------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑/๑๖๐

รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒

ฉบบสมบรณ น าเสนอคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

บทท ๑

หลกการ แนวคด และมาตรฐานดานสทธมนษยชน

บทน า

รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนฉบบน เรมดวยการทบทวนแนวคดและมาตรฐานสทธมนษยชน ทงมาตรฐานระหวางประเทศและมาตรฐานภายในประเทศ โดยเฉพาะมาตรฐานทางกฎหมายทจะเปนไมบรรทดวดสภาวะสทธมนษยชนในประเทศไทย กอนทจะ “วดสถานการณสทธมนษยชน” ในชวงป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ตามแนวทางทไดจดวางไวในรายงานฉบบกอนหนาน (ชวงป ๒๕๔๔-๒๕๔๖ และ ๒๕๔๗-๒๕๕๐) และน ามาพจารณาเพอประเมน และเสนอแนะแนวทางทจะท าใหสภาวะสทธมนษยชนในสงคมไทยพฒนาใหดยงขน

รายงานฉบบน จะแบงออกเปน ๕ สวนหลก โดยเรมตนดวยหลกการ แนวคด และมาตรฐานทางกฎหมายวาดวยสทธมนษยชน ทงกฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชนทประเทศไทยเปนภาค และกฎหมายภายในพระราชอาณาจกร ซงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (กสม.) จะใชเปนตววดและวเคราะหสถานการณ ในสวนทสองจะพจารณาบรบททางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม ซงเปนตวก าหนดสถานการณและความเปนไปในเรองสทธมนษยชน สวนทสาม จะน าเสนอภาพสถานการณในชวงป ๒๕๕๐ – ๒๕๕๒ ในประเดนท กสม. เหนวาเปนประเดนทสะทอนสภาวะของสทธมนษยชนในประเทศไดอยางชดเจน โดยพจารณาทงในเชงกฎหมาย นโยบาย และสถานการณสทธมนษยชนทเกดขนจรงในประเทศ กอนทจะวเคราะหและประเมนสถานการณสทธมนษยชนในภาพรวมทจะเปนไปในอนาคตในสวนทส สวนสดทายจะเปนขอเสนอแนะจาก กสม.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒/๑๖๐

ตอรฐบาล รฐสภา ภาคประชาสงคม และประชาชนทวไป ในการทจะพฒนาใหสทธมนษยชนของประชาชน ไดรบการสงเสรมและคมครองใหเปนมรรคผลอยางแทจรง

หลกการและแนวคด

สภาวะของสทธมนษยชนในแตละประเทศ ยอมมความแตกตางกนเปนธรรมดา ทงน สวนหนงขนอยกบทศนคตและความเขาใจของรฐและผคนในสงคมนน ๆ ทมตอสทธมนษยชน จวบจนปจจบน เรายงคงไดยนไดฟงผ มอ านาจในรฐไทย ไมวาจะเปนรฐบาล เจาหนาทรฐ สมาชกและเจาหนาท ในรฐสภา ทงทเปนสมาชกสภาผ แทนราษฎร สมาชกวฒสภา และประชาชนบางกลม ยงมความคดและความเชอวา สทธมนษยชนเปนสงทแปลกแยกในสงคมไทย เปนสงแปลกปลอม เปนแนวคดทน าเขามาจากตะวนตก และไมสอดคลองกบวถชวตของคนในสงคม วธคดดงกลาวขดแยงกบธรรมชาตของมนษยโดยสนเชง ธรรมชาตทวามนษยทกคนเกดมาเสร เกดมาพรอมกบสทธและหนาทความรบผดชอบ มนษยยอมตองการทจะมชวตอยอยางปลอดภย ปราศจากความหวาดกลว มความตองการทจะมชวตทดพรอมดวยปจจยพนฐานในการด ารงชวตอยางมศกดศร มความตองการทจะอยอยางเสร โดยมเสรภาพในการแสดงออกซงความคด ความเหน ตวตน และเสรภาพในความเชอทแตละคนเหนวาจะเปนเครองยดเหนยวในการใชชวตอยรวมกนในสงคมอยางมสนตสข ดงนน สทธจงเปนคณคาพนฐานทางสงคมทมนษยทกคนพงมรวมกน ไมไดเปนคณคาหรอแนวความคดทแปลกแยกจากความเปนมนษย ไมไดเปนสงแปลกแยกในสงคมแตอยางใด

ในทางหลกการ ไมวามนษยจะอยแหงไหน มนษยทกคนกตางมสทธเทาเทยมกน สทธมนษยชนจงมความเปนสากล ความเปนสากลไมไดหมายถงความเปนตะวนตก แตเปนสากลในแงทวา มนษยไมวาจะเปนชนชาต ภาษา วฒนธรรมใด จะอยแหงหนใด ยอมตองสามารถเขาถงและเรยกรองสทธได สทธของทกคนยอมไดรบการปกปองคมครอง ไมมพรมแดน และไมมสญชาต สทธและศกดศรแหงความเปนมนษยของทกคนตองไดรบการเคารพ โดยไมมการเลอกปฏบต

แมวาในทางแนวความคดและในทางปฏบต ไมไดมการแบงสทธมนษยชนออกเปนประเภทตาง ๆ แตเมอพจารณาประวตศาสตร พฒนาการ และการตอส เพอสทธมนษยชนทผานมา ทงในตางประเทศ และในประเทศไทย ดเหมอนจะมขนตอนและชวงเวลาทท าใหเกดขอสรป ซงทงนบางครงอาจงายตอการท าความเขาใจ วาสทธมนษยชนพอจะจดแบงเปนกลม หรอประเภทใหญ ๆ ๓ กลม คอ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓/๑๖๐

สทธพลเมองและสทธทางการเมอง อนหมายความถง สทธในชวต เนอตว รางกาย ในศกดศร ในความเทาเทยมกน โดยเฉพาะในทางกฎหมาย สทธทจะไดรบความยตธรรมในกระบวนการยตธรรม สทธทจะไมถกทรมาน ไมถกบงคบใหสญหาย ไมถกบงคบใหเปนเยยงทาส สามารถเดนทางยายถนอยางเสร (ในขอบเขตประเทศของตนเอง และกลบเขาประเทศตนเองได) รวมไปจนถงสทธในการสรางครอบครวทเลอกดวยตนเอง การมชอ มสถานะบคคล รวมถงสญชาต เสรภาพในการเลอกนบถอ (หรอไมนบถอ) ศาสนา ฯลฯ ในขณะเดยวกน มนษยแตละคนยอมตองอยรวมกบผ อนในสงคม ซงยอมตองการการมสวนรวมในสงคมการเมอง ดงนน สทธในการเลอกตง การมสวนรวมในทางการเมอง สทธในการแสดงออกซงความคดเหน การพด สทธในการสอสารและขอมลขาวสาร สทธในการรวมกลม และการรวมตวกนเปนสมาคม สหภาพ ฯลฯ

สทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม สทธขนพนฐานส าคญทไมอาจถกละเมดได คอ สทธทจะมชวตความเปนอยทดและอยางมศกดศร ซงนนหมายความวา แตละคนตองมงานท าและไดรบคาจาง ทเทาเทยมกนในงานประเภทเดยวกน มสภาพการท างานทปลอดภย สามารถรวมตวกนตอรองเพอ สวสดภาพและสวสดการของตนเองและครอบครวได มปจจยสทพรอมเพรยง ไมวาจะเปนอาหาร ทอยอาศย การเขาถงบรการทางการแพทย และการดแลสขภาพอนามย การถอครองทรพยสน (ตราบเทาทมไดเบยดเบยนและไมท าใหผ อนเดอดรอน และหมดทางท ามาหากน) การไดรบการศกษาตามอตภาพ และเทาทความสามารถจะอ านวยให รวมถงสทธทจะไดรบประโยชนจากผลพวงของการพฒนาทงทางเศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม สงคม และความกาวหนาทางวทยาศาสตร และเทคโนโลยทงหลาย ฯลฯ

สทธในการพฒนา การไดรบประโยชนจากการพฒนา การมสงแวดลอมทด การทสามารถใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และรกษาดแลส าหรบตนเองและเพอชนรนหลง การดแลรกษาวฒนธรรม รวมกนในกลมและชมชน สทธในการก าหนดอนาคตตนเอง ซงหมายรวมถงการมสทธในการก าหนดแนวทางการพฒนาประเทศและชมชน ทงหมดนกเพอใหบรรลถงสทธอกประการหนง อนเปนสทธทจะมสนตภาพ และการอยรวมกนอยางสนต

สทธทงสามประเภทนน มกจะถกมองวาไมสามารถพฒนาไปดวยกนได ในแงทวาหากตองการไปถงสทธทางเศรษฐกจและสงคม กตองจ ากดสทธทางการเมอง สทธพลเมองบางอยาง เชน ความคดทวาการทประชาชนมเสรภาพในการแสดงออกซงความคดความเหน การรวมตวกน อาจไมเออตอการด ารงไวซงเสถยรภาพทางการเมอง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔/๑๖๐

อาจสงผลใหสงคมวนวายไรระเบยบ เปนอนตรายตอความมนคงของชาต อนจะสงผลถงการพฒนาเศรษฐกจสงคม เพราะไมเออตอบรรยากาศการลงทน แตในความเปนจรง สทธแตละประเภทลวนเชอมโยงกน ในสงคมทตองการเปนประชาธปไตยยอมตองเปดใหประชาชนมสทธ มเสยง และมสวนรวมได คณภาพของการมสวนรวมยอมขนอยกบการมความเปนอยและสขภาวะทด ไดรบการศกษา และขอมลขาวสารทครบถวนและเทาเทยมกน สามารถแสดงความคดเหนไดอยางอสระ ความขดแยงระหวางรฐและประชาชนนาจะมนอยลง หากประชาชนมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจในเรองใด ๆ ทจะสงผลกระทบตอการด ารงชวตของคนในชมชนและสงคม โอกาสทจะอยรวมกนอยางสนตกมมากขน ซงหมายถงวาสงคมไมวนวาย การเมองมเสถยรภาพภายใตเงอนไขทไมมการแยงชงอ านาจกนเอง (ในกลมผน า)

เมอมนษยเกดมาพรอมกบสทธ ในฐานะปจเจกบคคลยอมถอวาเปนเจาของสทธ ผทรงสทธ และตางกมสทธเทาเทยมกน แตมนษยไมไดอยโดดเดยว หากตองอยรวมกนกบผ อน มนษยแตละคนจงมหนาททจะตองเคารพสทธของผ อนดวย ในขณะเดยวกน สทธบางอยางเปนสทธทมรวมกน เ ชนสทธในภาษา วฒนธรรม สทธในทรพยากรธรรมชาต ซงตองด ารงรกษารวมกน ไมไดเปนของบคคลหนงบคคลใด สทธรวมกนดงกลาวนมความส าคญมากขน และนบวนจะส าคญยง โดยเฉพาะในสงคมทด ารงชวตอยบนสงทเรยกวา “ฐานทรพยากร” ความส าคญของสทธรวมกนทเรยกวา “สทธชมชน” น ดยงจะชดเจนขน เมอรฐเลอกแนวทางการพฒนาแบบเสรนยมทองแอบอยกบทนทงในประเทศและทนขามชาต และมองความหมายของการพฒนาเพยงแคตวเลขการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและความทนสมย โดยไมใสใจภมปญญาและวฒนธรรมการด ารงชวต และสทธของคนในทองถน

แนวคดเรองสทธมนษยชนเปนเรองทวาดวยความสมพนธ (เชงอ านาจ) อยางนอยในสองระดบ คอความสมพนธระหวางปจเจกกบปจเจก ในกรณทมความขดแยงหรอมปญหาละเมดซงกนและกน กมรฐและ/หรอผ ทเปนผปกครองในแตละหนวย (ตงแตระดบชาต จนถงระดบชมชน) เปนผ ไกลเกลย ตรวจสอบ และน าผ ละเมด/ ผกระท าความผดมาลงโทษ กบความสมพนธอกระดบหนงทถอเปนปญหาส าคญในเชงโครงสรางสทธมนษยชน คอ ความสมพนธระหวางรฐกบประชาชน ดวยเหตทรฐมหนาทตองดแลคมครองประชาชน ในขณะทรฐมทงอ านาจทงในทางการเมอง กฎหมาย และอาวธในมอ และมความสามารถและโอกาสทจะละเมดสทธของประชาชนไดมากกวาระหวางประชาชนดวยกนเอง การตรวจสอบรฐโดยรฐเอง จงเปนสงทนากงขา และมค าถามวา ประชาชนจะไดรบ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕/๑๖๐

ความเปนธรรมไดมากนอยเพยงใด โดยเฉพาะอยางยงในสงคมทประชาชนและประชาสงคมยงไมเขมแขง และไมมพนททางการเมองพอทจะตรวจสอบได และท าใหรฐรบผดชอบตอประชาชนได

อยางไรกตาม ในทางทฤษฎการเมองเชอวา เหตผลการด ารงอยของรฐกเพอปกปองคมครองประชาชนและใหหลกประกนวา ประชาชนจะมชวตอยอยางสงบสขปราศจากภยใด ๆ ในทางกฎหมาย โดยเฉพาะกฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชน รฐมหนาทอยางนอย ๕ ประการ คอ

การเคารพสทธของประชาชน และไมแทรกแซงในชวตของประชาชน ไมเขาไปจดการชวตของประชาชน

คมครองประชาชน ไมใหถกละเมดสทธโดยบคคลทสาม และโดยเจาหนาทของรฐเอง ใหการบรการทางสงคม และทางโครงสรางพนฐานอนๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวตทดของ

ประชาชน สรางสถาบน กฎหมาย นโยบาย และกลไกตาง ๆ ทจ าเปนตอการเขาถงสทธของประชาชน และ

เพอดแลสทธของประชาชน สงเสรมสทธของประชาชนดวยการสรางความร ความตระหนกใหกบเจาหนาทและคนในสงคม

หนาทเหลานไดรบการบรรจไวชดเจนในกฎหมาย ทงในกฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชน และกฎหมายภายใน เชน กฎหมายรฐธรรมนญและกฎหมายระดบรองอน ๆ การประเมนสถานการณสทธมนษยชนสวนหนงจงตองพจารณาถงการปฏบตตามพนธกรณ หรอหนาทของรฐทมตอประชาชนดวย

กฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชน : มาตรฐานขนต าท รฐตองประกน

กฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชน ทงทวาดวยสทธมนษยชนโดยตรงหรอมความเกยวของไมวาทางใดหรอทางหนงกบสทธมนษยชนตาง ๆ มนบรอยฉบบ รวมถงอนสญญาคมครองแรงงานทมอยถง ๑๘๘ ฉบบ กฎหมายระหวางประเทศวาดวยมนษยธรรม รวมถงขอตกลงและธรรมนญขององคกรตาง ๆ ในระดบระหวางประเทศ โดยเฉพาะกฎบตรสหประชาชาตทระบชดเจนวา รฐสมาชกของสหประชาชาตจะตองมงมนทจะสรางสรรคสงคมและความรวมมอกน เพอใหเกดการเคารพและคมครองสทธมนษยชนของมวลมนษยในโลก ทงน เพอน าไปสการอยรวมกนอยางสนตและมนคง หลกการและเปาหมาย ของกฎบตรสหประชาชาต ชใหเหนวา การเคารพและคมครองสทธมนษยชนเปนทงเงอนไข และหลกประกนของสนตภาพและความมนคงของโลก

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖/๑๖๐

แมจะมกฎหมายทเกยวของกบสทธมนษยชนอยนบรอย แตอาจกลาวไดวาในปจจบนมกตกาและอนสญญาระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชน ฉบบหลก ๆ ๙ ฉบบดวยกน ประเทศไทยเขาเปนภาคแลวรวม ๗ ฉบบ คอ (๑) กตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมอง และสทธทางการเมอง (๒) กตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม (๓) อนสญญาวาดวยสทธเดก (๔) อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ (๕) อนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ เมอเดอนตลาคม ๒๕๕๐ ไดเขาเปนภาค (๖) อนสญญาตอตานการทรมาน และการปฏบต หรอการลงโทษอนทโหดราย ไรมนษยธรรม หรอทย ายศกดศร นอกจากนนในป ๒๕๔๙ ประเทศไทยยงเขาเปนภาคพธสารเลอกรบบางฉบบ ไดแก พธสารเลอกรบภายใตอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ และพธสารเลอกรบสองฉบบภายใตอนสญญาวาดวยสทธเดก และเมอเดอนมนาคม ๒๕๕๐ ประเทศไทยไดลงนาม และเดอนกรกฎาคม ๒๕๕๑ ไดใหสตยาบนตอ (๗) อนสญญาวาดวยสทธผ ทมความพการ

อยางไรกตาม จนถงปลายป ๒๕๕๒ ประเทศไทยยงคงยนยนขอสงวน และการแถลงตความไวในหลายสวนในกฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชน คอ การแถลงตความและการตงขอสงวนอนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตทางเชอชาตในทกรปแบบ (ตงขอสงวนในมาตรา ๔ วรรค ก. วรรค ข. วรรค ค. และมาตรา ๒๒) และไดท าถอยแถลงตความทวไปวา “รฐบาลไทยจะไมตความหรอใชบทบญญตใด ๆ ทปรากฏในอนสญญาเปนพนธกรณทเกนกวารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยและกฎหมายภายในไดบญญตไว และการตความหรอใชบทบญญตดงกลาว จะจ ากดหรอเปนไปตามตราสารดานสทธมนษยชนระหวางประเทศฉบบอน ๆ ทไทยเปนภาค” นอกจากนน ประเทศไทยยงคงการแถลงตความในสวนทเกยวของกบสทธในการก าหนดอนาคตตนเอง (Right to Self Determination) ทระบไวในมาตรา ๒ วรรค ๑ ของกตการะหวางประเทศวาดวยสทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมอง และสทธทางการเมอง โดยไดตความตามปฏญญาและแผนปฏบตการเวยนนา กลาวคอ มใหตความวา “อนญาตหรอสนบสนนการกระท าใด ๆ ทจะเปนการแบงแยก หรอท าลายบรณภาพแหงดนแดน หรอเอกภาพทางการเมองของรฐเอกราชอธปไตย ทงน ไมว าทงหมดหรอแตเพยงบางสวน” เฉพาะฉบบหลงน ประเทศไทยยงมการแถลงตความในมาตรา ๖ วรรค ๕ มาตรา ๙ วรรค ๓ และมาตรา ๒๐ วรรค ๑ อกดวย ในสวนทเกยวกบอนสญญาวาดวยสทธเดก รฐบาลยงคงขอสงวนในมาตรา ๗ เพอการจดทะเบยนเกด และการใหสญชาตเดกผ ลภย หรอผ อพยพทเกดในประเทศไทย (มการพจารณา และรบรอง พระราชบญญตการทะเบยนราษฎร พ.ศ. ๒๕๕๑ ใหจดทะเบยนเกด) และขอ ๒๒ เรองสถานะของเดกผ ลภย โดย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗/๑๖๐

ระบวา ประเทศไทยจะถอกฎหมายไทยในสวนทเกยวของเปนหลก กบทงมการแถลงตความพธสารเลอกรบ หมายเลข ๑ วาดวยการขจดการใชเดกเปนทหาร ซงโดยสาระเนนทการเกณฑทหาร การฝกรกษาดนแดน (ร.ด.) ของนกเรยนระดบมธยม การเกณฑทหารในยามสงคราม และการหามองคกรทไมใชรฐเกณฑทหารหรอมกองก าลงทหาร นอกจากนน รฐบาลไทยยงคงขอสงวนทมตออนสญญาวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ มาตรา ๑๖ วาดวยความเสมอภาคในครอบครว และมาตรา ๒๙ วาดวยการยอมรบอ านาจศาลยตธรรมระหวางประเทศในการตความและการระงบขอพพาท

แมวารฐบาลไทยจะยงคงขอสงวนบางมาตราของกฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชนบางฉบบไว แตนอกเหนอไปจากหนาททระบไวขางตนแลว ประเทศไทยกยอมรบพนธกรณหลก ๆ ทระบไวในกฎหมายแตละฉบบ พนธกรณดงกลาว ไดแก การเสนอรายงานตอกรรมาธการแตละชดของสหประชาชาต ทงรายงานฉบบแรก (Initial Report) และรายงานรอบฉบบตอไป (Periodic Report) การทจะตองมมาตรการทงทางกฎหมาย และนโยบายมารองรบสทธตาง ๆ ทประเทศไทยยอมรบตามกฎหมาย รวมถงการปรบปรงแกไขกฎหมายใหสอดคลองกบกฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชน

ในสวนของอนสญญาวาดวยการค มครองแรงงาน จนถงเดอนกรกฎาคม ๒๕๕๑ ประเทศไทยไดใหสตยาบนอนสญญาภายใตองคการแรงงานระหวางประเทศ รวม ๑๔ ฉบบ ฉบบลาสด คออนสญญา หมายเลข ๑๕๙ วาดวยการอบรมฟนฟแรงงานและการจางงาน (ส าหรบผ มความพการ) ซงรฐบาลไทยใหสตยาบน เมอวนท ๑๑ ตลาคม ๒๕๕๐ อยางไรกตาม เมอเดอนพฤษภาคม ๒๕๔๗ รฐบาลไทยประกาศถอนตว ๑ ฉบบ คอ อนสญญาหมายเลข ๑๒๓ วาดวยอายขนต า (ส าหรบการท างานใตดน) ทงน เนองจากรฐบาลไทยไดใหสตยาบนอนสญญาวาดวยอายขนต าหมายเลข ๑๓๘ ซงก าหนดอายขนต าทครอบคลมการท างานในทกสภาวะในวนเดยวกน (๑๑ พฤษภาคม ๒๕๔๗)

นอกจากนน รฐบาลไทยยงเปนภาคกฎหมายระหวางประเทศอกหลายประเภท เชนกฎหมายระหวางประเทศวาดวยมนษยธรรม รวมถงปฏญญาตาง ๆ ในระดบภมภาคอาเซยน ซงประเทศไทยและสมาชกอน ๆ ในภมภาคอาเซยนใหการรบรองนบแตป ๒๕๔๗ เปนตนมา ไดแก ปฏญญาวาดวยการขจดความรนแรงตอสตรในทกรปแบบ ปฏญญาวาดวยการคามนษย โดยเฉพาะหญงและเดก และปฏญญาวาดวยการคมครองสทธแรงงานตางดาว แมวาเอกสารเหลานจะไมมผลบงคบใชในทางกฎหมาย แตประเทศไทยกมความรบผดชอบทจะตองด าเนนการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘/๑๖๐

ใหเปนไปตามขอผกมดดงกลาว และลาสดคอ การรบรองกฎบตรอาเซยน มผลบงคบใชเมอวนท ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ ซงในหลกการและเปาหมายใหความส าคญกบการเคารพและคมครองสทธมนษยชนอยางชดเจน มการจดตงคณะกรรมาธการสทธมนษยชนระหวางรฐอาเซยน (ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights – AICHR) ขน เมอวนท ๒๓ ตลาคม ๒๕๕๒ ตามมาตรา ๑๔ และคณะกรรมาธการวาดวยสทธสตรและเดก (ASEAN Commission on the Rights of Women and Children) ของกฎบตรอาเซยนในทสด

สทธมนษยชนในรฐธรรมนญ และนโยบายของรฐบาลไทย

ส าหรบภายในประเทศแลว รฐธรรมนญถอเปนกฎหมายแมบทของประเทศ และอาจจะเปนกฎหมายฉบบเดยวทไดมบญญตวาดวยสทธมนษยชน อยางชดเจนและกวางขวาง รฐธรรมนญฉบบลาสด ประกาศใชเมอวนท ๒๔ สงหาคม พทธศกราช ๒๕๕๐ ภายหลงจากทมการยกเลกรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ แลวใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ ในชวงหลงจากการรฐประหาร ๑๙ กนยายน พทธศกราช ๒๕๔๙

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ บญญตเรองศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคลไวในมาตรา ๔ และสทธเสรภาพของปวงชนชาวไทยไวในหมวดท ๓ ทงหมวด ตงแตมาตรา ๒๖-๖๕ ซงคอนขางครอบคลม เวนแตตอนทายของแตละมาตราระบขอยกเวน “ทงน ตามทกฎหมายบญญต” ซงเปนทถกเถยงกนวาสทธทระบไวตามมาตราตาง ๆ นน จ าเปนตองมกฎหมายเฉพาะมารองรบหรอไมอยางไร

ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ นอกจากมาตรา ๔ และ ๕ ทใหความคมครองศกดศรแหงความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคล กบการรบรองความเทาเทยมของประชาชนไทยแลว รฐธรรมนญฉบบนยงมบทบญญตวาดวยสทธเสรภาพของชนชาวไทยในหมวดท ๓ ซงม ๑๓ สวน และถอวาสทธมนษยชนไดรบการรบรองอยางกวางขวางดวยเชนกน โดยเฉพาะอยางยงในสวนท ๑ บททวไป มาตรา ๒๘ ระบวา “บคคลยอมอางศกดศรความเปนมนษยหรอใชสทธและเสรภาพของตนไดเทาทไมละเมดสทธและเสรภาพของบคคลอน” กบระบเพมเตมไวในวรรค ๒ วา “บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญรบรองไว สามารถยกบทบญญตแหงรฐธรรมนญเพอใชสทธทางศาลหรอยกขนเปนขอตอส คดในศาลได ” นอกจากนน รฐธรรมนญฉบบนยงรบรองความเสมอภาค และหามการเลอกปฏบต ไมวาจะโดยพนฐานใด รวมถง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙/๑๖๐

สภาพรางกายหรอสขภาพ สทธและเสรภาพสวนบคคล สทธในกระบวนการยตธรรม สทธในทรพยสน สทธและเสรภาพในการประกอบอาชพ เสรภาพในการแสดงความคดเหนของบคคลและสอมวลชน สทธและเสรภาพในการศกษา สทธในการไดรบบรการทางสาธารณสขและสวสดการจากรฐ สท ธในขอมลขาวสารและการรองเรยน เสรภาพในการชมนมและการสมาคม สทธชมชน และสทธพทกษรฐธรรมนญ อยางไรกตาม สทธทไดรบการรบรองในหลายมาตรายงมขอจ ากด และรฐมอ านาจตามกฎหมายทจะจ ากดสทธและเสรภาพทไดรบรองไว ดงทระบไวในมาตรา ๒๙ และอกหลายมาตรา เชน ในมาตรา ๓๒ มาตรา ๓๕ มาตรา ๖๓ และมาตรา ๖๔ เปนตน

นอกจากกฎหมายรฐธรรมนญแลว ยงมกฎหมายอน ๆ ทเกยวของ ซงเปนทงกฎหมายทมผลถงการปกปองคมครองสทธมนษยชนของบคคล และ/หรออาจขดแยง/ละเมดสทธมนษยชน ซงจะไดปรากฏรายละเอยดในบทท ๓ นอกจากกฎหมายแลว รฐบาลตาง ๆ ทบรหารประเทศในชวง ๒๕๕๐ – ๒๕๕๓ แมจะมนโยบายสทธมนษยชนทไมคอยชดเจนนก แตกไดมนโยบายบางสวนทพอจะเกยวของอยบาง ดงเชนในยคสมย พลเอกสรยทธ จลานนท เปนนายกรฐมนตรหลงการรฐประหาร ๑๙ กนยายน ๒๕๔๙ ไดแถลงนโยบายตอสภานตบญญตแหงชาต เมอวนท ๓ พฤศจกายน ๒๕๔๙ ในนโยบายทเนนเศรษฐกจพอเพยง และเขาใจ เขาถง และพฒนา รวมถงสมานฉนทนน ไมไดมการวางนโยบายดานสทธมนษยชนทชดเจนแตอยางใด แตกมอาจกลาวไดวาไมไดระบไวเสยเลย เมอพจารณาแผนแมบทพฒนาการเมองทเสนอใหมสภาพฒนาการเมอง แผนการจดการทรพยากรสอ และการสงเสรมเสรภาพและความรบผดชอบตอสงคมของสอ การสงเสรมบทบาทขององคกรประชาชนและประชาสงคม การพทกษสทธและประชาธปไตย การใหหลกประกนแกแรงงานและสวสดการแรงงาน ในนโยบายดานสงคมไดระบถงชมชนทองถน การปฏรปการศกษา การปฏรประบบการศกษา การสงเสรมคณธรรมและประชาธปไตย แมดเหมอนวาจะมมาตรการบางอยางทไดรบการเสนอในค าแถลงนโยบาย และไดรบการด าเนนการ เชน การจดตงสภาพฒนาการเมอง การออกพระราชบญญตสขภาพแหงชาต ขณะเดยวกนสภานตบญญตแหงชาต กไดออกมาตรการและกฎหมายอกหลายฉบบซงสวนทางกบนโยบายทไดวางไว

ส าหรบนโยบายทนายสมคร สนทรเวช ไดแถลงไวตอรฐสภา เมอวนท ๑๘ กมภาพนธ ๒๕๕๑ มนโยบายหลายสวนทคลายคลงกบและ/หรอตอเนองจากพรรคไทยรกไทย ของ พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร ในหลายประการ ไมวาจะเปนนโยบายดานเศรษฐกจ การปฏรปในดานตาง ๆ สวนทมความแตกตางออกไป กคงจะเปนเรองการยนยนในพนธกรณระหวางประเทศของรฐบาลไทยทมตอสหประชาชาตและประชาคมระหวางประเทศ โดยไดมการระบถง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐/๑๖๐

พนธกรณของไทยตอกฎบตรสหประชาชาต และปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน รวมถงการสงเสรมประชาธปไตยและสทธมนษยชน รวมถงการระบในภาคผนวกในเรองการตราหรอปรบปรงกฎหมายทเกยวของกบสทธมนษยชนหลายฉบบ ซงไมเคยปรากฏมากอน อาท เชน กฎหมายทเกยวของกบสทธในกระบวนการยตธรรม กฎหมายเกยวกบสทธทไดรบหลกประกนความปลอดภยและสวสดการในการท างาน กฎหมายเกยวกบเสรภาพของบคคลและสอมวลชน กฎหมายเกยวกบสทธในขอมลขาวสารและการรองเรยน กฎหมายเกยวกบสทธชมชน ฯลฯ เปนตน

เมอรฐบาลสมยนายสมชาย วงศสวสด เปนนายกรฐมนตร ตอเนองจากนายสมคร สนทรเวช เมอศาลรฐธรรมนญวนจฉยใหนายสมครฯ พนจากต าแหนงนายกรฐมนตร เนองจากขาดคณสมบตนน กไดเสนอนโยบายหลก ๘ ดาน นโยบายเรงดวน ๑๖ ดาน และนโยบายยอยอก ๑๔ ดาน โดยนโยบาย ๘ ดานหลก ประกอบดวย ๑) นโยบายเรงดวนทตองด าเนนการในปแรก ๒) นโยบายดานความมนคงของรฐ ๓) นโยบายดานสงคมและคณภาพชวต ๔) นโยบายดานเศรษฐกจ ๕) นโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๖) นโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและนวตกรรม ๗) นโยบายตางประเทศและเศรษฐกจระหวางประเทศ และ ๘) นโยบายการบรหารกจการบานเมองทด ซงเปนการสานตอนโยบายของนายสมคร สนทรเวช ในวนทนายสมชาย วงศสวสด แถลงนโยบายตอสภา เปนวนท ๗ ตลาคม ๒๕๕๑ ซงมการชมนมประทวงของกลมมวลชนหนารฐสภา เกดการเผชญหนากนระหวางเจาหนาทกบผชมนม ภายหลงพบวามผสญเสยชวตกวา ๑๐ ราย บาดเจบนบรอย

อยางไรกด รายงานฉบบนจะมงเนนทสถานการณในป ๒๕๕๑ และ ๒๕๕๒ เปนหลก ซงครอบคลม ๔ รฐบาล อนไดแก ตอนปลายของรฐบาล พล.อ. สรยทธ จลานนท (จนถงปลายมกราคม ๒๕๕๑) รฐบาลนายสมคร สนทรเวช (กมภาพนธ - ตลาคม ๒๕๕๑) รฐบาลนายสมชาย วงศสวสด (ตลาคม-ธนวาคม ๒๕๕๑) และ รฐบาลนายอภสทธ เวชชาชวะ (ตงแตธนวาคม ๒๕๕๑ เปนตนมา)

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑/๑๖๐

การจดท ารายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ๒๕๕๑-๒๕๕๒ :

หลกการ และกระบวนการ

การจดท ารายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑-๒๕๕๒ มเปาหมายทจะจดท ารายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนทแสดงใหเหนความกาวหนาและความถดถอยของสถานการณสทธมนษยชน ในชวงป ๒๕๕๑-๒๕๕๒ โดยสะทอนภาพทเปนจรงของการถกละเมดสทธมนษยชนในสงคมไทย มการวเคราะหตามมาตรฐานสทธมนษยชนทงในและระหวางประเทศ โดยผานการท างานของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต และการมสวนรวมของนกวชาการ องคกรพฒนาเอกชนและภาคประชาสงคม เพอเปนเครองมอส าคญในการตดตามสถานการณสทธมนษยชนและการสงเสรมสทธมนษยชนใหกบหนวยงานทเกยวของในกระบวนการจดท ารายงาน ใชระยะเวลาการด าเนนการ รวม ๒๗๐ วน โดยมวธด าเนนการ ดงน

๑. การจดสมมนาเพอระดมความคดเหนใหไดขอมลดานสทธมนษยชนครอบคลมในทกประเดนปญหาและทกกลมปญหา

๒. การรวบรวมขอมลจากผ ทเกยวของ ทงภาครฐและภาคประชาชน เพอใหไดขอมลรายละเอยดทเจาะลก

๓.ประสานขอมลดานการรองเรยนการละเมดสทธมนษยชนกบส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต และคณะอนกรรมการ ในคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

๔. น าขอมลทงหมดมาวเคราะหและสงเคราะห โดยน าเสนอใหทกภาคสวนมสวนในการใหขอเสนอแนะตอรางรายงานฯ เพอปรบปรงใหรายงานดงกลาวมความสมบรณยงขน

คณะผวจยและทปรกษาไดมการจดประชมกลมยอย (โฟกสกรป – Focus Group) ในพนทภมภาคตาง ๆ โดยมการประชมพบปะกบเครอขายองคกรชมชนทางภาคเหนอทจงหวดเชยงใหม เมอวนท ๑๒-๑๓ กนยายน๒๕๕๓ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอทจงหวดขอนแกน เมอวนท ๑๕-๑๖ กนยายน ๒๕๕๓ ภาคใตตอนบนทจงหวดภเกต เมอวนท ๒๑-๒๒ กนยายน ๒๕๕๓ ในจงหวดชายแดนภาคใตทจงหวดปตตาน เมอวนท ๑๙-๒๐ กนยายน ๒๕๕๓ และภาคตะวนออกทจงหวดจนทบร เมอวนท ๓ ตลาคม ๒๕๕๓ ทผานมา และลงพนทสมภาษณผ ไดรบผลกระทบจากการละเมดสทธมนษยชนในหลายพนท เพอน ามาประมวลเปนรายงาน และเปนขอมลในการประเมนสถานการณสทธมนษยชนตอไป

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒/๑๖๐

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓/๑๖๐

บทท ๒ ภาพรวมสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒

บรบททางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม เหตการณส าคญ และปจจยทมผลกระทบตอสทธมนษยชน

ในประเทศไทยดานตาง ๆ

สถานการณสทธมนษยชน ปจจบน (พ.ศ. ๒๕๕๑-๒๕๕๒) ยอมขนอยกบบรบททางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมทพฒนามาอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงนบแตการจดท ารายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชน ฉบบท ๑ ครอบคลมป ๒๕๔๔- ๒๕๔๖ และรายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชน ฉบบท ๒ ซงครอบคลม ป ๒๕๔๗-๒๕๕๐ซงไดใหรายละเอยดพอสมควร

อยางไรกด สถานการณทางสงคมการเมองระหวางป ๒๕๔๙ – ๒๕๕๓ มความผนผวนอยางรนแรงอนสงผลกระทบตอการลวงละเมดสทธมนษยชนอยางกวางขวาง นบแตเหตการณการชมนมประทวงประปราย เมอปลายป ๒๕๔๘ จนถงการชมนมประทวงตอตานรฐบาล โดยเฉพาะกรณนายกรฐมนตร พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร ขายหนโทรคมนาคมบรษท ชนคอรปอเรชน โดยไมช าระภาษรายไดจ านวนหลายหมนลานบาท และการบรหารประเทศทมลกษณะมผลประโยชนทบซอน กลาวคอ ความขดแยงระหวางผลประโยชนสวนตนกบผลประโยชนของราชการ (Conflict of Interests) ทเรมขยายตวอยางกวางขวางเมอตนป ๒๕๔๙ การกอตวของกลมประชาชนในนามพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย ทไดเปดประเดนตอตานการกระท าอนมชอบของนายกรฐมนตรและรฐบาล มการวพากษวจารณ “ระบอบทกษณ” อยางรนแรง มการชมนมประทวงตอตานรฐบาลอยางกวางขวาง และตอเนอง ททองสนามหลวง ลานพระบรมรปทรงมา หนารฐสภา ถนนราชด าเนน และพนทตาง ๆ ทว กทม. และในหลายจงหวดทวประเทศ ขณะเดยวกน ความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใต กรอนระอ มการกอวนาศกรรม ในพนทจงหวดชายแดนภาคใต มการวางระเบด ๖ จดกลางเมองหาดใหญ เมอกลางเดอนกนยายน ๒๕๔๙ จนเกดการรฐประหารยดอ านาจจากรฐบาลในวนท ๑๙ กนยายน ๒๕๔๙ โดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมข หรอ คปค. ทเปลยนชอมาเปน คณะมนตรความมนคงแหงชาต (คมช.) ในภายหลง ภายใตการน าของ พลเอกสนธ บญยรตกลน ผบญชาการกองทพบกในขณะนน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๔/๑๖๐

เรามอาจปฏเสธไดวา การรฐประหารนน นอกจากจะเปนการท าลายระบอบประชาธปไตย และอ านาจ อธปไตยของประชาชน ยงน ามาซงการลวงละเมดสทธมนษยชนในรปแบบตาง ๆ ทงยงมใชทางออกของการแกไขปญหาทางการเมองและสงคมทด ารงอย ดงทหลายฝายฝากความหวงไวดวย

ภายหลงการรฐประหาร มการประกาศกฎอยการศกทวประเทศเพอจดการกบ “คลนใตน า” เพอจดการกบ ผ ทมความคดเหนตางทางการเมอง และผ ทเรยกรองสทธทเดอดรอนในกรณอนๆ มรายงานกรณทเจาหนาทรฐใชอ านาจตามกฎอยการศกในระดบทองถนในการตดตามตรวจสอบการเคลอนไหวของชาวบาน โดยเฉพาะในพนททมความขดแยงกบภาครฐ นอกจากน ยงมการใชอ านาจกฎอยการศกเปนเครองมอทางการเมองในการจดการกบคกรณ นอกจากน การด าเนนการทางการเมองภายหลงการรฐประหารทแมจะดเหมอนวาจะเปนประชาธปไตย แตกลบสะทอนใหเหนถงการขาดการมสวนรวมของประชาชน และการเคารพในหลกการประชาธปไตย เชน กรณการสรรหาและแตงตงบคคลเขาด ารงต าแหนงสมาชกสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) เพอท าหนาทแทนรฐสภาทมาจากการเลอกตง จนถงกระบวนการรางรฐธรรมนญ พทธศกราช ๒๕๕๐

เปนทนาสงเกตวา ปกวาๆ ในการท างานของสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ตงแตวนท ๒๔ ตลาคม ๒๕๔๙ จนถง ๒๓ ธนวาคม ๒๕๔๙ นน สนช. มสมาชกอนประกอบดวยขาราชการ หรออดตขาราชการเปนหลก และมทหารเปนสมาชกอยจ านวนหนงไดพจารณารางกฎหมายไปถง ๒๗๘ ฉบบ บอยครงมการพจารณาอยาง เรงรบ ขาดความรอบคอบ ขาดการมสวนรวมของสงคม ท าใหกฎหมายหลายฉบบมเนอหาทเปนการละเมดสทธมนษยชน กฎหมายหลายฉบบทมการผลกดนมาอยางตอเนองกนมายาวนานไดผานการพจารณาในสมยของ สนช. แตกลบเปนรางกฎหมายทแตกตางจากสาระทองคกรภาคประชาสงคม นกวชาการ ไดน าเสนอมาโดยตลอด เชน พระราชบญญตปาชมชนทผานการพจารณาในชวงทายๆ ของการด ารงต าแหนง กลบมเนอหาทจ ากดสทธของชมชนในการดแลและจดการทรพยากร การชมนมของกลมองคกรพฒนาเอกชนทหนารฐสภา เพอเรยกรองให สนช. หยดการพจารณารางกฎหมาย ๑๑ ฉบบทมเนอหาละเมดสทธมนษยชน โดยเฉพาะในชวงทายของการด ารงต าแหนง ซงเปนชวงเวลาทมการก าหนดการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรไวแลว แตกมอาจทดทานได

กระบวนการรางและรบรองรฐธรรมนญ ฉบบป พทธศกราช ๒๕๕๐ กมปญหาในท านองเดยวกน แมจะมการตงสภารางรฐธรรมนญ และมกระบวนการรบฟงความคดเหนประกอบการราง ไปจนถงมการจดประชามตเพอรบ/ หรอไมรบรางรฐธรรมนญ ซงถอเปนมตใหมของการออกกฎหมายของประเทศไทย แตหากพจารณาอยางถถวน กจะพบวากระบวนการเหลานนมไดเปดโอกาสใหประชาชนไดแสดงความคดเหนเทาทควรจะเปน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๕/๑๖๐

อยางไรกด ตองยอมรบวาเนอหาสาระของรฐธรรมนญฉบบป ๒๕๕๐ มหลายสวนทกาวหนาและรบรองสทธมนษยชนมากกวาฉบบป พทธศกราช ๒๕๔๐ ประเดนทนาสนใจ เชน มการตดค าวา “โทษประหารชวต” ออกจากการบญญตไวในรฐธรรมนญ (มาตรา ๓๒) ก าหนดสทธของเดก เยาวชน สตร ผสงอาย ผพการ ในการไดรบการคมครองในกระบวนการพจารณาคดอยางเหมาะสม และการปฏบตทเหมาะสมในคดเกยวกบความรนแรงทางเพศ (มาตรา ๔๐) เพมสทธของบคคลในการไดรบการคมครองการไมมทอยอาศย โดยรฐจะตองชวยเหลอดแล (มาตรา ๒๕) เปนตน

เมอวนท ๓๐ พฤษภาคม ๒๕๕๐ ศาลรฐธรรมนญไดพพากษายบพรรคไทยรกไทย พรรคพฒนาชาตไทย และพรรคแผนดนไทย ฐานเปนภยตอความมนคงและเปนปรปกษตอระบอบประชาธปไตย พรอมถอนสทธเลอกตง และสทธทางการเมองบางเรอง (เชน การหามยงเกยวกบกจกรรมทางการเมอง และพรรคการเมอง เปนเวลา ๕ ป เปนตน) ของกรรมการบรหารของพรรคไทยรกไทย จ านวน ๑๑๑ ราย พรรคพฒนาชาตไทย และพรรคแผนดนไทย ซงมสวนเกยวของกบพรรคไทยรกไทย

ในทางเศรษฐกจ แมรฐบาลทหารจะประกาศยดหลก “เศรษฐกจพอเพยง” แตในทางปฏบต กลบยงคงเดนหนาตามแนวทางเศรษฐกจเสรนยม ทงการเจรจาการคาเสร และการแปรรปการบรการของรฐ รวมถงการศกษา การรกษาพยาบาล ฯลฯ

ป ๒๕๕๐ สนสดลงดวยการเลอกตงทวไป เพอคนประเทศสระบอบประชาธปไตย เมอพรรคพลงประชาชนไดรบชยชนะในการเลอกตง กไดกอใหเกดกระแสการคดคาน “นอมน” ของ พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร จนน าไปสภาวะความวนวายทางการเมอง ความรนแรง และการเปลยนแปลงนอกระบอบประชาธปไตยอกครง ในป ๒๕๕๑

แมวาการรฐประหารจะไดรบการตอบรบดวยดอกไม และรอยยมจากผ ทหวงจะไดเหนความสงบ แตกม

เสยงคดคานและไมเหนดวยกบการเขามาแทรกแซงทางการเมองของทหารอนเปนความถดถอยทางการเมองอยาง

โจงแจง สทธพลเมองและสทธทางการเมองของประชาชนถกลดรอน เสรภาพในการน าเสนอขอมลขาวสารไดรบ

ผลกระทบ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๖/๑๖๐

๓ ป (๒๕๕๐ – ๒๕๕๒) ๔ รฐบาล (สรยทธ-สมคร-สมชาย-อภสทธ)

รฐบาล พลเอกสรยทธ กนยายน ๒๕๔๙ – ธนวาคม ๒๕๕๐ หลงการรฐประหาร

พลเอกสรยทธ จลานนท ไดรบการแตงตงใหเปนนายกรฐมนตร และจดตงรฐบาลขนท าหนาทบรหารประเทศ ภายหลงการรฐประหาร

การรฐประหารไดน ามาสการประทวงจากกลมตาง ๆ ซงไดรวมตวกนจดตง “แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (นปช.)” หรอเดมใชชอวา “แนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการ (นปก.)” มการระบวาเปนการรวมตวกนขององคกรตานรฐประหารหลายองคกร รวมทงอดตสมาชกพรรคไทยรกไทย (และแกนน าพรรคพลงประชาชน และพรรคเพอไทยในภายหลง) โดยแตละองคกรทมาเขารวมนนมจดยนและเปาหมายทแตกตางกน บางสวนตอตานรฐประหาร และตองการทวงคนประชาธปไตย บางสวนเรยกรองให พ.ต.ท.ทกษณกลบมาเปนนายกรฐมนตร และทวงคนอ านาจรฐ บางสวนดเหมอนตองการโคนลมอ านาจรฐและตอตานสถาบนหลก เปาหมายขององคกรจงยงไมชดเจน คลมเครอ

เมอวนท ๒๒ กรกฎาคม ๒๕๕๐ นปก. พรอมดวยกลมผชมนมจากหลากหลายกลม ประมาณ ๑๐,๐๐๐ คน ไดชมนมเพอตอตานการรฐประหาร และไดเคลอนขบวนจากทชมนมบรเวณสนามหลวง ไปตามถนนราชด าเนน ฝาดานสกดของเจาหนาทต ารวจซงตงอยเปนระยะไปจนถงบรเวณสเสาเทเวศร หนาบานพกของพลเอกเปรม ตณสลานนท ประธานองคมนตร และมการปราศรยโจมตพลเอกเปรมฯ ดวยถอยค ารนแรง เจาหนาทต ารวจไดเจรจากบแกนน าเพอขอใหยตการชมนม แตไมเปนผลส าเรจ และมขาวในกลมผชมนมวาเจาหนาทต ารวจจะเขาสลายการชมนม ประกอบกบไดมการสบเปลยนก าลงของเจาหนาทต ารวจเปนชดปฏบตการพเศษ รวมทงเจาหนาทต ารวจไดพยายามขนไปจบกมแกนน าบนรถกระจายเสยง และเรมใชสเปรยพรกไทย ท าใหผชมนมตอบโตดวยการขวางปาขวดพลาสตก ไม อฐตวหนอน ฯลฯ เพอปกปองรถกระจายเสยงและคมกนแกนน า เจาหนาทต ารวจไดเขาสลายการชมนมโดยใชแกสน าตา จากนนเกดเหตการณปะทะกนระหวางเจาหนาทต ารวจกบกลมผชมนม ท าใ หมผ ไดรบบาดเจบจ านวนมากทงสองฝาย ทรพยสนของทางราชการ และประชาชนในบรเวณใกลเคยงไดรบความเสยหาย

หลงการลงประชามตรางรฐธรรมนญ พทธศกราช ๒๕๕๐ นปก. ไดเปลยนชอกลมเปน แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (นปช.) รจกกนในนาม “กลมคนเสอแดง” นบแตนนมา

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๗/๑๖๐

การเผชญหนาของกลมมวลชนตางสเสอ ตางเปาหมาย ตางแนวทาง ชดเจนรนแรงมากขนเมอรฐบาลสมคร สนทรเวช เขาสอ านาจ เมอตนป ๒๕๕๑

รฐบาลสมคร พรรคพลงประชาชน มกราคม – กนยายน ๒๕๕๑

ภายหลงการเลอกตงเมอวนท ๒๓ ธนวาคม ๒๕๕๐ พรรคพลงประชาชน ไดชยชนะในการเลอกตง นายสมคร สนทรเวชไดรบการเสนอชอใหเปนนายกรฐมนตร นบแตวนแรกของการเขาสต าแหนงของนายสมคร กเกดกระแสคดคาน “นอมน” ของ พ.ต.ท. ทกษณ อยางกวางขวาง มวลชนเสอเหลองในนาม “กลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย” มการชมนมประทวง ทคอย ๆ ขยายตวมากยงขน จนถงขนปดลอมท าเนยบรฐบาลและเขาบกยดท าเนยบรฐบาลในทสด เมอวนท ๒๐ มถนายน ๒๕๕๑ และในระหวางนนมการเผชญหนากบทงกลมคนเสอแดง “นปช.” ประปราย และปะทะกนอยางรนแรง เมอวนท ๑ กนยายน ๒๕๕๑ โดยเจาหนาทรฐมไดเขาท าการหามปรามหรอควบคมสถานการณความไมสงบแตอยางใด และนอกจากนยงมการเผชญหนากบเจาหนาทต ารวจ ระหวางเดอนสงหาคม-พฤศจกายน ๒๕๕๑

รฐบาลออกประกาศสถานการณฉกเฉน ตามพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน ๒๕๔๘ ใช พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ.๒๕๕๑ และ พระราชบญญตกฎอยการศก พ.ศ.๒๔๕๗

นายสมคร สนทรเวช พนสภาพจากการเปนนายกรฐมนตร เมอวนท ๙ กนยายน ๒๕๕๑ เนองจากขาดคณสมบตการเปนนายกรฐมนตร ตามค าพพากษาของศาลรฐธรรมนญซ งไดวนจฉยวา การจดรายการ "ชมไปบนไป" และรายการ "ยกโขยง ๖ โมงเชา" ของนายสมครฯ นน มงประโยชนสวนตวมากกวาประโยชนสวนรวม ถอไดวาขดรฐธรรมนญ สงผลใหขาดคณสมบตการเปนนายกรฐมนตร ดวยมตเอกฉนท ๙-๐ ดงความตอไปน

“โดยคณะตลาการศาลรฐธรรมนญลงมตเอกฉนทวา นายสมคร มความผดตาม มาตรา ๒๖๗ และ มาตรา ๑๘๒ วรรคหนง (๗) จงวนจฉยวาผถกรองสนสดความเปนรฐมนตรของนายกฯ เฉพาะตว และเมอความเปนรฐมนตรของนายกฯ สนสดลงตามรฐธรรมนญมาตรา ๑๘๒ จงเปนเหตใหรฐมนตรทงคณะพนจากต าแหนงตามรฐธรรมนญมาตรา ๑๘๐ วรรค ๑ (๑) แตดวยความเปนรฐมนตรของนายกฯ เปนการสนสดลงเฉพาะตว ท าใหรฐมนตรในคณะรฐมนตรทเหลอยงอยในต าแหนงเพอปฏบตหนาทตอไป จนกวารฐมนตรทตงขนใหมจะเขารบหนาท ตามรฐธรรมนญมาตรา ๑๘๑”

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๘/๑๖๐

รฐบาลสมชาย วงศสวสด พรรคพลงประชาชน ตลาคม – ธนวาคม ๒๕๕๑

นายสมชาย วงศสวสด ไดรบการเสนอชอใหเปนนายกรฐมนตรในทประชมสภาผแทนราษฎรภายหลงจากทนายสมคร สนทรเวช สนสดการเปนนายกรฐมนตร และไดมการแถลงนโยบายรฐบาล ขณะเดยวกนกบการปะทะรนแรงหนารฐสภา เมอวนท ๗ ตลาคม ๒๕๕๑ มผ เสยชวต และบาดเจบจ านวนมากจากการสลายการชมนมปดลอมรฐสภา ดวยระเบดแกสน าตา และอาวธรายแรงทยงใสทชมนม องคกรอสระ เชน คณะกรรมการปราบปรามการทจรตแหงชาต (ปปช.) และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (กสม.) ไดด าเนนการตรวจสอบและชวาเจาหนาทรฐ และผ มอ านาจบงคบบญชาซงเปนนกการเมองระดบสง ทงนายกรฐมนตร รองนายกรฐมนตร ผบญชาการต ารวจแหงชาต ฯลฯ มความผดในการสงการและใชก าลงเขาสลายการชมนม

กลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตยบกยดพนทชมนมสนามบนดอนเมอง และสนามบนสวรรณภม เมอวนท ๒๖ พฤศจกายน ๒๕๕๑ จนผวาการการทาอากาศยานสวรรณภม สงปดการใชสนามบน ธรกจการบนตองหยดยาวนานกวาสปดาห ยงผลใหการคมนาคมระหวางประเทศชะงกงน กระทบตอภาพพจน ความมนคงของรฐบาล และธรกจการเดนทางทองเทยว โดยรฐบาลไมสามารถหาหนทางแกไขดวยการเจรจาไกลเกลยได

ศาลรฐธรรมนญไดมค าวนจฉยคดยบพรรคพลงประชาชน โดยเหนวามกฎหมายและรฐธรรมนญมบทบญญตเดดขาดวา ถากรรมการบรหารพรรคกระท าความผดพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร และการไดมาซงสมาชกวฒสภาแลว ยอมถอวาเปนการไดอ านาจการปกครองโดยมไดเปนไปตามรฐธรรมนญ ใหมค าสงยบพรรคพลงประชาชนและใหเพกถอนสทธเลอกตงกรรมการบรหารดวย ศาลรฐธรรมนญไมอาจตดสนเปนอยางอนได จงมค าสงยบพรรคพลงประชาชน และเพกถอนสทธเลอกตงหวหนาพรรคและกรรมการบรหารอยในขณะทกระท าความผดเปนเวลา ๕ ป น ามาซงการกอเกดพรรคเพอไทย ในเดอนธนวาคม ๒๕๕๑

พรรคประชาธปตยจดตงรฐบาล โดยไดเสยงรบรองขางมากในสภา

เมอวนท ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๑ สภาผ แทนราษฎรลงมตดวยคะแนนเสยง ๒๓๕ ตอ ๑๙๘ สนบสนน นายอภสทธ เวชชาชวะ หวหนาพรรคประชาธปตย เปนนายกรฐมนตรคนท ๒๗ ทามกลางกระแสความขดแยง และไรเอกภาพในพรรคเพอไทย ซงเพงจดตงขนใหม โดย พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร ภายหลงจากทพรรคพลงประชาชนถกยบโดยค าสงศาลรฐธรรมนญ สมาชกพรรคพลงประชาชนทถกยบ สวนใหญโอนยายมาเขาพรรคเพอไทย บางสวน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๙/๑๖๐

เขารวมจดตงพรรคภมใจไทย -ชาตพฒนา พรรคชาตไทย กถกยบ และสมาชกเขารวมพรรคใหมในนาม พรรคชาตไทยพฒนา ฯลฯ แมวาพรรคประชาธปตยเองไมมเสยงเพยงพอทจะจดตงรฐบาลได แตกสามารถระดมเสยงสนบสนนเพยงพอจากพรรคการเมองอน ๆ จนไดคะแนนเสยงเพยงพอในสถานการณทพลกผนและแหลมคมยง

รฐบาลอภสทธ เวชชาชวะ พรรคประชาธปตย ธนวาคม ๒๕๕๑ – ปจจบน

นบแตการทพรรคประชาธปตยเขาสอ านาจดวยการสนบสนนของพรรคการเมองกลมตาง ๆ อาท ภมใจไทย ชาตไทยพฒนา เพอแผนดน ฯลฯ มเหตการณส าคญทเกดขนดงน

๑. ความวนวายในวนประชมสภาเพอเลอกนายกรฐมนตร ๑๕ ธนวาคม ๒๕๕๒ ๒. กลมผชมนมตอตานรฐบาลกอเหตจลาจลในหลายพนท มการชมนมประทวงประปราย และชมนมใหญ

ตงแตตนป ๒๕๕๒ เรอยมาอยางตอเนอง รวมทงเหตการณสงกรานตเลอด กลางเดอนเมษายน ๒๕๕๒ ทมการชมนมกอความไมสงบลมการประชมผน าอาเซยน ทพทยา จนเกดการจลาจล ปดถนนทวเมอง เกดการเผชญหนาระหวางกลมผคดคาน และกลมผสนบสนน สอแววใกลยคมคสญญ

๓. รฐบาลประกาศใชพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พ.ศ.๒๕๔๘ และใช พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ. ๒๕๕๑ และพระราชบญญตกฏอยการศก พ.ศ.๒๔๕๗ ในหลายพนท

๔. ความรนแรงขยายตว การเผชญหนาทางการเมองครงใหมไดกอตวขนอยางชา ๆ แตทวความรนแรงเปนล าดบ มการเผชญหนาทางการเมอง และก าลงมวลชน โดยเฉพาะอยางยงมกระแสขาวการจดตงกองก าลงตดอาวธขนเพอตอตานรฐบาลขนอยางลบ ๆ

๕. มขาวกรณลอบสงหารบคคลส าคญ การกอวนาศกรรมสถานทตาง ๆ อยางตอเนอง และการจบกมผ ตองหาหลายราย รฐยงคงประกาศการใชกฎอยการศกในหลายพนทอยางตอเนอง มการประกาศใชพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ ในหลายพนท โดยเฉพาะในเมองใหญ และกรงเทพมหานคร กอความเดอดรอนใหกบประชาชนทด าเนนชวตอยางปรกต

๖. ความซบซอน และไมราบรนในการแตงตงผบญชาการต ารวจแหงชาต (ผบ.ตร.)อนมผลกระทบตอ

ประสทธภาพในการปฏบตหนาทของเจาหนาทต ารวจ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๐/๑๖๐

๗. มความแตกแยกทางความคด ความเชอทางการเมองอยางรนแรง อนเปนผลมาจากการรบฟงขอมล

ขาวสาร ถอวาความขดแยงในครงนมความรนแรง ลกซง และกวางขวางอยางทไมเคยปรากฏมากอนในสงคมไทย

นบแตการเปลยนแปลงการปกครอง เมอ พ.ศ. ๒๔๗๕ ขาราชการและเจาหนาทรฐบางสวนปฏเสธรฐบาล บางสวน

ไมปฏบตตามหนาท ท าใหสถานการณเลวรายลงทกท

๘. ความขดแยงรนแรงน ามาสการเผชญหนา จนเกดความเสยหายอยางมากมายอยางไมเคยเกดขนมา

กอน ประชาชนอยในภาวะหวาดผวา นาสะพรงกลว มอาจหาความมนใจหรอความมนคงปลอดภยใหกบชวตได

ในขณะทเจาหนาทฝายความมนคงดเหมอนจะไมปฏบตหนาทใด ๆ อนจะเปนการคลคลายสถานการณเทาทควรจะ

เปน

มตทางเศรษฐกจในภาพรวม

เศรษฐกจชะงกงนทวโลก แมจะเปนชวงเดยวกนกบการทสหรฐอเมรกา ไดผน าคนใหม คอ บารค โอบามา ชวงเดยวกบการทนายอภสทธ เวชชาชวะ เขาด ารงต าแหนงนายกรฐมนตรของไทย น ามนขนราคา คาครองชพสง ยอดสงออกตดลบ ไทยถกลดเครดต มการจดท าขอตกลงทางการคาแบบทวภาค (Free Trade Agreement – FTA) สงผลกระทบทางเศรษฐกจในเชงลบ นอกจากน โครงการลงทน ๖๕ โครงการ มลคากวาแสนลานบาทในนคมอตสาหกรรมมาบตาพดถกศาลปกครองสงสดตดสนใหระงบโครงการไวกอน คดเกยวกบผ บรโภคเพมมากขน เกษตรกรชาวนาชาวไร ขายผลผลตไมไดราคา เวนแตสวนยาง ตกอยในภาวะฝดเคอง แมรฐจะก าหนดมาตรการในการแกไข แตกยงไมคอยประสบผลส าเรจ ทงน ปจจยทางดานเสถยรภาพทางการเมองมอทธพลส าคญตอสถานการณทางเศรษฐกจ และสงคมอยางมาก

มตทางสงคม

อาชญากรรมขยายตว ความยากจนแผขยาย ชองวางทางสงคมขยายขน สงคมแตกแยก ไรกฎเกณฑทางสงคม ประชาชนหวาดวตก ไมมนใจในความปลอดภย เกดความรสกไมไดรบความเปนธรรม สถาบนส าคญของชาตถกทาทาย สอมวลชนมกถกใชเปนเครองมอในการขยายความขดแยง เจาหนาทของรฐละเวนการปฏบตหนาทในการบ าบดทกข บ ารงสขใหกบอาณาประชาราษฎร โรคตดตอ ไขหวดใหญสายพนธใหมระบาดไปทวโลก รฐบาลประกาศใชมาตรการ “บงคบใชสทธเหนอสทธบตร” Compulsory Licensing (CL) ในการผลตยารกษาโรคทถก

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๑/๑๖๐

ผกขาดโดยสทธบตรของบรรษทขามชาตในประเทศมหาอ านาจ เพอใหประชาชนในประเทศทก าลงพฒนาสามารถเขาถงการใชยาทผลตโดยบรรษทลงทนขามชาตซงผกขาดราคา ตงราคาแพงมากจนประชาชนผ เจบปวยซงมฐานะยากจนในประเทศก าลงพฒนา ไมสามารถเขาถงยาดงกลาวได

มตทางการเมอง

เกดความผนผวนทางการเมองอยางมากมาย กอใหเกดภาวะตงเครยดในสงคม ฉดรงความกาวหนาในการพฒนาประเทศ ความขดแยงรนแรงระหวางผ มอ านาจกบกลมประชาชน และระหวางกลมประชาชนดวยกนเอง แบงส แบงขวอยางชดเจน โดยมกลมนกธรกจ การเมอง ขาราชการ ใหการสนบสนน ทส าคญเจาหนาทฝายความมนคง โดยเฉพาะอยางยงต ารวจ และทหารตกอยในสภาวะงอยเปลย บอยครงปฏบตการอยางไรประสทธภาพ ไรความชอบธรรม ในสายตาสอมวลชนและสาธารณะ

ความขดแยงรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใต มไดมททาวาจะลดนอยถอยลงแตอยางใด การกอวนาศกรรม

ตอสถานทราชการ และเอกชน ตลอดจนทสาธารณะ การสงหารบคคลยงคงเกดขนอยางตอเนอง จนถงปจจบนมผ

สญเสยชวตไปแลวไมต ากวา ๔,๐๐๐ ราย นบแตเหตการณการปลนปนทกองพนพฒนาท ๔ คายกรมหลวงนราธวาส

ราชนครนทร อ าเภอเจาะไอรอง เมอวนท ๔ มกราคม ๒๕๔๗ สงผลกระทบตอความเชอมน ความมนคงปลอดภยใน

ชวตทรพยสน และความกงวลตอชะตากรรมของประชาชนในพนทเปนอยางยง ทรพยากรททมเทลงไปในพนท ไมวา

จะเปนอาวธยทโธปกรณ เครองสอสารโทรคมนาคม กองก าลงความมนคง โครงการพฒนารปแบบตาง ๆ กมอาจ

ฟนความเชอมน และความมนใจใหกบประชาชนได ปญหาส าคญประการหนงคอ ประชาชนขาดความไววางใจใน

รฐ และเจาหนาทรฐจากสวนกลาง รวมถงระบบยตธรรม ซงถอเปนพนฐานทส าคญยงตอการธ ารงไวซงความสงบสข

ของสงคม ปญหาสบเนองจากความอยตธรรมทประชาชนประสบอยนน ยอมน ามาซงความอดอน และสนหวงตอรฐ

ไทยอยางหลกเลยงไมได บางสวนยงรสกผดหวงอยางรนแรงทตนถกกระท าซ าเตม ถกดถกเหยยดหยาม กลาวอยาง

เปนรปธรรม กรณการสญหายของทนายความนกสทธมนษยชน นายสมชาย นละไพจตร (๑๒ มนาคม ๒๕๔๗)

เหตการณกรณมสยดกรอเซะ-สะบายอย (๒๘ เมษายน ๒๕๔๗) กรณตากใบ (๒๕ ตลาคม ๒๕๔๗) มสยดอลฟ

รกอน (๘ มถนายน ๒๕๕๒) และกรณอน ๆ ซงเปนผลจากปฏบตการดานความมนคงของรฐ ตลอดจนผลของการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๒/๑๖๐

สอบสวนหาความจรง และผลการพพากษาคด สงผลกระทบอยางยงตอความรสกทไมไดรบความเปนธรรมตามท

ควร จงตองมกระบวนการแกไขปญหาทมประสทธภาพในการรกษา เยยวยา และฟนความเชอมนใหกลบคนมาดวย

มาตรการทงทางสงคม วฒนธรรม และเศรษฐกจ การเมอง ทเปนรปธรรม และมประชาชนเปนศนยกลาง

นอกจากน ความขดแยงกบประเทศเพอนบานยงกอใหเกดความไมมนคงบรเวณชายแดนเพมมากขนอกดวย จนสงผลตอชวต ความเปนอยของประชาชนบรเวณชายแดน แรงงานขามชาต ผ ลภย กกลายเปนปญหาใหญททาทายรฐบาลวาจะจดการอยางไร

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๓/๑๖๐

บทท ๓

สถานการณสทธมนษยชน ในป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ภาพรวม และปรากฏการณดานสทธมนษยชน ในมตตาง ๆ

ในรอบสองสามปทผานมา มเหตการณและกรณทเกยวของกบสทธมนษยชนในประเทศไทยมากมายพอสมควร ซงลวนแลวแตเกยวของกบชวตความเปนอยของประชาชนไมมากกนอย หลายกรณเปนเรองทไดมการรองเรยนมายงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (กสม.) เพอขอใหตรวจสอบ ในขณะทบางกรณ กสม. ไดหยบยกเพอพจารณาตรวจสอบ ทงน เพอเปนการสรางบรรทดฐานทถกตองใหกบการคมครอง ปกปอง และสงเสรมสทธมนษยชนหลายเรองเปนกรณทอยในความสนใจของสาธารณชน ซงผ มสวนเกยวของคงตองตดตามอยางใกลชดและด าเนนการแกไขปญหาใหลลวงไปโดยเรว เพอมใหปญหาขยายตวไปจนมอาจแกไขเยยวยาไดอยางทนทวงทและอาจกลายเปนวกฤตการณทสลบซบซอนมากยงขน

สถตการรองเรยนในป พ.ศ. ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒

ในป พ.ศ. ๒๕๕๑ กสม. ไดรบเรองรองเรยนการละเมดสทธมนษยชนและเรองท กสม. ไดท าการหยบยกเพอตรวจสอบสะสม รวม ๖๑๓ เรอง เฉลยเดอนละ ๕๑ เรอง

ในป พ.ศ. ๒๕๕๒ กสม. ไดรบเรองรองเรยนการละเมดสทธมนษยชนและเรองท กสม.หยบยกเพอตรวจสอบสะสม รวม ๗๒๓ เรอง เฉลยเดอนละ ๖๐ เรอง เมอจ าแนกเปนรายเดอน พบวา เดอนทมการรบเรองรองเรยนและหยบยกมากทสด คอ เดอนพฤษภาคม ๒๕๕๒ จ านวน ๑๒๗ เรอง และเดอนทมการรบเรองรองเรยนและหยบยกนอยทสด คอ เดอนธนวาคม ๒๕๕๑ จ านวน ๒๗ เรอง

ประเภทสทธมนษยชนทมการรองเรยนวาถกละเมดสทธมนษยชน

จากขอมลเรองรองเรยนทมการรองเรยนวาถกละเมดสทธมนษยชนและเรองท กสม .หยบยกเพอตรวจสอบ ในป พ.ศ. ๒๕๕๑ ซงมจ านวน ๖๑๓ เรอง เมอจ าแนกขอมลตามประเภทสทธทมการรองเรยนวาถกละเมดสทธมนษยชน พบวา มการกระท าการละเมดสทธมนษยชนในประเภทสทธในกระบวนการยตธรรม จ านวน ๑๔๐ เรอง คดเปนรอยละ ๒๔.๔๓ รองลงมาเปนการละเมดสทธในชวตและรางกาย ๗๔ เรอง คดเปนรอยละ ๑๒.๙๑ ไดรบ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๔/๑๖๐

การปฏบตทไมเปนธรรม ๖๖ เรอง คดเปนรอยละ ๑๑.๕๒ การละเมดสทธชมชน ๖๒ เรอง คดเปนรอยละ ๑๐.๘๒ สทธในการจดการทดน ๕๘ เรอง คดเปนรอยละ ๑๐.๔๒

ส าหรบเรองทมการรองเรยนวาถกละเมดสทธมนษยชนและเรองท กสม.หยบยกเพอตรวจสอบ ในป พ.ศ. ๒๕๕๒ ซงมจ านวน ๗๒๓ เรอง เมอจ าแนกขอมลตามประเภทสทธทมการรองเรยนวาถกละเมดสทธมนษยชน พบวา มการกระท าการละเมดสทธมนษยชนในประเภทสทธในกระบวนการยตธรรม สงทสด จ านวน ๑๓๒ เรอง คดเปนรอยละ ๑๙.๔๗ รองลงมาเปนการกระท าการละเมดสทธในชวตและรางกาย จ านวน ๑๒๐ เรอง คดเปนรอยละ ๑๗.๗๐ และพบวาการละเมดสทธในการสอสารต าทสด จ านวน ๒ เรอง คดเปนรอยละ ๐.๒๙ รายละเอยดตามแผนภม

นอกจากน การละเมดสทธมนษยชนทมไดมการรองเรยน และด าเนนการตรวจสอบโดยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต มอยอกมาก ซงบทรายงานการประเมนสถานการณสทธมนษยชนป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบน ขอน าเสนอภาพรวมและรายละเอยดพอสงเขป โดยจ าแนกสถานการณสทธมนษยชนทส าคญเปน ๗ กลม ไดแก

๑. สทธพลเมองและสทธทางการเมอง ๒. สทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม และสทธของกลมผ ดอยโอกาสในสงคม ๓. สทธชมชนในฐานทรพยากรและสงแวดลอม

๔. สทธในกระบวนการยตธรรมและกฎหมายทเกยวของ ๕. สถานการณในจงหวดชายแดนภาคใต และสอ าเภอในจงหวดสงขลา ๖. ประสทธภาพและประสทธผลของกลไกการคมครองสทธมนษยชน ๗. ประเดนสทธมนษยชนทส าคญอน ๆ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๕/๑๖๐

๑. สทธพลเมอง และสทธทางการเมอง

๑.๑ สทธและเสรภาพของสอมวลชน และสทธเสรภาพในการสอสาร

มาตรา ๔๐ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ (มาตรา ๔๗ ของรฐธรรมนญ ฯ๒๕๕๐) ไดเปลยนเรองสทธในการจดการคลนความถวทยโทรทศน จากเดมทรฐมอ านาจในการจดการใหสมปทานแกเอกชนฝายเดยว มาเปนทรพยากรสาธารณะของชาตทประชาชนเขาไปใชประโยชนไดดวย โดยก าหนดหามไมใหหนวยงานรฐก ากบดแลเอง ตองมองคกรอสระดแล

สถานการณป ๒๕๕๑-๒๕๕๒ มทงเรองกาวหนาและถดถอย ภายหลงการรฐประหารมการผานกฎหมายเรองโทรทศนสาธารณะทดเหมอนจะด แตกมพระราชบญญตคอมพวเตอรทละเมดสทธในการสอสารของประชาชน โดยอางเรองความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดงาม ซงยงไมมมาตรฐานชวดทชดเจน จนน าไปสการเลอกปฏบตในหลายกรณ

กฎหมายทส าคญ คอ พระราชบญญตกจการกระจายเสยงและกจการโทรทศน ซงมเนอหาทละเมดสทธอยางรนแรง คอ ใหอ านาจองคกรอสระ ฯ สามารถสงระงบรายการทก าลงออกอากาศไดทนทดวยวาจา หากพบวารายการนน ๑) ลามกอนาจาร ๒) ขดตอศลธรรมอนดของประชาชน ๓) ขดตอความมนคงสงบเรยบรอย

นอกจากนน ยงใหสามารถมรายการโดยหนวยงานรฐรองขอ ในกรณทเกดเหตอทกภย เหตฉกเฉน หรอเหตความจ าเปนอน ๆ

ในกรณสทธในการสอสารนน มตวเลขทระบวากระทรวงเทคโนโลยและการสอสาร (ไอซท) สงปดเวปไซดและบลอคไปแลวไมต ากวา ๓๐๐,๐๐๐ แหง ในชวง ๒ ปทผานมามการจบกม และฟองคดผ เปนเจาของเวปบลอค และเจาของกระทซงถกฟองในคดความมนคงและหมนพระบรมเดชานภาพและพพากษาคดอยางรวบรด ไมเปดโอกาสใหจ าเลยไดมโอกาสชแจงตามสมควร หรอปรกษานกกฎหมายเพอสคดอยางเปนธรรม แมวาวตถประสงคแรกเรมของการใช พระราชบญญตวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอรอาจพจารณาวาภาพลกษณของการใชอนเตอรเนต คอ กอใหเกดความเสยหาย แพรเรองลามกอนาจาร หลอกลวง การท ากฎหมายฉบบนจงเนนเอาผดคนทกระท ามากกวาการคมครองสทธเสรภาพของผใช แตกมขอสงเกตวาการใชอ านาจตามพระราชบญญตฉบบน บางครงขนอยกบรฐบาล หากมรฐบาลทเปนประชาธปไตยการจ ากดสทธเสรภาพกนาจะมนอยกวารฐบาลทไม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๖/๑๖๐

เปนประชาธปไตย ซงมกจะใชกฎหมายเปนเครองมอในการควบคมจ ากดสทธเสรภาพจนอาจดเหมอนเปนเรองปรกตไป

๑.๒ สทธในขอมลขาวสารของราชการ

ชวงทมการจดท ารฐธรรมนญ ๒๕๔๐ มการตนตวกนมาก วาสทธในทางการเมองไมใชแคการไปหยอนบตรเลอกตง แตหมายถงการมสวนรวมทางตรงและมสวนรวมในการปกครองสวนทองถนดวย การทประชาชนจะแสดงความคดเหน วพากษวจารณโครงการของรฐหรอตรวจสอบการทจรตไดอยางถกตอง รวมถงการไปใชสทธเลอกตงไดอยางมประสทธภาพ จ าเปนตองมขอมลทถกตองและมากพอ

กอนหนาน สทธขนพนฐานทสงคมไทยไมเคยตระหนก ทงทเปนเงอนไขส าคญ คอ สทธในการรบรขอมลขาวสารของทางราชการ เปนไปไมไดทประชาชนจะตนตวลกขนมาตรวจสอบรฐ โดยไมไดรบรขอมลขาวสารวา รฐก าลงท าโครงการอะไร มนโยบายอยางไร

สทธในการรบขอมลขาวสารเปนสทธมนษยชนอยางหนง มการรบรองไวในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมอง ในระบบสหประชาชาต ขณะทเนอหาตามพระราชบญญตขอมลขาวสาร ระบถงขอมลขาวสารทตองเปดเผยและวธการเปดเผย ไดแก ขอมลขาวสารทตองลงพมพในราชกจจานเบกษา ขอมลขาวสารทตองจดไวใหประชาชนดได ทงน ขอมลทกชนดประชาชนมสทธขอดได ยกเวนดานความมนคง และเรองทอาจเกดความเสยหายตอสถาบน

๑.๓ สทธในการเขาชอเสนอกฎหมายและสทธในการน าเสนอนโยบายสาธารณะ

รฐธรรมนญฉบบ ๒๕๔๐ ก าหนดวาการเขาชอเสนอกฎหมายของประชาชนจะตองใช ๕๐,๐๐๐ ชอ แตรฐธรรมนญฉบบ ๒๕๕๐ ทใชอยปจจบนปรบแกลดลงมาเหลอ ๑๐,๐๐๐ ชอ และไมจ าเปนตองตรวจสอบวาไปใชสทธเลอกตงหรอไม ท าใหกระบวนการมความรวดเรวขน

กฎหมายทประชาชนสามารถเขาชอเสนอกฎหมายไดนนตองเปนกฎหมายในหมวด ๓ สทธและเสรภาพของชนชาวไทย และหมวด ๕ แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ

ขอดของการเสนอรางกฎหมายโดยประชาชน คอ ท าใหภาคประชาชนไดสทธในการเปนกรรมาธการ ๑ ใน ๓ ของสมาขกคณะกรรรมาธการทงหมด ท าใหมสวนผลกดนเนอหากฎหมายไดอยางแทจรง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๗/๑๖๐

อยางไรกตาม ในทางปฏบตกมปญหาคอนขางมาก โดยเฉพาะความลาชาของการตรวจสอบ เคยมการเสนอกฎหมายหลกประกนสขภาพ ตองใชเวลาตรวจรายชอนานถง ๑๐ เดอน เหตทลาชาเพราะรฐสภาและคณะกรรมการการเลอกตงใชโปรแกรมฐานขอมลตางกน

ในกรณทถกตความวาเปนกฎหมายเกยวกบการเงนตองสงไปใหนายกรฐมนตร และสงตอไปยงหนวยงานในรฐสภาพจารณาวาเหนชอบหรอไม กวาจะรผลกใชเวลายาวนานมาก ตองตดตามกนทกสปดาห

กรณนเปนบทเรยนวา ผ ทเสนอรางกฎหมายจะตองมฝายทท าหนาทในการตดตามหนวยงานในรฐสภาวามการด าเนนเรองถงไหน อยางไรบาง

๑.๔ สทธในการเขาชอถอดถอนผด ารงต าแหนงทางการเมองและขาราชการระดบสง

การเขาชอถอดถอนผด ารงต าแหนงทางการเมองถอเปนกลไกใหมของภาคประชาชน ในการตรวจสอบการทจรตคอรปชน และการประพฤตมชอบของนกการเมอง

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ ไดก าหนดกระบวนการถอดถอนนกการเมองมอย ๓ ชองทาง ชองทางท ๑ สมาชกสภาผ แทนราษฎร (ส.ส.) หนงในสเขาชอกน ชองทางท ๒ ประชาชนหาหมนคนเขาชอกน ชองทางท ๓ ผ เสยหายมาฟองรองดวยตนเอง รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ กยงคงเรองการเขาชอถอดถอนไวในมาตรา ๑๖๔ แตลดจ านวนประชาชนทเขาชอลงจาก ๕๐,๐๐๐ คน เหลอ ๒๐,๐๐๐ คน ในการถอดถอนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ เปนกระบวนการเรมตนทท าใหประชาชนสามารถด าเนนการไตสวนได หากพบวามมลตามเหตในการยนถอดถอนระบตามมาตรา ๒๗๐ เชน ร ารวยผดปกต สอไปในทางทจรตตอหนาท ใชอ านาจหนาทขดตอรฐธรรมนญ รวมไปถงเรองการฝาฝนมาตรฐานจรยธรรมอยางรายแรง

กระบวนการถอดถอนผด ารงต าแหนงทางการเมอง ถอเปนเรองทางการเมอง โดยการถกถอดถอนจะน าไปสการถกตดสทธทางการเมอง ๕ ป และหากพบวามความผดทางอาญาดวย เชน กรณร ารวยผดปกต ทจรตคอรปชน เรองกจะถกสงไปทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๘/๑๖๐

๑.๕ สทธเสรภาพในการชมนม

เรองสทธเสรภาพในการชมนมมการบญญตรบรองไวในรฐธรรมนญมาโดยตลอด เพราะถอเปนเรองส าคญในระบอบประชาธปไตย

ในสมยรฐบาลนายสมคร สนทรเวช มการออกรางพระราชบญญตจดระเบยบการชมนมในทสาธารณะ หามชมนมบนผวจราจร หากตองการชมนมตองขออนญาตตอประธานกรรมการพจารณา คอ ผบญชาการกองบงคบการต ารวจนครบาล (ในกรงเทพฯ) หรอผวาราชการจงหวด (ในตางจงหวด) โดยประธาน ฯ สามารถสงสลายการชมนมได ผ ฝาฝนมโทษจ าคกไมเกน ๓ ป ปรบไมเกน ๓๐๐,๐๐๐ บาท หรอทงจ าและปรบ รางกฎหมายฉบบน ยงไมผานการพจารณา แตกยงมความพยายามทจะผานรางกฎหมายนอย

ปจจบน กฎหมายทถกน ามาใชเอาผดกบผ ชมนมไดแก พระราชบญญตทางหลวง (ฉบบทสอง) พ.ศ. ๒๕๔๙ พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. ๒๕๕๐ พระราชบญญตควบคมการโฆษณาโดยใชเครองขยายเสยง พ.ศ. ๒๔๙๓ เชน กรณของชาวบานทเชยงรายทตอส เรองนาปรง ถกศาลสงจ าคก ๖ เดอน และสงปรบคนละ ๑๐๐ บาท

ศาลพพากษาวาการกระท าของจ าเลยกอใหเกดความเดอดรอนแกประชาชน และประโยชนสวนรวม เปนการไมย าเกรงตอกฎหมาย เพอไมใหเปนเยยงอยางจงสมควรไมใหรอการลงโทษ ซงปจจบนเรองอยระหวางการยนอทธรณ การทชาวบานถกด าเนนคดเชนน ยงท าใหมดมนในการแกปญหา ทงทเลอกใชวธการชมนมในการเรยกรองสทธตามรฐธรรมนญ ซงเปนเครองมอทดเหมอนจะมอ านาจตอรองมากทสด แตกยงถกด าเนนคดเพราะการชมนมอก

เสรภาพในการแสดงความคดเหนตอสาธารณะ การแสดงออก การรวมกลมเปนสมาคม สหภาพ การ

ชมนมโดยสงบ และสทธในการรบรขอมลขาวสาร

ในชวงระยะเวลา ๒ - ๓ ปทผานมา ในขณะทความขดแยงทางการเมองเพมสงขน มการชมนมทางการเมองอยางตอเนอง จนเกดภาวการณเผชญหนาระหวางกลมทมความเหนตาง ขณะทเจาหนาทของรฐไดวางตวในลกษณะทไมเปนกลาง จนน ามาสความไมพงพอใจของประชาชนผ เขารวมชมนมและหลายครงการชมนมไดแปรสภาพเปนการกอความไมสงบ มการใชอาวธเขาท ารายกน โดยเจาหนาท รฐมสวนรวมในการขยายความรนแรง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๒๙/๑๖๐

เหลานนโดยไมจ าเปน มการปองรายบคคลอนแมแตผน ารฐบาลเอง ท าใหประชาชนเกดความคลางแคลงใจถงความมนคงปลอดภยของสงคม จากความรบผดชอบของเจาหนาทฝายความมนคง

กรณความไมสงบทางการเมอง

ความขดแยงทางการเมองของกลมการเมองหลากสสน หลากสาระ หลากความคดในลกษณะสดขว ไดน ามาสความตงเครยดอยางทไมเคยปรากฏขนมากอนในสงคมไทยในระยะ ๒๐ -๓๐ ปทผานมา การแบงขวทางความคดและจดยนทแตกตางท าใหองคกรของรฐโดยเฉพาะอยางยงหนวยงานความมนคงอยในสภาพทเสมอนจะไรประสทธภาพ ซงอาจเกดจากความขดแยงภายในทงในระดบองคกรและระดบปจเจกบคคล น ามาซงการสญเสยโอกาสในการพฒนาประเทศทควรจะมงในการพฒนาทรพยากรและคณภาพชวตของประชาชนใหอยดกนด สอมวลชนทงของรฐและเอกชนยงจะตองปรบตวเปนอยางมาก เพอใหประชาชนสวนใหญหรอทวประเทศ เกดความร ความเขาใจในภารกจของตน และผลกดนใหหนวยงานภาครฐสามารถตอบสนองตอความตองการของสงคม บอยครงปญหาการเผชญหนาไดยกระดบความขดแยงมาสสภาวะทยากล าบากมากยงขน เชน ความตงเครยดทางการเมอง ทพฒนามาตงแตป ๒๕๔๘ น ามาสการรฐประหารเดอนกนยายน ๒๕๔๙ เมอมการรางรฐธรรมนญฉบบใหม และประกาศใหมการเลอกตงเมอเดอนธนวาคม ๒๕๕๐ จากนนมากไดยกระดบความขดแยงจนเกดการเผชญหนาอยางรนแรงอกครง โดย “กลมพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย” มการชมนมทางการเมองอยางตอเนอง ในเดอนสงหาคม กนยายน และ ตลาคม ๒๕๕๑ ระหวางนนความขดแยงไดยกระดบความเขมขน จนมาสการยดสถานทราชการ ท าเนยบรฐบาล ปดลอมรฐสภา จนเกดการเชญหนา และจบลงทการปราบปรามอยางรนแรง เกดเปนโศกนาฏกรรม เมอวนท ๗ ตลาคม ๒๕๕๑ ทเจาหนาทต ารวจหนวยปราบจลาจลไดเขาท าการสลายฝงชนดวยอาวธหนกจนมผ เสยชวตหลายราย ฯลฯ สถานการณรอนระอจนถงขนมการปดทาอากาศยานดอนเมอง และสวรรณภม เมอปลายเดอนพฤศจกายน ๒๕๕๑ จนมการเปลยนแปลงทางการเมอง เมอพรรคพลงประชาชน ซงเปนรฐบาลถกค าสงศาลรฐธรรมนญประกาศยบพรรคไปดวยเหตทมการทจรตการเลอกตง ตอมาสภาผ แทนราษฎรมการประชมลงมตเลอกนายอภสทธ เวชชาชวะ จากพรรคประชาธปตยใหเปนนายกรฐมนตร ชนะคะแนน พล.ต.อ. ประชา พรหมนอก จากนนรฐบาลภายใตการน าของนายอภสทธ เวชชาชวะ จากพรรคประชาธปตยไดเขาท าหนาทในปลายป ๒๕๕๑ ความขดแยงทางการเมองกเรมขนอกครง กลมตอตานกมการสลบปรบเปลยนมาเปนกลมผชมนมภายใตขอ “แนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการแหงชาต (นปช.)” ซงมความสมพนธคอนขางใกลชดกบพรรคพลงประชาชนทเพงถกยบ และกอเกดพรรคเพอไทย ซงเปนพรรคฝายคานซง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๐/๑๖๐

ไดจดตงขนใหม แทนทพรรคพลงประชาชน เมอพรรคประชาธปตยจดตงรฐบาลรวมกบพรรครวม กไดรบการคดคานจาก นปช. และพรรคเพอไทย เมอรฐบาลเปนเจาภาพการประชมสดยอดผน าประเทศอาเซยน ระหวางวนท ๑๐-๑๒ เมษายน ๒๕๕๒ ทพทยา ไดถกผชมนมคดคาน บกรกสถานทประชมเกอบจะเกดจลาจล จนตองเลกการประชมกลางคน ตอมาเมอรฐบาลแถลงขาวทกระทรวงมหาดไทย กถกผชมนมกอความไมสงบลอมอาคาร บกเขาสถานทราชการ ทบต ท าลายยานพาหนะของผน ารฐบาลขณะทอยในรถอยางรนแรง จนนายกรฐมนตร รฐมนตร และเลขาธการนายกรฐมนตร นายนพนธ พรอมพนธ ถกท ารายอยางรนแรง มการเผชญหนาระหวางเจาหนาทรฐกบผชมนม และสมาชกชมชน กลายเปนการจลาจลขนาดยอย ๆ ทบรเวณสามเหลยมดนแดง ซอยกงเพชร (ชมชนเพชรบร ซอย ๙) อนสาวรยชยสมรภม นางเลง และอกหลายพนททวกรงเทพมหานคร เนองจากคกรณของความขดแยงมไดกาวเขาสกระบวนการแกไขปญหาทเปนอารยะและใชเหตผล และสงทนาเปนหวงคอความเคยดแคน ชงชงระหวางกน ไดกลบกลายเปนตวกระตนและบมเพาะความรนแรงขนในทกระดบของสงคม เชน ครอบครว ชมชน อ าเภอ จงหวด หรอภมภาค

กรณการประกาศใชพระราชบญญตความมนคงภายในราชอาณาจกรฯ พระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ และกฎอยการศก นบแตตนป ๒๕๕๒ ทผานมา รฐบาลไดประกาศใชพระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ.๒๕๕๑ และ พระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พ.ศ.๒๕๔๘ รวมทง กฎอยการศก ในหลายพนทดวยกน แมรฐบาลจะเหนวามความจ าเปนในการดแลรกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง แตกถอเปนความออนไหวของหนวยงานภาครฐ และเปนการจ ากดสทธของประชาชนในหลาย ๆ ดาน ทงในระดบทองทและระดบชาตดวย สงผลกระทบตอสทธขนพนฐานในการเดนทางสญจรไปมา สทธ ในการรวมกลมชมนมโดยสงบ สทธในการประกอบอาชพ สทธในการเขาถงขอมลขาวสาร เปนตน ในอกดานหนง การทรฐประกาศใชกฎหมายพเศษดงกลาวทงทกฎหมายปกตยงใชบงคบไดนน สงผลกระทบตอภาพพจนของรฐบาลและสถานการณทนาหวาดวตกในสายตาของสอมวลชนและประชาชนทวโลก อนจะมผลตอการคา การลงทน และการทองเทยว ซงรฐบาลเองกไดเคยประกาศเปนนโยบายไวแตเดม กฎหมายพเศษดงกลาวมเนอหาทขดแยงกบหลกการส าคญวาดวยสทธเสรภาพของประชาชนตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ จงสมควรจะยกเลกไปในทสด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๑/๑๖๐

๒. สทธทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และสทธของกลมผดอยโอกาสในสงคม

๒.๑ สทธสตร ความเสมอภาคหญงชาย และความหลากหลายทางเพศ

ในป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ มพลวตรการแกไขกฎหมายหลายฉบบดวยกน อาท กฎหมายขมขน แกไขเรองภรรยาแลว แตเดกทภรรยายงไมไดรบการคมครอง นอกจากนยงเปนเรองกฎหมายครอบครว และกฎหมายปองกนและปราบปรามการคามนษย

นอกจากน ผลจากการศกษาของมลนธเพอนหญงกบ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (มสธ.) พบตวเลขทผหญงถกกระท าลวงละเมดทางเพศจากหวหนางานและผบงคบบญชาเพมมากขน ในขณะทกลไกการรบแจงความ การด าเนนคดยงเปนอปสรรค เนองจากพนกงานสอบสวนทเปนหญงยงมจ านวนจ ากด

พรบ. คามนษย ๒๕๕๑

พรบ. ทะเบยนราษฎร ๒๕๕๐

สงคมมกจะมองวาความขดแยงระหวางเพศเปนเรองของคนเพยงสองหรอสามคน สงคมยงไมมความเขาใจวาสทธของสตรคออะไร กระบวนการยตธรรมกยงไมเขาใจวาผหญงถกละเมดแลว จะตองท าอยางไรมใหถกละเมดซ าอกครงจากสงคม หรอในกระบวนการยตธรรมนนเอง

๒.๒ สทธเดกและเยาวชน

ขณะนประเทศไทยมเดกและเยาวชนประมาณ ๒๘ ลานคน โดยยงไมรวมกลมเดกไรสญชาต ปญหาสทธของเดกมมากมายหลายประเดนและละเอยดออน เชน เรองความรนแรง พบวาเดกถกท ารายเฉลยวนละประมาณ ๗๐ คน เดกตดเชอเอดสเพมขนในรอบ ๒ ปทผานมาถง ๘๐,๐๐๐ คน การคามนษยเดกมสงมาก ในรอบ ๑๐ ป ถกลกพาไปขายรวมกวา ๑๐ ลานคน

ดานสขภาพ พบวา ๑ ใน ๑๐ มน าหนกต ากวาเกณฑเฉลยอยท ๑๐.๗๕ โดยประมาณ เดก ๑ ใน ๓ ของไทย เปนเดกทอยในกลมทมปญหาทางดานสมอง เดกปวยทางจตประมาณ ๘๐๐,๐๐๐ คน โดยในอนาคต หากโต

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๒/๑๖๐

ขน กจะกลายเปนผ ใหญทมปญหาความรนแรง นายแพทยสรเดว จากโรงพยาบาลเดก ใชค าวา “โรคภมคมกนบกพรองทางสงคม” โดยหากไมมการแกไขปญหาดงกลาว สงคมกจะยงมปญหา

เดกในโรงเรยนกมพฒนาการทางสมอง การเรยนไมสง มปญหาดานการจดการศกษา มเดกทออกจากโรงเรยนกลางคน ๑๑๓,๐๐๐ กวาคน โดยขอเทจจรงของปญหามาจากเรองความยากจน ปญหาครอบครว และการแตงงานกอนเรยนจบ นอกจากนนการจดการศกษาของเดกกลมชาตพนธกยงมปญหา

นอกจากน ดานปญหาครอบครว ยงพบวาปจจบน ๓๐ เปอรเซนตเปนครอบครวเลยงเดยว (พอเลยงเดยว แมเลยงเดยว) เดกบางคนตองใชชวตตามล าพง กลายเปนเดกเรรอน ไรบาน บางรายออกไปคาบรการทางเพศ หรอมการกระท าความผดตาง ๆ

จากรายงานสถต ยงพบอกวา รอยละ ๒๖ ของครอบครวทจดทะเบยนสมรสจะมการหยาราง ครอบครวไมพรอมกบการมบตร ซงถอวาอยในอตราทคอนขางสง จากการจดอนดบของกองทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (ยนเซฟ) ระบวาอตราวยรนไทยตงครรภม ๗๐ ตอ ๑,๐๐๐ คน โดยประเทศไทยตดอนดบ ๑ ใน ๕ ของโลก ขณะทเดกไทยดมเหลาประมาณ ๑,๐๐๐,๐๐๐ คน กรณเดกเสยชวตจากการจมน ามอตราเฉลย ๔,๐๐๐ คน ตอป ส านกงานต ารวจแหงชาตรายงานในป ๒๕๕๑ วา คดทผ เสยหายเปนผหญงและเดก ทไดรบแจงม ๓๓,๐๐๐ คด มการท ารายกน เดกตกน ๑,๐๑๐ ครง ในป ๒๕๕๒ สะทอนใหเหนถงคานยมในการใชรนแรงเขาแกปญหาดวยการท ารายกน เดกและเยาวชนถกจบอยในสถานพนจมากขน ปจจบนมเดกตดเชอเอชไอว/เอดส อยประมาณ ๘๐,๐๐๐ คน นอกจากนนปญหาการคามนษย ปญหาส าคญคอการขาดการบรณาการการท างานเรองเดก และไมมการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ

๒.๓ สทธผพการ และสทธของผสงวย

ทผานมา รฐบาลมกเหนวาผพการเปนกลมคนทตองไดรบการสงเคราะห ฟนฟ เยยวยา ถอเปนการมองแบบรฐสงเคราะหและเหนผพการเปนผ เจบปวย ทงทผพการมสทธทจะเลอกใชชวตในดานตางๆ ดวยตนเอง รฐตองรบรองสทธเหลานใหเทาเทยมกบคนปกต แตในทางปฏบตยงไมเปนเชนนน อยางไรกดประเทศไทยไดใหสตยาบนอนสญญาวาดวยสทธคนพการ เมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ กบสหประชาชาตไว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๓/๑๖๐

กรณนกศกษาพการผหนงจะสอบใบอนญาตทนายความ เจาหนาทไมกลารบรองวานกศกษาพการผนนมสทธ ตองขอใหทนายมาตอสคด จนใชเวลาถง ๓ เดอนจงไดสทธนน

นอกจากน รฐบาลจะตองเอออ านวยใหประชาชนสามารถเขาถงสงตาง ๆ ไดตามสภาพการณทมความเหมาะสม โดยรฐจะตองสงเสรมกลไกตางๆ ใหเออตอการรบรองสทธประชาชนไดจรง เชน การกอสรางอาคารสถานทและขนสงมวลชนตางๆ จะตองมสงอ านวยความสะดวกแกผพการใหครบถวนบรบรณ เชน สนามบน รถเมลขนสงมวลชน หองน าตามสถานทตางๆ หางสรรพสนคา โรงเรยน มหาวทยาลย เปนตน แตในความเปนจรง รฐบาลยงมปญหาในการปฏบต เชน การท าทางลาดแกผพการทยงใชงานไมไดจรง หรอการออกแบบเครองมอ อปกรณอ านวยความสะดวกตางๆ ทไมเออตอผพการ เปนตน

ผสงวยในทกวนนถอเปนกลมบคคลทมจ านวนมากทสดตามตวเลขทางสถตของแผนภมประชากร ซงนาจะเปนผลจากกระแส “เบบบม” หลงสงครามโลกครงทสอง ราวทศวรรษท ๒๔๙๐ ซงรฐบาลในขณะนนมนโยบายเพมจ านวนประชากร สงเสรมโครงการ “แมดเดนแหงชาต” จากจ านวนบตรวาใครจะสามารถสราง “ผลผลตประชากร” ไดมากกวากน (วดจาก Productivity) เปนตวชวดทส าคญ กอนทประเทศไทยจะหนมาใชแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทถกก าหนดกรอบแนวทางการพฒนาโดยกลมเบรตตนวด ในชวงตนทศวรรษ ๒๕๐๐ (ป พ.ศ. ๒๕๐๓ - ๒๕๐๔) ทรจกกนทวไปวา “ยคผ ใหญล” พรอม ๆ กบประเทศก าลงพฒนาอน ๆ อกหลายประเทศ ไมวาจะเปนฟลปปนส เกาหลใต ฯลฯ เปนเหตใหประชากรทเกดในชวงทศวรรษท ๒๔๙๐ นน กลายมาเปนประชากรกลม “ผ สงวย” ในปจจบน ทผานมารฐยงขาดแนวนโยบายทเดนชด เปนรปธรรมในการด าเนนการกบกลม “ผ สงวย” ดงกลาว เปนเหตใหกลมเปาหมายนถกทอดท งไวอยางโดดเดยว เนองจากสภาพเศรษฐกจ สงคมทอยในกระแสการแขงขนเพอเอาตวรอดและเอาชนะ แมในชวงสองสามปทผานมารฐจะเรมใหความสนใจกบกลม ผสงวยกตาม โดยผานกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และกระทรวงสาธารณสข แตกดเหมอนจะใชแนวนโยบายแบบ “สงเคราะห” (เชน เบยคนชรา) มากกวาการ “เขาถงสทธ” ในฐานะทเปนพลเมองกลมใหญ กองทนบ าเหนจบ านาญ กองทนสวสดการสงคม กองทนสงเสรมสขภาพ ยงไมสามารถตอบสนองตอการ “สงเสรมสทธ” ของ “กลมผสงวย” ไดอยางเปนรปธรรม และยงไมสามารถสรางเสรมศกยภาพของกลมเปาหมายดงกลาวในการมสวนรวมในกระบวนการทางสงคม ใหเขารสกวา “มคณคา” ตอสงคม มากกวาทจะท าใหเขารสกวาเปน “ภาระ” ของสงคม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๔/๑๖๐

๒.๔ กลมชาตพนธ และคนไทยผพลดถน

เปนกลมผ ดอยโอกาสทถกลวงละเมดในหลายรปแบบ หลายมตดวยกน ทงกลมชาตพนธ ทอาศยอยในเขตชายแดนไทย-พมา ประสบปญหาในเรองสถานะบคคลตามกฎหมาย บางสวนถอบตรลาวอพยพ และอาศยในเขตชายแดนไทย-ลาว ในพนทอ าเภอเชยงแสน และอ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย จ านวนไมนอยทไมไดรบสญชาตไทยแมวาจะเกดในเขตแดนประเทศไทย และอาศยในประเทศไทยมายาวนานแลวกตาม ส าหรบกลมชาตพนธ ชนเผา ชนกลมนอยทด ารงอย ไมวาจะเปน ปการกะญอ ละห มง และชนเผาตาง ๆ กยงประสบปญหาการเขาถงบรการของรฐ ทงดานการศกษา การสาธารณสข สาธารณปโภค การเดนทาง และการประกอบอาชพ สวนหนงเปนผล สบเนองมาจากการไมมสถานะบคคล และการถกเลอกปฏบต สวนใหญถกมองไปในแงทเปนภยตอความมนคง ท าลายปาไมและทรพยากร และเปนผ คายาเสพตด แมวาในชวงระยะ ๒-๓ ป ทผานมารฐไดมการมอบสถานะบคคลใหแกกลมผ ไรสญชาตหลายหมนราย แตกยงมผ ไรสญชาตอกจ านวนมากทยงตองประสบปญหาอยเชนเดม และหนกหนวงมากยงขน บอยครงเจาหนาทของรฐทหวงผลประโยชนกอาศยเงอนไขเหลานในการเอารดเอาเปรยบกลมน ในรปแบบตาง ๆ ไมวาจะเปนการรดไถเงนทองทรพยสน ลวงละเมดทางเพศ ฯลฯ เนองจากเขาเหลานขาดการศกษา และโอกาสในการประกอบอาชพทเออตอการพฒนาคณภาพชวต ไรอ านาจการตอรองกบเจาหนาทในทองถน อยางไรกด กพบวากลมชาตพนธนไดมโอกาสในการเขาศกษาในสถานศกษามากขนบางในระดบอดมศกษา แตยงไมอยในระดบทนาพอใจนก

นอกจากน โครงการกอสรางเขอน และโครงการขนาดใหญในภาคเหนอตอนบนและตะวนตก อาท เขอนสาละวน กยอมสงผลกระทบตอการด ารงอยของชมชน เชน ทอ าเภอสบเมย จงหวดแมฮองสอน ชาวชมชนกลมชาตพนธตกอยในสถานะผพลดถน บางรายตกเปนเหยอของขบวนการคามนษย โดยเฉพาะอยางยง เดกและสตรทเปนกลมเปาหมายของธรกจผดกฎหมายเหลาน

กลมไรสญชาต แบงออกเปน ๔ กลม คอ ไทยพลดถน มอแกน (ขาวเล) มสลมจากมะรด และกลมสญชาตอน ๆ ทเขามามความสมพนธกบ ๓ กลมแรก มการตงเปนเครอขายการแกไขปญหาคนสญชาตไทย

กลมคนไทยพลดถน กลมคนเหลานเดมอยในอาณาเขตของราชอาณาจกรไทย แตมการแบงปนเขตแดนกนใหมสมยทองกฤษเปนเจาอาณานคม โดยปกปนเอาพนทบานสงขรตดไปดวย ประเทศไทยเสยพนทไปราว ๑๕๐

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๕/๑๖๐

หมบาน หลงจากการเปลยนแปลง มการปราบปรามชนกลมนอยในพมา อนเปนผลใหคนเหลานอยในอาณาเขตของรฐพมา แตรบการปฏบตจากรฐพมาเปนพลเมองชนสอง คนเหลานจงไดอพยพกลบเขามาในราชอาณาจกรไทย โดยยอมทงทดนและทรพยสนบางสวน กลมคนดงกลาวพดภาษาไทย วฒนธรรมประเพณเหมอนคนไทยโดยทวไป และอพยพเขามาอยในพนท ๔ จงหวด ไดแก จงหวดระนอง จงหวดชมพร จงหวดประจวบครขนธ และจงหวดตาก มประชากรราว ๒๐,๐๐๐ – ๒๕,๐๐๐ คน กลมบคคลดงกลาวถอบตรคนพมาเชอชาตไทย อนเปนผลใหตงแตเกดจนตายไมไดรบการคมครองใด ๆ จากรฐ ทงดานการศกษา การประกอบอาชพ การดแลคมครองสขภาพ ตลอดจนถงสทธคมครองในกระบวนการยตธรรม

โดยเฉพาะชวงทเกดธรณภยพบตสนาม กลมคนไทยพลดถนเหลานแทบไมไดรบการชวยเหลอและดแล จากรฐ เพราะรฐไมไดถอวาเปนพลเมองของไทยแตอยางใด

นอกจากน มการจดตงคณะท างานเพอคนสญชาตใหแกคนไทยพลดถนดงกลาว โดยผลกดนกฎหมายเพอใหมการรบรองสญชาตในเชงนโยบาย และตงคณะท างานเพอแกไขรางพระราชบญญตสญชาต โดยสงรางพระราชบญญตดงกลาวไปทสภาผแทนราษฎรแลว

๒.๕ สทธผใชแรงงาน แรงงานนอกระบบ และแรงงานตางดาว แนวคดหลกการขององคกรแรงงานระหวางประเทศ ซงประเทศไทยเปนภาคผ รวมจดตงอยดวย มการใชค าวา Decent Work การท างานทมคณคา หรอสมมาชพ ประกอบดวย ๔ เสาหลก คอ

หลกทหนง สทธพนฐานในการท างาน โดยเปนของแรงงานทวโลก ๔ ดานคอ (๑) หามบงคบเกณฑแรงงาน ยกเวนในกรณทมความฉกเฉน สถานการณจ าเพาะ (๒) การหามการเลอกปฏบต การไดรบการปฏบตทเทาเทยมกน การมโอกาสในการท างาน และการไดรบความรในการท างาน (๓) แรงงานเดก โดยในเกณฑ คอตองพนวยของการศกษาขนบงคบ เนองจากตองการใหเดกไดรบการพฒนาขนพนฐานอยางเตมทกอน และงานตองไมเปนอนตรายตอเดก และ (๔) สทธในการรวมกลม รวมตวตอรอง โดยหลายประเทศยงไมมกฎหมายทสงเสรมสทธดงกลาว

หลกทสอง การสงเสรมใหมงานทมนคง มโอกาสในการพฒนาฝมอแรงงาน สามารถเขาถงตลาด และแหลงสนเชอตาง ๆ ได

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๖/๑๖๐

หลกทสาม การมตวแทนทมสวนรวม ซงเชอมโยงจากการรวมตวตอรอง ถอ เปนหลกประกนเพอใหเกดความเปนธรรม การมตวแทนของผ มสวนรวมมาจากภาคสวนตาง ๆ

หลกทส การคมครองสงคม ในหลายประเทศคอการขยายสวสดการใหส าหรบบคคลทไมไดท างานระบบ หรอมใชขาราชการ ลกจาง นายจาง

สถานการณทเกดขนในรอบ ๒ ป คอ รฐยงคงเขามาควบคมแรงงาน และละเมดแรงงานอยางตอเนอง

ขณะทภาคอตสาหกรรมใชกลไกสญญาจางเหมาชวคราว (sub contract) เพอหลกเลยงกฎหมายแรงงาน สงผลใหแรงงาน ทงในระบบและนอกระบบถกเลกจางอยางไมเปนธรรม รฐบาลตองเขามาแกไขเรองสญญาจางชวคราวทสนคลอนความมนคงของแรงงาน เพอใหการคมครองสทธแรงงานอยางแทจรง การแกไขปญหาการวางงาน รฐบาลจะตองเขามาดแลชวยเหลอใหมากกวาน มมาตรการทชดเจนและปฏบตไดจรง ขณะทกลมผ ใชแรงงานตองรวมกลมกนใหเหนยวแนนเพอเรยกรองสทธ เพราะปจจบนขบวนการแรงงานยงมปญหาแตกแยกภายใน หวขบวนแรงงานบางแหงไปเขาขางฝายรฐ จงท าใหเกดปญหาการจดตงทออนแอ

อยางไรกตาม ขณะนเรมมการเปลยนแปลงในเชงบวก โดยเมอป ๒๕๕๑ มการแกไขกฎหมายแรงงานหลายมาตรา เพอคมครองลกจางของบรษทเหมาคาแรง ใหมสทธประโยชนเทาเทยมกบแรงงานในระบบโดยไมถกเลอกปฏบต

นอกจากน ในยคโลกาภวตน การเคลอนยายฐานการผลตของโรงงานไปยงประเทศตางๆ ไดอยางเสรก ท าใหแรงงานสามารถจดการกบปญหาของตนในทางสากลไดมากขน และมกลไกสทธมนษยชนดานแรงงานเขามาชวยเหลอแรงงานมากขน

ในขณะเดยวกน กลมลกจางผ ใชแรงงานในระบบทมอยประมาณ ๙ ลานคน การใชสทธของลกจาง ไดแก ระบบประกนสงคม กองทนเงนทดแทน กยงคงพบปญหาอยมากเชนกน ซงปญหาทพบในการใชสทธของลกจางคอ ในสวนของกองทนเงนทดแทนในเรองการรบรขอมลขาวสาร รฐยงไมมการเปดเผย ไมเผยแพรใหลกจางทงหมดรเทาทควร เมอเกดการเจบปวยจากการท างาน จงถกผลกใหใชสทธในระบบประกนสงคม ใหกลายเปนการเจบปวยนอกการท างานไป ท าใหลกจางไมไดใชสทธในสวนของกองทนทดแทน ซงเปนกฎหมายทจะชดเชยคาเสยหายของลกจาง สาเหตสวนหนงมาจากในโรงพยาบาลยงขาดบคคลากรทางการแพทยดานอาชวเวชศาสตร

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๗/๑๖๐

และสงแวดลอม เพราะแพทยทวไปอาจวนจฉยคลาดเคลอนได เมอวนจฉยไมถกตอง ลกจางกตองอทธรณหรอเขาสกระบวนการทางศาล ท าใหยากล าบาก เนองจากไมมทนายความทชวยเหลอในเรองน เรองระบบการวนจฉยโรค จงควรมมาตรฐานเดยวกน โดยทกโรงพยาบาลควรมคลนกแพทยอาชวเวชศาสตรและสงแวดลอมเหมอนกน

ปญหาการเขาถงสทธ เกดจากการทรฐยดอ านาจสวนตางๆ ไวทงหมด เชน การเกบเงน การวนจฉยโรคและจายเงนอยในองคกรเดยวกน การตอส เรยกรอง น ามาสการบญญตมาตรา ๔๔ ในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ บญญตวา “บคคลยอมมสทธไดรบหลกประกนความปลอดภยและสวสดภาพในการท างาน รวมทงหลกประกนในการด ารงชพ ทงในระหวางการท างานและเมอพนภาวะการท างาน ทงน ตามทกฎหมายบญญต”

อยางไรกตาม แมมการบงคบใชรฐธรรมนญตามมาตรานแลว ในทางปฏบตลกจางกยงไมสามารถเขาถงสทธดงกลาวไดอยเชนเดม

นโยบายดานแรงงานกบรปธรรม ปญหาการปลดออกและเลกจาง

ผน าสหภาพแรงงานการรถไฟแหงประเทศไทย กรรมการและสมาชกของสหภาพ ฯ ไดรบค าสงใหออกจากงาน เ มอปลาย เ ดอนตลาคม ๒๕๕๒ ขอหาประพฤตช วอย า ง ร ายแรง ขด ขนค าส งผ บงคบบญชา มการปดกนการเดนรถ ไมใหความรวมมอในการบรการผ โดยสาร เนองจากทางสหภาพฯ อาง เหตทรถไฟขาดอปกรณความปลอดภยทมความส าคญ ซงอาจเสยงตอชวตของผ โดยสารได อยางไรกด มการปลดผน าสหภาพแรงงานออกจากงาน และหามมใหเขามาในพนทของการรถไฟฯ ในชวงจงหวะเดยวกนกบทมการเจรจาท าขอตกลงกนระหวางผ บรหารและสหภาพแรงงาน ฯ และประจกษพยานทงระดบผ วาราชการจงหวด ผ ก ากบการสถานต ารวจภธรในพนท และรฐมนตรชวยวาการกระทรวงมหาดไทย ผน าสหภาพแรงงานไทรอมพ และสมาชกผ ใชแรงงาน บรษท บอด แฟชน (ประเทศไทย) จ ากด ผผลตชดชนในและชดวายน ายหอไทรอมพ ทถกเลกจางยงคงมการชมนมกน และลาสดพวกเขาเหลานนมากกวา ๓๐๐ ชวต ถกค าสงเลกจางและปลดออกจากต าแหนงงาน เนองจากไดมการชมนมเรยกรองสวสดการทรฐบาลไดรบปากในการด าเนนการแกไขปญหากบนายจาง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๘/๑๖๐

สหภาพแรงงานไทรอมพไดมารองเรยนใหคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตรวจสอบเกยวกบการทกองบญชาการต ารวจนครบาลน าเครองมอแอลแรด (Long Range Acoustic Device : LRAD) มาใชในการสลายการชมนม เนองจากเครองมอดงกลาวมผลกระทบตอสขภาพ ขณะนอยระหวางด าเนนการตรวจสอบ

สทธของแรงงานขามชาต กรณรถแชเยน ๕๔ ศพ แรงงานขามชาตจากพมา บทสะทอนสทธในชวต และปญหาการคามนษย

จากเหตโศกนาฏกรรมกรณพบศพชาวพมา ๕๔ ศพ กองกายกนอยในต หองเยนของรถ ๑๐ ลอบรรทกอาหารทะเลสด หมายเลขทะเบยน ๗๐ – ๐๖๑๙ ระนอง ดานหนารถมขอความวา รงเรองทรพย จอดทงบรเวณปากซอยชายปาละเมาะรม ถนนเพชรเกษม บานบางกลวยนอก ต าบลนาคา อ าเภอสขส าราญ จงหวดระนอง และยงมชาวพมารอดชวตอก ๖๗ คนในสภาพโคมาจากการขาดอากาศหายใจ เจาหนาทตองรบชวยเหลอน าสงโรงพยาบาล โดยหลายคนตองใหออกซเจนเพอชวยชวตไปตลอดทาง เหตเกดเมอกลางดกคนวนท ๙ เมษายน ๒๕๕๑

นอกจากน ผลส ารวจของเอนจโอในสหรฐ ทเผยแพรเนองในวนผ ลภยโลกในป ๒๕๕๑ กไดระบวาไทยตดอนดบ ๑ ใน ๑๐ ประเทศทไดชอวามการละเมดสทธของผ ลภยมากทสดในโลก โดยระบให จน อนเดย มาเลเซย ไทยและบงคลาเทศ อยใน ๑๐ ประเทศทละเมดสทธผ ลภยอยางเลวรายทสด รวมกบอรก เคนยา รสเซย ซดาน และยโรป ในรายงานผลการส ารวจไดจดระดบประเทศเหลานตงแต เอ ไปจนถง เอฟ ซงไทย จน และมาเลเซย ถกจดอยในประเทศทไดเกรดเอฟ ซงเปนระดบเลวรายทสด จากการบบบงคบสงกลบผ ลภยใหไปอยในสถานการณทเปนอนตรายทอาจถงแกชวต และไมไดใหความคมครองทางกายแกผ ลภย

๒.๖ สทธผลภย ผอพยพ โยกยายถนฐาน และปญหาการคามนษย

กรณโรฮงญา

เมอเดอนมกราคม ๒๕๕๒ ส านกขาว BBC เสนอขาววา ทางการไทยไดผลกดนไมใหชาวโรฮงญาขนฝงไดเปนอนขาด โดยอางวาประชาชนบรเวณชายฝงเกดความหวาดกลวแมชาวโรฮงญาจะไมเคยมประวตท ารายคนไทย แตหากวาอยในสภาวะกดดนอาจน ามาซงการกอความรนแรงขนได และมชาวโรฮงญาจ านวน ๗๘ คนถกจบกมขณะใชเรอลกลอบเดนทางเขามาในนานน าไทย สวนใหญมสภาพอดโรย โดยกลาววาระหวางเดนทางไดถกทหารพมาจบกม ท ารายรางกายและควบคมตวไว จนกระทงถกปลอยตวมาและถกทางการไทยจบกมตวในทสด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๓๙/๑๖๐

โดยเจาหนาทของไทยไดน าอาหารและน ามาให พรอมน าผ ไดรบบาดเจบเขาท าการรกษา ฝายผ บงคบการต ารวจภธรจงหวดระนองกลาววาไดสงฟองตอศาลจงหวดระนองในขอหาเปนบคคลตางดาวเดนทางเขามาในราชอาณาจกรโดยผดกฎหมาย เมอศาลพพากษาและไดรบโทษแลวกจะสงตวใหดานตรวจคนเขาเมองระนองเพอสงกลบออกนอกประเทศตามขนตอนของกฎหมายตอไป

จากกรณดงกลาว เปนเหตให รฐบาลถกกระแสวพากษวจารณท งในและตางประเทศ ถงความ ไรมนษยธรรมทผลกดนผ ลภยเหลานออกไป ซงเสยงตอความเสยหายของภาพลกษณในสายตาประชาคมโลก อยางไรกด องคกรสทธมนษยชนไดทวงตง และใหขอเสนอแนะตอรฐบาลในการจดการกบปญหาน ดวยความยดหยน และด าเนนการเจรจากบประเทศทเกยวของบนพนฐานของการเคารพสทธมนษยชนและหลกแหงมนษยธรรม

กสม. ไดตรวจสอบและเขาเยยมชาวโรฮงญาทส านกงานตรวจคนเขาเมอง สวนพล และยงคงตดตามความคบหนาเกยวกบเรองน ในป ๒๕๕๒ เนองจากรฐบาลบงคลาเทศ ไดพสจนสญชาต และไดรบชาวโรฮงญากลบประเทศ ๒๘ คน แตรฐบาลพมาไมยอมรบวาชาวโรฮงญากลมน เปนประชาชนของประเทศตน

กรณมงลาว

นายกษต ภรมย รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ กลาวในโอกาสเดนทางตดตามการแกปญหาการสงชาวมงลาวอพยพ พนทควบคมผลกลอบเขาเมองโดยผดกฎหมาย บานหวยน าขาว ต าบลเขกนอย อ าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ เมอกลางป ๒๕๕๒ วาชาวมงลาวอพยพบานหวยน าขาว แบงเปน ๒ กลม คอ กลมผ ลภยทางการเมอง และกลมลกลอบเขาเมอง เพอหวงความเปนอยทดกวา โดยกลมของผ ลภยทางการเมอง ซงไมสามารถเดนทางกลบประเทศได ไดขอลภยไปยงประเทศทสาม สวนทเหลอ ทางการลาวจะรบกลบประเทศทงหมด โดยไดรบการชวยเหลอจากไทย และส านกงานขาหลวงใหญผ ลภยแหงสหประชาชาต หรอ UNHCR รฐบาลลาวใหความมนใจแกกลมมงลาวทงหมดวา จะไดรบการดแลเปนอยางด

กลมมงลาวเรมอพยพจากประเทศลาวเขามาในพนทอ าเภอเขาคอ ตงแต พ.ศ.๒๕๔๗ จนมจ านวนมากกวา ๗,๐๐๐ คน ทหารกองทพภาคท ๓ น าทงหมดไปควบคมไวบรเวณพนทควบคมผลกลอบเขาเมองโดยผดกฎหมาย บานหวยน าขาว และทยอยสงกลบตงแตปทแลว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๐/๑๖๐

จากทรฐบาลไทยและรฐบาลสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวไดมขอตกลงทจะผลกดนชาวมงลาวอพยพทบานหวยน าขาวทงหมด จ านวนกวา ๔,๐๐๐ คน กลบประเทศลาว และด าเนนการปดพนทพกพงชวคราวบานหวยน าขาว จงหวดเพชรบรณ ภายในเดอนกนยายน ๒๕๕๒ น และนบแตเดอนกมภาพนธ ๒๕๕๐ เปนตนมา ไดมความพยายามผลกดนชาวมงลาวเหลาน ซงมทงผสงอาย ผหญง และเดก กลบสประเทศลาวเปนระยะๆ แลวกวา ๒,๐๐๐ คน

เมอวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๕๒ องคกรแพทยไรพรมแดน (Médecins Sans Frontières - MSF) ซงเปนองคกรดานมนษยธรรมเพยงองคกรเดยวในพนทพกพงชวคราวบานหวยน าขาว โดยปฏบตภารกจการใหความชวยเหลอทางการแพทยแกชาวมงลาวมากวา ๔ ป ไดออกมาแถลงอยางเปนทางการถงการถอนตวออกจากการปฏบตภารกจในพนท โดยใหเหตผลวา เนองจากรฐบาลไทยไดเพมมาตรการทางทหารตางๆ ซงเปนอปสรรคตอการท างานของ MSF เชน การบงคบใหตองผานจดตรวจหรอผานการควบคมของทหารกอนเขามารบบรการทางการแพทย การกดดน MSF ตองระงบการแจกจายอาหารใหผอพยพ เปนตน ทงน เพอบบบงคบให MSF ออกจากพนท และมการใชมาตรการกดดนใหชาวมงลาวเลกลมความตงใจในการขอสถานะผ ลภยและกกขงแกนน าชาวมงบางคน เพอกดดนชาวมงลาวใหเดนทางกลบ อนง การกดดน MSF ออกจากพนทดงกลาวจะเปดโอกาสใหรฐสามารถใชมาตรการทเดดขาดในการผลกดนชาวมงลาวเหลานกลบประเทศลาวตอไป

อนง ชาวมงลาวเรมอพยพเขามาพกอาศยอยในพนทบานหวยน าขาวตงแตป ๒๕๔๗ โดยทส านกงานขาหลวงใหญผ ลภยแหงสหประชาชาตไมไดรบอนญาตจากรฐบาลไทยใหสามารถเขาดแล และพจารณาสถานะของผ ลภยของชาวมงลาวเหลานได อกทงขอตกลงระหวางรฐบาลไทยและรฐบาลลาวเกยวกบผอพยพชาวมงลาว และการผลกดนผอพยพชาวมงลาวเหลานกลบประเทศลาวทผานมานน ไดด าเนนการมาโดยปราศจากความโปรงใสและการเขาไปตรวจสอบโดยองคกรทเปนอสระและเปนกลางมาโดยตลอด

อยางไรกด มครอบครวชาวมงลาวบางสวนรองเรยนมายงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต วาไดรบการปฏบตทไมเหมาะสมในเรอนจ าหรอทพกพง บางสวนเปนหวงเรองความปลอดภยเมอถกสงกลบไปยงประเทศลาว เนองจากเกรงวาจะถงแกชวต เพราะผน าครอบครวในอดตเคยเปนศตรในสงครามกนมากอนการสงกลบผอพยพลภย หากไมมหลกประกนในดานความปลอดภยในชวตของเขาถอเปนการเสยงตอการละเมดตอสทธในชวต และหลกการมนษยธรรมตามกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศวาดวยการสงตวกลบ (Non Refoulement) ในทสดรฐบาลไทยไดจดสงชาวมงลาวกลบประเทศทงหมด ภายในสนป ๒๕๕๒

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๑/๑๖๐

สทธทางวฒนธรรม

กองอ านวยการรกษาความมนคงภายใน (กอ.รมน.) สงหามชาวมอญจดงานวนชาตเมอวนท ๒-๓ กมภาพนธ ๒๕๕๑ ทวดบานไรเจรญผล จงหวดสมทรสาคร ซงเปนการกระท าทผดกฎหมาย ขดหลกสทธมนษยชน รฐไมมสทธบงคบ ชใชชอวนชาตมอญ กถอเปนสทธพนฐานทใครมวฒนธรรมของตวเองสามารถแสดงความเปนชาตของตนได ขณะทชาวมอญไมหวน คงเดนหนาจดงานตอไป

จากกรณทมเอกสารของ กอ.รมน. ลงชอโดยหวหนาสวนตดตามสถานการณความมนคง เรองแนวทางการจดงานของชมรมเยาวชนมอญ กรงเทพฯ ระบวา การจดงานตองจดโดยสมาคมทมการจดทะเบยนอยางถกตองตามกฎหมาย หามใชชอการจดงานในลกษณะวนชาตมอญหรอร าลกชนชาตมอญ โดยอางวาจะท าใหเกดความเขาใจผดวาประเทศไทยสนบสนนงานการเมองของชาตมอญ งดใหมการเลนดนตร รอง ร า เครองดดสตเปาและงานบนเทง รวมทงภายในงานตองใชตวหนงสอและภาษาไทยเทานน

นางสน ไชยรส อดตกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต กลาววา เอกสารดงกลาวของ กอ.รมน.นาจะเปนมตเดมของผวาราชการจงหวดคนเกา ซง กสม.ไดทวงตงใหแกไขไปแลว แตคดวาคงยงไมไดด าเนนการ เพราะเปนการละเมดสทธมนษยชนและไมมความชอบธรรม ทกเชอชาตควรมสทธเทาเทยมกน

๒.๑๑ สทธในการศกษา

สทธในการเขาถงการศกษาอยางมคณภาพและการพฒนาศกยภาพใหสามารถด ารงชวตไดอยางมศกดศร ถอเปนสทธมนษยชนพนฐานทส าคญ แมรฐจะไดผลกดนการปฏรปการศกษา นโยบายการก ยมเงนเพอการศกษา นโยบายเรยนฟร ๑๒ ป ฯลฯ แตกยงมขอจ ากดในการเขาถงการศกษาทมคณภาพ เยาวชนจ านวนไมนอยยงไมสามารถเขาถงการศกษาทมคณภาพไดอยางเตมท การปฏรประบบราชการและเศรษฐกจสงคมท าใหสถาบนการศกษาระดบสงตองเขาสการ “ออกนอกระบบราชการ” ซงความจรงมทงดานบวกและดานลบ นสตนกศกษาจ านวนไมนอยรสกวาตนและครอบครวไมสามารถแบกรบภาระคาใชจายทเพมมากขนได จงเขาสโครงการก ยมเงนเพอการศกษาทงในระบบและนอกระบบ บางรายตองจายดอกเบย ทสงลว แตเมอจบการศกษา กยงไม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๒/๑๖๐

สามารถหางานอาชพทมรายไดเพยงพอเพอจะชดใชเงนก ยมเหลานนไดในเวลาทจ ากด เปนเหตใหบางรายถกฟองรองคด สะทอนใหเหนวามาตรการในการสงเสรมสทธในการศกษายงมขอจ ากดอกมาก การศกษาเรยนรในเรองสทธมนษยชน การเคารพในศกดศรของความเปนมนษย คณธรรม จรยธรรม แมวาบางสวนอาจถกแทรกไวในเนอหาหลกสตรการศกษาบาง แตกยงไมสามารถท าใหนกเรยนนสต นกศกษา ไดเกดความร ความเขาใจและส านกในสทธ และหนาทของตนเอง และผ อนจนกอใหเกดการกระท าอนเปนการลวงละเมดสทธตอบคคลอนทดอยโอกาสกวาอยางแพรหลาย นอกจากนการใหความส าคญกบ “ความเปนเลศทางวชาการ” ทไมสมดลกบ “การเสรมสรางคณธรรม จรยธรรม” ยอมน ามาซงผลกระทบอยางรนแรงตอสงคมโดยรวมอยางหลกเลยงไมได การศกษาทางเลอก หรอการศกษาตามอธยาศย ยงไมไดรบการสงเสรมและสนบสนนอยางจรงจง แมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ จะไดระบไวใน หมวดท ๕ แนวนโยบายแหงรฐ สวนท ๔ มาตรา ๘๐ วรรค ๓ วา “พฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฏหมายเพอพฒนาการศกษาของชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทนการเปลยนแปลงของสงคมโลกรวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของความเปนไทย มระเบยบวนย ค านงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข” ซงมความจ าเปนตองท าความเขาใจกบสาระดงกลาวเพอน าไปสการปฏบตทเปนจรง และสอดคลองกบหลกการแหงสทธมนษยชน

๒.๑๒ สทธในการเขาถงบรการสาธารณสขของผปวย และกลมเสยง สทธสขภาพเปนสทธมนษยชนขนพนฐานททกคนควรจะไดรบเมอเจบปวย จะตองไดรบการควบคมโรค

ปองกนโรคดวย ไมใชเพยงคารกษาอยางเดยว

ตวอยางปญหาสทธสขภาพของกลมตางๆ กลมแรงงานขามชาต สทธประโยชนดงกลาวเทยบเคยงกบหลกประกนสขภาพถวนหนา แตสทธ

ประโยชนในหลกประกนสขภาพแรงงานขามชาตกลบไมครอบคลมถงยาตานไวรสเอดส แสดงใหเหนวาการเขาถงบรการสขภาพมมาตรฐานทแตกตางกน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๓/๑๖๐

ขอเสนอขององคกรทท างานดานน คอ ใหรฐบาลตงกองทนชวยเหลอแรงงานขามชาต รวมถงผตดตามแรงงานขามชาต ซงไมมสทธไดรบประกนสขภาพ เนองจากไมไดจดทะเบยนแรงงาน โดยชวยใหสามารถซอบตรประกนสขภาพไดและมมาตรฐานเดยวกบคนไทยดวย

กลมผใชยาเสพตด องคกรทท างานมการผลกดนใหพฒนาระบบบรการส าหรบบคคลกลมน โดยผลกดนใหส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) เพมสทธประโยชนในการใหเมทาโดนทดแทนในระยะยาวส าหรบผใชสารเฮโรอน เพอลดการฉดเฮโรอนและการใชเขมรวมกน เปนการลดปญหาเรองโรคทเกดจากการใชเขมรวมกน

กลมพนกงานบรการทางเพศ มปญหารวมกบกลมทมความยากล าบากในการเขาถงบรการสขภาพในกลมอน ๆ คอ สงคมรงเกยจ สวนการถกบงคบใหเจาะเลอด เมอมการแจงผลกบเจาของสถานประกอบการ ซงมผลกระทบในเรองงาน เพราะไมมการรกษาความลบทดพอ

กลมทมความหลากหลายทางเพศ โดยเฉพาะกลมทมเพศสมพนธทางทวาร เมอเกดโรคททวารจะบางครงถกปฏเสธการรกษา

สถานการณดานเอดส จากรายงานสถานการณผ ปวยเอดสและผตดเชอทมอาการในประเทศไทยลาสด (๓๐ กนยายน ๒๕๕๒)

ของส านกระบาดวทยา รายงานวา มจ านวนผ ปวยเอดส ทงสน จ านวน ๓๕๘,๒๖๐ ราย เสยชวตแลว จ านวน ๙๕,๙๘๓ ราย แนวโนมของผ ปวยเอดสและผ ทเสยชวตดวยโรคเอดสลดลงกวาในอดตทผานมา เนองจากการรกษาผ ปวยเอดสดวยยาตานไวรสท าใหผ ปวยมชวตทยนยาว และมคณภาพชวตทดขน จงท าใหมผ ปวยเอดสและผ เสยชวตจากโรคเอดสลดลงกวาอดต (รปท ๑ แสดงแนวโนมของผปวยเอดสและผตดเชอทมอาการ จ าแนกตามรายป ตงแต กนยายน ๒๕๒๗- ๓๑ ตลาคม ๒๕๕๒)

จากรายงานพบวา ผ ปวยเอดสสวนใหญเปนวยแรงงานและ

วยเจรญพนธ อาย ๑๕-๕๙ ป รอยละ ๙๒.๖๒ และพบมากทสดในกลมอาย ๓๐-๓๔ ป รอยละ ๒๔.๙๒ รองลงมาเปนกลมอาย ๒๕-๒๙ ป รอยละ ๒๒.๑๓ อตราปวยในกลมวยรนทอาย ๑๕-๑๙ ป พบวา

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๔/๑๖๐

เพศหญงมสดสวนของอตราปวยเอดสสงกวาเพศชาย เทากบ ๒:๑ ซงพบวา ผ ทมอายตงแต ๕๐ ป ขนไปมอตราปวยเอดส รอยละ ๕.๓๐ ในขณะทกลมเดกอาย ๐ – ๑๔ ป มอตราปวยเอดส รอยละ ๕.๙๖ ตามล าดบ

ถงแมวาสถานการณของการตดเชอในประเทศจะลดลง แตเราจะพบกลมผ ปวยทอยในวยเดกและผสงอายเพมมากขน ซงนโยบายในการพฒนาประเทศปจจบนไมไดใหความส าคญกบประเดนเหลาน ยงคงเนนสนบสนนนโยบายพฒนาเศรษฐกจ อตสาหกรรม การทองเทยว การเงนเปนส าคญ ประเดนดานสขภาพจะไดรบความสนใจในอนดบทาย ๆ ของการก าหนดนโยบายในการพฒนาประเทศ โครงการพฒนาตาง ๆ ทเกยวของกบการใหขอมลความร สทธผ ปวย การใชยาตานไวรสทถกตอง จะไดรบการสนบสนนนอยมากเมอเทยบกบการสนบสนนการพฒนาดานอนๆ

นอกจากนประเดนเกยวกบเรองสทธบตรยายงเปนประเดนทสาธารณะตองตดตามขอมลอยางตอเนอง โดยเฉพาะในกรณการเปดเสรการคาแบบทวภาค (FTA) ระหวางไทยกบอเมรกา ทมเนอหาเกยวของกบการจดลขสทธสมนไพรหรอยาบางชนดทจะสงผลกระทบตอประเทศก าลงพฒนาทยงไมมความพรอมในการผลตยา และการทดลองคณภาพของยาตางๆ ซงจะท าใหประเทศทพฒนาดานการวเคราะห วจยยาชนดตาง ๆ ผกขาดการผลตยาและจะสงผลใหยามราคาแพง และประชาชนทยากจน ดอยโอกาสจะเขาไมถงยาเหลานน ซงเปนการละเมดสทธขนพนฐานในการไดรบการดแลสขภาพของประชาชน

๑๓. สทธผบรโภค และการเขาถงบรการสาธารณะ

สทธผบรโภค ในฐานะประชาชนทพงไดรบจากกจการตางๆ ของรฐ

การบรการสาธารณะของรฐ อนไดแก การขนสง สาธารณปโภคขนพนฐาน การบรการสาธารณสข การสอสารโทรคมนาคม และพลงงาน ในสวนของการขนสงทางบกทมปญหาอยางมาก คอ การบรการของรถไฟ เพราะคณภาพของการบรการและการคมครองผบรโภคยงไมมมาตรฐาน

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๖๑ ไดบญญตเรองสทธของผบรโภคเอาไว ใหผบรโภคทไดรบความเสยหายมสทธทจะรองเรยน โดยมวตถประสงคใหผ เสยหายไดรบการเยยวยา ซงการบรการของรถไฟยงไมมกระบวนการในการเยยวยาผ ทไดรบความเสยหายทชดเจน

อกประเดนหนงทส าคญคอ การทเจาหนาทรฐเขาไปรวมบรหารกจการภาคเอกชน ท าใหเกดการต งค าถามเรองธรรมาภบาลและผลประโยชนทบซอน ผลประโยชนทเจาหนาทเหลานนไดรบจากทางภาครฐจะนอย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๕/๑๖๐

กวา เมอเทยบกบผลประโยชนทไดรบจากภาคเอกชน โดยเฉพาะเบยประชมหรอโบนสทองตอผลก าไร ท าใหการก ากบนโยบายอาจเออใหเอกชนทไปรวมบรหาร ไมเปนไปเพอผลประโยชนของสาธารณชนอยางแทจรง ท าใหเหนปรากฏการณหลายๆ อยาง เชน ราคาน ามน ซงไมไดขบเคลอนไปตามกลไกตลาดอยางแทจรง แตบดเบอนไปตามการแทรกแซงราคา

การบรการสาธารณะ กรณรถไฟ : บทสะทอนปญหาสวสดภาพ ความปลอดภย ตลอดจนประสทธภาพในการบรหารจดการและการใหบรการ เหตการณรถไฟตกรางทอ าเภอเขาเตา จงหวดประจวบครขนธ จนท าใหมผ เสยชวตและบาดเจบมากมาย ตามดวยอบตเหตทเกดขนอยางตอเนองในชวงปกวาทผานมา ดเหมอนจะเปนการจดประเดนค าถามในเรองประสทธภาพ และความปลอดภยในการใหบรการรถไฟ ซงถอเปนสาธารณปโภคทส าคญและเปนอกหนงโครงสรางพนฐานของสงคมทใหบรการดานคมนาคมและขนสง โดยเฉพาะอยางยงการเชอมโยงระหวางเมองกบชนบททไดด าเนนกจการมากวารอยปแลว ผ ใชบรการสวนใหญจะเปนคนยากจนจากชนบททตองอาศยพาหนะในการเดนทางเขาเมองและขนสงสนคาการเกษตร นอกจากน ยงเปนการขนสงวตถดบและสนคาส าคญๆ รวมทง น ามนเชอเพลง และผลผลตอตสาหกรรมจ านวนไมนอย ประเดนทมการถกเถยงกนคอ เรองระบบรกษาความปลอดภย เชน ระบบ Deadman-Vigilance และมาตรการการรกษาความปลอดภย หรอความประมาทเลนเลอของเจาพนกงานเดนรถ จากขอมลเบองตนพบวา หวรถจกรจ านวนมากกวาครงอยในสภาพทไมสามารถใชการไดด เนองจากช ารดทรดโทรม และหมดอายการใชงาน รวมทงการไมมอะไหลส ารองทตองสงซอจากตางประเทศ ตลอดจนสภาพการณทขาดงบประมาณในการด าเนนการไดอยางรวดเรว ขาดบคลากรทเชยวชาญในการท างาน สงผลตอประสทธภาพในการใหบรการประชาชนอยางทวถง ในราคาทเปนธรรม และประชาชนผบรโภคไดรบความปลอดภยในการใชบรการ

นอกจากน ยงมประเดนในเรองของการแปรรปรฐวสาหกจ (Privatization) และการปรบโครงสรางการบรหารจดการ (Corporatization) ทยงเปนทถกเถยงกน เนองจากความแตกตางทางความคด ระหวางผบรหารกบสหภาพแรงงาน และประชาชนผ ใชบรการในการแกไขปญหาอยางเปนรปธรรมและเปนระบบ ทงน คงจะตองสรางรปแบบของการมสวนรวมระหวางภาคสวนตาง ๆ (Multi-Stakeholders) ทจะชวยกนจดวางเปาหมาย และแผนยทธศาสตรทประชาชนมสวนรวมในการก าหนดทศทางการปฏรประบบรถไฟขนสงมวลชนอยางเปนระบบ เพอตอบสนองตอความตองการของประชาชนผใชบรการและการพฒนาประเทศอยางเหมาะสมตอไป

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๖/๑๖๐

สทธผบรโภคกบหางสรรพสนคาขนาดใหญ และรานคาปลกรายยอย (รานโชหวย)

เนองจากหางคาปลกขนาดใหญเขามาสสงคมไทยเปนเวลาหลายปแลว โดยไดกระจายลงไประดบอ าเภอ หมบาน ท าใหเกดผลกระทบตอหางคาปลก (รานโชหวย) และผบรโภค

ปญหาทพบคอ ผผลตถกเอารดเอาเปรยบจากหางคาปลกขนาดใหญ เนองจากหางเหลานขายสนคาจ านวนมาก จงสามารถไปบบผผลตใหขายสนคาในราคาทต ากวาทขายรานโชหวยทวไป

หางคาปลกขนาดใหญจงขายสนคาไดในราคาทถก และยงมการจงใจผบรโภคใหเขาไปซอสนคาใ นจ านวนมากเกนจรง โดยใชสนคาราคาถก “ลอใจ” ทงทไมมความจ าเปนทจะตองซอสนคามากขนาดนน

การขายสนคาถกโดยวธการไมปกต เปนสาเหตการลมสลายของรานโชหวย มการปดตวไปเปนจ านวนมาก แมในหลายจงหวดกมการรวมตวของรานโชหวย คดคานการเขามาของหางคาปลกขนาดใหญ แตกไมสามารถตานทานได

นอกจากน การท าเกษตรกรรมแบบ contract farming ซงมการซอเมลดพนธ พนธสตว ยา จากบรษทหางคาปลกขนาดใหญ ท าใหระบบของเกษตรกรถกผกขาดดวยกลไกตลาดเหลาน

ปญหาทเหนอยในขณะนคอ ตนกลายางพาราทถกสงไปทวประเทศและมการปลกกนทวประเทศ แตกลไกการตลาดกยงคงอยในมอของบรษทหางคาปลกขนาดใหญ รวมทง กรณเลยงก งกลาด า ปลาทบทม หม ไก กอยในวฏจกรนทงหมด แตไมไดสนคาทมคณภาพ และวถวฒนธรรมดงเดมถกกลนไป

สงทถกตอง หนวยงานของรฐตองจดไมใหมการเอารดเอาเปรยบเชนน แตทผานมารฐกลบเออประโยชนใหมหางคาปลกขนาดใหญ หรอ contract farming เหลานเสยเอง

สทธในการเขาถงยา และพระราชบญญตสทธบตร

เรองสทธในการเขาถงยานนสามารถแยกประเดนออกมาได ดงน

๑. กฎหมายทรบรอง คมครองสทธ บญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๕๑ บญญตสทธของผ ปวยไววา

“บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบบรการทางสาธารณสขทเหมาะสมและไดมาตรฐาน และผยากไรมสทธไดรบการรกษาพยาบาลจากสถานบรการสาธารณสขของรฐโดยไมเสยคาใชจาย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๗/๑๖๐

บคคลยอมมสทธไดรบการบรการสาธารณสขจากรฐ ซงตองเปนไปอยางทวถงและมประสทธภาพ บคคลยอมมสทธไดรบการปองกนและขจดโรคตดตออนตรายจากรฐอยางเหมาะสม โดยไมเสยคาใชจายและทน ตอเหตการณ”

๓. สทธชมชนในฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๓.๑. กจการประมงทะเล ประมงพาณชย และประมงพนบาน/ ทะเลและชายฝง

สทธชมชน ตามความหมายทชาวบานในพนทชายฝงเขาใจคอ สทธในการจดการทรพยากรชายฝง การปกปอง การดแลรกษา และการใชประโยชนรวมกน ตลอดจนการฟนฟ

แตทรพยากรทางทะเลและชายฝงไดถกท าลาย โดยสาเหตดงตอไปน ๑. นายทน คอ ผบอนท าลายทรพยากรของชมชน โดยมอ านาจเหนอรฐบาล และพยายามท าทกวถทาง

ใหรฐบาลเออประโยชนใหพวกตน ขาราชการไดตอบสนองนโยบายของรฐบาล แมไมเหนดวย แตไมกลาขดขน เชน เมอประมาณ ๒-๓ ปทผานมา รฐบาลมโครงการ Seafood Bank หรอทชาวบานเรยกวา โฉนดทะเล โดยใหคนในชมชนมสทธจบจองชายฝงทะเลเพอเลยงหอย หรอเลยงปลาในกระชง และรฐไดออกโฉนดรบรองใหเพอสามารถน าเอกสารดงกลาวไปก ยมเงนจากธนาคารได แตชาวบานในชมชนไมเหนดวย เนองจากเปนการน าพนทสาธารณะมาจดสรรใหแกปจเจกบคคล อกทง ชาวบานมการด าเนนกจการดงกลาวอยกอนแลว และมการจดการและดแลของชมชนอยางเทาเทยมและทวถง โดยมการตอตานและไมเขารวมโครงการดงกลาว จนรฐบาลในขณะนนตองยกเลกโครงการไป ตอมา ในภายหลงชมชนทราบวาเปนแผนเพอใหนายทนเอกชนมาครอบครองโฉนดทะเลแทน เพราะมการเปดเสรการลงทนในการเพาะเลยงสตวน าแบบ Contract Farming และ Food Safety รวมดวย อนเปนผลใหการท ากจการประมงในโครงการดงกลาวอยภายใตการครอบง าของระบบทนทงหมด ตงแตการตองใชพนธสตวน า อาหาร ยารกษา ตลอดจนตลาดทรบซอจากระบบทนดงกลาวทงวงจร เฉกเชนเดยวกบการเลยงหม ไก อยกอนแลว เพราะเมอด าเนนกจการขาดทนโฉนดทะเลยอมตกเปนของนายทนนนเอง และนอกจากนนไดเปดใหนายทนตางชาตเขามาลงทนไดดวย

๒. กจการประมงพาณชย โดยเครองมอท าลายลาง เชน ประมงอวนรน ประมงอวนลาก ประมงเรอปนไฟปลากะตก ประมงเรอคลาดหอย เปนตน โดยกฎหมายก าหนดเขตประมงชายฝงไว ทระยะ ๓,๐๐๐ เมตร แต

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๘/๑๖๐

เรอประมงพาณชยรกล าเขามาในระยะดงกลาวอยเปนประจ าและการกระท าดงกลาวเปนความผดทางกฎหมายดวย แมปจจบนไดขยายเขตประมงชายฝงเปน ๓ ไมลทะเลหรอประมาณ ๕,๔๐๐ เมตร โดยใหแตละพนทไปตกลงกนเอง ซงปจจบนไดมการตกลงเกอบทงประเทศแลว แตยงมการละเมดรกล าเขตประมงชายฝงเขามาอยเปนประจ า โดยเจาหนาทดแลไมทวถง หรอไมใสใจด าเนนการอยางจรงจง อนเปนการท าใหเปนการแยงชงทรพยากรทางทะเลและท าลายเครองมอหากนของประมงชายฝงอกดวย

นอกจากน เจาหนาทต ารวจมการชวยเหลอเจาของประมงพาณชย โดยไมสงฟองใหรบเรอประมงพาณชยดงกลาวโดยเหตผลทไมชอบธรรม

๓.๒ การใชประโยชนในทดน และกฎหมายตางๆ ทเกยวของ ๑) ปญหาอนเนองมาจากการประกาศเขตอทยานแหงชาตและเขตปาสงวนแหงชาต โดยมไดมการเดนส ารวจวามผอยอาศยอยกอนประกาศหรอไม เมอประกาศเขตพนทดงกลาวและมแผนทแนบทายพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตเอาเอง อนเปนผลใหประชาชนจ านวนมากกลายเปนผบกรกเขตอทยานแหงชาตและเขตปาสงวนจ านวนมาก มการด าเนนคดประชาชนดงกลาว ซงเปนการสรางความเดอดรอนใหแกประชาชนเหลานน อกทง รฐสรางภาพใหสงคมเขาใจวาประชาชนบกรกและตดไมท าลายปาอกดวย ตอมา ปจจบนเมอประชาชนตองตดไมในพนททตนอยมาใชประโยชน หรอในพนทภาคใตทประชาชนตดตนยางทตนปลกไวเพราะหมดอายการใชประโยชนเพอปลกใหม ประชาชนดงกลาวถกด าเนนคดอาญาในขอหา บกรกปาแลว ประชาชนเหลานนถกฟองทางแพงในฐานท าใหโลกรอน ทงทขอมลทางวชาการดงกลาวใชไมได แตกลบมการรบฟงเปนพยานหลกฐานใหประชาชนตองชดใชคาเสยหายจ านวนมาก อนเปนการสรางความเดอดรอนเปนทวคณ ๒) การออกเอกสารสทธโดยมชอบ ๒.๑) การออกเอกสารสทธในพนทการท าเหมองแรเดม ตามพระราชบญญตแรไดก าหนดไวอยางชดแจงวาทดนทใชในการท าเหมองแรนน หากทดนกอนการท าเหมองแรเปนสทธของเอกชน เมอท าเหมองแรเสรจสนยอมกลบมาเปนของเอกชนดงเดม หากทดนดงกลาวเปนของรฐ เมอการท าเหมองแรเสรจส นยอมกลบมาเปนของรฐดงเดม แตการณหาเปนเชนนนไม โดยผประกอบการเหมองแรไดสบคบกบเจาพนกงานทดนของรฐออกเอกสารสทธในทดนเหมองแรเดม ทงน ดวยเหตผลวาเปนผ ใชประโยชนในการท าเหมองแรมาโดยตลอด แตใน ขณะนนลม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๔๙/๑๖๐

แจงสทธในทดนดงกลาว เหตการณคมนาคมไมสะดวก (แตสามารถตดตอหนวยงานของรฐในการขอประทานบตรการท าเหมองแรได) ดงนน ผประกอบการจงไดเอกสารสทธในทดนดงกลาวไป ทงททดนเหลานนมประชาชนอาศยอยกอนแลว อนเปนผลใหเกดกรณพพาทระหวางผประกอบการและประชาชนจ านวนมากและสรางความเดอดรอนใหแกประชาชนเหลานน ๒.๒) การออกเอกสารสทธในปาชายเลน ในทดนสาธารณประโยชนของรฐ (ทดนทมเอกสารหนงสอส าคญส าหรบทหลวงหรอ นสล.) ซงเปนการสมคบกนระหวางนายทน เจาพนกงานทดน และเจาหนาทปกครองในระดบทองถน อนเปนผลใหทดนของรฐจ านวนมากตกเปนของนายทน แตเอกสารสทธดงกลาวกมไดถกเพกถอนแตอยางใด ๒.๓) การใหนายทนเชาทดนเพอใชประโยชนในการปลกสวนปาลมจ านวนมาก ในพนทจงหวดกระบจงหวดสราษฎรธาน และจงหวดนครศรธรรมราช ประชาชนในสามพนทไดรวมตวกนเปนเครอขายปฏรปทดน ผลการตรวจสอบแลว ทดนทมการปลกสวนปาลมรายละหลายพนไร สวนใหญหมดอายสญญาการเชาแลว บางสวนบกรกเขาไปท าสวนปาลมโดยมไดมการเชาแตอยางใด บางรายปลกสวนปาลมในพนทนคมสหกรณทก าหนดใหสมาชกนคมใชประโยชนรายละเพยง ๕๐ ไรเทานน หรอบางรายปลกสวนปาลมในพนททมหนงสอส าคญส าหรบทหลวง (นสล.) แตหนวยงานของรฐไมมการแกไขหรอเรยกคนมาจดสรรใหแกประชาชนทไมมทดนท ากน ประชาชนในพนทสามจงหวดไดรวมตวกนประทวงเปนระยะๆ แตในทสดไดมการจบกมและด าเนนคดกบประชาชนดงกลาวแทน จนเปนปญหาคางคามาจนปจจบน

๓.๓ การกอสรางในทะเลและชายฝง และการกดเซาะชายฝง

การกดเซาะชายฝงทเกดขนในหลายพนท เชน อ าเภอเทพา อ าเภอจะนะ จงหวดสงขลา และหลายอ าเภอในจงหวดนครศรธรรมราช เกดขนเพราะสงกอสรางในทะเลทหนวยงานรฐ(กรมขนสงทางน า หรอกรมเจาทาเดม)กอสรางขน โดยมใชเกดขนตามธรรมชาต การกอสรางทเรยกวาเขอนกนคลนและกนทราย (Jetty) ดวยเหตผลวาเปนการปองกนไมใหปากคลองและปากแมน าตนเขน ทงทรายงานการศกษาของหนวยงานดงกลาว (กอนมการกอสราง) ระบไวอยางชดเจนวา เมอมการกอสรางแลวดานเหนอของเขอนมการกดเซาะชายฝง สวนดานใตไดทดนงอกขนมา แตหนวยงานดงกลาวกลบพยายามกอสรางบรเวณปากคลองและปากแมน า หรอการกอสรางทไปเปลยนแปลงกระแสคลนของหนวยงานอนเชนกน ยอมกอใหเกดการกดเซาะชายฝงเพมขนดวย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๐/๑๖๐

ปจจบนการแกไขปญหาไมอาจเกดขน เพราะหนวยงานรฐใหขอมล ทไมถกตองกบสงคม อนท าใหประชาชนโดยทวไปเขาใจวาสาเหตการกดเซาะเกดขนจากคลนลมแรงหรอน าทะเลสงขน แตความเปนจรงเกดจากสงกอสรางในทะเลดงกลาว

๓.๔ โรงงานอตสาหกรรมประเภท และชนดตาง ๆ

๑) การคาเสร เมอป ๒๕๕๑ มการออกกฎหมายเกยวกบเขตประกอบการคาเสรในเขตของการนคมอตสาหกรรม (กนอ.) คอ ในพนทของการนคมอตสาหกรรมสามารถประกอบการคาเสรได และไดมการพยายามผลกดนเขตเศรษฐกจพเศษขนมาอกครงหนง ซงทง ๒ สวนนเกดขนมาควบคกบการเปลยนแปลงพระราชบญญตวาดวยการผงเมอง การเปดการคาเสรนท าใหเกดการพฒนาโครงการอตสาหกรรม และน าไปสการขยายและบกเบกดานการขนสง เชน การขยายระบบการขนสงเชอมไปสาธารณรฐประชาชนจน ประเทศอนเดย ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศญป น และทวปยโรป เปนตน โดยมการผลกดนใหเกดโครงการอตสาหกรรมใหเกดขนมากมาย และผลกดนใหประเทศไทยเปนศนยกลางพลงงานของภมภาคน

ในพนทภาคใต ในชวงเวลา ๕ ปนเปนชวงแหงการพฒนาโครงสรางพนฐาน โดยจะมการกอสรางโรงไฟฟา กอสรางอางเกบน าหลายแหง และกอสรางทาเทยบเรอเพอรองรบ เชน กอสรางทาเทยบเรอทปากบารา อ าเภอละง จงหวดสตล อกทง ไดมการศกษาการกอสรางทางรถไฟ เพอขนสงสนคาและเชอมตอระหวางทาเทยบเรอปากบารากบจงหวดสงขลา โดยสงกอสรางตางๆ เกดขนเพอรองรบโครงการอตสาหกรรมเหลานทงสน ซงยอมกอใหเกดการละเมดสทธของประชาชนและชมชนอยางมากมาย เชน การละเมดตอวถชวต และสงผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตของชมชนอยางรายแรง

๒)โรงงานอตสาหกรรมเกดขนมากมาย โดยการกอตงโรงงานและขออนญาตประกอบกจการโรงงาน ตองขออนญาตตอกรมโรงงานอตสาหกรรม แตหลงจากนน การก ากบ ควบคมและดแล เปลยนเปนส านกงานอตสาหกรรมจงหวดทสงกดส านกงานปลดกระทรวงอตสาหกรรมแทน ซงในแตละจงหวดมโรงงานอตสาหกรรมมากมายในความรบผดชอบ อกทง ภายใตการดแลขององคกรปกครองสวนทองถนดวย เมอโรงงานอตสาหกรรมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและชมชน ปราศจากการแกไขปญหาอยางแทจรงของหนวยงานทเกยวของโดยส านกงานอตสาหกรรมจงหวดมกอางวาเจาหนาทไมพอเพยง สวนองคกรปกครองสวนทองถนสวนใหญอยภายใต

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๑/๑๖๐

อทธพลของเจาของกจการโรงงานอตสาหกรรมแทบทงสน อนเปนผลใหความเดอดรอนของประชาชนและชมชนไมไดรบการแกไขใหเสรจสน

๓.๕ การขดดน ดดทรายทงในน าและบนบก ๑) การขดดนและดดทรายบนบก กฎหมายทใชบงคบเพยงพระราชบญญตขดดนและถมดนเทานน อกทงมหนวยงานก ากบดแลนอยมาก ในสวนการขออนญาตขดดนและถมดน (รวมถงทรายดวย) โดยมองคกรปกครองสวนทองถนเปนผอนญาตและก ากบดแลเทานน สวนการใชเครองจกรในการขดดนและดดทรายเพยงขออนญาตจากส านกงานอตสาหกรรมจงหวดเทานนเชนกน อนเปนผลใหสรางความเดอดรอนใหแกชาวบานบรเวณนนเปนอยางยง เชน ท าการขนสงกระท าทงกลางวนและกลางคน การขดดนหรอทรายโดยไมเวนระยะหางตามกฎหมาย อนเปนผลใหชาวบานขางเคยงทดนทรดหรอบานราว การขดดนหรอดดทรายใกลชดกบทางสาธารณะเกนวากฎหมายก าหนด อกทงองคกรปกครองสวนทองถนตกอยภายใตอทธพลของผประกอบการดงกลาว อนเปนผลใหปญหาไมไดรบการแกไข โดยโครงการเกดขนมไดมสวนรวมของชมชนเลย

๒) การขดดนหรอดดทรายในแมน า การขออนญาตมหนวยงานทเกยวของนอยมากเชนเดยวกน ไดแก ส านกงานทดนโดยแจงเพอทราบในการใชพนทเพอกองดนหรอทราย ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดในการใชเครองจกร การขออนญาตดดทรายหรอหนในน าจากกรมขนสงทางน าและพาณชยนาว แตไมมแนวเขตของพนททไดรบอนญาตแตอยางใด โดยเจาหนาททก ากบดแลมกอางวาไมมก าลงเจาหนาทดแลอยางทวถง อนเปนผลใหการดดทรายหรอหนในล าน านอกบรเวณทไดรบอนญาต และท าใหตลงรมล าน าพงทลาย รวมถงทดนใกลเคยงรมตลงทรด ตลอดจนถนนรมตลงพงทลายดวย โครงการเกดขนโดยขาดกระบวนการมสวนรวมของชมชนเชนเดยวกน

๓.๖ โครงการชลประทานทกประเภทและขนาด ๑) การกอสรางเขอนและอางเกบน า การกอสรางเขอนในพนทหนง เพอสงน าไปใหพนทบรเวณใกลเคยงและพนทอนใชประโยชน สวนใหญ

เปนโครงการกอสรางเขอนขนาดใหญ เพอใชในการเกษตร โดยหนวยงานของรฐ มกสรางภาพวาจ าเปนตองสรางเขอน เพอท านาไดปละ ๒-๓ ครง และมกมการกลาวอางบอย ๆ วาประชาชนสวนใหญตองการใชน า คนในพนท

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๒/๑๖๐

บรเวณทกอสรางเขอนจ าเปนตองเสยสละ แตปรากฏวาคาชดเชยในการเวนคนไมเหมาะสมและไมเปนธรรม ทงทหากเปนการเสยสละเพอคนสวนใหญ ดงนน คาตอบแทนตองเปนธรรมอยางยงแกผ เสยสละดงกลาว อนเปนผลใหสทธชมชนถกท าลายไป

ปจจบน การกอสรางเขอน เพอสงน าไปใหกจการอตสาหกรรม โดยอางประโยชนเพอการเกษตรเปนการบงหนาหลายโครงการ เชน การใชน าของโรงไฟฟาจากแมน าปาสก (โดยอาศยการกอสรางเขอนปาสกชลสทธ) การใชน าของนคมอตสาหกรรมในจงหวดระยอง (โดยอาศยน าจากอางเกบน าประแสร) ยงท าใหเกดปญหาการละเมดสทธชมชนของคนในพนทกอสรางเขอนและอางเกบน า ทเสยสละทดนเพอการเกษตรอยางชดเจน

นอกจากน กรมทรพยากรน าและกรมชลประทานมแนวความคดโครงการใหม เพอเพมพนทชลประทานจาก พนท ๓๘ ลานไร ใหเปนพนท ๖๐ ลานไรภายในระยะเวลา ๓ ป ทงการขดลอกแหลงน าภายในประเทศทงหมด และโครงการผนน าจากตางประเทศอก ๑๓ โครงการ ซงแนนอนวาจะมปญหาการละเมดสทธชมชนตามมาอกมากมาย อกทงทกโครงการเกดขนโดยขาดกระบวนการมสวนรวมของชมชนทงสน

๒) การท าระบบชลประทานเพอแกไขปญหาน าทวม โครงการตาง ๆ เหลานเกดขนโดยไมมการศกษามากอน กรมชลประทานอาศยอ านาจตามกฎหมาย

ในการออกกฎหมายเวนคนทดน หรอใชการขอความรวมมอจากชาวบานโดยอางเหตผลในการขดลอกเพอแกไขปญหาน าทวมเชนเดยวกน เชน กรณกอสรางโครงการคลอง ร.๑ ความยาวประมาณ ๑๒๐ เมตรผาไปกลางสวนยางของชาวบานในจงหวดสงชลา อกทงคาชดเชยยงไมเหมาะสมและเปนธรรมอกดวย และการขดลอกล าพะเนยงในจงหวดหนองบวล าภทเดมล าพะเนยงขนาดกวางประมาณ ๑๐-๒๐ เมตรเทานน อกทงล าพะเนยงยงคดเคยวไปมามากมาย แตถกขยายเปนขนาดประมาณ ๗๐ เมตร และบรเวณสองขางล าน าไดมการกอสรางถนนสงขนาดกวา ๒ เมตรบรเวณรมล าน า อนเปนเขอนดนขวางระหวางพนทเกษตรกรรมของชาวบาน อนเปนผลใหน าขงในพนทเกษตรกรรมเมอฤดน ามา และไมสามารถใชน าจากล าน ามาใชในการเกษตรโดยสะดวกดงเดม โดยตองใชเครองสบน าขนาดใหญเทานน นอกจากน เปนภาระของชาวบานตองเสยคาใชจายมากขนในการท าการเกษตร บางรายเหลอทดนไมพอการประกอบอาชพตอไป บางรายตองเสยทดนไปทงหมด สวนคาชดเชยตองฟองคดตอศาลปกครอง อนเปนการสรางความเดอดรอนแกชาวบานอยางแสนสาหส ทงทโครงการดงกลาวเปนสวนหนงขอ งโครงการใหญคอ โขง-ช-มล แตขอมลดงกลาวถกปกปดไว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๓/๑๖๐

๓.๗ การท าเหมองแร ๑) การท าเหมองแรทวไป ถงแมการท าเหมองทกประเภท เจาของประกอบกจการตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) กตาม แตการอนมตรายงานดงกลาวหนวยงานผ อนมต (คณะกรรมการผ ช านาญการ) ไมมโอกาสไปตรวจสอบวาสถานทประกอบการหรอรายละเอยดอนเปนไปตามรายงานหรอไม อกทงยงขาดการมสวนรวมของชมชนอกดวย โดยชาวบานสามารถคดคานการประกอบกจการได ภายในเวลา ๑๕วน หลงจากมการตดประกาศเทานน อกทงการขออนมตในระดบพนทโดยขออนมตเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนทตงอยเทานน โดยมไดมการขออนมตจากองคกรปกครองสวนทองถนใกลเคยงทไดรบผลกระทบดวย นอกจากน ในหลายพนทมการประกอบกจการเหมองแรเถอน (มไดมการขออนญาตจากทางการ) สรางความเดอดรอนแกชาวบานบรเวณดงกลาวเปนอยางยง ๒) การท าเหมองหนอตสาหกรรมเพอการกอสราง ความเดอดรอนจากการเปลยนแปลงประเภทหรอชนดของแรในการท าเหมอง เพยงขออนญาตตออธบดกรมอตสาหกรรมพนฐานและการเหมองแรเทานน ทงทการท าเหมองแรเดมมการจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมแลวกตาม แตรายงานเดมส าหรบการท าเหมองแรประเภทหรอชนดอนทสงผลกระทบตอชมชนนอยมาก แตครนเมอเปลยนมาเปนเหมองหนอตสาหกรรมเพอการกอสรางทมทงการระเบดหน และน าหนดงกลาวมาบดยอย ยอมสรางความเดอดรอนแกชมชนอยางมากมายมหาศาล ทงมลพษทางฝ น เสยงของการระเบดและยอยหน รวมทงระบบนเวศของบรเวณดงกลาวทเสยหายไป เชน บรเวณตรงขามศาลากลางของศาลากลางจงหวดกาญจนบร เปนตน

๓) การท าเหมองแรทองค า เนองจากการประกอบกจการท าเหมองแรทองค าในปจจบน ตองใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสนเปลอง อกทง ตองใชเทคโนโลยของตางประเทศเทานน นกวชาการสาขาธรณวทยา ระบวาการททองค าขนาดเลกแฝงในดนและหน ตองใชสารไซยาไนดในการแยกออกจากกน ซงอาจตองใชดนหรอหนประมาณหนงตน/ทองประมาณ ๒.๕ กรมเทานน ดงนนกวาจะไดทองเพยง ๑ บาท อาจตองใชดนหรอหนถง ๗ ตนครง การขอประทานบตรในการท าเหมองทองค านานถง ๒๕ ป แตในความเปนจรงการท าเหมองดงกลาวเพยง ๕ – ๖ ป ตองขอประทานบตรใหมตอไป นอกจากน การประกอบการท าเหมองแรทองค าไดรบการสนบสนนจาก

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๔/๑๖๐

คณะกรรมการสงเสรมการลงทนอยางเตมท โดยงดเวนภาษเงนไดเปนเวลา ๘ ป หลงจากนนคอยเสยภาษเงนไดเพยง ๕๐ เปอรเซนตตอไป ประกอบกบเดมคาภาคหลวงแรของทองค าเพยง ๒ เปอรเซนตเทานน อนเปนรายไดแกประเทศชาตเพยงนอยนด ไมเหมาะสมกบการใชทรพยากรธรรมชาตอยางสนเปลอง และท าลายวถชวตของชมชนอยางสนเชง

กรณนคมอตสาหกรรมมาบตาพดและมลภาวะอตสาหกรรมกบผลกระทบตอชมชน ตามมาตรา ๖๗ แหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ เมอวนท ๓ มนาคม ๒๕๕๒ ศาลปกครองจงหวดระยองพพากษาคดทชาวบานเขตเทศบาลเมองมาบตาพด จงหวดระยอง รวม ๒๗ คน ยนฟองคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฐานละเลยไมประกาศใหพนทต าบล มาบตาพด และเทศบาลเมองมาบตาพด ตลอดจนพนทขางเคยงทมปญหาสงแวดลอมรนแรงเปนเขตควบคมมลพษ โดยศาล เห นสมควร ใ ห คณะกรรมการส ง แ วด ล อมแห ง ช าตป ระกาศใ ห ท อง ท เ ขต เทศบาล เ ม อ ง มาบตาพดทงหมด รวมทงต าบลเนนพระ ต าบลมาบขา และต าบลทบมา อ าเภอเมอง ตลอดจนต าบลบานฉางทงต าบลเปนเขตควบคมมลพษ เพอด าเนนการควบคม ลด ขจดมลพษ ตามทก าหนดไวในกฎหมาย โดยใหด าเนนการใหแลวเสรจภายในก าหนด ๖๐ วน นบตงแตศาลมค าพพากษา เมอวนท ๑๖ มนาคม ๒๕๕๒ คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต มมตใหประกาศพนทอตสาหกรรมมาบตาพด เปนเขตควบคมมลพษตามทศาลปกครองระยองมค าพพากษา ตอมาสมาคมตอตานสภาวะโลกรอนกบพวก ไดยนฟองคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตและหนวยงานภาครฐรวม ๘ แหงวา ไดรวมกนใหความเหนชอบอนมต อนญาต โครงการหรอกจกรรมจ านวน ๗๖ โครงการ ทด าเนนการในพนทมาบตาพดและบรเวณใกลเคยง โดยไมด าเนนการใหถกตองตามหลกเกณฑทก าหนดไวในมาตรา ๖๗ วรรคสอง ของรฐธรรมนญ ๒๕๕๐ เนองจากโครงการดงกลาวถอเปนโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และสขภาพซงไมสามารถกระท าได เวนแตจะไดมการศกษาและประเมนผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม และสขภาพของประชาชนในชมชน และจดใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนของประชาชนและผ มสวนไดเสยอยางรอบดาน รวมทงใหมองคกรอสระซงประกอบดวยผ แทนองคการเอกชนดานสงแวดลอมและสขภาพ และผ แทนสถาบนอดมศกษาทจดการการศกษาดานสงแวดลอมหรอทรพยากรธรรมชาต หรอดานสขภาพใหความเหนชอบกอนมการด าเนนการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๕/๑๖๐

เพอขอใหศาลปกครองมค าสงเพกถอนการรบรองรายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม เพกถอนใบอนญาต และใหผถกฟองคดทงหมดด าเนนการออกระเบยบหรอหลกเกณฑ หรอการอนใด ตามขนตอนของกฎหมายภายใน ๓๐ วน นบแตวนทศาลมค าพพากษา พรอมกบค าฟองในคดน ผ ฟองคดกบพวกไดยนค าขอใหศาลก าหนดมาตรการหรอวธการคมครองใดๆ เพอบรรเทาทกขชวคราวกอนการพพากษา และศาลไดมค าสงบรรเทาทกขชวคราวดวยการสงระงบโครงการหรอกจกรรม จ านวน ๗๖ โครงการ ทก าลงด าเนนการในพนทต าบลมาบตาพด อ าเภอบานฉาง และใกลเคยงจงหวดระยอง ไวเปนการชวคราวกอนศาลจะมค าพพากษา

ผ ประกอบการ นกลงทน และเจาของโครงการอตสาหกรรมทถกระงบโครงการชวคราวดงกลาว ไดพยายามผลกดนใหคณะกรรมการร วมภาครฐและเอกชน (กรอ.) ซ ง มนายกรฐมนตรเปนประธาน ยนอทธรณค าสงคมครองชวคราวของศาลปกครองชนตน โดยการอางถงผลกระทบและความเสยหายทมตอเศรษฐกจมลคาหลายแสนลานบาท ในขณะทประชาชนชาวระยองในเขตอตสาหกรรมตองตกเปนผ รบเคราะหกรรมอนเปนผลจากมลภาวะอตสาหกรรมทเกดขนอยางตอเนองตลอดระยะเวลากวา ๒๐ ปทผานมา นบแตการเรมโครงการพฒนาพนทชายฝงทะเลภาคตะวนออก รวมทงทก าลงขบเคลอนใหมโครงการลกษณะเดยวกนในเขตชายฝงทะเลในภาคใตดวย

เมอวนท ๒ ธนวาคม ๒๕๕๒ ศาลปกครองสงสดไดมค าสงใหผถกฟองคดทงแปดสงระงบโครงการหรอกจกรรมจ านวน ๖๕ โครงการ และใหด าเนนการไดเพยง ๑๑ โครงการ

กอนหนาน ไดเคยเกดอบตเหตในโครงการนคมอตสาหกรรมภาคตะวนออกมาแลวหลายครง เชน กรณไทยออยล เปนตน ท าใหมผ เสยชวตและบาดเจบจ านวนไมนอย แตไมใครปรากฏเปนขาว และลาสดทเพงเกดขนคอการรวไหลของสารเคมเปนพษจากเรอบรรทกสนคาจนตองน าสงผ ปวยทสดดม หรอสมผสกบสารเคมเขาโรงพยาบาลนบหลายสบราย กมสวนท าใหประชาชนชาวระยองและในภาคตะวนออกเกดความรสกไมมนใจในนโยบายของรฐในเรองสขภาพ และสทธชมชนมากยงขน

จากปรากฏการณดงกลาว ท าใหชาวบานในแตละพนทไดลกขนมาปกปองทรพยากรและชมชน ของตน ซงสรางความไมพอใจใหกบกลมอทธพลทองถนทมผลประโยชนจากการพฒนา สงผลใหในหลายพนทมการขมขคกคามแกนน าและชาวบานดวยวธการตางๆ จนลาสดมการประกบยงนายประเสรฐ รกเผา ซงเปนท

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๖/๑๖๐

ปรกษาดานกฎหมายและเปนแกนน าคนหนงทคดคานโครงการกอสรางศนยก าจดขยะครบวงจรจงหวดระยองจนถงแกความตาย

ตอมา รฐบาลไดตงคณะกรรมการ ๔ ฝายขน โดยมอดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปณยารชน เปนประธาน เพอด าเนนการใหสอดคลองกบมาตรา ๖๗ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ถอเปนภาระทประชาชนตองชวยกนตดตามอยางใกลชดตอไป

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๗/๑๖๐

๔. สทธในกระบวนการยตธรรม

สทธในกระบวนการยตธรรมตามรฐธรรมนญเปรยบเทยบกบประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

ในปจจบนในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ไดเพมเตมสทธตางๆ ทเกยวของกบกฎหมายอาญาไวหลายประเดน ซงกอนหนานรฐธรรมนญฉบบ ๒๕๔๐ ไมไดบญญตไว

๔.๑ สทธในการเขาถงกระบวนการยตธรรมไดโดยงาย สะดวก รวดเรว และทวถง ซงในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาไดบญญตถงสทธของผ ตองหาไวหลายประการ เชน การมทนาย ขณะนมหลายฝายทงสภาทนายความ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต และอยการ พรอมทจะรบใหค าปรกษาทางดานกฎหมายแกประชาชน

๔.๒ สทธพนฐานในกระบวนการยตธรรม ในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาไดบญญตเรองการพจารณาลบทจะสามารถกระท าไดเฉพาะในกรณส าคญเทานน รวมไปถงการเสนอขอเทจจรง ขอโตแยงและพยานหลกฐานของตน

๔.๓ บคคลยอมมสทธทจะใหคดของตนไดรบการพจารณาอยางถกตอง รวดเรวและเปนธรรม ในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาไดบญญตรบรองไว กอนหนานรฐธรรมนญฉบบป ๒๕๔๐ ไมไดบญญตเอาไว ท าใหมการสบพยานบางปากตลอดทงวนทงคน สงผลกระทบเรองความถกตองและเทยงธรรมในการพจารณาคด

๔.๔ ผเสยหาย ผตองหา โจทก จ าเลย คกรณ ผมสวนไดเสยหรอพยานในคดมสทธไดรบการปฏบตท เหมาะสมในการด าเนนการตามกระบวนการยตธรรม เชน ในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา ๑๑๓ ทว และตร เรองการสอบสวนเดก โดยหากมค าถามอนจะกระทบกระเทอนจตใจของเดกอยางรนแรงจะตองสอบถามผานนกจตวทยา

๔.๕ ผเสยหาย ผตองหา จ าเลย และพยานในคดอาญามสทธทจะไดรบความคมครอง และความชวยเหลอทจ าเปนและเหมาะสมจากรฐ ในสวนคาตอบแทน คาทดแทน และคาใชจาย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๘/๑๖๐

๔.๖ เดก เยาวชน สตร ผสงอาย หรอผพการและผทพพลภาพมสทธทจะไดรบความคมครองในการด าเนนกระบวนพจารณาคดทเหมาะสม และยอมมสทธไดรบการปฏบตทเหมาะสมในคดท เกยวกบความรนแรงทางเพศ เชน กรณการสอบปากค าผหญงทเปนผ เสยหายในคดความผดทางเพศ พนกงานสอบสวนหญงจะตองเปนผด าเนนการ เวนแตผ เสยหายจะยนยอมใหสอบปากค ากบพนกงานสอบสวนชาย

๔.๗ ในคดอาญา ผตองหาหรอจ าเลยมสทธไดรบการสอบสวนหรอพจารณาคดทถกตอง รวดเรว และเปนธรรม โอกาสในการสคดอยางเพยงพอ การตรวจสอบหรอไดรบทราบพยานหลกฐานตามสมควร การไดรบความชวยเหลอในคดจากทนายความและการไดรบการปลอยตวชวคราว

เรองการปลอยตวชวคราวยงคงมปญหาในทางปฏบต เชน ในกรณสามจงหวดชายแดนภาคใต และ

กรณทศาลก าหนดใหมหลกประกนในทกคด ในขณะทกฎหมายก าหนดไวเฉพาะในคดทมโทษจ าคกเกน ๕ ป

เทานน

๔.๘ ในคดแพง บคคลมสทธทจะไดรบการชวยเหลอทางกฎหมายอยางเหมาะสมจากรฐ โดยม

การเปลยนหลกการจากเดมทเปนการขอพจารณาคดอยางคนอนาถา มาเปนการขอยกเวนคาธรรมเนยมศาล

สทธในกระบวนการยตธรรมตามรฐธรรมนญส าหรบผพการ หรอทพพลภาพ ผสงอาย

กระบวนการยตธรรมทวไปในคดอาญา เชน การทกฎหมายบญญตใหมลามภาษามอในกรณผหพการไมไดยน แตกลบมปญหาในทางปฏบต เพราะชนสอบสวนไมมกฎหมายบญญตใหอ านวยความสะดวกแกคนพการทเปนพยานหรอผ ตองหา

การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรม การจ ากดสทธคนพการในการประกอบอาชพ โดยเฉพาะในกระบวนการยตธรรม เชน ในระเบยบขาราชการตลาการและระเบยบขาราชการอยการ ก าหนดคณสมบตไววาจะตองไมมสภาพกายและจตทไมเหมาะสม ซงคนพการถกตความใหอยในความหมายการมสภาพกายและจตทไมเหมาะสมดวย กอใหเกดความรสกอนไมเปนธรรม เพราะคนพการไมสามารถเขาไปอยในกระบวนการยตธรรมได ขณะทคนรางกายปกต กไมมความเขาใจทจะน าความยตธรรมมาสคนพการได

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๕๙/๑๖๐

บางครงแมกฎหมายไมเลอกปฏบต แตในระดบปฏบตกเกดปญหาขนได เชน กรณนกเรยนตาบอดในโรงเรยนสามเสนวทยาถกปฏเสธไมใหศกษาตอ เนองจากผอ านวยการโรงเรยนมนโยบายไมรบนกเรยนทตาบอดเขาศกษา ถอเปนการเลอกปฏบตอยางไมเปนธรรม และไมใหโอกาสทจะพฒนาศกยภาพของผพการ เพอทจะไมเปนภาระแกตนเองและสงคม

การปฏรปต ารวจ และระบบยตธรรม ในชวง ๒-๓ ปทผานมา เปนทกลาวขานกนอยางกวางขวางวา เจาหนาทต ารวจมไดปฏบตหนาทอยางสอดคลองกบภารกจทไดรบมอบหมายใหด าเนนการในฐานะ “ผพทกษสนตราษฎร” ท าใหสถาบนต ารวจมภาพพจนทเสอมถอยเปนอยางมากในสายตาประชาชนและสอมวลชน ภาพลบมากมายไมเวนในแตละวน ไมวาจะเปนปญหาการขมข คกคาม โดยใชอ านาจต าแหนงหนาท หรอการซอมทรมานผ ตองหา การปราบปรามประชาชนทงทชมนมอยางสงบภายใตกรอบรฐธรรมนญ แสวงหาประโยชนจากกลมผ มอทธพล และผประกอบการสถานบรการตาง ๆ รวมทงระบบสวย การพนน ซงกอผลกระทบตอสงคมในวงกวางการแกไขปญหาทเรอรงเชนน ตองการผน าทเขมแขง มวสยทศน และมคณธรรมในการเปลยนแปลงสถาบนต ารวจใหเปนทนาเชอถอ มประสทธภาพ และสามารถปฏบตภารกจในการเออประโยชนตอกระบวนการยตธรรม และความปลอดภยในชวตทรพยสนของประชาชนไดอยางแทจรง

กรณการด าเนนคดเจาหนาททเกยวของกบคดกาฬสนธและอนๆ จากกรณการเสยชวตของเยาวชนและประชาชนในพนทจงหวดกาฬสนธไมนอยกวา ๒๑ รายในชวงสงคราม

ปราบปรามยาเสพตดของรฐบาลในระหวางป ๒๕๔๗- ๒๕๔๘ ซงอาจเปนการฆาตกรรมตอเนองจากการกระท าของเจาหนาทรฐ แตคดยงไมมความคบหนามากนก โดยเจาหนาทต ารวจไดใหเหตผลวาการเสยชวตนนเนองมาจากการฆาตดตอนของผ คายาเสพตดดวยกนเอง หรอหากเปนการเสยชวตเนองจากเจาหนาทต ารวจกเปนเพราะผ คายาเสพตดตอสขดขวางจงตองท าการวสามญฆาตกรรม

ส าหรบคดเยาวชนซงถกเจาหนาทต ารวจสถานต ารวจภธรอ าเภอเมองกาฬสนธ จบกม และตอมาถงแกความตายโดยปรศนา ไดมการรองเรยนใหกรมสอบสวนคดพเศษรบเปนคดพเศษ เพราะผกระท าความผดเปนเจาหนาทต ารวจ จากการท างานของคณะพนกงานสบสวนสอบสวนเปนเวลา ๔ ป สามารถสรปผลและออกหมายเรยกเจาหนาทต ารวจสถานต ารวจภธรอ าเภอเมองกาฬสนธจ านวน ๖ นาย ใหมารายงานตวและรบทราบขอกลาวหาฐานฆาผ อนโดยไตรตรองไวกอน และซอนเรนปดบงอ าพรางการตาย ซงกรมสอบสวนคดพเศษไดสงส านวน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๐/๑๖๐

ใหอยการรบไปพจารณาเมอวนท ๑๑ สงหาคม ๒๕๕๒ และอยการไดสงฟองศาลเมอวนท ๒๓ กนยายน ๒๕๕๒ ในขอหารวมกนฆาผ อนโดยเจตนา และโดยไตรตรองไวกอน ยายศพเพอปดบงเหตแหงความตาย และเจาพนกงานผ มอ านาจสอบสวนคดอาญากระท าการในต าแหนงอนเปนการมชอบเพอชวยเหลอบคคลหนงบคคลใดมใหตองรบโทษ

คณะกรรมการเพอพจารณาความเหมาะสมในการเขาเปนภาคอนสญญาระหวางประเทศวาดวยการคมครองมใหบคคลถกบงคบใหสญหาย เปนเรองนายนดทรฐบาลไดรเรมและใหความสนใจในปญหาการบงคบใหบคคลสญหาย (Enforced or Involuntary Disappearances) หรอทรจกกนทวไปวา “การอมหาย” โดยการแตงตงคณะกรรมการขนมาพจารณาและเสนอความคดเหนเกยวกบความพรอมของประเทศไทย ในการเขาเปนภาคของอนสญญาสทธมนษยชนระหวางประเทศวาดวยการคมครองมใหบคคลถกบงคบใหสญหาย แตในขณะเดยวกน รฐควรเรงด าเนนการเพอคลคลายเรองทยงเปนทคางคาใจของญาตมตรของผ สญหายอยางจรงจง ไมวาจะเปนกรณทนายสมชาย นละไพจตร กรณนายกมล เหลาโสภาพนธ (จากจงหวดขอนแกน) หรอกรณเหตการณพฤษภาคม ๒๕๓๕ ทบรรดาญาตมตรไดมการรองเรยนมายงนายกรฐมนตรและสอมวลชน เ มอกลางปทผานมา เพอใหมการตรวจสอบตคอนเทนเนอรปรศนาทจมอยใกลเกาะแสมสาร บรเวณอาวไทย แมวาเจาหนาทรฐจะไดแถลงวาพบเพยงต เปลา (เพยงหนงใบ) แตกยงมต อน ๆ ทยงมไดตรวจสอบโดยละเอยดอกหลายใบ ความสงสยจงยงไมไดรบการคลคลาย

การลงโทษประหารชวต จากการตดตามขอมลพบวา ประเทศไทยไดงดเวนการประหารชวตมาเปนเวลา ๖ ปแลว แมศาลจะมการพพากษาลงโทษประหารชวตในหลายกรณ แตเปนทนาเสยดายยงวา มการลงโทษประหารชวตผ ตองขงเมอเดอนสงหาคม ๒๕๕๒ ทผานมา ถอเปนการปฏบตทสวนทางกบกระแสโลก โดยในการประชมสมชชาใหญสหประชาชาต เมอป ๒๕๕๑ มมตใหระงบการลงโทษประหารชวตทวโลก แตรฐบาลไทยในขณะนนกลบลงมตคดคาน ทงน โดยหลกสากลแลว โทษประหารชวตถอเปนการลวงละเมดสทธในการมชวต และถอวาเปนการกระท าทเปนการปฏบตหรอลงทณฑซงทารณโหดราย ไรมนษยธรรม หรอย ายศกดศร ตามมาตรา ๕ ของปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน เนองจาก ประเดนโทษประหารชวตเปนประเดนทไดรบความสนใจจากสาธารณชน ทาง กสม.จงไดจดเสวนาเพอรวบรวมและแลกเปลยนความคดเหน เมอวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๕๒ โดยผลของการเสวนามขอคดเหนทแตกตางและหลากหลาย ซงสรปภาพรวมไดใน ๒ ประเดน กลาวคอ (๑) ควรยกเลกโทษประหารชวต

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๑/๑๖๐

เนองจากขดตอหลกมนษยธรรม โดยตองมมาตรการรองรบทมคณภาพมาทดแทน เชน การใชโทษจ าคกตลอดชวตอยางแทจรง หรอโดยก าหนดระยะเวลาจ าคกขนต าในการลงโทษผกระท าความผดทควรไดรบโทษประหารชวต การปรบปรงเรอนจ าใหเหมาะสมกบนกโทษดงกลาว การปรบปรงกระบวนการยตธรรมใหมประสทธภาพ ฯลฯ (๒) ไมควรยกเลกโทษประหารชวต เนองจากยงมประโยชนในการปองปรามและยบยงไมใหมการกระท าความผดรายแรง ซงการคงไวซงโทษดงกลาว จะท าใหผ ทจะกระท าผดรายแรงไดตระหนกถงโทษทจะไดรบ เกดความเกรงกลวและยบยงการกระท าดงกลาว ทงน กสม. จะไดน าผลการเสวนาไปประกอบการพจารณาด าเนนการใหไดขอยตในเรองน เพอใหสอดคลองกบหลกการสทธมนษยชนตอไป

กรณไฟไหมซานตกาผบ กบอทาหรณในเรองมาตรการความปลอดภยในสถานประกอบการ รวมถงความรบผดชอบของเจาหนาทรฐ นาทแรกของวนข น ปใหม ๒๕๕๒ โศกนาฏกรรมคร ง รายแรงไ ดบง เ กดข นในใจกลางกรงเทพ มหานคร เมอไฟลกไหมสถานบนเทงซานตกาผบ ทซอยเอกมย ยงผลใหมผสญเสยชวตมากกวา ๘๙ ราย บาดเจบกวา ๒๑๒ ราย เนองจากการใชวสดตดไฟระหวางการแสดงและเฉลมฉลองปใหม เมอเกดเพลงไหมประชาชนไมสามารถหนออกจากตวอาคารไดทนเวลา เนองจากทางออกคบแคบ แทบไมมหนาตาง สภาพอาคารสงกอสรางไมไดมาตรฐานความปลอดภย ประเดนอยทวา หนวยงานรฐทมสวนรวมรบผดชอบ คอส านกงานเขต ส านกการโยธาของกรงเทพมหานคร กระทรวงมหาดไทย และส านกงานต ารวจแหงชาต เปนตน ผ มอ านาจหนาทในการจดการกบปญหา จะตองก าหนดมาตรการในดานความปลอดภย เพอมใหเกดปญหาซ าซอนขนอกในอนาคต อยางไรกด รฐพงตองมแนวนโยบายทส าคญ เปนรปธรรม และก าหนดมาตรการทเหมาะสม ฉบไวในการจดการกบสถานการณอบตภย วบตภยในทกรปแบบ อยางไมตดขด ไมวาจะเปนอคคภย วาตภย อทกภย แผนดนไหว แผนดนทรดตว อาคารถลม สารพษแพรกระจายในชมชน ดวยการประสานความรวมมอกบทกภาคสวน เพอใหเกดการจดตงหนวยปฏบตการฉกเฉน หรอบรรเทาสาธารณภย หนวยแพทยพยาบาลฉกเฉน ทมประสทธภาพสง เพอเปนการคมครองชวต และทรพยสนของประชาชนใหรอดพนจากการสญเสย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๒/๑๖๐

๕. สถานการณในสามจงหวดชายแดนภาคใต และสอ าเภอในจงหวดสงขลา

กรณความไมสงบและความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใต นบแตเดอนมกราคม ๒๕๔๗ เปนตนมา สถานการณความรนแรงและความขดแยงในจงหวดชายแดนภาคใต

ไดทวความรนแรงมากขนเรอย ๆ กอใหเกดความสญเสยทงชวต ทรพยสน ความมนคงของสงคม และความถดถอยทางเศรษฐกจ วฒนธรรม นอกจากน ประสทธภาพและความนาเชอถอของกระบวนการยตธรรมถกทาทายอยางมาก เนองมาจากการใชอ านาจของเจาหนาทดานความมนคงของรฐในการจดการกบความรนแรง แตกลบสงผลใหประชาชนในภมภาคถกกลาวหา คกคาม และผลกใหไปอยในฝายทเปนปฏปกษตอภาครฐจ านวนไมนอย ดวยการไดรบการปฏบตทไมเปนธรรมจากเจาหนาทของรฐ

เหตการณกรณกรอเซะ และตากใบ เปนเหตการณทสนคลอนความนาเชอถอของรฐอยางรนแรงตลอดระยะเวลากวา ๓๐ ปทผานมา เกยวกบสถานการณในจงหวดชายแดนภาคใต

ฐานขอมลของศนยเฝาระวงสถานการณภาคใต (Deep South Watch) ในระยะเวลา ๖ ปเตมหลงเหตการณปลนปนทคายกองพนทหารพฒนาท ๔ อ าเภอเจาะไอรอง พบวามเหตการณความไมสงบเกดขน รวม ๙,๔๔๖ ครง ท าใหมผ เสยชวต ๔,๑๐๐ ราย บาดเจบ ๖,๕๐๙ ราย รวมเหยอของเหตการณเขาดวยกน เปนจ านวน ๑๐,๖๐๙ ราย ซงมทงชาวพทธและมสลม โดยในกลมผ ทเสยชวตมมสลมมากกวาพทธ ในขณะทในบรรดาผบาดเจบกลบมจ านวนชาวพทธมากกวามสลม ยงผลใหมเดกก าพราไมต ากวา ๑๐,๐๐๐ ราย ทรพยสนมากมายมหาศาล คณภาพชวตและจตใจทสญเสยความเชอมนในความปลอดภย และความคาดหวงทสญเสยจนมอาจประเมนคาได

ในชวงป ๒๕๕๑ มเหตการณเกดขนประมาณ ๘๒๑ ครง แตในป ๒๕๕๒ เหตการณความไมสงบดจะเพมมากขนอกระดบหนง โดยมเหตการณความไมสงบเกดขน ประมาณ ๑,๐๓๕ ครง ซงมแนวโนมความรนแรงมากขน ตอมาในป ๒๕๕๒ เกดเหตการณความรนแรงขนในสามจงหวดชายแดนภาคใต และสอ าเภอของจงหวดสงขลา รวมทงสน ๙๓๐ เหตการณ มผ เสยชวต ๔๘๒ รายและบาดเจบ ๙๔๙ ราย

ในป ๒๕๕๒ สถตเรองรองเรยนถงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ในพนทจงหวดปตตาน ยะลา และนราธวาส มทงหมด ๒๐ ค ารอง เกอบทงหมดเปนค ารองเกยวกบกระบวนการยตธรรม แยกรายละเอยดไดคอ กรณถกเจาหนาทฝายความมนคงท ารายและ/หรอทรมาน ๑๐ ค ารอง กรณไดรบผลกระทบจากเหตการณความไมสงบ ๓ ค ารอง นกโทษขอความชวยเหลอใหตรวจสอบการอายดตว ๔ ค ารอง นกโทษรองเรยนเรองถกละเมดสทธมนษยชนในการรกษาพยาบาล ๑ ค ารอง ขอความเปนธรรมในการรองเรยนเรองชสาว ๑ ค ารอง และขอความเปน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๓/๑๖๐

ธรรมกรณถกกลาวหาวาเปนผ กอการรายและคายาเสพตด ๑ ค ารอง จะเหนไดวามเพยง ๓ ค ารองเทานนทไมเกยวของกบความรนแรงในสามจงหวดชายแดนภาคใตโดยตรง

ในทน จะขอประมวลปญหาการละเมดสทธมนษยชนในจงหวดชายแดนภาคใตออกเปนกลมใหญ ไดแก ปญหาการละเมดสทธในกระบวนการยตธรรม โดยเจาหนาทของรฐ ปญหาการใชความรนแรงทกระทบตอชวต และสภาพความเปนอยของประชาชน เปนจ านวนมาก และปญหาอคตทางเชอชาต ศาสนา วฒนธรรม การเลอกปฏบต และการเขาถงทรพยากร และบรการสาธารณะ

นอกจากน ยงมปญหาจากสาเหตอน ๆ เชน การศกษา วชาชพ การจางงาน สขภาพอนามยสวสดการสงคม และบรการสาธารณะ และเหตอนทยงอาจคลมเครอรวมทง การคาสงของผดกฎหมาย เชน ยาเสพตด หรอ คามนษย เปนตน

ปญหาการละเมดสทธในกระบวนการยตธรรม โดยเจาหนาทของรฐ สถานการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต (จงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส และ ๔ อ าเภอ

ของจงหวดสงขลา ภายหลงการประกาศใหเปนพนทสถานการณฉกเฉนแลว จงหวดชายแดนภาคใตกไดกลายเปนพนทพเศษของการบงคบใชกฎหมายทแตกตางจากจงหวดอนๆ ของประเทศไทย คอ อยภายใตการบงคบใชของกฎหมายพเศษ ๓ ฉบบ อนไดแก พระราชบญญตกฎอยการศก พทธศกราช ๒๔๕๗ และพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พทธศกราช ๒๕๔๘ และกฎหมายพเศษอกฉบบหนงคอ พระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พทธศกราช ๒๕๕๑

โดยหลกการและทางปฏบต เปนททราบกนดวา กฎหมายพเศษ ดงกลาวน มบทบญญตทมงจ ากดสทธเสรภาพของประชาชน เพอเปนการเปดโอกาสใหเจาหนาทรฐผ มอ านาจตามกฎหมายพเศษสามารถจบหรอเชญตว ตามนยแหงพระราชบญญตกฎอยการศกฯ และพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ และควบคมตว ผถกควบคมตวหรอผ ตองสงสยวาเกยวของกบสถานการณความไมสงบ (มใชผถกกลาวหา ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา) เพอซกถาม (มใช สอบปากค า ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา) โดยสามารถควบคมตวไดเปนระยะเวลาทงสน ๓๗ วน (ควบคมตวตาม)พระราชบญญตกฎอยการศกฯ ๗ วน และพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ อก ๓๐ วน) ญาตหรอทนายความไมสามารถเขาถงบคคลผถกควบคมตวดงกลาวได ท าใหตลอดระยะเวลาทผานมา

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๔/๑๖๐

มกมการรองเรยนจากญาตหรอผ ถกควบคมตววาเจาหนาทบงคบใชกฎหมายโดยขาดการเคารพหลกนตธรรม หรอการขาดการบงคบใชกฎหมายดวยความเปนธรรม

ผถกเชญตวตามพระราชบญญตกฎอยการศกฯ หรอพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ ยงมใชผถกกลาวหาหรอผ ตองสงสยตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา การจบ การควบคมและระยะเวลาในการควบคม รวมถงการปฏเสธสทธขนพนฐานในกระบวนการยตธรรมโดยไมอนญาตใหทนายความเขาพบหรอเขาเยยมในระหวางการควบคมตว ฯลฯ เปนการปฏเสธหรอละเมดสทธอนเปนหลกประกนขนพนฐานในการคมครองสทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ และ และ ๒๕๕๐ รวมถงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาอกดวย

จากสถตการรองเรยนตอ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ในชวงป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ พบวา ผถกควบคมตวจ านวนมากถกซอมทรมานเพอใหรบสารภาพ ถกบงคบใหหายตวไป หรอการวสามญฆาตกรรม

นอกจากนมเรองรองเรยนตอศนยทนายความมสลม ๑,๐๐๐ กวาเรอง ระบวามการซอมทรมาน ทงทเกดและไมเกดบาดแผลตอผ ตองสงสยในชวงทถกกกขง ๗ วน เหตเกดทงทคายองคยทธบรหาร และศนยปฏบตการต ารวจสวนหนา จงหวดยะลา

การซอมทรมานทไมกอใหเกดบาดแผลทางกายภาพ อยางเชน การจบกดน า การมดไวกลางแดด การใหอยในตคอนเทนเนอรทเยนหรอรอนจด โดยไมสวมใสเสอผา เปนตน

กรณการซอมทรมาน รฐธรรมนญบญญตไวในมาตรา ๓๒ (๕) ใหสามารถเรยกรองคาเสยหายได เคยมกรณฟองรอง แตศาลพพากษายกฟอง ขณะนคดอยในชนอทธรณ

สวนสาเหตทผถกซอมทรมานจ านวนมากไมไดรองเรยน เปนเพราะผ ทท าการสอบสวนและกระท าการซอมทรมานเปนเจาหนาทของรฐ ผถกกระท าหลายคนจงไมกลาทจะออกมารองเรยนดวยเกรงภยนตรายทอาจเกดขนในภายหลง

ในขณะทกฎหมายบญญตไวดวยเจตนาทด แตวธปฏบตกลบไมเปนไปตามทกฎหมายบญญตไวโดยปราศจากการตรวจสอบ ซงเปนสาเหตหนงทท าใหไมสามารถแกไขปญหาความไมสงบในสามจงหวดชายแดนภาคใตได

ประเดนปญหาและผลกระทบ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๕/๑๖๐

๑.. กรณการออกหมายจบ มขอสงเกตวาในสภาวะปกต หมายจบซงเปนหมายอาญา ตาม มาตรา ๒ (๙) แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาของไทย ฝายตลาการไดมการออกแนวปฏบตในการด าเนนการออกหมายดงกลาวไวอยางชดเจน ปรากฏตามขอบงคบของประธานศาลฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการเกยวกบการออกค าสงหรอหมายอาญา พ.ศ.๒๕๔๘ ซงมงหมายทจะประกนสทธและเสรภาพขนพนฐานของบคคล อนเปนการสอดคลองกบเจตนารมณแหงมาตรา ๓๑ แหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ ซงทางปฏบตกคอการออกค าสงหรอออกหมายอาญาโดยศาลจะด าเนนการโดยยดถอหลกนตธรรม

ในขณะทการออกหมายจบตามกฎหมายพเศษ ในพนททอยภายใตสภาวะทไมปกต ดงเชนในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ปรากฏวามเพยงขนตอนการขอออกหมายจบและควบคมตวผ ตองสงสย ซงเปนไปตามระเบยบกองอ านวยการรกษาความมนคงภายในภาค ๔ วาดวยวธปฏบตงานของพนกงานเจาหนาท ตามมาตรา ๑๑ แหงพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พทธศกราช ๒๕๔๘ ลงนามโดยแมทพภาค ๔ (หรอระเบยบ กอ.รมน.ฯ) เทานน โดยไมปรากฏวามการก าหนดกฎเกณฑ วธการหรอแนวปฏบตเกยวกบการออกค าสงหรอออกหมายจบตามกฎหมายพเศษโดยศาลยตธรรมแตอยางใด และมไดเปนไปตามหลกการการตรวจสอบถวงดลโดยฝายตลาการ

๒. กรณไมมการจดท าสารบบหมายจบตามพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ ซงสารบบหมายจบดงกลาวน จ าเปนตองมและตองเปดเผย เนองจากเปนสทธของผ ถกควบคมตวในการเขาถงตรวจสอบและรบทราบพยานหลกฐานตามสมควร อนเปนสทธขนพนฐานในกระบวนการยตธรรม เมอเปรยบเทยบกบระบบการจดท าบนทกในการออกหมายจบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

การขอออกหมายจบตามพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ เปนเพยงการด าเนนงานระหวางพนกงานเจาหนาท ตามมาตรา ๑๑ แหงพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ กบศาลทมอ านาจอนญาตออกหมายเทานน แมแตเจาหนาทศาลกไมสามารถตรวจสอบได จนกวาจะมการยนค ารองขอขยายระยะเวลาการควบคมตว

การขาดระบบการบนทกและการจดการเกบเอกสารเพอตรวจสอบดงกลาว สงผลกระทบในทางปฏบตทวา บนทกของศาลจะปรากฏเพยงตวเลขหมายจบ (หมาย ฉฉ.) โดยไมมการบนทกชอ-สกลของผถกควบคมตว ท าใหญาตและทนายความไมสามารถตรวจสอบการออกหมายจบและการสนสดของหมายจบดงกลาวได ท าใหเกดการจบและควบคมตวซ า หรอปรากฏวามกรณทบคคลผ ตองสงสยไดรบจดหมายเรยกตวใหเขารวมโครงการอบรมอาชพ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๖/๑๖๐

โดยก าหนดเงอนไขวาหากเขารวมโครงการอบรมฯ จะไดรบการพจารณาถอนหมายจบ ซงในทางปฏบตไมสามารถตรวจสอบไดวามการออกหมายจบ หรอหมายจบดงกลาวสนสดลงแลวหรอไม

๓. สทธในการพบทนายความและสทธไดรบการเยยมถกจ ากด โดยขอ ๒ แหงระเบยบ กอ.รมน.ฯ โดยก าหนดเพยงใหญาตทใกลชดเทานนทสามารถเขาเยยมได ซงขอก าหนดดงกลาวนมไดเปนไปตามมาตรฐานขนต าในการคมครองสทธและเสรภาพของผถกควบคมตว นอกจากน ในชวงเวลาทสทธดงกลาวขางตนฯ ถกจ ากดน พบวามขอรองเรยนจ านวนไมนอยวามการซอมทรมานผ ตองสงสย

๔. ในการยนค ารองขอขยายระยะเวลาการควบคมตวตามหมาย ฉฉ. ตามขอ ๓.๗ ของระเบยบ กอ.รมน.ฯ ระบวา “ไมตองน าตวผถกควบคมตวมาศาล เพยงแตตองแสดงใหศาลเหนถงเหตจ าเปนทตองขอขยายเวลาควบคมตว..” ซงขอก าหนดดงกลาวนขดตอหลกการพนฐานในการขอขยายระยะเวลาการควบคมตวตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา อนเปนการปดโอกาสผ ถกควบคมตวทจะแถลงตอศาลวาจะคดคานค ารองขอขยายระยะเวลาการควบคมตวหรอไม อยางไร ซงมไดเปนไปตามหลกการการตรวจสอบถวงดลโดยฝายตลาการ

๕. ภายใตสถานการณฉกเฉน ไมปรากฏวามการก าหนดหลกเกณฑและวธการในการออกหมายคนโดยระเบยบ กอ.รมน.ฯ ดงกลาว รวมถงศาลยตธรรมเองกไมปรากฏวามเชนเดยวกน ซงการขาดหลกเกณฑและวธการในการออกหมายคนดงกลาว ท าใหเกดกรณรองเรยนวา ภายหลงการตรวจคน มการยดทรพยสนโดยเจาหนาทรฐ โดยไมสามารถตรวจสอบถงอ านาจในการยด และประชาชนไมสามารถตรวจสอบเพอตดตามเอาทรพยสนคนได

เมอสามจงหวดชายแดนภาคใตและสอ าเภอในจงหวดสงขลาเปนเขตพนทพเศษมกฎหมาย ๓ ฉบบบงคบใชอนไดแก พระราชบญญตกฎอยการศก พ.ศ. ๒๔๕๗ พระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พ.ศ. ๒๕๔๘ และพระราชบญญตการรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ.๒๕๕๑ กฎหมายทงหมดไดสงผลกระทบตอการด าเนนชวตของบคคลทอาศยอยในสามจงหวดชายแดนภาคใตเปนอยางมาก เชน มาตรา ๑๕

ทว แหงพระราชบญญตกฎอยการศกฯ ทเจาหนาทฝายทหารมอ านาจเหนอเจาหนาทฝายอนทงหมด สามารถเขาปดลอม ตรวจคนและจบกม ชาวบานได และยงใหอ านาจแกเจาหนาทเมอสงสยวาบคคลใดมพฤตกรรมกระทบตอความมนคงภายในราชอาณาจกร สามารถน าตวบคคลนนมากกไวไดไมเกน ๗ วน โดยไมตองระบสถานท

ทงน พบวาในเวลา ๗ วนดงกลาวมการละเมดสทธเกดขนมากมาย ทงทผถกจบกมเปนเพยงผ ตองสงสย แตกลบไมไดรบสทธใด ๆ ในกระบวนการยตธรรม เชน สทธในการพบญาต การพบทนายความ เปนตน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๗/๑๖๐

๖. ปญหาอนเนองมาจากวธการในการจบกม คมขง ผ ตองสงสยดวยวธทมชอบ กอใหเกดความไมพอใจของประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใตอยางกวางขวาง เมอเจาหนาทไดใชเครองมอพเศษทเรยกกวา GT 200 มาใชในการตรวจสอบผ ตองสงสยในการตรวจจบวตถระเบด ซงผบรสทธทไมมสวนเกยวของไดรบผลกระทบหลายรอยราย ถกจบกมไปไวตรวจสอบในคายทหาร ๒-๓ วน หรอนานกวานน บางรายตองคด และไดรบโทษจ าคก เสอมเสยอสรภาพ บางรายถกสงตวไปฝกอบรมวชาชพทศนยนอกพนท และไมไดรบอนญาตใหอยในพนทภมล าเนาของตน หรอตดตอกบญาตมตรเปนระยะเวลาหนง ท าใหประชาชนเกดความหวาดผวาและเดอดรอน คณะท างานยตธรรมและสนตภาพ และเครอขายองคกรสทธมนษยชน ตลอดจนญาตพนองของผ ไดรบผลกระทบไดรองเรยนตอรฐบาลเพอใหด าเนนการตรวจสอบเครองมอดงกลาวครงแลว ครงเลาถงปญหาดงกลาว เนองจากชาวบานจ านวนมากยนยนวาการใชเครองมอนไมมความแมนย า มการถกเถยงกนมาในทางสาธารณะทงในเรองประสทธภาพการใชงาน ความคมคา และราคา จนในทสดไดน ามาสการตรวจสอบในกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงรฐบาลไดสงยกเลกการน าไปใชงานในทสด อยางไรกดเมอผลการพสจนออกมาชดเจนวาเครอง GT 200 ไรประสทธภาพ ขาดความแมนย า และเปนเครองมอทมเพยงกลองเปลา เสาอากาศ และแถบแมเหลก เทานน แมจะมการกลาวอางสรรพคณวาใชระบบไฟฟาสถต และโฆษณาเกนจรง ในหลายประเทศไมใหผานการรบรองมาตรฐานเนองจากใชงานไมไดจรง แตเมอน ามาใชงานจรงในพนท ประชาชนจ านวนมากจงไดรบผลกระทบ และตกเปนเหยอ และผ ตองหาในคดตางๆ โดยเครองมอทไรมาตรฐาน และวธการอนมชอบเชนน จงถอเปนการลวงละเมดสทธมนษยชนดวย จงมความจ าเปนทจะตองมการทบทวนในคดดงกลาวโดยเรว โดยใหน าคดกลบมาพจารณาใหมเพอใหเกดความเปนธรรม ซงอาจหมายรวมถงการเยยวยา ชดใชความเสยหายทเกดขนอยางเปนธรรม มใหเกดเปนปมเงอนทจะมาเปนอปสรรคตอการแกไขปญหาความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตของไทยอกตอไป ในสวนของเจาหนาททใชอปกรณในการตรวจสอบ แมจะไดรบการฝกฝนมาเพยงใด กไมไดเกดความปลอดภยจากวสดอนไมไดมาตรฐานน เนองจากความผดพลาดในการตรวจสอบอยในอตราเสยงทสงมาก แมจะมการกลาวอางวาท าใหเจาหนาทเกดความอนใจ แตกไมใชสาระส าคญ

นอกจากน จากการตดตามขอมลการรายงานของสอมวลชนและวงวชาการพบวาหนวยงานดานความมนคงไดจดซอเครองตรวจวตถระเบด GT 200 และอลฟา 6 มาตงแตป ๒๕๔๘ โดยกองทพอากาศเปนผ รเรมสงซอเครองดงกลาวมาจ านวน ๔ เครอง จากนน ป ๒๕๕๒ กองทพบกกจดหามาใหก าลงพลใชงานในชวงแรก ๒๒๒ เครอง ในราคาเครองละ ๙ แสนบาท เปนเงน ๑๙๙,๘๐๐,๐๐๐ บาท จากนน บช.ภ. ๔ จ านวน ๕๐ เครอง ในราคา

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๘/๑๖๐

เครองละ ๑ ลานบาท เปนเงน ๕๐ ลานบาท กรมศลกากรจดซอ ๖ เครอง ราคาเครองละ ๔๒๖,๐๐๐ บาท เปนเงน ๒,๕๖๐,๐๐๐ บาท บก.ภ. ชยนาท สงซอ ๑ เครอง ในราคา ๕๕๐,๐๐๐ บาท กองบญชาการปราบปรามยาเสพตด ๕ เครอง ราคาเครองละ ๑.๒ ลานบาท เปนเงน ๖ ลานบาท ส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตด ๑๐ เครอง ราคาเครองละ ๑.๕ ลานบาท เปนเงน ๑๕ ลานบาท สถาบนนตวทยาศาสตร ๖ เครอง ราคาเครองละ ๑.๑ ลานบาท เปนเงน ๖.๖ ลานบาท จากนนกองทพบกกไดจดหาเครอง GT 200 มาใชงานเพมเตมใหกบก าลงพลเพอใชปฏบตงานในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ตลอดทงป ๒๕๕๒ รวมทงสน ๕๓๕ เครอง ราคาเฉลยเครองละตงแต ๙๐๐,๐๐๐ – ๑๒,๐๐๐,๐๐๐ บาท หากคดเฉลยเครองละ ๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท จะเปนเงนถง ๕๓๕ ลานบาท นอกจากนยงไดขอมลวาหนวยงานอน ๆ ไดจดซอเครองอลฟา 6 เชน ป.ป.ส. ไดจดซอ ๑๐ เครอง ในราคาเครองละ๖๖๓,๐๐๐ บาท เปนเงน ๖,๖๓๐,๐๐๐ บาท และกระทรวงมหาดไทยจดซอ ๔๗๙ เครอง ราคาเครองละ ๗๒๐,๐๐๐ บาท เปนเงน ๓๔๔,๘๘๐ บาท รวมทงสองหนวยงานใชงบประมาณจดซอเครองดงกลาวเปนมลคาถง ๓๕๐ ลานบาท และนนหมายความวาตงแต ป ๒๕๔๘ เปนตนมา ประเทศไทยใชงบประมาณไปถง ๑,๑๖๗ ลานบาทในการจดซออปกรณทไรประสทธภาพมาใชในภารกจการรกษาความมนคงและความปลอดภยในชวตของประชาชน ถอเปนการใชทรพยากรทไมสอดคลองกบความจ าเปน

นอกเหนอจากปญหาส าคญอนเนองมาจากกระบวนการยตธรรม ยงมเหตการณส าคญหลายกรณทเกดขน และกอใหเกดผลกระทบกบความสงบสขในภาคใต ดงน

กรณการถลมยงมสยดอลฟรกอน

การถลมยงมสยดอลฟรกอน บานไอปาแย หม ๘ ต าบลจวบ อ าเภอเจาะไอรอง จงหวดนราธวาส เมอวนท ๘ มถนายน ๒๕๕๒ คนรายไมทราบจ านวนใชอาวธสงครามเขากราดยงชาวบาน ขณะท าพธละหมาด ซงท าใหมผ เสยชวตกวา ๑๐ ราย และไดรบบาดเจบอก ๑๓ ราย เจาหนาทรายงานวา จากการสอบสวนพบวา มผ รวมกอเหตอยางนอย ๕ คน เปนคนในพนท ๒ คน และนอกพนท ๓ คน และใหน าหนกในประเดนความขดแยงในหมบานจากการสรางมสยด ทสรางความไมพอใจตอชาวบานบางคน แตชาวบานใหขอมลวา เหตทเกดขนเปนการกระท าของกองก าลงตดอาวธทอยในหมบานใกลเคยง เหตการณนสรางความกระทบกระเทอนใจแกผ ทอาศยในสามจงหวดภาคใต และผ ปฏบตงานดานสทธมนษยชนเปนอยางมาก มลนธผสานวฒนธรรมและองคกรดานสทธมนษยชนได ออกแถลงการณประณามการสงหารหมประชาชนผบรสทธ และเรยกรองใหรฐทบทวนการท างานของ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๖๙/๑๖๐

ฝายทหารอยางจรงจง นอกจากน คณะกรรมการรณรงคเพอสทธมนษยชนยงไดท าจดหมายเปดผนก ถงนายกรฐมนตร ขอใหตงคณะกรรมการอสระฯ เพอตรวจสอบกรณฆาตกรรมหมทมสยดอลฟรกอน รฐบาลปฏเสธทจะตงคณะกรรมการอสระฯ เพอตรวจสอบเรองน แตมงทจะปรบโครงสราง ศอ.บต. และใชนโยบายการเมองน าการทหาร ในการแกปญหาภาคใตตอไป

ค าสงไตสวนการตายคดตากใบ เมอวนท ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๕๒ ศาลจงหวดสงขลา มค าสงในคดสลายการชมนมบรเวณหนาสถาน

ต ารวจภธรตากใบ ทมผ เสยชวตรวม ๗๘ ราย ทคายองคยทธบรหาร วามสาเหตในการเสยชวตเนองจากการขาดอากาศหายใจระหวางอยในความควบคมของเจาพนกงานซงปฏบตการตามหนาท

ตอมา เมอวนท ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๕๒ ทนายความตวแทนญาตผ เสยชวตในคดตากใบยนอทธรณค าสงตอศาลอาญากรงเทพ กรณทศาลอาญากรงเทพมค าสงไมรบค ารองของญาตเมอวนท ๒๙ มถนายน ๒๕๕๒ ทรองตอศาลอาญาเรองค าสงศาลจงหวดสงขลาในกรณการออกค าสงคดไตสวนการตายกรณตากใบไปแลว เมอวนท ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๕๒ ทศาลจงหวดสงขลา วาศาลจงหวดสงขลาอาจท าค าสงไมครบถวนสมบรณตามหลกการไตสวนการตาย เนองจากศาลไมไดกลาวถงพฤตการณทตายและไมกลาววาใครเปนผท าหรอท ารายผตายเทาทจะกลาวได และศาลวนจฉยถงเหตทตายแตเพยงวาผตายขาดอากาศหายใจนนขดกบความเขาใจของสาธารณชนทขอเทจจรงมทงพยานบคคล พยานเอกสาร ภาพถายและวตถพยานเปนแผนบนทกภาพและเสยงของเหตการณ วามบคคลหรอเจาหนาทฝายใดเขาไปเกยวของอยางไรบาง ทมทนายความตวแทนญาตกรณตากใบขอใหศาลอทธรณไดโปรดมค าสงกลบค าสงไมรบค ารองของศาลอาญา และเพกถอนค าสงของศาลจงหวดสงขลาทไมถกตอง ไมเปนธรรม ตามบทบญญตของรฐธรรมนญและกฎหมาย และใหศาลอทธรณมค าสงใหมตามขอเทจจรงทปรากฏจากพยานหลกฐานในส านวนความเดม ใหเปนไปตามบทบญญตของรฐธรรมนญและกฎหมายตอไป โดยทนายความและญาตไมสามารถยนค ารองทศาลสงขลาไดเพราะค าสงคดไตสวนการตายถอเปนการสนสด จงจ าเปนตองน าคดนมายนตอศาลอาญาเปนคดใหม

ขอเสนอทเปนรปธรรมของภาคสวนตาง ๆ ทงภาควชาการ ตลอดจนคณะกรรมการอสระเพอความสมานฉนทในจงหวดชายแดนภาคใต (กอส.) ซงมอดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปณยารชน เปนประธาน ยงไมไดรบการตอบสนองอยางจรงจงจากภาครฐเทาทควรจะเปน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๐/๑๖๐

ยทธศาสตรในการแกไขปญหา มความจ าเปนทจะตองสรางความไววางใจใหประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใตมนใจในความจรงใจของรฐ และหนวยงานรฐ ทจะรวมกนหาแนวทางในการแกไขปญหาทซบซอนอยางเปนรปธรรม ใหการเคารพในศาสนา วฒนธรรม และการประพฤตปฏบตทแตกตาง และตองเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจในระดบตาง ๆ ขณะเดยวกนกลดเงอนไขและปจจยทจะน ามาสความขดแยง และความไมพอใจทไดสะสมไวตลอดระยะเวลา ๔-๕ ปทผานมา หรอยาวนานกวานน อยางไรกด กระบวนการยตธรรม ยงเปนมาตรการทส าคญทสดในการฟนความเชอมนของประชาชนตอรฐ กรณทประชาชนยงไมไดรบความเปนธรรมในกรณตากใบ เมอวนท ๒๕ ตลาคม ๒๕๔๗ เหตการณนองเลอดทมสยดกรอเซะ เมอวนท ๒๘ เมษายน ๒๕๔๗ เปนเหตใหมผ เสยชวตจ านวน ๓๒ คน และแมจะผานไปเปนเวลา ๕ ปแลวแตกยงคงไมมความคบหนาเทาทควร เหตการณตาง ๆ เหลาน รวมถงความรสกทคางคาใจในความเปนธรรม อาจเปนอปสรรคส าคญทท าใหการแกไขปญหามความยากล าบากมากยงขน

อยางไรกด ปมเงอนส าคญประการหนงคอ ประเดนความเปนธรรมทเกยวกบอตลกษณทางชาตพนธและศาสนายงเปนปญหาทเดนชดมาก ความหางเหนระหวางเจาหนาทรฐ ขาราชการกบประชาชนยงคงเปนปญหาหลก ขณะเดยวกน ความยตธรรมกเปนปญหาหลกทยงถกระบอยวาเปนสาเหตของการกอความไมสงบ ความจรงแลวปญหาความยตธรรมในทกดาน มความสมพนธเชอมโยงกบอคตทางดานชาตพนธ และศาสนาอยางหลกเลยงมได

กฎหมายระหวางประเทศทเกยวของ ในสงคมทมการปกครองในระบอบประชาธปไตย รฐบาลของประเทศไทยทไมวารฐบาลผบรหารประเทศจะ

มาจากการเลอกตงตามระบอบประชาธปไตย หรอเปนเพยงรฐบาลชวคราว เชน กรณการรฐประหาร เมอวนท ๑๙ กนยายน ๒๕๔๙ หากประเทศประสบกบปญหาความมนคง กยอมมอ านาจทจะประกาศใหพนทสวนหนงสวนใดของประเทศเปนพนททอยในสถานการณฉกเฉนและบงคบใชกฎหมายพเศษได

อยางไรกดประเทศไทยในฐานะสมาชกของประชาคมระหวางประเทศ ทไดเขาผกพนเปนภาคอนสญญาดานสทธมนษยชนหลายฉบบ ซงกอใหเกดพนธกรณทจะตองด าเนนการเพอเคารพ สงเสรม คมครองและประกนสทธเสรภาพขนพนฐานตางๆ ซงปรากฏในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Rights - UDHR) ซงผกพนประเทศไทยในฐานะรฐภาคแหงกฎหมายจารตประเพณระหวางประเทศ และโดยเฉพาะอยางยงพนธกรณตอกตการะหวางประเทศวาสทธทางพลเมองและสทธทางการเมอง (International Covenant on Civil and Political Rights - ICCPR) ทประเทศไทยในฐานะรฐภาคยอมผกพนในการประกนสทธเสรภาพขน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๑/๑๖๐

พนฐาน แมในภาวะฉกเฉน โดยในขอ ๔ ขอยอยท ๒ ระบวา แมในภาวะฉกเฉน การเลยงพนธกรณตามขอ ๖ (สทธในชวต) ขอ ๗ (สทธทจะไมถกกระท าทรมาน หรอไดรบการประตบต หรอการลงโทษทโหดรายไรมนษยธรรมหรอต าชา) ขอ ๘ (วรรค ๑ และ ๒) ขอ ๑๑ ขอ ๑๕ (การลงโทษตองมกฎหมาย) ขอ ๑๖ และขอ ๑๘ (สทธในเสรภาพทางความคด มโนธรรมและศาสนา) ไมอาจท าไดภายใตบทบญญตของขอน

นอกจากน พนธกรณบางประการตามกตการะหวางประเทศวาสทธทางพลเมองและสทธทางการเมอง (ICCPR) ประเทศไทยในฐานะรฐภาค ไมอาจหลกเลยงไดเลย ไดแก ขอ ๙ ขอยอยท ๑-๕ ทผกพนรฐภาคในการประกนสทธในเสรภาพและความปลอดภยของรางกายทจะไมสามารถถกจบกมหรอควบคมตวตามอ าเภอใจ ยกเวนจะมกฎหมายระบไว, สทธทจะไดรบการแจงเหตผลของการจบกมโดยพลน, บคคลทถกจบกมหรอควบคมตวในขอหาอาญาจะตองถกน าตวโดยพลนไปยงศาล, สทธในการน าคดขนสศาลโดยไมชกชา ฯลฯ และขอ ๑๔ ขอยอยท ๑-๔ ทผกพนใหรฐภาคประกนสทธของบคคลทจะไดรบการพจารณาโดยศาลอยางเปดเผยและเปนธรรม , สทธทจะไดรบการสนนษฐานวาเปนผบรสทธจนกวาจะไดรบการพสจนตามกฎหมายวาไดกระท าความผด สทธทจะไดรบทราบขอกลาวหา สทธทจะไดพบทนายความหรอบคคลทตนไววางใจ ฯลฯ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๒/๑๖๐

๖. ประสทธภาพและประสทธผลของกลไกการคมครองสทธมนษยชน

กลไกการคมครองสทธมนษยชน กลไกการคมครองสทธมนษยชนมอยหลายกลไก และหลายระดบดวยกน หากจะพจารณาตามกรอบ

รฐธรรมนญ กลไกทมสวนเกยวของกบการคมครองสทธเสรภาพของประชาชน อนไดแก ระบบรฐสภา กลไกในภาครฐตามหนวยงานกระทรวง ทบวง กรม เชนกระทรวงยตธรรม กระทรวงศกษาธการ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงการตางประเทศ ฯลฯ กลไกองคกรอสระตามรฐธรรมนญ อนไดแก คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ผตรวจการแผนดน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต องคกรอยการ ฯลฯ พงจะตองมกระบวนการประเมนบทบาท ประสทธภาพและประสทธผลอยางจรงจง

กลไกในระดบสากล ภายใตกรอบขององคการสหประชาชาต อนไดแก คณะมนตรสทธมนษยชนแหงองคการสหประชาชาต (Human Rights Council) ซงไดจดตงขนแทนทคณะกรรมาธการสทธมนษยชน (Commission on Human Rights) องคการสหประชาชาต เมอป ๒๕๔๙ รวมทงคณะกรรมการสทธมนษยชนทจดตงขนตามภาคกตการะหวางประเทศ และอนสญญาระหวางประเทศ ฉบบตาง ๆ ทประเทศไทยไดใหสตยาบนแลว รวม ๗ ฉบบ กจะมบทบาทส าคญในการรวมสงเสรมและสนบสนนใหมการยกระดบสทธมนษยชน ใหคบหนาตอไปหากเราไมปดกนตนเองจนเกนไป พรอมเปดใจรบฟงขอแนะน าดวยใจทเปนกลางและเปนธรรม ซงจะเปนประโยชนอยางยงตอสงคมไทย

นอกจากน กลไกการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนในภมภาคอาเซยน กเพงจดตงขนเมอเดอนตลาคม ๒๕๕๒ ซงกไดรบการคาดหวงจากสงคมวาจะเขามาท าหนาทในการสอดสองดแลและใสใจในประเดนสทธมนษยชนมากขนกวาเดม หลงจากทไดมการรบรองกฎบตรอาเซยนและกรอบการท างานมการประกาศปฏญญาจดตงและแตงตงคณะกรรมาธการระหวางรฐอาเซยนวาดวยสทธมนษยชน ระหวางการประชมสดยอดผน าประเทศอาเซยน ทชะอ า-หวหน คาดวาคงตองใชเวลาในการเตรยมการและแสวงหาความรวมมอกนในบรรดาประเทศสมาชก ทง ๑๐ ประเทศ วากลไกใหมน จะท างานกนอยางไร จะมเปาหมายและทศทางอยางไรในการด าเนนการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน และใหสามารถตอบสนองตอความตองการ ในการแสวงหาความเปนธรรมของประชาชนผถกลวงละเมดสทธไดอยางไร

อยางไรกด ทผานมามกระแสวพากษวจารณ เรององคประกอบ โครงสราง และทมาของ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทง ๗ ทาน รวมถงการไดมาของคณะกรรมการสรรหา อก ๗ ทาน วามความเหมาะสมหรอไม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๓/๑๖๐

มากนอยเพยงใด ทงนเนองจากแตเดม ตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ ระบใหมคณะกรรมการสรรหา มาจากผแทนทหลากหลาย ทงจากภาคการเมอง ภาควชาการ ภาคสงคม และผแทนภาครฐ – ตลาการ แตกตางไปจากคณะกรรมการสรรหาทจดตงขนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ แมวาคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตชดปจจบน จะถกตงค าถามจากองคกรระหวา งประเทศถงความโปรงใส การมสวนรวม และความมมาตรฐาน ตาง ๆ เวลาคงจะเปนเครองพสจนประสทธภาพ และประสทธผลของ กสม. ชดปจจบนวาจะท างานใหบรรลภารกจตามรฐธรรมนญ และมาตรฐานสทธมนษยชนระหวางประเทศไดอยางไร

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๔/๑๖๐

ภาคประชาสงคมกบการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน สถานภาพและสถานการณของนกพทกษสทธมนษยชน ทนบวนจะท างานอยางยากล าบากมากขน

เนองจากสงคมเกดความแตกแยก แบงขว ทางการเมอง มการใชความรนแรงในการจดการกบผ ทแสดงทาททมความเหนตาง แมจะไมไดเปนปฏปกษ นอกเหนอจากการขาดความเขาใจในบทบาทภารกจของในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน ส าหรบบคคลทมบทบาทส าคญในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนไมวาจะเปนนกพฒนาภาคประชาสงคม นกวชาการ ผ น าชมชน เจาหนาทภาครฐ และองคกรตามรฐธรรมนญ เชน ศาลรฐธรรมนญ ศาลปกครอง คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต นกกฎหมาย ทนายความ เยาวชน สอมวลชน หรอพลเมองด การสงเสรมบทบาทของบคคลเหลานถอเปนความจ าเปน และมความส าคญอยางยงทจะสนบสนนใหภารกจในการพฒนาการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนบรรลตามเจตนารมณของรฐธรรมนญและกฎหมายทเกยวของ

กรณการท ารายรางกายนกสทธมนษยชน ผ น าชมชน ไดแก การประกบยงนายประเสรฐ รกเผา ทปรกษาดานกฎหมายและหนงในแกนน าชาวบานทจงหวดระยองจนถงแกความตาย เมอเชามดวนท ๖ ตลาคม ๒๕๕๒ และกรณการสญหายของนายกมล เหลาโสภาพนธ สมาชกเครอขายตอตานการคอรปชน จงหวดขอนแกน หลงจากทไปตดตามขอรองเรยนทสถานต ารวจภธรอ าเภอบานไผ ตงแตวนท ๗ กมภาพนธ ๒๕๕๑ จนถงขณะน คดทงสองยงไมมความคบหนาเทาทควร จงถอเปนภารกจของรฐและหนวยงาน องคกรดานสทธมนษยชน จะตองรวมกนตดตาม ตรวจสอบ และหาตวผ กระท าผดมารบผดชอบการกระท าอนเปนการลวงละเมดสทธผท าหนาทพทกษและสงเสรมสทธมนษยชนของชมชนและสงคม (ดภาคผนวก)

สวนคดพระสพจน สวโจ ทถกฆาทอ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม เ มอเดอนมถนายน ๒๕๔๘ นน ไมเพยงแตไมมความคบหนาในชวงป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ แลว แตกลบยงมความถดถอย พยานในคดสญเสยชวตอยางปรศนาถง ๒ ราย นอกจากนเจาพนกงานของรฐยงพยายามบดเบอนรปคดใหเปนประเดนชสาว และมการแอบโหลดไฟลภาพลามกอนาจารกวา ๓,๐๐๐ ภาพ เขาไปในฮารดดสกของเครองคอมพวเตอรของพระสพจน ฯ ทถกเจาหนาทพสจนหลกฐาน และเจาพนกงานสอบสวนยดไปตรวจสอบดวย ถอเปนการบดเบอนกระบวนการยตธรรมอยางจงใจ นอกเหนอไปจากขาวคราวการแอบงดต เอกสารเพอพยายามขโมยเอกสารคดพเศษของกรมสอบสวนคดพเศษทเกยวของกบคดเหลานอกดวย ถอเปนการกระท าทอกอาจและทาทายตอกระบวนการยตธรรมเปนอยางยง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๕/๑๖๐

บทท ๔ การประเมนสถานการณสทธมนษยชนในภาพรวม

ภมหลง ความเปนมา

ดงทไดกลาวมาในบทท ๑, ๒ และ ๓ จะเหนถงความสมพนธเชอมโยงกนระหวางองคประกอบตาง ๆ ท

เกยวของกนอนไดแก นโยบายและการปฏบตของรฐ มาตรฐานทางกฎหมายและพนธกรณของรฐ ความเขาใจและ

ความใสใจในการปกปองคมครองสทธมนษยชนของรฐและภาคประชาสงคม โดยเฉพาะอยางยงในทางรฐศาสตร-

สงคมศาสตร สทธมนษยชนเปนเรองของการจดความสมพนธเชงอ านาจระหวางกลมตาง ๆ ในสงคมอนไดแก

ภาครฐ ภาคทน และภาคสงคม ซงมลกษณะทเปนพลวตรคอมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ไมหยดนง ขนอยกบ

สภาวการณทางดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม และนวตกรรมทางวทยาศาสตรเทคโนโลย มใชเพยงปจจย

ภายในประเทศเทานน หากแตมความเชอมโยงและสมพนธอยางหลกเลยงไมไดกบปจจยภายนอก และตวแปรอน ๆ

ในกระแสโลกาภวตน การเปลยนแปลงและเคลอนไหวในทางสากลมอทธพลอยางมากตอการเปลยนแปลงและ

เคลอนไหวภายในสงคมไทย และในทางกลบกนการเปลยนแปลงและเคลอนไหวภายในสงคมไทยยอมมอทธพลตอ

การเปลยนแปลงและเคลอนไหวในทางสากลเชนเดยวกน ปญหามลภาวะของสงแวดลอมและการเสอมสลายของ

ทรพยากรธรรมชาตมไดเปนปญหาของประชาชนกลมหนงกลมใด ประเทศหนงประเทศใด ตามความเชอเดม ๆ อก

ตอไป ในชวง ๔-๕ ปทผานมา เราไดรบบทเรยนทชดเจนมากขนเรอย ๆ วา ผลกระทบทางดานสงแวดลอม

ทรพยากรธรรมชาต เชนปรากฏการณสนาม แผนดนไหว น าทวม พายหมน ไตฝ น ทอรนาโด หรอ มหนตภยนานา

ชนดทงจากธรรมชาตและจากเงอมมอของมนษย ลวนแลวแตสงผลกระทบตอประชากรโลกอยางกวางขวาง มได

จ ากดขอบเขตเพยงพนทหนงพนทใดอกตอไป ปญหาการเปลยนแปลงสภาวะภมอากาศกระทบกระเทอนตอทกชวต

ในโลกมนษย

ขณะเดยวกนการบรหารจดการความสมพนธเชงอ านาจ และผลประโยชนของกลมตาง ๆ กเปนสวนส าคญ

โดยเฉพาะอยางยงการจดสรรทรพยากรอยางเปนธรรม การใหความส าคญกบการมสวนรวมของทกภาคสวนในการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๖/๑๖๐

รวมพจารณาตดสนใจ และรวมรบผลจากการพฒนาอยางเทาเทยมกน บนหลกการประชาธปไตย เคารพในสทธ

มนษยชน มความเปนธรรม และเปนไปโดยสนตวธ เพอใหเกดการพฒนาอยางยงยนตอไป

เพอใหเกดการตอเนองกบกระบวนการประเมนสถานการณสทธมนษยชน ท คณะกรรมการสทธมนษยชน

แหงชาตไดด าเนนการมาตงแตป ๒๕๔๔ จงจ าเปนตองใชกรอบการประเมนจากองคประกอบส าคญตอไปน

สทธมนษยชน มาตรฐานทางกฎหมาย และพนธกรณของรฐ

เมอประเมนสถานการณสทธมนษยชน โดยพจารณาจากภาระหนาทของรฐ ซงพอจะสรปไดดงน

๑. หนาทในการเคารพสทธของประชาชนและไมแทรกแซงในชวตของประชาชน ไมเขาไป

จดการชวตของประชาชน

แมวาในภาพรวม อาจดเหมอนวารฐจะไมไดเขาไปมบทบาทในการแทรกแซงชวตประจ าวนของ

ประชาชนเทาใดนก โดยทประชาชนกสามารถใชสทธเสรภาพไดในระดบหนง ไมวาจะในรปแบบของ

การแสดงความคดเหนวพากษวจารณการท างานของรฐบาล พรรคการเมอง ฯลฯ การรวมกลม ชมนม

ประทวงโดยสงบและปราศจากอาวธกยงท าไดในหลายพนท การสอสารกดเหมอนวาจะมการพฒนา

ไปในหลายรปแบบ ทงสอออนไลน ออฟไลน การกอเกดวทยชมชน นบแตป ๒๕๔๘ เปนตนมา กวา

๓,๐๐๐ แหง กพอจะถอไดวารฐบาลเคารพสทธของประชาชนอยบาง แมสถานวทยชมชนถกปดไป

เปนจ านวนไมนอยกตาม

แตขณะเดยวกน รฐกมความพยายามในการทจะควบคมและจดการกบวถชวต และพฤตกรรมการ

บรโภค วถชวตของประชาชนอยเชนกน การตดสนใจเกยวกบโครงการตาง ๆ ของรฐสวนใหญยงขาด

กระบวนการมสวนรวม หรอรบฟงความคดเหนจากประชาชนเทาทควร จนเกดกรณการชมนมเรยกรอง

ทมความเขมขนและยกระดบความรนแรง จนเกดความตงเครยดขน การปดกนการมสวนรวมของ

ประชาชนในการตดสนใจใด ๆ ทอาจมผลกระทบตอวถชวตของประชาชน เชนโครงการขนาดใหญ

หรอขอตกลงการคา การลงทนกบตางประเทศ ยงคงเกดขนอยางตอเนอง การรองเรยนไมไดรบการ

ตอบสนองจากรฐแตกลบถกตอบโตดวยมาตรการรนแรงหลายครงหลายหน มความพยายามในการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๗/๑๖๐

สรางเครองมอในการจ ากดสทธของประชาชน เชน รางพระราชบญญตควบคมการชมนมในท

สาธารณะฯ หรอการใชระเบยบกฎหมาย หรอค าสงภายใตกฎอยการศก และกฎหมายความมนคงอก

หลายฉบบทจ ากดสทธเสรภาพของประชาชนในหลาย ๆ ดาน เชน การชมนม การออกนอกเคหะสถาน

และเดนทางออกนอกพนท การน าเสนอขอมลขาวสารของสอมวลชนตอสาธารณะ อ านาจในการคม

ขง เปนตน

๒. หนาทคมครองประชาชนไมใหถกละเมดสทธโดยบคคลทสาม และโดยเจาหนาทของรฐ

ในบทท ๓ มหลายกรณทสะทอนใหเหนอยางเดนชดวา รฐมไดใชความพยายามในการคมครอง

สทธของประชาชนเทาทควร แมจะมกฎหมาย พระราชบญญตใหม ๆ ออกมาบงคบใช มการแกไข

ประมวลกฎหมายอาญา และวธพจารณาความอาญาในหลายสวน หรอการใหสตยาบนตออนสญญา

ระหวางประเทศหลายฉบบในชวงสามสปทผานมา เชน อนสญญาตอตานการทรมาน อนสญญาวา

ดวยสทธของผพการ กยงพบวายงมปญหาเกดขนอยไมนอย การซอมทรมานผ ตองหา การปฏบตตอ

ผ ตองหา ผ ตองกก ผ ตองขงอยางไรมนษยธรรม ยงคงเกดขนซ าแลว ซ าเลา การ “อมหาย” (บงคบให

บคคลหายสาบสญ) ยงคงเกดขน โดยเจาหนาทรฐมสวนรวมหรอรเหนเปนใจ การขมขคกคามบคคล

เชน “นกปกปองสทธมนษยชน” หรอ “พลเมองด”โดยกลมผ มอทธพลทงในเครองแบบ และนอก

เครองแบบยงคงเกดขน สะทอนใหเหนวา รฐยงรสกเฉยเมย ไมไดพยายามใหความใสใจในการ

คมครองหรอตรวจสอบเพอใหความจรงเปนทปรากฏ แมวาในชวง ๓ - ๔ ปทผานมาจะมรฐบาลเขา

มาท าหนาทบรหารประเทศถงสรฐบาลดวยกน สงทดจะคลายกนคอ การขาดความใสใจในการ

คมครองสทธของประชาชนตามภารกจของรฐตามรฐธรรมนญเทาทควร และพนธกรณทมตอขอตกลง

ระหวางประเทศ ผกระท าความผดทงในเครองแบบ และนอกเครองแบบยงคงลอยนวล ไมไดรบการ

พจารณาลงโทษทงทางวนยและอาญา

อนง ในปจจบน รฐบาลไดมอบหมายใหกระทรวงยตธรรมแตงตงคณะกรรมการเพอพจารณาให

ขอเสนอแนะในการเขาเปนภาคอนสญญาวาดวยการคมครองบคคลทกคนจากการถกบงคบใหหาย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๘/๑๖๐

สาบสญ อนสญญาฉบบน ไดก าหนดวาประเทศภาคสมาชกจะตองมตวบทกฎหมายหรอจะตองออก

ตวบทกฎหมายวาทใหการบงคบใหบคคลคนหายไปเปนความผดในทางอาญา และใหถอวาเปน

อาชญากรรมรายแรง และในบางสถานการณ ถามการบงคบใหบคคลหายไปอยางเปนระบบและอยาง

กวางขวาง กใหถอวาเปนอาชญากรรมตอมนษยชาตทมโทษรายแรง นอกจากน อนสญญาฉบบนยง

ระบใหผบงคบบญชามหนาทในการรบผดชอบดวย ถงแมจะไมไดเปนผ รวมกระท าการโดยตรง แตเปน

ผออกค าสงหรออ านวยประโยชน คาดวานาจะไดขอสรปในเรว ๆ น เพอจะใหอนสญญาฉบบดงกลาว

มผลบงคบใชไดโดยทนท

๓. หนาทใหการบรการสงคมและทางโครงสรางพนฐานอน ๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวตทดของ

ประชาชน

แมวาในชวงสามสปทผานมา จะมการออกกฎหมาย และก าหนดมาตรการทนาสนใจในหลายเรอง

ไมวาจะเปนเรองการศกษา การเขาถงยาและการบรการสขภาพ การแกไขปญหาสถานะบคคลของคน

ไรรฐ ไรสญชาตในประเทศไทย พระราชบญญตสขภาพ มาตรการในดานทอยอาศย กองทนตางๆ ทด

จะเปนประโยชนตอการเสรมสรางโอกาสของประชาชนในชมชนกตาม ปญหาทส าคญประการหนงก

คอการเลอกปฏบต โดยเฉพาะอยางยงตอกลม “คนชายขอบ” รวมถง แรงงานขามชาต ผ ไดรบ

ผลกระทบจากโครงการของรฐ โครงการขนาดใหญ และภยพบตตาง ๆ คร นกเรยน และผไดรบ

ผลกระทบจากความไมสงบ ความรนแรง และปญหากระบวนการยตธรรมในจงหวดชายแดนภาคใต

รวมถงการเขาถงสทธของกลมคนกลมตาง ๆ

๔. หนาทสรางสถาบน กฏหมาย นโยบาย และกลไกตาง ๆ ทจ าเปนตอการเขาถงสทธของ

ประชาชน และเพอดแลสทธของประชาชน

ความจรงประเทศไทยมกฎหมายอยไมนอย ทงกฎหมายทสงเสรมสทธ ซงอาจจะยงไมครอบคลม

ครบทกดาน และกยงมกฎหมายทมสาระขดแยงกบหลกการสทธมนษยชนตามบทบญญตแหง

รฐธรรมนญและกฎหมายระหวางประเทศอยอกเปนจ านวนมาก ฐานความผดทเกยวกบการละเมด

สทธหลาย ๆ ประการยงไมไดมการนยาม หรอบญญตไวใหชดเจน เชนการทรมาน (Torture, and

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๗๙/๑๖๐

Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment) การบงคบใหบคคลสญหาย

(Enforced or Involuntary Disappearances) การฆานอกระบบยตธรรม (Extra-judicial Execution

ซงแตกตางจากการวสามญฆาตกรรม ในความหมายของไทยทอธบายวา เปนการตอสกบเจาหนาทรฐ

และถกสงหารในขณะเกดการตอสกนขน) การหามสงกลบบคคลซงอาจไดรบภยคกคามถงชวต

(หลกการ Non Refoulement) ซงอยในระบบกฎหมายสทธมนษยชนสากล เปนตน อยางไรกดปญหา

ในการบงคบใชกฎหมาย ยงคงเปนสงทตองปรบปรงแกไขใหระบบนตธรรม เปนทนาเชอถอ กฎหมาย

อกหลายฉบบใหอ านาจเจาหนาทรฐอยางไมมขอบเขต และไมตองรบผด ซงถอวาตองมการทบทวนให

เกดความเปนธรรม โดยเรวตอไป

ในเชงสถาบน ไดมการจดตงสภาพฒนาการเมองขน เพอเปนการขยายกระบวนการมสวนรวมของ

ประชาชนในการพฒนาสงคม การเมอง การปกครอง และแสวงหาแนวทางทเหมาะสมเพอการปฏรป

การเมองใหเปนประชาธปไตย มความเขมแขง และสามารถแกไขปญหาของประเทศชาตไดอยางม

พลง และมประสทธภาพ ถอเปนการเสรมบทบาทของระบบรฐสภา องคกรอสระตามรฐธรรมนญทม

ภารกจในการตดตามตรวจสอบ ถวงดลยการใชอ านาจรฐ ไดเปนอยางด

อยางไรกด ประเดนทนาสนใจคอ คณะรฐมนตรมมตเมอวนท ๒๐ ตลาคม ๒๕๕๒ เหนชอบและ

ประกาศใชแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท ๒ (พ.ศ. ๒๕๕๒ – ๒๕๕๖) พรอมทงสงการให

หนวยงานทเกยวของน าแผนไปสการปฏบต ดวยการแปลงแผนสทธมนษยชนแหงชาตไปสแผนบรหาร

ราชการแผนดน แผนปฏบตราชการกระทรวง กรม แผนพฒนาขององคกรปกครองสวน

ทองถน แผนพฒนาองคกรชมชน แผนพฒนาขององคกรในระดบภมภาค แผนพฒนาองคกรสาธารณะ

ฯลฯ แลวจดท าเปนโครงการ/กจกรรม เพอรองรบการด าเนนภารกจแผนสทธมนษยชนแหงชาต

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ซงคณะรฐมนตรไดมอบหมายใหกระทรวงยตธรรมโดยกรมคมครอง

สทธและเสรภาพ รวมกบจฬาลงกรณมหาวทยาลย และผ แทนจากทกภาคสวนทวประเทศไดรวมกน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๐/๑๖๐

จดท ารางแผนฯ ฉบบท ๒ ขนจากกรอบแนวทางทใหประชาชนไดรวมเรยนรเรองสทธมนษยชน รวม

สะทอนปญหา รวมคด รวมท า รวมตดสนใจ รวมจดท าแผนจากระดบพนท พฒนาเปนแผน ใน

ระดบประเทศ ซงเปนกรอบแนวคดทใหการจดท าแผนเรมจากระดบลาง (พนท) ขนบน (นโยบาย) รวมทง

กรอบแนวคดจากกระบวนการมสวนรวมของทกภาคสวน และสอดคลองกบรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.

๒๕๔๖ รวมทงหลกสทธมนษยชนสากล ไดแก ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ปฏญญาเวยนนา

และแผนปฏบตการ ๑๙๙๓ และคมอแผนปฏบตการแหงชาตดานสทธมนษยชนของสหประชาชาต

รวมทงสนธสญญาระหวางประเทศดานสทธมนษยชนทประเทศไทยเปนภาค ซงแผนฯ ฉบบท ๒

ประกอบดวย ๓ ระดบ คอ ระดบยทธศาสตร ระดบกลยทธ และระดบปฏบตการ โดยมยทธศาสตรทง

การปองกนคมครอง พฒนากฎหมายและพฒนาเครอขายดานสทธมนษยชน ซงครอบคลม

กลมเปาหมายและประเดนสทธมนษยชนในทกดาน

ส าหรบทศทางของแผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท ๒ นน กระทรวงยตธรรมระบวาเกดขนภายใตวสยทศน กลาวคอ เปนองคกรเครอขายในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชนบนพนฐานของการอยรวมกนอยางเคารพศกด ศ รของความเปนมนษยตามหลกสทธมนษยชน และภายใตพนธกจขององคกรเครอขายสทธมนษยชน คอ เพอสงเสรม ปองกน และปกปองสทธของประชาชนไมใหถกละเมด และคมครอง เยยวยาผถกละเมดสทธมนษยชนอยางเปนธรรม

แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบท ๒ ครอบคลมป ๒๕๕๒ – ๒๕๕๖ หลงจากแผนแมบทสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบแรก ซงผานมตคณะรฐมนตร เมอป ๒๕๔๓ ครอบคลมป ๒๕๔๔-๒๕๔๘ ครนเมอมการเปลยนแปลงรฐบาลในตนป ๒๕๔๔ แผนสทธมนษยชนแหงชาตดงกลาว กลบไมไดรบการปฏบตแตอยางใด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๑/๑๖๐

ลาสดรฐบาลไดประกาศใชแผนสทธมนษยชนฉบบทสองแลว โดยนายกรฐมนตร นายอภสทธ

เวชชาชวะไดแถลงตอสาธารณะ และมอบนโยบายใหกบหนวยงานราชการ กระทรวงหลก ๒๐ แหง

เพอน าไปปฏบตเมอวนท ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๕๓ ทหอประชมกองทพเรอ

๕. หนาทสงเสรมสทธของประชาชนดวยการสรางความร ความตระหนกใหกบเจาหนาท และ

คนในสงคม

แมวาองคกรภาคสวนตาง ๆ ทงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต องคกรภาควชาการ และ

ประชาสงคม จะใหความสนใจกบการเสรมสรางความรความเขาใจในสทธมนษยชนอยางมากใน

ชวงเวลากวาสบปทผานมา นบแตการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

๒๕๔๐ เปนตนมา ในสวนของภาครฐกยงไมมความชดเจน หรอแนวนโยบายทชดเจนมากนก แมวา

ประชาชนจะมความตนตวในการใชสทธของตนมากขนกวาเดมกตาม เจาหนาทรฐจงมความจ าเปนใน

การทตองรและเขาใจในหลกสทธมนษยชน เพอใหสามารถปฏบตราชการตามแนวนโยบายแหงรฐ

อยางมประสทธภาพ แผนสทธมนษยชนแหงชาต ฉบบทสอง ไดก าหนดยทธศาสตรส าคญในการสราง

ความรความเขาใจใหกบเจาหนาทรฐ และประชาชนไวแลว ขนอยกบวาแผนดงกลาวจะไปสการปฏบต

ทเปนรปธรรมไดอยางไร

ปญหาจากขอรองเรยน และปญหาการละเมดสทธมนษยชนโดยหนวยงานของรฐจากกฎหมาย และจาก

นโยบายของรฐ ยงคงด าเนนไปในทศทางเดมทมงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจ และเนนการสงออก แตยงมไดเนนใน

มตของการพฒนาคณภาพชวต สวสดการสงคม สงแวดลอมเทาทควร นอกจากนโครงสรางการบรหารจดการของ

รฐยงคงมอ านาจในลกษณะของการรวมศนยมากกวาการกระจายอ านาจ ใชอ านาจในการบรหารการปกครอง

มากกวาการยอมรบในสทธการมสวนรวมใจการรวมตดสนใจ บรหารจดการทรพยากรจากภาคประชาชน ประชา

สงคม และชมชน เปนเหตใหเกดความขดแยงขนพนฐาน โดยเฉพาะในการจดการฐานทรพยากร ซงไดแปรสภาพมา

เปนการชวงชงและตอส เพอใหไดอ านาจในการครอบครองและแสวงประโยชน แนนอนทสด ประชาชน ชนชน

ทองถน กลมคนชายขอบ ยอมตกเปนฝายเสยเปรยบและพายแพตอกลมทน ผ มอ านาจอทธพล และนโยบายรฐ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๒/๑๖๐

หากเกดความขดแยงขน ปญหาการเขาถงสทธในกระบวนการยตธรรมกยงคงเปนปญหาส าคญทมสถตการ

รองเรยนในล าดบทสงมากดงเชนทผานมา

(ดสถต จ าแนกตามพนททเกดเหต/ กลมทถกละเมดและประเภทของการละเมด / กลมผละเมดจากภาครฐ)

ความสมพนธเชงอ านาจ ระหวางรฐ ทน และสงคม กบสทธมนษยชน

โดยทวไป อาจมองไดวาสทธมนษยชนเปนเรองของการจดความสมพนธเชงอ านาจอยางนอยใน ๒ ระนาบ

ดวยกน ระนาบแรก เปนความสมพนธระหวางรฐกบปจเจกบคคล ระนาบทสอง เปนความสมพนธระหวางปจเจก

บคคลกบปจเจกบคคล เมอเกดความขดแยงหรอการลวงล าสทธระหวางปจเจกบคคลขน รฐมหนาทโดยพนฐานทจะ

จดการกบปญหา ความสมพนธใหอยในระดบปรกต พนธกรณระหวางประเทศเรองสทธมนษยชนก าหนดใหรฐม

ภารกจอยางนอย ๓ ประการ คอ เคารพสทธมนษยชน (Respect) ปกปองคมครองสทธมนษยชน (Protect) และ

สงเสรมและด าเนนการใหเกดสทธมนษยชน (Fulfil) ขนในสงคม หลกการสทธมนษยชนจะตองใหความปกปอง

คมครองบคคลทดอยโอกาส ดอยอ านาจกวาเพอใหเกดดลยภาพทเทาเทยม และเปนธรรมในการอยรวมกนในสงคม

ทนและตลาดมบทบาทมากขนในการเมองยคใหม ซงแตเดมกระบวนการพฒนาสงคม เศรษฐกจ การเมอง

จะมเพยงรฐ และประชาชน ในบรบทสงคมไทย ตอมาทนไดคอย ๆ เตบโตมาอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยง

หลงจากสงครามโลกครงทสอง และมความเขมแขงมากขนในยคทประเทศไทยเรมมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาตเปนตนมา ถอเปนชวงเวลาส าคญทไทยไดกาวเขาสวงโคจรของระบบเศรษฐกจทนนยมโลกตามแนวทาง

เบรตตนวด (Bretton Wood) รฐเองกมบทบาทส าคญในการฟมฟกใหทนมการเตบใหญขยายตวอยางทไมเคย

ปรากฏมากอน โดยเฉพาะอยางยงโครงการลงทนสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจ ทถกชขนเปน “สญลกษณ”

ของความเจรญ อนไดแก โครงการดานคมนาคม ถนนหนทาง สาธารณปโภคพนฐาน อนไดแกไฟฟา น าประปา

การสอสาร อนไดแกวทย โทรเลข โทรศพท การพลงงาน อนไดแก แหลงน ามนเชอเพลง เขอนพลงงานน า เปนตน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๓/๑๖๐

อยางไรกดเมอเวลาผานไป จากความสมพนธทวภาคกไดกลายมาเปนความสมพนธสามเสา อนไดแก ภาครฐ ทน

และประชาชนหรอสงคม ซงเกดขนมานานแลว

อยางไรกดจากการศกษาตดตามอยางตอเนอง กลบพบวา รฐกบทนมความสมพนธทแนบแนนมาโดย

ตลอดเนองจากตองเกอประโยชนซงกนและกน รฐตองการโครงการลงทนในโครงสรางพนฐาน เพอมงน าประเทศ

ไปส “ความทนสมย” (Modernization) ทนกตองการขยายบทบาท อ านาจ และความมงคง (Wealth and Power)

การทรฐเลอกยนอยขางทนมากกวาประชาชนหรอสงคมในความสมพนธสามเสานน สะทอนใหเหนไดในหลาย

รปแบบ และผลกระทบตอภาคประชาชน สงคม ทมความหลากหลาย ไมวาจะเปนเรองการจดสรรทรพยากร การม

สวนรวมในการพจารณาตดสนใจในวถชวตของตน ปกปองวถชวตของตนเองและสงคม บอยครงทรฐมการ

ปราบปรามประชาชนอยางรนแรงเพยงเพราะประโยชนสอดคลองกบทน ดวยเหนวาประชาชนเปนเพยง “เบยนอก

กระดาน” หรอ “ผ เหนยวรงการพฒนา” ซงไมรจกการพฒนา (ตามความหมายของชนชนน า) ทงทเขาเหลานนคอ

ทรพยากรทส าคญในการพฒนาประเทศ อยางไรกดในกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจ แมวารฐจะมความสมพนธ

แนบแนนกบทนมากเพยงใด กมอาจมอทธพลเหนอทนได ทงนเนองจากทนโลกาภวตนมการปรบตวและพฒนา

อยางรวดเรว ทนจงมลกษณะขามชาต (transnational) และไมมสญชาตหนงสญชาตใดเปนการเฉพาะ

(Multinational) อกตอไป จนในทสดทนกลบมามอ านาจอทธพลครอบง ารฐไดในหลายๆ ประเทศเสยดวยซ า นคอ

กบดกของระบบเศรษฐกจทนนยมโลก ทใครถอโภคทรพยมากกวา ใครถอทนมากกวา ยอมมอ านาจเหนอกลมใดๆ

ปจเจกบคคลทแสวงหาอ านาจในระบบเศรษฐกจการเมองยคใหมกเลอกเสนทางน ดวยการใชอ านาจทนในการตอ

อ านาจทางการเมองผานพรรคการเมองเพอกมอ านาจการบรหารประเทศ จากนนกหวงจะขยายอ านาจและ

ผลประโยชนใหกบกลมทนและสมครพรรคพวกของตนเอง ดวยโครงการสมปทานนบหมนหรอแสนลาน เพอจะเปน

การตอทนเพอแสวงหาอ านาจ อทธพลอยางไมมทสนสด กลวธตาง ๆ ไมวาจะเปนการฉอราษฎรบงหลวง คอรปชน

เชงนโยบาย ออกกฎหมายทเออประโยชนกลมตนและพวกพอง ตดสนบนเจาพนกงานเจาหนาทรฐ การโกงการ

เลอกตง ซอสทธ ขายเสยง กดกนการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน และฝายตรงขาม การท าลายสถาบน

ทางสงคม และระบบยตธรรมอนเปนขอแปของบานเมอง จงเปนปรากฏการณทเกดขนมาอยางตอเนอง และนาเปน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๔/๑๖๐

หวงเปนอยางยงส าหรบสงคมไทย ทประชาชนจะตองรเทาทน มฉะนน กจะตกเปนเหยอของ “นโยบายประชานยม

(จอมปลอม)” ทเอาใจประชาชนผ มสทธลงคะแนนเสยงเลอกตง แตมงหลอกลวงใหประชาชนเปนเบยเพอตอบสนอง

ความตองการในการแสวงหาอ านาจทงทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม ของกลมอทธพลของตนเอง

บทบาทการมสวนรวมของประชาชนในการตดตาม ตรวจสอบ และถวงดล โดยใชกลไกสทธมนษยชนเปน

เครองมอจงมความส าคญยง สงทประชาชนนาจะไดรบควรจะเปน “สงคมสวสดการ” ทประชาชนไดรบการพฒนา

อยางถวนทว สมศกดศรแหงความเปนมนษย ในฐานะทเปนมนษย เปนทรพยากรทนทส าคญยงของสงคม ดงนน

กระบวนการมสวนรวมของประชาชนจงตองมความเขมขน มประสทธภาพ และมพลงในการพทกษสทธเสรภาพ

สทธมนษยชน ความเปนธรรมทงทางเศรษฐกจและสงคมอยางตอเนอง และจะตองมการจดความสมพนธเชง

อ านาจกนใหมระหวาง ภาครฐ ทน และประชาชน หรอสงคม

ปจจยส าคญทพงพจารณา

ประสทธภาพของการตรวจสอบ ถวงดลการใชอ านาจรฐ ยงมความออนแอ แตกพอไดเหนพฒนาการในชวง

๕-๖ ปทผานมาพอสมควร องคกรอสระตามรฐธรรมนญหลายองคกรยงไมสามารถปฏบตหนาทไดอยางม

ประสทธภาพ ในขณะทบางองคกรถกแทรกแซงโดยอ านาจทางการเมอง ขาดความนาเชอถอ เพราะไมสามารถ

ตอบสนองตอภารกจในการตดตาม ตรวจสอบ และถวงดลการใชอ านาจรฐไดตามทคาดหวงไว การไดมาซง

บคลากรในองคกรอสระเหลานนยงมทไปทมา กระบวนการสรรหาต าแหนงตาง ๆ ทขาดการมสวนรวมของภาค

ประชาสงคม ท าใหขาดการยดโยงกบภาคสงคม ขาดความเขาใจในปญหาพนฐานและความละเอยดออนของ

ปญหาทจะตองใหความใสใจ

วฒนธรรมความรนแรงยงคงด ารงอย ทผานมารฐยงคงเคยชนกบการด าเนนการกบผ มความเหนตางจาก

รฐบาล ทศนะทมองด “ประชาชน” อยางเปน “ปฏปกษ” เปน “อรราชศตร” เปน”ผกอการราย” เปน “โจรใต” หรอเปน

“ผฉดรงการพฒนา” ถอเปนอคตทตองแกไข เมอรฐมทศนะทมองประชาชนในแงลบ กยอมจะมแนวโนมในการ

จดการกบประชาชนดวยความรนแรง การสงการใหหนวยงานความมนคงในการจดการกบ “ผ เปนปฏปกษ” ยอม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๕/๑๖๐

จบลงดวยความสญเสยทางสงคมทมอาจประเมนคาในทางเศรษฐกจได การยดอ านาจ กอการรฐประหาร ถอเปน

รปการในเชงการตอส ทเปนความรนแรงในเชงโครงสราง แมวาอาจจะมองไมเหนในเชงกายภาพกตาม เพราะนนคอ

การท าลายหลกการประชาธปไตย หลกนตรฐ และท าลายระบบยตธรรมอยางไมมเยอใย

กระบวนการยตธรรม ถอเปนหลกยดทส าคญยงของสงคมประชาธปไตย ในชวงสถานการณวกฤตตลอด

ระยะเวลา ๓-๔ ป ทผานมา สถาบนยตธรรมถกทาทายอยางทไมเคยเกดขนมากอน ไมเพยงแตปญหาสถาบน

ต ารวจ ซงถอเปน “ตนธาร” ของกระบวนการยตธรรมถกวพากษวจารณเปนทเสอมเสย ขาดความนาเชอถอเพราะ

เจาหนาทต ารวจมสวนสรางปญหาใหเกดขน ไมวาจะเปนเรอง การรดไถ สวย หวย ซอง ซอมทรมาน อมฆา ยด

ยาบาและสงของผดกฎหมายใหผ ตองหา เรยกคาไถ คายา วสามญตามอ าเภอใจ หรอแมแตการซอขายต าแหนง

เมอเกดความขดแยงรนแรง เจาหนาทต ารวจกแทบมไดท าหนาทหยดยงความรนแรงทเกดขนแตอยางใด ในอกดาน

หนงกคงตองใหความเปนธรรมกบเจาหนาทต ารวจทมอาจปฏบตหนาทดวยความมนใจ เพราะย าเกรงความ

ผดพลาดทอาจซ ารอยเหตการณกอนหนานน เนองจากเกดความสบสนในการปฏบตหนาท ขาดเอกภาพในหมผน า

ผบงคบบญชาในส านกงานต ารวจแหงชาต เนองจากไมมผบงคบบญชาทมอ านาจสามารถสงการไดเตมรอย

นอกเหนอจากปญหาอนๆ ทมความซบซอน เมอเจาหนาทต ารวจมกจะถกครอบง าและหนนหลง หรอแมกระท าตว

เปน “ผ รบใช” นกการเมองผทรงอทธพล เพอหวงจะไตเตา ขนสอ านาจดวยวธลด พฤตกรรมเฉพาะตว และ

วฒนธรรมในแวดวงต ารวจอาจจะตองมการทบทวนและเปลยนแปลงโดยเรว เพอใหสถาบนต ารวจสามารถธ ารง

ภารกจในการ “พทกษสนตราษฎร” ไดตามทควรจะเปน อยางไรกด เจาหนาทต ารวจเปนกลมทถกรองเรยนวามการ

ละเมดสทธมนษยชนมากทสดมาอยางตอเนองเปนเวลาถง ๙ ป ตดตอกน รฐบาลและสถาบนต ารวจจงตอง

ตระหนกถงปญหาความทาทายทเกดขน วาจะแกไขปญหาต ารวจ “น าเสย” และสนบสนนต ารวจ “น าด” ใหมโอกาส

กาวหนาทางการงานในวชาชพไดอยางไร จะปฏรปต ารวจใหท าหนาท “ขวญใจของประชาชน” เปนทพงของ

ประชาชนไดอยางไร ประชาชนสวนใหญโดยเฉพาะอยางยงคนยากคนจน ผขาดความร การศกษา ซงเปนผ เสยหาย

ผ ตองหา จ าเลย หรอพยานในคดอาญากยงไมสามารถเขาถงสทธทจะไดรบการคมครองในกระบวนการยตธรรมได

ในบางพนทมการใชอ านาจในการปราบปรามประชาชนดวยวธการทรนแรง ไมเคารพย าเกรงตอหลกการยตธรรม ใช

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๖/๑๖๐

อ านาจตง “ศาลเตย” ในการตดสนความถกผดตามอ าเภอใจ ดงทมขาวคราวโดงดงในหลายพนททงภาคเหนอ ภาค

กลาง ภาคอสาน และภาคใตมาแลว

นายสมชาย หอมลออ ทนายความสทธมนษยชนไดกลาวปรารภไวในการสมมนาวาดวยการปฏรป

กระบวนการยตธรรม ทจฬาลงกรณมหาวทยาลย เมอปลายป ๒๕๕๒ วาการปฏบตหนาทของต ารวจตอผ ตองหา

นนตนรสกเหนใจเจาหนาทต ารวจทไมมความเขาใจในหลกการสทธมนษยชน เพราะอาจยงไมมการสงเสรมความร

ความเขาใจในเรองน ท าใหมการขมข คกคาม ทรมานผ ตองหาใหเหนอยบาง เชน กรณของซาอดอาระเบยทเปนคด

ความเกดขนในไทย ท าใหทราบถงการท างานของเจาหนาททตองการสะสางคดทเปนคดใหญ มกระแสกดดนจาก

สงคมมาก จนมกระแสขาวมการอม ทรมานขมขผ ตองหาจนถงแกชวต จงเปนค าถามทตามมาวารฐบาลได

ด าเนนการอยางเตมทหรอไมในการดแลเจาหนาท ใหด าเนนการตอผ ตองหาอยางเปนธรรม

‚รฐบาลควรท าใหเกดความยตธรรม ความเสมอภาคทางดานสทธมนษยชน ตองมการปฏรปการท างาน

ของเจาหนาทต ารวจอยางจรงจง ใหปราศจากอทธพลเขามาควบคม ทงอทธพลภายนอกระบบ อทธพลภายใน

ระบบ อยางไรกตามขณะนกลมองคกรสทธมนษยชน ซงเปนภาคเอกชน และคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตก

พยายามรณรงค ผลกดนเพอเพมขอหาบางประการใหมผลบงคบใช เชน ขอหาการทรมาน เพอน ามาบงคบไมให

เกดการทรมานผ ตองหา และขอหาบคคลหายสาบสญ เพอปองกนไมใหมการยดเยยดการเปนบคคลสญหายดงเชน

กรณของนายสมชาย นละไพจตร ทนายความมสลม เปนตน‛

ในการปฏบตการของเจาหนาทต ารวจนน ยงมขอสงสยอยวา เจาหนาทเหลานนจะมความเขาใจหรอไมวา

การปราบปรามอาชญากรรมตองเคารพสทธมนษยชนดวย จากการตรวจสอบพบวา เจาหนาทบางรายไมรถงสทธ

ของผ ตองหาทควรม หรออาจจะรแตไมไดน าไปใช ทงนในทางกลบกนผ ตองหากไมรในสทธทตนเองควรจะไดรบ

เชน สทธในการตดตอครอบครว สทธในการขอพบหรอมทนายความระหวางการใหสอบปากค า เปนตน ดงนนหาก

ประชาชนไมสามารถไววางใจในกระบวนการกลนกรองในชนเจาพนกงานสอบสวน ผ ตองหาอาจจะตองปฏเสธ

เอาไวกอน โดยสามารถทจะใหปากค าในกระบวนการชนศาลได หากเหนวาจะไมไดรบความเปนธรรม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๗/๑๖๐

นอกจากนบทบาทของอยการ และศาลกมสวนส าคญยงในการอ านวยความยตธรรมใหกบประชาชน

บอยครงกฎหมายความมนคงในราชอาณาจกร ๒๕๕๑ พระราชก าหนดบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน

๒๕๔๘ พระราชบญญตกฎอยการศก ๒๔๕๗ ถกน ามาใชเปนเครองมอในการหลกเลยงการตรวจสอบการใชอ านาจ

รฐและเจาหนาทของรฐ อนเปนอปสรรคตอการสรางความเปนธรรมใหเปนทปรากฏ ประการส าคญ ยงพบวา

บคลากรในกระบวนการยตรรมสวนใหญยงขาดความรความเขาใจในหลกสทธมนษยชน เจตจ านงของรฐธรรมนญ

เจตนารมยแหงกฎหมาย และพนธกรณระหวางประเทศ ซงสงผลใหบคคลากรดงกลาวไมสามารถเอออ านวยใหเกด

ความเทยงธรรมไดเทาทควรจนถกวพากษวจารณในทางเสยหายวา “ไรมาตรฐาน” หรอ ม “ทวมาตรฐาน” ในยค

“ตลาการภวตน” เปนตน อยางไรกดการปฏรประบบยตธรรมทงระบบ สงคายนาทงกฎหมายและบทบาทของ

บคลากรในกระบวนการยตธรรม ถอเปนความจ าเปนเรงดวนทรฐพงพจารณา เพอฟนฟความเชอมนในระบบ

ยตธรรมใหกลบคนมาสสงคมโดยเรว

ส านกสทธมนษยชน สงคมไทยถกตตราวาเปนสงคมอ านาจนยมดวยเหตทอ านาจอทธพลยงมบทบาท

อยางสงในการครอบง าทศทางการบรหารประเทศภายใตระบอบขาราชการ และทนทมงแสวงหาความมงคงของตน

ใหมากทสด ไดประโยชนสงสด และใหยาวนานทสด อยางไรกดสงคมทคลอยตามอ านาจนยมมกไมใสใจกบการ

สรางเสรมจตส านกเพอสงคม จตส านกเพอสทธมนษยชนแตอยางใด กลบพยายามเนนการสรางบรรยากาศแหงการ

แขงขน เอาตวรอดเปนยอดคน สวนกระแสส านกแบบจตสาธารณะ หรอวฒนธรรมสทธมนษยชน ทเนนการเคารพ

ในศกดศรแหงความเปนมนษย ความเอออาทร (ซงค าน ครงหนงเคยถกใชอยางพร าเพรอจนกลายเปนเพยงวาท

กรรมเพอสนบสนนนโยบายประชานยม) ตอกนฉนเพอนมนษย ระบบการศกษาในปจจบนมกมงเนนใหนกเรยน

นกศกษามความเปนเลศทางวชาการ เอาวชาการทวาไปใชประโยชนได แตทนาเสยดายทคณธรรม จรยธรรมไม

คอยมพนทเทาทควร ท าใหสงคมขาดเหตผล ขาดการไวเนอเชอใจ ขาดส านกในความถกตองดงาม ประชาชนทกคน

จงมความจ าเปนตองเรยนรการอยรวมกนโดยสนต ดวยการรวมกนสรางส านกสทธมนษยชนใหเกดขน ส านกแหง

การรวมกนขบเคลอนสสงคมทเปนธรรม และยงยน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๘/๑๖๐

ความลมเหลวของระบบรฐสภา ทามกลางกระแสความขดแยง และแตกแยกทางความคดอยางรนแรงใน

บานเมองปจจบน รฐสภาควรจะเปนเวทแหงการคลคลายปญหาตาง ๆ ในระบอบประชาธปไตยทมประสทธภาพ

เพอใหสงคมคบหนาไปได ประชาชนจ านวนไมนอยมความรสกวาเวทรฐสภากลบกลายมาเปนเพยงเวทการววาทะ

ดาทอ ผรสวาท ปรามาส และชงไหว ชงพรบทางการเมอง ระหวางพรรคการเมองฝายรฐบาล กบฝายคานทเหนตาง

แตไมสามารถแกไขปญหาใด ๆ ไดโดยวถอารยะ จนผลกความขดแยงออกไปสสาธารณะ กอใหเกดการสญเสย

อยางทไมควรจะเกดขน ภายใตระบบรฐสภา รฐบาลจะดหรอไมนนขนอยกบพรรคการเมอง พรรคการเมองจะด

หรอไมนนขนอยกบนกการเมอง และนกการเมองจะดหรอไมนนยอมขนอยกบประชาชนเปนส าคญ หากประชาชน

มความร ความเขาใจ และส านกในหลกการประชาธปไตยอยางแทจรง กตองมหนาทในการเลอกสรรผแทนทมความ

เหมาะสมเขาไปท าหนาทในรฐสภา ปรากฏการณทเกดขนในชวง ๔-๕ ปทผานมา สะทอนใหเหนถงคณภาพของ

นกการเมองทไดรบการเลอกตง และความลมเหลวของระบบรฐสภา ทจะตองเรงด าเนนการแกไข โดยการปฏรป

การเมองอยางรอบดาน โดยประชาชนทกคนควรจะมสวนรวมผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงในเชงคณภาพนใหได

ในระยะเวลาอนใกลน รฐธรรมนญเปนเพยงสวนหนงททงอาจชวยใหเกดการปฏรปประชาธปไตยทเปนรปธรรม

หรอกลายเปนตวหนวงรงการปฏรปประชาธปไตยกไดเชนกน หากตองการปฏรปในเชงคณภาพกนจรง ๆ แลว คงจะ

มอาจหลกเลยงการรอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ เนองจากมเนอหาทประนประนอมกบฝาย

การเมองอยางมาก ทงนเพอใหมการจดวางโครงสราง และความสมพนธทางอ านาจกนใหม จะตองเนนหลกสทธ

มนษยชน ความยตธรรม และการมสวนรวมของประชาชนเปนส าคญ

การแตกขวทางความคดและการเมอง และการเผชญหนาระหวางเจาหนาทรฐ กบประชาชนผชมนม และ

ระหวางประชาชนกบประชาชนตางสครงลาสด ไดสะทอนถงอาการปวยไขของสงคมขนรนแรง ทดเหมอนขาดความ

พยายามในการหาขอยตทเปนประโยชนตอทกฝาย ไรการสญเสย การเจรจาทางการเมองทเกดขนโดยเปดเผยตอ

สาธารณะในดานหนงเปนมตใหมทางการเมองทประชาชนสมควรจะไดรบฟง และรบร แตในอกดานหนงกได

สะทอนใหเหนถงการใชเหตและผลในการเจรจาความเมองเพอแกไขปญหาในยามวกฤต เมอการเจรจาลมเหลว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๘๙/๑๖๐

ความรนแรงยอมหลกเลยงไมพน หลกการสนตวธถกละเลยจากคความขดแยงทน ามาสโศกนาฏกรรมของ

สงคมไทยทกอผลสะเทอนมากมายมหาศาล

การแตกขวทางความคด (Polarization) อยางกวางขวางในลกษณะเชนน ไมเคยเกดขนมากอนในประเทศ

ไทย ซงเปนการบงชถงการเลอกขางอยางชดเจนระหวางกลม ทงในแวดวงการเมอง ทชดเจนระหวางขวพรรคหนง

กบอกขวหนง ในแวดวงต ารวจ ทหาร ขาราชการในระดบตางๆ เกษตรกร ผใชแรงงาน ผหาเชากนค า คนขบแทกซ

วนมอเตอรไซด นกศกษา/เยาวชนบางสวน สอมวลชน ฯลฯ ซงความจรงแลว ในแตละส กยงมเฉดสทแตกตางกน

ออกไปตามสถานะทางเศรษฐกจ ความเชอและผลประโยชนทางการเมอง และความนยมชมชอบในตวบคคล เปน

ตน มเพยงสวนนอยทแสดงออกถงการตอตานสถาบนหลกทางสงคม ในการชธงท านอง “ลมอ ามาตย” เปนตน

อยางไรกดตราบใดทคความขดแยงไดด าเนนกจกรรมของตนโดยตงอยในความสงบ สนตวธไมกาวราว กอใหเกด

ความรนแรง หรอ เกนขอบเขตทอาจถอเปนการกาวลวงสทธเสรภาพของผ อน ตามกรอบแหงรฐธรรมนญ กถอวาม

ความชอบธรรมในการแสดงออกซงความคดเหนทางการเมอง อยางไรกด กรณการวางระเบด การกอวนาศกรรม

สถานทราชการ และสาธารณะ รวมถงการขมขคกคามปจเจกบคคล ถอวาเปนอาชญากรรมการกระท าทมความผด

ทางอาญา การตอบโตของภาครฐบอยครงกใชมาตรการทอาจเกนความจ าเปนเพอหยดยงความรนแรง แตการกลบ

ไมเปนไปตามคาด และการทาทายกลบทวความรนแรงมากขนทกท จนยากทจะจดการได แมกระทงผกระท า

ความผด กยงไมสามารถน ามาเขาสกระบวนการยตธรรมได อยางไรกด นถอเปนบททดสอบสงคมไทยครงส าคญวา

เราจะจดการกบความแตกตางและแตกแยกทางความคดอยางสนตวธไดอยางไร ทามกลางสถานการณทซบซอน

เตมไปดวยความรสกเกลยดชง เคยดแคนตอกน หากสงคมไทยมวฒภาวะ และมสตสมปชญญะทเพยงพอ สภาวะ

การเผชญหนาดวยก าลงอาวธและการกอวนาศกรรมยอมไมนาจะเกดขน “ประชาชน” และ “สนตภาพ ความสงบ

สข” ถกจบเปนตวประกนทามกลางความขดแยง สงคมไทยตกอยในภาวะหวาดผวา สตกระเจดกระเจง ตกอยใน

หวงแหงความสะพรงกลว ในขณะทภาครฐกลววาจะมการกอวนาศกรรมรนแรง ผชมนมกลวจะถกปราบปราม

และจบกม ประชาชนทวไปทเปนผชมกลวจะเกดความรนแรงอนเกดผลเสยตอชวตความเปนอยของตน นกลงทน

กลวเมดเงนลงทนไมไหลเขาประเทศเนองจากการเมองไรเสถยรภาพ นกธรกจกลวตลาดหนผนผวนเศรษฐกจพง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๐/๑๖๐

พนาศ นกการเมอง (บางสวน) กลวการยบสภา และหมดอ านาจ ผชมนม (บางสวน) เกรงจะไมไดคาจางจาก

นกการเมอง เปนตน เหลานคอขอเทจจรงทเกดขน และสะทอนใหเหนวา เมอคนทงสงคมตกอยในภาวะหวาดกลว

เครยด โกรธ เกลยด ชงชง ยอมขาดสต ทจะขบคดเพอหาทางแกไขปญหาโดยสนตวธ การขาดความเขาใจและ

ส านกในสทธมนษยชน การขาดเหตผล การขาดสตสมปชญญะ เปนปญหาส าคญทจะท าใหไมสามารถน าไปส

กระบวนการแกไขปญหา เพราะสทธมนษยชนคอการเคารพในความคดของผ อนทมความแตกตาง สทธมนษยชน

คอหลกธรรม คณธรรมสากลในมตทางสงคม ศาสนา และวฒนธรรม สทธมนษยชนคอความเสมอภาค เทาเทยม

และเปนธรรมในมตทางเศรษฐกจ และการเมอง

ความเหลอมล าทางเศรษฐกจและสงคม ปมเงอนทตองใหความใสใจ จากผลการศกษาของ ดร.

สมเกยรต ตงกจวาณชย สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย ในเรองความเหลอมล า และความไมเปนธรรมทาง

เศรษฐกจ ซงไดกลาวปาฐกถา ในโอกาส ๓๖ป ๑๔ ตลา ระบวา ความเหลอมล าทางเศรษฐกจนน ขนอยกบหลาย

ปจจย อนไดแก ความสามารถตามธรรมชาตของบคคล (‘natural ability’) ความสมครใจในการหารายได และ

ความไมเสมอภาคของโอกาส (ซงแปรไปตามลกษณะอนๆ เฉพาะของบคคล เชน เพศ ชาตพนธ ภมหลงครอบครว

และรวมไปถงการไดรบความชวยเหลอจากรฐ) และโชคชะตา ปจจยของความไมเสมอภาคของโอกาส เปนปญหา

เรองของความยตธรรม และการเลอกปฏบต

รฐกบการสรางความเหลอมล าเศรษฐกจในประเทศไทย ทผานมารฐถกใชเปนเครองมอในการสรางความ

มงคงใหคนบางกลมผานการคอรรปชน การผกขาด การแทรกแซงตลาด และการเขาถงทรพยากร ขณะเดยวกน

กตกาของรฐกไมเออตอการกระจายรายได

คนรายไดนอยใชประโยชนจาก ‚สนคาสาธารณะ‛ ไดนอย ซงรวมถงกรณตวอยางรฐอดหนนอดมศกษาสง

และใหเงนก กยศ. ในอตราต ากวาอตราตลาด ขาราชการไดรบสทธในการรกษาพยาบาลคณภาพสงมาก การลงทน

โครงสรางพนฐานเปนประโยชนตอคนจนนอย นอกจากนนโยบายแรงงานไมเออตอผใชแรงงานอกดวย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๑/๑๖๐

มองอนาคต

ถอเปนความยากล าบาก หากจะมองสงคมในอนาคตใหตรงตามทอยากจะเหน แตเมอพนจพเคราะหตาม

รปการตาง ๆ ทเกดขนในอดต และสงสมมาจนถงปจจบน แลวยงนาเปนหวงวาจะเปนเชนไร

หากมองในเชงโครงสรางเศรษฐกจการเมองไทยทมความไมเทาเทยมอยในระดบทสงนน มอยเพยงสอง

ทางเลอก กลาวคอจะใหมการกระจายรายไดทเปนธรรมหรอไม เพอใหเกดความเปนธรรมในทางเศรษฐกจ

หากไมมการกระจายรายได เพอใหเกดความเปนธรรมทางเศรษฐกจ ในทสดอาจจะเกดสภาวะความรนแรง

ในลกษณะการปฏวตประชาชน ดงทเคยเกดขนในประเทศรสเซย เมอป ๑๙๑๗ หรอกรณเหตการณ ๑๔ ตลาคม

๒๕๑๖ อยางหลกเลยงไมได หรอไมกอาจจะจบลงดวยการกดขปราบปรามประชาชนลงอยางราบคาบ เชน กรณ

การเหยยดผวในแอฟรกาใต หรอกรณแบบเหตการณ ๖ ตลาคม ๒๕๑๙

แตหากมการกระจายรายไดอยางเปนธรรม กลาวคอ ในสองลกษณะ โดยลกษณะแรกเปนนโยบายแบบ

ประชานยมสดขว ลด แลก แจก แถม รฐบาลบรหารโดยพรรคการเมองทเอาใจประชาชนเพอแสวงหาฐานอ านาจ

และความมนคงทางเศรษฐกจของตนเพยงถายเดยว เกดการคอรปชนโกงกนมหาศาล กจะจบลงดวยการรฐประหาร

ดงเชนในละตนอเมรกา หรอแบบเหตการณ ๑๙ กนยายน ๒๕๒๙ หรอไมกเปนลกษณะทสองทมนโยบายระบบ

สวสดการพนฐาน กนาจะเกดระบอบประชาธปไตยทมนคง ดงเชนในประเทศตะวนตก ทโอกาสเสยงภยจะนอยกวา

รปแบบ และนโยบายแบบอน ๆ ซงมตนทนทางเศรษฐกจการเมองและสงคมทสงมาก

หากจะมองในมตเชงฐานคดสทธมนษยชน (Human Rights Based Approach) ซงจะตองปรบระบบ

ความสมพนธเชงอ านาจ เอาประชาชนเปนตวตง สรางเสรมศกยภาพของประชาชนและชมชน สรางเสรมระบบ

ธรรมาภบาลเพอการตดตาม ตรวจสอบ และถวงดล ควบคกนไปกบการปฏรประบบราชการ ปฏรประบบยตธรรม

ปฏรประบบสวสดการสงคมและบรการสงคม ปฏรประบบการศกษา ปฏรประบบสขภาพ ปฏรประบบแรงงาน

สมพนธ ปฏรปการใชทดนและทรพยากรธรรมชาต ปฏรประบบภาษ ฯลฯ อยางรอบดาน ในขณะทสทธมนษยชน

จะตองไดรบการปกปองอยางทวหนา แมวาสถานการณการเมองปจจบนจะอยในสภาวะทแตกขวอยางรนแรง และ

ยากทจะสมานความเขาใจ เปนเรองทนากงวลอยไมนอย คงตองใชเวลาเปนเครองชวยในการเยยวยา และลดทอน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๒/๑๖๐

ความรสกรนแรงทมตอกนลงจนถงระดบทจะพอเจรจาประสานเสวนากนได อยางไรกด ไมวาสงคมจะเปนอยางไร

ไมวาประชาธปไตยจะเปนรปแบบใด หลกการและวฒนธรรมสทธมนษยชนจะตงตงอยบนฐานของความเสมอภาค

เทาเทยม เปนธรรม การไมเลอกปฏบต และการเคารพในศกดศรของความเปนมนษยตองเกดขนพรอม ๆ กน

สถาบนประชาธปไตยจะพฒนาไปได มาตรฐานสทธมนษยชน และกลไกการสงเสรม ปกปองและคมครองสทธ

มนษยชน กจะตองไดรบการยอมรบ และพฒนาใหเปนสถาบนทเขมแขง หากประชาธปไตยจะพฒนาไปเปนวถชวต

ของคนในสงคมไทย สทธมนษยชนกตองไมแปลกแยกไปจากวถชวตของผคน กลาวคอจะตองพฒนาไปเปน

วฒนธรรมทไดรบการยอมรบและประพฤตปฏบต ทผานมาสทธมนษยชนมกจะถกท าใหกลายเปนสงแปลกปลอม

หรอสวนเกนของประชาธปไตยอยตลอดเวลา การไมใหคากบสทธมนษยชน หรอมการบดเบอนเบยงเบนในลกษณะ

ตาง ๆ กยงเปนสงสะทอนใหเหนถงความไมเขาใจ และไมยอมรบในความแตกตางหลากหลายในสงคม สถานการณ

ทเกดขนในชวง ๓ – ๔ ป ทผานมา เปนปรากฏการณทเกดขน ซงยงมอาจระบไดวาแนวโนมสถานการณสทธ

มนษยชนจะเปนอยางไร ดขนหรอแยลงอยางไร ตอสภาวการณทไมมความแนนอน ทงในมตทางสงคม เศรษฐกจ

การเมอง ในระยะหวเลยวหวตอเชนน เราเชอมนวาสงคมไทยไดผานสถานการณทยากล าบากทสดมาแลว และ

ก าลงคอย ๆ คลคลายและพฒนาไปในทางทด ในฐานะทเปนหนวยหนงในสงคมทตองรวมรบผดชอบ จงตองยดกม

หลกการสทธมนษยชน ศกดศรแหงความเปนมนษย และความยตธรรมไวใหมน และกาวเดนตอไปขางหนาอยาง

ระมดระวงดวยความมนใจ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๓/๑๖๐

บทท ๕

ขอเสนอแนะของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

ขอเสนอแนะตอรฐบาล หนวยงาน องคกรทเกยวของ อนเปนผลมาจากการตดตาม ตรวจสอบของ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

สทธพลเมองและสทธทางการเมอง

สออนเทอรเนตและการบงคบใชกฎหมาย

รฐ ตองเนนการก ากบดแลเพอสงเสรมอสรภาพการสอสารของสอออนไลนมากกวา การควบคม โดยตองสนบสนนกลไกการมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของในการก าหนด นโยบายและการบงคบใชกฎหมาย

๑. รฐสภา ควรมการปรบแกกฎหมาย พระราชบญญตวาดวยการกระท าเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ.๒๕๕๐ ให มความชดเจนในการเรองการจ าแนก อาชญากรรมทางคอมพวเตอร ออกจาก เสรภาพในการสอสาร ทงน ควรมกระบวนการทปกปองสทธพลเมองเนตและเสรภาพของสอออนไลน ทสอดคลองกบมาตรฐานสากล และหลกการสทธมนษยชนในการสอสาร

๒. พรรคการเมอง กลมทางการเมอง และ สงคม ไมควรคกคามสทธพลเมองบนเครอขายอนเทอรเนตและเสรภาพสอออนไลน ดวยวถทางการเมองและมาตรการทางกฎหมายทไมเปนธรรม อกทงไมควรใชประเดนดงกลาวเปนเครองมอในการตอสท าลายลางทางการเมอง โดยปราศจากการเคารพหลกการสากลวาดวยเรองเสรภาพการสอสารผานสออนเทอรเนต

กรณคนหาย

การเยยวยาดานความยตธรรมตอกรณคนหาย คงไมสามารถด าเนนการไดอยางเปนมรรคผลหากผสญหายนน ยงไมไดกลบมาสออมกอดของครอบครว อยางไรกตามมาตรการการปองกนในสถานการณความไมสงบยอมขนอยกบหนวยงานความมนคง ซงจะตองด าเนนมาตรการทจ าเปนเพอใหมนใจวาบคคลทถกท าใหสญเสยเสรภาพ จะไดรบการปลอยตวในลกษณะทมขอพสจนยนยนและตรวจสอบไดวา มการปลอยตวจรง ๆ แตละรฐภาคกจะตองด าเนนมาตรการทจ าเปนเพอใหมนใจวารางกายของบคคลนนอยในสภาพทแขงแรง และสามารถทจะใชสทธของตนไดอยางเตมทในขณะทไดรบการปลอยตว

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๔/๑๖๐

รฐจะตองใหหลกประกนวาสทธของผตกเปนเหยอของการบงคบใหบคคลหายสาบสญ วาจะไดรบการชดเชยเยยวยาอยางมประสทธผล

นอกจากนสทธในการไดรบรความจรงอนเกยวของกบสภาพการทมการบงคบเหยอใหหายสาบสญหรอผทไดรบความเสยหายอนเปนผลจากการบงคบใหบคคลสญหาย ยงเปนสงส าคญยงทรฐจะตองมมาตรการทเหมาะสมในการแจกแจง และคนหาต าแหนงแหงทควบคมตว ปลอยตวบคคลทหายไป ในกรณทมการเสยชวต จะตองหาต าแหนงแหงท เคารพ และสงคนรางผสญหาย จองมระบบกฎหมายทผ เปนเหยอของการถกบงคบใหหายสาบสญ จะไดรบสทธในการชดใชคาเสยหายอยางเปนธรรม และเพยงพอโดยพลน

ประการส าคญ รฐจะตองเรงพจารณาใหการรบรองและใหสตยาบนตออนสญญาวาดวยการคมครองประชาชนทกคนใหปลอดจากการสญหาย

พฒนากลไลการตรวจสอบ และสงเสรมสทธพลเมอง และสทธทางการเมอง ระดมการมสวนรวมของพลงสงคมใหมสวนในการผลกดนสทธมนษยชน สทธทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

ขอเสนอดานแรงงาน

๑. สงเสรมการเรยนรใหคนงานไดมความรเรองสทธแรงงานสทธทคนงานควรไดรบผลประโยชนของคนงาน และ สทธตามรฐธรรมนญและกฎหมาย(คนงาน และชมชนคนตกงาน) เรองคนงานถกละเมดคนรางกาย โดยเฉพาะแรงงานผหญง ถกด าเนนคดทไมมความผดและเปนความจรง เรองคนงานไมไดรบสทธตามกฎหมาย

๒. สนบสนนและสงเสรมองคกรเอกชนทพฒนาดานแรงงงานสรางเครอขายดานสทธและใหองคกรพฒนาเอกชนชวยรบเรองรองเรยนและตรวจสอบการละเมดสทธ เชนองคกรในพนททท างานในพนทรวบรวมขอมลประเดนปญหาทเกดขนเกยวกบประเดนการละเมดสทธแรงงาน (นคมอตสาหกรรมล าพน) หลงจากนนเรองไปยงคณะกรรมการสทธมนษยชนทจะเขามาตรวจสอบ

๓. การตรวจสอบการถกละเมดสทธแรงงานในโรงงานทท าการผลตใหกบบรษททม Code of conduct ๔. ใหด าเนนคดเกยวกบพทกษสทธดานสงแวดลอม และสขภาพ หากพบวามการละเมด

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๕/๑๖๐

ผลภยจากสงคราม การสรบ รฐตองด าเนนการตอผลภยอยางมมนษยธรรม และยดมนในแนวทางสทธมนษยชน และใหหลกประกนในการไมสงบคคลกลบสประเทศหรอพนททอาจเสยงตอการถกท าราย หรอลงโทษทณฑอยางรนแรงจนถงแกชว ต ตามหลกปฏบต Non Refoulement กรณผพการ

๑. คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต จะรวมผลกดนใหเกดการกลไกการตรวจสอบใหเปนไปตามอนสญญาวาดวยสทธคนพการทประเทศไทยเปนภาคอย ตงคณะอนกรรมการตามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ ในมาตรา ๑๗ ซงคณะกรรมการดงกลาวมอ านาจพจารณาวาการกระท าใดเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมหรอไม และมอ านาจสงใหแกไข

๒. หากไมมการแกไขเกดขน กตองใชกลไกของศาล โดยก าหนดใหมการลงโทษทางแพงดวย ถามการละเมดสทธของคนพการเกดขน จะตองขอชดใชคาเสยหายไมเกนสเทาของคาเสยหายทแทจรง ถอเปนนวตกรรมทกาวหนากวากฎหมายทวไป ทปกตศาลจะไมใชดลยพนจทางแพงในการบงคบ ซงเปนสาเหตทไมสามารถปองกนการละเมดได

สทธผสงอาย

ใหส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย พจารณาด าเนนการสงเคราะหผสงอาย ใหไดรบการดแลสขภาพและสวสดการผสงอายจากทางราชการอยางเหมาะสม

สทธในระบบประกนสขภาพ

ใหกระทรวงสาธารณสข ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต และหนวยงานทเกยวของกบสวสดการของกลมเปาหมายเฉพาะ (เชนองคการทหารผานศก) พจารณาด าเนนการประชาสมพนธ เพอสรางความรความเขาใจในการใชสทธเขารบการบรการสาธารณสขทมอยตามพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๔ ตลอดจนมตคณะรฐมนตร หรอประกาศ ระเบยบ กฎเกณฑ และหลกเกณฑตาง ๆ ทเกยวของ

สทธผปวยตามกฎหมายประกนสงคม กรณการรกษาโรคไตวายเรอรง

ผลการตรวจสอบเหนวา การรกษาพยาบาลในสวนใดกตามหากมการเปลยนถายระบบทใชเปนฐานใหผ ปวยอางสทธการรบบรการทางการแพทย ผ ปวยพงไดรบสทธประโยชนจากระบบทใหการคมครองสงกวาเปนเกณฑตามทกฎหมายหรอระเบยบขอบงคบทเกยวของไดก าหนดไว ดงนน กรณรองเรยนดงกลาวน ถอเปนการรอนสทธผ ปวยทเปนผประกนตน คณะกรรมการสทธมนษยชน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๖/๑๖๐

แหงชาตจงมมตใหก าหนดมาตรการแกไขปญหาตอส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต เพอด าเนนการตอไปกลาวคอ ใหส านกงานประกนสงคม และส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต รวมกนพจารณาปรบปรงแกไขประกาศทเกยวของ เพอใหเกดความชดเจนในกรณทผ รบบรการทางการแพทยมสทธใชบรการของรฐในทกรปแบบการใหบรการในลกษณะเดยวกนระหวางระบบสงคมกบระบบประกนสขภาพ หรอกบระบบอน ๆ นน โดยพงใหผ รบบรการรวมถงผ ปวยโรคไตมสทธเลอกรบบรการระบบใดระบบหนงซงใหประโยชนสวนตน และตองไมต ากวาสทธทมอยเดม

สทธผปวยกรณการตรวจรกษาทสงผลกระทบตอรางกาย

โรงพยาบาลควรมมาตรการปองกนมใหเกดความขดแยงกบผใชบรการ โดยควรก าชบแพทยและเจาหนาทใหระมดระวงในเรองของการสอสาร การตรวจรกษา และการใหบรการทางการแพทย และโดยค านงถงสทธผ ปวยเปนส าคญ

หากเกดปญหาความขดแยงระหวางผใหบรการกบผ รบบรการทางการแพทยดงทเกดขนแลวหลายกรณ ทงสองฝายจะอยในฐานะ

คพพาท ท าใหการเจรจาตกลงหรอการประนประนอมยอมความเพอแกไขปญหาความขดแยงเปนไปไดยากในทางปฏบต จงม

แนวโนมทปญหาจะบานปลายไปสการแจงความรองทกขหรอฟองรองคดกน ดงนนในโอกาสตอไป หากเกดปญหาในลกษณะเชนน

ส านกงานสาธารณสขจงหวดเจาของพนท ในฐานะตนสงกดของฝายผใหบรการทางการแพทย ควรมบทบาทในเชงรก โดยท าหนาท

เปนตวกลางในการชวยเจรจาไกลเกลยแกไขปญหาความขดแยงระหวางคกรณเสยตงแตแรกเรมเกดปญหาความขดแยง เพอให

ปญหายตลงดวยด

ขอเสนอวาดวยระบบสวสดการ

๑. ระบบสวสดการสงคมและการกระจายรายไดเปนทางเลอกทมตนทนทต าทสดส าหรบชนชนน าในระยะยาว และเปนทางเลอกทดทสดของสงคม

๒. การสรางระบบสวสดการสงคมและการกระจายรายได จะเกดขนได กตอเมอสงคมไทยสามารถลดแรงจงใจทชนชนน าจะใชนโยบายประชานยมมาแกไขปญหาทางการเมองในระยะสนไปเรอยๆ

๓. ระบบสวสดการทมความพอดตอง จะรวมกนออกแบบควบคไปกบการปฏรปเศรษฐกจใหมความเปนธรรม

สทธชมชนในฐานทรพยากรและสงแวดลอม

มลภาวะอตสาหกรรม ผลกระทบสงแวดลอมตอชมชน

๑. ใหกรมโรงงานอตสาหกรรม และหนวยงานทเกยวของ ก าหนดหลกเกณฑการประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพไวในใบอนญาตใหใชสถานทประกอบกจการทเปนอนตรายตอสขภาพ โดยใหค านงถงผลกระทบจากการประกอบการท

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๗/๑๖๐

จะตองไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย สวสดภาพ หรอคณภาพชวตของประชาชนและชมชน เพอใหเปนไปตามเจตนารมณของรฐธรรมนญ และกฎหมายทเกยวของ และใหพจารณาก าหนดมาตรการตดตามก ากบดแลใหสถานประกอบการทไดรบอนญาตปฏบตตามหลกเกณฑดงกลาวอยางเครงครด

๒. พจารณาก าหนดแนวทางปฏบตกรณประชาชนรองเรยนปญหาความเดอดรอนร าคาญจากสถานประกอบการ โดยใหค านงถงการประสานความรวมมอระหวางหนวยงานทเกยวของ อาท กรมโรงงานอตสาหกรรม กรมควบคมมลพษ ฯลฯ ในอนทจะรวมกนด าเนนการตรวจสอบและแกไขปญหาเรองรองเรยนอยางรวดเรว และมประสทธภาพ และจดใหมระบบการตดตามผลการแกไขปญหาอยางจรงจงและตอเนอง

สทธในกระบวนการยตธรรม

๑. พจารณาแกไขปรบปรงระบบงาน วธการ และขนตอนการปฏบตของเจาหนาทต ารวจใหมมาตรการการควบคม ก ากบ ตรวจสอบ อยาใหมโอกาสใชอ านาจโดยมชอบ หรอละเมดสทธในกระบวนการยตธรรมของบคคลเกดขนไดตอไป

๒. พจารณาความรบผดชอบของเจาหนาทผ เกยวของกบการกระท าละเมดสทธมนษยชนในดานกระบวนการยตธรรม วาเปนไปตามอ านาจหนาท ตวบทกฎหมาย และระเบยบทเกยวของ ทงน หากมผไดรบความเสยหายในกรณทตองไดรบการเยยวยา กใหพจารณาด าเนนการใหเกดความเหมาะสมโดยดวน

๓. ใหส านกงานต ารวจแหงชาตแจงผลการด าเนนการตามขอ ๑ และ ๒ ให กสม. ทราบ

สทธในกระบวนการยตธรรม กรณการตรวจคน ตาม พรบ. กฎอยการศก พ.ศ. ๒๔๕๗

จากการตรวจสอบ เหนวา การกระท าของเจาหนาทผถกรองเปนการละเมดสทธในครอบครว เกยรตยศ ขอเสยง หรอความเปนอยสวนตวของผ รอง และเปนการละเมดทกอใหเกดความเดอดรอนตอผ เสยหาย ทงยงเปนการเขาไปในเคหสถานโดนปราศจากความยนยอมของผ รอง กสม. จงมมาตรการกลาวคอ ให

๑. ใหมการจดประชมพจารณารวมกนระหวางหนวยงานเพอหาแนวทางปรบปรงแกไข พรบ. กฎอยการศก พ.ศ. ๒๔๕๗ และ

ระเบยบ ค าสง กฎเกณฑ การจดท าขอมล ตลอดจนการด าเนนการใด ๆ ทเกยวของกบการปองกนและปราบรามยาเสพ

ตด เพอปองกนความผดพลาดอนจะเปนเหตใหประชาชนผบรสทธไดรบความเดอดรอนจากการถกกลาวหา หรอเขาตรวจ

คนรางกายโดยไมเปนธรรม แลวรายงานใหคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทราบ

กรณกระบวนการยตธรรมในจงหวดชายแดนภาคใต ขอเสนอแนะตอสถาบนตลาการ

ในฐานะทองคกรตลาการ เปนหนงในสามองคกรหลกตามหลกแบงแยกอ านาจ (Separation of Power) และเพอเปนการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๘/๑๖๐

สนบสนนการท าหนาทขององคกรตลาการในฐานะทเปนองคกรถวงดลการใชอ านาจ (Check and balance) ของทงฝายนตบญญตและบรหาร ทางองคกรฝายตลาการควรจะได

๑. พจารณาเพอด าเนนการออกระเบยบขอบงคบทเกยวของกบการออกหมายจบตามพระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ น โดยอาศยแนววธการออกขอบงคบของประธานศาลฎกาเกยวกบการออกหมายอาญาในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา เพอใหองคกรตลาการสามารถสอบการใชอ านาจของผบงคบใชกฎหมายพเศษดงกลาววาเปนไปตามหลกนตธรรมหรอไม

๒. บทบาทของตลาการในการตรวจสอบการจบ ควบคมตวและการปลอยตวภายใตสถานการณการบงคบใชกฎหมายพเศษในจงหวดชายแดนภาคใต

กรณการซอมทรมานผตองหาในสถานกกกน สถานคมขง หรอ เรอนจ า

ขอเสนอตอรฐบาล ใหมพนกงานสอบสวนพเศษและแพทยนตเวชเขาไปมสวนรวมในคดทมการซอมทรมานดวย

สถานการณในสามจงหวดชายแดนภาคใต ยทธศาสตรในการแกไขปญหา มความจ าเปนทจะตอง

๑. สรางความไววางใจใหประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใตมนใจในความจรงใจของรฐ และหนวยงานรฐ ทจะรวมกนหาแนวทางในการแกไขปญหาทซบซอนอยางเปนรปธรรม

๒. ใหการเคารพในศาสนา วฒนธรรม และการประพฤตปฏบตทแตกตาง และ ๓. ตองเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการตดสนใจในระดบตาง ๆ ๔. ขณะเดยวกนกลดเงอนไขและปจจยทจะน ามาสความขดแยง และความไมพอใจทไดสะสมไวตลอดระยะเวลา ๔-๕ ปท

ผานมา หรอยาวนานกวานน ๕. อยางไรกด กระบวนการยตธรรม ยงเปนมาตรการทส าคญทสดในการฟนความเชอมนของประชาชนตอรฐ

a. กรณทประชาชนยงไมไดรบความเปนธรรมในกรณตากใบ เมอวนท ๒๕ ตลาคม ๒๕๔๗ b. เหตการณนองเลอดทมสยดกรอเซะ เมอวนท ๒๘ เมษายน ๒๕๔๗ เปนเหตใหมผ เสยชวตจ านวน ๓๒ คน และ

แมจะผานไปเปนเวลา ๕ ปแลวแตกยงคงไมมความคบหนาเทาทควร

๖. เหตการณตาง ๆ เหลาน รวมถงความรสกทคางคาใจในความเปนธรรม อาจเปนอปสรรคส าคญทท าใหการแกไขปญหามความยากล าบากมากยงขน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๙๙/๑๖๐

บทสรป ดงทไดกลาวไวแตตอนตนวาสถานการณสทธมนษยชนทเกดขนในป ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒ นน เปนเหตการณทสบเนองมาจากการเปลยนแปลงบรบททางสงคม เศรษฐกจ การเมอง ในชวงหลายปทผานมา ทสงคมไทยตกอยในภาวะทถกสนคลอนเปนอยางยง ทงจากปจจยการเมองภายใน และบรบททางเศรษฐกจ การคา การลงทน และสนตภาพ ความมนคงระหวางประเทศ ทเรามอาจปฏเสธได นอกเหนอจากปญหาการขาดเสถยรภาพทางการเมอง อนเนองมาจากความตนตวของประชาชนในกระบวนการตรวจสอบการใชอ านาจรฐ พทกษสทธและผลประโยชนของกลม และเขามามสวนรวมทางสงคมการเมองมากยงขน ประกอบกบการตอสทางการเมองระหวางพรรคการเมองดวยกนเอง ไดสงสมและกลายมาเปนความขดแยงทปะทรนแรง จนเกดการเผชญหนาระหวางเจาหนาทของรฐกบกลมมวลชนกลมตาง ๆ หรอระหวางกลมมวลชนดวยกนเอง ซงถอเปนปญหาหลกทส าคญในการจดการความขดแยงในสงคมประชาธปไตย ใหสามารถคลคลายลงไปดวยมาตรการทใชหลกเหตผล เจรจาหาทางออกอยางสนต ซงทงกลมมวลชน และเจาหนาทของรฐกตองเรยนรรวมกนถงกรอบ แหงหลกการ เหตผลในการอยรวมกนในสงคม เพอมใหสทธเสรภาพของประชาชนกลมหนงกลมใดไดรบผลกระทบจนมอาจยอมรบได หมายถงประชาชนกตองเรยนรวธการชมนมเรยกรองอยางสนตวธ เจาหนาทรฐกตองระงบยบยงชงใจในการจดการกบปญหาการชมนม เพอมใหเกดเหตการณเชนเดยวกบการสลายการชมนมเมอวนท ๗ ตลาคม ๒๕๕๑ ทหนารฐสภา นกการเมอง ผ มอ านาจในการตดสนใจ กตองพงสงวรณในการใชอ านาจทอาจใหคณใหโทษตอประชาชนและสงคมได หาไมแลวความสญเสยยอมเกดขนอยางหลกเลยงไมได สงคมไทยผานวกฤตการณตาง ๆ มาแลวหลายครงหลายหน แตยงไมเคยมครงใดทรฐสามารถจดการความขดแยงไดดวยความเรยบรอย เหตการณความขดแยงมกสนสดลงทโศกนาฏกรรมครงแลวครงเลา เพราะเจาหนาทขากความร ความเขาใจ และส านกในการปฏบตหนาท และการใหความเคารพในสทธมนษยชน ซงกไดกอใหเกดความคงแคนในจตใจของผถกกระท า ซงมไดสงผลอนเปนคณตอการรวมกนพฒนาสงคมตอไปในวนขางหนาแตอยางใด เชนเดยวกนเหตการณความขดแยงรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตทปะทขนอกครงนบแตตนป ๒๕๔๗ เปนตนมา กยงไมมวแวววาจะคลคลายลงไปไดอยางไร ตราบใดทปญหาพนฐานยงไมไดรบการแกไข ขณะทปญหาใหม ๆ กยงกดทบลงไปอยางไมหยดหยอน ปญหาพนฐานทวาคอการเคารพในศกดศรของความเปนมนษย ความเสมอภาค โอกาสทเทาเทยมในการอยรวมกนในสงคมทเอออาทรตอกน งบประมาณนบหมนลานททมลงไปหลายปตดตอกน โดยมไดใสใจในศกดศรของความเปนมนษย สทธมนษยชน อตลกษณ และวถวฒนธรรมของชมชนสงคม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๐/๑๖๐

ยอมมอาจจะแกไขปญหาใด ๆ ไดอยางเปนรปธรรม หากแตจะยงท าใหปญหาบานปลาย ขอพงพจารณาทส าคญ ทนาจะสอดคลองกบขอเสนอแนะของคณะกรรมการอสระเพอความสมานฉนทแหงชาต (กอส.) คอสงคมและชมชนในจงหวดชายแดนภาคใตมความตองการอยางไรในการบรหารจดการเพอใหเกดความสงบสข และสนตอยางแทจรง รฐและสงคมคงตองเปดใจใหกวางเพอรบฟง เพราะการมสวนรวมของประชาชนยอมเปนวถทางทเหมาะสมทสดในสงคมประชาธปไตย ทจะจดการกบปญหาขอพพาทอยางอารยชน ดงทไดกลาวมาขางตน แมจะไดเหนถงความยากล าบากในการปกปอง คมครองและสงเสรมสทธมนษยชนของประชาชนและความซบซอนในการแกไขปญหาในระยะเวลาทผานมา อยางไรกตาม หากรฐบาล ฝายการเมอง สถาบนและองคกรอสระ และภาคประชาสงคม มเจตจ านงรวมกนในการสงเสรมและคมครองสทธมนษยชน ตามหลกการและเจตนารมณแหงรฐธรรมนญ กฎหมาย และปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน รวมถงพนธกรณตามกฎหมายสทธมนษยชนระหวางประเทศแลว เชอวาสถานการณสทธมนษยชนของประเทศไทย จะมการพฒนายงขนจากนไป ตราบใดทประชาชนเกดความตระหนกและส านกรในสทธ หนาท และความรบผดชอบของตนทมตอสงคมและบคคลอนในประชาคมเดยวกน จงจ าเปนอยางยงทจะตองมกระบวนการทมประสทธภาพในการสรางเสรมความส านกในสทธมนษยชนในทกระดบ ทงผบรหาร ผก าหนดนโยบาย และผปฏบตในภาครฐ ตลอดจนภาคสวนตาง ๆ ในสงคม รวมทงชมชนตอไป

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๑/๑๖๐

ภาคผนวก ๑

แผนภม : แสดงรอยละของประเภทสทธมนษยชนทมการรองเรยนวาถกละเมดสทธมนษยชน และเรองท กสม. หยบยกเพอตรวจสอบ ในปงบประมาณ ๒๕๕๒

หมายเหต – สทธชมชนและสทธในการจดการทดนสวนใหญมผลกระทบตอประชาชนจ านวนมาก เชน กรณทรฐประกาศเขตอทยานแหงชาตทบทท ากนของราษฎร

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๒/๑๖๐

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๓/๑๖๐

ภาคผนวก ๒

ตวเลขสถตกลมผละเมดสทธมนษยชนจากภาครฐ ระหวาง ป 2545 – 2552

เรองรองเรยนตอ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

ปงบประมาณ 2545 รวม 210 เรอง โดยองคกรภาครฐถกกลาวหา 80 เรอง เจาหนาทภาครฐถกกลาวหา 80 เรอง

เจาหนาทของรฐทถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชน แบงตามประเภทขาราชการ

ขาราชการพลเรอน

ขาราชการคร

ขาราชการรฐสภา

ขาราชการต ารวจ

ขาราชการตลาการ

ขาราชการกทม.

ขาราชการสวน

ทองถน ทหาร

หมายเหต (อนๆ)

13 1 - 37 1 - 6 5 -

ปงบประมาณ 2546 รวม 814 เรอง โดยองคกรภาครฐถกกลาวหา 363 เรอง เจาหนาทภาครฐถกกลาวหา 278 เรอง

เจาหนาทของรฐทถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชน แบงตามประเภทขาราชการ

ขาราชการพลเรอน

ขาราชการคร

ขาราชการรฐสภา

ขาราชการต ารวจ

ขาราชการตลาการ

ขาราชการกทม.

ขาราชการสวน

ทองถน ทหาร

หมายเหต (อนๆ)

23 3 5 186 4 3 18 4 6

ปงบประมาณ 2547 รวม 661 เรอง โดยองคกรภาครฐถกกลาวหา 239 เรอง เจาหนาทภาครฐถกกลาวหา 248 เรอง

เจาหนาทของรฐทถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชน แบงตามประเภทขาราชการ

ขาราชการพลเรอน

ขาราชการคร

ขาราชการรฐสภา

ขาราชการต ารวจ

ขาราชการตลาการ

ขาราชการกทม.

ขาราชการสวน

ทองถน ทหาร

หมายเหต (อนๆ)

40 5 3 148 6 2 18 8 5

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๔/๑๖๐

ปงบประมาณ 2548 รวม 760 เรอง โดยองคกรภาครฐถกกลาวหา 252 เรอง เจาหนาทภาครฐถกกลาวหา 250 เรอง

เจาหนาทของรฐทถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชน แบงตามประเภทขาราชการ

ขาราชการพลเรอน

ขาราชการคร

ขาราชการรฐสภา

ขาราชการต ารวจ

ขาราชการตลาการ

ขาราชการกทม.

ขาราชการสวน

ทองถน ทหาร

หมายเหต (อนๆ)

50 6 - 135 2 3 32 3 10

ปงบประมาณ 2549 รวม 644 เรอง โดยองคกรภาครฐถกกลาวหา 222 เรอง เจาหนาทภาครฐถกกลาวหา 203 เรอง

เจาหนาทของรฐทถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชน แบงตามประเภทขาราชการ

ขาราชการพลเรอน

ขาราชการคร

ขาราชการรฐสภา

ขาราชการต ารวจ

ขาราชการตลาการ

ขาราชการกทม.

ขาราชการสวน

ทองถน ทหาร

หมายเหต (อนๆ)

40 9 1 100 1 3 21 7 3

ปงบประมาณ 2550 รวม 772 เรอง โดยองคกรภาครฐถกกลาวหา 287 เรอง เจาหนาทภาครฐถกกลาวหา 252 เรอง

เจาหนาทของรฐทถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชน แบงตามประเภทขาราชการ

ขาราชการพลเรอน

ขาราชการคร

ขาราชการรฐสภา

ขาราชการต ารวจ

ขาราชการตลาการ

ขาราชการกทม.

ขาราชการสวน

ทองถน ทหาร

หมายเหต (อนๆ)

45 8 - 146 1 2 19 20 -

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๕/๑๖๐

ปงบประมาณ 2551 รวม 706 เรอง โดยองคกรภาครฐถกกลาวหา 282 เรอง เจาหนาทภาครฐถกกลาวหา 219 เรอง

เจาหนาทของรฐทถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชน แบงตามประเภทขาราชการ

ขาราชการพลเรอน

ขาราชการคร

ขาราชการรฐสภา

ขาราชการต ารวจ

ขาราชการตลาการ

ขาราชการกทม.

ขาราชการสวน

ทองถน ทหาร

หมายเหต (อนๆ)

38 6 - 124 2 - 12 13 3

ปงบประมาณ 2552 รวม 695 เรอง โดยองคกรภาครฐถกกลาวหา 314 เรอง เจาหนาทภาครฐถกกลาวหา 212 เรอง

เจาหนาทของรฐทถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชน แบงตามประเภทขาราชการ

ขาราชการพลเรอน

ขาราชการคร

ขาราชการรฐสภา

ขาราชการต ารวจ

ขาราชการตลาการ

ขาราชการกทม.

ขาราชการสวน

ทองถน ทหาร

หมายเหต

(อนๆ)

58 5 0 96 5 0 14 13 0

แผนภม สถตกรณรองเรยนการละเมดสทธมนษยชน และกลมผถกรองวากระท าการละเมด

ปงบประมาณ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๖/๑๖๐

ภาคผนวก ๓ นโยบายรฐบาลชดตาง ๆ

ค าแถลงนโยบายรฐบาล พล.อ.สรยทธ จลานนท

ตามทไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงใหกระผมเปนนายกรฐมนตร ตามประกาศพระบรมราชโองการ ลงวนท ๑ ตลาคม พทธศกราช ๒๕๔๙ และแตงตงคณะรฐมนตรตามประกาศพระบรมราชโองการ ลงวนท ๘ ตลาคม พทธศกราช ๒๕๔๙ นน ตามประเพณการปกครอง ประเทศไทยในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข คณะรฐมนตรจงไดก าหนดนโยบายการบรหารราชการแผนดนเพอน าเรยนทานสมาชกสภานตบญญตแหงชาตผ ทรงเกยรตไดรบทราบถงเจตนารมณและนโยบายของรฐบาล ในประการส าคญในอนทจะธ ารงพทกษรกษาและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย มใหผ ใดลวงละเมดได และมงประสงคจะแกไขปญหาวกฤตของประเทศทงทางดานการเมอง เศรษฐกจ สงคม การตางประเทศ และความมนคงของประชาชนชาวไทยทงมวล

ทานประธานและสภานตบญญตแหงชาต และทานสมาชกผ มเกยรตทเคารพ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ ไดระบถงสาเหตของการยด

อ านาจการปกครองแผนดน เมอวนท ๑๙ กนยายน พทธศกราช ๒๕๔๙ โดยปรารถนาทจะแกไขความเสอมศรทธาในการบรหารราชการแผนดน ความไรประสทธภาพในการควบคมการบรหารราชการแผนดนและการตรวจสอบการใชอ านาจรฐ ท าใหเกดการทจรตและประพฤตมชอบขนอยางกวางขวาง โดยไมอาจหาตวผกระท าความผดมาลงโทษได อนเปนวกฤตการณรายแรงทางการเมองการปกครอง และปญหาความขดแยงในมวลหมประชาชนทถกปลกปนใหแบงแยกเปนฝกเปนฝายจนเสอมสลายความ “ร รก สามคค” ของชนในชาต อนเปนวกฤตการณรนแรงทางสงคมวกฤตการณตาง ๆ เหลานทวความรนแรงมากขน ซงนบเปนภยนตรายใหญหลวงตอระบอบการปกครอง ระบบเศรษฐกจ และความสงบเรยบรอยของประเทศ จงมความจ าเปนรบดวนทจะตองฟนฟความ “ร รก สามคค” ระบบเศรษฐกจและความสงบเรยบรอยของบานเมอง การเสรมสรางระบบการตรวจสอบการทจรตทเขมแขง และระบบคณธรรมทดงาม การสงเสรมและคมครองสทธเสรภาพของประชาชน และการคมครองสทธมนษยชนอยางเครงครด การ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๗/๑๖๐

ปฏบตตามกฎบตรสหประชาชาต พนธกรณตามสนธสญญาหรอความตกลงระหวางประเทศ การสงเสรมสมพนธไมตรกบนานาประเทศและการขบเคลอนเศรษฐกจตามปรชญาของเศรษฐก จพอเพยง ขณะเดยวกนกเรงด าเนนการใหมการจดท ารางรฐธรรมนญขนใหมดวยการมสวนรวมอยางกวางขวางจากประชาชน

ฉะนน เมอพจารณาจากเจตนารมณของรฐธรรมนญและสถานการณบานเมอง ตลอดจนวตถประสงคทจะเสรมสรางสงคมอยเยนเปนสขรวมกนตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๐ คณะรฐมนตรขอน านโยบายการบรหารราชการแผนดนเรยนใหทานประธานสภานตบญญตแหงชาต และทานสมาชกผ มเกยรตไดทราบวารฐบาลจะด าเนนการ ดงตอไปน

๑. นโยบายการปฏรปการเมอง การปกครองและการบรหาร การเมองเปนปจจยส าคญทท าใหการบรหารราชการแผนดนเปนไปโดยราบรน สะทอนความตองการ

ของประชาชน แตสถานการณทางการเมอง และการบรหารในชวงเวลาทผานมาเกดวกฤตในศรทธาของประชาชนดงนนเพอแกไขวกฤตทางการเมองและการบรหาร รฐบาลจงก าหนดนโยบาย ดงน

๑.๑ สนบสนนการจดท ารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบถาวร เพอการปฏรปการเมอง โดยเนนความส าคญทใหประชาชนเขามามสวนรวมในกระบวนการจดท ารฐธรรมนญในทกระดบ

๑.๒ เสรมสรางมาตรการในการปองกนและปราบปรามการทจรต ประพฤตมชอบ ทงในภาคการเมองและภาคราชการ ทงในระดบทองถน และระดบชาต สงเสรมองคกรอสระและประชาชนในการตรวจสอบการทจรต ประพฤตมชอบ ใหเกดประสทธภาพและประสทธผล รวมทงการปองกนการกระท าทเขาขายผลประโยชนทบซอนโดยการจดท าพระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและ ประโยชนสวนรวมของผด ารงต าแหนงทางการเมองและเจาหนาทรฐ

๑.๓ จดท าแผนแมบทพฒนาการเมองทเสรมสรางระบบคณธรรม จรยธรรมทางการเมอง วฒนธรรมและ การเรยนรใหมทางการเมอง โดยการจดตง “สภาพฒนาการเมอง” ใหเปนองคกรหลกในการจดท าและด าเนนการใหแผนแมบทพฒนาการเมองประสบความส าเรจ รวมทงท าหนาทประสาน ตดตาม ก ากบการด าเนนการตามแผนแมบทพฒนาการเมองใหด าเนนไปอยางตอเนอง เพอเปนการสนองตอบเจตนารมณของรฐธรรมนญ

๑.๔ จดท าแผนแมบทการใชทรพยากรสอสารของชาต การใชเครองมอสอสารของรฐ เพอ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๘/๑๖๐

ประโยชนสาธารณะ และประโยชนตอการศกษาทางการเมองแกประชาชน รวมทงการปลกฝงความร ความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหา กษตรยทรงเปนประมข รวมทงการเนนการท าความเขาใจในเนอหาสาระของการปฏรปการเมอง

๑.๕ สงเสรมเสรภาพในการปฏบตหนาทของสอสารมวลชน ควบคกบความรบผดชอบตอสงคม และผลกดนใหมกฎหมายวาดวยการประกอบกจการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน เพอจดระบบสอภาครฐ สอภาคเอกชนและสอชมชนใหเปนสอสาธารณะอยางแทจรง

๑.๖ สงเสรมบทบาทขององคกรภาคเอกชนและภาคประชาชน ใหมบทบาทควบคกบองคกรภาคราชการในการพฒนาศกยภาพของประชาสงคมและชมชนทองถน เพอกอใหเกดการรวมกลมทมความเขมแขงสามารถพทกษปกปองสทธและผลประโยชนของตนและสงคมไทย

๑.๗ มงเนนการบรหารทรพยากรบคคลและการจดองคกรภาครฐ ใหสอดคลองกบทศทางการน าพาประเทศไปสการพฒนาทยงยน สงคมมความเขมแขง และประชาชนมความสขดวยการด ารงชวตตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง โดยใหการรบราชการมความเปนมออาชพ ขาราชการและเจาหนาทของรฐสามารถด ารงชพ อยางพอเพยง มมโนสจรต ตลอดจนมสมรรถนะขดความสามารถในการใหบรการประชาชน ตามแนวทางพระ ราชทาน “เขาใจ เขาถง พฒนา”

๑.๘ สนบสนนการกระจายอ านาจอยางตอเนอง ตามครรลองระบอบประชาธปไตย เพอใหทองถนสามารถพงตนเองและปกครองตนเองได ตามเจตนารมณของประชาชนในทองถนนน

๒. นโยบายเศรษฐกจ นโยบายเศรษฐกจของรฐบาลยดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง คอการใชหลกคณธรรมก ากบการ

พฒนาเศรษฐกจในระบบตลาดเสร เพอขบเคลอนเศรษฐกจฐานรากซงเปรยบเสมอนรากแกวของประเทศ เศรษฐกจระบบตลาด และเศรษฐกจสวนรวมใหมสวนรวมในการขยายตวทางเศรษฐกจ ภายใตกรอบความยงยนและความพอด โดยเนนใหภาคเอกชนมบทบาทน าและผนกก าลงรวมกบภาครฐ และภาคประชาสงคม เพมความเขมแขงใหแกเศรษฐกจทงสามภาคดงกลาว โดยมนโยบายหลกดงน

๒.๑ ภาคเศรษฐกจฐานราก เปนพนฐานทส าคญของระบบเศรษฐกจไทย ซงจะตองเสรมสรางใหเกดความเขมแขงตามแนวทางดงน

๒.๑.๑ การเกษตรกรรม สนบสนนใหการพฒนาการเกษตรตามแนวทางทฤษฎใหมเปน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๐๙/๑๖๐

ทางเลอกส าคญส าหรบเกษตรกรรายยอย ในขณะทขยายโอกาสในการพฒนาผลตภณฑ และยกระดบคณภาพของผลผลตโดยอาศยเทคโนโลย การจดการ และการเชอมโยงกบระบบตลาด

๒.๑.๒ ผลตภณฑชมชนและทองถน จะไดรบการสนบสนนใหมคณภาพเปนทยอมรบของผบรโภค ตามศกยภาพทางการตลาดในระดบตาง ๆ คอระดบภมภาค ระดบชาต และระดบการสงออก โดยจดระบบการบรหารจดการโครงการแบบบรณาการเพอเสรมสรางเทคโนโลยและการจดการ ควบคไปกบการสนบสนนดานการตลาด

๒.๑.๓ แรงงาน ซงเปนรากฐานส าคญอกสวนหนงของภาคเศรษฐกจฐานราก จะเสรมสรางความรวมมอ ระหวางภาคแรงงาน ภาคเอกชน และภาครฐ ใหครอบคลมถงการพฒนาคณภาพและฝมอของแรงงานในระดบตาง ๆ เพอใหสามารถมผลผลตและรายไดสงขนตามมาตรฐานฝมอแรงงาน ตลอดจนสงเสรมใหแรงงานทกกลมมงานท า มอาชพเสรม ไดรบการคมครองและดแลดานสขอนามย ความปลอดภยในการท างาน ตลอดจนมหลกประกนความมนคง รวมทงสวสดการแรงงานอยางทวถงและเปนธรรม

๒.๑.๔ การขยายตวทางเศรษฐกจของภาคเศรษฐกจฐานราก ตามแนวทางขางตน จะด าเนนการควบคไปกบการดแลผ ทไมพรอมหรอยงไมสามารถจะปรบตวได โดยการจดสวสดการสงเคราะหและบรการทางสงคมทจ าเปนอยางทวถง และโดยการดแลโอกาสในการเรยนร การศกษา ตลอดจนการฝกอาชพส าหรบคนเหลานและลกหลาน นอกจากนน การเตบโตทางเศรษฐกจจะตองไดรบการดแลมใหเกดผลกระทบทางลบตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอกดวย

เพอการน จะปรบปรงบทบาทของผวาราชการจงหวดและหนวยงานภมภาค โดยปรบปรงระบบความสมพนธระหวางภมภาค ทองถน ชมชน และภาคประชาสงคมอยางเหมาะสม เพอรวมกนรบผดชอบ ดแลผ ดอยโอกาส ตลอดจนรกษาและดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางทวถง เปนธรรม และมประสทธภาพ

๒.๒ ภาคเศรษฐกจระบบตลาด รฐบาลถอเปนนโยบายทจะใหกลไกการตลาดสามารถด าเนนการไดอยางเตมท ภายใตหลกคณธรรมและการสรางความเปนธรรมในภาคเศรษฐกจ การขจดการด าเนนการทมผลประโยชนทบซอน และการแสวงหาผลประโยชนสวนบคคล และจะอาศยกลไกการตลาดเสรเพมประสทธภาพในการแขงขนดวยความเปนธรรม ดงน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๐/๑๖๐

๒.๒.๑ การพฒนาอตสาหกรรม สงเสรมใหมการลงทนทงจากในและนอกประเทศในอตสาหกรรมทมศกยภาพในการแขงขนสงตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท ๑๐ และใหความส าคญกบการลงทนเพอเสรมสรางความสามารถดานเทคโนโลยและการสรางทรพยสนทางปญญาของประเทศเปนสวนรวม

๒.๒.๒ วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม จะอาศยความเปนพนธมตรระหวางเอกชนและรฐผนกก าลงเพอเพมประสทธภาพอยางตอเนองโดยใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย ตลอดจนการบรหารจดการในการสรางความเขมแขงใหแกวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทกประเภท นอกจากนน จะใหความส าคญเปนพเศษแกวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทใชทรพยสนทางปญญา

๒.๒.๓ การสงออก สงเสรมและผลกดนการสงออกสนคาและบรการ โดยมภาคเอกชนเปนกลไกขบเคลอน ตลอดจนสรางความเขมแขงของระบบเศรษฐกจการคาภายในประเทศ รวมทงสรางเสถยรภาพของราคาสนคาทมความเปนธรรมทงผผลตและผบรโภค

๒.๒.๔ การทองเทยว พฒนาประเทศไทยเปนแหลงทองเทยวคณภาพ มมาตรฐานความปลอดภยและบรการระดบสากล เนนเอกลกษณและวฒนธรรมไทยควบคกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาต สงเสรมการตลาดทองเทยวเชงรกทงในและตางประเทศเพอดงดดนกทองเทยวคณภาพ

๒.๒.๕ พลงงาน สงเสรมประสทธภาพและประหยดการใชพลงงาน การพฒนาและใชประโยชนพลงงานทดแทน การส ารวจและพฒนาแหลงพลงงานทงภายในประเทศและนอกประเทศ รวมถงเขตพฒนารวมกนกบประเทศเพอนบาน การสงเสรมการใชพลงงาน สะอาด การก าหนดโครงสรางราคาพลงงานทเหมาะสม และการปรบโครงสรางการบรหารกจการพลงงานใหเหมาะสม โดยแยกงานนโยบายและการก ากบดแลใหมความชดเจน รวมทงสงเสรมการแขงขนในธรกจพลงงานในระยะยาว และการศกษาวจยพลงงานทางเลอก

๒.๒.๖ โครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจ ใหความส าคญกบการบรหารจดการโครงสรางพนฐานใหมคณภาพ ประสทธภาพ ความโปรงใส และวางรากฐานการท างานอยางเปนระบบทด สรางบคลากรทมคณภาพ ยดมน ความซอสตย สจรต คณธรรม จรยธรรม เพอสรางมาตรฐานการบรหารจดการโครงการทด และสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนตงแตการวางแผนจนถงการด าเนนโครงการ โดย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๑/๑๖๐

ขบเคลอนโครงการลงทนขนาดใหญทอยในแผนแมบทและมความพรอมทกดาน เนนการลงทนประเภททจะเพมประสทธภาพระบบเครอขายการจดสงสนคาและพสด การประหยดพลงงาน และลดตนทนการขนสงและปญหามลพษ รวมทงโครงการลงทนตลอดจนการบรหารจดการทรพยากรน า เพอลดความสญเสยทจะเกดจากอทกภยและภยแลงในพนทเศรษฐกจส าคญ ทงนจะจดใหมการจดล าดบความส าคญของการลงทนโครงการขนาดใหญทชดเจนขนโดยเรว

๒.๒.๗ โครงสรางพนฐานทางปญญา โดยทประเทศไทยไดมการลงทนจ านวนมากพอสมควรในดานโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจ แตโครงสรางพนฐานทางปญญายงอยในฐานะดอยกวาประเทศคแขงหลายประเทศ ดงนนรฐบาลจะจดท าแผนแมบทโครงสรางพนฐานทางปญญาขน เพอเรงรดใหมการสรางปญญาในสงคม เพอสนบสนนเศรษฐกจพอเพยง และเพอสรางความสามารถของประเทศอยางยงยน ตลอดจนสนบสนนใหภาครฐและภาคเอกชนรวมกนสรางนวตกรรม

๒.๒.๘ การจดการดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สรางสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนอยางยงยนจากทรพยากรธรรมชาต โดยเฉพาะอยางยงทรพยากรชวภาพ เพอสรางคณภาพสงแวดลอมทดทสอดคลองกบสภาพเศรษฐกจของประเทศ โดยใชมาตรการทางเศรษฐกจทผสมผสานกบหลกการบรหารจดการดานสงแวดลอม เพอใหเกดการมสวนรวมและเกดความเปนธรรมกบทกฝาย

๒.๒.๙ เศรษฐกจระหวางประเทศ จะด าเนนนโยบายความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางประเทศและการเจรจาการคาระหวางประเทศทงกรอบทวภาคและพหภาคทเปนประโยชนกบประเทศชาตและประชาชน โดยอาศยการมสวนรวมอยางเหมาะสมของภาคประชาสงคม และใหเปนไปตามขนตอนและกระบวนการทถกตอง

๒.๒.๑๐ การปรบปรงกฎระเบยบดานธรกจการคา ปรบปรงแกไขกฎหมายและกฎระเบยบการคาใหมความทนสมย เพออ านวยความสะดวกทางดานการคา สรางความเปนธรรมและยกระดบขดความสามารถในการแขงขน

๒.๓ ภาคเศรษฐกจสวนรวม ๒.๓.๑ การสรางภมคมกนทางเศรษฐกจ ประสทธภาพเปนรากฐานการเตบโตของผลตภณฑ

ประชาชาตทยงยน ดงนนรฐบาลจงใหความส าคญแกเปาหมายในการเพมประสทธภาพควบคไปกบการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๒/๑๖๐

วดความเจรญเตบโตของผลตภณฑประชาชาต เพอการนจะจดท าแผนแมบทการสรางเสรมประสทธภาพแหงชาต โดยเปนแผนรวมกบเอกชนส าหรบภาคเศรษฐกจทส าคญ ใหเสรจสนภายใน ๖ เดอน

๒.๓.๒ การออม มงสนบสนนการออมในทก ระดบโดยใชนโยบายการออมทเหมาะสม และสงเสรมจตส านกในการประหยดเพอลดหนสนในระดบครวเรอนและเพอการด ารงชพทดในวยสงอาย

๒.๓.๓ การเงนและการคลง ด าเนนนโยบายงบประมาณขาดดลเพอใหสามารถรองรบการขยายตวของเศรษฐกจอยางเพยงพอ และมการลงทนทางดานโครงสรางพนฐานทจ าเปนเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนของประเทศและเสรมสรางภมคมกนทางเศรษฐกจ ในขณะทจะเสรมสรางวนยทางการเงนการคลงภาครฐ โดยการใชจายอยางมเหตผลและประหยด

๓. นโยบายสงคม รฐบาลมงมนทจะสรางสงคมเขมแขงทคนในชาตอยเยนเปนสขรวมกนอยางสมานฉนทบน

พนฐานของคณธรรม โดยมนโยบาย ดงน ๓.๑ สงเสรมความรก ความสามคค ความสมานฉนทของคนในชาต ใหเกดความรวมมอกน

ในการกอบกและฟนฟประเทศชาตในทกดาน โดยการสรปบทเรยนจากปญหาความแตกแยกราวฉานและความลมเหลวในการปองกนและแกไขปญหาดงกลาวในอดต แลวน ามาปรบความเขาใจของประชาชน สรางกระบวนการแกไขปญหาทเนนความสมานฉนทของคนในชาต พรอมทงสงเสรมการเผยแพรตวอยางของความรวมมอทดและมความสขของทกชมชนอยางตอเนอง

๓.๒ จดท าแผนปฏรปสงคมอยเยนเปนสขรวมกนอยางสมานฉนท บนพนฐานคณธรรมรวมกบภาคประชาชน ภาคธรกจ ภาคประชาสงคม ภาควชาการ ภาคสอมวลชน และสถาบนศาสนา เพอสรางสงคมไทยทไมทอดทงกน สงคมทชมชนทองถนและประชาสงคมเขมแขง สงคมคณธรรม และสงคมประชาธปไตย

๓.๓ เรงรดการปฏรปการศกษาโดยยดคณธรรมน าความร มงมนทจะขยายโอกาสทางการศกษาของประชาชนใหกวางขวางและทวถง โดยค านงถงการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบ เสรมสรางความตระหนกในคณคาของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ความสมานฉนท สนตวธ วถชวตประชาธปไตย พฒนาคน โดยใชคณธรรมเปนพนฐานของกระบวนการเรยนรทเชอมโยงความรวมมอของสถาบนครอบครว ชมชนสถาบนทางศาสนา และสถาบนการศกษา การจดการศกษา จะเนน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๓/๑๖๐

การกระจายอ านาจไปสเขตพนท สถานศกษาและทองถน รวมทงการมสวนรวมของประชาชนและภาคเอกชน เพอใหการศกษาสรางคนและสรางความรสสงคมคณธรรม คณภาพ สมรรถภาพ และประสทธภาพ

๓.๔ พฒนาสขภาวะของประชาชนใหครอบคลมทงมตทางกาย จต สงคม และปญญา โดยการปฏรประบบสขภาพเพอลดปจจยเสยงจากพฤตกรรม และสภาพแวดลอมทเนนการมสวนรวม และพฒนาระบบบรการสขภาพทงยามปกตและฉกเฉนทสมดลทงการเสรมสรางสขภาพ การปองกนโรค การบรการรกษาพยาบาล และการฟนฟสมรรถภาพอยางมคณภาพ ทวถง และเปนธรรม และจะเสนอใหมการออกพระราชบญญตสขภาพแหงชาต

๓.๕ สงเสรมกฬาพนฐานและกฬามวลชน เพอใหประชาชนทกระดบมโอกาสไดเลนกฬา และออกก าลงกายเพอสรางเสรมสขภาพและสมรรถภาพทด มงเนนการปลกฝงความมน าใจนกกฬาใหเปนคานยม เกดความสมานฉนทของคนในชาต สนบสนนกฬาเพอความเปนเลศและอาชพไปสมาตรฐานในระดบสากล

๓.๖ สรางความเขมแขงของทกชมชนทองถนและประชาสงคม ใหสามารถจดการตนเองเกยวกบความเปนอยทงดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การปกครอง และการจดการทรพยากรธรรมชาต ตลอดจนสทธชมชน โดยสงเสรมบทบาทของครอบครว ชมชนองคกรอาสาสมคร ภาคธรกจ สถาบนศาสนา สถาบนการศกษา รวมทงการปองกนและแกไขปญหาสงคม ปญหายาเสพตดอยางจรงจงและตอเนอง การดแลเดกและเยาวชน คนพการ คนสงอาย และผ ดอยโอกาส การสนบสนนสทธสตร ตลอดจนความปลอดภยในชวตและทรพยสน

๓.๗ สงเสรมใหทกภาคสวนของสงคมมสวน รวมในการพฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมท

มสนตสขอยางย งยน บนฐานของวฒนธรรมไทย และใชสอทกรปแบบในการสรางสรรคสงคม รกษา สบทอดศลปวฒนธรรมของชาต และความหลากหลายของวฒนธรรมทองถน เพอเชดชคณคาและจตวญญาณของความเปนไทย ตลอดจนสรางความสามคค เอออาทรสมานฉนทของสงคมและประเทศชาต

๓.๘ ปฏรประบบกระบวนการยตธรรมโดยใหประชาชนเขามามสวนรวม ปรบปรงระบบการสบสวนสอบสวน การกลนกรองคดและการพจารณาวนจฉยชขาดคด การควบคมและฟนฟผกระท าผด คมครองสทธเสรภาพของประชาชน เพอสรางความเปนธรรมในสงคม และใหประชาชนเขาถง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๔/๑๖๐

กระบวนการยตธรรมไดโดยงาย สะดวก รวดเรว มประสทธภาพ มการสรางทางเลอกในกระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท รวมทงใหชมชนมบทบาทในการประนประนอมขอพพาท และปองกน เฝาระวงอาชญา กรรมเพอลดปรมาณคด ความสญเสยจากอาชญากรรมและความขดแยงของสงคม

๓.๙ สงเสรมและพฒนาประสทธภาพของหนวยงานและบคลากรในกระบวนการยตธรรม โดยน าระบบงานดานนตวทยาศาสตรทมมาตรฐานของเทคโนโลยททนสมยมาใชในการพฒนาศกยภาพของหนวยงานและบคลากรในกระบวนการยตธรรม

๔. นโยบายการตางประเทศ รฐบาลมงมนในการสงเสรมผลประโยชนของชาตเสรมสรางความเขาใจและความเชอมนของ

ประชาคมระหวางประเทศ โดยการด าเนนนโยบายทเปนมตรกบนานาประเทศ และสานตอความรวมมอระหวางประเทศบนพนฐานของคณธรรม ความโปรงใส คานยมประชาธปไตย และการเคารพกฎหมายระหวางประเทศ โดยเฉพาะกฎบตร สหประชาชาต และปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน รฐบาลจงก าหนดนโยบายดงน

๔.๑ ด าเนนบทบาทเชงรกในกรอบทวภาคและพหภาค เพอสนบสนนความปรองดองและความมนคงในชาต โดยเฉพาะการแกไขปญหาสถานการณในภาคใต

๔.๒ สงเสรมใหเกดมตรภาพและความรวมมอกบประเทศเพอนบาน และในระดบอนภมภาค ภมภาคและระหวางภมภาค เพอใหเกดเสถยรภาพ ความมนคงและความเจรญรงเรองรวมกน

๔.๓ เสรมสรางความแขงแกรงของอาเซยน โดยเฉพาะอยางยงการเรงจดตงประชาคมอาเซยน

๔.๔ ด าเนนบทบาทสรางสรรคในกรอบสหประชาชาตและกรอบพหภาคอน ๆ เพอสงเสรมสนตภาพ ประชาธปไตย สทธมนษยชน มนษยธรรม การอนรกษสงแวดลอม การพฒนาอยางยงยน การแกไขปญหาขามชาต และการสาธารณสข

๔.๕ คมครองสทธและผลประโยชนของคนไทยในตางประเทศ และเสรมสรางบทบาทของชมชนไทยในตางประเทศ

๕. นโยบายการรกษาความมนคงของรฐ สถานการณความเปลยนแปลงของสงคมโลกในยคโลกาภวตน ท าใหการรกษาความมนคงของ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๕/๑๖๐

รฐเปนเรองทตองใหความส าคญเปนอยางยง เนองจากปญหาวกฤตการณความไมสงบทเกดขน สามารถแพรกระจายความรนแรงไดอยางรวดเรว จนอาจสงผลกระทบตอความมนคงของรฐและความสงบสขของประชาชนโดยรวมรฐบาลจงมนโยบาย ดงน

๕.๑ สงเสรมการผนกก าลงระหวางภาครฐภาคเอกชน ภาคสงคมและวชาการ เพอการปองกนประเทศอยางตอเนองในยามปกต และน าไปสการระดมสรรพก าลงเพอยกระดบขดความสามารถของกองทพใหเพยงพอและทนเวลาในยามไมปกต ทงนในยามปกตรฐบาลจะเสรมสรางและใชศกยภาพของกองทพสนบสนนการพฒนาพลงอ านาจของชาตทกดาน เพอใหประเทศมความมนคงและมงคงภายใตปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มความสมานฉนท สามารถปองกน บรรเทา และแกไขปญหาทส าคญของชาต ไดแก ปญหาการกอความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต โดยนอมน าแนวทางพระราชทาน “เขาใจ เขาถง พฒนา” และปญหาภยคกคามในรปแบบใหมทเกยวของกบสงแวดลอม ผประสบภยพบตการกอการราย รวมทงอาชญากรรมภายในประเทศและทมลกษณะขามชาตประเภทตาง ๆ ซงรวมไปถงยาเสพตด ผหลบหน เขาเมอง แรงงานตางดาวผดกฎหมาย การคาสงของผดกฎหมาย การคามนษย และการกระท าอนเปนโจรสลด

๕.๒ พฒนาและเสรมสรางศกยภาพของกองทพ ใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมดานความมนคง มขดความสามารถในการปองกน ปองปราม และรกษาผลประโยชนของชาต สามารถยตความขดแยงไดรวดเรว มระบบการขาวทมประสทธภาพ มขดความสามารถดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางทหาร รวมทงอตสาหกรรมปองกนประเทศ เพอการพงตนเองทางทหาร และน าไปสการพฒนาขดความสามารถเพอความตอเนองในการรบ มระบบก าลงส ารอง ระบบการระดมสรรพก าลง และระบบสงก าลงบ ารงทเหมาะสมกบสถานการณภยคกคาม นอกจากน จะสนบสนนการสรางความรวมมอดานตางประเทศและดานความมนคงกบประเทศเพอนบาน ประเทศในกลมอาเซยน และมตรประเทศ เพอลดความหวาดระแวง สรางความไวเนอเชอใจสรางสนตภาพและความสงบสข รวมทงสนบสนนภารกจ เพอสนตภาพและปฏบตการเพอมนษยธรรมภายใตกรอบของสหประชาชาตและผลประโยชนของประเทศเปนหลก

การก าหนดนโยบายการบรหารราชการแผนดนของคณะรฐมนตรตามทไดกลาวมาน กระผมขอใหความเชอมนวา รฐบาลจะบรหารราชการแผนดนอยางเตมก าลงความสามารถ ใหลลวงภายในเวลา

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๖/๑๖๐

อนจ ากดโดยยดมนและรกษาค าสตยปฏญาณทไดถวายตอพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในโอกาสทเขารบหนาทดวยความส านกในพระมหากรณาธคณ และดวยความตงใจอยางแนวแนแทจรง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๗/๑๖๐

นโยบายรฐบาล สมคร สนทรเวช

รฐบาลไดก าหนดนโยบายการบรหารราชการแผนดนทส าคญ โดยแบงการด าเนนการเปน ๒ ระยะ คอ ระยะเรงดวนทตองเรมด าเนนการในปแรก และระยะการบรหารราชการ ๔ ปของรฐบาล ดงตอไปน

๑. นโยบายเรงดวนทจะเรมด าเนนการในปแรก รฐบาลถอเปนความจ าเปนเรงดวนในการสรางความปรองดองสมานฉนทในสงคมปราบปรามยาเสพตด

สรางความเชอมนใหกบนกลงทน ฟนฟใหเศรษฐกจมความเขมแขงแกไขปญหาความยากจน โดยพฒนาเศรษฐกจฐานรากเพอเพมศกยภาพการหารายไดลดรายจาย สรางโอกาสในอาชพอยางยงยนใหแกประชาชน โดยเฉพาะเกษตรกร แรงงานและวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และแกไขปญหาสงแวดลอมทมความส าคญเรงดวนโดยมนโยบายทส าคญ คอ

๑.๑ สรางความปรองดองสมานฉนทของคนในชาต และแกไขปญหาความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต โดยนอมน าแนวทางพระราชทาน "เขาใจ เขาถง พฒนา" มาด าเนนภารกจ ในดานความมนคงและดานการพฒนา โดยใหมความสอดคลองกบลกษณะเฉพาะของพนท วถชวต วฒนธรรม และความเชอของประชาชน ตลอดทงอ านวยความเปนธรรมและความยตธรรม โดยเนนการมสวนรวมของทกภาคสวนเพอใหเกดความสงบเรยบรอย ความปลอดภยในชวตและทรพยสน สรางความสมานฉนทและสนตสขในพนทโดยเรวทสด

๑.๒ เรงรดปราบปรามผมอทธพลและยาเสพตด โดยยงคงยดหลกการ "ผ เสพคอผ ปวยทตองไดรบการรกษา สวนผ คา คอผ ทตองไดรบโทษตามกระบวนการยตธรรม" โดยใชกระบวนการมสวนรวมของชมชนควบคกบมาตรการปราบปรามและบงคบใชกฎหมายอยางเปนธรรม และตดชองทางการหาเงนทจรตของผ มอทธพลในทกๆ ดาน ไมวาจะเปนการคายาเสพตด การตดไมท าลายปา การคามนษย และการเปนเจามอการพนน เปนตน

๑.๓ ด าเนนมาตรการในการแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนและผประกอบการ โดยดแลเสถยรภาพของคาเงนบาท ระดบราคาสนคาอปโภคบรโภคและราคาพลงงานใหอยในระดบทเหมาะสมและเปนธรรมแกผบรโภคและผผลต พรอมทงจดหาสนคาราคาประหยดจ าหนายเพอบรรเทาความเดอดรอนของผ มรายไดนอย

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๘/๑๖๐

๑.๔ เพมศกยภาพของกองทนหมบานและชมชนเมอง ใหเปนแหลงเงนหมนเวยนในการลงทน สรางงานและอาชพ สรางรายไดและลดรายจายใหแกประชาชนในชมชนและวสาหกจขนาดเลกในครวเรอน พฒนากองทนหมบานและชมชนเมองทมการบรหารจดการทด ใหสามารถยกระดบเปนธนาคารหมบานและชมชน

๑.๕ จดสรรงบประมาณตามขนาดประชากร (Small Medium Large: SML) ใหครบทกหมบานและชมชน เพอสรางโอกาสใหชมชนสามารถแกไขปญหาของชมชนดวยตนเอง และพฒนาโครงการทจะกอใหเกดรายไดอยางยงยน พฒนาสนทรพยชมชน อนรกษ และรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชน เพอใหการเชอมโยงการใชทรพยากรของรฐ ทองถน และจงหวด อยางมประสทธภาพ

๑.๖ สานตอโครงการธนาคารประชาชน เพอกระจายโอกาสการเขาถงแหลงเงนใหกบประชาชนผ มรายไดนอย สรางทางเลอกและลดการพงพาแหลงเงนกนอกระบบ ซงจะท าใหประชาชนมโอกาสในการสรางงาน สรางรายไดดวยตนเอง

๑.๗ สนบสนนสนเชอแกผประกอบการขนาดกลาง ขนาดยอม และวสาหกจชมชน เพอสรางโอกาสในการลงทนและสรางรายได ผานสถาบนการเงนของรฐและธนาคารพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย

๑.๘ เพมประสทธภาพการบรหารจดการโครงการหนงต าบลหนงผลตภณฑ เพอใหแตละชมชนสามรถใชทรพยากรและภมปญญาทองถนในการพฒนาสนคา โดยรฐพรอมทจะสนบสนนใหชมชนเขาถงองคความรสมยใหม แหลงเงนทน และพฒนาขดความสามารถในการบรหารจดการและการตลาด เพอเชอมโยงสนคาจากชมชนสตลาดทงในประเทศและตางประเทศ

๑.๙ ปรบโครงสรางหนของเกษตรกรรายยอยและยากจน โดยกระบวนการจดท าแผนฟนฟอาชพ เพอสรางโอกาสใหเกษตรกรสามารถยกระดบคณภาพชวต โดยการสรางรายไดและอาชพทมนคง

๑.๑๐ สรางระบบประกนความเสยงใหเกษตรกร เพอลดความเสยงอนเนองมาจากผลกระทบความเสยหายจากภยธรรมชาต และสรางกลไกในการสรางเสถยรภาพราคาของสนคาเกษตรทเปนธรรม

๑.๑๑ ขยายบทของศนยซอมสรางเพอชมชน (Fix-it Center) และสถาบนอาชวศกษา เพอใหค าแนะน าและถายทอดความรในการใช การดแลรกษาและซอมบ ารงเครองมออปกรณการประกอบอาชพ เครองใชในครวเรอน รวมทงสรางเครอขายศนยกบชมชน และวสาหกจเพอใหเกดการพฒนานวตกรรม ระบบรบรองและตรวจสอบคณภาพในขนตนของสนคาชมชน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๑๙/๑๖๐

๑.๑๒ สรางโอกาสใหประชาชนไดมทอยอาศยอยางทวถง เชน โครงการ "บานเอออาทร" "บานรฐสวสดการ" และ "บานหลงแรก" เพอคนเรมตนท างาน โดยเฉพาะอยางยงในพนทซงสามารถเดนทางเชอมระหวางกรงเทพมหานครและปรมณฑลดวยระบบขนสงมวลชนไดอยางสะดวก

๑.๑๓ เรงรดการลงทนทส าคญของประเทศ เชน การพฒนาระบบรถไฟฟาขนสงมวลชนในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ๙ สาย รถไฟความเรวสง รถไฟทางค รถไฟชานเมองและรถไฟกางปลาเชอมโยงจงหวดทยงไมมรถไฟขนสงผ โดยสายและขนสงสนคา และการพฒนาขดความสามารถของทาอากาศยานสากล เปนตน เพอสรางความเชอมนในการขบเคลอนเศรษฐกจอยางตอเนอง และเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศ

๑.๑๔ ด าเนนมาตรการลดผลกระทบจากราคาพลงงาน โดยเรงรดในการสงเสรมการใชพลงงานทดแทน จากกาซธรรมชาต และผลผลตทางการเกษตร เชน น ามนอ ๒๐ ไบโอดเซล รวมทงเรงรดมาตรการประหยดพลงงานและการใชพลงงานอยางมประสทธภาพ เพอลดภาระการน าเขาน ามนจากตางประเทศ

๑.๑๕ ฟนความเชอมนดานการลงทนและสงเสรมการทองเทยวของประเทศไทย โดยประกาศใหป ๒๕๕๑-๒๕๕๒ เปน "ปแหงการลงทน" และ "ปแหงการทองเทยวไทย"

๑.๑๖ วางระบบการถอครองทดนและก าหนดแนวเขตการใชทดนใหทวถงและเปนธรรม โดยใชขอมลระบบภมสารสนเทศ ภายใตกระบวนการทชมชนมสวนรวมเพอใหประชาชนมทดนท ากนและประกอบอาชพอยางทวถงและพอเพยง

๑.๑๗ ขยายพนทชลประทานและเพมประสทธภาพระบบชลประทาน โดยฟนฟและขดลอกแหลงน าธรรมชาต รวมทงพฒนาแหลงน าผวดนและใตดน โดยด าเนนการกอสรางระบบชลประทานขนาดใหญ กลาง และเลก เ พอประโยชนในการปรบโครงสรางภาคการเกษตร การบรรเทาอทกภยและภยแลง ทงในพนทชมชนเมองและพนทเกษตรกรรมรวมทงระบบประปาทถกสขอนามย เพอการอปโภคและบรโภค แกประชาชนใหทวถงทกพนท เพมประสทธภาพการกระจายน าโดยการพฒนาระบบชลประทานในรปแบบตางๆ เชน ชลประทานระบบทอ

๑.๑๘ เรงรดมาตรการและโครงการเพอบรรเทาผลกระทบจากวกฤตโลกรอน โดยสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชน ธรกจเอกชน และชมชน ใหมจตส านกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๐/๑๖๐

โดยเฉพาะการปลกและฟนฟทรพยากรปาไม รวมทงสนบสนนการใชพลงงานทางเลอกจากวสดเหลอใชทางการเกษตรในระดบครวเรอน เพอลดการปลอยกาซเรอนกระจก

นโยบายทเปนรปธรรม ดานเศรษฐกจ - รกษาวนยการคลงเพอใหเกดความยงยนทางการคลงในระยะยาวซงครอบคลมถงเงน

งบประมาณ เงนนอกงบประมาณ งบประมาณของทองถน ฐานการเงนของรฐวสาหกจและสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ

ดานการศกษา - ใหบคคลมสทธเสมอกนในการรบการศกษา ๑๒ ปโดยไมเสยคาใชจาย ดานสขภาพ - น ามาตรการภาษการบรโภคสนคาทเปนอนตรายตอสขภาพมาใชกระตนการปรบเปลยน

พฤตกรรมบคคลให ลด ละ และเลก พฤตกรรมสมเสยงตอสขภาพ ดานการลงทน - สรางศนยพฒนาและออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม จดตงกองทนพฒนา

ความสามารถในการแขงขนและการลงทน ดานการคา - ทบทวนการจดตงส านกงานพาณชยในตางประเทศ ดานตางประเทศ - สานตอนโยบายทมประเทศไทย (Team Thailand) ดานกฎหมาย - จดใหมองคกรเพอการปฏรปกฎหมาย และองคกรเพอการปฏรปกระบวนการยตธรรม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๑/๑๖๐

นโยบายรฐบาล สมชาย วงศสวสด

รฐบาล"สมชาย ๑ แถลงนโยบายรฐบาลตอรฐสภาวนท ๗ ตลาคม ๒๕๕๑ ประกอบดวย นโยบายหลก ๘ ดาน นโยบายเรงดวน ๑๖ ดาน และนโยบายยอยอก ๑๔ ดาน

ส าหรบนโยบาย ๘ ดานหลก ประกอบดวย ๑.นโยบายเรงดวนทตองด าเนนการในปแรก ๒.นโยบายดานความมนคงของรฐ ๓.นโยบายดานสงคมและคณภาพชวต ๔.นโยบายดานเศรษฐกจ ๕.นโยบายดานทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๖.นโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย การวจยและนวตกรรม ๗.นโยบายตางประเทศและเศรษฐกจระหวางประเทศ ๘.นโยบายการบรหารกจการบานเมองทด

สวนนโยบายเรงดวน ประกอบดวย ๑๖ เรองหลก แบงเปนการด าเนนงาน ๒ ชวง คอ นโยบายเรงดวนทตองเรมด าเนนการในปหนา และนโยบายในชวงการบรหารราชการชวง ๓ ปของรฐบาล ประกอบดวย

๑. การสรางความปรองดองสมานฉนทของคนในชาตและฟนฟประชาธปไตย ๒. การแกไขปญหาความไมสงบในชายแดนภาคใต โดยนอมน าแนวทางพระราชทาน "เขาใจ-เขาถง-

พฒนา" มาด าเนนการ ๓. สงเสรมความรวมมอในการพฒนาและสรางสมพนธไมตรทดระหวางประเทศในภมภาค ๔. สรางกลไกในการบรหารจดการความเสยงทเกดจากวกฤตการเงนของโลกทสงผลตอการเคลอนยาย

เงนทนทงระยะสน และระยะยาว รวมทงสนบสนนการด าเนนงานดานนโยบายการเงน การคลง เพอรกษาเสถยรภาพของระบบการเงนและตลาดทนใหมภมคมกนความผนผวนของภาวะการเงนโลก

๕. เรงสรางความเชอมนของนกลงทนและนกทองเทยวทงในและนอกประเทศ ๖. เรงรดการลงทนทส าคญของประเทศ เชน การพฒนาระบบรถไฟฟาขนสงมวลชน รถไฟชานเมอง รถไฟ

รางค พฒนาบรการรถโดยสารสาธารณะ รวมทงพฒนาระบบการบรหารจดการน า ๗. แกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนและผประกอบการ เนองจากภาวะภยธรรมชาต ภาวะเงนเฟอ

และราคาน ามน โดยเรองราคาพลงงานจะใหอยในระดบทเหมาะสมและเปนธรรมแกผบรโภค ผผลต โดยจะรกษาเสถยรภาพของราคาพลงงานในประเทศไมใหผนผวนจนเกนไป พรอมกบสงเสรมการประหยดพลงงานและการใชพลงงานทางเลอก

๘. จดตงสภาเกษตรกร และสรางระบบจดการความเสยงใหเกษตรกร ๙. สนบสนนการเขาถงแหลงทนของชมชน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๒/๑๖๐

๑๐. สนบสนนสนเชอรายยอยใหแกประชาชนผ มรายไดนอยและวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม โดยจะสานตอธนาคารประชาชน

๑๑. เพมประสทธภาพการบรหารจดการโครงการหนงต าบล หนงผลตภณฑ ๑๒. เรงรดปราบปรามการคายาเสพตด ปราบปรามผ มอทธพล อบายมข และสงยวยเยาวชน ๑๓. เรงรดปรบปรงระบบสาธารณสข โดยยดตามแนวทางโครงการ ๓๐ บาทรกษาทกโรค ๑๔. เรงรดการจดการทรพยากรน า และเพมประสทธภาพระบบกระจายน าทงในและนอกเขตชลประทาน ๑๕. เรงรดมาตรการและโครงการเพอบรรเทาผลกระทบ รวมทงการปรบตวเพอพรอมรบวกฤตโลกรอน ๑๖. จดท าแผนแมบทรองรบการเปลยนแปลงของสภาวะภมอากาศ การผนผวนของราคาพลงงาน และ

วกฤตอาหารของโลก

อยางไรกด ในนโยบายรฐบาลยงไดบรรจเรองการสนบสนนแนวทางการปฏรปการเมองโดยกระบวนการการมสวนรวมของประชาชน โดยสนบสนนใหมการแกไขมาตรา ๒๙๑ ของรฐธรรมนญป ๕๐ เพอเปดโอกาสใหมการเลอกสมาชกสภารางรฐธรรมนญเปนผท าหนาทอสระในการรบฟงความคดเหนของประชาชนทงประเทศ และน ามาพจารณาเสนอแนะการแกไขรฐธรรมนญเพอใหเปนการปฏรปการเมองโดยภาคประชาชน และเปนการจดท ารฐธรรมนญดวยความเหนชอบของประชาชนโดยตรงตอไป

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๓/๑๖๐

นโยบายรฐบาล พรรคประชาธปตย

นโยบายรฐบาล อภสทธ เวชชาชวะ วาดวยมาตรการเรงดวน ๑ ป นายอภสทธ เวชชาชวะ นายกรฐมนตร แถลงนโยบายรฐบาล ตอรฐสภา ในวนท ๓๐ ธนวาคม ๒๕๕๑

มเนอหาทงสน ๓๖ หนา ขอน าเสนอในสวนของมาตรการเรงดวนระยะ ๑ ป รฐบาล ถอเปนภารกจทส าคญอยางยงทจะตองน าประเทศไทยใหรอดพนจากวกฤตเศรษฐกจโลกทก าลง

เกดขนและพฒนาไปสการเจรญเตบโตอยางยงยน แกไขวกฤตทางสงคมทมความแตกแยกและพฒนาใหประชาชนมคณภาพชวตทด ยตวกฤตทางการเมองและปฏรปการเมองใหมความมนคงตามแนวทางระบอบ ประชาธปไตยทมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมข ในการนรฐบาลจะด าเนนการใหบรรลภารกจดงกลาวภายใตแนวทางพนฐานหลก ๔ ประการคอ

๑. ปกปองและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ใหมความมนคงในการเปนศนยรวมจตใจและความรกสามคคของคนในชาต และเทดทนสถาบนพระมหากษตรยไวเหนอความขดแยงทกรปแบบ พรอมทงด าเนนการ ทกวถทางเพอปองกนมใหมการลวงละเมดพระบรมเดชาน ภาพอยางจรงจง

๒. สรางความปรองดองสมานฉนท บนพนฐานของความถกตอง ยตธรรมและความยอมรบของทกภาคสวน

๓. ฟนฟเศรษฐกจ ใหขยายตวอยางยงยน และบรรเทาผลกระทบของภาวะเศรษฐกจทประชาชนจะประสบ

๔. พฒนาประชาธปไตยและระบบการเมอง ใหมความมนคง มการปฏบตตามกฎหมาย และบงคบใชกฎหมายอยางเสมอภาค เปนธรรม และเปนทยอมรบของสากล นโยบายรฐบาล อภสทธ รฐบาล จะบรหารราชการแผนดนโดยนอมน าหลกการของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทเนน การใชคณธรรมน าความร และจะปฏบตตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยอยางเครงครด โดยแบงการด าเนนการเปน ๒ ระยะ คอ ระยะเรงดวนทจะเรมด าเนนการและมก าหนดเวลาแลวเสรจในปแรกอยางชดเจน และระยะการบรหารราชการ ๓ ปของรฐบาลซงมก าหนดเรมตนตงแตปแรกเปนตนไป ดงตอไปน

๑.นโยบายเรงดวนทจะเรมด าเนนการในปแรก ๑.๑ การสรางความเชอมนและกระตนเศรษฐกจในภาพรวมเพอใหเกดความเชอมนแกภาค

ประชาชนและเอกชนในการลงทนและการบรโภค

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๔/๑๖๐

๑.๑.๑ เสรมสรางความสมานฉนทและความสามคคของคนในชาต ใหเกดขนโดยเรว โดยใชแนวทางสนต รบฟงความเหนจากทกฝาย และหลกเลยงการใชความรนแรงในการแกไขปญหาความขดแยงในชาตในทกกรณ รวมทงการฟนฟระเบยบสงคมและบงคบใชกฎหมายอยางเทาเทยมและเปนธรรม แกทกฝาย รวมทงสนบสนนองคกรตามรฐธรรมนญใหมสวนรวมในการสรางความสมานฉนท ภายใตกรอบของบทบาท ๑.๑.๒ จดใหมส านกงานบรหาราชการจงหวดชายแดนภาคใตเปนองคกรถาวร เพอท าหนาทแกไขปญหาและพฒนาพนทชายแดนภาคใต โดยยดมนหลกการสรางความสมานฉนท และแนวทาง เขาใจ เขาถง และพฒนา ใชกระบวนการยตธรรมกบผกระท าผดอยางเครงครดและเปนธรรม ก าหนดจงหวดชายแดนเปนเขตพฒนาพเศษ ทมการสนบสนนแหลงเงนกดอกเบยต า สทธพเศษดานภาษ และพฒนาเปนเขตอตสาหกรรม

ฮาลาล นอกจากนนก าหนดเปนพฒนาพเศษตามความหลากหลายทางวฒนธรรม ๑.๑.๓ ปฏรปการเมองโดยจดตงคณะกรรมการเพอศกษาแนวทางการด าเนนการปฏรป โดยการมสวนรวมของภาคประชาชน เพอวางระบบการบรหารประเทศใหมเสถยรภาพและประสทธภาพ ในแนวทางการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และมความเหมาะสมสอดคลองกบสภาพสงคมไทย รวมทงสามารถสนองตอบตอการพฒนาประเทศอยางยงยน และเปนไปตามความตองการของประชาชนอยางแทจรง ๑.๑.๔ เรงสรางความเชอมนของประเทศไทยในสายตาของชาวโลก โดยใหความส าคญกบกรอบความรวมมออาเซยนเปนล าดบแรก และรวมมอกบรฐสภาในการพจารณาอนมตเอกสารทเกยวของทประเทศไทยใน ฐานะสมาชกประชาคมอาเซยนจะตองลงนามในชวงของการประชมสดยอดผน าอาเซยน ใหแลวเสรจภายในเดอนมกราคม ๒๕๕๒ และเตรยมความพรอมเปนเจาภาพจดการประชมสดยอดผ น าอาเซยนครงท ๑๔ ในเดอนกมภาพนธ ๒๕๕๒ ในฐานะทประเทศไทยเปนประธานอาเซยน ๑.๑.๕ ฟนฟเศรษฐกจทก าลงประสบปญหาเปนการเรงดวน โดยจดท าเปนแผนฟนฟเศรษฐกจระยะสนทครอบคลม ภาคเกษตรและเกษตรกร ภาคอตสาหกรรม ภาคบรการและการทองเทยว ภาคการสงออก ภาคอสงหารมทรพย การสรางงานและสรางรายไดในชนบท การพฒนาแหลงน าธรรมชาตและฟนฟทรพยากร ใหแลวเสรจภายในเดอนมกราคม พรอมทงจดท างบประมาณรายจายเพมเตมประจ าปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๕๒ โดยมวตถประสงคเพอน าเมดเงนของรฐเขาสระบบเศรษฐกจและเพอให สามารถบรรเทาภาวะความเดอดรอนของประชาชนและภาคธรกจได

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๕/๑๖๐

๑.๑.๖ เรงสรางความเชอมนใหแกนกทองเทยวตางชาต และเรงรดมาตรการกระตนการทองเทยว โดยการด าเนนรวมกนระหวางภาครฐและเอกชนในการประชาสมพนธดงดดนกทอง เทยวตางชาต สงเสรมการทองเทยวของคนไทยในประเทศ และปรบแผนงบประมาณของสวนราชการทไดรบงานประมาณประจ าปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๕๒ อยแลวเพอใชในการจดการฝกอบรมและสมมนาใหกระจายทวประเทศ รวมทงลดหยอนคาธรรมเนยมและคาบรการทเกยวของกบการทองเทยวเพอ ดงดดใหมการเดนทางทองเทยวเพมขน ๑.๑.๗ เรงลงทนเพอการพฒนาประเทศ โดยใหความส าคญกบโครงการลงทนทมความคมคามากทสด เพอเสรมสรางบรรยากาศการลงทน ยกระดบคณภาพชวตของประชาชน และเพมความสามารถในการแขงขนของประเทศ โดยเฉพาะการลงทนเพอยกระดบคณภาพการศกษาทงระบบ การลงทนเพอปรบโครงสรางระบบบรการสขภาพทมงสการปองกนและสง เสรมสขภาพ การลงทนพฒนาระบบขนสงมวลชน และการพฒนาระบบบรหารจดการน าและการชลประทาน ใหสามารถเรมด าเนนโครงการไดในป ๒๕๕๒ โดยใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชน การรกษาสงแวดลอม การด าเนนงานอยางโปรงใส ตรวจสอบได และการรกษาวนยการคลงของประเทศ รวมทงเรงรดการเบกจายงบลงทนของสวนราชการและรฐวสาหกจ ๑.๒ การรกษาและเพมรายไดของประชาชน

๑.๒.๑ รวมมอกบภาคเอกชนในการด าเนนมาตรการชะลอการเลกจางและปองกนการขยายตว ของการเลกจางในภาคอตสาหกรรมและบรการ ทงอตสาหกรรมขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดยอม โดยใชมาตรการจงใจเพอลดภาระของภาคเอกชนในการชะลอการเลกจางงาน ๑.๒.๒ ด าเนนมาตรการเรงดวนเฉพาะหนา เพอรองรบปญหาแรงงานวางงานจาก

ภาคอตสาหกรรมและนกศกษาจบใหม โดยจดโครงการฝกอบรมแรงงานทวางงานประมาณ ๕๐๐,๐๐๐ คน ในระยะเวลา ๑ ป ตามกลมความถนดและศกยภาพ และรองรบแรงงานกลบสภมล าเนา เพอเพมศกยภาพในการแขงขนและสรางมลคาทางเศรษฐกจใหแกวสาหกจและ ธรกจชมชน ๑.๒.๓ เรงรดด าเนนการชวยเหลอบรรเทาความเดอดรอนของผถกเลกจางและผวาง งาน

อนเนองมาจากวกฤตเศรษฐกจ โดยการดแลใหไดรบสทธประโยชนทพงจะไดตามกฎหมายโดยเรว การหางานใหม การสงเสรมอาชพอสระ การสรางงาน และการเพมพนทกษะเพอปรบเปลยนอาชพ รวมทงการจดสวสดการทจ าเปน เชน การเพมวงเงนใหกองทนสงเคราะหลกจาง เพอชวยเหลอลกจางทถกเลกจาง และการด าเนนโครงการ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๖/๑๖๐

สานฝนแรงงานคนถน ซงรวมถงการสรางงานและจดทท ากน รวมทงการเขาถงแหลงทน ส าหรบแรงงานนอกภาคเกษตรทถกเลกจางใหคนสภาคเกษตร ๑.๒.๔ สรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอาย ทมรายไดไมเพยงพอแกการยงชพ หรอไม

สามารถประกอบอาชพเลยงตวเองได โดยจดสรรเบยยงชพแกผสงอายทมอาย ๖๐ ปขนไปทแสดงความจ านงโดยการขอขนทะเบยนเพอขอรบการสงเคราะห รวมทงขยายเพดานใหก ยมจากกองทนผสงอายเปน ๓๐,๐๐๐ บาทตอราย ๑.๒.๕ เพมมาตรการดานการคลง เพอชวยเพมรายไดของประชาชนและกระตนธรกจในสาขาทถกผลกระทบ ๑.๒.๖ สรางรายไดและศกยภาพทางเศรษฐกจในระดบฐานราก โดยการจดตงกองทนเศรษฐกจพอเพยง และจดสรรเงนเพมเตมใหจากวงเงนทเคยจดสรรใหเดม เพอพฒนาแหลงน าและพฒนาทรพยากรธรรมชาตระดบชมชน ลดตนทนปจจยการผลตทางการเกษตร รวมทงเรงรดและลดขนตอนของภาครฐเพอใหทองถนสามารถเบกจายงบฯได อยางรวดเรว ๑.๒.๗ ด าเนนมาตรการรกษาเสถยรภาพราคาสนคาเกษตรผานกลไกและเครองมอของรฐ

ให มประสทธภาพ และเรงสรางระบบประกนความเสยงทางการเกษตร ทงระบบประกนความเสยงราคาพชผลผานกลไกตลาดซอขายลวงหนาสนคาเกษตร และระบบประกนภยพชผลอนเนองมาจากภยธรรมชาต ๑.๒.๘ เรงรดและพฒนาตลาดและระบบการกระจายสนคาของสนคาเกษตรและสนคา

ชมชน เพอกระตนการบรโภคภายในประเทศ และการสงออก ๑.๒.๙ จดตงสภาเกษตรกรแหงชาต เพอใหเกษตรกรมสวนรวมในการเสนอนโยบายและวางแผนพฒนาการเกษตรอยางเปน ระบบ และมระบบการคมครองและรกษาผลประโยชนของเกษตรกร รวมทงพฒนาความเขมแขงของเกษตรกรไดอยางยงยน ๑.๒.๑๐ สงเสรมบทบาทอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) ทวประเทศ ใหปฏบตงานเชงรก

ในการสงเสรมสขภาพในทองถน/ชมชน การดแลเดกผสงอาย คนพการ การดแลผ ปวยในโรงพยาบาล และการเฝาระวงโรคในชมชน โดยจดใหมสวสดการคาตอบแทนใหกบ อสม.เพอสรางแรงจงใจหนนเสรมใหปฏบตงานไดอยางคลองตวและม ประสทธภาพ

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๗/๑๖๐

๑.๓ การลดภาระคาครองชพของประชาชน ๑.๓.๑ ใหทกคนมโอกาสไดรบการศกษาฟร ๑๕ ป โดยสนบสนนต าราในวชาหลกใหกบ

ทกโรงเรยน จดใหมชดนกเรยนและอปกรณการเรยนฟรใหทนปการศกษา ๒๕๕๒ และทงสนบสนนคาใชจายอนๆ เพอชดเชยรายการตางๆ ทโรงเรยนเรยกเกบจากผปกครอง ๑.๓.๒ ก ากบดแลราคาสนคาอปโภคบรโภคและบรการทมความจ าเปนตอการครองชพ

ใหมราคาทเปนธรรม สะทอนตนทนอยางเหมาะสมและไมเปนการเอาเปรยบผบรโภค ๑.๓.๔ ใชกองทนน ามนในการรกษาเสถยรภาพของราคาน ามนอยางมประสทธภาพ และเปนประโยชนตอการสงเสรมการใชพลงงานทดแทนและการใชน ามนอยาง ประหยด ๑.๔ ตงคณะกรรมการรฐมนตรเศรษฐกจ และคณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชน เพอท าหนาทเรงรดตดตาม แกไขปญหา ลดขนตอนในการปฏบต และก าหนดมาตรการและโครงการ เพอฟนฟเศรษฐกจในภาวะเรงดวน …

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๘/๑๖๐

ภาคผนวก ๔

สรปรายงานการคกคามโดยการลอบสงหารและบงคบใหสญหาย

สวสดภาพของ “นกตอสเพอสทธมนษยชน” (Human Rights Defenders) ป ๒๕๕๑ - ๒๕๕๒

การคกคามโดยการลอบสงหารและบงคบใหสญหายนกตอสเพอสทธมนษยชน

ผ ทลกขนมาปกปองตอส เพอสทธ ไมวาจะมอาชพอะไรหรอท างานอยทไหน ตามนยามของสหประชาชาต เราเรยกคนเหลานวา ‚นกตอส เพอสทธมนษยชน (Human Rights Defender)‛

สหประชาชาตไดตระหนกถงความส าคญของกลมคนเหลาน จงรบรองค าประกาศปฏญญาวาดวยการปกปองนกตอส เพอสทธมนษยชนในป ๑๙๙๘ (พ.ศ. ๒๕๔๑)

ปจจบนกระแสโลกาภวตนท าใหนายทนรวมกบนกการเมองผ มอทธพล เขามาแสวงหาผลประโยชนจากทรพยากรในพนทตางๆ อยางมากมาย

ขณะทประชาชนกไดตระหนกถงเรองสทธเสรภาพมากขน จงรวมกนลกขนมาปกปองทรพยากรธรรมชาตและสทธตางๆ ของชมชนตวเอง กระทงกลายเปนความขดแยงระหวางเจาของพนทและผมารกราน

แตเนองจากกลมนายทนและนกการเมองมทงเงนและอทธพล สดทายจงน ามาซงความสญเสยในชวตและทรพยสนของผ ทลกขนมาตอส เพอสทธชมชนเปนจ านวนมาก

นอกจากน นโยบายของรฐซงมกใชหลกอ านาจนยมในการแกปญหา โดยเฉพาะในพนทพเศษอยาง ๓ จงหวดชายแดนภาคใต รฐมองวาผ ทท างานดานสทธมนษยชนมกไปขดขวาง หรอเปนอปสรรคในการท างานของเจาหนาท จงเกดการอมหายหรอลอบสงหารผ ทท างานดานสทธมนษยชนอยหลายครง

นบแตป ๒๕๔๔ เปนตนมา มนกสทธชมชน นกอนรกษสงแวดลอม และคนท างานดานสทธมนษยชนทมบทบาทส าคญในชมชนและสงคมไทย ถกคกคามดวยการลอบสงหารเสยชวต ๒๗ ราย บาดเจบสาหส ๒ ราย และถกอมหาย ๒ ราย

รายชอเหลานเปนเพยงแคสวนหนงของบรรดานกตอส เพอสทธมนษยชนทถกคกคาม ไดแก

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๒๙/๑๖๐

๑.นายจรนทร ราชพล นกอนรกษปาชายเลนในพนทต าบลบานปาคลอก อ าเภอถลาง จงหวดภเกต ถกยงเสยชวตเมอ ๓๐ มกราคม ๒๕๔๔ จากการเคลอนไหวคดคานการท าลายพนทปาชายเลน จนขดแยงกบกลมนายทนและกลมอทธพลทองถน

๒. นายนรนทร โพธแดง ประธานกลมอนรกษทรพยากรธรรมชาต เขาชะอางกลางทง อ าเภอเขาชะเมา จงหวดระยอง ถกยงเสยชวตเมอวนท ๑ พฤษภาคม ๒๕๔๔ จากการเปนแกนน าคดคานโรงโมหนของนกการเมองระดบชาตในจงหวด

๓.นายพทกษ โตนวธ อดตประธานชมรมอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยรามค าแหง ทปรกษาชาวบานลมน าชมพ อ าเภอเนนมะปราง จงหวดพษณโลก เสยชวตเมอวนท ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๔๔ สาเหตจากการเปนแกนน าคดคานโรงโมหนทบกรกปาอนรกษ โดยนกการเมองระดบชาตทมความสมพนธเชงผลประโยชนกบเจาของโรงโม

๔. นางฉววรรณ ปกสงเนน เจาหนาท อบต.นากลาง อ าเภอสงเนน จงหวดนครราชสมา และเครอขายเหลาพนบานแหงประเทศไทย เสยชวตเมอ ๒๑ มถนายน ๒๕๔๔ เนองจากขดขวางการประมลงานกอสรางของ อบต. ทเออประโยชนตอผ รบเหมาทมความสมพนธใกลชด

๕. นายสวฒน วงศปยะสถตย แกนน าผคดคานโครงการก าจดขยะราชาเทวะ อ าเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ เสยชวตเมอวนท ๒๖ มถนายน ๒๕๔๔ จากการตานโครงการทชมชนไดรบผลกระทบและเปนโครงการทขดตอกฎหมายผงเมอง

๖. นายสมพร ชนะพล แกนน ากลมอนรกษลมน ากระแดะ อ าเภอกาญจนดษฐ จงหวดสราษฎรธาน เสยชวตเมอวนท ๑ สงหาคม ๒๕๔๔ เนองจากการเคลอนไหวคดคานการสรางเขอนคลองกะแดะและขดแยงกบเจาหนาทปาไม

๗. นายแกว ปนปนมา สมาชกสหพนธเกษตรกรภาคเหนอ และแกนน าชาวบานทเขาไปใชทดนในพนทกงอ าเภอดอยหลอ จงหวดเชยงใหม ถกยงเสยชวตดวยอาวธปนลกซองเบอร ๑๒ เมอวนท ๒๓ มถนายน ๒๕๔๕

๘. นายบญสม นมนอย แกนน ากลมอนรกษและคดคานการกอสรางโครงการโรงแยกคอนเดนเสทในพนทอ าเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร ถกยงเสยชวต เมอวนท ๒ กนยายน ๒๕๔๕

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๐/๑๖๐

๙. นายปรชา ทองแปน สารวตรก านนต าบลควนกรด อ าเภอทงสง ถกลอบสงหาร เมอวนท ๒๗ กนยายน ๒๕๔๕ โดยมเงอนความขดแยงจากการเปนแกนน าเรยกรองสทธชมชน กรณโครงการกอสรางบอบ าบดน าเสยเทศบาลต าบลปากแพรก อ าเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมราช

๑๐. นายบญฤทธ ชาญณรงค แกนน าเรยกรองสทธชมชนและตอตานการคาไมเถอนของเจาหนาท

หนวยอนรกษอทยานแหงชาตแกงกรง ต าบลคลองพา อ าเภอทาชนะ จงหวดสราษฎรธาน ถกยงเสยชวต เมอวนท

๑๕ ธนวาคม ๒๕๔๕ บรเวณสวนยางพาราและสวนกาแฟ

๑๑. นายบญยงค อนตะวงศ ผชวยผใหญบานรองหา ต าบลผางาม อ าเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย แกนน ากลมตอตานโรงโมหนดอยแมออกร ถกยง เสยชวตคาบานพก เมอคนวนท ๒๐ ธนวาคม ๒๕๔๕ เชอวามสาเหตจากการตอตานโรงโมหนของผ มอทธพล ซงเปนนกการเมองระดบชาต

๑๒. นายค าปน สกใส ผใหญบานปาบง ต าบลแมนะ อ าเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม และรองประธานเครอขายปาชมชนลมน าปงตอนบน แกนน าเครอขายปาชมชนเชยงดาว จงหวดเชยงใหม ถกยงเสยชวต เมอวนท ๑ กมภาพนธ ๒๕๔๖ โดยเจาหนาทปาไมเขตรกษาพนธสตวปาเชยงดาว เนองจากขดขวางการบกรกพนทปาชมชน เพอขายทดนใหนายทน

๑๓. นายชวน ช านาญกจ แกนน าชมชนตานยาเสพตด อ าเภอฉวาง จงหวดนครราชสมา ถกลอบ

สงหารเสยชวต เมอวนท ๔ กมภาพนธ ๒๕๔๖

๑๔. นายส าเนา ศรสงคราม ประธานชมรมอนรกษและฟนฟล าน าพอง จงหวดขอนแกน ถกยง

เสยชวต เมอวนท ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๔๖ โดยรวมเคลอนไหวตอส เรองผลกระทบจากล าน าพองเนาเสย ซงตนเหต

มาจากโรงงานผลตกระดาษฟนกซ พลพ แอนด เปเปอร จ ากด

๑๕. นายสมชาย นละไพจตร ประธานชมรมนกกฎหมายมสลม และรองประธานคณะกรรมการสทธ

มนษยชน สภาทนายความ ถกอมหายโดยเจาหนาทต ารวจ เมอวนท ๑๒ มนาคม ๒๕๔๗ เนองมาจากการให

ความชวยเหลอทางคดแกประชาชนใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ไปขดขวางการใชอ านาจโดยมชอบของรฐบาล

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๑/๑๖๐

๑๖. นายเจรญ วดอกษร ประธานกลมรกษทองถนบอนอก จงหวดประจวบครขนธ ถกยงเสยชวต เมอ

วนท ๒๑ มถนายน ๒๕๔๗ เนองจากคดคานการกอสรางโรงไฟฟาถานหนและเคลอนไหวใหตรวจสอบการใชพนท

สาธารณะของผ มอทธพลในพนท

๑๗. นายสพล ศรจนทร ผใหญบานบานเดนอดม หม ๗ ต าบลแมมอก อ าเภอเถน จงหวดล าปาง นก

อนรกษแกนน าเครอขายปาชมชนแมมอก จงหวดล าปาง ถกยงเสยชวต เมอวนท ๑๑ สงหาคม ๒๕๔๗ เหตจาก

ขดขวางกลมผ มอทธพลขบวนการคาไมเถอนในจงหวดล าปาง

๑๘. นางพกตรวภา เฉลมกลน รองประธานชมชนบานหวกระบอ ต าบลปาโมก อ าเภอปาโมก จงหวด

อางทอง ถกยงเสยชวต เมอวนท ๑๔ ตลาคม ๒๕๔๗ จากการเปนแกนน าคดคานการกอสรางทาเทยบเรอขน

ทรายของนายทนจากกรงเทพ

๑๙.พระสพจน สวโจ พระนกพฒนาและอนรกษปาลมน า สมาชกกลมเสขยธรรม และเจาอาวาสวดสวน

เมตตาธรรม ต าบลสนทราย อ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม ถกสงหาร เมอวนท ๑๗ มถนายน ๒๕๔๘ ทวดปาเมตตา

ธรรม ซงพระสพจนจ าพรรษาอย ปมจากผ มอทธพลตองการครอบครองทดนของวด

๒๐.นายสะตอปา อาแว นกตอส เพอสทธมนษยชน ท างานตดตามเรองคนหายและการละเมดสทธ

มนษยชนใน ๓ จงหวดภาคใต ถกคนรายขรถจกรยานยนตประกบยง ไดรบบาดเจบสาหส เมอวนท ๑ กนยายน

๒๕๔๘ คาดวาสาเหตมาจากการตดตามขอมลคนหาย ท าใหผ เสยผลประโยชนซงอาจเปนเจาหนาทของรฐบาง

กลมไมพอใจ

๒๑.นายสมยงค อนแกว ผน าชาวบานนกอนรกษ เลขานการปาชมชนน าหนาว อ าเภอน าหนาว

จงหวดเพชรบรณ ถกคนรายลอบฆาขณะเกยวขาวอยทงนาของตนเอง เมอวนท ๑๘ พฤศจกายน ๒๕๔๘ สาเหต

เนองจากผตายเปนแกนน าหลกในการอนรกษพนทปาชมชนน าหนาว

๒๒.นายสมคด บกสวรรณ แกนน าตอตานกลมนายทนทบกรกพนทชายฝงทะเล ท าฟารมหอยนางรม

ท าใหชาวประมงชายฝงไมสามารถออกท าประมงได กระทง อบต.นาพญาเจาของพนทมมตหามท าฟารมหอย

นางรม จากนนไมกวนนายสมคดถกคนรายยงเขาทกลางหลง ๓ นดเสยชวตคาบานของตนเอง

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๒/๑๖๐

๒๓.นายมฮมหมด ดอไน ตนยโน ผใหญบานหม ๑ บานจาเราะ ต าบลไพรวน อ าเภอตากใบ จงหวด

นราธวาส เปนผ มบทบาทชวยเหลอชาวบานทตกเปนผ ตองหาและญาตผ เสยชวตกรณตากใบ ถกยงเสยชวต เมอ

วนท ๒๐ ตลาคม ๒๕๔๙ คาดวาเปนฝมอของกลมทตองการขมขไมใหชาวบานเคลอนไหวเรยกรองความเปนธรรม

กรณตากใบ

๒๔.นายธเรศ สดศร นกอนรกษธรรมชาต ถกคนรายบกอมหายตวไปจากบานพกในกง อ.บานคา จ.

ราชบร ในวนท ๓๐ พ.ย. ๒๕๔๙ หลงรองเรยนวานายสมปอง รมโพธรย ผใหญบานหม ๔ ต.บานบง กง อ.บานคา ม

สวนพวพนกบการบกรกปาสงวนแหงชาต

๒๕.นายไม นอยนารายณ สมาชกสภา อบต.สองพนอง อ าเภอทาแซะ จงหวดชมพร และเปนประธาน

กลมอนรกษทรพยากรธรรมชาตอ าเภอทาแซะ ตอตานการกอสรางเขอนทาแซะ กระทงขดแยงกบกลมอทธพลท

เขามากวานซอทดน เสยชวตเมอกลางดกวนท ๗ ม.ย.๒๕๕๐

๒๖.นางรววรรณ เสตะรต หรอนางอภสนนท ธตโชต นกตอส เรยกรองสทธผบรโภค กรณ

รองเรยนและฟองรองผลกระทบจากการท าศลยกรรม มคดฟองรองกบ น.พ.กววธน หรอไพศาล เฮงสวสด

เจาของไบโอคลนคหรอไพศาลคลนค ขอหาท าศลยกรรมจนเสยโฉม รวมทงหมด ๖ คด ถกยงเสยชวต เมอวนท

๑๓ กนยายน ๒๕๕๐ ตอมา นพ.กววธน เฮงสวสด ถกจบในฐานะเปนผ จางวานฆา – ลาสดศาลสงยกฟอง

๒๗.นายกมล เหลาโสภาพนธ สมาชกกลมเครอขายประชาชนเพอตอตานคอรปชน หายตวไปขณะ

อยทสถานต ารวจภธรบานไผ จงหวดขอนแกน เมอวนท ๗ กมภาพนธ ๒๕๕๑ โดยมปมขดแยงกบเจาหนาทต ารวจ

และนกการเมองทองถน เนองจากเขาไปมบทบาทส าคญในการตรวจสอบกรณการทจรตการกอสรางในพนทของ

การรถไฟแหงประเทศไทย

๒๘.นายประเสรฐ รกเผา อาย ๔๖ ป อดตสมาชกสภาจงหวด (ส.อบจ.) ระยอง ๑ ใน ๔ แกนน า

คดคานการกอสรางบอขยะ อบจ.ระยอง จนตองระงบการกอสรางไวกอน ถกยงเสยชวต เมอวนท ๖ ตลาคม

๒๕๕๒

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๓/๑๖๐

๒๙. นายสมพร พฒนภม อาย ๕๓ ป สมาชกสหพนธเกษตรกรภาคใต (สกต.) จ.สราษฎรธาน นายสม

พรเปนแกนน าชาวบานบกเขายดครองทดนสวนปาลมของบรษทธรกจการเกษตรจวกงจย เพอเรงใหรฐปฏบตตาม

นโยบายการกระจายการถอครองทดนใหแกเกษตรกรและคนจน ถกยงเสยชวต เมอค าวนท ๑๑ มกราคม ๒๕๕๓

๓๐. นายสทธชย แพทยพงศ เจาหนาทองคกรพฒนาเอกชน อปนายกสมาคมรกษทะเล นายสทธชย

เปนสวนส าคญทกอใหเกดการรวมตวในรปแบบสหกรณในชมชน เพอความเขมแขงและพงตนเองไดของชมชน จน

ไปขดผลประโยชนของบางกลม ถกลอบยงบาดเจบสาหส เมอวนท ๒๗ พฤศจกายน ๒๕๕๒

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๔/๑๖๐

ความคบหนาของคดนกตอสสทธมนษยชนในป ๒๕๕๒

ผเสยชวตหรอถกอมหาย รายท ๑๕ ทนายสมชาย นละไพจตร

ประธานชมรมนกกฎหมายมสลมและรองประธานคณะกรรมการสทธมนษยชน สภาทนายความ ถกอม

หายโดยเจาหนาทต ารวจ เมอวนท ๑๒ มนาคม ๒๕๔๗ เนองจากการใหความชวยเหลอทางคดแกประชาชนใน ๓

จงหวดชายแดนภาคใต ไปขดขวางการใชอ านาจโดยมชอบของเจาหนาทรฐบาล

ในทางคดอมหายทนายสมชายนน มการด าเนนคดในขอหาลกทรพยและพาทรพย โดยขมขนใจเพอให

กระท าการใดหรอไมกระท าการใด โดยมเจาหนาทต ารวจทตกเปนผ ตองหา ๕ นาย คอ พ.ต.ต.เงน ทองสก พ.ต.ท.

สนชย นมปญญก าพงษ จ.ส.ต.ชยเวง พาดวง ส.ต.อ.รนดร สทธเขต พ.ต.ท.ชดชย เลยมสงวน

กระทงวนท ๑๒ มกราคม ๒๕๔๙ ศาลตดสนจ าคก พ.ต.ต.เงน ทองสก เพยงคนเดยว ในขอหาขนใจท า

ใหสญเสยอสรภาพ แตไมสามารถสบสวนไดวานายสมชายถกอมไปไหน สวนผ ตองหาทเหลอยกฟอง เนองจาก

หลกฐานไมเพยงพอ

ตอมารฐบาลมอบใหกรมสอบสวนคดพเศษ (DSI) ดแลและรอคดใหม หลงท างานไดสกระยะ กรม

สอบสวนคดพเศษแถลงวามหลกฐานทจะจบกมผ เกยวของเพมไดอกกวา ๑๐ ราย แตสดทายเรองกเงยบหายไป

ลาสดเมอวนท ๑๙ กนยายน ๒๕๕๒ พ.ต.ต.เงน ทองสก จ าเลยในคดน หายสาบสญในเหตการณดน

ถลมทอางเกบน าแควนอย จ.พษณโลก การหายตวของจ าเลยครงน อาจมผลกระทบกบคดซงขณะนอยในชน

อทธรณ

ผเสยชวตหรอถกอมหาย รายท ๑๙ พระสพจน สวโจ

พระสพจน สวโจ เปนพระนกอนรกษผ มบทบาทส าคญในการตอส รวมกบชาวบานเพอลมน าฝาง โดย

ตอตานนายทนสวนสมทใชสารเคม และกรณนกการเมองในพนทรวมกบนายทนจะฮบทดนของส านกปฏบตธรรม

หลายรอยไร เพอน าไปท าสวนยางพารา หรอไรสม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๕/๑๖๐

พระสพจนเปนผน าชาวบานตอสมาตลอด โดยถกขมขคกคามมาเปนระยะ กระทงถกฆาตกรรมในทสด

นบเปนพระสงฆรายแรกทถกสงหาร เนองจากความขดแยงในการปกปองทรพยากรของชมชน

คดฆาตกรรมพระสพจนอยในความดแลของกรมสอบสวนคดพเศษ (DSI) ซงตอมามการพยายามเบยง

เบนประเดนใหเปนเรองชสาว โดยอางวาพบไฟลภาพลามกอนาจารในคอมพวเตอรของพระสพจนถงกวา ๔ พนไฟล

อยางไรกตาม ภายหลงพนกงานสอบสวนหาพยานหลกฐานพสจนไดวามผแอบน าไฟลดงกลาวไปใส

เครองคอมพวเตอร หลงจากพระสพจนเสยชวตแลว

ผเสยชวตหรอถกอมหาย รายท ๒๗ นายกมล เหลาโสภาพนธ

สมาชกกลมเครอขายประชาชนเพอตอตานคอรรปชน หายตวไปขณะอยทสถานต ารวจภธรบานไผ จ.

ขอนแกน เมอวนท ๗ กมภาพนธ ๒๕๕๑ โดยมปมขดแยงกบเจาหนาทต ารวจ ขาราชการในพนทและนกการเมอง

เนองจากเขาไปมบทบาทส าคญในการตรวจสอบ กรณการทจรตการกอสรางในพนทของการรถไฟแหงประเทศไทย

ซงเปนทดนทอยใกลบาน

นายกมลรองเรยนเรองทจรตดงกลาวไปยงหนวยงานราชการหลายแหง กระทงขดแยงกบต ารวจกลมหนง

ตอมานายกมลเรมกงวลในความปลอดภยของตวเอง จงท าหนงสอรองขอความคมครองพยาน แตสดทายกมา

หายตวไป เบองตนนนเจาหนาทตรวจสอบรถยนตนายกมล พบวามการลางท าความสะอาดบรเวณทนงผ โดยสาร

เพอท าลายหลกฐาน แตเจาหนาทสามารถพสจนจนพบรอยเลอด จงคาดวานายกมลอาจเสยชวตแลว

ความคบหนาคดน กรมสอบสวนคดพเศษไดลงพนทหาพยานหลกฐาน จนไดขอมลเพยงพอทท าใหเชอ

ไดวามเจาหนาทรฐเขาไปเกยวของ

ผเสยชวตหรอถกอมหาย รายท ๒๘ นายประเสรฐ รกเผา

อดตสมาชกสภาจงหวด (ส.อบจ.) ระยอง เปน ๑ ใน ๔ แกนน าคดคานการกอสรางบอขยะ อบจ. ระยอง

จนตองระงบการกอสรางไวกอน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๖/๑๖๐

นายประเสรฐถกยงเสยชวต เมอวนท ๖ ตลาคม ๒๕๕๒ กอนหนานนผตายรตววาถกหมายปองชวต จง

พยายามระวงตวมาตลอด แตกถกฆาจนได คดนต ารวจตงขอสนนษฐานสาเหตการตายไวหลายประเดน แต

ประเดนหลกคอ การเปนแกนน าคดคานบอก าจดขยะ และประเดนการเมองทองถน เนองจากนายประเสรฐเคย

เปนอดต ส.จ.บานคาย มากอน และการเลอกตงสมยหนากประกาศจะลงสมครดวย อกประเดนหนงคอ ผตายม

อาชพเปนทนายความ อาจไปชวยวาความแลวขดผลประโยชนกบผ มอทธพลเขา

พนทเสยงภยตอการคกคามนกตอสเพอสทธมนษยชน

ทามกลางสงครามการแยงชงทรพยากร ระหวางกลมทนเพอกอบโกยผลประโยชนเขาตวเองกบประชาชน

เจาของพนท เพอปกปองรกษาทรพยากรทเปนของสวนรวมไว

สถานการณความรนแรงดงกลาวมแตจะลกลามขน โดยทรฐบาลยงไมมมาตรการและกลไกทม

ประสทธภาพออกมาแกไขปญหาดงกลาวอยางเปนรปธรรม สงผลใหนกตอส เพอสทธมนษยชน ทลกขนมาเรยกรอง

และปกปองทรพยากรธรรมชาตของชมชน ถกขมขคกคามและลอบท ารายจนถงขนบาดเจบและเสยชวตอยาง

ตอเนองมาโดยตลอด

นบตงแตสมยรฐบาลทกษณ ชนวตร จนถงรฐบาลปจจบนนายอภสทธ เวชชาชวะ (พ.ย. ๒๕๕๒) กวา ๗

ปทผานมานน ปรากฏวามนกตอส เพอสทธมนษยชนถกท าราย และคกคามถงขนเสยชวตกวา ๓๐ ราย โดยบาง

รายมขอพพาทกบโครงการของรฐเองหรอโครงการของเอกชนทรฐบาลใหการสนบสนน

สถานการณดงกลาวสะทอนถงความลมเหลวของรฐบาล (failed state) ในการปกปองและคมครองสวสด

ภาพของประชาชน ตลอดจนการขาดความจรงใจในการก าหนดมาตรการและกลไกเพอแกไขปญหาน

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๗/๑๖๐

พนทสแดงทเสยงภยตอการคกคามประชาชนและอาจเกดความรนแรงขนไดในหลายพนท ทง

จากเจาหนาทของรฐ จากกลมทนทรฐใหการสนบสนนและจากกลมอทธพลมดทองแอบกบนกการเมอง

พนทเสยงภยดงกลาวทจ าเปนตองมการเผาระวงในขณะน พอจะประมวลไดดงน

๑. จงหวดประจวบครขนธ

นบวาเปนความโชครายของจงหวดประจวบครขนธทแทบทกอ าเภอมโครงการขนาดใหญ ซงเปนการ

ก าหนดนโยบายจากสวนกลาง โดยประชาชนในพนทไมสามารถเขาไปมสวนรวมได

น าไปสการเผชญหนากนระหวาง ๒ กลมพลง คอนายทนซงผสมรวมกบนกการเมองและเปนกลมอทธพล

อกฝงคอกลมชาวบานในพนท ซงลกขนมาปกปองวถชวตและลมหายใจของตนเองและชมชน กลายเปนความ

ขดแยง กระทงน าไปสการคกคามและความสญเสย

กอนหนาน เจรญ วดอกษร ประธานกลมรกษทองถนบอนอกถกลอบสงหาร เมอวนท ๒๑ มถนายน

๒๕๔๗ สาเหตจากการออกมาเปนแกนน าชาวบานคดคานโครงการกอสรางโรงไฟฟาของรฐทผกพนสญญากบกลม

ทนเอกชน

อ าเภอบางสะพาน

ชาวบานใน ๔ ต าบลรอบพนทปาพรแมร าพง เรมคดคานโครงการโรงถลงเหลกมลคา ๕ แสนลานบาท

ของบรษทสหวรยา ตงแตวนท ๗ กมภาพนธ ๒๕๕๐

สาเหตทกลมชาวบานลกขนมาตอส กเพอปกปองปาพรแมร าพง ซงถกประกาศเปนพนทชมน า ม

ความส าคญตอระบบนเวศของโลกและระบบนเวศของทะเลอาวไทย

แตการตอสครงนน ามาสการขมขคกคาม ฟองรองคด ท ารายและพยายามลอบสงหารแกนน าในพนท

หลายคน เชน นางจนตนา แกวขาว ประธานกลมอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม นายวฑรย บวโรย และนาย

สพจน สงเสยง แกนน ากลมอนรกษแมร าพง อ.บางสะพาน

โดยเฉพาะ นายยทธนา เขมะเกรยงไกร สมาชกกลม ถกคนรายใชปนยง ๕ นด กระสนเขาทนองซาย

๑ นด ไดรบบาดเจบสาหส

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๘/๑๖๐

๒. จงหวดกาฬสนธ

ชวงสงครามปราบปรามยาเสพตดในรฐบาล พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร มผ เสยชวตเปนจ านวนมากจาก

นโยบายดงกลาว บางคดเกยวพนกบการกระท าของเจาหนาท และหลายคดทจงหวดกาฬสนธ อาจเปนการ

ฆาตกรรมตอเนองทกระท าโดยต ารวจบางคน

จากการศกษาของคณะกรรมการรณรงคเพอสทธมนษยชน (ครส.) และเครอขาย โดยยกกาฬสนธเปน

จงหวดตวอยางของปญหาการละเมดสทธมนษยชนและกระบวนการยตธรรม พบวามผถกอมฆา (วสามญ

ฆาตกรรม) และถกอมหาย (ถกบงคบใหสญหาย) ทสามารถตรวจสอบรายชอไดทงสนจ านวน ๒๘ ราย

หนงในนนคอ นายเกยรตศกด ถตยบญครอง ผเสยชวตรายท ๑๓ จากจงหวดกาฬสนธ ถก

เจาหนาทต ารวจ สภ. เมองกาฬสนธ จบกม และเสยชวตอยางมเงอนง าในเวลาตอมา

หลงจากทนายเกยรตศกด ถตยบญครอง เสยชวตลง นางพกล พรหมจนทร ซงเปนอาและผดแลนาย

เกยรตศกดมาโดยตลอด เขาแจงความด าเนนคดตอผ เกยวของ ตอมานางพกลถกตดตามคกคามและขมขอยาง

ตอเนองโดยตลอด ชใหเหนวาใครทเขามาเกยวของกบคดลกษณะน กจะถกคกคามและละเมดสทธมนษยชนดวย

เชนกน

๓. จงหวดระยอง

การพฒนาจงหวดระยองทผานมา ตงแตแผนพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออก ระยะท ๑ (พ.ศ. ๒๕๒๔-

๒๕๓๗) และระยะท ๒ (พ.ศ. ๒๕๓๘-๒๕๔๘) จนกระทงแผนแมบทอตสาหกรรมปโตรเคม ระยะท ๓ ในปจจบน

ไดกอใหเกดการพฒนาดานอตสาหกรรมขนาดใหญทสดของประเทศไทย ซงน ามาสการเปลยนแปลงอยางสนเชง

ทงทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม สงแวดลอมและฐานทรพยากรสจงหวดระยอง

ปจจบนชาวระยองไดรซงถงพษภยอนเกดจากมลพษทปลอยออกมาจากโรงงานอตสาหกรรม ท าให

สญเสยทรพยากรทเคยอดมสมบรณ สงแวดลอมเสอมโทรมลง ชมชนลมสลายและปญหาอนๆ ทมาพรอมกบนคม

อตสาหกรรม

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๓๙/๑๖๐

จากปรากฏการณดงกลาว ท าใหชาวบานในแตละพนทลกขนมาปกปองทรพยากรและชมชนของตน

สรางความไมพอใจใหกลมอทธพลทองถนทเสยผลประโยชน สงผลใหในหลายพนทมการขมขคกคามแกนน าและ

ชาวบานดวยวธการตางๆ

ลาสดคนรายประกบยงนายประเสรฐ รกเผา ทปรกษาดานกฎหมายและแกนน าคดคานโครงการกอสราง

ศนยก าจดขยะครบวงจรจงหวดระยอง ถงแกความตาย เมอวนท ๖ ตลาคม ๒๕๕๒ และขณะนคดยงไมมความ

คบหนา

พนททปรากฏการคกคามสทธมนษยชนในจงหวดระยองมดงน

๑. โครงการกอสรางศนยก าจดขยะครบวงจรจงหวดระยอง

ด าเนนการโดยองคการบรหารสวนจงหวดระยอง งบประมาณ ๑๑๕,๗๐๐,๐๐๐ บาท และคาดวาจะม

งบผกพน (ระยะท ๒) อกเกอบพนลานบาท สามารถรองรบขยะไดทงจงหวดระยอง

แตปญหาคอจดกอสรางเปนพนทไมเหมาะสม เนองจากอยใกลชมชน วดและโรงเรยน อกทงขนตอน

ด าเนนการไมไดปฏบตตามระเบยบขอกฎหมาย ถอเปนการฝาฝนบทบญญตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕๕๐ สทธชมชน ในมาตรา ๖๗

๒.โรงงานผลตปลากระปองใชพลงงานถานหน

โรงงานผลตปลาทนาบรรจกระปองสงออกตางประเทศของบรษท P.B. FISHERY PRODUST CO., LTD

ตงอยท ต.ส านกทอง อ าเภอเมอง จงหวดระยอง เรมประกอบกจการในป ๒๕๔๗

ประชาชนในพนทไดรบความเดอดรอนจากการปลอยน าเสยลงสพนทสาธารณะ มลพษทางเสยงอน

กอใหเกดความเดอดรอนร าคาญ และแรงงานตางดาวซงท าใหคนในพนทเกดความรสกไมปลอดภยตอชวตและ

ทรพยสน

อกทงกอนหนานโรงงานดงกลาวใชน ามนเตาเปนเชอเพลง แตตอมาเปลยนไปใชถานหนเปนเชอเพลง

แทน โดยอางวาเพอลดตนทนในการผลต

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ รายงานประเมนสถานการณสทธมนษยชนในประเทศไทย ป ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ ฉบบสมบรณ ซงไดปรบปรงตามขอคดเหนในการจดประชมเมอวนพฤหสบดท ๒๑

ตลาคม ๒๕๕๓ ณ หอง ๗๐๙ ชน ๗ ส านกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ศนยราชการเฉลมพระเกยรตฯ อาคารบ ถนนแจงวฒนะ เขตหลกส กทม. และ

ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ หนวยงาน สถาบน และแหลงขอมลทนาเชอถอ เพอน าเสนอตอ กสม. ตอไป

๑๔๐/๑๖๐

การใชถานหนกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมมากมาย โดยเฉพาะกบชมชนทอยในพนทใกลเคยง

ชาวชมชนจงออกมาเคลอนไหว เพอคดคานการใชพลงงานถานหนเปนเชอเพลง

๓. โครงการกอสรางโรงถลงเหลก

เปนโครงการกอสรางโรงถลงเหลกของบรษทสหวรยา ในพนทต าบลแมน าค อ าเภอปลวกแดง จงหวด

ระยอง

หลงจากชาวบานทราบวาจะมโครงการดงกลาวในพนท หลายคนวตกกงวลถงผลกระทบตอสงแวดลอม

และชมชน เพราะการถลงเหลกจะท าใหบรเวณโดยรอบมอณหภมสงขน ตองใชน าในปรมาณมาก รวมถงการเกด

มลภาวะทางอากาศ

ดงนนชาวบานจงรวมตวกนจดเวทประชาคม เพอศกษาผลกระทบของโครงการและไดเชญผ มสวน

เกยวของมาใหขอมลดานตาง ๆ

การจดเวทแตละครง แกนน าชาวบานแสดงทาทคดคานโครงการอยางตรงไปตรงมา สรางความไมพอใจ

ใหแกฝายทพยายามผลกดนใหเกดโครงการเปนอยางมาก จงมการขมขคกคามแกนน ามาอยางตอเนอง

จากการตดตามสถานการณในพนทอยางตอเนอง พบวายงมหลายพนทยงมความเสยงอยมาก

โดยเฉพาะในพนททอาจมการเผชญหนาระหวางกลมผ มอทธพล กลมทน กบชมชน อนไดแกจงหวดจนทบร จงหวด

เลย หนองบวล าพ เชยงราย พจตร และอดรธาน เปนตน ทงนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตกมความเสยงสงในการ

ปฏบตหนาทในการสงเสรม และคมครองสทธมนษยชน ตลอดจนความสงบเรยบรอยของสงคม