GENEL MUHASEBE

MUHASEBE :

İşletmenin varlıkları ve kaynakları (sermayesi ve borçları) üzerinde değişme yaratan ve para ile ifade edilen(mali) işlemlere ait bilgileri; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar şeklinde bilgi sunan veya bilgi sağlayan bir sistemdir.

MUHASEBENİN AMAÇLARI:

1- İşletme faaliyetlerinin kontrol edilmesine yardımcı olmak,

2- İşletme faaliyetlerinin planlanmasına yardımcı olmak,

3- Yönetici veya ilgili kişilerin geleceğe ait kararları vermesinde

yardımcı olacak bilgileri hazırlayıp sunmak.

İŞLETME VE MUHASEBE

İşletme: İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para, araç-gereç, malzeme, hammadde personel gibi faktörleri bilinçli ve sistemli bir şekilde bir araya getirerek kurulmuş ve bir takım faaliyetlerde bulunarak mal ve hizmet üreten bir iktisadi varlık veya bir iktisadi birimdir.

Ticari İşletme: Esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. TTK. 11.md

Örn. Bir bakkal, bir konfeksiyon mağazası, buzdolabı, çamaşır makinesi satan bir mağaza veya bunları imal eden fabrika, bir otobüs firması, bir otel, bir lokanta birer işletmedir.

İŞLETME : ne yapar, Mal ve Hizmet Üretir

niye üretiyor, İnsan ihtiyaçlarını karşılayabilmek için

nasıl üretiyor, Araç, gereç, hammadde ve malzemeyi

bilinçli ve sistemli bir şekilde bir araya

getirerek mal ve hizmet üretiyor.

İşletmede bilmemiz gereken ,

İşletmenin AMAÇLARI ve

İŞLEVLERİ’ dir.

Amaç : Sonucunda ulaşılmak istenen şeydir.

İşlev : Fonksiyonudur, bileşenidir, işletmenin olmazsa olmazıdır.

İŞLETMENİN ,

AMAÇLARI İŞLEVLERİ

Kar Elde Etmek Üretim

Topluma Hizmet Pazarlama

Devamlılık Finansman

İnsan Kaynakları

GİRDİ SÜREÇLEME İŞLEMLERİ ÇIKTI

İşgücüHammedde

ParaBilgi

Araç-gereçvs.

Örgüt - YönetimBilgi Sistemi

Faaliyet Sistemleri

MamulHizmet

Bilgi

AMAÇLAR

- Kar- Topluma Hizmet- İşletmenin

devamlılığı

İŞLETME

İŞLETMENİN İŞLEVLERİ (FAALİYETLERİ)

İşletmelerin mal ve hizmet üretmek için yaptıklarıfaaliyetler,

- Üretim İşlevi: İşgücü, hammadde, malzeme, bilgi ve techizatkullanmak suretiyle fiziksel olarak bir mal veya hizmetin ortayakonulması faaliyetleridir.

- Pazarlama İşlevi: Kişilerin ve kurumların amaçlarına uygunşekilde değişimi sağlamak üzere ürünlerin(malların) hizmetlerinve düşüncelerin ortaya çıkartılması, bunların fiyatlandırılması vetüketicilere ulaştırılması faaliyetidir.

- Finansman İşlevi: İşletmelerin ihtiyaç duydukları para, fon veya sermayenin uygun koşullarda sağlanması ve bunun en etkin şekilde kullanılmasını sağlayacak faaliyetler bütünüdür.

- İnsan Kaynakları(personel) İşlevi: İşletme için gerekli olan işgücünün (her basamaktaki personelin) sağlanması ve yasalara uygun bir şekilde çalıştırılması ve iş ortamının uygun bir durumda olmasını sağlayıcı faaliyetleri kapsar.

İŞLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI

Mülkiyetlerine göre İş Kollarına Göre Büyüklüklerine Göre(Sahip olduğu kişiye göre) (Yaptığı işe göre)

Özel İşletmeler Endüstri Mikro İşletmeler

Kamu ‘’ Ticaret Makro İşletmeler

Karma ‘’ İmalat Orta Büyüklükteki İşl.

Tarım

İnşaat

Eğitim

Sağlık

Mülkiyetlerine Göre İşletmeler,

Özel İşletmeler,

Kamu(Devlet) İşletmeleri,

Karma İşletmeler, olarak sınıflandırılır.

Özel İşletmeler: Sermayesinin tamamının özel kişilere ait olduğu işletmeler.

Kamu İşletmeleri: Sermayesinin tamamının kamuya ait olduğu işletmeler.

Karma İşletmeler: Özel kişiler ile devletin birlikte kurdukları işletmeler.

İŞLETME YÖNETİMİ

Üretim, pazarlama, finansman ve insan kaynakları işlevlerinin en iyi

şekilde yerine getirilmeleri ancak işletme yönetimi ile sağlanır.

Yönetim; işletmenin önceden belirlenmiş amaçlarını gerçekleştirmek için planlama, örgütleme, yöneltme(yürütme) ve

kontrol,Denetim işlevlerinin sistemli ve bilinçli bir şekilde yerine

getirilmesi,

PÖYED

YÖNETİMİN İŞLEVLERİ

Planlama; İşletmenin amaçlarına ulaşmak için neyin, kiminle, nerede, ne zaman ve nasıl yapılacağını gösteren planların yapılmasıdır.

Örgütleme; Hazırlanan planların hayata geçirilmesi için gereken yapı ve düzenin oluşturulmasıdır.

Yöneltme(yürütme); Oluşturulan yapı ve düzenin harekete geçirilmesini sağlayacak yöneltme(yürütme) faaliyetlerinin yapılması

Kontrol ; Yapılan çalışmaların ve elde edilen sonuçların planlara uygun olup olmadığının görülerek önleyici, düzeltici, iyileştirici kontrollerinin yapılması sürecidir.

İŞLETMENİN VARLIKLARI VE KAYNAKLARI

İŞLETMENİN VARLIKLARI:Bir işletmenin var olabilmesi için, para, araç-gereç, malzeme gibi faktörlere, diğer bir ifade ile VARLIKLARA (iktisadi değerlere) sahip olması gerekir. ( Sahip olunan her türlü iktisadi kıymet)

İşletme, kuruluşta kurucuların vereceği varlıklara sahip olur. Bir takım varlıklar(iktisadi değerler) bu kişiler tarafından işletmeye konacak ki, işletme ancak ondan sonra var olacaktır.

Buna göre , bir işletmeden söz edebilmek için önce kişilerin var olması gerekmektedir.

İŞLETMENİN KAYNAKLARI:

İşletmede bazı varlıklar(değerler; para, araç-gereç, mal gibi) mevcut ise bunlar mutlaka başka kişi veya kişiler, diğer bir ifade ile işletme sahipleri tarafından verilmiş olmaktadır.

Kaynak; - Varlığın nereden geldiğini, sahibinin kim olduğunu gösterir.

Dolayısıyla işletme bir takım varlıklara sahip ise, bu varlıkların sağlandığı KAYNAKLAR var demektir.

Kaynakların sahibi ise , Sermaye + Borçlar ‘ dır

VARLIKLAR VE KAYNAKLAR

Kuruluşta işletmeye varlıkları verenler genellikle işletmenin sahipleridir. Daha sonraki aşamalarda işletme bazı kişi ve/veya kuruluşlardan borçlanarak da varlıklarını artırabilmekte ve yabancı kaynak sağlayabilmektedir.

Bu durumda işletmenin toplam varlıkları, toplam kaynakları kadar olacağından toplam varlıklar ile bunların sağlandığı kaynaklar tutarca birbirine eşit olacaktır.

Böyle bir durumda işletmenin sahip olduğu varlıkların kaynakları, işletme sahipleri ile işletmeye borç verenler olmak üzere birbirinden ayrı iki grup şeklinde ortaya çıkar. Bunun anlamı, varlıkların üzerinde işletme sahipleri ile işletmeye borç verenlerin de hakları var demektir.

İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki hakları SERMAYEkavramı,

İşletmeye borç veren üçüncü kişilerin varlıklar üzerindeki hakları ise BORÇLAR kavramı ile ifade edilir.

TANIMLAR

VARLIKLAR : İşletmenin sahip olduğu iktisadi değerlerdir. (Bina, makine, taşıtlar, mal, malzeme, araç-gereç, alacaklar)

SERMAYE: İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki haklarını değer olarak ifade eder.

BORÇLAR: İşletmeye borç veren üçüncü kişilerin varlıklar üzerindeki haklarını değer olarak ifade eder.

ÖRNEK :

Bir Bina Satın Aldığımızı Varsayalım,

(SERMAYE)

70.000 Tl. Kendi param

(KAYNAKLAR)

Binanın değeri 100.000 Tl

(VARLIKLAR) 30.000 Tl. Banka Kredisi

(BORÇ)

KAR VE ZARAR NE DEMEKTİR ?

KAR: İşletme sahipleri tarafından işletmeye konulan varlıklar işletmenin faaliyetleri, diğer bir ifade ile yaptığı işler sonucu artarsa, işletme sahiplerinin hakları da artmış olur. Bu artıştan dolayı ortaya çıkan fark KAR’ dır.

ZARAR: Artış yerine, faaliyetlerden dolayı varlıklarda azalış meydana gelirse ortaya çıkan farka ZARAR’ dır.

MUHASEBE :

İşletmenin varlıkları ve kaynakları (sermayesi ve borçları) üzerinde değişme yaratan ve para ile ifade edilen(mali) işlemlere ait bilgileri; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar şeklinde sunan, bilgi sağlayan bir sistemdir.

MUHASEBENİN BİRİNCİ İŞLEVİ

Parayla ifade edilen(mali) işlemlere ait bilgileri kaydetmek:

Bu bilgileri belirli ve anlamlı bir şekilde sınıflandırmak: Örn. Alış, satış, banka vs.

Bu bilgileri mali raporlar şeklinde

özetlemek: mali rapor ve tabloların hazırlanması

MUHASEBENİN İKİNCİ İŞLEVİ

Analiz ve yorum: Yukarıdaki bilgilerin işletmenin yönetimine ve işletme ile ilgili olan kişi ve kurumlara yararlı olabilmesi için analiz edilmesi ve yorumlanması ve ilgililere raporlar ve tablolar halinde verilmesi gerekmektedir.

MUHASEBENİN İŞLEVLERİ

Kaydetmek, Yevmiye Defteri

I.

Sınıflandırmak, Büyük Defter(Defter-i Kebir)

İşlevi

Özetlemek, Bilanço, Gelir Tablosu

II. Analiz ve Yorum Raporlar Halinde Sunar

İşlevi

MUHASEBE İLE İLGİLENEN TARAFLAR

Bu konu beş kısımda incelenebilir.

1. Yöneticiler : İşletme faaliyetlerini sevk ve idare eden kişilerdir. Muhasebe servisinden her an faaliyetlerle ilgili bilgi isteyebilir.

2. İşletme Sahibi veya Ortaklar: Teknolojik ve Ekonomik gelişmeler, işletme faaliyetlerinde kişilerin tek başına yeterli olmadığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla birkaç kişi emek ve sermayelerini birleştirerek ortak olup şirketleşme yoluna gitmişlerdir.

3. İşletmede Çalışanlar: İşletmede çalışan personel ve memurlar da o işletmedeki durumu yakından izlerler. Çalışanlar işlerinin sürekliliğini öğrenip geleceğe güvenle bakmak isterler. Onlarda muhasebe bilgilerine başvurabilirler.

4. İşletmeye Borç Verenler: Kısa ve Uzun vadede borç verecek olanlar; işletmenin borç ödeme gücünü ve karlılık durumunu bilmek isterler ve muhasebe raporlarına başvururlar.

5. Devlet: İşletmelerin faaliyetleri üzerinden elde ettikleri karlar, devleti yakından ilgilendirir.

Ödenecek vergilerin doğru hesaplanması devlet için önemlidir.

Devlet, kontrol elemanları ve diğer denetleme mekanizmaları aracılığı ile, işletmelerin gelir ve gider durumlarını incelerken muhasebe raporlarından faydalanır.

MUHASEBE BİLGİ AKIŞI ŞEMASI Bilgi Akışının Unsurları: Girdi - Süreçleme - Çıktı

GİRDİ SÜREÇLEME ÇIKTI

YEVMİYEDEFTERİ

Kaydetme-

BÜYÜK DEFTER

SınıflandırmaMİZANLAR

DOSYALAR

MALİTABLOLARBELGELER

ÖzetlemeBilanço

Gelir Tab.

MUHASEBENİN TÜRLERİ

GENEL MUHASEBE(Finansal Muh.) MALİYET MUHASEBESİ

İşletmelerin Varlıklarını, Kaynaklarını Üretim yapan işletmelerde üretilen

ve faaliyet sonuçlarını tespit etmektir. Malların maliyetini tespit etmektir.

Bütün işletmeler tarafından tutulması Sadece üretim yapan işletmeler

Zorunlu olan muhasebedir. Tutmak zorundadır.

Dış bilgi kullanıcılara bilgi sağlar. İç bilgi kullanıcılara bilgi sağlar.

Dört amacı vardır.

Mamulün maliyetini Planlamaya, Özel Yönetim Maliyet Kontroluna

Saptamak Fiyatlamaya, Kararlarına

Yardımcı olmak

MUHASEBE MESLEĞİ

Ülkemizde muhasebe mesleği 13.6.1989 tarih ve 3568 sayılı «Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu» yasayla belirli esaslara bağlanmış ve avukatlık, doktorluk gibi bir meslek niteliği kazandırılmıştır.

3568 sayılı yasa muhasebe mesleği mensuplarını üç gruba ayırmıştır.

1. Serbest Muhasebeci : 26 Temmuz 2008 tarih ve 26948 sayılı resmi gazetede yayımlanana 5786 sayılı kanunla Serbest Muhasebecilik kavramı kaldırılmıştır.

2. Serbest Muhasebeci Mali Müşavir: işletmelerin muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işleri düzenlemek veya bu konularda danışmanlık yapmak, sözü edilen konularda belgelere dayalı olarak inceleme, analiz ve denetim yapmak, mali tablolar ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmaktır.

Lisans mezunlarının staj süresi üç yıldır.

Yüksek lisans mezunlarının staj süresi 1 yıldır.

Staja başlayabilmek için staja giriş sınavını kazanmak ve Birlik tarafından kurulan Temel Eğitim ve Staj Merkezinin eğitim programını tamamlayıp başarılı olmak şarttır. Temel Eğitim ve Staj Merkezinin kurs ve seminerlerinde geçen ve altı ayı aşmayan süreler, staj süresinden sayılır.

3- Yeminli Mali Müşavir : Yeminli Mali Müşavirler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin yaptığı danışmanlık ve denetim faaliyetleri yanında, tasdik işlerini de yapma yetkisine sahip olmaktadırlar.

Tasdik faaliyeti, özellikle vergi beyannameleri ile bunların ekleri ve mali tablolarla ilgili olarak yapılmaktadır.

Yeminli Mali Müşavirler, muhasebe ile ilgili defter tutamazlar, muhasebe bürosu açamazlar ve muhasebe bürolarına ortak olamazlar.

Yeminli Mali Müşavir olabilmek için en az 10 yıl Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışmış olmak ve yeminli mali müşavirlik sınavını başarmış olmak zorundadır.

MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ

Bir işletmenin var olabilmesi için öncelikle mal varlıklarının olmasıgerekir. Mal varlıklarını oluşturan kalemlere(Nakit, stok mallar,makineler, taşıtlar, malzemeler, arazi ve binalar vs.) işletmenin varlıklarıdiyoruz.

Diğer yandan bu varlıklara sahip olabilmek içinde mutlaka karşılığı olankaynakların bulunması gerekir. Yani bu varlıkları elde ederken ihtiyaçduyulan parasal kaynak nereden geldi; sorusuna cevap bulmakgerekiyor. Bu varlıklar elde edilirken ya işletmeyi kuranlar paravermişlerdir, ya da borç para alınarak bu varlıklar elde edilmiştir.

VARLIKLAR = KAYNAKLAR

VARLIKLAR = ÖZKAYNAKLAR + YABANCI KAYNAKLAR

VARLIKLAR = SERMAYE + BORÇLAR

VARLIKLAR : İşletmenin sahip olduğu değerler toplamı o işletmenin varlıklarıdır.

Sermaye: İşletme sahibinin ve ortaklarının işletmeye koymuş olduğu değerler toplamıdır.

Borçlar : İşletmenin ortak ve sahipleri dışındaki kişi ve kuruluşlardan ödünç olarak alının paralar.

VARLIKLARA KAYNAKLAR

Nakit (kasadaki para) YABANCI KAYNAKLAR

Bankadaki para Banka Kredileri

Stoktaki mallar Satıcılara Borçlar

Makineler Vergi vb. Borçlar

Taşıtlar ÖZ KAYNAKLAR

Arazi ve Binalar Sermaye

Dönem Kar/Zararı

TOPLAM VARLIKLAR = TOPLAM KAYNAKLAR .

KVYK VE UVYK

AKTİF VE PASİF KAVRAMLARI

İşletmenin varlık kalemlerinde sürekli bir hareket vardır. Birdönem boyunca defalarca alma, satma, ödeme, tahsilatişlemlerine konu olurlar. Bu nedenle Bilanço dilinde işletmeninvarlıklarına işletmenin AKTİF’ leri denir.

Kaynakları oluşturan işletmenin borç ve sermaye kalemlerivarlıklara nazaran daha durağandır. Bu nedenle de kaynaklaraişletmenin PASİF’leri denir.

AKTİF = PASİF

AKTİF PASİF

Nakit Para YABANCI KAYNAKLAR

Alacaklar Banka Kredileri, Satıcılar

Stoktaki Mallar ÖZ KAYNAKLAR

Taşıtlar, Makineler, Binalar Sermaye, Kar/Zarar

TOPLAM AKTİFLER = TOPLAM PASİFLER

MALİ TABLOLAR

Mali Tablolar: Belirli bir süre içinde oluşan mali niteliktekiolayların işletmenin varlıklarının ve kaynaklarının unsurlarındayarattığı değişmelerin bir özetidir.

Muhasebe öğretiminin başlangıç aşamasında

temel olan iki mali tablo vardır.

1- Bilanço,

2- Gelir Tablosu,

Ek Mali Tablolar

1- Nakit Akım Tablosu

2- Öz Kaynak Tablosu

3- Fon Akım Tablosu

4- Satılan Malın Maliyeti Tablosu

5- Kar Dağıtım Tablosu

Mali Tablolar Ne Zaman Hazırlanmalı

İyi bir yönetim sağlamak için işlevlerin planlanması,gerçekleşenin ölçülmesi ve planlanan ile gerçekleşeninkarşılaştırılarak kontrol edilmesi ve edinilen bulgulardikkate alınarak yeniden geleceğin planlanması gerekir.

Planlama, ölçme ve kontrol işlevleriningerçekleştirilebilmesi ve bunların sağlıklı sonuçverebilmesi için, bu işletme faaliyetleri sonuçlarınınbelirli bir zaman kesitini ifade eden belirli bir dönemitibariyle görülmesi, ölçülmesi ve kontrol edilmesigerekir.

Dönem: Yönetimin başarılı olabilmesi için, işletme ile ilgili ileriye yönelik kararların alınmasında gerekli olduğundan, faaliyetlerin sürekli olma özelliğine rağmen, ara ara gidişatı görebilmek için ölçme, kontrol ve planlama işlevlerinin değerlendirilmesine imkan veren eşit uzunluktaki sürelerdir.

Normal faaliyet dönemi bir yıl(12 ay ) olarak kabul edilir. Bu dönem işin türü nedeniyle özellik taşımıyorsa dönem takvim yılıdır. (01 Ocak’ta başlar ve 31 Aralık’ta biter)

BİLANÇOİşletmelerin belli bir tarihteki mali yapısını gösteren tablodur.

İşletmenin mali yapısının, işletmenin varlıkları, bu varlıklar ile kaynaklar arasındaki ilişki ve eşitliği ifade eden «VARLIKLAR = SERMAYE + BORÇLAR» ifadesi BİLANÇO adı verilen mali tablo ile gösterilir.

…………………..işletmesinin

AKTİF ……..tarihli bilançosudur. PASİF

VARLIKLAR SERMAYE + BORÇLAR

Varlıklar = Kaynaklar

Varlıklar = Sermaye + Borçlar Bilançonun Eşitliği denir.

Aktif = Pasif

KAYNAKLAR

Örnek: ……….İşletmesine ait bilgiler şöyledir.

Nakit 15.000

Banka Mevduatı 8.000

Demirbaşlar 20.000

Banka Kredileri 12.000

Buradan Sorulabilecek Sorular;

1) İşletmenin Varlıkları toplamı nedir ?

2) İşletmenin Kaynaklarının toplamı nedir ?

3) Öz Sermayesi Nedir ?

Cevap :

AKTİF PASİF

VARLIKLAR SERMAYE + BORÇLAR

Nakit Para 15.000 Banka Kredisi 12.000

Bankalar 8.000 Öz Sermaye 31.000

Demirbaş 20.000

43.000 43.000

Cevap a) Varlıklar toplamı : 43.000

b) Kaynaklar toplamı: 43.000

c) Öz Sermaye : 31.000 (Sermaye=Varlıklar-Borçlar)

AKTİF TOPLAMI PASİF TOPLAMI

Örnek verecek olursak ;

Hasan Eren isimli şahsın bankada 80.000.– Tl. parası ile 150.000.–Tl. değerinde bir arsası bulunmaktadır.

Hasan Eren bir Kitap alım- satımı ile uğraşmak amacıyla Eren Kırtasiye adında bir işletme kurmak istemektedir.

Bunun için kurduğu işletmeye bankadaki parasının 50.000.—Tl. sini ve 150.000.– Tl. değerindeki arsasının tamamını tahsis etmiştir.

Bu durumda yeni kurulan işletmenin durumuna baktığımızda,

EREN KIRTASYE

VARLIKLAR = SERMAYE

Para + Arsa = İşletme Sahibinin Hakları

50.000 + 150.000= 200.000

AKTİF TOPLAMI = 200.000 PASİF TOPLAMI :200.000

Bu işletmenin Ali Kılıç’tan 100.000.– Tl.. Değerinde borçlanarak mal aldığını varsayalım.

VARLIKLAR = SERMAYE + BORÇLAR

300.000 = 200.000 + 100.000

Para Arsa Mal = H.Eren’in varlıklar Ali Kılıç’ın varlıklar

50.000 + 150.000 + 100.000 üzerindeki hakları Üzerindeki hakları

Yapılacak işlemlerde eşitlik hiçbir şekilde bozulmayacaktır.

AKTİF TOPLAMI:300.000 PASİF TOPLAMI : 300.000

Muhasebede, bu eşitliğin birinci (sol ) tarafına «Aktif», ikinci ( sağ) tarafına «Pasif» denir.

VARLIKLAR = SERMAYE + BORÇLAR

Aktif Pasif

BİLANÇONUN ŞEKLİ

EREN KIRTASİYE İŞLETMESİ31.12.2010 TARİHLİ BİLANÇO

AKTİF PASİF

VARLIKLAR(Çeşitlerine göre)

KASAARSAMAL

Aktif Toplamı

TUTARLAR

50.000150.000100.000

___________________300.000____

SERMAYE VEBORÇLAR

(Çeşitlerine göre)

SERMAYEBORÇLAR

Pasif Toplamı

TUTARLAR

200.000100.000

___________________300.000____

MALİ NİTELİKTEKİ OLAYLAR NELERDİR ?

İşletmenin varlıklarını, kaynaklarını oluşturan unsurlar üzerindepara ile ifade edilebilen değişme yaratan olaylara «Mali niteliktekiolaylar» denir.

Mali nitelikteki olaylar irdelendiğinde ;

Aktif veya pasifin birinin unsurları arasında denge içinde artış-azalış şeklinde oluşan değişmeler yaratır.

İki tarafın(aktif ve pasif) unsurlarında aynı yönde eşitbüyüklükte artış veya azalışa neden olur.

Veya bunların bir karışımıdır.

AKTİF PASİF

Kasa 10.000 Sermaye 25.000

Bina 15.000

Örnek: …….işletmesi 2.500 lira değerinde mal almış ve bedelini ödemiştir.

Kasa + Bina + Mal = Sermaye

7.500 + 15.000 + 2.500 = 25.000

Örnek: …….işletmesi 5.000 lira değerinde kredi ile mal almıştır.

Kasa + Bina + Mal = Sermaye + Borçlar

7.500 + 15.000 + 7.500 = 25.000 + 5.000

PEŞİN OLARAK

YA VERESİYE YA DA BANKA KREDİSİ

KAR’IN BULUNMASI

Kar : Sermayede artış yaratan bir unsurdur.

KAR = Dönemsonu Sermaye - Dönembaşı Sermaye

Bunu biraz daha açarsak;

Kar: (Dön.sonu Var. – Dön.Sonu Borç) – ( Dön.başı var. - Dön.başı borç)

Örnek:

İşletmenin dönemsonu varlıkları 180.000 Tl. olsun,

dönembaşı borç 20.000 Tl. olsun,

dönembaşı varlıkları 100.000 Tl. olsun,

dönemsonu borç 40.000 Tl. olsun,

Kar’ımızı bulalım: Formulümüze uyarlarsak,

Kar: (D.Sonu V. - D.Sonu Borç) - (D.Başı V. - D.Başı Borç)

Kar: ( 180.000 - 40.000 ) - ( 100.000 - 20.000 )

Kar: 140.000 - 80.000

Kar: 60.000 Tl.

ÖRNEK BİLANÇO 5 KALEMDEN OLUŞUR

Devlet memurluğundan emekli olan Ahmet Çakır’ın, almış olduğu20.000 TL. emekli ikramiyesi ile mahallesine bir bakkal dükkanıaçtığını kabul edelim.Burada, Ahmet Çakır’ın sermayesi 20.000 milyar TL.’dir.

Muhasebe temel denklemini hatırlarsak;Varlıklar = Sermaye + Borçlar20.000 = 20.000 + 0

O halde, Ahmet Çakır’ın işletmeye koyduğu iki milyar, aynızamanda işletmenin varlığı olacaktır.

20.000 TL

20.000 TL

Ahmet Çakır, bakkal dükkanını faaliyete geçirmek için gıda toptancısı Zeki Çalık’tan aşağıda dökümü verilen malların yarısını peşin, yarısını kredili almıştır.

VERESİYE

Cinsi Miktarı Fiyatı TutarıŞeker 10 Çuval 1001.000Yağ 10 Teneke 50500Deterjan 10 Kutu 30 300Un 20 Çuval 1503.000Sabun 10 Kg. 80 800

5.600

Bu işlemde, işletmenin kasasından 2.800 TL. nakit çıkmış, 2.800 TL’da borçlanılmıştır. Kasada; 20.000– 2.800= 17.200 TL. kalmıştır.

Bu durumda muhasebenin temel denklemi şöyle olacaktır :

Kasa + Mal = Sermaye + Borçlar17.200 + 5.600= 20.00 + 2.800

YARISI PEŞİN YARISI NAKİT 5600 TİCARİ MAL= 2800 NAKİT + 2800 VERESİYE

20.000 TL

İşlem 3: İşletmenin 2.500 TL.’ye bir bilgisayar aldığını, parasını da kasadan (peşin olarak) ödediğini kabul edelim. Yine muhasebe temel denklemini kurarsak; Kasa + Ticari Mal + Demirbaşlar = Satıcılar + Sermaye Bilgisayar alınarak kasadan 2.500 TL. çıkış olmuştur. Böylece kasada (17.200 – 2.500) = 14.700 TL. kalmıştır. Bu durumda muhasebe denklemi 14.700 + 5.600 + 2.500 = 2.800 + 20.000 şeklinde olacaktır. Yeni işlemi bilançoda gösterirsek :

BİLGİSAYAR ALIMI

TOPTANCI ZEKİ ÇALIKTAN ALDIK

TOPTANCI ZEKİ ÇALIKTAN ALDIĞIMIZVERESİYE MAL

BİLGİSAYARI ALIRKEN DEMİRBAŞLARDA ARTIŞ OLMUŞ, KASADA AZALIŞ OLMUŞTUR. YANİ AKTİF TARAF KENDİ İÇİNDE ARTIŞ/AZALIŞ OLDUĞUNDAN TOPLAMLARDA BİR DEĞİŞİM YAPMAZ.TOPLAMLARDA BİR DEĞİŞİM OLMASI İÇİN AKTİF TARAF ARTAR/AZALIR =PASİF TARAF ARTAR/AZALIR OLMALI.

İşlem 4 : İşletme, 5 çuval şekeri, çuvalı 120 TL.den, 3 teneke yağı, tenekesi 70 TL.den, 4 kutu deterjanı, kutusu 35 TL.’den satmıştır. Bedelinin 1/3’ünü peşin almış, geri kalanın 1/3’ü için senet almış, 1/3’ü de açık hesaptır. Bu durumda işletmenin sattığı toplam mal; CinsiMiktarıFiyatıTutarı:Şeker 5 Çuval x 120 = 600Yağ 3 Teneke x 70 = 210Deter. 6 Kutu x 35 = 210Toplam =1.020Bu duruma göre; işletme satmış olduğu malın 340 TL. peşin tahsil etmiş, 340 TL.si için senet almış, 340 TL. ise açık hesap olarak kalmıştır

VERESİYE

Kasa: Kasada daha önce 14.700 TL. var idi. Mal satışından da 340 TL. girdi, bu durumda kasanın yeni mevcudu 15.040 TL. olacaktır

Ayrıca 340 TL.si için senet almış, 340 TL. ise açık hesap olarak kalmıştır

Satılan malın maliyetini hesaplarsak : Cinsi Miktarı Fiyatı Tutarı Şeker 5 Çuval 100 500 Yağ 3 Teneke 50 150 Deterjan6 Kutu 30 180 Toplam 830Stok mal = 5.600 – 830 = 4.770 TL.dir.

Bu duruma göre; 830 TL’lik malı 1.020 TL’ye satarak 190 TL kâr ederek satmıştır

TİCARİ MALLAR

GELİŞ FİYATI

O halde, yeni bilanço şöyle olacaktır :

İşlem 5: İşletme satıcılara olan borcunun 1.000 TL. kısmını nakit olarak ödemiş, İş Bankasına da 1.000. TL. yatırmıştır

15040-1000 BANKAYA - 1000 SATICILARA AKTARDIK