Gazeta e Dhjetorit 2006

7/31/2019 Gazeta e Dhjetorit 2006

1/12

DHJETOR 2006 NGJALLJA 1

NGJALLJANr. 12 (167) Viti XV i botimit DHJETOR 2006 mimi 20 lek

GZUAR KRISHTLINDJET!Edhe Josifi, burri i saj, duke qen i drejt, e duke mos dashur

ti nxjerr asaj z t lig, deshi ta lshoj fshehurazi. Po ndrsaai ishte duke menduar kto, ja nj engjll i Zotit tek iu duk nndrr, duke thn: Josif, bir i Davidit, mos u frikso t marrsh

me vete gruan tnde Mariamin; sepse mbarsja q u b tek ajosht nga Shpirti i Shenjt. Edhe do t lind djal dhe do tiaquash emrin Jisu; sepse ai do t shptoj popullin e tij nga fajete atyre.

Edhe gjith kjo u b, q t prmbushet e thna prej Zotitme an t profetit, q thot: Ja virgjresha tek do t mbarset,dhe do t lind djal, dhe do tia quajn emrin Emanuel, q eprkthyer domethn, Perndia bashk me ne.

Edhe Josifi, si u zgjua nga gjumi, bri si e urdhroi engjllii Zotit, dhe mori pran vetes gruan e tij. Edhe nuk e njohu at,derisa bri t birin e saj, t parlindurin; dhe ia vuri emrin Jisu.

Matth 1:19-25

Me rastin e 50-vjetorit t Trak-

tatit t Roms, udhheqsit fetardhe pjesmarrs nga 50 kisha dhe28 vende nga e gjith Evropa u ta-kuan n datat 12 dhe 13 dhjetor 2006n Bruksel me ftes t Komisionitpr Kishn dhe Shoqrin t Konfe-rencs s Kishave Evropiane. Takimiu zhvillua pikrisht n kohn kurdebati pr t Ardhmen e Evrops dhet Traktatit Konstitucional Evropiansht n nj udhkryq.

Veprimtaria u hap mbasditen edats 12 dhjetor, me temn Vleratevropiane - dialogu i kishave me

institucionet politike evropiane. Njsesion i dyt iu kushtua tems: Mbivlera u ndrtua Evropa. Kontributii kishave.

N datn 13 Konferenca vazhdoime temn: E ardhmja e projektitevropian. N t fols ishte edheKryepiskopi Anastas, q sht edheZvendspresident i ktij organizmi,i cili mbledh n gjirin e vet 125 Kishat krishtera t Evrops, si dhe 40 orga-nizata t asociuara. KEK u themeluan vitin 1959.

N fund Konferenca miratoiedhe nj deklarat t prbashkt, tciln po e botojm pjesrisht n ktnumr.

Vlera, besime, identitet- Veprimtari e Konferencs Evropiane t Kishave -

Kryepiskopi Anastas shpallet Qytetar nderi i Kors

N mbledhjen e tij t dats 18 dhjetor, Kshilli

Bashkiak i qytetit t Kors mori n shqyrtim

krkesn pr t shpallur Qytetar nderi Kryepi-

skopin e Tirans, Durrsit dhe t gjith Shqipris.

Krkesa ishte br nga 250 intelektual t njohur

t qytetit dhe bazohej n veprn e jashtzakon-

shme t Fortlumturis s Tij pr ringjalljen e be-

simit orthodhoks n prgjithsi dhe n veanti n

kontributin pr qytetin dhe gjith Dioqezn e

Kors, pr ringritjen e godinave dhe strukturave

kishtare etj.

N fund, me shumicn drrmuese t votave, nga

t dy kraht politik, u vendos q Kryepiskopi

Anastas t shpallet Qytetar nderi i Kors.


2/12

2 NGJALLJA DHJETOR 2006

Pr nj Evrop t bazuar mbi vlera dhe shpresa t prbashkta...Ne u takuam pikrisht n kohn kur debati pr t Ardhmen e Evrops dhe

t Traktatit Konstitucional Evropian sht n nj udhkryq.Duke u prgatitur me kishat tona, pr Asamblen e Tret Ekumenike n

Sibiu t Rumanis, n shtator 2007, gra dhe burra nga pothuajse t gjitha kishate Evrops do t reflektojn se n far konsiston kuptimi i nj Kishe n Evropne sotme.

Ne besojm, se besimi me an t Jisu Krishtit, e v shpresn tek Perndia, iCili sht nj faktor aktiv n realitetin e prditshm. Trashgimia shpirtrore eKrishterimit prbn nj burim t fort t inspirimit dhe t pasurimit pr Evropn.Feja sht nj faktor i gjall dhe konstruktiv pr jetn publike.

Ne duam t ndajm me ju, lidert politik t Evrops, shqetsimet dhe shpresattona pr t ardhmen e Evrops dhe rolin ton brenda saj. N mnyr t veant,bindja jon sht se procesi i integrimit evropian, duhet t vazhdoj i bazuar nvlerat dhe vizionin e prbashkt.

1. Evropa - Nj kontinent i bashkuar n diversitet

Me zhvillimin e integrimit evropian, vizioni dhe angazhimi pr vlerat e

prbashkta u reflektuan n institucionet e krijuara nga ky proces. Kshilli iEvrops dhe OSBE kultivuan nj Evrop t ndrtuar mbi respektin e t drejtavenjerzore, t liris fetare, t demokracis dhe t shtetit t s drejts. Pajtimi dhesolidariteti ishin gurt e themelit t asaj q sht sot Bashkimi Evropian.

Vlera thelbsore duhet t mbahen gjall dhe t praktikohen si udhrrfyesepr krijimin e politiks. Sot pjesa m e madhe e popujve t Evrops gzojnlirin dhe t drejtat themelore njerzore dhe kan koh q nuk po prballen mme luftn dhe konflikte t dhunshme. Megjithat pasojat negative t ndarjes sEvrops n t shkuarn jan ende t dukshme dhe nse krkohet kaprcimi ityre, ather krkohet realizimi i plot i ktyre vlerave origjinale. Institucionetevropiane dhe shtetet antare kan nj rol n sigurimin dhe mirecurin e ktyrevlerave.

Ndrkoh q pjes t Evrops kan lvizur drejt nj uniteti m t madh,diversiteti ngelet karakteristika e identitetit t kontinentit. Diversiteti i kulturave,traditave dhe identiteteve fetare duhet t respektohet.

Evropa nuk sht sinonim i Bashkimit Evropian. BE ka prgjegjsi pr tpunuar ngusht me t gjitha vendet evropiane dhe t siguroj q politikat efqinjsis t orientojn n marrdhnie t drejta, t ndershme dhe mbshtetseme fqinjt e tij. Ne i nxisim politikant e Evrops t riprtrijn angazhimin e tyrepr t krkuar nj vizion t prbashkt evropian, vlera dhe politika tprbashkta.

2. Evropa - Nj kontinent i vlerave t prbashkta

2.1 - Paqe dhe Pajtim

Integrimi evropian luan ende nj rol kryesor n sigurimin e paqes dhe tpajtimit midis shteteve antare t Bashkimit Evropian. Zgjerimi i BE-s q pasoifundin e Lufts s Ftoht, oi n shpresn se lufta dhe konfliktet e dhunshmemidis shteteve evropiane as nuk mund t mendohen. BE luan nj rol n rritje nparandalimin dhe zgjidhjen e konflikteve. Ne duam q BE t balancoj rritjen etanishme t kapacitetit t tij ushtarak duke fuqizuar iniciativa joushtarake, sijan vendosja e Institutit Evropian t Paqes pr t investiguar, mbshtetur dheforcuar prpjekjen e prbashkt t vendeve evropiane n forma jo t dhunshmet parandalimit t konflikteve, ndrmjetsimit dhe t menaxhimit t konflikteve.

2.2 - Integrimi evropian

Integrimi evropian i fton njerzit t zhvillojn marrdhnie dhe nuk kufizohetvetm n dimensionet politike dhe ekonomike. Marrdhniet e thella dhe zgjerimigjeografik jan t pandashme dhe duhet t ecin s bashku.

Perspektiva e BE-s ka ngjallur shpresa dhe ka iniciuar procese reformuesen vendet e Ballkanit Perndimor dhe n Turqi. Angazhimet ndaj parimeve tpranuara, ndaj Karts themelore t t Drejtave t Njeriut dhe mbshtetja prpopullin jan thelbsore pr asociimin dhe pranimin e proceseve q vijn sirrjedhoj e tij.

Si njerz prej traditave dhe kulturave t ndryshme n Evrop, q mblidhemis bashku, ne duam q t kemi dialog ndrfetar dhe ndrkulturor. Evropa shtshtpia pr popuj t shum kombeve,kulturave dhe feve. Ne i ftojm edhe fet

e tjera q t marrin pjes n shqetsimet e prbashkta. Evropa sht gjithashtunj parajs pr emigrantt, refugjatt, azilkrkuesit. Rndsia e personave qduhet t mbrohen pr ti shptuar persekutimeve, konflikteve t dhunshme dhepadrejtsive t strukturave ekonomike duhet t theksohet. Ne duam t ofrojmnj kontribut pr Vitin e dialogut ndrkulturor n vitin 2008. Iniciativa t tillajan t vyera, megjithat nuk mjaftojn. Ne i nxisim lidert politik t mbshtesinmasat pr nj dialog t qndrueshm, afatgjat dhe angazhohemi t punojmbashk me ju.

2.3 - Evropa dhe Globalizmi

Pasuria e Evrops bie n nj kontrast t dukshm me kushtet e popujve nshum pjes t rruzullit. BE dhe shtetet e tjera evropiane kan prgjegjsi pr tpunuar pr nj ekonomi botrore t balancuar ku mbizotrojn marrdhnie tdrejta tregtare, me politika t barabarta emigrimi dhe t marr fund shfrytzimiekonomik. Veprimet evropiane t kohve t fundit, i ojn shum njerz tmendojn se po punohet n drejtimin e kundrt me kt synim.

Duhet t prmendim pabarazin e ndarjes s pasuris n Evrop: Kontrastii pasuris s Evrops me papunsin e saj dhe diferenca e madhe midis t

pasurve dhe t varfrve. Kishat dhe programet e tyre sociale duhet t shikojnefektet e ktyre dukurive n nivelin baz, ku shpeshher kta organizma janmbshtetja e vetme pr ata q jan privuar nga siguria e sistemeve t mirqenies.

Pasuria e Evrops gjithashtu ka kuptimin se ajo ka resurse pr t djegur.Si prgjigje ndaj ndryshimeve t klims, BE duhet t vazhdoj rolin e tij drejtuespr garancin se t gjitha shtetet pjesmarrse duhet t mbajn angazhimet etyre sipas protokollit t Kiotos. Gjithashtu sht nj nevoj urgjente zhvillimi iiniciativave ku energjia prodhohet nga burime riprtritse.

2.4 - Evropa pr njerzit

Njerzit ndihen t prjashtuar nga procesi kompleks i vendimmarrjes iinstitucioneve evropiane t BE. Kishat i mirpresin iniciativat pr t kryer dialogme qytetart e BE, si sht Plani D, q kultivon demokracin, dialogun dhedebatin. Megjithat ne jemi t shqetsuar se kjo gj nuk ka nj impakt pavarsishtkohs s iniciimit t saj. Kishat prpiqen t shikojn prpara pr t mbshtetur

dhe marr pjes n iniciativn Qytetart e Evrops dhe shpresojn se do tbhen prpjekje serioze pr t filluar nj dialog real me t gjith sektort eshoqris. Kjo duhet t jap efekte pr t hapur nj dialog transparent dhe trregullt, t parashikuar n nenet 1-47 dhe 1-52 t Traktatit KonstitucionalEvropian.

Kishat, duke u angazhuar n mnyr aktive n procesin e TraktatitKonstitucional, i urojn mirseardhjen. Kisha u rikujton politikanve se duhett dgjojn zrat e njerzve, n mnyr t veant t atyre q e ndiejn se u vi-het m tepr theksi objektivave ushtarak dhe se u kushtohen fonde t pamjaf-tueshme programeve q prekin fushn sociale. Ne angazhohemi se do t pr-piqemi t krkojm n mnyr aktive t lehtsojm dialogun dhe t inkurajojmpjesmarrjen e njerzve n nivel lokal anemban Evrops, pr t krijuar fytyrne ardhshme t saj.

3. Evropa - Shpres dhe AngazhimHistoria e Evrops sht dalluar jo vetm pr luftrat dhe konfliktet e

armatosura, n t cilat edhe vet Kishat jan implikuar disa her, por edhe przhvillimet e reja n politik, ekonomi, shkenc dhe kultur. Rigjallrimi i besimitt krishter duhet t ndihmoj shoqrit e Evrops pr t ruajtur identitetet etyre dhe pr t zhvilluar vlera, t cilat prbjn zemrn e kulturs evropiane.

Ne jemi t angazhuar t mbrojm vlera baz kundr shkeljeve t do lloji dhepr ti rezistuar do prpjekjeje pr t keqprdorur fen pr qllime politike. Prm tepr ne jemi t angazhuar, sa sht e mundur t gjith, pr t komunikuarshqetsimet dhe vizionet tona tek institucionet evropiane. N kt mnyr nekrkojm t ofrojm kontributin ton pr t ardhmen e Evrops dhe pr takthyer n nj kontinent t shpress. Ne e vm shpresn ton n Perndin sithuhet n Letrn e Apostull Pavlit drejtuar Romakve, q prmban shpirtin eKarts Ekumenike: Edhe Perndia i shpress ju mbusht me do lloj gzimi e

paqeje me an t besimit, q t teproni n shpres me an t fuqis s Shpirtitt Shenjt (Rom. 15:13).

Letr e hapur nga udhheqsit fetar pr lidert politik t Evrops


3/12


Kancelari i Kishs Ortho-dhokse t Bostonit, e cila shtnj vatr jo vetm fetare prshqiptart e Shteteve t Bashku-

ara t Ameriks, shum i njohuriat Artur Liolini, tregohet menj-her i gatshm t flas pr situa-tn n Kishn Orthodhokse Auto-qefale t Shqipris, por edhepr probleme t tjera n lidhjeme shqiptart kudo q ndodhen.Duke folur n nj intervist eks-kluzive pr gazetn Shqip, atLiolini, synon t jap nj me-sazh pajtimi mes orthodhoksve,duke lshuar pr t parn hernj mesazh q nuk e kishte thnm par, duke i krkuar Presi-

dentit t Republiks, q ti japshtetsin shqiptare Kryepisko-pit Anastas.

S fundmi, n Shqipri ka shpr-thyer nj polemik, n lidhje meemrimin e nj prifti joshqiptar,por me kombsi dhe nnshtetsigreke, si drejtues i komunitetitorthodhoks t Jugut t Shqip-ris. A mund t m thoni ju lutem,opinionin tuaj n lidhje me ktozhvillime?

Kam lexuar pr emrimin emitropolitit Dhimitr (Sinaiti) nfronin e Gjirokastrs. Imzot Dhi-mitri ka shrbyer si arkimandrit dhedekan i ksaj kishe pr afro 14 vjetme radh, periudh n t ciln nukkemi dgjuar ndonj gj vese fjalt mira pr sjelljet e tij. Besoj seedhe Presidenti i Republiks moripjes n shrbesat e ksaj kishevitin e kaluar pr festat e Krisht-lindjes dhe dha komente pr shqi-pen e bukur q dgjoi gjatshrbess. Kshtu, me kto t dh-

na jemi t gzuar se nj shrbtori Zotit me nam t mir udhheq ta-

ni peshkopatn e Gjirokastrs, e

cila ishte vakant pr shum vite.Kemi shpres se imzot Dhimitri, icili ka shrbyer n gjuhn shqipe,si dhe greqisht, do plotsoj detyratpr t mirn e famullis s tij.

At Liolin, me emrimin e mitro-politit t Gjirokastrs me komb-si greke, Sinodi i Shenjt i KishsOrthodhokse Autoqefale t Shqi-

pri s dominohet nga kler ikgrek, duke prishur kshtu eku-ilibrin e autoqefalis. Ju Hirsi,

si i konsideroni kta ekuilibra ttjer?Sipas lajmeve zyrtare nga Kry-

esia e Kishs Orthodhokse Autoqe-fale t Shqipris, antart e Si-nodit t Shenjt jan 4 klerik tlart me kombsi shqiptare, 1 qsht arvanitas dhe dy me prejardhjenga Greqia. Por pr m shumrndsi, t gjith kan shrbyer nShqipri pr vite me radh me sje-llje tepr korrekte dhe t prshtat-shme si u takon klerikve t nder-

shm. Jemi t gzuar se n t njjtin

vendim u zgjodhn edhe dy pe-shkop t tjer: Imzot Nikolla(Hyka), i cili do t kryesoj Akade-min Teologjike n Durrs, dheimzot Andon (Merdani). T gjithakto jan shenja pozitive dhe rastepr tu gzuar. I urojm pun tmbar dhe t bekuar.

Kreu i kishs s Shn Maris nElbasan, at Nikolla Marku, kakrkuar q n situatn aktualen gjirin e Kishs Orthodhokse,

duhet t ndrhyj edhe komuni-teti shqiptar i SHBA-s dhe nveanti, ka krkuar ndrhyrjenTuaj si personalitet jo vetm i or-thodhoksve shqiptar. A e shi-koni t arsyeshme ndrmjetsi-min pr t qetsuar, apo pr t

zgjidhur kt polemik ndrmjetorthodhoksve n territorin e

Republiks s Shqipris?Nuk e shoh si t prshtatshme

ose t nevojshme, n fakt, pr njklerik t Kishs Orthodhokse t

Ameriks t ndrhyj n punt ebrendshme t Kishs Autoqefale tShqipris. Megjithat, nuk jemiindiferent. Gjat udhtimeve tmia n 2005-n, si dhe udhtimin eepiskopit shqiptaro-amerikan, Nikoi Bostonit, n pranvern e kaluar,

e pam q struktura e kishs atjesht vendosur mir dhe me kujdes,si dhe udhheqsit vazhdojn tbjn do gj pr t mirn e t gjithbesimtarve atje, e vendimet e pr-shtatshme pr shtetin shqiptar. Nprgjithsi, prgatitjet pr nj kua-dr t klerit - si famullitar t thje-sht ose si klerik t lart - jan nnj rrug t mir q i takon njkishe autoqefale.

I nderuar at Liolini, kreu i Ki-shs Orthodhokse Autoqefale t

Shqipris, Anastas Janullatosi,ka aplikuar srish pr t marrshtetsin shqiptare te Presidentii Republiks. Ju si mendoni, a dot ishte kjo zgjidhja e duhur, apovendi yn sht i prgatitur, qt ket n krye t Kishs Ortho-dhokse Autoqefale nj shqiptart pastr, si ka dashur gjith-mon Imzot Noli?

M duket se Imzot Anastasi emeriton nj lloj nnshtetsie, pr tanderuar punn e tij t palodhur, t

ndershme dhe t shumanshme prt mirn e nj pjese t madhe tpopullsis shqiptare dhe pr njinstitucion t rndsishm si shtKisha Autoqefale, si dhe pr sjelljete tij shembullore pa dallim feje. Njgjest nderi i ktill do t pritet mirnga udhheqsit fetar n Evropdhe do t forcoj imazhin e Shqi-pris, si nj shtet q vrtet duhetpranuar n Bashkimin Evropian.T gjith e dim se Imzot Fan Nolishpresonte pr nj kish autoqefalen gjith kuptimin e fjals. Besojse edhe Imzot Anastasi vepron prkt qllim, si ka thn m shumse nj her publikisht. Por nuk du-het ta kufizojm mendjen e Nolitose ta shohim vetm si nj figurt mbetur n hapsirn kohore kurka pasur aktivitetin, pra n vitin1911. Historia kalon, ndryshon dheevoluon, dhe na jep sfida t ndry-shme pr ta kaprcyer. Ka shumraste n jetn dhe veprat nolianekur e shikonte realitetin me sy tqart dhe cilsonte do rast me v-

Intervist

e at Artur Liolinit

dhn gazets

Shq ip

I urojm

pun t mbar

dhe t bekuar!

(Vijon n faqen 4)


4/12


mendje dhe largpamsi. Pr mendimin tim, un jam i sigurtse Noli do ishte mik me Imzot Anastasin, se t dy gzojnarsim t lart e t thell, vizion t gjer intelektual dhe njfrym t hapur e t gjer jo vetm pr orthodhoksin, poredhe pr rolin e besimit pr njeriun n prgjithsi. T dyshfaqin respekt pr traditn dhe zakonet e ndryshme, ka-

luan npr sfida, ambiente dhe pun t rndsishme, de-likate dhe t lodhshme. Dhe t dy trupzojn nj frymm prparimtare dhe nj mendje t hapur pr fen e tyre.

* * *At Arturi, duke qndruar n marrdhniet shqipta-

ro-greke, koht e fundit n Shqipri ka pasur debate,n lidhje me varrezat e ushtarve grek q jan vrarn territorin shqiptar, gjat periudhs s Lufts s

Dyt Botrore. N kt debat u prfshin edhe disapriftrinj orthodhoks q nisn zhvarrimin e disa va-rreve pr t gjetur eshtra shqiptarsh, por edhe diplo-mat grek. Cili do t ishte opinioni juaj?

M duket nj shtje q ishte komplekse dhe patjetru rritn emocionet. Si e di un prej s largu, prifti iKosins bri vetm lutje dhe detyrat e tij fetare q i pr-kasin nj kleriku. Kur u nisn bisedimet zyrtare pr ktshtje, u formua nj komision q duhej t merrej menj-her me detajet e ksaj pune delikate. Edhe ktu e kann dor t dy qeverit ta zgjidhin problemin dhe t gjithaderivatet q dalin, n aspektet m specifike.

Duke Ju krkuar ndjes pr shqetsimin, a mundta mbyllim intervistn me nj mesazh tuajin pr tgjith shqiptart?

Si gjithmon, urojm gjith shqiptart t mbajn lartvlerat, trashgimin dhe aspiratat e tyre, me krenari, por

edhe me gjakftohtsi dhe objektivitet. Problemet e Shqip-ris jan lidhur jo vetm me ato t rajonit ose t kontinentitt tyre, por edhe me gjith botn. Marrim shembullin edhektu nga Fan Noli yn, i cili kujdesej me mish e me shpirtgjithmon pr Shqiprin, por edhe kishte tru t zhvilluardhe mejtime shum t gjera, kozmopolit dhe u interesuapr probleme botrore: t pushimit t luftrave, t ekologji-s, t etiks dhe moralit dhe pr nj paqe midis t gjithpopujve t bots. Ai dinte fort mir se t gjith ne banojmn nj bot, ngrohemi nga nj diell, kemi shpresa t pr-bashkta, lutemi pr nj t ardhme paqsore dhe prpa-rimtare dhe eventualisht do t hyjm kshtu tok, dukeshpresuar pr nj jet m t mir se deri tani pr t gjith

shqiptart, kudo q ata jetojn.

(Vijon nga faqja 3)

Berati, qyteti elitar dhei magjishm me shum hi-stori, me nj pafundsi vle-

rash arkitektonike, artistike,muzeale, kulturore etj., ftoiditn e shtun, dt. 9 dhjetorn nj konferenc shken-core ndrkombtare njerzt njohur n fushn e kul-turs dhe t artit, t ciltprezantuan kumtesat e ty-re me tema t reja t zgje-dhura enkas pr kt akti-vitet. Ky aktivitet u organi-zua nga qendra Art & Colorn bashkpunim me Mini-

strin e Turizmit, Kulturs,Rinis dhe Sporteve dhebashkin e Beratit, t ciltbn nj ftes t veantpr Brthamn e Trashgi-mis Kulturore pran Ki-shs Orthodhokse Autoqe-fale t Shqipris, e cila uimpenjua maksimalisht qt prezantohej sa m mir nkt aktivitet. Tema ishte po-sarisht e zgjedhur dhe eprpunuar duke evidentuar

restaurimet dhe arkitektu-rn kishtare t t gjitha pe-riudhave, t cilat kan lngjurmt e tyre n zonn qmbulon Episkopata e Bera-tit. Tema: Restaurimi i kisha-ve, monumente kulture nEpiskopatn e Beratit umbajt nga dy prfaqsuesite Brthams s Trashgi-mis Kulturore, prof. dr.Pirro Thomo dhe ark. rest.Gentian (Joan) Stratobr-

dha. Tema kishte si synimprshkrimin e gjendjes smonumenteve n fillim tviteve 90. Masat paraprakeq u morn pr rijetzimine tyre dhe m pas ndrhyr-

jet definitive pr restaurimete plota q risolli n vend ima-zhin e tyre t sfumuar gjatkohs s kaluar. Nj pjese kumtess fliste dhe prvlerat monumentale dheartistike, t cilat i mbartin

kto monumente si prfa-qsues t periudhs q jan

KONFERENC SHKENCORE NDRKOMBTARE

ndrtuar. Kjo kumtes undoq me interesim t madhnga pjesmarrsit referues

n kt konferenc si dhenga pjesmarrs t cilt ki-shin ardhur pr t ndjekurpunimet. Shum njerz, du-ke na falnderuar pr te-mn e mbajtur, na pyesnint habitur duke iu referuardhe imazheve t paraqiturat gjendjes ekzistuese tmonumenteve dhe atyre tmbas-restaurimit, q si shte mundur realizimi i gjithktyre ndrhyrjeve restau-

ruese profesionale shtbr vetm me kujdesindhe investimet e KishsOrthodhokse Autoqefale tShqipris. Ishte nj ngakumtesat q arriti prqndri-min m t madh t pjesma-rrsve. N fund t aktivite-tit patm falnderime t ve-anta nga kryetari i bashki-s s Beratit, z. Fadil Nasu-fi, drejtori ekzekutiv i qe-ndrs Art & Color z. An-

don Koo dhe nga prof. dr.Shaban Sinani. Nj vler-sim tjetr q iu b Brtha-ms s Trashgimis Kul-turore ishte edhe drejtimi iseancs s dyt nga prof.dr. Pirro Thomo.

Tema t tjera, t cilat plo-tsuan m s miri t gjithspektrin e ksaj konferencedhe q lan mbresn e tyre,ne na duket me vend tiprmendim m posht:

- Berati: Partha apoAntipatrea? - prof. dr. Ne-ritan Ceka.

- Gjurm t shenjave tlashta muzikore bizantine nKodikun e Purpurt t Bera-tit - prof. dr. Sokol Shupo.

- Despotati i Beratit: ngaPaleologt tek Muzakajt,shek. XIII-XIV- prof. dr.Pllumb Xhufi.

- Disa t reja pr sekre-tin e s Purpurts s dor-

shkrimit m t hershm tBeratit.

- Pagzimi i mbretit bull-gar Boris Mihail n Ballsh(Gllavenic) - Marian Ni-

nov (Bullgari).- Rreth tradits s bash-

kjetess ndrfetare nprkohra - prof. dr. Paolo Ra-go (Itali).

- Onufr Qiprioti, iko-nograf i shquar i shek. XVI-XVII - dr. Mustafa Arapi.

- Imazh dhe fuqi n pe-riudhn e Andronikut II Pa-leolog; patronazhi pera-ndorak n trevat perndi-more t rrugs Egnatia

Anna Christidou (Athin)dhe prof. dr. Kostas Gia-koumis.

N prfundim mund tthemi se konferenca kishtenj larmi temash, t cilat plo-tsonin imazhin e krkuarnga organizatort dhe pje-smarrsit. Kjo u shprehdhe n diskutimet e shumta,t cilat pasqyruan vler-simet dhe arritjet e temavet prezantuara si dhe la t

hapur dhe n mnyr tpashmangshme nisjen e njprocesi t ri pr organizimine nj konference tjetrshkencore, por kt radhm t zgjeruar dhe disadi-tore. Ky vendim erdhi sipasoj e interesimit t madht pjesmarrsve, temavet reja t paraqitura, fak-teve t reja t nxjerra ngahulumtimet historike si dhestimulimi pozitiv q i ka

br njerzve t kultursdhe t artit kanidatura epranimit t qytetit t Beratitnga komisioni kombtar iUNESKO-s.

Aktet e ksaj Konfe-rence Shkencore Ndrko-mbtare do t botohen si-pas nj vendimi t organi-zatorve n nj prmble-dhje t veant, e cila do tbotohet shum shpejt.

Prgatiti: ark. rest.Gentian (Joan)

Stratobrdha

Berati n rrjedhat e historis

Boston, kisha e Shn Gjergjit


5/12


Rinia orthodhokse e Mitropoliss Beratit ishte e ftuar edhe ktfundvit n konferencn me tem

Qllimi i jets son, nj aktiviteti organizuar nga Zyra Kombtaree Rinis Orthodhokse. Rreth 80 trinj t ardhur nga shum enori tksaj dioqeze ndoqn me entuzia-zm veprimtarit e ndryshme shpir-trore dhe kulturore. Tepr interesu tregua pr bisedat shpirtrore, tcilat krijuan mundsi tek t rinjtpr tu njohur me njri-tjetrin dhepr t folur rreth aspekteve t ndry-shme t besimit.

Referati i par u mbajt nga Mi-tropoliti i Beratit, Ignati, rreth temspr qllimin e jets si t krishterorthodhoks. Disa njerz mendoj-n pr bukurin fizike dhe pr pa-surin. Por bukuria vyshket dhepasuria kalbet. Nse i prkushto-hemi trsisht bots, kemi pr tmbetur t plqyer vetm nga bota.Nuk duhet t harrojm se pr ne

njerzit ka rndsi t jemi t pl-qyer nga Perndia - theksoi gjatfjals s tij, Imzot Ignati.

Referati i dyt u mbajt nga drej-tori i Zyrs s Katekizmit z. Mironako, i cili foli pr misterin e Ku-ngats Hyjnore. Ai u bri thirrje trinjve t paraprgatiten pr t ma-

rr trupin dhe gjakun e Krishtit, n-prmjet Kungats, sepse ky misterna lidh drejtprdrejt me Krishtin,

duke u br nj me T. Kto temau shoqruan me pyetje e diskutimenga vet t rinjt.

Korresp. i gazets Ngjallja

sht kthyer tashm traditdita e enjte, pr pjesn m tmadhe t ish-studentve tdiplomuar n AkademinTeologjike Ngjallja eKrishtit dhe t punsuar nqendra t ndryshme t Kishsson n Tiran, q t mblidhens bashku n pasdite prstudim biblik. Ky studimdrejtohet nga misionart tanshum t prkushtuar, t ciltkan ardhur pr t ndihmuarKishn Orthodhokse nShqipri, duke dhn njshembull apostolik tek t rinjtdhe t gjith besimtartshqiptar.Pr kt vit, takimi filloi medhjakon Hektorin e nvazhdimsi do t jet z. Nathan

Hoppe. Studimi bazohet mbiShkrimin e Shenjt e m pas dot prqendrohet n librin eteologut t famshm

Aleksandr Shmeman,Jeta e bots.

Diskutimi i par ishte mbiUngjillin sipas Llukait, n

paravolit e gjykatsit t

padrejt, e fariseut dhetagrambledhsit, i riu pasanikdhe i verbri i Jerikos. Secila

prej ktyre paravolive prcilltemesazhe t pafundme dheshtje pr diskutim. Ikndshm ishte diskutimi,

pyetjet e ngritura dhe prjetimishpirtror. Ajo q t bn

prshtypje dhe q ia vlen prtu prgzuar sht dshira,gatishmria, prania dhekmbngulja e t tjera virtyte,t cilat nxisin pjesmarrsit t

marrin iniciativa ttilla.Udhtimi yn i prvitshmka nisur, prandaj le t kemikmbngulje n lutje, n veprat mira, t kemi krkes pr

Mbretrin e Qiejve, t kemiveprn e Farisuet dhe

prulsin e Tagrambledhsit ,sensibilitetin e t qenit fmijn jetn ton t prditshme, nmnyr q t trashgojmatdheun e humbur.Takimi u mbyll me nj kokteil i

prgatitur me shum dashuri

nga dhjakonesha Ekaterin.Elena Krakulli

Nga 1-3 dhjetor u zhvillua nPrmet konferenca rinore e Mitro-polis s Gjirokastrs, me nj pjes-marrje t gjer t t rinjve dhe trejave orthodhokse nga enorit eksaj Mitropolie. Kjo konferencpriti edhe t rinj nga Tirana dheElbasani, nxnsit e liceut kishtarKryqi i nderuar n Gjirokastrdhe t shkolls s mesme n Meso-

potam t Sarands, t cilt mornpjes aktive n t gjitha veprim-tarit shpirtrore dhe kulturore qu organizuan gjat tri ditve, dukee uar afrsisht n 200 numrin epjesmarrsve, si rrallher n ttilla konferenca.

Gzimi dhe entuziazmi i t rinjvembushi vakuumin e ktij qyteti tvogl, por shum mikprits. Ashtusikurse n konferencat e zhvilluaraedhe npr dioqezat e tjera, temaishte: Qllimi i jets son si t kri-shter orthodhoks, q u referua

nga Motr Thekla. Qllimi i jetsson gjendet brenda Shkrimit t

Shenjt. Ne duhet tI ngjajmPerndis. Kjo dhurat lidhetngusht me zgjedhjen ton, sepseqllimi i vrtet sht Parajsa, at-dheu yn i humbur dhe bashkimime Perndin. - theksoi ajo.

Referati i dyt u mbajt nga z.Dhimitr Vavaka, me tem Eno-ria dhe jeta brenda saj. Referuesiu ndal n disa nga pikat kryesore

pr mnyrn se si duhet t fun-ksionoj nj enori dhe far duhett bjm ne sot pr ta pasuruar at.T bashkohemi t gjith n Kishdhe t marrim pjes n misteret esaj, t bashkpunojm pr t fun-ksionuar enoria jon duke mbledhurmateriale pr shrbime t ndrysh-me, t ndihmojm antart e eno-ris pr t plotsuar nevojat shpirt-rore dhe materiale, t hapim qendrarinore pr t marr edukat shpir-trore dhe pr t msuar tekno-logjit e reja, si edhe t vijn an-

tar t rinj n mnyr q ata t b-hen aktiv n enorin ton. T gji-

tha kto q Zoti Krisht t jet gjith-ka pr t gjith ne.

Lutjet e prbashkta ishin njtjetr aktivitet i rndsishm i ksajkonference, duke filluar me Shr-besn e Paraklisit t premten. Tshtunn, n kishn e Shn e Pre-mtes u vazhdua me Shrbesn eMngjesores, ndrsa n kishn eShn Nikolls u zhvillua ajo e

Mbrmsores.Lojrat e ndryshme argtuan tgjith t rinjt, bashk me kngte vallet karakteristike prmetare.

T dieln n mngjes, pjes-marrsit ishin t ftuar nga Mitro-politi i ri i Gjirokastrs, Dhimitri, prt ndjekur Liturgjin Hyjnore nkishn Metamorfoza e Shptim-tarit. N fund t saj, Hirsi Dhimitrii takoi t gjith t rinjt duke u kr-kuar atyre t jen sa m aktiv nveprimtarit e Kishs dhe t japinkontributin e tyre pr zhvillimin e

mtejshm t saj.

Konferenca rinore e Mitropolis s Beratit

T jemi t plqyer nga Perndia

Konferenca rinore e Mitropolis s Gjirokastrs

T rinjt t jen sa m aktiv n jetn e Kishs

Tradit e bukur

me ish-studentt e

Akademis Teologjike


6/12


Kur pagzoheshe n Jordanin, o Zot pr ne,

ather falja e Shn Trinis kudo u shfaq,

se zri i Atit po na dshmonte pr Ty faqeza

dhe Bir t dashur t tij po t quante, edhe

Shpirti i Shenjt si nj pllumb, vrtetonte

do fjal me siguri. O Krisht Perndi, q u

shfaqe dhe ndriove botn, lavdi m Ty!(Prlshorja)

U Shfaqe me lavdi, n tr botn, edhe Dri-

ta Jote ndrioi mbi ne sot, pra t himnojm

me kuptim: Erdhe dhe zbulove vetveten, O

Drit e Paafruarshme. (Shkurtorja)

Zri i Zotit po thrret mbi ujrat e thot: Ejani

t gjith, merrni Shpirtin e urtsis, Shpirtin

e kuptimin dhe Shpirtin e friks s Perndis,

Zotit Jisu Krisht q u shfaq n Jordan.

Sot bekohet natyra e ujrave, sot Jordani po

hapet m dysh dhe valt e tij po qndrojn,

duke par Zotin t pagzohet.

Si njeri erdhe n lum, o Mbreti yn Jisu

Krisht, edhe krkon t pagzohesh si shr-

btor pr mkatet tona, nga dora e Profetit

(Joan), O Njeridashs.

(Himne t Bekimit t Madh t Ujit)

Edhe Joani ishte veshurme lesh gamileje, dhe kishtebrez t lkurt rreth mesit t tijdhe hante karkaleca e mjaltt egr. Edhe predikonte, dukethn: Prapa meje vjen m iforti se un, t cilit sjam i zotit ulem e ti zgjidh rripin ekpucve. Un ju pagzova meuj, po ai do tju pagzoj meShpirt t Shenjt.

Edhe n ato dit erdhiJisui nga Nazareti i Galilesdhe u pagzua nga Joani nJordan. Edhe menjher, dukedal nga uji, pa qiejt duke uhapur dhe Shpirtin e Shenjtsi pllumb duke zbritur mbi t.Edhe erdhi nj z nga qiejt: Tije Biri im i dashur q e kamplqyer.

Marku 1:6-11

Epifania

e Zotit Krisht

Uji i Bekuar

6 JANAR

***

T krkosh gjoja ta shroshtjetrin nprmjet zemrimit tndprmban rrezikun t smuresh dhet vdessh ti vet! Askush nukshron t keqen me t keqe, nathrret shn Joan Gojarti (Is tonAgion Ioannin 51.3). E mira nuksht mir, kur nuk bhet mir,shton shn Grigor Theologu(Apofthegmata 2.46), pasi nuk

gjuajm t mirn me mnyr tkeqe (Omelia 42, Sintaktirios 13).Nse ti vendos para syve t tuteneqe tepr t ndryshkur ose floritepr t shklqyer, t dyja kto epengojn njsoj shikimin. Me tnjjtn mnyr verbojn shkaqet ezemrimit, t palogjikshme a tlogjikshme n dukje (Shih Kasia-noit, Pros Kastora episkopon, PeriOrgis).

Vllai i madh i plangprishsitkishte t drejt q u nxeh. Gjratq i ndezn zemrimin ishin reale,

jo hiperbolike. Vllai i tij kishtepiklluar baban e dhembshur,

kishte ikur larg dhe kishte ngrnpasurin prindrore, duke urrokullisur n mkatin me lavire,por ati i theri viin e zgjedhur,ndrkoh q ai vet, biri korrekt,punonte me sedr, kishte vet-prmbajtje dhe thjeshtsi. Nukkishte qoft edhe nj kec t vetm,megjithse punonte me bindje vitet tra Kishte t drejt q kishte

ngulur kmb - luftonte dhembronte t drejtn. Kishte t drejtq i dhembte pr t drejtn,sepse shkatrrohej rendi ligjor;duhej t dbohej mizori. Kishte tdrejt inatiu; a sht e mundur tamohoj njeri? Kishte t drejt, porama nuk kishte dashuri! E kundrtandodhte me baban e tij. Kshtu,biri i par mbeti mbrapa. Eparakaloi dashuria e atit, e lambrapa pendimi i fajtorit. Kishteshum avantazhe, vese privohejthemeli dhe baza e tyre, dashuria,

prandaj t mirat e tij ishin nhava. (Luk. 15. 11-32).

Shn Simeoni, Theolog i Ri, fletpr dy shpirtra q kishin kapurmajat. Ndoshta nuk gabohemi, pot themi se nj lartsi t till e kishtearritur ai vet, por pr arsye pru-lsie, fitoret e tij i prshkroi tek nje-rz t panjohur. Ja far na zbulonoshnari, duke befasuar dembeliz-min ton:

Pash nj tjetr, i cili ngaz-llohej pr ata q luftonin dhe kishinsukses dhe priste t mirn e tyreaq shum, sa t thuash se ky mtepr sesa ata do t merrte shpr-blimin e virtyteve dhe lodhjeve;ndrsa pr ata q binin dhe qndro-nin me kmbngulje n mkat, ivinte keq dhe rnkonte aq shum,sa t thuash se vrtet ky vetm dot detyrohej t krkonte ndjes prt gjith kta dhe do t dorzohejn Ferr. Dhe pash nj tjetr, q

dshironte dhe donte shptimin evllezrve t tij, saq shum her i

lutej Perndis njeridashs me lotte nxeht nga zemra, ose q edheata t shptoheshin, ose dhe ky tdnohej bashk me ta, sepse nukdonte aspak q t shptonte vetmveten e tij, pasi kishte predispozi-cion imitimin e Perndis [shihJoan. 10. 15] dhe t Moisiut [shihEks. 32. 32] (Katihisis 8).

Stareci Zosima i Dostojevskitna nxit: Nse mundesh t marrshprsipr krimin e t akuzuarit qgjykon brenda zemrs sate, ta bshmenjher, dhe t kesh ti dhimbjepr llogari t tij (Vllezrit Kara-manzov, Libr. 6, 3, 8).

Ka mjaft raste n Jet Shenj-torsh ku u shpif pr njerzit e Pe-rndis pr mkate t rnda dhemegjithse i dinin fajtort e vrtetnuk i zbuluan, duke paraplqyer k-shtu t dnohen vet n vend t

tyre.At Justini

Nuk shrohet e keqja me t keqe Krko shptimin dhe t mirne t afrmit tnd


7/12


Plotsohet Sinodi i Shenjt- Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqipris ka edhe 3 episkop t rinj -

N mbledhjen e Sinodit tShenjt t Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris, t dats11 nntor 2006, u vendos q tngrihen n gradn episkopale 3arkimandrit t Kishs son:

Arkimandrit Dhimitr Sinaiti, 66vje, u caktua Mitropolit i Gjiroka-strs (ku ka shrbyer n 15 vitet efundit si zvendsmitropolit. Ai kaqen pjestar i vllazris s njohurmurgrore t Sinait, n Egjipt, kumund t prmendet edhe si nj ngastudiuesit dhe kataloguesit e dor-shkrimeve t famshme q u zbuluan

aty, mes t cilve edhe dorshkrimim i vjetr q njihet i Dhiats sRe). N datn 16 nntor u krye nKishn-katedrale Ungjillzimi iHyjlindses, n Tiran, nga Krye-piskopi Anastas, Hirsi Ignati dheHirsi Joani shrbesa e dorzimitn episkop e Arkimandritit Dhi-mitr.

Liturgjia dhe Ceremonia e Fro-nzimit t Mitropolitit t Gjiro-kastrs Hirsi Dhimitrit, u bn n

dt. 26.11.2006, n kishn e Krye-engjjve n Gjirokastr. Ajo u kryen shqip dhe greqisht, sipas spe-cifiks s ksaj mitropolie, gj qdshmon harmonin dhe respektine ndrsjell mes besimtarve.

-Arkimandrit Nikolla Hyka, 35vje, i cili mori titullin Episkop iApollonis. N datn 19 nntor ukrye n Kishn-katedrale Ungji-llzimi i Hyjlindses, n Tiran,nga Kryepiskopi Anastas, Hirsi

Ignati, Hirsi Joani dhe HirsiDhimitri shrbesa e dorzimit nepiskop e Arkimandritit Nikolls.

-Arkimandrit Andon Merdani,37 vje, i cili mori titullin Episkop iKrujs. N datn 21nntor u kryen Kishn-katedrale Ungjillzimii Hyjlindses, n Tiran, ngaKryepiskopi Anastas, Hirsi Ignati,Hirsi Joani, Hirsi Dhimitri dheHirsi Nikolla, shrbesa e dorzimitn episkop e Arkimandritit Andon

Merdani. N fotot (nga lart posht): aste nga hirotonia e Hirsi Dhimitrit,nga hirotonia e Hirsi Nikolls dhe nga hirotonia e Hirsi Andonit.(Vijon n faqen 8)

Nga Fjala e

Kryepiskopit Anastas

n dorzimin e HirsiDhimitr i t

Hirsi, Mitropolit i zgjedhur

i Gjirokastrs

I dashur vlla m Krishtin, Dhimitr,

Edhe kemi kt thesar n en bal-te, q t jet teprimi i fuqis nga Pe-rndia dhe jo nga ne (2 Kor. 4:7).

...I shrben Kishs pr shumvite dhe n detyra t ndryshme. Nj-kohsisht gjat 15 viteve t fundit,

shrben n mnyr vullnetare siProtosingjel i Mitropolis s Shenjtt Gjirokastrs. Q n vitet e para trrugtimit tnd n Shqiprin errnuar nga pushteti ateist, morepjes n sprovat, hidhrimet, shpre-sat tona dhe luftove s bashku mene pr riungjillzimin e popullit tvuajtur dhe ringritjen e enorive or-thodhokse n zonn e gjer t Mi-tropolis s Gjirokastrs...

Fjalia m e rndsishme, q dodgjohet gjat kohs s dorzimittnd sht: Hiri Hyjnor, q i shron

t gjitha lngatat dhe i plotson tgjitha mungesat, t dorzon ty priftinperndidashs Dhimitr, Mitropolitt Mitropolis fort t shenjt t Gji-rokastrs. Le t lutemi pr at, q tvij tek ai hiri i Shpirtit t Tr-shenjt. Me kt siguri t pade-njsis personale, por n t njjtnkoh t mshirs dhe t fuqis sPerndis, q na ngarkon prgje-gjsin episkopale, prparo me qe-tsi, me guxim, n kryerjen e detyrstnde baritore.

Dispono t gjitha fuqit e tua prriungjillizimin e popullit: me aktivi-tetin e pandrprer, predikimin, kry-erjen e Mistereve, kshillat perso-nale. Pr disa dhjetvjear, ky vendishte privuar nga besimi n Shptim-tarin Krisht dhe nevojat nuk mundt mbulohen leht n pak vjet. Le t

jemi dashamirs ndaj gjendjes n tciln ndodhet populli. Pjesa e leximitnga apostulli, q do t dgjohet pakm von, sht shum aktuale. Prasi do t thrrasin at, t cilin nuk ebesuan? Edhe si do t besojn at q

nuk e dgjuan? Edhe si do t dgjojnpa pasur predikues? (Rom 10:14).


8/12


Plotsohet Sinodi i Shenjt

Hirsi Nikolla dhe Hirsi Andoni janshqiptar nga brezi i klerikve t rinj tformuar n Akademin Theologjike Ortho-

dhokse Ngjallja e Krishtit, Durrs dhe nvazhdim kan kryer me rezultate tshklqyera edhe studime t specializuaratheologjike jasht vendit.

Sinodi i Shenjt i Kishs Or-

thodhokse Autoqefale t Shqipris

tashm prbhet nga:

Kryepiskopi Anastas, Kryetar;

Mitropoliti i Beratit Ignati, Mitropoliti

i Kors Joani, Mitropoliti i Gjiro-

kastrs Dhimitri, Episkopi i Apollonis

Nikolla, Episkopi i Krujs Andoni;

Kryesekretar i Prgjithshm, Proto-

presviter Jani Trebicka.

(vijon nga faqja 7)

Hirsi, Episkop i zgjedhur i Apollonis,Biri im Nikolla,

...N kto vite t jets sate pranove n mnyr t habitshme, dhuratate Perndis njra pas tjetrs. U linde para 35 vjetsh dhe i kalove vitete fmijris n nj koh, kur Shqiprin e kishte mbuluar errsira edendur e ateizmit. Por Perndia jo vetm, q t udhhoqi n koh nvitet e tua t rinis n botn e ndritshme t Mbretris s Dashuris, poredhe t ftoi Ta ndjeksh.

Studiove n Akademin Theologjike Ngjallja e Krishtit, u bre klerik,vazhdove studimet e mtejshme n Fakultetin Theologjik t Athins merezultate t shklqyera. Fitove me an t jets sate t paqortueshme,me sjelljen tnde fisnike dhe korrektesn e madhe, vlersimin dhedashurin e profesorve dhe bashkstudentve t tu. Dhe sot Kisha tnderon me gradn episkopale. Sepse me hir jemi t shptuar me an tbesimit - na thekson pjesa e sotme e leximit nga Apostulli - dhe kjo nuksht prej jush, po sht dhurat e Perndis. Jo prej veprash q t mosmburret ndonj. (Efes. 2:8)

...T gjitha kto duhet t ken bosht t qndrueshm n Jisu

Krishtin. Kjo sht e fshehta e episkopit Orthodhoks, q jeton mKrishtin. Na frymzon prjetimi i apostull Pavlit: Dhe nuk rroj m un,po Krishti rron tek un (Gal. 2:20). T vetm ne, nga ana jon, nukkemi asgj thelbsore pr t thn. Episkopi si pasues i Apostujve, duhetvazhdimisht t ket ndjesin se e ka drguar dikush tjetr; i drguarikryesor i Perndis, Krishti. Sikundr Ati m ka drguar mua, edheun po ju drgoj juve (Joan 20:21-22)

Dhe nj gj t fundit biri im. Dy episkopt e Shqipris, q kishinpara teje titullin e episkopats dikur shum t famshme t Apollonis,qen njerz t bekuar n mnyr t veant. Si episkopi Irine, ashtu dheEpiskopi Kozma. T dy n vitet e persekutimit t egr t besimit, qndruant patundur, rezistent si diamant dhe shklqyen brenda errsirs sthell me besimin dhe aktivitetin e tyre t pareshtur. Prkujdesu pra

edhe ti q t nderosh titullin e Episkopit t Apollonis, q merr sot, mejet shenjtrie, krijimtarie, t mbushur me prdllim dhe pun t mira.

Nga Fjala e Kryepiskopit Anastas

n d orzimin e H irsi Andonit

Nga Fjala e Kryepiskopit Anastas

n dorzimin e Hirsi Nikolls

astnga dita

e Fronzimit

t Mitropolitit

t Gjirokastrs,

Hirsis

s Tij

Dhimitrit.

Hirsi, Episkop i zgjedhur i Krujs,Biri im Andon,

...U linde n nj vend, n t cilin disa t pamend krkuan t shuanin

dritn e Diellit t Drejtsis. Por ti e krkove nga vitet e rinis sate;

njohe Krishtin dhe u fute n mnyr t ndrgjegjshme n Kishn e Tij.

N vazhdim vendose ti prkushtosh t gjith jetn tnde, duke ndjekurZotin ton. Studiove thelogji, si n Akademin ton Ngjallja e Krishtit

ashtu edhe n Fakultetin Theologjik t Universitetit t Athins, me

rezultate t shklqyera. U dorzove klerik, duke e nderuar priftrin

tnde dhe duke fituar vlersimin, dashurin, besimin e atyre q t njohn.

Dhe sot, Kisha t fton t bhesh Episkop, detyr q nnkupton nj

nder t madh, por edhe prgjegjsi t madhe... Episkopi, si shpjegon

shn Ignat Hyjmbajtsi, sht n vend dhe sipas tipit t Krishtit

(Magna IV, I). Nuk vepron kurr duke u nisur nga vetja. E di se sht

shrbtor i Krishtit dhe ekonom i fshehtsirave t Perndis. Zoti yn

n shmblltyrn e tij t njohur pr kujdestarin besnik, e lidhi besnikrin

e tij me vigjilencn dhe urtsin. (Luk. 12:35-48)

Hyrja jote, i dashur biri im, n shrbesn episkopale, prkon me festn,sipas tradits kishtare, t Hyrjes s t Trshenjts Nns son n

tempull. Virgjresha sht prfundimisht vet Tempulli i gjall dhe i

prsosur, n t cilin bhet fjal t banoj Perndia. T gjith ne, q

duam t quhemi bij t Tij, dhe veanrisht, sa shrbejm nga nj pozit

kishtare e prgjegjshme n misterin e shptimit, duhet t ndrgjegjsohemi

se para s gjithash, ftohemi t bhemi edhe ne vet tempuj t Pe-

rndis s gjall... T ecsh gjithmon me predispozit lavdrimi, n

ngazllim, sipas shembullit t Nns s Zotit. Shpirti im madhron Zotin

dhe mendja ime u ngazllua m Perndin, shptimtarin tim...

Edhe Shpirti i Shenjt banoft brenda teje, t prforcoft n besim,

dlirsoft jetn tnde, le t frymzoj mendimin, vendimet, veprimet e

tua. Deri n at dit q Zoti do t t thrres pran Tij, q t hysh, si kuj-destar besnik i mistereve t Perndis, n gzimin e Mbretris s Tij.


9/12


Lindi m 1895, n fshatin Gra-disht t rrethit Lushnj, nga nj fa-milje vllahe e ardhur aty rreth vite-

ve 1810-1820 nga Voskopoja. M-simet e para n shqip e greqisht imori n Manastirin e Ardenics. Nvitin 1915 vijoi t merrte msimetn Kor n fushn e historis dhegjeografis. M 1916 sht msu-esi q hapi t parn shkoll shqipen fshatin Grmenj t Lushnjs,fshat q sht i vendosur n vargune kodrave t buta, q fillojn nGradisht e prfundojn n Sulzo-taj. M von, n vitin 1919, me d-shirn e tij dhe me kmbnguljen e

kshillit t kishs dhe veanrishtt epitropit Gaqi Sterjo (Nai), ai udrgua n Janin pr t msuar mbitheologjin Orthodhokse. M pasu kthye n fshatin e lindjes ku u

hirotonis dhjakon e m pas prift.Nga viti 1923 i shrbeu kishs derin vitin 1967, kur regjimi komunist

rrafshoi dhe kishn shumvjearet Shn Minait, si shum objektet tjera t kultit.

Prve fshatit Gradisht i banu-ar nga vlleh, ai shrbeu dhe nfshatrat Fierseman, Gungs, Korijedhe Sh. Gjergj, t banuara nga or-thodhoks. N kt enori ekzistonindhe kishat e Shn Ilias , Shn Gjer-gjit dhe Shn Kollit. Marrdhniete at Theodhorit me besimtartishin shum t mira, i trajtonte tgjith t barabart dhe me respekt.

At Theodhori shquhej pr seriozi-tetin dhe korrektsin n detyr.Dallohej pr urtsin e gjykimit tgjrave, kishte horizont pr shumfusha n shkencat shoqrore dhe

ekzakte. Gzonte respektin e kole-gve t tij si t at Konstandinit, icili shrbente n qytetin e Lush-

njs, at Lluka Danit, i Krutjes dheat Sakos, i Divjaks. Ashtu si ngjith Shqiprin feja edhe shr-btort e saj shiheshin jo me sy tmir dhe propagandohej kundrtyre. Edhe at Theodhori nuk ishptoi dot ksaj prndjekjeje. K-shtu ai u izolua pr afro dy vjet egjysm (1949-1951) n Manastirine Ardenics nga pushteti i asajkohe.

Gjat viteve 1951-1953 shrbeun kishn e fshatit Kmishtaj. N

vitin famkeq t genocidit komu-nist kundr fes, 1967 ai u izoluan shtpin e tij. I mbyllur dhe irrethuar nga dashuria dhe respekti

jo vetm i familjes, por edhe i shum

besimtarve t moshuar, t cilt evizitonin pr ti dhn kuraj prat q i ndodhi atij dhe t tjerve,

me besimin se dita e bekuar q tringrej Shn Minain do t vinteprsri. At Theodhori i kaloi vitetduke lexuar ato libra t pakt fetarq kishte n shtpi, duke lotuar mbito. N vitin 1977 ai u verbua. Fjetim Zotin me shpresn dhe besimintek Ai.

At Theodhori ndrroi jet m18 mars 1981, i prcjell me nderime respekt nga shum njerz t ar-dhur jo vetm nga fshatrat prreth,por edhe nga shum qytete t Shqi-

pris si Lushnja, Fieri, Berati, Du-rrsi, Tirana etj.

Spiro Toni (i biri), Durrs

Nj jet duke shrbyer me besnikri n kish

Dioqeza e Gjirokastrs prb-het nga episkopatat e vjetra t Dri-nupojs, t Finiqit, t Butrintit, t

Anhezmit dhe t Himars, t cilatpr arsye t paksimit t populla-tave t tyre (orthodhokse) n tshkuarn, jan bashkuar n nj dio-qez me qendr Gjirokastrn. Ktupo japim disa shnime historike nbaz t burimeve t pakta q kemi.

1. Episkopata e Drinupojs, ecila njihet edhe me emrat e Adria-nopojs dhe e Justinianopojs, ekishte qendrn n qytetin e vjetrt Drinupojs, q gjendej midis

fshatrave t sotm t Dropullit, Go-ric dhe Terihat, n vendin ku edhesot duken ca grmadha shtpish tvjetra dhe kishash, si dhe nj kishe ndrtuar mbi ca themele ciklo-pike, me emrin e Metamorfozs sShptimtarit. Kjo kish ka qenkatedralja e episkopats.

N koht e para t krishterimit,qyteti i Drinupojs ishte i madh dhei pasur. Ypati, episkopi i saj, ka lozurnj rol t madh n sinodin lokal tEpirit, m 516 pas Krishtit. Mirpo

m 558 u prish krejt nga Gott dhebanort u shprndan. Froni epi-

skopal u transferua ather n njfshat t Dropullit q quhej Kladiandhe q m von mori emrin Episko-

pi (episkopat). Kt qendr t ret episkopats perandori AleksKomneni e pajisi me privilegje dhedhurata t mdha pas krkess sepiskopit t athershm Metodit, icili ishte njeri i ditur dhe i urt. Derim sot gjendet n at fshat kishakatedrale e ksaj episkopate. Por

edhe kjo qendr u prish n kohn ekryqzatave. Kshtu, froni episko-pal u zhvendos n Kardhiq, afr

kishs s Shn Kollit t Manastiritt Cepos. Kjo kish u prdor sikatedrale pr episkopatn dhe ishndrtuar nga perandori KonstandinPogonati, m 668 pas Krishtit.

M 1183 Andronik Paleologu eriprtriu, e zmadhoi dhe e zbuku-roi, duke e mbuluar me plumb dhe

duke i dhn mjaft privilegje. NManastirin e Cepos qendra episko-pale mbeti gjer n vitin 1395. At

vit qeveritari i athershm i Gjiro-kastrs Gjon Yenevisi e transferoin Gjirokastr, ku ka qndruar derim sot.(Vijon n numrin e ardhshm)

Botuar n Jeta Kristiane, 1944

Dhimitr Beduli

Shnime historike

Dioqeza e Gjirokastrs

Ikonom at Theodhor (Todi) Toni (1895-1981)


10/12


Ka le nda r i

i Liturgjive Hyjnore,

JANAR 2007

Kto fjal t cilat na vijn nganj murg i shekullit t VII-t, dukenpa dyshim t pakuptueshme prnjeriun modern, i cili duke u vendo-sur n mnyr t ndrgjegjshmeapo jo, nn slloganin Vullneti i fu-qis t Nies, i cili prhapet meforcn q mbart n t gjitha fushatsi ajo ekonomike, ushtarake, indu-striale, teknike, ky njeri sht i pre-okupuar deri n obsesionin q kapr t rritur fuqin financiare, fizike,seksuale etj.

N fakt, si do t mund t ishte ilumtur nj njeri i formatuar sipasnormave t diktuara nga mnyrate jetess dhe nga mentalitetet esotme duke konstatuar dobsin etij? Pa dyshim, prve ksaj ai nukdo t ngurronte s pyeturi se cilado t ishte kjo udh e pabesueshmenprmjet s cils njohja e dob-sive tona do t bhet themeli i dovirtyti Asnj nga fjalt e lartpr-mendura nuk jan pr at t panjo-hura, dhe pr m tepr, nse kto

fjali do ti lexonte njeriu i kohvetona do t ishte e vshtir tiu nxirr-te kuptimin, kaq shum jan lar-guar nga tradita e krishter mentali-tetet dhe fjalori i kohve moderne.Nj prkthim i vrtet ndihet i ne-vojshm pr t riprcaktuar ktonocione dhe t caktojn kuptiminorigjinal t tyre sipas mendimit tautorit dhe nj perspektiv shpirt-rore. Dobsia pr t ciln po flasimktu nuk i referohet vetm papr-sosmrive individuale si psikolo-

gjike apo morale, por gjithashtu dhembi t gjitha pafuqis dhe kufizi-

meve tona ontologjike t qeniesnjerzore t rn, t ndar e t lar-guar nga Krijuesi i saj - kjo shtajo q Paskali e quante mjerimin enjeriut: Ajo q sht e natyrshmete kafsht, tek njerzit quhet mje-rim, nga ku ne njohim se sot natyrae tij sht njsuar me at t kafsh-ve, ka rn nga natyra m e mir ecila m par ishte e tija. A nuk dot ishte fatkeq ai q nuk shtmbret ose ndryshe nj mbret paasgj?

Madhshtia e njeriut buron pra,sipas Paskalit nga mjerimi i tij,d.m.th. nga ndrgjegjsimi i dobsi-s s tij ontologjike, e cila bn qkafsha njerzore nuk sht e nukdo t jet kurr i knaqur nga gje-ndja e tij deri sa t ket gjetur naty-rn e tij t vrtet, e cila sht hyj-nore n imazhin dhe ngjashmrine Krijuesit t tij. Ja pra pse mistikte do kohe dhe t do tradite biendakord t pohojn se nuk ka fat-keqsi m t madhe q mund ta

cnoj nj njeri sesa vetknaq-sia, pra t jesh i knaqur me vetentnde.

I drejti q nuk sht ndr-gjegjsuar pr dobsin e tijecn mbi majn e briskut-na pa-ralajmron shn Isaak Siriani. Ainuk sht larg rnies dhe luanitshkatrrues, dua t themdemonit t krenaris

T knaqesh me veten, nnkup-ton dremitje n rrugn q bn kri-

jesa jo e prsosur drejt Krijuesit t

saj, q vet sht i prsosur dheprve ksaj dremitja sjell hert a

von rnien fatale t njeriut tverbuar nga nj imazh shum laj-katues q ka pr veten.

N fakt nj i smur nuk duhet

t ndaloj pa asnj pretekst kurimine tij derisa t shrohet plotsisht,prndryshe e keqja do ta vinte po-sht dhe gjendja e tij do t rndohejduke e privuar kshtu nga efektetmirbrse t marra m par.

Gjithashtu edhe njeriu i cili ecnn rrugn e shrimit shpirtror -dhe n jemi t gjith ose duhet t

jemi t gjith - cilido qoft stadi kusht duhet t ruaj gjithmon nmendje ndjenjn dhe ndrgjegjen egjall t paprsosmris s tij -thn ndryshe t dobsis s tij tdyfisht, personale dhe n t njjtnkoh ontologjike - pasi trsia eprocesit t shrimit qndron nnjohjen e s keqes personale.

Nse do ta krahasonim Mbre-trin e Qiejve me nj shkall, kykrahasim nuk sht vetm prshkallt e njpasnjshme, por edhepr vet faktin se mbi nj shkallnuk sht e mundur t ndalesh nmes t rrugs: ose ngjitemi osezbresim.

Duke kmbngulur mbi domos-

doshmrin e njohjes s dobsisson dhe t ruajm brenda neshvigjilencn si nj thesar, shnIsaak Siriani na bn t ditur rrezikunq na krcnon kur - nga negli-zhenca, indiferenca apo kotsia -harrojm se t gjith vuajm nga enjjta smundje, e cila sht smu-ndje e mirfillt e gjindjes njer-zore, dhe se i vetmi qllim real i je-ts son toksore, i cili prmbledht gjitha aspektet e ekzistencsson, sht t shroj t keqen q

ndodhet n natyrn e njeriut trn, thn ndryshe, t fitoj mbivet vdekjen me ndihmn dhe nshembullin e Shptimtarit ton.

Ndrgjegjsimi pr dobsittona nuk sht vese pasoja naty-rale e nj vizioni t qart pr veten,i cili lind n mnyr krejt natyraleprulsin, virtytin i cili prmbledhgjithka tek vetja- na kujton shnIsaak Siriani. Amin

Nga Prof.Viorel StefaneanuMaterial i shkputur nga Buletini

Shn Joan Kasiani,

Paris, shtator 2006, fq.16Prktheu: Eleni Pani

Adresat e faqeve n Internet dhe ajo

e E-mailit, t Kishs Orthodhokse Autoqefale

t Shqipris, jan:

Internet: www.orthodoxalbania.org

E-mail: [email protected]

(Ju krkojm ndjes atyre q vizitojn adresn e internetit pr

mosfunksionimin e saj pr disa koh, pr arsye teknike.)

Dobsit tona t muaraLum njeriu q njeh dobsin e tij. Pasi kjo njohje sht themeli,rrnja, parimi i do mirsie. Kur njeriu ka msuar dhe ndierdobsin e tij, nuk e prqendron shpirtin n kotsi q errsonnjohjen, por e ruan n vetvete vigjilencn si nj thesar.

(Shn Isaak Siriani)

1 E Hn Rrethprerjae Zotit ton Jisu Krisht.Vasili i Madh.3 E Mart Pr. Malakia.Dsh. Gordi. Oshg.Thomaidha.(Hahen t gjitha.)5 E Premte Dsh.Theopemti e Theonai.Osh. Fostiri. (Kreshm)6 E Shtun Pagzimii Shptimtarit ton JisuKrisht (Theofania).

7 E Diel MBLEDHJAE JOAN PAGZORIT,

PARARENDSIT.11 E Enjte Osh.Theodhos Qinovjarku.Osh. Vitali.13 E Shtun Dsh. Ermili,Stratoniku. Osh. MaksimKafsokaliviti.

14 E Diel PASTHEOFANIS. Oshd. nSina e Raitho. Shn. Nina.17 E Mrkur * Osh.Andoni i Madh. Dsh. i riGjergji n Janin.

18 E Enjte Athanasie Qirili t Aleksandris.Dshg. Theodhuli.20 E Shtun Osh. Efthimii Madh. Dsh. i ri Zaharia.

21 E Diel 15 LLUKAIT.Maksim Omologjeti.Dsh. Neofiti e Agnia.22 E Hn Ap. Timotheunga t 70-t. Oshd. Anastaspersiani.25 E Enjte GrigorTheologu i

Konstandinopojs.Osh. Marisi.27 E Shtun Transf.i lips. t Joan Gojartit.Osh. Klimi n Sagmata.

28 E DIEL ETAGRAMBLEDH. E FARISEUT.

Osh. Efrem siriani.(Triodhi)30 E Mart 3 Hierarkt:Vasili i Madh, GrigorTheologu, Joan Gojarti.31 E Mrkur Anargj. Kirie Joani. Nikita i Novgorodit.

(Hahen t gjitha.)


11/12


N G J A L L J A

Kryeredaktor: Thoma D hima

Adresa:

Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajs, Nr. 151

Tiran

Tel: (042) 34-117, 35-095.

Fax: 32-109

Shtypur n shtypshkronjn Ngjallja

Organ i Kishs Orthodhokse

Autoqefale t Shqipris

Del nn k ujdesin

e Kshillit Botues

Themelues:

Kryepiskopi Anastas

Nga 13-16 dhjetor Kryepiskopi i Athins dhe i gjith

Greqis Kristodhulos bri nj Vzit n Vatikan. Esht

vizita e par historike e nj primati t Kishs

Orthodhokse Greke dhe vjen pas vizitave t Paps

Gjon Pali II n Greqi dhe asaj t fundit t Paps

Benedikti XVI n Konstandinopoj.

N takimin midis t dy hierarkve u diskutua nevojae veprimeve t prbashkta pr t prballuar sfidat

e kohs dhe u theksua shpresa e kaprcimit

t pengesave teologjike, me objektiv final rivendosjen

e eukaristis s prbashkt. Gjithashtu u shpreh

qndrimi i ngjashm pr shtje si aborti, t drejtat e

njeriut, dialogu ndrfetar dhe roli i feve pr paqen etj.

Krishtlindja sht festa e tgjithve, edhe e t varfrve, edhee t pasurve, fest e t gzuarvedhe e t hidhruarvee t lirvedhe e t burgosurve. sht bekim iveant t jesh n kt koh prant gjith njerzve, sidomos atyre qkan nevoj pr ngrohtsi, prbesim dhe optimizm. Kta njerzndodhen kudo, n do knd t pla-netit, sikurse edhe n vendin ton.

N burgun 325 n Tiran ndo-dhen 220 t burgosur prej t cilve

140 jan burra dhe 80 gra. Prej 10vjetsh, Kisha Orthodhokse Auto-qefale e Shqipris ka qen pranktyre personave me ndihmashpirtrore dhe materiale.

Me bekimin e KryepiskopitAnastas, t part q e morn inicia-tivn ishin t ndjert at Sotir Xha-ferri dhe bashkshortja e tij Mar-jana, t cilt hodhn hapat e part ktij bashkpunimi q vazhdon

edhe sot, i ndjekur me kujdes dheprkushtim nga disa misionar qkan ndihmuar n veprimtarit hu-manitare t Kishs son n Shqipri.

Kt Krishtlindje ishte prgati-tur nj program i veant me dhu-rata t ndryshme, biseda shpirtro-re, ikona t fests dhe nj koncerti veant. Klerik, prfaqsues ngagrupi i grave dhe i rinis ortho-dhokse zhvilluan nj takim mbres-lns n ambientet e ktij burgu.

Prgjegjsja e zyrs s grave,

znj. Rajmonda Shqevi iu kujtoi tpranishmve gjith punn q shtbr n kto vite, duke theksuar sedhurata m e madhe q na ka dh-n Perndia sht mendja dhe gj-rat e kqija le t harrohen, ndrsat mirat t kujtohen, sepse falja qi bjm njri-tjetrit sht m emadhe.

Dhjakon Hektori kujtoi se nkt fest ne i bjm shum dhura-

ta njri-tjetrit, por nuk duhet tharrojm se dhurata m e madhen kt koh sht dhurata q naka dhn Perndia t gjithve ne.Ai na ka dhn Birin e Tij t vetm,Jisu Krishtin. Shumicn e rastevene mendojm kur do t shkojm n

jetn tjetr. Por shptimi fillon nkt koh, n kt jet.

Krishti na thot n Bibl qMbretria e Perndis sht pran

jush. Bota rreth nesh sht e rre-thuar me ligsi dhe nj nga emrat

e Krishtit sht Emanuel, q do tthot: Perndia sht me ne.Edhe n vshtirsit m t mdhat jets Perndia sht me ne. Neprpiqemi t prjetojm Krishtin,sepse kur Perndia sht me ne,t gjith jemi t mbushur me paqe,gzim dhe dashuri.

Ndrsa kryedhjakon Asti thandr t tjera se njerzit q kanvizionin se Perndia sht me ne,

Gzuar Krishtlindjet nga burgu 325!

Tiran

vjen nj moment bjn nj rezyme.Viti mbyllet dhe fillon viti i ri dukemenduar se si duhet t jemi gjith-mon me Perndin.

Kjo mund t bhet vetm meoptimizm. Burrat dhe grat e ktijburgu i pritn me ngrohtsi prfa-qsuesit e Kishs son, duke bise-duar dhe duke ndar eksperiencat shumta, duke br fotografi menjri-tjetrin. Midis t tjerave, n njnga ambientet ku jetojn dhepunojn grat e ktij burgu sht

ndrtuar edhe nj serr, dhurat eKishs Orthodhokse. Binte n sydashamirsia dhe respekti i t gji-thve, duke uruar przemrsishtpr Krishtlindje t gzuara dhe vitt bekuar.

Isidor Koti


12/12


Papa Benedikti XVI zhvilloi nga28 nntor -1 dhjetor nj vizit nTurqi. Ajo u konsiderua si nj vi-zit historike, e kryer n nj kon-

tekst t vshtir historik e social,ku vend kryesor z shtja e tole-rancs fetare dhe liria e ushtrimitt besimit fetar. Dhe mbase astim kulmor ishte vizita zyrtare nPatriarkann Ekumenike.

Shenjtria Juaj dhe vlla shu-m i dashur m Krishtin, ne t uroj-m mirseardhjen me gzim shumt madh, nder dhe dashuri. I bekuarsht ai q vjen n emrin e Zotittheksoi Patriarku Ekumenik Var-tholomeu I, teksa prshndeti Papndhe i uroi atij mirseardhjen n

aeroportin e Stambollit. Mbrritjae Paps n Fanar, u shoqrua mernien festive t kambanave dhe upasua nga nj Dhoksologji n

PAPA BENEDIKTI XVI TAKOHET ME PATRIARKUN EKUMENIK

Katedralen Patriarkale t Shn

Gjergjit. N fund t ksaj shrbesePatriarku i drejtoi Paps nj me-sazh mirseardhjeje, i cili nga anae tij iu prgjigj me shum prze-

mrsi. Patriarku Ekumenik n fja-

ln e tij t mirseardhjes, theksoirndsin e ktij qyteti pr historine Kishs s Krishter. Ky shtqyteti ku u zhvilluan Sinodet Eku-

menik t Kishs s hershme, vendiku shum shenjtor, martir, konfe-sor, theolog dhe msues t Ki-shs u ndriuan, vendi nga ku besi-

mi i Orthodhoksve i dha fuqi bo-ts- tha Patriarku.M 30 nntor Papa Benedikti

XVI mori pjes nfestn e Apostullitshn Andrea, Shenjtit Mbrojts tPatriarkans s Konstandinopojs.Papa u prit nga vet Patriarku Eku-menik, q e shoqroi deri n fronin evendosur n Katedralen e ShnGjergjit.

Pas celebrimit t Liturgjis, tdy primatt diskutuan pr shtjet ndryshme, me respekt dhe pr-kushtim ndaj angazhimeve t tyre

si drejtuesit e dy Kishave respek-tive e n fund t ktyre bisedime-ve nnshkruan nj Deklarat tprbashkt t rndsishme.

1. Takimi vllazror i dy primatve t Kishave rinovon angazhimin etyre drejt rivendosjes s bashkimit midis t dy Kishave, q sht vullnetdhe urdhr i Perndis.

2. T dy Prelatt evokuan me mirnjohje paraardhsit e tyre, PaptPavli VI dhe Gjon Pavli II, si edhe Patriarkt Ekumenik Athenagoras

dhe Dhimitrios, t cilt hapn rrugn drejt pajtimit midis dy Kishave,nprmjet takimeve dhe vizitave t tyre t ndrsjella, ashtu si edheheqja e anatemave t shek. t XI-t midis Roms dhe Konstandinopo-

js. Ata u bn thirrje besimtarve t dy Kishave t forcojn lutjet dheprpjekjet e tyre drejt unitetit t Kishave.

3. Ata shprehn gzimin dhe knaqsin pr rinisjen zyrtare t DialogutTheologjik midis t dy Kishave, ashtu si edhe pr takimin e pak ditvem par t sesionit plenar t Komisionit t Prbashkt pr DialogunTheologjik, n Beograd, duke ofruar mbshtetjen e tyre t plot pr t.

4. Ata nnvizuan detyrn e Kishs pr t uar mesazhin e Ungjillit nbotn e sotme, sidomos n vendet e krishtera, ku, veanrisht nPerndim, vrehen shekullarizim, relativizm e madje nihilizm.Trashgimia e prbashkt e t dy Kishave duhet t marr parasysh

rrjedhat moderne kulturore, krkesat si edhe problemet e njerzimit nbotn e sotme.

5. Duke iu referuar formimit t Bashkimit Evropian, ata theksuan se:Ne vlersojm pozitivisht ecjen drejt krijimit t Bashkimit Evropian.Aktort e ksaj nisme t madhe me siguri do t marrin n konsideratt gjitha aspektet q kan t bjn me personin njerzor e t drejtat e tijt padiskutueshme, sidomos lirin e besimit, dshmitare dhe garantueset respektimit t do t drejte tjetr. N do nism pr unifikimin, mi-norancat duhet q t mbrohen me traditat e tyre kulturore dhe specifikatfetare. N Evrop, s bashku, t krishtert orthodhoks dhe ata romano-katolik, duke mbetur t hapur ndaj besimeve t tjera dhe kontributit ttyre n kultur, duhet t bashkojm forcat pr t ruajtur rrnjt, traditatdhe vlerat e krishtera, pr t siguruar respektin pr historin, si edhe

pr t kontribuar n kulturn e Evrops s ardhshme, si edhe pr cilsine marrdhnieve njerzore n t gjitha nivelet. N kt kontekst, si

mund t mos evokosh kujtimin e martirve t hershm dhe t trash-gimis s lavdishme t Krishter t vendit n t cilin jemi takuar, dukeu nisur nga thot Libri i Veprave t Apostujve, duke evokuar figurne Shn Pavlit, Apostullit t Kombeve? N kt tok, u takuan mesazhii Ungjillit dhe tradita antike filozofike. Kjo lidhje, q kaq shum ka

kontribuar n trashgimin ton t prbashkt t Krishter, mbetetaktuale dhe n t ardhmen do t sjell srish fryte, pr ungjillzimindhe unitetin ton

6. Ata kthyen syt nga vendet ku t Krishtert ndeshen me vshtirsidhe ku mbizotrojn luftra, terrorizmi dhe uria, ashtu si edhe shfrytzi-mi shumformsh i t varfrve, emigrantve, grave dhe fmijve.

Ata u bjn thirrje Orthodhoksve dhe Romanokatolikve t ndrmarrinaksione t prbashkta pr respektimin e t drejtave njerzore t tgjithve dhe pr mbrojtjen e jets njerzore nga masakra t tpafajshmve, sidomos kur bhet n emr t Perndis.

Veanrisht, ata kthyen syt nga Lindja e Mesme, ku Zoti jetoi e ku tkrishtert kan jetuar prej shekujsh. Ata theksuan nevojn pr riven-dosjen e paqes n at zon dhe pr nj bashkjetes paqsore dhe bashk-

punim midis popujve, kishave dhe besimeve, si dhe nxitn dialogunndrfetar, n mnyr q t kundrshtohet do form dhune dhe dis-kriminimi.

7. Ata shprehn shqetsimin prball rrezikut t madh q vjen ngashkatrrimi i mjedisit natyror dhe pasojat negative pr njerzimin dhepr gjith krijesn, t shkaktuara nga progresi i pakontrolluar ekonomikdhe teknologjik. Si udhheqs shpirtror, ata mbshtetn do prpjekjepr mbrojtjen e mjedisit, n mnyr q tu lihet brezave t ardhshmnj planet ku mund t jetohet.

8. S fundi, ata iu drejtuan t gjith besimtarve Romanokatolik dheOrthodhoks kudo n bot, klerikve, murgjve dhe laikve, duke iudhn bekimin dhe sigurin se ata do t ken lutjet dhe dashurin etyre, ashtu si edhe t gjith t krishtert e tjer, ndaj t cilve jan t

predispozuar dhe t gatshm pr t hyr n dialog dhe bashkpunim.

Nga Deklarata e prbashkt e Patriarkut Ekumenik Vartholomeu I dhe Paps Bendikti XVI

Documents

Gazeta e Dhjetorit 2006