Frakturat e Ekstremiteteve Të Poshtme Kujdesi Infermieror

REBUBLIKA E SHQIPËRISË

UNIVERSITETI: “ALEKSANDËR MOISIU”

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE

DEPARTAMENTI I MJEKËSISË

MASTER PROFESIONAL:INFERMIERISTIKË KIRURGJIKALE

FRAKTURAT E EKSTREMITETEVE TË

POSHTME, KUJDESI INFERMIEROR

Punoi: Udhёheqёsi:

Suada Çerma M.PH,M.Sc Indrit Bimi

Frakturat e ekstremiteteve te poshtme-kujdesi infermieror

Suada Çerma Faqe - 1 -

PËRMBAJTJA

1.Hyrje …….………………………………………………………….............2

KAPITULLI I FRAKTURAT

1.1 Historia e menaxhimit te frakturave…………………………………………...3

1.2 Cfare jane frakturat…….….……………………………..…………………….5

1.3 Epidemiologjia…………………………………………………………………5

1.4 Klasifikimi………………………………………………………………..........6

1.5 Manifestimet klinike…………………………………………………………...7

1.6 Trajtimi I frakturave…………………………………………….……………..8

KAPITULLI II FIZIOLOGJIA E SHERIMIT TE KOCKAVE

2.1 Stadet e sherimit kockor……………………………………………………….11

2.2 Mosngjitja e kockave………………………………………………………….13

2.3 Faktoret qe ndikojne ne sherimin e kockave………………………………….14

2.4 Koha e sherimit te frakturave………………………………………….……...14

KAPITULLI III FRAKTURAT E EKSTREMITETEVE TE POSHTME

3.1 Frakturat e femurit

3.1.1 Frakturat e skajit tё sipёrm femoral………………………………………16

3.1.2 Frakturat e diafizёs femorale…………………………………………….22

3.1.3 Frakturat suprakondilare…………………………………………………..22

3.2 Frakturat e patelёs……………………………………………………………...25

3.3 Frakturat e kёrcirit……………………………………………………..............26

3.3 Frakturat e kёmbёs…………………………………………………………….28

3.4 Frakturat e stresit………………………………………………………………32

KAPITULLI IV KUJDESI INFERMIEROR

4.1 Kujdesi infermieror nё frakturat e ekstremiteteve te poshtme………………….33

4.2 Komplikacionet e frakturave,kujdesi…………………………………………...42

4.3 Kujdesi preoperator………………………………………………………….….43

4.4 Kujdesi postoperator…………………………………………………………….46

4.5 Traksioni,kujdesi infermieror…………………………………………………...51

4.6 Kujdesi infermieror tek nje pacient me gips ne ekstremitete……………….......55

KAPITULLI V METODOLOGJIA E STUDIMIT STATISTIKOR

5.1 Qellimi I studimit dhe objektivat………………………………………………..57

5.2 Materiali dhe metoda…………………………………………………………....58

KAPITULLI VI REZULTATE&DISKUTIME………………………………….59

KAPITULLI VII KONKLUZIONE………………………………………………71

Abstrakti……………………………………………………………………………...73

Bibliografia…………………………………………………………………..............74



HYRJE

Traumat nga frakturat janё pjesё e politraumave dhe si e tillё historia e tyre ёshtё e

lidhur me shёrbimet e emergjencёs.Frakturat e ekstremiteteve tё poshtme janё mё tё

zakonshme dhe mё tё shpeshta .Shpesh janё tё shoqёruar me morbitet tё lartё dhe

hospitalizim tё zgjatur ndaj ёshtё e rendёsishme tё kuptuarit e traumёs sё

ekstremiteteve tё poshtme.

Nё fillim jepen disa koncepte teorike lidhur me frakturat,klasifikimin,kohёn e shёrimit

tё kockave dhe faktorёt qё ndikojnё nё shёrimin e tyre.

Nё pjesёn e dytё jepet njё pёrshkrim I frakturave tё ekstremiteteve tё poshtme.

Qёllimi ёshtё evidentimi I shkaqeve mё tё shpeshta tё kёtyre frakturave,principet e

menaxhimit dhe prognoza e tyre.

Nё pjesёn e fundit tё punimit jepet kujdesi infermieror,studime dhe tё dhёna lidhur nё

5 vitet e fundit nё klinikёn e:”Ortopedisё dhe Traumatologjisё” tё Spitalit Rajonal

Durrёs.



KAPITULLI I

FRAKTURAT

1.1 Historia e menaxhimit te frakturave

Njerёzit asnjeherё nuk kanё qenё imun ndaj dёmtimit.Ndёrsa teknologjia

pёrparon,ashtu ndodh edhe me frekuencёn e dёmtimeve traumatike dhe pёrmirёsimin

e aftёsive tё kirurgjisё.Forcat qё shkaktojnё fraktura shkaktojnё dёmtim tё kockave si

edhe tё indeve tё buta qё rezulton nё njё pёrgjigje inflamatore nё zonёn e

dёmtimit.Praktika e trajtimit tё frakturave nuk ishte e panjohur edhe nё kohёt

primitive.Tё dhёnat mё tё hershme pёr trajtimin e tyre vijnё nga ёgjipti qё nё vitёt 300

p.ё.s.Mjekёt ishin familjarё me pёrdorimin e imobilizimit tё jashtёm tё pёrbёrё nga

copa druri pёr tё trajtuar frakturat. Hipokrati dhe Celsius I pёrshkruajnё kёto metoda

me detaje.Kirurgёt arabё nё vitet 800 pas krishtit pёrdornin pёrzierje tё miellit tё

bardhё me veze,pёrzierje me akacie,argjile,e pёrzier me tё bardhёn e vezёs ose e

bardhё e vezёs me gёlqere.Kjo pёrzierje vendosej rreth kёmbёs sё demtuar pёr ta

imobilizuar atё.Kjo teknike u importua ne Europe rreth shek 18.Me 1876 kirurgu

hollandez Antonio Mathijsen e pёrpunoi kёtё teknikё duke futur gips-allcinё nё vend

tё vezёs dhe miellit dhe u quajt “plaster I Parisit”.Deri 150 vjet mё parё njё frakturё e

hapur ishte sinonim I vdekjes.Nё kёtё rast bёhej amputimi I menjёhershёm i

kёmbёs.Amputimi nё vetvete pёrbёnte njё mortalitet tё lartё nga hemoragjia apo

septicemia.Gjate luftes Franko Prusiane 1870,% e vdekjeve nga frakturat e hapura

shkonte deri ne 41%.Ne kete kohe me punen e Pasteur,Koch,Lister filloi te kuptohej

infeksioni dhe kontaminimi bakterial ndaj filloi te perdorej mjekimi I plageve te

hapura dhe ne kete menyre dhe trajtimi I frakturave te hapura.Teknikat e hershme te

fiksimit intern te ekstremitetit te demtuar u pёrdorёn rreth 1770 nga kirurgё

franceze,nga Cucel dhe Rigaud ne 1850 dhe Hansmann n 1886.Albin Lambotte quhet

sot babai I fixacionit intern.Ai shpiku dhe beri instrumente te reja kirurgjikale per te

zhvilluar kete teknike.Kirurgu W.Lane,zhvilloi teknikat antiseptike pёr kёtё

qёllim.Sherman me 1926,perdori per here te pare disa vida nё vend tё njё pёr tё

fiksuar copat e kockave tё thyera tё ekstremiteteve.Kjo metodё e quajtur osteosinteze

kishte si qellim :imobilizimin aktiv tё artikulacioneve,restaurimin e plotё anatomik tё

kockёs nё formёn origjinale tё saj.Robert Danis(1880-1969)duhet cilёsuar si babai I



osteosintezes moderne. Sot ka teknika tё reja tё pёrdorura pёr reponimin e frakturave

tё cilat kanё bёrё tё mundur uljen e vdekshmerisё,pёrmiresimin e mobilitetit dhe

pёrmiresimin e kualitetit tё jetёs.



1.2 Frakturat

Fraktura ёshtё njё ndёrprerje e plotё ose e pjesёshme e vazhdimёsise sё kockёs.Ndodh

atёherё kur kocka ёshtё subject I njё force tё ushtruar mbi tё dhe stresi i ushtruar

ёshtё mё I madh se sa ajo mund tё absorvojё.Shfaqen si pasojё e rrёzimeve ,goditjeve,

aksidenteve.Gjithsesi frakturat mund tё shfaqen gjatё njё aktiviteti normal ose pas njё

dёmtimi minimal nё rastet kur kockat vuajnё si rrjedhojё e ndonjё sёmundjeje si

kanceri metastatik apo osteoporoza.Kjo njihet ndryshe dhe si frakturё

patologjike.Pёrvec dёmtimit tё kockave mund tё pёrfshihen dhe struktura tё tjera qё

rezultojnё nё edeme tё indeve tё buta,hemoragji nё muskuj dhe artikulacione,rupturё

tё tendinave, dislokacione, luksacione,dёmtim tё nervave dhe enёve tё gjakut.

1.3 Epidemiologjia:

Frakturat janё tё zakonshme gjatё jetёs.Tipi I frakturёs ёshtё specifik nё njё grup

moshe psh:frakturat tek neonatet mund tё shkaktohen nga dёmtimet gjate

lindjes.Fёmijet zakonisht kanё fraktura tё humerusit,klavikulёs,femurit dhe tibias qё

shkaktohen nga rrёzimet.Nё pergjithёsi nё shumicёn e rasteve tё aksidenteve tё

rёnda,deri nё 85% tё tyre,ndeshen tё shoqёruara me lёndime tё aparatit lokomotor dhe

tё mё shumё se njё kocke. Ndёrsa vetёm nё 15% tё rasteve ato lokalizohen nё njё

kockё tё vetme.Tek burrat,frekuenca e frakturave ёshtё mё e madhe nё dekadёn e dytё

dhe tё tretё tё moshёs,e cila ёshtё njё moshё e jetёs intensive tё punёs dhe aktivitetit

fizik tё theksuar.Ndёrsa tek gratё frekuenca e tyre,nё kёtё moshё ёshte e ulёt,ndonёse

nё moshёn 45-50 vjec,kjo rritet nё mёnyrё tё ndjeshme dhe bёhen mё tё larta se sa tek

burrat tё sё njёjtёs moshe.Frakturat e kockave tё vogla tё kёmbёs,apo tubular si

femuri,tibia janё predominuese tek adoleshentёt gjё qё lidhet me aktivitetin fizik dhe

sportiv.E kundёrta ndodh mbi moshёn 50 vjec,tek tё cilёt ndeshen mё shpesh frakturat

e skajit tё sipёrm femoral,fraktura te qafёs sё humerusit,tё fundit distal tё radiusit.kёto

fraktura prekin mё tepёr gratё,tek tё cilat si rezultat I menopauzёs,fenomeni I

osteoporozёs zhvillohet sё tepёrmi dhe bёhet faktor favorizues pёr to. Personat mё tё

riskuar nga frakturat janё personat qё merren me aktivitete sportive,alkoliket kur

ngasin makinёn,personat qё nuk zbatojnё rregullat e qarkullimit rrugor,pacientёt me

ca tё kockave,tё moshuarit.



1.4Klasifikimi sipas llojeve tё frakturave

Frakturё e plotё,pёrfshin ato raste kur kocka ndahet plotёsisht nё dy pjesё.

Frakture e pjesёshme,kёtu ndodh dёmtim I pjesёshёm I kockёs por pa e ndarё

atё.

Frakturё e mbyllur,kocka eshte e thyer kurse lekura eshte e pademutar

Frakturё e hapur ose e pёrbёrё,kocka ёshtё dёmtuar duke dёmtuar

njёkohёsisht edhe lёkurёn dhe membranat mukozale.Frakturat e hapura janё

tё gradёs sё parё (plage e paster <1cm),te grades se dyte(plage me e madhe

pa demtim te indeve te buta) dhe te grades se trete(me demtim te indeve te

buta)

Frakturё pa nderprerje,ne kete rast kocka eshte demtuar,ndersa fragmentet

kockore qendrojne ne pozicionin e tyre normal

Frakturё me nderprerje,perfshin ato raste kur kocka eshte demtuar,duke ndare

fragmented kockore

Frakturё kominutive,kocka eshte shpёrbёrё nё shumё pjesё tё tjera.

Fig1.1-frakture e pjesёshme Fig1.2-frakturё e plotё

Fig1.3-a)frakturё e hapur b)frakturё e mbyllur



Klasifikimi sipas linjёs sё frakturёs

Greenstick,eshte thyer vetem nje ane e kockes(haset me shume tek femijet e vegjel)

Transverse.thyhet kocka mespermes

Oblike. Një thyerje ku vija e thyerjes shkon pjerrët me aksin e kockave.

Spirale.Eshtё e zakonshme nё ndrydhjet e gjymtyrёs

Fig1.4—llojet e zakonshme tё

frakturave.a)transverse,b)spirale),c)oblike,d)komunitive, e)segmentare

1.5

Manifestimet klinike te frakturave jane: ---

Dhimbja.Eshte shenje esenciale e fraktures e cila ndodh ne vendin e

fraktures.Dhimbja mund te jete e forte ne frakturat e perbera kur kemi demtim te

indeve dhe organeve.Ajo eshte e vazhdueshme dhe rritet ne intensitet deri kur ndodh

imobilizimi -Humbje e funksionit te anes se demuar

-Edeme.Zakonisht ndodh ne vendin e fraktures.

-Nje deformim I dukshem I anes se demtuar,krahasuar me ekstremitetin tjeter te

paprekur.

-Shfaqja e krepituseve qe ndjehen nga zhurma e fragmenteve kockore.

-Lekure e ngrohte ne prekje,kjo perreth zones se demtuar,gje qe vjen si rezultat I

shtimit te fluksit te gjakut ne ate zone.

-Humbje e sensacionit ose dhe paralize nё pjesen distale tё zonёs sё prekur,kjo si

rrjedhojё e prekjes sё mbaresave nervore.

-Hemoragjia mund tё jetё e dukshme ose e padukshme prandaj infermierja duhet te



percaktoje nje shok aktual.Gjithashtu pacienti mund te kete demtime te

kafkes,kontuzion,konfuzion,parestezi,mizerim ose demtime te shtylles kurrizore.

Fig1.5 rotacion ekstern si rezultat I frakturёs Fig1.6-dhimbje si pasojё e

frakturёs

Diagnoza

Vendosja e diagnozёs sё frakturave bazohet nё: historinё e dёmtimeve,simptomave

klinike dhe konfirmohet nga studimet radiologjike.Radiografia nё dy projeksione

vёrteton diagnozёn,madje edhe mё shumё plotёson tё dhёnat e dёmtimit,sic ёshte tipi

I fraktures,niveli e situata lokale e kockes.Eshte e detyrueshme qe radiografia te behet

gjithnje ne dy projeksione standarte:antero-posteriore dhe latero-laterale.Konsiderohet

I gabueshem vleresimi I nje radiografie duke u bazuar vetem ne nje projeksion.

CT dhe RM jane ekzaminime per te pare me ne hollesi problemet e frakturave.

1.6 Trajtimi I frakturave

*Menaxhimi imediat

Ekstremiteti I frakturuar imobilizohet perpara se pacienti te levizet.Nese nje pacient I

demtuar duhet te levizet nga automjeti ne spital perpara vendosjes se gipsit

,ekstremiteti suportohet mbi dhe nen zonen e frakturuar,aplikohet nje traksion sipas

aksit te kockes per te parandaluar rotacionin.Levizjet e fragmenteve kockore mund te

shkaktojne dhimbje,demtim te indeve te buta dhe hemoragji.Imobilizimi behet duke

aplikuar splinte

te perkohshme qe vendosen mbi rroba.Imobilizimi I kockave te gjata te ekstremiteteve

te poshtme mund te behet dhe nga fashimi I ekstremiteteve se bashku.Pulsi periferik



ne zonen e demtuar duhet palpuar per tu siguruar qe qarkullimi I gjakut nuk eshte

demtuar dhe perfuzioni indoor eshte I mjaftueshem.Hemoragjia mund te kontrollohet

nepermjet ushtrimit te nje shtypje direkte.Nese eshte nje frakture e hapur plaga

mbulohet me nje veshje sterile per te parandaluar infeksionin.Kur pacienti vjen ne

spital jepet nje narkotik per lehtesimin e dhimbjes.Me pas largohen rrobat e trupit me

kujdes,se pari nga pjesa e pademtuar pastaj ne anen e demtuar.Ekstremiteti levizet sa

me pak te jete e mundur per te menjanuar demtime te metejshme.Prioritare jane

sigurimi I rrugeve te ajrimit,kontrolli I hemoragjise dhe trajtimi I shokut.Nderkohe

behet hapja e nje rruge venoze per administrimin e perfuzioneve dhe medikamenteve

te ndryshme nese do te jete e nevojshme.

*Trajtimi sekondar

Perfshin reponimin,imobilizimin dhe rifitimin e funksioneve normale dhe forces

permes rehabilitimit.Reponimi I fraktures I referohet restaurimit te fragmenteve te

frakures ne rotacionin dhe drejtimin anatomik sa me shpejt te jete e mundur.Kjo

realizohet nga manipulimi I hapur ose I mbyllur.

1.Trajtimi konservativ

Trajtimi konservativ apo I mbyllur I frakturave ka te beje me veprimet manipulative

nga jashte per te rritur rivendosjen e vazhdimesise dhe kontaktit te kockes se

thyer.Reponimi I fractures ndiqet me aplikimin e mjetit te imobilizimit sikunder eshte:

Gipsi

Fiksatori ekstern

Traksioni skeletik

Trajtimi konservativ ka indikacion te gjere sidomos ne individet ku trajtimi kirurgjikal

ka kunderindikacione absolute sic mund te jene semundjet e renda kardiake apo

mosha e thyer.te gjitha keto se bashku plotesojne ne teresine e tij mjekimin

konservativ te trajtimit te frakturave.

2.Trajtimi kirurgjikal(trajtimi I hapur I frakturave)

Fiksimi I brendshem perfshin:pllaka,vida,shtiza,shtifte.Indikacionet per trajtim

kirurgjikal:



a)Nevoja per restaurim anatomic te artikulacioneve te demtuara nga thyerja e nje prej

kockave qe e perbejne ate.

b)Frakturat diafizare te kockave tubular,te cilat nuk mund te trajtoen ne menyre

conservative.

c)Frakturat te shkaktuara nga avulsioni,te cilat shoqerohen gjithnje me demtime

muskulo tendinoze e te ligamenteve.

d)Frakturat tek te cilat jane te konfirmuara qe trajtimi konservativ eshte jo rezultativ.

Fig1.7—fiksator ekstern pёr frakturёn e tibias Fig1.9--shtifte intramedulare(Ender)

Fig1.8-• shtiza Knowells-pёr frakturat trokanterike



KAPITULLI II

FIZIOLOGJIA E SHËRIMIT TË KOCKAVE

2.1Stadet e shёrimit kockor

A-Faza e inflamacionit.

Ne nje frakturё pёrgjigja e organizmit ёshtё e njejtё me ate te demtimit te cdo pjese te

organizmit Kjo fazë ze rreth 10 % të të gjithë kohës së nevojshme për shërimin e një

frakture.Fillimisht si rezultat i thyerjes së kockës e dëmtimit të enëve të gjakut;

hematoma e shkaktuar nga fraktura, grumbullohet rreth fundeve të kockës së thyer, në

kanalin e kockës dhe ndën cipën e periostit.Të gjithë elementët së bashku me indet

nekrotike nga dëmtimi , janë shkak për një reaksion inflamator lokal i cili

manifestohet e plotësohet me vazodilatacionin dhe me ekstravazimin e plazmës,

leukociteve e polinuklearëve si përgjigje e organizmit ndaj këtij proçesi inflamator.

Fig2.1- Faza e parë e regjenerimit të

kockës.

1-Periosti i shqyer.

2-Palca e kockës.

3-Hematoma subperiostale.

4-Elementë të vdekur të kockes

rreth frakturës.

B-Faza e riparimit :

Faza e dytë e regjenerimit të një kocke të thyer ose faza riparimit zë rreth 40 % të të

gjithë kohës së nevojshme për konsolidimin e një frakture .

Kjo fazë fillon me organizimin apo forcimin e hematomës për rreth frakturës dhe

invadimin apo pushtimin e saj nga indet fibrotike të përbëra nga fibra të kolagenit,

elementë të matriksit etj.Të gjithë këta elementë e kanë prejardhjen nga qelizat

mezenkimale të pa diferencuara. Këto formacione migrojnë në vëndin e dëmtimit që

në fazën e parë të inflamacionit nëpërmjet vazave të gjakut Qelizat mezenkimale të pa

diferencuara (Q.M.P) kanë aftësi të mëdha të formojnë rishtazh inde kockore,



kartilaginoze, fibrotike enë gjaku etj. Të gjitha këto elementë me kohë mineralizohen

e formojnë kështu kallusin primar .

Kallusi primar ose kallusi i butë është element aktiv i cili mbëeshtjell fundet

kockore duke siguruar kështu një stabilitet fillimisht të pakët në vatrën e

frakturës.Me kohë dhe nga depozitimi në të i kriperave minerale, sidomos i

kalciumit, transformohet në kallus të fortë i cili rrit akoma më shumë

qendrushmerinë në vatrën e frakturës.Kjo fazë opkupon kohën më të gjatë të riparimit

të një frakture

C-Faza e rimodelimit :

Apo faza e riformimit dhe organizimit të plotë të indit kockor, është faza më e gjatë

e regjenerimit të kockes së dëmtuar

dhe okupon rreth 5 0 % e të gjithë

kohës së këtij procesi.

Fig2.2 Faza e tretë e shërimit të një

frakture

1-Palca e kockës e regjeneruar

2-Kallusi i fortë

3-Kallusi akoma i butë

Gjatë kësaj faze nëpërmjet fenomeneve të mbushjes së hapsirave ku indi kockor

mungon dhe modelimin apo heqjen e pjesëve të tepërta bëhet rifomimi i kockës në

formën e në kompozimin mineralo-biologjik të saj.Faza e rimodelimit të një frakture

lidhet jo vetëm me c’ka nënkupton termi rimodelim ne kuptimin fizik apo të jashtëm

,por kjo lidhet edhe me proceset kimiko-biokimike , proceset metabolike aq shumë të

nëvojshme për realizimin e saj.Stimulimi biologjik i të gjithë fazave të riparimit të

një kocke është një mundësi reale dhe faktikisht ato ndihmohen nepërmjet medikam

enteve apo procedurave të tjera elektrobiologjike.



2.2Mos ngjitja e kockave :

Proçesi i shërimit të një frakture jo gjithnjë ndjek rrugën e përshkruar më sipër. Në

disa raste ky proçes mund të jetë i ngadalsuar (bashkimi i

vonuar kockor) ose me keq akoma,i ndërprerë në ecurinë e tij

( mos bashkimi kockor apo pseudoartroza )

Fig2.3 Mos ngjitje e një frakture në tibie.Krahasoni

fragmentet kockore në të dy kockat.Në tibie buzët e

frakturës(1) janë të trasha dhe te pa ngjitura, ndërsa në fibul

(2) ngjitja ka perfunduar

A-Bashkimi i vonuar kockor :

Kjo vonesë, në bazën e saj ka ndalimin , apo frenimin e procesit normal e fiziologjik

të shërimit të frakturave.Zakonisht vonesa në konsolidimin e frakturave ndeshet pa

shënja paralajmëruese , por në shumë raste sikundër janë tipi i dëmtimit,pacienti (

lidhur me moshen konstitucionin ,të ushqyerit etj), mënyra e trajtimit etj., ndikojnë

shumë në ngjitjen në kohë të një frakture.

B-Mos bashkimi i fragmenteve kockore

Në praktikën e përditëshme përdoret termi pseudoartrozë,për të vlerësuar një mos

ngjitje të fragmenteve kockorë.Ky nderlikim madhor në trajtimin e frakturave ndodh

për arsye lokale dhe të përgjithëshme.Ndër shkaqet lokale përmëndim: zonat e

preferuara të pseudoartrozave sikundër është qafa e femorit,1/3 e poshtme e humerusit

,1/3 inferiore e tibies,frakturat e hapura,frakturat me segmente të lira, frakturat

patologjike, imobilizimet e pamjfatueshme apo të mbajtura për një kohe të

pamjaftueshme per ngjitjhen e nje kocke.Faktori kryesor , pengesa biologjike është

vështirësia apo mungesa e plotë e irrigimit më gjak të zonave të

sipërpërmendura..Ndërsa ndër faktorët e përgjithëshëm përmendim avitaminozat, disa

gjëndje patologjike të mineralizimit të kockës.Afatet apo koha e shërimit të një

frakture është në vartësi të shumë faktorëve sistemikë dhe lokale .



2.3 Faktoret qe ndikojne ne sherimin e kockave:

Nxites Pengues

Imobilizimi I pershtatshem

Kontakti ne maksimum I fragmenteve

kockore

Ushqimi I pershtatshem

Furnizimi me gjak mjaftueshem

Ushtrimet/mbajtja e peshave per kockat e

gjata

Hormonet-hormoni I rritjes,I tiroides,

kalcitonina, insulina,vit A dhe D,steroidet

anabolike

Potenciali elektrik rreth frakturёs

Humbje e madhe kockash gjate momentit te

demtimit

Imobilizim jo efektiv

Infeksioni

Semundjet metabolike te kockave(Paget desease)

Nekroza avaskulare

Mosha

Kortikosteroidet

Anemia,inbalanca endokrine apo kushte te tjera

sistemike qё interferojnё nё kёtё proces shёrimi

2.4 Koha e nevojshme e imobilizimit per bashkimin kockor

Fraktura Nr.i javeve

Femuri -intrakapsulare 24

- intratrokanterike 10-12

- diafiza femorale

-suprakondilare

18

Tibia -proksimale 8-10

-Diafiza tibiale

-maleola

14-20

6

Kemba -calcaneus

-metatarset

-gishterinjte

12-16

6

3



KAPITULLI III

FRAKTURAT E EKSTREMITETEVE TE POSHTME

Pёrfshihen frakturat e kockave qё janё nё ekstremitetet e poshtme: femuri, patella,

tibia, fibula dhe kёmba(talusi,kalkaneusi,tarset,metatarset dhe falangjet.

Fig.3.1 ekstremitetet e poshtme

Objektivat e menaxhimit tё nje frakture tё ekstremiteteve tё poshtme janё:

1.Tё sigurohet bashkim I pershttatshem kockor me gjatesine normale dhe aksin e

duhur pa rotacion dhe deformim.

2.Tё kthehet fuqia muskulare dhe lёvizja e kyceve

3.Tё kthehet statusi i pacientit para dёmtimit



3.1Frakturat e femurit

3.1.1Frakturat e skajit të sipërm femoral

Jane quajtur ndryshe fraktura gjysem patologjike,si rezultat I osteoporoses.Jane nga

fraktura problematike ne trupin e njeriut.Kjo specifike lidhet me vecorite anatomike

locale,ndertimi anatomik,furnizimi me gjak etj.

Frakturat e skajit të sipërm të femorit konsiderohen të zakonshme tek të moshuarit..

Tek këta individë , frakturat e skajit të siperm femoral ndodhin per shkaqe të pa

rëndësishme; rrëzime nga lartesia e trupit , trauma të vogla që dallohen nga frakturat

e të rrinjve tek të cilët duhet traumë madhore me forcë të konsiderueshme.

Nga ana tjetër dëmtimet e skajit të sipërm femoral, në mënyrë të ndjeshme, janë rritur

edhe tek subjektet e reja si rezultat i traumave direkte të shkaktuara nga objekte që

lëvizin me shpejtësi dhe zotërojnë energji të madhe kinetike.Progresi i trajtimit të

këtyre frakturave ka bërë hapa të rëndësishëm. përpara. Pika kulmore e këtij progresi

është zëvëndësimi endoprotetik( i plotë ,i të gjithë artikulacionit kokso femoral ;ose i

pjesëshëm vetëm i kokës femorale.) si trajtim primar të këtyre frakturave..

Historikisht këto fraktura njihen që në kohën e kirurgut të famshëm francez Ambrois

Pare, i cili rreth 400 vjet më parë pershkroi i pari dhe i ndau në fraktura intrakasulare

( apo të qafës së femorit) dhe në fraktura ekstrakapsulare( apo të regionit trokanterik)

. Në ditët e sotme veç faktorit të qarkullimit të gjakut , problemet e frakturave të

skajit të sipërm femoral lidhen me osteoporozën e moshës, malnutricionin kronik ,

paksimin e aktivitetit fizik, ulja e reflekseve proprioceprive, dobësimin e

muskultatures etj.

ASPEKTE ANATOMIKE TE SKAJIT TE SIPËRM FEMORAL

Anatomikisht,skaji i sipërm femoral konsiderohet fragmenti kockor, i cili nga sipër

(ana proksimale) lidhet me trupin nëpërmjet artikulacionit kokso femoral, ndërsa

distalisht vazhdon me diafizën femorale e me të gjithë

anësinë inferior.

Fig3.2Formacionet e skajit të sipëm femoral

1-Koka femorale. 4-Masivi trokanterik.

2-Qafa femorale. 5-Trokanter minor

3-Trokanter major 6-Regioni subtrokanterik.



Klasifikimi I frakturave te skajit te siperm femoral

1-Fraktura të kokës femorale,

2-Fraktura të qafës së femorit,

3-Fraktura të regionit trokanterik,

4-Fraktura të izoluara të trokanter major,

5-Fraktura të izoluara të trokanter minor.

6-Fraktura të regionit subtrokanterik

Fig3.3fraktura ne skajin e siperm femoral

A -Frakturat e kokës së femorit.

Frakturat e izoluara të kokës femorale janë tepër të rralla .Zakonisht ato shoqërojnë

luksacionet traumatike kokso femorale të tipit anterior.

B-Frakturat e qafës femorale:

Këto fraktura kanë morbozitet edhe mortalitet të lartë . Imobilizimi i zgjatur në shtrat,

bëhet shkak i ndërlikimeve kardio-vaskulare,urinare,tromboembolike,

bronkopenumonike etj.Në ditët tona trajtimi me endoprotezë të pjesëshme të kokës

femorale ka ulur ndjeshëm këto ndërlikime.



Manifestime klinike

1-Dhimbja në regionin kokso femoral: Këto dhimbje pasojnë një rrezim të pacientit

nga lartësia e trupit duke u perdhredhur.

Dhimbjet shtohen në rast se pacientit i lëvizim anësinë e dëmtuar ndërsa në qetësi

dhimbjet zhduken.

2-Shkurtesa e anësisë : Është një shkurtesë e lehtë e anësisë dhe një vendosje e saj në

rrotacion të lehtë të jashtëm.

3-Pa mundësia për të qendruar në kembë dhe për të ecur.: Është një shënjë e

qëndrueshme në frakturat e qafës së femorit si rezultat i prishjes së vazhdimsisë së

skeletit të anësisë inferiore.

4-Eklimozë në regionin kokso femoral . Kjo mund të vihet re nga anët e jashtëme dhe

të brendëshme te regionit trokanterik . Mund të jetë në regionin inguinal në madhësi

të ndryshme.

5-Kontrolli radiografik vërteton diagnozën , përcakton tipin e frakturës, zhvendosjen e

saj si edhe konkretizon edhe taktikën që do të ndiqet

në trajtimin e të demtuarit.

Fig3.4 Pamje në radiografi e frakturave të qafës së femorit.

-Trajtimi i frakturave të qafës së femorit.

+Abandonimi i frakturës dhe trajtimi i pacientit

Është teknikë e vjeër e propozuar prej Lukas

Shampioniere.Bazuar në këtë mënyrë , tek pacientë

me kondraindikacione për trajtim kirurgjikal fraktura injorohet.

Ndërsa pacienti pas disa ditësh ( pasi qetesohen dhimbjet) mund të fillojë

rehabilitimin funksional duke ecur me kambalec, paterica dhe duke pranuar kthimin

e frakturës në pseudoartrozë.Është një mënyrë e cila ndonse e vjetër konsiderohet e

vlefshme në situatat kur të sëmurët janë të pa operueshëm.Është mënyrë aktive e

trajtimit të këtyre të sëmurëve me rezultate të konsiderueshme dhe fatlume në

kuptimin e jetës.



-Trajtimi konservativ.

Për frakturat e impaktuara sikundër janë ato të tipit të parë ose edhe të dytë mund të

aplikohet edhe trajtimi konservativ.

Ky mjekim nënkupton rregjim absolut shtrati të zgjatur, me anësinë e fiksuar në

ortopozicion për një periudhë kohe prej 6-8-10 javësh.

Gjatë kësaj kohe vrojtohet me radiografi të rregullta çdo 2 javë pozicionimi i

fragmenteve të frakturës për levizje sekondare dhe gjithnjë vigjilentë për ndrëhyrje

kirurgjikale .

-Trajtimi kirurgjikal:

Aplikohet për të gjitha tipet e frakturave të qafës së femorit

Fig.3.5 Radiografi në të cilat fraktura te qafes se

femorit janë trajtuar kirurgjikalisht FiksIM me

dy vida( grafia djathtas) dhe me

hemiartroplastike, ose zëvëndësim të pjesëshëm

të kokës femorale. ( grafia majtas)

Trajtimi post operator

Për frakturat e qafës së femorit te trajtuara me osteosintezë trajtimi post operator

konsiston në aktivizimin e hershëm të pacientit.Ky proces fillon që të nesërmen e

interventit duke aplikuar lëvizjet pasive te trupit, gjimnastikën respitratore, tonizimin

e muskulaturës, masazhe etj.Ecja me paterica lejohet pas javës së tretë nga

operacioni. Mbështetja e anësisë në tokë nuk lejohet së paku për tre muaj nga

interventi.Më pas gjithnjë nën kontrollin radiografik fillohet mbështetja e anësisë në

tokë . Pas gjashtë muajve të parë hiqet njëra patericë dhe pas nëntë muajve të parë

lejohet të ecë me ndihmën e një bastuni.Për pacientët me hemiartroplastike ngritja

dhe mbeshtëtja lejohet që ditën e tretë pas operacionit dhe rehabilitimi është më aktiv

sipas një programi të përacaktuar në vartësi nga individi e sëmundjet shoqeruese.

Ndërlikimet e frakturave të qafës së femorit.

Ndërlikimet e trajtimit të frakturave te qafës së femorit janë të shumta si në kuptimin

e përgjithëshëm ashtu edhe lokal:Mortaliteti,Fenomenet trombembolike,

Infeksioni,Mosngjitja e fragmente kockore:-Nekroza avaskulare e kokes femorale



C.Frakturat trokanterike

Frakturat trokanterike lokalizohen në zonën ndërmjet trokanter major dhe trokanter

minor. Zona e masivit trokanterik ka një irrigim shumë të mirë me gjak, për pasojë

suksesi i trajtimit konservativ apo kirurgjikal është i garantuar.Zakonisht për tetë javë

këto fraktura konsolidohen dhe i sëmuri mund të fillojë të mbështesë anesinë në tokë

.Është shumë i rëndësishme statusi mendor i individit për të percaktuar taktikën e

trajtimit. Asnjëherë këto fraktura nuk duhet të trajtohen me urgjencë ekstreme dhe pa

një vlerësim të kujdesëshëm të sëmurit edhe nga ana e anestezistit.

Trajtimi i frakturave trokanterike:

Trajtimi fillestar ;

Të dëmtuarit me frakturë të regionit trokanterik menjëherë pas paraqitjes së tij ne

spital duhet t’i aplikohet traksioni në anesinë e demtuar. Ky mund të jetë provizor ne

syrin e këmbës, me leukoplast ose i tipit skeletik.Traksioni jo vetëm siguron qetsinë e

imobilizimin e anësisë së dëmtuar, nga ana tjetër relakson muskujt dhe lehtëson

interventin kirurgjikal . Gjatë kohës së traksionit i dëmtuari egzaminohet dhe

plotsohet kështu bilanci kliniko-biokimik i pacientit.Traksioni aplikohet me peshë 3-

4 kg. ,deri në ditën e opercionit. .Traksioni mund të mbetet edhe mënyra

përfundimtare e trajtimit . Në këtë rast ky duhet tëe jetë i tipit skeletik. Traksioni

realizohet duke vendosur një shtizë Kirschner në zonen suprakondilare femorale dhe

me sisgtemin e çikirikëve mbahet me peshë 5-7 kg.Kjo mënyrë trajtim aplikohet në

pacientë të cilet interventin kirurgjikal e kanë të kondraindikuar . Gjatë këtij trajtimi

për pacientin bëhet kujdes për të parandaluar dekubituset duke i bërë masazh me

pudëer e alkol ,administrohen preparate antiagregatë dhe antikoagulantë për të

prevenuar ndërlikimet tromembolike.Administrimi i antibiotikëve jepet sipas

indikacioneve .Kontrollet grafike behet çdo javë për të ndjekur pozicionin e

fragmenteve kockore.

Trajtimi kirurgjikal

Pavarsisht nga mosha, këta pacientë e tolerojnë mirë anestezinë e pergjithëshme.

Interventi realizohet në tavolinen kirurgjikale ortopedike e cila siguron lehtësi

reponimin e fragmenteve kockore . Materialet e osteosintezës janë të ndryshme.

Përmendim gozhdë pllakat mono bllok, gozhdë pllaka e Mc-Laughlin, gozhdë pllaka

e Richardsi-t shtiftet elastike të Ender-it apo shtiftet të bllokueshem me vida etj.



Trajtimi post operator.

Trajtimi aktiv fillohet menjëherë pas interventit kirurgjikal.Ky trajtim konsiston, që të

nesermen e operacionit duke realizuatr gjimnastikën respiratore , masazhin e kurrizit

dhe duke bërë ushtrime izometriko-tonike të muskujve ë anësisë së operuar si edhe

duke e mbedhur dhe shtrirë këtë të fundit. Qëndrimi gjysëm shtrirë lejohet javën e

parë pas interventit ndërsa qëndrimi ulur behet pas javës së dytë . Ngritja e pacientit

me paterica bëhet sipas mundësive te tij por asnjë herë perpara javës së katërt.

Mbeshtetja e anesisë në tokë lejohet pas 6-8 javësh.

D.Frakturat subtrokanterike

Jane thyerje komplekse, herë si vazhdim i frakturave transtrokanterike dhe herë si të

vecanta të lokalizuara topografikisht nga niveli i trokanter minor deri 5-7 cm.

Zakonisht shkatohen nga traumat direkte. Vështirësitë në trajtimin e ketyre frakturave

e nderlikimet sikundër janë konsolidimin vicioz ngjitja me shkurtesë e anesisë apo në

angulacion, konsolidimin e vonuar dhe mos-ngjitjen e fragmenteve kockore, njihen

prej kohësh. Për të gjitha këto probleme fajtore është zona subtrokanterike e cila

perbëhet nga kockë kompakte me furnizim të varfër me gjak dhe nga ana tjetër

paaftesina e materialit të osteosintezes për të bllokuar forcat biomekanike stresante të

cilat veprojnë në vatrën e frakruës pas osteosintezes.

Manifestimet klinike :

Trauma është më e rëndë, për pasojë edhe shënjat klinike janë me evidente.

Hemoragjia e brëndëshme është më e madhe, gjë që manifestohet me shenja klinike

të shokut hemoragjiko-traumatik. Gjithnjë duhet të kërkohet dhe

të evidentohen dëmtimet shoqëruese, të cilat janë gjithnjë të

pranishme.

Fig3.6-frakture subtrokanterike

Trajtimi i frakturave subtrokanterike

Ende ka konfuzion në mënyrën e trajtimit të frakturave

subtrokanterike .Konfuzioni qëndron akoma për faktin se shumë fraktura

subtrokanterike konsiderohen si fraktura trokanterike,. Të cilat mund të trajtohen

edhe konservativisht.



A-Trajtimi konservativ;

Traksioni skeletik është alternativë e pa zevendesueshme edhe në trajtimin e

frakturave kominutive subtrokanterike nga armët e zjarrit.Kjo mënyrë aplikohet tek të

moshuarit si menyrë e vetme trajtimi

B-Trajtimi kirurgjikal

Është trajtim i preferuar, pasi lejon mobilizimin e hershëm të pacientëve me këto

fraktura duke eleminuar në maksimum nderlikimet e të qendruarit shtrirë.

3.1.2Frakturat e diafizës femorale

Janë ndër dëmtimet më të shpeshta të femorit dhe ndeshen në të gjitha moshat.

Ndodhin si rezultat i veprimit të forcave të fuqishme direkte dhe indirekte. Këto

fraktura janë shkakarët më ë shpeshtë të morbiditetit dhe mortalitetit në pacientët

me demtime të anësivë inferiore.

Frakturat e diafizës femorale në vetë vehte mbajnë në potencë edhe kercënimin për

jetën Ky kondicionohet nga forca e madhe që kërkohet për të shkaktuar këto

dëmtime, kërcënimi real për emboli dhjamore, sindromin e detresit respirator,

dëmtimet multiple shoqëruese përfshirë edhe fraktura ë hapura.

Këto fraktura emërtohen në vartësitë lokalizimit të tyre

,fraktura të 1/3 së sipërme, fraktura të 1/3 së mesme diafizare

dhe fraktura të 1/3 së poshtëme diafizare.

Mekanizmi i dëmtimit ;

fig3.7

1-Frakturë transversale e diafizës në 1/3 e mesme te saj

2-Frakturë kominutive e diafizës femorale në 1/3 e mesme të

saj

Manifestimet klinike :

Diagnoza e frakturave të diafizës femorale , bazohet në shënjat që manifeston i

sëmuri menjëhërë pas traumës , rrezimit apo goditjes, etj.Kofsha është e deformuar

dhe e ënjtur në shkallë të ndryshme .Anësia është e shkurtuar.Pacientët e mbajnë

kofshën në pozicion të dertyruar të mbeshtetur në anën laterale të saj dhe gjurin e

flektuar, dhimbja , humbja e funksionit janë gjithnje prezente në frakturat e diafizës

femorale.



Fig3.8 Imobilizimi në shinë i anesisë së

demtuar në vënd -ngjarje

Shkurtesa e anësisë është gjithnjë prezente në shkallë të ndryshme. Gjatë lëvizjeve të

kofshës, në mesin e saj ndihen kercitjet karakteristike të fërkimit të fragmenteve

kockore. Duhet të kontrollohet e gjithë anësia e dëmtuar pasi shpesh këto fraktura të

shkaktuara sidomos nga mjetet që lëvizin me shpejtësi , shoqërohen me dëmtime të

pelvisit, kërcirit, luksacione traumatike kokso femorale etj.Egzaminimi radiologjik

konfirmon diagnozën , tipin e frakturës , nivelin e thyerjes dhe mbi këtë bazë meret

një vendim për vazhdimin e trajtimit të mëtejshëm.

Trajtimi i frakturave diafizare femorale :

Trajtimi i të dëmtuarve me frakturë të diafizës femorale fillon që në vënd-ngjarje, ku

i jepet ndihma e paë e përgjithëshme dhe anësia e dëemtuar imobilizohet në shine të

posacme.

Fig3.9Shtizat dhe harku i traksionit që vendoset

tek i sëmuri.

Me pas i dëmtuari transportohet në qëndrën e

traumës i cilit plotësohet me egzaminimin

radiologjik kliniko-biokimik etj..

Fillimisht i dëmtuarit duhet të vendoset në traksion skeletik atalgjik në anësinë e

dëmtuar dhe për ta mbrojtur atë nga dëmtimet e mëtejshme që mund të shkaktohen

nga lëvizjet.

Traksioni skeletik është efektiv, suportohet më mirë nga i sëmuri .Ky realizohet duke

vendosur nje shtize ne regionin suprakondilar femoral dhe aplikimin e dipozitivëve

të nevojshëm si edhe peshën terheqëse deri 5 kg.

Traksioni mbahet deri sa të përcaktohet taktika perfundimtare si edhe të bëhet një

vlerësim i përgjithëshëm i pacientit . Traksioni mund të përdoret edhe si taktikë



përfundimtare e trajtimit të frakturës diafizare sidomos tek fëmijët i cili duhet të

mbahet deri tre javë.

Tek të rriturit nuk rekomandohet trajtimi konservativ i frakturave diafizare.

3.1.3 -Frakturat suprakondilare femorale.

Kondilet femorale janë formacione të veçanta e konsiderohen si vazhdim anatomik i

diafizës femorale. Kondilet femorale janë dy, kondili medial dhe kondili lateral. Nga

përpara këto formacione janë pothuaj unike dhe me sipërfaqe të mbuluara me kërc

hialin e së bashku me patelën formojnë artikulacionin femoro-patelar.Nga poshtë të

dy kondilet femorale artikulojnë me sipërfaqet e kondileve tibiale. Në pjesën

posteriore të gjurit kondilet femorale janë të ndarë nga fossa interkondilaris,

formacion anatomik ku fiksohen ligamentet në formë kryqi të gjurit.Zona

suprakondilare konsiderohet fragmenti kockor femoral me gjatësi 8-9 cm. nga rima

artikulare e gjurit dhe përfshin kondilet femorale , metafizën femorale dhe pak cm.

nga pjesa e poshtme e diafizës femorale.Mekanizmi i dëmtimit të zonës

suprakondilare, është kombinacion i forcave që veprojnë përgjatë aksit femoral së

bashku me forcat rrotatore që e sforcojnë gjurin në drejtim në varus apo valgus të

kërcirit.Tek individët e rinj ,këto dëmtime janë shumë të shpeshta në aksidentet

rrugore, rrëzimet nga motoçikletat.Mund të jenë të hapura, me kominucuion të

shkallëve të ndryshme si edhe me dëmtime shoqëruese lokale e të përgjithëshme.Tek

të moshuarit si rezultat i osteoporozës këto dëmtime mund të ndeshen edhe në trauma

të pa rëndësishme , madje edhe ne një rrëzim të thjeshtë me gjurin në fleksion mund

te sjellë një frakturë te këtij regioni.Ndonse nuk janë aq të shpeshta sa frakturat e

diafizës femorale , këto dëmtime janë komplekse dhe me linjë thyerje

intraartikulare.Prishja e mekanizmit të inkursionit( rrëshqitjes) të m. kuadriceps

femoris sjell vështirësimin e ekstensionit të gjurit.



3.2FRAKTURAT E PATELES

Zёnё rreth 1% te te gjithe demtimeve te skeletit dhe mbi60% te patologjise traumatike

te gjurit.Mekanizmi I demtimit te frakturave te pateles eshte si nga goditjet(forcat

direkte),ashtu edhe nga forcat indirekte prej kontraksionit te fuqishem e te befasishem

te muskulit kuadriceps femoris.Pasojat negative qe shkaktohen nga frakturat e pateles

jane pamundesia per te kryer ekstensionin e gjurit,humbja e pajtuesshmerise se

artikulacionit patelofemoral.I sёmuri me frakture te pateles ka dhimbje te forta ne gju

dhe enjtje si pasoje e hemartrozes.klasifikohen fraktura me dhe pa zhvendosje por

mund ti klasifikojme edhe ne vartesi te linjes se fractures.Diagnoza vihet duke u

mbeshtetur ne anamnezen e traumes,ekzaminimin klinik te kujdesshem dhe duke e

perfunduar ne radiografine e gjurit ne dy projeksione.

Trajtimi.

Frakturat e pateles pa zhvendosje te fragmenteve trajtohen koservativisht me

imobilizim ne gips ne pozicion ekstensioni per4-6jave.Frakturat trasversale me

zhvendosje te fragmenteve indikohet nderhyrja kirugjikale.Fragmentet duhet te

reponohen mire me metoda te ndryshme si me tel,shtiza,vida ose kombinim te tyre.

Pas trajtimit te frakturave te pateles mund te shihen tri pasoja negative:

Rigiditet I gjuri,pasoje e nje rehabilitimi te vonuar

Artroze femoro –patelare pasoje e nje reponimi te keq

Atrofi e muskulit kuadriceps ne rastet e trajtuara me vonese.

fig3.10—frakture e pateles



3.3FRAKTURAT E KËRCIRIT

Shpesh jane fraktura te hapura per arsye se tibia eshte e vendosur menjehere nen

lekure dhe mund te demtohet nga trauma ose nga fragmentet e kockes se thyer.ne

figuren me poshte paraqiten disa forma te fractures se kercirit.

fig3.11 forma te fraktures se kercirit

I semuri me frakture te kercitit ndjen dhmbje te forta lokale dhe nuk mund te

mbeshtese kemben ne toke.Kerciri eshte I deformuar dhe ne palpacion konstatojme

krepitacion te kockave.Radiografia duhet te behet me film te gjate ne te gjithe

gjatesine e kercirit duke perfshire artikulacionin e gjurit dhe talokrural,me qellim qe te

kontrollohet fibula dhe artikulacionet.Eshte e rendesishme te kerkojme edhe per

komplikacione vaskulonervore. Nje nder komplikacionet madhore eshte sindromi I

kompartementit.Ky sindrom kerkon trajtim urgjent.Ai mund te filloje disa ore ose disa

dite pas traumes

Trajtimi

Kryesore eshte reponimi korrekt dhe ngjitja e fractures se tibies pasi kjo eshte kocke

peshembajtese. Reponimi I fibules zakonisht shoqeron reponimin e tibies. Gjate

reponimit duhet qe fragmented te vendosen ne pozicionin e tyre anatomic,ne menyre

qe plani I levizjes se gjurit dhe artikulacionit talokrural te jete parallel. Ne rast se kjo

nuk arrihet mund te zhvillohet artroza e ketyre artikulacioneve.



Trajtimi eshte konservativ ne frakturat pa zhvendosje.Ne rastet kur trajtimi

konservativ nuk arrihet behet reponimi kirurgjikal I fragmenteve dhe fiksimi I tyre.

Fig3.12 Trajtimi me gips

Fig3.13 Trajtimi me fiksator ekstern Fig3.14 Trajtimi me traksion

skeletik



3.4 FRAKTURAT E KËMBES

3.4.1 Frakturat maleolare

Bëhet fjalë për frakturat e ekstermitetit distal të tibias dhe fibulës që shkaktohet

zakonisht nga një rotullim i vrrullshëm i trupit kur personi ka mbështetur vetëm një

këmbë mbi tokë, pas një përndrydhje të fortë të këmbës osë pas një traume direkte të

kaviljes. Pothuajse gjithmonë këto fraktura janë të shoqëruara edhe nga dëmtime të

kapsulës dhe legamenteve. Maleoli peroneal thyhet më shpesh se ai tibial.

Simptomat: dhimbje e fortë në kavilje dhe menjëherë pa mundësi për të mbajtur

peshën e trupit. Mund të vërehet edhe një deformim në rast frakture-luksacioni dhe

pothuajse gjithmonë vërehet një fryrje dhe ekimozë rreth maleolit.

Diagnoza: bazohet mbi simptomat dhe llojin e traumës. Duhet gjithmonë të

kontrollohen dëmtimet vaskulare dhe nervoze megjithëse të rralla. Këshillohet

gjithmonë të bëhet një radiografi në tre projeksione dhe një skaner ose rezonancë

manjetike për të vlerësuar një dëmtim kapsulo-legamentoz.

Terapia: varet nga lloji i frakturës dhe dëmi i shkaktuar.Në frakturat e thjeshta pa

spostim të maleolit peroneal kryhet në fillim një fashim me bende llastiku për tre ditë

dhe më pas vihet një çizme prej resine (apo gips) ose një tutor për 30 ditë. Këmba

mund të mbështetet në tokë pas 15 ditësh (duke e mbajtur në resinë ose gips). Në

frakturat e spostuara këshillohet ndërhyrje kirurgjikale me reponim dhe sintezë me

pllakë dhe vida prej titani. Në këtë rast këmba duhet të mbështetet në tokë pas 10

ditësh. Pacienti duhet ti nënshtrohet terapisë antitrombotike për parandalim të

trombozave.

Në frakturat e maleolit tibial, duhet bërë pothuajse gjithmonë një ndërhyrje

kirurgjikale e cila parashikon sintezën e frakturës me vida të inkanuluara ose shtiza të

posaçme. Shpesh përveç sintezës së kockave duhet kryer edhe stabilizimi i aparatit

legamentoz i cili është pothuajse gjithmonë i dëmtuar.

3.4.2 Frakturat e talusit

Për shkak të vaskularizimit të dobët të astragalit kjo frakturë konsiderohet si me rrezik

të lartë për nekrozë avaskulare post-traumatike. Janë fraktura të shkaktuara

përgjithësisht nga trauma të fuqishme dhe shoqërohen shpesh me fraktura maleolare.

Simptomat: dhimbje e fortë në nivelin e astragalit dhe të thembrës së këmbës,



ekimozë dhe fryrje, pacienti nuk arrin të mbështesë këmbën në tokë dhe të lëvizë

kaviljen. Diagnoza: egzaminimi klinik, radiografi e kaviljes, skaner ose rezonancë

manjetike.

Terapia: në frakturat e thjeshta aplikohet bllokim i kaviljes me gips për 30 ditë dhe

për të gjithë këtë periudhë nuk duhet mbështetur këmba në tokë. Në frakturat e

spostuara është e nevojshme ndërhyrje kirurgjikale për të bërë reduktimin dhe

sintezën e frakturës me shtiza metalike, pllaka e vida.

Integriteti i vaskularizimit te astragalusit mund të konfirmohet me radiografi duke

kërkuar shenjat e rivaskularizimit (shenja e Hawkins).

3.4.3 Frakturat e kalkaneusit

Janë dëmtime shumë të vështira për tu trajtuar për faktin se mbi këtë kockë bie pesha

e trupit si dhe për llojin e frakturës e cila shkaktohet pothuajse gjithmonë nga rënia

nga lartësitë. Faktorë rreziku janë osteoporozat dhe aktivitetet sportive të veçanta.

Shpesh shoqërohen edhe me fraktura vertebrale sidomos të pjesës lumbare dhe të

kaviljes.

Simptomat: dhimbje në prekjen e thembrës, ekimozë deri në regioni perimaleolar,

pafuqi për të mbështetur këmbën në tokë, shpesh dhimbje edhe në regjonin vertebral

lumbar.

Diagnoza: egzaminimi radiologjik është i nevojshëm për diagnozën. Për të vendosur

mbi llojin e ndërhyrjes kirurgjikale dhe teknikës që duhet aplikuar një egzaminim me

skaner është i këshillueshëm.

Terapia: Është konservative në frakturat pa spostim, bllokim i kaviljes me tutor ose

gips për rreth 40 ditë. Gjatë kësaj periudhe nuk duhet mbështetur absolutisht këmba

në tokë. Pas heqjes së gipsit do të fillohet një periudhë rehabilitimi motor dhe

rekuperimi artikular i kaviljes. Këto fraktura zhvillojnë shpesh një dekalçifikim loko-

regjonal (atrofia e Sudeck) për shkak të mos mbështëtjes së këmbës në tokë për një

periudhë të gjatë. Për këtë arsye është e nevojshme të kryhet një profilaksi për

stimulimin e e metabolizmit të kockës me manjetoterapi dhe barna.

Në rast të një frakture të rëndë të spostuar këshillohet ndërhyrje kirurgjikale për të

realizuar sintezën e kockës me pllaka e vida e cila synon të ri-ndërtojë planin

anatomik artikular dhe stabilizimin e frakturës, si dhe nganjëherë një mbushje të

difektit kockor duke injektuar çimento të posaçme kockore.



Fig3.15 pamje nga kirurgji e kalkaneusit

3.4. 4Frakturat e metatarsit dhe gishtave

Janë fraktura të pjesës së përparme të këmbës të cilat mund të ndodhin në të gjitha

grup-moshat tek meshkujt dhe femrat. Janë dëmtime që ndodhin kryesisht pas një

traume direkte dhe rrallë pas ndonje rrotullimi me këmbën e mbështetur mbi tokë.

Shpesh këto janë fraktura të shkaktuara nga stresi i një stërvitje të gjatë.

Simptomat: pas traumës vërehet dhimbje, fryrje, ekimozë, vështirësi për të mbështetur

këmbën në tokë e për mbajtur peshën e trupit, dhimbje gjatë palpacionit. Në frakturat

e spostuara shpesh vihen re edhe deformime të këmbës.

Diagnoza: bazohet në anamnezën e pacientit mbi ngjarjen traumatike dhe radiografinë

standard të shputës së këmbës.

Terapia: menjëherë pas traumës qese me akull, dhe të evitohet të mbështetet këmba në

tokë. Nëse këmba është shumë e fryrë mund të aplikohet një fashaturë ose gips për

periudhën e nevojshme të riabsorbimit të fryrjes.Më pas nuk duhet mbështetur këmba

në tokë për 30 ditë. Në frakturat e spostuara, është e nevojshme ndërhyrje kirurgjikale

për të kryer sintezën e kockës me shtiza metalike ose pllaka e vida. Shtizat metalike

janë të këshilluara në frakturat e kokave metatarsale dhe hiqen pas 3 javësh, ndërsa

pllaka me vida garanton një stabilitet më të madh dhe mund të mbahen për gjithë

jetën.



fig3.16 radiografi postoperatore

Frakturat e gishtave

Janë fraktura të shpeshta të shkaktuara nga trauma direkte. Një faktor rreziku është

ecja me këmbë zbathur. Kjo frakturë është shpesh e shoqëruar me luksacionin e

falangës. Simptomat: dhimbje, fryrje, pafuqi funksionale, ekimozë pothuajse e

menjëhershme, ndryshim i formës së gishtit veçanërisht kur fraktura është e shoqëruar

edhe me luksacion.

Diagnoza: klinike dhe me radiografi.

Terapia: në shumicën e rasteve këto fraktura janë pa spostim dhe mjafton mbështjellje

e fortë me leukoplast (taping) duke fiksuar segmentin e thyer me pjesët tjetër të

gishtit.

Në rastin e frakturave të spostuara këshillohet ndërhyrje kirurgjikale për fiksimin e

kockave me shtiza metalike të holla.

Fig3.17-a)kockat e kёmbёs b)frakturё e falangut



3.4 FRAKTURAT E STRESIT

Ështё njё nga dёmtimet e zakonshme nё sport.Frakturat e lodhjes ose tё stresit

ndodhin atёherё kur kapaciteti kockor nuk mund tё pёrballoje veprimin e forcave tё

pёrseritura tё tepruara.Prandaj quhen shpesh frakturat e stresit.Takohet shpesh tek

ushtaret,dansuesit dhe vrapuesit qe mbingarkojne ekstremitetet inferior. Takohet me

shpesh ne disa regjione:

frakturat e ecjes ne metatarse

frakturat e lodhjes se kalkaneus

frakturat e lodhjes se fibules

tibie,diafizes femorale dhe qafes se femurit.

Dhimbja nё aktivitet ёshtё ankesa mё e zakonshme qё shoqeron njё frakturё stresi.Ajo

ndalon nё pushim.Ndryshimet kockore ne frakturat e lodhjes mund te jene

mikroskopike.Ato shoqerohen me dhimbje,calim,enjtje dhe ngrohje locale.Skaneri jep

te dhena me te sakta.

Trajtimi I frakturave te lodhjes eshte konservativ.

Fig3.18 frakturё stresi nё metatarse fig3.19 frakturё stresi nё tibia



KAPITULLI IV

KUJDESI INFERMIEROR

4.1Kujdesi infermieror ne frakturat e ekstremiteteve te poshtme

Kur kemi te bejme me nje pacient me historine e nje frakture ne ekstremitetet e

poshtme infermierja duhet te marre te dhena per ndodhine e fraktures.

Vleresimet/Te dhenat subjektive

Dhimbje ne zonen e semure

Humbje e sensacionit ne zonen e prekur

Pershkrimi sesi ka ndodhur trauma

A eshte rrezuar personi

Kuptimi se si demtimi ka vazhduar(ndoshta pacienti mund te jete ne gjendje te

raportoje se ka degjuar zhurmen e thyerjes se kockes)

Te dhenat objektive

Lekure e ngrohte,edeme ose ekimoze perreth zones se demtuar

Deformim I dukshem

Humbje e funksioneve normale ne zonen e demtuar

Mjetet imobilizuese te aplikuara ne vendin e demtuar

Shenja te shokut sistemik

Shenja te demtimeve cirkulatore

Prania e frikes dhe stresit

Diagnoza infermierore:

Analiza e te dhenave mund te nxjerr ne pah diagnozen infermierore aktuale.Per nje

person me frakture mund te perfshihet:Perfuzion indor I alteruar(periferik)

Ulje e mobilitetit si rrjedhoje e demtimeve fizike qe ka pesuar pacienti

Mungese njohurie per vet-kujdesje

Demtime te integritetit te lekures,mundesi per infeksione

Alterimi ushqimor me pak se nevojat/kerkesat e organizmit

Dhimbje dhe diskomfort

Mungese njohurish rreth frakturave.



Planifikimi I kujdesjeve/ Nderhyrjet infemeriore

Plani I kujdesjeve infermierore fillon qe ne momentin e aksidentit,perfshin

imobilizimin dhe mbaron me rehabilitimit te pacientit.Roli i infermieres konsiston me

teper ne momentin e demtimit dhe imobilizimin e pacientit sepse ne periudhen e

rehabilitimin pacienti eshte me aktiv. Qellimet kryesore per keta paciente

perfshin:sigurimin e komfortit dhe parandalimi I komplikacioneve,monitorimi per

manifestime neurocilkulatore,ruajtja dhe kujdesi per integritetin e lekures,parandalimi

I nfeksioneve,kujdesi per ushqimin,kujdesi per imobilizimin,menaxhimi I

dhimbjes,parandalimi I demtimeve dhe komplikacioneve.

Sigurimi I komfortit dhe parandalimi I komplikacioneve

Qellimi I nje pozicionimi te mire tek keta paciente eshte I lidhur pikerisht me faktin

per te arritur nje comfort te pacientit dhe per te parandaluar komplikacionet e

metejshme.Njohurite e duhura qe nevojiten te dihen para pozicionimit

perfshijne:vendin e lokalizimit te fractures,cila eshte natyra e fraktures,si eshte

dekursi I saj(eshte reduktuar/mbyllur),cfare metode mund te perdoret per te reduktuar

nje frakture?,eshte fraktura stabel?,ka keshilluar mjeku ortoped masa specifike te tjera

mbrojtese apo kujdesjeje? Pasi eshte siguruar ky lloj informacioni,pozicionimi I

pacientit duhet te kryhet me shume kujdes sipas udhezimeve te meposhtme:

1. Shmangni ndryshimet e aligamenteve te fraktures

2. Shmangni ndryshimin e drejtimit terheqes te traksionit

3. Shmangni komprimimet qe mund te kryeni mbi allcin ne menyre qe te mos

demtoni integritetin e saj.

4. Shmangni vendosjen e peshave,apo ushtrimit te forces mbi

ekstremitet,sidomos kur kemi te bejme me nje fixator intern

5. Shmangni ndryshimet e pozicioneve te pacientit para se te jete kryer mbyllja e

frakturave apo imobilizimi I saj

6. Sigurojini pacientit nje shtrat te pershtatshem ortopedik,mundesisht te pajisur

me nje doreze mbajtese qe tem und ta ndihmoje ate per te levizur apo

ndryshuar pozicionet ne shtrat,si dhe nje tavoline portative per ta ndihmuar ne

vet ushqyerje.



Monitorimi per manifestime(komplikacione)neurocirkulatore

Monitorimi per manifestime neurocirkulatore duhet te ndiqen cdo ore sidomos ne

momentet e par ate fractures.Demtimi I eneve te gjakut dhe nervavee mund te shfaqen

njekohesisht me frakturen,ose me vone madje dhe kur fraktura eshte

mbyllur.Sensacioni apo evidence e demtimeve cirkulatore duhet te raportohen

menjehere te mjeku perkates.Frekuenca e demtimeve neurocirkulatore zakonisht

mund te reduktohet nese nuk ka asnje shenje te pranishme te ndonje komplikacioni te

pakten 48 oret e par ate fractures.Monitorizimi I statusit neurocirkulator I ekstremitetit

te demtuar perfshin:

1. Palpimi per ngrohtesi te lekures

2. Observimi I ngjyres se lekures

3. Aplikimin e nje presioni te moderuar(kjo nga vete pacienti pas anes se

krevatit)si dhe vezhgimin per rimbushjen kapilare)

4. Pyet pacientin persa I perket dhimbjeve qe ndien ne zonen e demtuar

5. Prekja e pjeses se demtuar,kjo per te pare aftesine e pacientit sesa eshte ne

gjendje te reagoje(pra sensibilitetin e tij)

6. Observohen aftesite e pacientit per te levizur ne menyre vullnetare pjese te

ndryshme te trupit sidomos ato qe jane te lidhura me anen e frakturuar

Ruajtja dhe kujdesi per integritetin e lekures

1. Identifikimi sa me I hershem I zonave te lekures te riskuara per

infeksion,sidomos zonat rreth vendit te frakturuar

2. Inspeksione te rregullta dhe te vazhdueshme(cdo 8ore)per shenja te tilla si

eriteme

3. Kthimet e vazhdueshme ne shtrat,cdo 2 ore ,Brenda limitit qe lejon situate dhe

imobilizimi

4. Inspektime te vazhdueshme dhe te rregullta te zones qe eshte ne kontakt me

skajet e gipsit apo pajisjet e traksionit,dhe merrni masat e nevojshme per te

paandaluar dhe eleminuar plasaritjet dhe demtimet e tjera te lekures

5. Vleresojeni dhe ndihmoni pacientin per te mbajtur nje lekure te paster dhe te

thate,vecanerisht perreth gipsit,pajisjeve te traksionit.



Parandalimi I infeksionit dhe sigurimin e sherimit te plages

1. Kujdesje dhe vemendje strikte persa I perket teknikave aseptike gjate

manipulimit/mjekimit te plageve

2. Kujdes qe drenimi I plages te jete I rregullt dhe te drenoje ne pajisjen e

posacme

3. Inkurajimi I pacientit qe te perdori nje diete te mire balancuar

Kujdesi per ushqimin

1. Inkurajoni pacientin ti haje vaktet rregullisht

2. Jepini pacientit nje kohe te mjaftueshme per vaktin e ngrenies

3. Inkurajoni vet-ushqyerjen,por nderkohe asistojeni ate

4. Kujdesuni qe pacienti te marre te gjitha permbajtjet e duhura ushqimore gjate

dites,si dhe inkurajojeni qe te rrise marrjen e proteinave

5. Pozicionojeni pacientin ne nje pozicion sa me comfort gjate ngrenies si dhe

pas mbarimit te vaktit te ngrenies

Kujdesi per imobilizimin

Qellimi i imobilizimit eshte pikerisht te bashkoje fragmentet e demtuara te kockes se

thyer duke I vene ne kontakt me njera-tjetren deri sa te realizohet I plote procesi I

sherimit.Imobilizimi mund te realizohet duke ndjekur keto metoda:

I jashtem:gipsi,splinte,qafore,traksioni

I brendshem:pllakave metalike,vidave,shtizave,shtiftit.

(Shiko kujdesin per traksionin dhe gipsin)



Menaxhimi I dhimbjes

Nje person me frakture manifeston dhimbje ne zonen e frakturuar,kjo si pasoje e

presionit qe ushtrojne edema mbi indet e demtuara perreth fractures dhe spazmave

muskulare rreth zones se fractures.Dhimbjet e vazhdueshme dhe spazmat muskulare

qe I shoqerojne keto dhimbje,mund te ushtrojne stress mbi fragmented e

frakturuara,duke vonuar procesin e reduktimit te fractures.Nese pacienti I eshte

nenshtruar operacionit do te ndjeje dhimbjet e operacionit.Masat per lehtesimin e

dhimbjes:

1. Aplikimi I analgjezikeve narkotike ose jonarkotike(vetem nese jane

perkshkruar nga mjeku) duke respektuar dozen dhe kohen e aplikimit

2. Administro medikamente si diazepam per te reduktuar spazmat muskulare

3. Apliko kompresa te ftohta,20 min cdo 3 ore

4. Ripoziciononi vazhdimisht pacientin sipas te gjithe udhezimeve te duhura te

pershkruara

5. Instrukto pacientin sit e perdorin teknikat relaksuese(frymemarrje te thella)per

te reduktuar tensioned dhe stresin emocional.

6. Me zvogelimin e dhimbjes,komunikoni me pacientin rreth reduktimit te sasise

dhe dhenies se analgjezikeve.Per nje menaxhim te mire te dhimbjeve,eshte

shume e rendesishme qe te behet nje balancim I mire I dhenies se

analgjezikeve me kombinimin e ushtrimeve dhe aktiviteteve te ndryshme

fizike.

Parandalimi I demtimeve te mundshme:

1. Monitoroni levizjet e pacientit ne shtrat,kjo per te shmangur

mospozicionim te mire te pjeses se demtuar

2. Vezhgoni pacientin nderkohe qe ai kryen ushtrime te ndryshme ne shtrat

3. Monitoroni mobilizimin per te siguruar nje ambjent te sigurt,largoni te

gjitha pajisjet .ga dhoma te cilat mund te paraqesin rrezik per pacientin.

4. Vezhgoni pacientin gjate perdorimit te mjeteve te ndryshme,kjo per tu

siguruar qe ato te perdoren me korrektesi pa e riskuar ate.



KUJDESI INFERMIEROR PER FRAKTURAT E SKAJIT TE SIPERM

FEMORAL

Vleresimi Infermieror

Ekzaminimi fizik perfshin moshen e pacientit,shenjat vitale,presionin e gjakut(per

mundesine e hipotensionit ortostatik)nivelin e degjimit dhe shikimit,nivelin e

demtimit,te dhimbjes,peshen.Gjithashtu vlereson fuqine muskulare,riskun e

osteoporozes dhe riskun e rrezimit

Historia mjekesore qe perfshin forcen,mobilitetin, balancen dhe

koordinimin.Presencen e hematomas,plageve te hapura,praninse ose jo te

infeksonit,enjtjen ose inflamacionin e zones se prekur pas demtimit .Studimet

diagnostike te densitetit te mases kockore dhe muskulare.

Diagnozat infermierore

Ndryshime ne komfort,dhimbje lidhur me frakturen,demtimin e indeve te

buta,spazmave muskulare dhe kirurgjise.

Levizje te kufizuara lidhur me frakturen

Rrezik I larte per doslokim te kofshes,stres I papershtatshem I gjymtyres dhe

indeve rrethuese.

Mundesi per komplikacione:hemoragji,komprimim neurovascular dhe

tromboza

Demtim I integritetit te lekures,zhvillimin e dekubituseve lidhur me qendrimin

per nje kohe te gjate ne shtrat.

Alterime te eleminimit urinar lidhur me imobilizimin

Risk per demtime te metejshme lidhure me dobesine

Alterime ne procesin e te menduarit lidhur me moshen,stresin e

traumes,ambjentin jo familjar dhe terapine medikamentoze.

Perballim jo efektiv individual lidhur me demtimin,kirurgjine dhe varesine

Mungese vetkujdesje lidhur me dobesine,frakturen,marrjen e mendve dhe

alterime te gjumit



Nderhyrjet infermierore


Dhimbja eshte e pritshme pas fraktures,demtimet e indeve te buta dhe spazmat

muskuare kontribojne ne discomfort,dhimbja vleresohet me mire ne shkallen nga 0-10

dhe permes karakteristikave te saj te cilat jane te rendeishme per te identifikuar

shkakun e diskomfortit dhe per te planifikuar nderhyrjet.Dhimbje e vazhdueshme

mund te indikoje probleme neurovaskulare.pacientit mund ti jepet terapi me

analgjezike pershkruar nga mjeku ortoped.Infermierja:

vlereson ekzistencen e dhimbjes

informon pacientin per analgjeziket present,perdorimin dhe kohezgjatjen e

tyre.Kjo redukton stresin qe perjetohet nga pacienti duke komunikuar

shqetesimin dhe gadishmerine per te ndihmuar ne perballjen me dhimbjen.

Perdor teknika relaksuese

Ndryshon pozicinon e pacientit gje qe lehteson diskomfortin

Konsultohet me mjekun nese dhimbja nuk eshte qetesuar-ndryshim I terapise

mund te jete I nevojshem

Permiresim te levizjeve

Pacienti inkurajohet per kryerjen e ushqtrimeve te ndryshme.Been ushtrime per

muskulin e kuadricepsit,glutealeve dhe gishterinjve qe ndihmojne per mbajtjen e

fortesise muskulare.Kur pacienti pranon perdorimin e karrikes infermierja e ndihmon

tek kendi i krevatit kur duhet qe te levizi kembet per tu ulur ne karrike.Ai ndihmohet

nga dy infermiere per ta mbajtur ekuilibrin gjate aplikimit te ecjes.

Ulje e riskut per dislokim dhe stres mbi gjymtyren e frakturuar.

Kembes se ciles i eshte bere nderhyrja e kofshes i behet trajtim i kujdesshem.Perpara

se te levizet,pacientit i shpjegohet se cfare po ndodh dhe se per cfare ai ka

nevoje.asnjehere mos te behet hedhja e kembes mbi kemben tjeter,ose mbi koken e

femurit(ose protezes)sepse mund te dali jashte acetabulit.Vendos nje jastek midis

kembeve te klientit ne menyre qe te mos beje kryqezimin e kembeve.Shmang

fleksionin akut te kofshes se operuar.Kjo mund te shkaktohet nga ngritja e tepert e

kokes se krevatit.Zakonisht ne shume raste perdoret 35-40 grade.Parandalo

rrotullimin e jashtem te kembes mbi anen e operuar.Kemba e operuar mund te beje

nje rrotullim te lehte te jashtem kur personi eshte i shtrire ne kurriz.Nese pacienti



lejohet te kthehet pak nga ana e operuar mund ta ktheni mbasi te keni vendosur

jastekun midis kembeve.Zakonisht kur nje pacient ulet per here te pare ne nje karrige

per te operuarit ne kofshe,kemba e operuar mbetet e shtrire por me nje mbeshtetje te

mire dhe e ngritur.

Parandalimi i komplikacioneve

Hemoragjia-Infermierja monitoron ndryshimet ne pus,presionin e gjakut dhe

respiracionin qe mund te indikojne zhvillimin e shokut.Mat parametrat e gjakut per

zhvillimin e anemise sepse zevendesimi i gjakut mund te jete i nevojshem.Vlereson

drenimin e plages pas operacionit per hemoragji,

Komprimi neurovaskular-Infemrierja monitoron ngjyren,rimbushjen

kapilare,ngrohtesine,ndjeshmerine,pulsin e kembes dhe mundesine e perkuljes se

kurrizit te kembes se operuar,gjithmone duke e krahasuar me kemben e

paoperuar.Manifestime te tilla si:zbehtesi,dobesi te pulst,dhimbje dhe paralize te

kembes,duhet ti raportohen menjehere kirurgut.

Tromboza e venave te thella-Incidenca per tromboze te venave te thella jane 40-

60%.Masat per zvogelimin e rrezikut per zhvillimin e trombozave te venave te thella

perfshijne:perdorimin e aspirines,heparines dhe perdorimin e corapeve antiembolike

Kujdesi per dekubituset

Ulcerat dekubituse ndodhin te 20 ne 70% te pacienteve me fraktura te kofshes.Kjo

mund te ndodhe nga shtypjet qe ushtrohen ne lekure.Parandalimi mund te ndodhe nga

levizjet me te shpeshta,nderrimi i pozicionit cdo 2 ore,perdorimi i dyshekeve anti

dekubituse dhe ngritja e thembres nga krevati me anene e peshqirave rrotullues.

fig4.1 shtrat dhe dyshek ortopedik



Kujdesi per eleminimin urinar

1Monitoro sasine e diurezen-marrja e pershtatshme e likideve siguron hidratimin dhe

eleminimi i pershtatshem minimizon stazen urinare.

2.Menjano/minimizo perdorimin e kateterit urinar-sepse mund te behet burim

infeksioni

Parandalim i demtimeve te metejshme

Per pacientet e moshura eshte e rendesishme sigurimi I anesoreve te shtrarit per te

menjanuar,reniet apo frakturat e metejshme.Aktiviteti fizik pasiv ndihmon per te

forcuar muskujt.Ushqimi I pasur me protein,vitD dhe kacium jane te

rekomandueshme per osteoporoze .Studimet kane treguar se grate me nivel te ulet te

vitamins D jane me te riskuara per fraktura dhe osteoporoze.

fig4.2 anesore krevati

Permiresimi I procesit te menduarit

Shpjegimet ndaj pacientit dhe anetareve te fami;jes rreth shkakut te

paqendrueshmerise emocionale jane te rendesishme ne te ndihmuarit e tyre per te

perballuar, irritabilitetin,Infermierja inkurajon pacientin dhe familjaret te

komunikojne ndjenjat dhe shqetesimet e tyre.Ajo orienton pacientin dhe anetaret e

familjes ne shtrimin ne spital dhe gjate procedurave te ndryshme.Eshte e rendesishme

qe pacienti te jete I orientuar ne kohe,ne vend dhe me personat qe e shoqerojne.

Sigurimi I vetkujdesit

Fillimisht pacienti ka nevoje per tu ndihmuar ne aktivitetet e

vetkujdesjeve.Infermierja duhet ta ndihmoje pacientin te mesoje menyren se su te

siguroje nevoja te tilla si; te ushqehet,te lahet,te nderrohet dhe per ndonje tualet

personal,nderkohe qe ai eshte I imobilizuar ne traksion.



4.2Komplikacionet e frakturave -Kujdesi

1)Nderlikime te pergjithshme

-Shoku traumatik hemoragjik.perkufizohet si nje situate ,ne te cilen indet e pacientit

vuajne nga perfuzioni me pasoje hipoksine e tyre dhe kercenimin per demtime te

parikthyeshme ne organet vitale.Shoku hipovolemik apo hemoragjik rezulton nga.

hemoragjia dhe humbja e lengjeve ekstracelulare ne indet e demtuara.Kjo mund te

ndodhe ne frakturat e ekstremiteteve,torax,pelvis dhe shtyllen kurrizore.Dihet qe

kocka eshte shume e vaskularizuar,prandaj nje sasi e madhe gjaku mund te humbase

si rezultat I traumave,vecanerisht ne frakturat femorale dhe pelvis.Trajtimi konsiston

ne rivendosjen e sasise se humbur,permiresimin e dhimbjes,mbrojtjen e pacientit nga

demitmet e metejshme.

-Embolia dhjamore eshte nje shkak madhor per nderlikime mortale ne demtimet e

aparatit lokomotor.Mund te ndodhe me teper ne frakturat e kockave te gjata ose ne

pelvis tek adultet.Presioni I palces se kockes eshte me I madh se presioni kapilar dhe

grimca dhjamore levizin ne qarkullimin e gjakut dhe aty kombinohen me trombocitet

duke formuar emboli.Embolia mund te ndodh Brenda 2 oresh pas fractures,ose ato me

te zakonshmet jane pas 48 oresh.Por ka raste kur ndodhin pas 4 javesh.Shenjat e

embolizmit dhjamor varen nga vendi ku eshte lokalizuar embolia.Vendet kryesore ku

ato zakonisht lokalizohen jane truri,pulmonet dhe rennet.Embolia verebrale

karakterizohet nga konfuzioni dhe ndryshimet ne nivelin e koshiences.Embolia

pulmonare karakterizohet nga dispne,takipne,takikardi,cianoze,dhimbje

kraharori,kolle dhe sputum.Embolia mund te shkaktoje pengesa renale qe shkaktojne

ulje te sasise se urines dhe pranine e yndyres ne urine.cdo shenje e hershme qe

sinjalizon per embolizem duhet raportuar menjehere tek mjeku kirurg/ortoped.

-Infeksioni.Osteomieliti eshte nje tjeter komplikacion I frakturave.Infeksionet

pengojne sherimin e fractures pasi shkaterron qelizat e reja kockore qe

formohen.Infermierja duhe te vezhgoje pacientin per

temperature,edeme,dhimbje,pus.Antibiotiket dhe lavazhet me solucione antibiotikesh

perdoren per trajtimin e infeksionit.



Vleresimi-Rezultatet e pritura

Bazohet ne rezultatet e pritshme te marra nga pacienti.

Lekura e pacientit eshte e ngrohte dhe membranat mukoze kane ngjyre roze

Pacienti merr pjese ne programet apo aktivitete te ndryshme progressive

Pacienti eshte ne gjendje te levize me ane dhe ten je ndihme,minimale

Pacienti arrin te kontrolloje vete situaten sidomos me arritjen e permiresimit te

levizjeve

Lekura e pacientit eshte e pademtuar dhe e lire nga ulcerat venoze.

Pacienti eshte I lire dhe nga infeksionet

Pacienti eshte ne gjendje te ruaje nje ekuiliber peshe me nje renie deri ne 3 kg

para demtimit

Statusi I pacientit-ai ndihet ne comfort

Pacienti nuk eshte I perfshire ne demtime te tjera

Pacienti dhe familjaret mund te shpjegojne:

a. Natyren e demtimit dhe menyren e trajtimit qe duhet te ndiqet per te

parandaluar demtime ose infeksionet dhe te arrije rezultatet e

deshiruara.

b. Ushtrimet dhe aktivitetet e ndryshme jane te limituara,observuara,si

dhe te caktuara ne kohezgjatje.

c. Si te kujdesen per gipsin,shtizen,traksionin apo pajisje te tjera te

imobilizimit

d. Teknikat e duhura per te parandaluar demtimin e lekures,edeme,dhe

demtime neurocirkulatore

e. Menyra sesi te perdoren medikamentet e pershkruara nga mjeku

f. Planifikimet per kujdesjet e metejshme post-operatore.



4.3Kujdesi pre-operator

Perfshin fazen nga moment I vendosjes qe pacienti do ti nenshtrohet interventit

kirurgjikal deri ne momentin e operaconit.Kjo faze zgjat nga pak minuta deri ne disa

dite dhe jave,ne varesi te gjendjes se te semurit dhe llojit te fractures.Gjate kesaj kohe

behet pregatitja e te semurit per operacion.Pregatitja per operacion pershin nje

kompleks masash,qe kane si qellim te rrisin qendrueshmerine e organizmit ndaj

traumes operatore dhe te normalizojne funksionin e crregulluar te sistemeve te

ndryshme,duke zvogeluar ne minimum rrezikun e operacionit.Detyre e pergatitjes

preoperatore perfshin gjithashtu parandalimin e infeksionit kirurgjikal.Kontrolli I

infeksioneve eshte nje nga principet me kryesore ne pjesen me te madhe te veprimeve

te infermieres.Kjo konsiston jo vetem ne punen e saj ne spital por edhe edukimin

shendetsor,pasi pacienti te dale nga spitali.Me kryesorja ne kontrollin e infeksionit

jane procedurat antiseptike.Eshte e rendesishme sterilizimi I instrumentave

kirurgjikale per te shmangur infeksionin e plages operatore. Pergatitja preoperatore

eshte individuale per cdo te semure.Per te vleresuar gjendjen e te semurit dhe per te

ekuilibruar funksionet e organeve dhe te sistemeve te ndryshme te organizmit eshte e

nevojshme qe te njihet mire gjendja funksionale e secilit prej tyre.

Sistemi nervor

Operacioni eshte I frikshem per te semurin,qe e shqeteson dhe I krijon tension

psikik.Qetesimi I tij eshte nje nga detyrat e rendesishme te infermieres,sepse stresi

preoperator ndikon negativisht ne operacion dhe sherimin e plages operatore.pacientit

dhe te afermeve u shpjegohet procedura kirurgjikale,rreziqet shoqeruese,per drenat

pas operacionit dhe mundesine e dhimbjes.Naten para operacionit pacientit I jepen

sedative.

Vleresimi pre-operator kardiak

Faktoret e rrezikut kardiak perbejne shqetesimin madhor te vleresimit

preoperator.Amnamneza,ekzaminimi fizik,radiografi e toraksit dhe EKG perdoret per

te percaktuar nese ekziston ndonje patologji preekzistuese kardiake.

Vleresimi respirator

Problemet respiratore jane faktore te rendesishem kirurgjikal,te trajtuar me anestezi te

pergjithshme.Vleresimi pulmonary perdoret per te identifikuar faktoret e rrezikut qe

lidhen me kirurgjine.I rekomandohet pacientit lenia e duhanit para operacionit qe te



zvogeloje nderlikimet pulmonare postoperatore.Rekomandohet radiografi toraksi dhe

vleresim I parametrave te frymemarrjes.

Vleresimi I te ushqyerit dhe pergatitja e traktit tretes

Pacienti nuk duhet te marre asgje nga goja 6-8 ore para operacinit per te garantuar

zbrasjen e stomakut dhe per te ulur rrezikun e aspirimit te permbajtjes gastrike ne

rruget ajrore gjate anestezise.Gjate kesaj kohe jepen perfuzione per te mbajtur ne

nivel te mire hidratimi

Vleresimi I funksionit renal

Gjate marrjes se anamnezes do te percaktohet nese pacienti ka insuficence renale

kronike dhe analizat laboratorike si kreatinemia,,azotemia percaktojne probleme

renale apo pranine ose jo te insuficienses renale akute ose kronike

Zevendesimi I gjakut dhe perberesve te tij

Frakturat e skajit te siperm femoral( per shkak te irrigimit me gjak)apo frakturat e

hapura mund te shkaktojne hemoragji prandaj mund te jete e nevojshme transfuzioni I

gjakut.tek pacientet qe I bejne kirurgji madhore percaktohet grupi I gjakut dhe meren

masa per sigurimin e disa njesive gjak dhe ekzaminohet saktesisht sasia eritrocitare.

Pergatitja e lekures

Fillon qe naten pas operacionit.Zona e operacionit pastrohet ne menyre specifike,ku

aplikohet trikotomia e gjere e zones e cila do te trajtohet.Behet banjo ose dush me

antiseptike gje qe zvogelon mundesise e infeksionit.me pas anesia izolohet me fasho

ose kompresa sterile.Pas kesaj infemierja ndihmon pacientit me karroce te shkoje ne

sallen e operacionit.



4.4Kujdesi postoperator-rehabilitimi

Faza postoperatore eshte faza e trete dhe finale.Fillon me opranimin e pacientit ne

dhomen e zgjimit dhe mbaron me ndjekien ne klinike ose ne shtepi.Periudha post-

operatore ndahet ne dy faza:faza e pare,periudha e menjehershme postoperatore ku

pacienti eshte nen efektin e anestezise dhe faza e dyte e cila eshte koha per sherimin

dhe parandalimin e komplikacioneve.Qellimi I kujdesit postoperator eshte:rivendosja

e ekuilibrit psikologjik te pacientit,parandalimi I komplikacioneve dhe

dhimbjeve,kthimi I pacentit ne funksion normal.Me poshte jane disa udhezime per

kujdesin postoperator dhe daljen nga spitali.

Patericat

Pas kirurgjise per nje frakture te ekstremiteteve te poshtme specifikohet pesha e

lejuar gjate ecjes.Nuk lejohen venia menjehere e ekstremitetit ne ecje dhe mbajtja e

peshes trupore,kjo per te menjanuar demtimet e metejshme.Per kete mund te nevojiten

paterica apo pajisje te tjera ortopedike per te ndihmuar ne ngritjen e pacientit dhe

mbajtjen e balances.Eshte e rendesishme matja e presionit te gjakut sepse eshte

tregues per hipotensionin ortostatik.Behet kujdes gjate ecjes se tyre per mos peshimin

e kembes apo nese dyshemeja eshte e lagur.Si fillim infermierja ndihmon dhe

udhezon pacientin gjate ecjes me paterica dhe me pas ai eshte ne gjendje te levize

lehtesisht pa ndihmen e saj.

Fig4.3-paterica



FASHATURAT-Nese pacienti ka patur kirurgji te ekstremiteteve te poshtme dhe I

jane aplikuar fashatura infermierja insrukton ate per pranine e hemoragjise dhe nese

ajo perhapet mbi fashimet dhe vazhdon per nje kohe te gjate ta raportoje ate.

SUTURAT-Suturat qe perdoren ne mbylljen e plageve jane zakonisht jo te

absorvueshme dhe jane te nevojshme per tu hequr.Keshillohet heqja e tyre 10-14 dite

pas operacionit.

AKULLI-Akulli dhe elevacioni ndihmojne per te minimizuar dhimbjen dhe enjtjen

pas kirurgjise por dhe ditet e para te fraktures.Elevacioni qe te jete efektiv duhet qe

kemba apo ekstremiteti te jene mbi nivelin e zemres.Akulli duhet mbajtur jo me

shume se 20 min cdo 2 orё dhe duhet mbёshtjellё me njё peshqir ose nje pajisje tjeter

qe te mos e demtoje lekuren.(shiko fig4.4)

BANJOT-Eeshte e rendesishme te mbahen fashaturat te thata.Ne rastet kur behet

banje duhet te vendoset nje qese plastike rreth kembes dhe me pas ta lidhesh ate ne

maje.

TERAPIA FIZIKE- Ne varesi te llojit te interventit mjeku percakton nje program

ushtrimesh per pacientin qe duhet te vazhdoje pas interventit por dhe pas daljes nga

spitali deri ne rikthimin e plote te. Disa nga ushtrimet qe duhen ndjekur jane dhene me

poshte.(Shiko Rehabilitimi)

KOMPLIKACIONET-Shumica e kirurgjise se frakturave eshte e sigurt dhe

komplikacionet jane te rralla.Infermierja udhezon pacientin per komplikacione te

mundshme si enjtje,dhimbje e cila nuk qetesohet nga medikamentet,presion te

ushtruar nga allcia,splintet apo fashatura shume te ngushta te raportohen tek

mjeku.Gjithashtu prania e temperatures,skuqjes sepse mund te indikoje per infeksion.

Fig 4.4-elevacioni(kёmba mbi nivelin e zemrёs)



REHABILITIMI

USHTRIME PER KEMBEN



USHTRIME PЁR GJURIN



USHTRIME PЁR QAFЁN E FEMURIT



Traksioni-kujdesi infermieror

Traksioni eshte aplikimi I nje force terheqese ne nje pjese te trupit.Traksioni perdoret

per te minimizuar spazmat e muskulit,te pakesoje largesine,te imobilizoje frakturat,te

zvogeloje deformimin dhe te rrise hapesiren ndermjet siperfaqeve te kunderta te nje

artikulacioni.Traksioni duhet te aplikohet sipas rendesise dhe udhezimeve per te

ruajtur efektet terapeutike.Faktoret qe zvogelojne terheqjen efektive te traksionit

duhet te eleminohen.Efektet e nje traksioni vleresohen me radiografi e cila jep nje

mundesi per te bere korigjimet e nevojshme.

fig4.4 aplikimi I traksionit

Traksioni mund te aplikohet ne lekure(traksion I lekures)ose direct ne kocke(traksion

skeletal) Traksioni I lekures kryhet nga nje terheqje e peshave me anen e leokoplastit

ose materialeve plastike qe vendosen mbi lekure.Sasia e peshave eshte nga2-3 kg ne

traksionin e nje ekstremiteti,ndersa ne traksionin pelvic sasia e peshave eshte 4,5-

9kg,kjo ne varesi te peshes se pacientit.Sasia e peshave qe aplikohet ne traksionin e

lekures nuk duhet te jete mbi tolerance e lekures.Traksioni skeletal aplikohet direkt ne

kocke.Kjo metode perdoret shpesh ne trajtimin e frakturave te

femurit,humerusit,tibias dhe shtyllez kurrizore dhe konsiston ne futjen e nje shtize

direkt ne kocke.Ne kete procedure duhet te zbatohen rregullat e asepsise kirurgjikale.

Parimet e nje traksioni efektiv:

Kurdo qe traksioni te aplikohet duhet te meret parasysh kunderindikacioni,I cili eshte

nje force vepruese ne drejtim te kundert me traksionin(ligji i III i Njutonit)

Pergjithesisht, pasha trupore e pacientit dhe pajisja e pershtatshme per pozicionin e

shtratit kane nevoje per nje kunderindikacion.Kunderindikacioni duhet te ruhet ne

menyre qe te kemi nje traksion efektiv.Nje kusht tjeter qe traksioni te jete efektiv ne

zvogelimin e fraktuave dhe ne sigurimin e imobilizimit ai duhet te jete I

vazhdueshem.Traksionet e lekures ne pjesen cervikale dhe pelvike shpesh perdoren



per te pakesuar spazmen e muskulit dhe zakonisht pershkruhet si nje traksion me

nderprerje.Traksioni skeletal nuk duhet te nderpritet

Peshat nuk duhet te hiqen derisa te pershkruhet nderprerja e traksionit.

Ruajtja e terheqjes:

Cdo faktor qe mund te pakesoje terheqjen duhet te eleminohet.

Pacienti duhet te vendose ne mesin e shtratit dhe ne nje pozicion te mire te trupit ne

kohen kur aplikohet traksioni.Peshat qe varen duhet te jene te lira dhe nuk duhet te

takojne dyshemene ose krevatin.Litari I terheqjes nuk duhet te pengohet gjate

terheqjes se tij.Shputa e kembes nuk duhet te preke fundin e shtratit.

Qe drejtimi te jete rezultativ duhet te jete ne te njejtin drejtim me aksin e gjate te

kockes.

PROCESI I KUJDESJEVE NE PACIENTET ME TRAKSION

Vleresimi:Aplikimet e traksionit rezultojne ne levizjet fizike te demtuara dhe mund te

jete nje experience e frikshme per nje pacient.Infermierja duhet te veresoje teresine e

lekures se ekstremitetit qe eshte vendosur ne traksion,gjendjen neurovaskulare si

psh:ngjyren,temperature,rimbushjen kapilare,edemat,pulset,ndijimet dhe mundesine e

levizjes te cilat krahasohen me ekstremitetin tjeter te pademtuar.Nje pacient mund te

paraqese problem me lekuren,respiracionin,traktin gastro-intestinal ose ne traktin

urinar kur ai vendoset ne traksion.Gjithashtu,duhet te vleresohet zhvillimi I

trombozave ne venat e thella,vleresimi I te cilave behet nepermjet kontrollit te

ndjeshmerise se pulpave.

Diagnozat infermierore:

1-Ankth ose frike lidhur me gjendjen shendetesore

2-Alterimi I komfortit lidhur me imobilizimin

3-Levizjet fizike te demtuara te lidhura me mekanzimin e traksionit qe kufizon

levizjet

4-Mungese njohurie ne regjimin e trajtimit

5-Mangesi per vete kujdesje te lidhura me pajisjen e traksionit

Planifikimi dhe zbatimi:

Qellimet:qellimet kryesore te pacientit ne traksion perfshijne:reduktimin e

ankthit,persosjen e komfortit,kuptimin dhe qellimin e kryerjes se traksionit dhe rritjes

se aftesise per vetkujdesje.



Nderhyrjet infermierore:

Reduktimi I ankthit:Me pare se te aplikohet nje traksion eshte e nevojshme qe

pacientit ti shpjegohet lloji I procedures,qellimi I kryerjes se kesaj procedure dhe

pjesemarrja ne kete procedure.Bashkebisedimet me pacientin se cfare do te beje dhe

pse do ta ndihmoje ate qe ai te largoje friken e tij.Mbasi pacienti do te qendroje per

nje periudhe kohe ne traksion,ai detyrimisht do ti pershtatet kushteve per nje hapesire

te kufizuar.Vizitat e shpeshta te infermieres do te pakesojne tek pacienti ndjesine e

izolimit dhe te kufizimit. Ne kete konteks perfshihen dhe vizitat e shpeshta te

familjareve dhe te aferm te tij

Persosja e komfortit:Per shkak te imobilizimit te pacientit,duhet qe dysheku te jete I

vendosur mire mbi nje shtrat derrase.Lekura e pacientit duhet te vezhgohet shpesh per

zhvillimin e plageve te dekubituseve si rezultat I imobilizimit.Per kete:mund te

perdoren dhe dysheke te posacem ortopedike,carcafet ose mbulesat e shtratit duhet te

jene te thata dhe te mos krijojne rrudha.

Problemet

Problemet qe shoqerojne imobilizimin dhe qe ndikojne ne sistemet e tjera te trupit si

dhe shkaktojne diskomfortin tek pacienti mund te minimizohen permes veprimeve te

kujdesjeve.p.sh:

Ushtrimet per kryerjen e nje frymemarrje te thelle ndihmojne ne hapjen e plote te

mushkerive.Ushtrimet e kyceve dhe te kembeve aq sa mund te lejoje limiti I traksionit

do te pakesojne stazen venoze dhe zhvillimin e trombeve ne venat e thella.Marrjet e

mjaftueshme te lengjeve do te sigurojne nje rrjedhje te mire te urines dhe te

ndihmojne ne parandalimin e konstipacionit.Infermierja duhet te vleresoje funksionet

e cdo sistemi te trupit me qellim qe te identifikoje ndryshimet e cdo funksioni.Pacienti

monitorohet shpesh per shfaqjen dhe zhvillimin e komplikacioneve qe shoqerojne

imobilizimin.Cdo ankese e pacientit duhet te vleresohet kur ai eshte ne traksion.

Permiresimi I levizjeve aq sa lejon limiti I traksionit:Gjate traksionit I semuri ka

nevoje qe te ushtroje apo te vere ne pune muskujt dhe artikulacionet e pa

imobilizuara.Levizjet active te te gjitha artikulacioneve te paprekura duhet te

inkurajohen.Infermieret duhet te nxisin te semuret dhe ti perkrahin ata ne kryerjen e

ushtrimeve dhe ne bashkepunimin me fizioterapistin mund te kryejne levizjet ne shtrat

per te minimizuar humbjen e forces se muskulit ne menyre qe te parandaloje atrofime

e muskulit. Gjate ushtrimeve infermierja duhet te siguroje qe te ruhet forca e



traksionit dhe pacienti te kete nje pozinion te pershtatshem per te parandaluar

komplikacione qe rezultojne apo shfaqen si pasoje e mosruajtjes te rregullave te

drejtimit te duhur te traksionit.

Edukimi I pacientit.Pacienti duhet te kuptoje ne menyre te sakte qellimin e persorimit

te traksionit.Informacioni duhet te riperseritet dhe risqarohet shpesh.Pacientet jane me

aktive ne kujdesin e shendetit te tyre kur ata e kane kuptuar plotesisht terapine.

Permiresimi I vetkujdesjeve.Fillimisht pacienti ka nevoje per tu ndihmuar ne

aktivitetet e vetkujdesjeve.Infermierja duhet ta ndihmoje pacientin te mesoje menyren

se su te siguroje nevoja te tilla si; te ushqehet,te lahet,te nderrohet dhe per ndonje

tualet personal,nderkohe qe ai eshte I imobilizuar ne traksion.

Vleresimet per kujdesjet e arritura

1.Ankthi I te semurit eshte pakesuar

a.i semuri eshte qetesuar

b.perdorimi efektiv I mekanizmave

c.shpreh shqetesimet dhe emocionet

2.Ndjehet rritja e komfortit

a.shpreh ndjenjen e komfortit

b.nuk ka zhvillim te dekubituseve

c.ka te menjanuar problemet te lidhura me imobilizimin

3.Demostrimi I levizjeve te shtuara

a.kryen ushtrime te pershkruara

b.perdor mjetet ndihmese

4.Kuptimi I qellimeve per perdorimin e traksionit

a.pershkruan regjimin e traksionit

b.merr pjese ne planin e kujdesjeve

5.Tregues te mundesive te shtuara per kryerjen e vetkujdesjeve.ushqehet,vishet,lahet

vetem me nje ndihme minimale.



4.6Kujdesi I pergjithshem tek nje pacient me gips te ekstremitetit

Gipsi eshte nje imobilizues I jashtem qe ka si qellim te ushtroje nje shtypje uniforme

mbi indet e buta te perfshira ne te.Ai mund te perdoret ne imobilizimin e frakturave te

vogla,per te ushtruar shtypje uniforme ne indet e buta,ne korigjimin e ndonje

deformimi dhe si support mbajtes dhe stabilizues.

Aplikimi I gipsit

Eshte e rendesishme te pergatisim pacientin per aplikimin e gipsit.Pacienti ka nevoje

te njohe se cila pjese e trupit do te imobilizohet gjate aplikimit.Pacienti pozicionohet

ne menyre qe te lehtesoje aplikimin e gipsit dhe e mbulojme qe te ndalojme

ekspozimin e papershtatshem gjithashtu duhet qe materialet e alcise te mos bien ne

kontakt me pjese te ndryshme te trupitnese lekura eshte e demtuar duhet ta

dezinfektojme dhe ta mbulojme perpara aplikimit te gipsit.Gjate aplikimit duhet te

kujdesemi qe pjesa e trupit qe eshte imobilizuar te qendroje ne pozicionin e

deshiruar.Pozicioni I papershtatshem I ekstremitetit con ne imobilizim

joefektiv.Shtimi I komfortit dhe aftesia e pacientit per te marre pjese ne aktivitete

shkurton periudhen e gipsit.Anet duhet te jene te lemuara dhe te sheshta qe ndalojne

gervishjet e lekures.Materiali prej allcie qe mund te jete ngjitur lekures hiqet sepse

mund te therrmohen dhe te futen poshte gipsit,duke shkaktuar discomfort.

Vleresimi infermieror

Infermierja vlereson pacientit per pranine e komplikacioneve si rezultat i:

1.Kufizimit te qarkullimit si pasoje e shtrengimit

2.Shtypja e indeve dhe pjeseve te dala kockore.

Infermierja kontrollon per dhembjen,enjtjen,cngjyrimin,dritherimin ose

mpirje,dobesimin ose mungesen e pulsit,paralizen dhe ftohjet e ekstremiteteve.Shenjat

e demtimit te qarkullimit njihen nga vleresimi I thonjve ose gishterinjve te kembes ne

te cilen eshte vendosur gipsi.Ato duhet te jene te ngrohte ne prekje dhe ngjyre

roze.Gjithashtu vleresohet perfuzinimi,kjo permes shtypjes se gishterinjve duke pare

rikthimin e ngjyres.Nese ka nje nuance blu tregon shtrengim venoz ndersa nje ngjyre

e bardhe jane treguas te ngushtimit arterial.Krahasohet temperature dhe pulsi I

ekstremitetit te demuatr me ato te ekstremitetit te pa demtuar.Gjendja e nervave

vleresohet duke pyetur pacientin rreth ndijimit dhe shkathtesise ne levizjen e

gishterinjve.nese verehen enjtje gipsi mund te jete I shtrenguar



Diagnozat infermierore:

Ndryshime ne komfort(dhimbje,pareza)qe jane pasoje e shtypjes se gipsit

Ndryshimet ne perfuzionet indore,qe jane pasoje e shtypjes se gipsit

Dobesimi ose demtimet e levizjeve fizike qe jane pasoje e shtypjes se gipsit.

Njohjen e deficiteve per sa I perket menaxhimit te gipsit

Nderhyrjet infermierore:

Kujdesi infermieror ne nje pacient me gips perfshin:permiresimin e

komfortit,perfuzionit indoor dhe integritetit te lekures.

Qe te forcohet gipsi prej allcie duhen pak minuta,por duhen24-72 ore per tut hare qe

te arrihet fortesia maksimale.Gipset sheshohen me pellembet e duarve qe te

menjanohen formimet e siperfaqeve te forta ose kendet e mprehta,ne menyre qe gipsi

te mos shkaktoje shtypje.Nese borsat e akullit jane pershkruar,ato mund te perdoren

ne secilen pjese te gipsit,por duhet te sigurohemi qe ato te mos formojne dhembezime

ne allcin.Ekstremitetin e demutar e ngrejme mbi nivelin e zemres me ndihmen e

jastekeve qe te kontrollohet enjtja.Infermierja inkurajon pacientin te levize

gishterinjte,majat e tyre.Nese infermierja veren ndonje simptome si ngjyre e

kalter,zbehtesi ne majat e gishterinjve,ne majat e thonjve shoqeruar me dhimbje dhe

shtrengim,mpirje,ftohje ose dridhje,duhet qe te njoftoje mjekun.Nese pacienti ka

dhimbje nuk I jepen analgjezike,keto jepen vetem nese dhimbja eshte

determinante.Hapi I pare ne percaktimin e shkaktarit eshte te pyesesh pacientin ne

menyre qe ai te tregoje ekzaktesisht vendin e dhimbjes. Infermierja duhet te mos

injoroje:dhimbjen sepse mund te kemi shtypje te gipsit ne te dalat kockore,ne nje nerv

apo ene gjaku,enjtjet e medha,pamundesine e levizjes se gishterinjve dhe rimbushjen

kapilare.Pacienti instruktohet per levizjen e kyceve qe nuk jane perfshire ne

imobilizim.Inkurajohet qe te levize gishterinjte ne menyre aktive,te mare pjese ne

aktivitetet e vetkujdesjes,te mbaje gipsin e thate dhe te mos beje ushtrime te teperta ne

ekstremitetet e demtuara.



KAPITULLI V QËLLIMI I STUDIMIT

Qёllimi ёshtё evidentimi I shkaqeve mё tё shpeshta tё kёtyre frakturave,principet e

menaxhimit dhe prognoza e tyre.Ështe njohja me pacientët në kliniken e ortopedise-

traumatologjise në lidhje me frakturat,nenshtrimit te interventit apo trajtimit

konservativ, incidencen sipas shpërndarjes gjeografike, grupmoshave,

gjinisë,rezultatet e trajtimit si edhe ditëqëndrimi gjatë kësaj periudhe në lidhje me

rehabilitimin dhe kujdesin infermieror.

5.1 *Objektivat

-Shperndarja ne % e frakturave sipas gjinise

-Shperndarja sipas grupmoshave

-Shperndarja e rasteve sipas zones se banimit

-Lokalizimet me te shpeshta te frakturave te ekstremiteteve te poshtme

-Lloji I trajtimit ne pacientet me frakture te ekstremiteteve te poshtme

-Rezultatet e trajtimit

-Përcaktimi i të dhënave mbi ditëqëndrimin ne spital



KAPTITULLI VI METODOLOGJIA E STUDIMIT STATISTIKOR

Studimi analizon te dhenat e klinikes se “Ortopedise dhe Traumatologjise” ne

Durres. Janë përdorur regjistrat e shtrimeve të pacientëve për këto vite. Kufizimi i

informacionit në regjistra na ka çuar në marrjen e informacioneve pranë shërbimit të

statistikës së Metodologjia që është përdorur është statistikë deskriptive spitalore.

Gjate pese viteve 2010-2013 jane trajtuar 2138 fraktura prej te cilave 829 fraktura

janё tё ekstremiteteve tё poshtme. Studimi I marrë ёshtё retrospektiv.

Ekzaminimi i rasteve është bërë në përputhje me:

1. Shpërndarjen gjeografike

2. Operacionet sipas rretheve

3. Grupmoshave

4. Ditëqëndrimin

5. Shperndarja sipas seksit

6. Lokalizimin e frakturave

7.Rezultatet e trajtimit

Variablat e studjuar janё zgjedhur për të treguar menaxhimin klinik dhe administrativ

të situatës në Klinikën e Ortopedise-Traumatologjise. Qëllimi i perdorimit të këtyre

bazave të të dhënave është studimi i aktivitetit të klinikës me qëllim administrimin më

të mirë të stafit aktiv që merret me trajtimin dhe rehabilitimin e të sëmurëve të kesaj

klinike.



KAPITULLI VII REZULTATE&DISKUTIME

Mё poshtё janё pasqyruar nё tabela përmbledhëse tё dhёnat qё janё

marrё nga klinika e :”Ortopedisё-traumatologjisё” nё Spitalin Rajonal

Durrёs.

VITI 2013

Numri total I pacienteve 216 diteqendrimi2045/216=9.5dite/pacient

FRAKTURA Gjinia

Sipas grupmoshave

D.qend

total

M F 0-

1

1-

4

5-

14

15-

24

25-

34

35-

44

45-

54

55-

64

65+

Qafa e femurit 18 16 1 2 4 8 19 431

Femuri 40 31 1 3 4 6 8 2 4 8 35 700

Kupa e gjurit 3 3 1 2 45

Kerciri 49 13 7 8 7 12 13 10 5 474

Kyci I kembes 23 14 2 6 7 8 10 4 356

Tarse&metatarse 3 2 1 3 1 28

Falangjet 1 0 1 11

Gjithsej 137 79 1 3 11 18 24 25 29 38 64 2045



VITI 2012

Numri total I pacientёve 190 ditёqёndrimi 525/190=7ditё/pacient

FRAKTURA Gjinia

Sipas grupmoshave

D.qend

total

M F 0-

1

1-

4

5-

14

15-

24

25-

34

35-

44

45-

54

55-

64

65+

Qafa e femurit 15 8 1 2 4 5 11 203

Femuri 32 34 5 6 4 6 10 35 587

Kupa e gjurit 6 4 2 1 1 2 89

Kerciri 39 12 4 13 5 4 13 7 5 364

Kyci I kembes 23 10 1 1 10 7 9 2 3 232


Falangjet 3 0 1 2 18

Gjithsej 120 70 5 16 21 15 33 26 54 1525



VITI 2011

Numri total I pacienteve 220 diteqendrimi 604/220=7.3dite/pacient

FRAKTURA Gjinia

Sipas grupmoshave

D.qend

total

M F 0-

1

1-

4

5-

14

15-

24

25-

34

35-

44

45-

54

55-

64

65+

Qafa e femurit 13 23 1 14 1 2 6 12 274

Femuri 33 43 12 5 8 7 5 1 38 504

Kupa e gjurit 3 3 1 1 1 1 2 28

Kerciri 44 26 4 2 27 13 17 7 585

Kyci I kembes 16 10 1 2 5 6 3 9 182

Tarse&metatarse 1 2 2 1 11

Falangjet 1 1 1 1 16

Thyerje te shumt

pa percaktim

1 0 1 4

Gjithsej 112 108 18 8 30 45 26 34 59 1604



VITI 2010

Numri total I pacienteve 203 diteqendrimi 1613/203=8dite/pacient

FRAKTURA Gjinia

Sipas grupmoshave

D.qend

total

M F 0-

1

1-

4

5-

14

15-

24

25-

34

35-

44

45-

54

55-

64

65+

Qafa e femurit 23 17 1 1 1 3 1 11 22 499

Femuri 34 34 6 8 10 3 4 1 9 27 377

Kupa e gjurit 3 2 1 1 1 1 1 86

Kerciri 44 17 7 8 9 11 15 3 8 476

Kyci I kembes 16 4 10 1 1 5 3 132


Falangjet 0 1 1 1

Thyerje te shumt

pa percaktim

1 0 1 6

Gjithsej 127 76 6 16 36 14 20 24 26 61 1613



6.1 Shpërndarja e rasteve sipas zonёs sё banimit

Është e rëndësishme që të përcaktohen vendet nga vijnë pacientët.Kjo lidhet me

mundёsinё e traumave me rezultat frakturёn.Vihet re qё numri I pacientёve qё pёsojnё

fraktura ёshtё pothuajse dy herё mё I madh nё qytetin e Durrёsit se sa nё rrethe e

fshatra.Kjo e dhёnё vjen si rezultat I numrit mё tё madh tё popullsisё qё ёshtё nё qytet

si edhe si pasojё e shtimit tё lёvizjes sё banorёve nga fshati e rrethet drejt

qytetit.Gjithashtu mundesia e dёmtimeve si rezultat I aksidenteve automobilistike

ёshtё me e madhe se sa ne fshat.Shperndarja gjeografike eshte gjithashtu me rendesi

per rezultatin e trajtimit. Kjo lidhur me mungesen e njohurise sё sёmundjes,distancёn

nga qendra e traumёs dhe kohen e paraqitjes ne ambjentet spitalore.Tabela e

mёposhtme shpreh shpёrndarjen e shtrimeve nё klinikёn e Ortopedisё dhe

Traumatologjisё.

2010-2013

VENDI I BANIMIT NUMRI I RASTEVE

QYTETI I DURRESIT 409

FSHAT 205

RRETHE 215



Fig-7-1; Shperndarja e rasteve sipas zones se banimit

#REF!qyteti durresit

fshat

rrethe



7.2Gjinia&grupmoshat

a)Shpёrndarja nё % e frakturave tё ekstremiteteve tё poshtme sipas gjinisё

Gjinia Numri %

Meshkuj 496 59.8%

Femra 333 40.1%

totali 829 100%

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

Numri %

Meshkuj

Femra

Vihet re qё tek burrat,frekuenca e frakturave qё ndodhin nё ekstremitetet e poshtme

eshte mё e madhe tek meshkujt se sa tek femrat.



b)Shpёrndarja e rasteve sipas grupmoshave dhe gjinisё

020406080

100120140

0-1 1--4 5--14 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 mbi

65

mosha

nu

mri

i fr

aktu

rave

femrat meshkujt

.Kjo ndodh me tepёr nё dekadёn e dytё dhe tё tretё tё moshёs,e cila ёshtё njё moshё e

jetёs intensive te punёs dhe aktivitetit fizik te theksuar.Ndersa tek grate frekuenca e

tyre,ne kete moshe eshte e ulet,ndonёse nё moshёn 45-60 vjec,kjo rritet nё mёnyrё tё

ndjeshme dhe bёhen mё tё larta se sa tek burrat tё sё njёjtёs moshё..E kundёrta ndodh

mbi moshёn 60 vjec,tek tё cilet ndeshen mё shpesh fraktura.Kёto fraktura prekin me

teper grate,tek te cilat si rezultat I menopauses,fenomeni I osteoporozes zhvillohet sё

tepёrmi dhe bёhet faktor favorizues pёr to. Frakturat tё tjera vihen re tek adoleshentёt

gjё qё lidhet me aktivitetin fizik dhe sportive nёtё moshё.Mё tё pakta janё frakturat qё

ndodhin nё moshёn 0-5 vjec.



7.3 Frakturat mё tё shpeshta

d)Shpёrndarja e frakturave sipas lokalizimit anatomik:

Fraktura te qafes se femurit 281raste

Fraktura te femurit 152raste

Fraktura te kupes se gjurit 27 raste

Fraktura te kercirit 244 raste

Fraktura te kycit te kembes 97 raste

Fraktura te tarseve dhe metatarseve 19 raste

Fraktura te falangjeve 7 raste

Fraktura te shumta pa percaktim 3 raste

Frakturat mё tё shpeshta jane ato qё lokalizohen nё skajin e sipёrm femoral. Pёrgjatё

katёr viteve 281 pacientё, pjesa mё e madhe mbi 65 vjec janё hospitalizuar nё

klinikёn e ‘Ortopedisё-Traumatologjisё” nё Durrёs.Rrёzimet jane arsyet mё tё

shpeshta pёr kёto fraktura.Njё pёrqindje shumё e vogёl mund tё kene fraktura

spontane nё skajin e sipёrm femoral. Nё moshёn mё tё re kёto dёmtime jane

pёrgjithёsisht rezultati I njё aksidenti me makine,rёnies nga lartёsia apo trauma tё

rёnda. Njё numёr tё konsiderueshёm zihet nga frakturat e kёrcirit te cilat ndodhin

shpesh si rezultat I dёmtimeve tё shkaktuara nga njё forcё e madhe goditёse.Frakturat

e gjurit,kycit tё kёmbёs dhe kёmbёs janё mё pak tё shpeshta dhe ndodhin mё tepёr nё

moshёn e re si rezultat I dёmtimeve sportive apo frakturave tё stresit.



7.4 Lloji I trajtimit&shpёrndarja nё rrethe

a)Lloji I trajtimit tё frakturave

Lloji itrajtimit Numri

Konservativ 492

Kirurgjikal 337

b)Operacione sipas zonёs sё banimit

TE OPERUAR

Viti Gjithsej Qytet Fshat

2013 216 129 87

2012 190 107 83

2011 220 109 11

2010 203 147 56

Vihet re qё 41% tё rasteve I janё trajtuar me trajtim kirurgjikal dhe I janё nёnshtruar

interventit.Ndёrsa 59% te frakturave janё nёnshtruar trajtimit konservativ.Kjo nё

varёsi tё llojit tё frakturёs,zgjedhjes sё pacientit por dhe nga pёrcaktimi i kirurgurt nё

varёsi tё gjendjes sё pёrgjithshme tё pacientit.Pёrsёri mund tё shikohet qё numri I

personave tё operuar ёshtё mё I madh nё qytet sesa pacientёt qё vijnё nga

fshati.Pёrvec tё tjerave kjo ka si shkak dhe llojin e dёmtimit qё mund te jetё mё pak I

lehtё duke krijuar mundёsine e trajtimit nё mёnyrё konservative.



7.5 Të dhëna mbi ditëqendrimin

Ditëqëndrimi mesatar gjatë viteve 2010-2013

Viti Ditë qëndrimi Nr. Pacientëve DQM

2010 1613 203 8

2011 1604 220 7.3

2012 1525 190 7

2013 2045 216 9.5

Total 6787 829 8

Një e dhënë tjetër shtesë e ofruar nga shërbimi i statistikës është qё klinika punon me

16 shtretër dhe mesatarisht njё pacient qёndron 8ditё I hopsitalizuar. Shifrat tregojnë

se klinika është e ngarkuar duke llogaritur numrin e shtretёrve krahasuar me numrin

total tё traumave dhe kohёn e nevojshme deri ne rehabilitimin e tё sёmurёve.Njё nga

problemet që identifikohet ёshtё mungesa e njё qendre rehabilituese pёr pacientёt e

post hospitalizuar.Kjo shpesh con nё rritjen e tё shtruarve me rifrakturim,me dёmtime

tё mёtejshme,shfaqjen a artrozave apo praninё e infeksionit kockor si rezultat I

mungesёs sё njohurive per vetkujdes tё tё sёmurёve.Nga ana tjeter zhvillimi i

teknologjisë e bën qëndrimin në spital më të shkurtër.Teknikat e reja operatore,

pёrmirёsimi I pajisjeve kanё bёrё tё mundur kryerjen e procedurave tё tilla me mё pak

mundёsi per infeksion,kohё mё tё shkurtёr shёrimi dhe rikthimin e shpejtё tё

mobilitetit.

Pse është e rëndësishme për rehabilitimin?

Duke marrë në konsideratë që 41% tё rasteve kёrkojnё trajtim kirurgjikal numri I

diteve te qendrimit ёshtё I rёndёsishёm sepses nёse pacienti ёshtё I hopsitalizuar pёr

njё kohё mё tё gjatё edhe mundёsia pёr mbivendosje te infeksioneve spitalore ёshtё

mё e madhe.Njё gjё e tillё ndikon nё gjendjen e pёrgjithshme tё pacientit dhe nё kёtё

mёnyrё dhe nё kohёn e shёrimit kockor.Gjithashtu procedurat e reja operatore krijojnё



mundёsine e rikthimin mё tё shpejtё tё mobilitetit duke shmangur komplikacionet nga

qёndrimi pёr njё kohe mё tё gjatё nё shtrat.Prandaj puna e infermierit ёshtё e lidhur

me llojin e trajtimit te frakturёs,kohezgjatjen e qndrimit nё spital,moshёn,gjininё si

dhe zonёn e banimit tё pacientit.



KAPITULLI VIII KONKLUZIONE

Frakturё quhet ndёrprerja e vazhdimёsisё kockore.

Nga analizimi I tё dhёnave gjatё periudhёs 2010-2013, nё te cilen eshte shtrire

studimi nga2138 fraktura 829 janё tё ekstremiteteve tё poshtme.Pёrfshihen

frakturat qё janё nё ekstremitetet e poshtme:femuri,patella,tibia,fibula dhe

kёmba.

Trajtimi konsiston nё trajtim kirurgjikal dhe konservativ.Trajtimi konservativ

bёn tё mundur reponimin e frakturёs pёrmes pёrdorimit tё

gipsit,traksionit,fiksatorit ekstern.Ndёrsa trajtimi kirurgjikal pёrfshin fiksimin

e brendshёm me shtifte,vida,shtiza,pllaka.

Nё studimin e tё dhёnave nё 4 vitet e klinikёs sё “Ortopedisё-

Traumatologjisё” vihen re rezultate tё mira me reponim anatomik dhe fiksim

stabёel tё kёtyre frakturave,pas trajtimit sipas principeve bazё tё kujdesit

infermieror:

Mbrojtja e plages nga infeksionet e ndryshme

Dhёnia e mjekimit sipas pёrshkrimit mjekёsor,pёrdorimi I procedurave

sterile.

Parandalimi I dёmtimeve te metejshme

Parandalimi I komplikacioneve

Kujdesi pёr gipsin dhe traksionin

Diagnozat infermierore me shpeshta jane:

o Ndryshime ne komfort,dhimbje lidhur me frakturen,demtimin e indeve

te buta,spazmave muskulare dhe kirurgjise.

o Levizje te kufizuara lidhur me frakturen

o Mundesi per komplikacione:hemoragji,komprimim neurovascular dhe

tromboza

o Demtim I integritetit te lekures,zhvillimin e dekubituseve lidhur me

qendrimin per nje kohe te gjate ne shtrat.

o Alterime te eleminimit urinar lidhur me imobilizimin

o Risk per demtime te metejshme lidhure me dobesine

o



Nderhyrjet infermierore mё tё zakonshme pёr nje pacient me frakture ne

ekstremitetet e poshtme jane:

Sigurimi I komfortit dhe parandalimi I komplikacioneve

Monitorimi per manifestime(komplikacione)neurocirkulatore

Ruajtja dhe kujdesi per integritetin e lekures

Parandalimi I infeksionit dhe sigurimin e sherimit te plages

Kujdesi per ushqimin

Kujdesi per imobilizimin


Parandalimi I demtimeve te mundshme

Ne studim jam pёrqendruar nё vleresimin sekondar dhe perfundimtar te te operuarve

ne kliniken tone.Roli I infermierit ёshtё I domosdoshem nё ndihmёn qё duhet ti jepet

pacientit me frakturё tё ekstremiteteve tё poshtme,nё informimin e tij,parandalimin e

dёmtimeve,pёrmiresimin e paaftesise dhe rikthimin e mobilitetit.Gjate trajtimit tё

829 frakturave nё vitet 2010-2013 u arritёn kёto rezultate:

85% tё rasteve rifituan aktivitetin e tyre fizik dhe iu kthyen jetёs normale

10% paciente u kerkua operacion I dyte per shkak te mosngjitjes se kockёs

per shkaqe te ndryshme.

5% paciente paten trauma te renda shoqeruese si rezultat u shoqeruan me

mortalitet.

Si rezultat i punёs nё ekip,bashkёpunimit mjek-infermier nё trajtimin post-operator

komplikacionet nё tё sёmurё me fraktura tё ekstremiteteve tё poshtme janё ulur.

Po ashtu zhvillimi I tekonologjisё,teknikat e reja operatore kanё bёrё tё mundur

qёndrimin pёr njё kohё mё tё shkurtёr nё spital dhe rikthimin mё tё shpejtё tё

mobilitetit.Prandaj ёshtё I rёndёsishёm roli I infermierit,tё qёnurit tё tij koherent me

tё dhёnat mё tё fundit tё infermieristikёs dhe dhёnia e kujdesit maksimal pёr

pacientin.



Abstrakt

Hyrje. Traumat nga frakturat janё pjesё e politraumave dhe si e tillё historia e tyre

ёshtё e lidhur me shёrbimet e emergjencёs.Frakturat e ekstremiteteve tё poshtme janё

mё tё zakonshme dhe mё tё shpeshta tё shoqёruar shpesh me morbitet tё lartё dhe

hospitalizim tё zgjatur ndaj ёshtё e rendёsishme tё kuptuarit e traumёs sё

ekstremiteteve tё poshtme.

Qëllimi i studimit;.Ështe njohja me pacientët në kliniken e ortopedise-

traumatologjise në lidhje me frakturat,nenshtrimit te interventit apo trajtimit

konservativ, incidencen sipas shpërndarjes gjeografike, grupmoshave,

gjinisë,rezultatet e trajtimit si edhe ditëqëndrimi gjatë kësaj periudhe në lidhje me

rehabilitimin dhe kujdesin infermieror.

Metodologjia e studimit statistikor. Studimi analizon tё dhёnat e klinikёs sё

“Ortopedisё dhe Traumatologjisё” nё Durrёs. Janë përdorur regjistrat e shtrimeve të

pacientëve për këto vite.Gjate viteve 2010-2013 jane trajtuar 2138 fraktura prej te

cilave 829 fraktura janё tё ekstremiteteve tё poshtme. Studimi I marrë ёshtё

retrospektiv.

Rezultatet. Gjate trajtimit tё 829 frakturave nё vitet 2010-2013 u arritёn kёto

rezultate:

85% tё rasteve rifituan aktivitetin e tyre fizik dhe iu kthyen jetёs normale,10%

paciente iu kerkua operacion I dytё pёr shkak tё mosngjitjes sё kockёs pёr shkaqe tё

ndryshme.5% paciente paten trauma te renda shoqeruese si rezultat u shoqёruan me

mortalitet.

Konkluzionet.. Nё studimin e tё dhёnave vihen rezultate tё mira me reponim

anatomik dhe fiksim stabёl tё kёtyre frakturave,pas trajtimit sipas principeve bazё tё

kujdesit infermieror:mbrojtja e plagёs nga infeksionet e ndryshme,dhёnia e mjekimit

sipas pёrshkrimit mjekёsor,pёrdorimi I procedurave sterile,parandalimi I dёmtimeve

tё metejshme,parandalimi I komplikacioneve si dhe kujdesi pёr gipsin dhe traksionin.

Fjalë kyç. Frakture,ekstremitet,imobilizim,reponim,traksion,gips,kujdes etj..



BIBLIOGRAFIA

1.Evolutin in fracture management-editorial Brig HL Kakria

2.Medical surgical nursing/a nursing process approach third edition 1993

3.Medical surgical nursing-sixth edition

4.Medical surgical nursing-pre hospital care.

5.Traction-lecture by Magda Bayoumi

6.Traumatologjia lokomotore,Prof.Asc.DrIlia Mazniku,Botim 2008

7.Clinical nursing skills forth edition Bruner/Suddarth

8.Care of the orthopaedic Patient,editet by J Roqe and L Dyer.1997

9.http://www.ortopediaitaliane.com/

10.http://www.physioadvisor.com.au/

11.http://rnspeak.com/nursing-care-plan/hip-fracture-nursing-care-plan/

http://www.ortopediaitaliane.com/



DEKLARATË STUDENTORE

Deklaroj se mbёshtetur nё literaturёn nё tё cilёn janё mare referencat dhe mbёshtetur

mbi tё dhёnat e Shёrbimit tё statistikёs sё Spitalit Rajonal Durrёs ky punim ёshtё

shkruar prej meje. Punimi nuk përmban material të shkruar nga asnjë person tjetër

përveç rasteve të cituara dhe referuara.

© Suada Çerma 2014

Documents

Frakturat e Ekstremiteteve Të Poshtme Kujdesi Infermieror