartiite od vrednost, poramnuvawe na trgovskite transakcii i vr{ewe na netrgovski prenos, Komisijata mo`e so re{enie da mu nalo`i na depozitarot da izvr{i izmeni ili da donese novi akti so koi se ureduva raboteweto na depozitarot.

Imenuvawe na direktor na depozitar

^len 47 (1) Komisijata dava soglasnost za imenuvawe direktor na depozitarot na barawe na depozitarot. (2) So baraweto za soglasnost za imenuvawe na direktor na depozitarot, se podnesuvaat slednive dokumenti: (a) kratka biografija na predlo`eniot kandidat za direktor; (b)odluka na nadle`niot organ za imenuvawe na predlo`eniot kandidat za direktor; (v)uverenie za zavr{eno visoko obrazovanie od oblasta na ekonomijata, finansiite ili delovnoto pravo; (g)primerok od dozvolata za rabota od Komisijata; (d)predlog programa za delovna i razvojna politika na depozitarot za slednite dve godini.

(3) Komisijata dava soglasnost za imenuvawe na direktor vo rok od {eeset (60) kalendarski dena od denot na priemot na baraweto od stav 2 od ovoj ~len, osven vo slu~aite koga }e utvrdi deka na predlo`eniot kandidat: (a) mu e izre~ena merka na bezbednost zabrana za vr{ewe na profesija; (b) mu e izre~ena kazna zatvor i toa: - vo periodot od pravosilnosta na presudata do denot na izdr`uvaweto na kaznata i 5 godini od denot koga ja izdr`al kaznata, vo slu~aj na osudenost so pravosilna sudska presuda so kazna zatvor do 3 godini; - vo periodot od pravosilnosta na presudata do denot na izdr`uvaweto na kaznata i 10 godini od denot koga ja izdr`al kaznata, vo slu~aj na osudenost so pravosilna presuda so kazna zatvor nad 3 godini. Vo slu~aj na bri{ewe na osudata od to~ka (b) od ovoj stav, soodvetno se primenuvaat odredbite od Krivi~niot zakonik. (v) nema dozvola za rabota so hartii od vrednost izdadena od Komisijata i (g) e pravosilno osuden za krivi~no delo predizvikuvawe ste~aj na pravno lice. (d) dal la`na informcija vo dokumentite koi se podnesuvaat soglasno so stavot 2 na ovoj ~len.

(4) Komisijata e dol`na da dade razumno pismeno obrazlo`enie vo slu~aj na nedavawe soglasnost za kandidatot predlo`en za direktor na depozitar na hartii od vrednost.

(5) Komisijata go propi{uva na~inot i postapkata na davawe soglasnost za imenuvawe na direktor na depozitar.

27

^uvawe na podatoci

^len 48 (1) Depozitarot e dol`en da prezema merki za za{tita na kompjuterskiot sistem i podatocite sodr`ani vo nego od neovlastena upotreba, promena i gubewe. (2) Depozitarot ja ~uva na bezbedno mesto originalnata dokumentacija koja se koristi za zapi{uvawe na mediumite za ~uvawe na podatoci najmalku pet (5) godini. (3) Podatocite zapi{ani na elektronskite mediumi se ~uvaat trajno. (4) Depozitarot mo`e da propi{e podetalni na~ini i tehniki za za{tita na kompjuterskiot sistem i podatocite sodr`ani vo nego.

2. Registrirawe na hartii od vrednost

Registrirawe na hartii od vrednost

^len 49 (1) Site hartii od vrednost izdadeni vo Republika Makedonija se registriraat vo depozitar kako elektronski zapis. (2) Hartiite od vrednost vo depozitarot glasat na ime na sopstvenikot na hartijata od vrednost. (3) Izdava~ot e dol`en da gi predade hartiite od vrednost za registrirawe vo depozitarot vo rok od tri (3) rabotni dena od denot na upisot na osnovnata glavnica vo trgovskiot registar. (4) Hartiite od vrednost izdadeni od eden izdava~ se registriraat samo vo eden depozitar. (5) Izdava~ot ne mo`e da raspolaga so sredstvata deponirani na specijalnata smetka do denot na registrirawe na hartiite od vrednost vo depozitarot. (6) Po isklu~ok na stav 1 od ovoj ~len, blagajni~kite zapisi se registriraat vo Narodnata banka na Republika Makedonija.

To~nost na podatocite vo depozitar

^len 50 (1) Izdava~ot e celosno odgovoren za to~nosta na podatocite za hartiite od vrednost koi se dostavuvaat do depozitarot za registrirawe. (2) Depozitarot e celosno odgovoren za to~nosta na podatocite za hartiite od vrednost od momentot na nivnoto dostavuvawe do depozitarot za registrirawe.

28

Elementi na elektronskiot zapis

^len 51

Elektronskiot zapis gi sodr`i najmalku slednite elementi: 1. Naziv, sedi{te i edinstven mati~en broj na izdava~ot (EMBS); 2. Datum na izdavawe; 3. Vid na hartijata od vrednost (na pr. akcii, obvrznici, dr`avni zapisi); 4. Rod i klasa na hartii od vrednost (na pr. prioritetni ili obi~ni akcii); 5. Identitet na sopstvenicite na hartii od vrednost (za doma{ni fizi~ki lica: ime, adresa i edinstven mati~en broj na gra|aninot; za stranski lica: ime, dr`avjanstvo i broj na paso{; za site pravni lica: ime, adresa i registrirano sedi{te na toa lice i Edinstven mati~en broj na subjektot (EMBS) dodelen od strana na Centralniot registar na Republika Makedonija; 6. Koli~ina na hartii od vrednost na sopstvenikot; 7. Nominalna vrednost na hartiite od vrednost; 8. Vo slu~aj na obvrznici, sertifikati za depozit, dr`avni zapisi, blagajni~ki zapisi i komercijalni zapisi:

(a) visinata na kamatna stapka; (b) na~in na presmetuvawe na kamata; (v) rok na pla}awe i (g) rok na dostasuvawe

9. Vo slu~aj na prioritetni akcii, prvenstvo na ostvaruvawe na pravo na: (a) dividendi; (b) upravuvawe i/ili (v) postapki za likvidacija. 10. Datum na zapi{uvawe na hartijata od vrednost vo depozitarot.

Smetka na hartii od vrednost

^len 52 (1) Sopstvenikot na hartii od vrednost ima svoja smetka na hartii od vrednost vo depozitarot. (2) Smetkata na hartii od vrednost pretstavuva zbirna sostojba na site hartii od vrednost vo sopstvenost na sekoj oddelen sopstvenik na hartii od vrednost registriran vo depozitarot. (3) Vo depozitarot se otvoraat smetki na hartii od vrednost na koi se vodat sostojbite na hartiite od vrednost na sopstvenicite, se izvr{uvaat promeni na pravata na sopstvenost od hartiite od vrednost i se zapi{uvaat ograni~uvawata na pravata na sopstvenost i promenite na pravata na sopstvenost na hartiite od vrednost. (4) Ograni~uvawata na pravata na sopstvenost i promenite na pravata na sopstvenost na hartiite od vrednost od stav 3 od ovoj ~len, {to se zapi{uvaat vo depozitarot mo`at da proizlezat edinstveno od aktot na izdavawe, zalog,,

29

pravosilna sudska odluka, akt na Komisijata za hartii od vrednost i akt na Upravata za javni prihodi. (5) Sekoj sopstvenik na hartii od vrednost ne smee da ima pove}e od edna smetka na hartii od vrednost kaj eden ist depozitar. (6) Ovlastenite u~esnici na pazarot na hartii od vrednost imaat edna smetka za sopstvenite hartii od vrednost vo eden depozitar i drugi smetki za izvr{uvawe i poramnuvawe na transakciite na klientite. (7) ^uvar na imot na penziski i investicioni fondovi ima edna smetka za sopstvenite hartii od vrednost vo eden depozitar i drugi smetki za sekoj klient za koj izvr{uva funkcija ~uvar na imot.

Sodr`ina na smetkata na hartii od vrednost

^len 53 Smetkite na hartiite od vrednost gi sodr`at slednive elementi: (a) vid na hartii od vrednost; (b) izdava~ na hartii od vrednost; (v) koli~inata na hartiite od vrednost; (g) opis na pravata na sopstvenikot od sekoja hartija od vrednost; (d) identitet na sopstvenicite na hartii od vrednost (za doma{ni fizi~ki lica: ime, adresa i edinstven mati~en broj na gra|aninot; za stranski lica: ime, dr`avjanstvo i broj na paso{; za site pravni lica: ime, adresa i registrirano sedi{te na toa lice); (|) ograni~uvawata na pravata na sopstvenost i promenite na pravata na sopstvenost na hartiite od vrednost; i (e) drugi podatoci vo vrska so pravata od hartiite od vrednost.

3. Netrgovski prenosi

Dozvoleni netrgovski prenosi

^len 54 Sopstvenosta na hartii od vrednost, osven preku trgovskite transakcii i primarniot pazar na hartii od vrednost, mo`e da se stekne ili da se otu|i i vrz osnova na: 1. Dogovor za podarok; 2. Dogovor za kompenzacija; 3. Realizacija na dogovor za zalog na hartii od vrednost; 4. Nasledstvo; 5. Sudska odluka.

Vr{ewe na netrgovski prenosi

30

^len 55 (1) Netrgovskite prenosi na hartii od vrednost se vr{at so zapi{uvawa na smetkite na hartiite od vrednost vo depozitarot. (2) Depozitarot mo`e podetalno da go propi{e vr{eweto na netrgovski prenosi vo svoite Pravila za rabota. (3) Datumot na zapi{uvawe na prenosot na sopstvenost vrz osnova na netrgovski prenosi ne treba da bide podocna od tri (3) rabotni dena od denot na dostavuvawe na potrebnata dokumentacija vrz osnova na ovoj zakon i zakonite so koi se ureduvaat pra{awata od ~len 54 od ovoj zakon.

Netrgovski prenosi vrz osnova na podaroci

^len 56

Steknuvaweto i otu|uvaweto na pravata na sopstvenost na hartija od vrednost preku podarok se vr{i vrz osnova na dogovor za podarok zaveren kaj notar i zaverena potvrda od Upravata za javni prihodi kako dokaz za uplaten danok za podarok.

Netrgovski prenos vrz osnova na dogovor za kompenzacija

^len 57 Steknuvaweto i otu|uvaweto na pravata na sopstvenost za hartija od vrednost preku kompenzacija se vr{i vrz osnova na dogovor za kompenzacija zaveren kaj notar i soodvetna dokumentacija za pobaruvawa i obvrski {to se predmet na kompenzacija. Netrgovski prenos vrz osnova na realizacija na dogovor za zalog na hartii od

vrednost

^len 58 Netrgovskiot prenos preku realizacija na dogovorot za zalog se vr{i po prethodno sprovedena postapka za realizacija na zalo`noto pravo vrz hartiite od vrednost od strana na zalo`niot doveritel soglasno so Zakonot za dogovoren zalog i vrz osnova na potvrda za bri{ewe na zalogot izdadena od strana na Centralniot registar.

Netrgovski prenos po pat na nasledstvo

^len 59 Steknuvaweto i otu|uvaweto na prava na sopstvenost na hartija od vrednost po pat na nasledstvo se vr{i vrz osnova na pravosilna sudska odluka .

31

Netrgovski prenos preku sudka odluka

^len 60 Steknuvaweto i otu|uvaweto na pravata na sopstvenost na hartiite od vrednost preku sudska odluka se vr{i vrz osnova na podnesuvawe na pravosilna i izvr{na sudska odluka do depozitarot.

^uvawe i evidentirawe na dokumentacijata za vr{ewe netrgovski prenos

^len 61 (1) Dokumentacijata za izvr{uvawe na netrgovskite prenosi, depozitarot ja ~uva vo period od pet (5) godini od denot na priemot. (2) Po izvr{uvaweto na netrgovskiot prenos, depozitarot gi evidentira informaciite i dostavenata dokumentacija vrz osnova na koja e izvr{en netrgovski prenos vo soodvetna elektronska forma.

4. Poramnuvawe na trgovskite transakciite

Poramnuvawe na trgovskite transakcii vo depozitarot

^len 62 (1) Poramnuvaweto na site trgovski transakcii so hartii od vrednost se vr{i vo depozitar. (2) Depozitarot mo`e da vr{i poramnuvawe na trgovski transakcii koi se sklu~eni na ovlasteni berzi i na pazari na kratkoro~ni hartii od vrednost regulirani od strana na Narodnata banka na Republika Makedonija. (3) Za poramnuvawe na blagajni~ki zapisi ne va`i odredbata od stav 1 na ovoj ~len. (4) Pri poramnuvawe na trgovskite transakcii, prenosot na pari i prenosot na hartii od vrednost }e se smetaat za kone~ni i neotpoviklivi.

Princip za poramnuvawe "isporaka nasproti pla}awe"

^len 63 Obvrskite za prenos na hartiite od vrednost, nastanati vrz osnova na trgovskite transakcii, se namiruvaat so istovremena promena na pravoto na sopstvenost na hartijata od vrednost od smetkata na prodava~ot na smetkata na kupuva~ot i uplata na pari~niot iznos za kupenite hartii od vrednost, soglasno so principot "isporaka nasproti pla}awe".

Vreme na poramnuvawe na transakciite

32

^len 64 Poramnuvaweto na trgovskite transakcii so hartii od vrednost mo`e da se vr{i vedna{, no ne podocna od tri (3) rabotni dena od denot na sklu~uvaweto na transakcijata.

Pozajmuvawe na hartii od vrednost

^len 65 (1) Depozitarot ovozmo`uva uslovi za pozajmuvawe na hartiite od vrednost me|u sopstvenicite na hartii od vrednost po nivna prethodna pismena soglasnost. (2) Pozajmuvaweto od stav 1 na ovoj ~len mo`e da se vr{i edinstveno so cel nepre~eno poramnuvawe na trgovskite transakcii. (3) Komisijata poblisku ja propi{uva postapkata za pozajmuvawe na hartii od vrednost.

Nadzor vrz poramnuvaweto na trgovskite transakcii

^len 66 Depozitarot vr{i nadzor vrz poramnuvaweto na trgovskite transakcii na negovite ~lenki, so cel otkrivawe na eventualno nepo~ituvawe na aktite na depozitarot ili drugi prekr{oci od strana na ~lenkite na depozitarot.

5. Obvrski na depozitarot za izvestuvawe i informirawe

Izvestuvawa na sopstvenicite na hartii od vrednost

^len 67

(1) Sopstvenikot na hartii od vrednost registriran vo depozitarot, se izvestuva za sostojbata na negovata smetka na hartiite od vrednost soglasno so ovoj zakon i so Pravilata za rabota na depozitarot. (2) Najdocna do 31 januari sekoja godina depozitarot na sekoj sopstvenik na smetka na hartii od vrednost mu dostavuva izvod od sostojbata na negovata smetka na hartii od vrednost so sostojba na 31 dekemvri od prethodnata godina. (3) Dokolku na smetkata na sopstvenikot na hartii od vrednost se izvr{i promena na sopstvenosta, depozitarot dostavuva izvod od sostojbata na negovata smetka vo rok od pet (5) rabotni dena od promenata. (4) Na barawe na fizi~ko ili pravno lice sopstvenik na hartii od vrednost, depozitarot mu dostavuva izvod za sostojbata na negovata smetka na hartii od vrednost najmnogu edna{ mese~no bez nadomest.

33

(5) Depozitarot e dol`en da izdade spisok na site sopstvenici na hartii od vredn-ost na izdava~ot na hartiite od vrednost, po barawe na dr`avni organi i na slu`bi ovlasteni so zakon. (6) Na prviot raboten den od sekoj mesec depozitarot objavuva na svojata veb stranica spisok na sekoe fizi~ko i pravno lice koe poseduva nad 5% od koja bilo klasa na hartii od vrednost na akcionerskoto dru{tvo so posebni obvrski za izvestuvawe

Pristap do podatocite na depozitarot

^len 68 (1) Sopstvenik na hartija od vrednost mo`e da ima pristap do spisokot na fizi~ki i pravni lica koi poseduvaat akcii kaj izdava~ot na hartijata od vrednost po prethodno barawe dostaveno do depozitarot i pla}awe na potrebniot nadomestok utvrden vo tarifata na depozitarot. (2) Podatocite dobieni soglasno so ovoj ~len se koristat isklu~itelno za ostvaruvawe na pravata na akcionerite. (3) Sopstvenikot na hartiite od vrednost koj steknuva podatoci od stav 1 od ovoj ~len ne smee da gi prenesuva i da gi pravi dostapni istite na drugi lica. (4) Na~inot na ostvaruvawe na pravoto na pristap od stav 1 od ovoj ~len se ureduva so Pravilata za rabota na depozitarot.

Izve{tai za raboteweto na depozitarot

^len 69 (1) Depozitarot podnesuva izve{tai do Komisijata za novoizdadenite hartii od vrednost i vkupniot iznos na izvr{en prenos na sopstvenosta na hartiite od vrednost kako i za drugite fakti i okolnosti zna~ajni za funkcioniraweto na pazarot na hartii od vrednost. (2) Depozitarot ja izvestuva Komisijata vo rok od pet (5) rabotni dena po evidentiraweto na prenosot na hartiite od vrednost so koj sopstvenikot na hartii od vrednost steknuva vkupno pove}e od 5% na koj bilo rod i klasa na hartii od vrednost izdadeni od strana na akcionerskoto dru{tvoto so posebni obvrski za izvestuvawe. (3) Komisijata poblisku gi propi{uva sodr`inata, na~inot i rokovite na podnesuvawe na izve{taite i izvestuvaweto od stavovite 1 i 2 od ovoj ~len.

Finansiski izve{tai

^len 70

34

(1) Depozitarot dostavuva godi{en izve{taj do Komisijata najdocna do 31 maj tekovnata godina, za prethodnata godina. (2) Godi{niot izve{taj na depozitarot sodr`i izve{taj za rabota na depozitarot, finansiski izve{tai so sostojba na posledniot den od prethodnata godina, podgotveni soglasno so me|unarodnite standardi za finansisko izvestuvawe i revidirani od strana na ovlasten revizor, soglasno so me|unarodnite revizorski standardi. (3) Dokolku Komisijata oceni deka e potrebna proverka na oddelni elementi od godi{niot izve{taj za rabotewe na depozitarot, prezema merki na kontrola nad raboteweto na depozitarot i organite na upravuvawe na depozitarot. (4) Depozitarot objavuva rezime na negovite godi{ni revizorski izve{tai vo Slu`ben vesnik na Republika Makedonija. (5) Depozitarot go objavuva celiot izve{taj na svojata veb stranica. (6) Komisijata poblisku ja propi{uva sodr`inata na rezimeto od stav 4 od ovoj ~len.

Programa za rabota

^len 71

Depozitarot ja dostavuva programata za rabota za tekovnata godina do Komisijata vo rok od sedum (7) kalendarski dena po donesuvaweto od strana na akcionerskoto sobranie.

IV. TRGUVAWE SO HARTII OD VREDNOST

1. Sekundarno trguvawe so hartii od vrednost

Zadol`itelno sekundarno trguvawe na ovlastena berza

^len 72 (1) Sekundarno trguvawe so hartii od vrednost se vr{i preku berza na hartii od vrednost ( vo ponatamo{niot tekst: berza) ovlastena od strana na Komisijata. (2) Kupoproda`nite transakcii sklu~eni sprotivno na stav 1 od ovoj ~len se ni{tovni. (3) Po isklu~ok na stav 1 od ovoj ~len, kupuvaweto i prodavaweto na kratkoro~ni hartii od vrednost i na dr`avni obvrznici (osven obvrznicite izdadeni za isplatuvawe na deponiranite devizni vlogovi na gra|anite i obvrznicite za denacionalizacija) i realizacija na repo-dogovori mo`e da se vr{i i na pazari

35

preku {alter organizirani od strana na Narodnata banka na Republika Makedonija vo sorabotka so Ministerstvoto za finansii.

Poim za berzansko rabotewe

^len 73

Berza na hartii od vrednost vo ramkite na svoeto rabotewe obezbeduva: (a) sobirawe na ponudi za kupuvawe i prodavawe na hartii od vrednost; (b) pazarno formirawe na cenite na hartiite od vrednost so koi se trguva na berzata; (v) sklu~uvawe na trgovski transakcii so hartiite od vrednost; (g) utvrduvawe i izvestuvawe za sklu~enite trgovski transakcii so hartii od vrednost; (d) po~ituvawe na pravilata i standardite na berzata, ovoj zakon i pravilnicite doneseni vrz osnova na ovoj zakon od strana na ~lenkite na berzata; (|) za{tita na interesite na investitorite vo hartii od vrednost; (e) priem na hartiite od vrednost za trguvawe na berzata, vklu~uvaj}i go kotiraweto na hartii od vrednost; i (`) informirawe na javnosta za pra{awata zna~ajni za raboteweto na berzata.

Dozvola za osnovawe na berza

^len 74

(1) Aktivnosti {to pretstavuvaat berzansko rabotewe soglasno so ~len 73 od ovoj zakon ne mo`e da organizira fizi~ko ili pravno lice bez da dobie dozvola od Komisijata soglasno so ~len 86 od ovoj zakon. (2) Niedno pravno lice ne mo`e da se registrira vo trgovskiot registar pod imeto "berza na hartii od vrednost" i pri negovoto rabotewe ne mo`e da go koristi nazivot "berza na hartii od vrednost", osven ako ne dobilo dozvola za osnovawe berza na hartii od vrednost od Komisijata. (3) Berzata e dol`na vo rok od pet rabotni dena (5) od denot na upisot na izmenite vo trgovskiot registar da dostavi do Komisijata podatoci koi se odnesuvaat na upisot na promenite vo trgovskiot registar.

Osnovawe na berza

^len 75

(1) Berza se osnova kako akcionersko dru{tvo so sedi{te vo Republika Makedonija soglasno so ovoj zakon i so Zakonot za trgovskite dru{tva. (2) Berza mo`e da se osnova od strana na doma{ni i stranski, pravni i fizi~ki lica. (3) Berza mora vo sekoe vreme da poseduva i odr`uva osnovna glavnica vo iznos od najmalku 500.000 evra vo denarska protivvrednost, presmetana po sredniot kurs na

36

Narodna banka na Republika Makedonija, zapo~nuvaj}i od datumot na steknuvawe na dozvolata za osnovawe na berza. (4) Komisijata poblisku ja propi{uva zadol`itelnata struktura i na~inot na presmetka na osnovnata glavnica za berzata.

Sopstvenost na akcii vo berza

^len 76

(1) Akcioner zaedno so site negovi povrzani lica, ne mo`e da poseduva pove}e od 10% od akciite so pravo na glas vo berza. (2) Akcioner vo berza mo`e da gi prodava svoite akcii na koe bilo pravno ili fizi~ko lice. (3) Dokolku nekoj od akcionerite na berzata, zaedno so povrzanite lica, se stekne so poveke od 10% od akciite so pravo na glas na berzata e dol`en vo rok od edna godina da go otu|i iznostot na akcii {to gi poseduva nad dozvoleniot procent. Za vreme na poseduvawe na iznosot na akcii nad dozvoleniot procent, akciite se bez pravo na glas. (4) Pri odr`uvawe na akcionersko sobranie, procentot na akcii so pravo na glas koi proizleguvaat od site izdadeni akcii na berzata se namaluva srazmerno so koli~inata na akcii steknati nad dozvoleniot procent od stav 1 na ovoj ~len, taka {to pri ostvaruvaweto na pravoto na glas akcionerot od stav 1 se smeta deka poseduva 10 % od akciite so pravo na glas. (5) Vlogot vo akcionerskiot kapital na berzata mo`e da im se vrati na akcionerite vo berzata na proporcionalna osnova samo vo slu~aj na traen prestanok na rabotata na berzata, po prethodno namiruvawe na site obvrski na berzata. (6) ^lenka na berzata ne mora zadol`itelno da bide akcioner na berzata. Organi na upravuvawe na berzata

^len 77

(1) ^len na odborot na direktori ili nadzorniot odbor i upravniot odbor na berzata, mo`e da bide lice so iskustvo od najmalku 3 godini vo oblasta na finansiite i delovnoto pravo, a ne smee da bide lice koe e: (a) osudeno so kazna zatvor vo periodot od pravosilnosta na presudata do denot na izdr`uvaweto na kaznata i 5 godini od denot koga ja izdr`al kaznata, vo slu~aj na osudenost so pravosilna sudska presuda so kazna zatvor do 3 godini; (b) osudeno so kazna zatvor vo periodot od pravosilnosta na presudata do denot na izdr`uvaweto na kaznata i 10 godini od denot koga ja izdr`al kaznata, vo slu~aj na osudenost so pravosilna presuda so kazna zatvor nad 3 godini; i (v) na koe mu e izre~ena merka na bezbednost zabrana za vr{ewe na profesija, dejnost ili dol`nost dodeka trae merkata.

37

Vo slu~aj na bri{ewe na osudata od to~kite a) i b) od ovoj stav, soodvetno se primenuvaat odredbite od Krivi~niot zakonik. (2) Vo slu~aj na berza so dvostepen sistem na upravuvawe, najmalku 1/3 od ~lenovite na upravniot odbor i nadzorniot odbor se lica koi ne se vraboteni vo berzata ili povrzani so koj bilo akcioner, ~lenka na berzata ili pravno lice ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost. (3) Vo slu~aj na berza so ednostepen sistem na upravuvawe, najmalku 1/3 od ~lenovite na odborot na direktori se lica koi ne se vraboteni vo berzata ili povrzani so koj bilo akcioner, ~lenka na berzata ili pravno lice ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost.

Sodr`ina na Statutot na berzata

^len 78

So Statutot na berzata, pokraj pra{awata utvrdeni vo Zakonot za trgovskite dru{tva, se ureduvaat i: (a) uslovite za steknuvawe ~lenstvo na berzata i pravata i obvrskite na ~lenkite na berzata; (b) uslovite, kriteriumite i dokumentacijata za priem na oddelni ~lenki vo berzata i nivnite prava i obvrski; (v) pri~ini zaradi koi na oddelni ~lenki vo berzata im se zabranuva rabotewe na berzata; (g) osnovni principi na rabotewe na berzata; (d) na~inot na vr{ewe na nadzorot {to go sproveduva samata berza vrz svoeto rabotewe i vrz svoite ~lenki; (|) na~inot na re{avawe na sporovite me|u ~lenkite na berzata i me|u ~lenkite i klientite; (e) na~inot na spre~uvawe na zloupotrebi na informaciite koi ne se dostapni za site ~lenki na berzata; (`) na~inot na organizirawe na informativniot sistem i (z) drugi pra{awa zna~ajni za rabotata na berzata.

^lenki na berza

^len 79

(1) Samo ovlasteni u~esnici na pazarot na hartii od vrednost koi se registrirani vo trgovskiot registar mo`at da bidat ~lenki na berza. (2) Berzata donesuva Pravila za ~lenstvo so koi poblisku se utvrduvaat uslovite za ~lenstvo, obvrskite i pravata na ~lenkite na berzata. (3) Berzata e dol`na na sekoj ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost od stav 1 od ovoj ~len da mu dozvoli da stane ~lenka na berzata dokolku gi ispolnuva uslovite utvrdeni vo nejzinite Pravila za ~lenstvo.

38

(4) So Pravilata za ~lenstvo na berzata se propi{uva deka ~lenkata na berzata mora da: (a) ima dozvola za rabota so hartii od vrednost od Komisijata; (b) bide soodvetno organizaciono i tehni~ki opremena; (v) bide ~lenka na ovlasten depozitar za hartii od vrednost ; i (g) ispolnuva i drugi kriteriumi propi{ani od Komisijata i od berzata. (5) Pravno lice koe saka da stane ~lenka na berzata ja podnesuva slednava dokumen-tacija: (a) pismeno barawe vo forma i sodr`ina propi{ana od berzata; (b) primerok od Statutot; (v) primerok od dozvolata za rabota so hartii od vrednost; i (g) dopolnitelni informacii koi{to mo`e da gi bara berzata soglasno so Pravilata za ~lenstvo. (6) Ovlasten u~esnik na pazarot na hartii od vrednost ~ie barawe za ~lenstvo e odbieno ima pravo na `alba do Komisijata vo rok od petnaeset (15) kalendarski dena od priemot na odlukata. (7) Site ~lenki na berzata se dol`ni da gi po~ituvaat aktite na berzata.

Kotacija na hartii od vrednost

^len 80

(1) Odluka za kotacija na hartiite od vrednost na berzata donesuva organot na upravuvawe na izdava~ot na hartii od vrednost. (2) Kotacijata na hartiite od vrednost se vr{i po barawe na izdava~ot na hartii od vrednost podneseno vo pismena forma. (3) Op{t uslov za kotacija na hartiite od vrednost e tie da bidat celosno uplateni i neograni~eno prenoslivi. (4) Uslovite, postapkata i na~inot na kotirawe na hartii od vrednost na berzata poblisku se ureduvaat so Pravilata za kotacija doneseni od berzata. (5) Pravilata za kotacija zadol`itelno utvrduvaat uslovi za obelodenuvawe na informacii i izvestuvawe od strana na kotiranite akcionerski dru{tva. Ovie uslovi ne mo`at da bidat pomalku detalni ili strogi od uslovite za obelodenuvawe na informacii i izvestuvawe na akcionerskite dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe soglasnono so ovoj zakon. (6) Hartiite od vrednost odobreni za kotacija na berzata gi sodr`at site elementi utvrdeni so zakon, kako i vo aktot za nivno izdavawe. (7) Berzata vodi registar za sekoj izdava~, vo koj se evidentiraat i ~uvaat site relevantni podatoci i dokumenti za izdava~ot ~ii hartii od vrednost kotiraat na berzata.

39

(8) Izdava~ot ~ii hartii od vrednost se kotiraat na berza se dol`ni da gi po~ituvaat Pravilata za kotacija na berzata. (9) Isklu~uvaweto od kotaciaj na hartiite od vrednost na berza pobarawe na izdava~ot na hartii od vrednost se vr{i edinstveno vrz osnova na donesena odluka na sobranieto na akcioneri an izdava~ot.

Trguvawe so hartii od vrednost

^len 81

(1) Berzata na hartii od vrednost donesuva Pravila za trguvawe, so koi poblisku se ureduva: (a) na~inot i postapkata na trguvawe so hartiite od vrednost na berzata; (b)na~inot i postapkata na utvrduvawe na trgovskite transakcii so hartii od vrednost sklu~eni na berzata i prenosot na informaciite potrebni za nepre~eno izvr{uvawe na poramnuvaweto na berzanskite transakcii; (v)na~inot i postapkata vo slu~ai koga berzata privremeno ili trajno go prekinuva trguvaweto so opredelena hartija od vrednost zaradi spre~uvawe na manipulativni dejstvija; i (g) drugi pra{awa zna~ajni za rabotata na berzata. (2) So Pravilata za trguvawe na berzata se ureduva postapkata za utvrduvawe na sklu~enite transakcii so hartii od vrednost i prenos na site informacii do depozitarot na hartii od vrednost na na~in koj ovozmo`uva nepre~eno poramnuvawe na site berzanski transakcii najdocna tri (3) rabotni dena po datumot na sklu~uvawe na transakcijata. (3) Dozvoleni metodi za organizirawe na berza se: (a) centralizirano trguvawe preku fizi~ko prisustvo ili preku elektronski sistem, kade {to site ~lenki na berzata podnesuvaat nalozi za kupuvawe i prodavawe na hartii od vrednost za svoja smetka i/ili za smetka na nivnite klienti i sklu~uvaat berzanski transakcii; i (b) trguvawe me|u brokerskite ku}i koi trguvaat isklu~ivo za sopstvena smetka i koi go centraliziraat trguvaweto preku fizi~ko prisustvo ili elektronsko trguvawe. (4) Komisijata propi{uva dopolnitelni uslovi vo vrska so dozvolenite metodi za trguvawe so hartii od vrednost utvrdeni vo stav 3 od ovoj ~len.

Samoregulira~ka organizacija

^len 82 (1) Berzata funkcionira kako samoregulira~ka organizacija i donesuva Pravila za odnesuvawe i disciplina, so koi poblisku se ureduva sproveduvaweto na site akti na berzata, ovoj zakon, pravilnicite doneseni vrz osnova na ovoj zakon i drugite zakoni.

40

(2) Pravilata za odnesuvawe i disciplina na berzata mu davaat ovlastuvawe na direktorot na berzata da prezema merki i /ili privremeno ili trajno da go ukine pravoto na ~lenot na berza da raboti na berzata dokolku toj ne gi po~ituva aktite na berzata ili ne gi ispolnuva obvrskite koi proizleguvaat od sklu~enite transakcii. (3) ^lenot na berzata ima pravo na prigovor do Komisijata vo rok od petnaeset (15) kalendarski dena od priemot na: (a) disciplinska odluka donesena od strana na direktorot na berza do upravniot odbor ili odborot na direktori na berzata; i (b) disciplinska odluka donesena od strana upravniot odbor ili odborot na direktori na berza.

Re{avawe na sporovi pome|u ~lenkite

^len 83

(1) Berzata donesuva Pravila za arbitra`a, so cel razre{uvawe na sporovite me|u ~lenkite, ~lenkite i nivnite klienti na pravi~en, efikasen i ~esen na~in. (2) Sporovite me|u ~lenkite na berzata zadol`itelno se re{avaat preku arbitra`a. Sporovite me|u ~lenkite i nivnite klienti po barawe na klientite se re{avaat preku arbitra`a. (3) Berzata mo`e da podgotvi Pravila za arbitra`a vo sorabotka so drugi berzi i/ili depozitari i istite zaedni~ki da gi primenuva. (4) Komisijata dava odobrenie na Pravilata za arbitra`a od stav 3 od ovoj ~len.

Podatoci, vodewe evidencija i informati~ki sistem

^len 84

(1) Berzata organizira soodveten informati~ki sistem preku koj redovno ja izvestuva javnosta za: (a)nazivot na izdava~ot i vidot na hartii od vrednost so koi se trguva na berzata; (b)cenata na poslednata transakcija, najvisokata cena, najniskata cena i prose~nata cena na sekoja istrguvana hartija od vrednost; (v)koli~inata i vrednosta na hartiite od vrednost so koi se trguva na berzata; i (g)drugi informacii od zna~ewe za raboteweto na berzata. (2) Berzata prezema merki za za{tita na informati~kiot sistem i podatocite sodr`ani vo nego od neovlastena upotreba, promena i gubewe na podatocite. (3) Berzata ja ~uva na sigurno mesto originalnata dokumentacija najmalku pet (5) godini.

41

(4) Originalnata dokumentacija vo vrska so trguvaweto se zapi{uva na elektronski mediumi. (5) Podatocite zapi{ani na elektronskite mediumi se ~uvaat trajno. (6) Komisijata poblisku go propi{uva na~inot na vodewe i odr`uvawe na oddelni podatoci za raboteweto na berzata.

Barawe dozvola za osnovawe berza

^len 85

(1)Licata koi baraat dozvola za osnovawe berza za hartii od vrednost podnesuvaat: (a) pismeno barawe vo forma i sodr`ina utvrdena od Komisijata; (b) predlog-Statut; (v) predlog-Pravila za ~lenstvo; (g) predlog-Pravila za trguvawe; (d) predlog-Pravila za kotacija; (|) predlog-Pravila za odnesuvawe i disciplina; (e) predlog-Pravila za arbitra`a; i (`) deloven plan za osnovawe i rabotewe na berzata. (2)Komisijata gi propi{uva dopolnitelnite podatoci {to se podnesuvaat so baraweto za dozvola za osnovawe na berza, kako i za postapkata na donesuvawe na odluka vo vrska so baraweto.

Odobruvawe i odbivawe na baraweto za dozvola za osnovawe berza

^len 86

(1) Komisijata odlu~uva po baraweto za izdavawe dozvola za osnovawe berza vo rok od devedeset (90) kalendarski dena po izvestuvaweto od strana na Komisijata do podnositelot na baraweto deka baraweto e kompletirano. Komisijata go dostavuva izvestuvaweto za kompletiraweto na baraweto do podnositelot vo rok od pet (5) rabotni dena od priemot na baraweto. (2) Komisijata go odobruva baraweto za osnovawe berza ako utvrdi deka: (a)Pravilata za ~lenstvo obezbeduvaat otvoren i ednakov pristap na site ovlasteni u~esnici na pazarot na hartii od vrednost koi gi ispolnuvaat uslovite od Pravilata za ~lenstvo; (b) Pravilata za trguvawe obezbeduvaat visok stepen na: - nepre~eno sklu~uvawe i utvrduvawe na trgovskite transakcii so hartii od

vrednost; - otvoren i ednakov tretman na site ~lenki; - ~esnost vo delovnoto rabotewe; - za{tita na doverlivite informacii za klientite; - transparentnost na trguvaweto; i - distribucija na informaciite pred i po trguvaweto.

42

(v)Pravilata za kotacija obezbeduvaat celosno i pravi~no obelodenuvawe na podatocite za raboteweto na kotiranite izdava~i na hartii od vrednost; (g)Pravilata za odnesuvawe i disciplina obezbeduvaat soodvetno i pravi~no sproveduvawe na aktite na berzata, ovoj zakon i pravilnicite doneseni vrz osnova na ovoj zakon; (d)Pravilata za arbitra`a obezbeduvaat efikasno, pravi~no i navremeno re{avawe na sporovi; (|)Berzata e kadrovski, tehni~ki i organizaciono osposobena za vr{ewe na aktivnosti {to pretstavuvaat berzansko rabotewe; (e)Berzata ima najmalku trojca vraboteni so dozvola za rabota od Komisijata; (`)Berzata ima soodveten informativen i kompjuterski sistem za sklu~uvawe i utvrduvawe na trgovskite transakcii; i (z)Berzata ima organizacioni delovi koi obezbeduvaat efikasno i edinstveno vr{ewe na rabotite na berzata. (3) Komisijata donesuva re{enie za odbivawe na baraweto za izdavawe na dozvola za berza dokolku ne se ispolneti uslovite od stav 2 od ovoj ~len. (4) Komisijata ja objavuva d