Genel Yayın Yönetmeni Savaş DOĞAN

Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Arzu ALAN

Yazar Komisyon

ISBN 978-605-308-438-9

Redaksiyon Tuğba ÜNLÜER

İrem BAYIN Devrim ÇOBAN

Merve YAVUZYILMAZ

Dizgi Zeliha DEMİRKAYA

Grafik-Tasarım Berk DERİŞ

1. Baskı Ankara, 2018

Baskı Sistem Ofset Basım Yayım Tic. Ltd. Şti.

Strazburg Caddesi No: 31/17 Sıhhiye / Çankaya / ANKARA

Tel: 0312 395 81 126

İletişim Adresi Genel Merkez / ANKARA

Yayıncı Sertifika No: 19532Matbaa Sertifika No: 13255

oneri@liderplus.com.tr

(0549) 435 3 355 (0532) 445 2 029 (0312) 435 3 355

www.liderplus.com.tr

COPYRIGHT AYMİR YAYINEVİYayım Hakkı

Bu kitabın her türlü yayım hakkı Aymir Yayın Basım Dağıtım Ltd. Şti.’ye aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, her-

hangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz.BU KİTAP T.C. KÜLTÜR BAKANLIĞI BANDROLÜ İLE SATILMAKTADIR.

Bu kitabınweb sayfasına ulaşmakiçin QR Kodu okutunuz

Akıllı Tahta Uyumlu

QrKodÇözümlü

Bu kitabınweb sayfasına ulaşmakiçin QR Kodu okutunuz

Akıllı Tahta Uyumlu

QrKodÇözümlü

Değerli öğrenciler,

LİDER PLUS yayınları olarak değişime, gelişmeye son derece açık bir vizyonla ve özel-likle son yıllardaki soru formatındaki değişiklikleri çok iyi okuyabilen bir kadroyla, sizler için birbirinden değerli yayınlar hazırlamaya devam ediyoruz.

LİDER PLUS yayınlarımızda,

• Her testin önüne ilgili konuya ait anahtar bilgiler konarak sizlere, konuya ait bilgi-leri hızlıca hatırlama olanağı sunulmuştur.

• Ayrıca QR ÇÖZÜMLERİNİ sadece birer çözüm dosyası olmaktan çıkardık. Lider Plus Yayınları’na ait her kitabın kendi web sayfasını oluşturduk. Bu sayfalar saye-sinde ilgili derse ya da sınava ait yayınlarımız güncelliğini her an koruyabilecek ve sizlerle aktif iletişimde olabileceğiz.

• Kitaplarınıza özel hazırlanan web sayfalarından ilgili branşa yönelik sizlere rehber-lik hizmeti de sunmaktan memnuniyet duyacağız.

• Ayrıca kitaplarımızın tamamı yine Akıllı Tahta Uyumlu olarak hazırlanmış olup sınıf içi ders akışında sizlere kolaylık sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

Değerli öğrenciler, LİDER PLUS yayınlarıyla hedeflerinize ulaşacağınıza inanıyor; önce sağlıklı ve sonra da başarılı bir yıl geçirmenizi diliyoruz.

LİDER PLUS YAYINLARI

ÜNİTE 1: Doğa ve İnsanDoğa ve İnsan ...........................................1-3Doğal Sistemler ve Coğrafya ....................4-6Check-up Tekrar Testi .............................7-8

ÜNİTE 2: Dünya’nın Şekil ve Hareketleri Dünya’nın Şekli, Hareketleri ve Sonuçları .................................................9-14Coğrafi Koordinatlar...............................15-17Türkiye’nin Coğrafi Konumu ..................18-20Check-up Tekrar Testi ........................ 21-27

ÜNİTE 3: Harita Bilgisi Harita ....................................................28-30Harita Üzerinde Çalışmalar ve YerŞekillerinin Haritaya Aktarılması ...........31-33İzohipsler ...............................................34-36Check-up Tekrar Testi .........................37-39

ÜNİTE 4: İklim Bilgisi Atmosfer - Hava Durumu ve İklim..........40-42İklim Elemanları - Sıcaklık .....................43-45İklim Elemanları Basınç ve Rüzgârlar ..............................46-48İklim Elemanları - Nem ve Yağış ...........49-51Yeryüzündeki İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü ...........................................52-54Türkiye’nin İklimini Hangi Faktörler Etkiler .....................................55-57İklim Elemanları Türkiye’de Hangi Özelliklere Sahiptir? ....................58-60Türkiye’de İklim Tipleri ..........................61-63Check-up Tekrar Testi .........................64-77

ÜNİTE 5:Yer Şekilleri ve Oluşum Süreçleri Dünya’nın Tektonik Oluşumu ve Değişimi .................................................78-80Jeolojik Zamanlar ..................................81-83İç Kuvvetler ............................................84-86Dış Kuvvetler .........................................87-89Kayaçlar.................................................90-92Türkiye’nin Yer Şekilleri .........................93-95Türkiye’de İç Kuvvetlerin Oluşturduğu Yer Şekilleri .......................96-98Türkiye’de Dış Kuvvetlerin Oluşturduğu Yer Şekilleri .....................99-101Check-up Tekrar Testi ..................... 102-111

ÜNİTE 6: Su, Toprak, Bitki Yer Küre’nin Su Kaynakları ................ 112-114Toprağın Öyküsü ............................... 115-117Yer Küre’nin Örtüsü Bitkiler ............... 118-120Türkiye’nin Toprakları ........................121-123Türkiye’de Doğal Bitki Örtüsü ............124-126Türkiye’de Su Kaynakları...................127-129Check-up Tekrar Testi .....................130-140

ÜNİTE 7: Biyoçeşitlilik ve EkosistemEkosistem ..........................................141-152Madde Döngüsü ................................153-158Check-up Tekrar Testi ............................159

ÜNİTE 8: Ekstrem OlaylarEkstrem Olaylar .................................160-165

ÜNİTE 9: Nüfus ve YerleşmeBeşeri Coğrafya .................................166-168Geçmişten Günümüze Yerleşmeler ...169-171Yerleşme Tipleri ve Dokuları .............172-174Nüfusun Özellikleri ve Önemi ............175-177Dünya Nüfusunun Dağılışı.................178-180Dinamik Bir Kavram Olarak Nüfus .....181-183Göç Hikâyeleri ...................................184-186Göçün Mekânsal Etkileri ...................187-189Türkiye’de Nüfus Özellikleri ve Politikaları .....................................190-192Şehirlerin Fonksiyonları .....................193-195İlk Uygarlıklar .....................................196-198Türkiye’de Nüfus ve Yerleşmenin Dağılışını Etkileyen Faktörler.............199-201Türkiye’de Yerleşmenin Özelliklerive Politikaları .....................................202-204Türkiye Nüfusunun Özellikleri ............205-207Türkiye’de Göçler ..............................208-210Check-up Tekrar Testi .....................211-225

ÜNİTE 10: Ekonomik FaaliyetlerTemel Ekonomik Faaliyetler...............226-228Ülkelerin Ekonomik FaaliyetleriyleGelişmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki ....................................................229-231Ekonomik Faaliyet Türleri ve Doğal Kaynaklar ................................232-234Ekonomik Faaliyetlerin İnsan Yaşamına Etkisi İnsan ve Doğa Etkileşimi ..................................235-237Check-up Tekrar Testi .....................238-240

ÜNİTE 11: Küresel Ortam: Bölgeler ve ÜlkelerBölgelerin Ayırt EdilmesindeKullanılan Ölçütler .............................241-243Bölge Sınırları - Bölgeler ve Ülkeler ...............................................244-246Küresel Ulaşım Hatları.......................247-249Ülkeler Arası Etkileşimler ...................250-252Ülkeleri Tanıyalım ..............................253-255Küresel ve Bölgesel Örgütler .............256-258Bölgelerin Sınıflandırılması ve Bölgesel Kalkınma Projeleri...............259-261Sıcak Çatışma Bölgeleri ....................262-264Check-up Tekrar Testi .....................265-272

ÜNİTE 12: Çevre ve ToplumGereksinmelerimiz ve Doğal Çevre ...273-275Doğal Çevre ve İnsan Etkileşimleri ....276-278Doğal Afetlerin Oluşum ve Dağılışı ...279-281Doğal Afet Bilinci................................282-284Check-up Tekrar Testi .....................285-288

ÜNİTE 13: Medeniyetler Merkezi Türkiye Türkiye’nin Jeopolitiği, Arazi Kullanımı ve Ekonominin Sektörel Dağılımı ......289-291Türkiye’de Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık .........................................292-297Türkiye’de Maden ve Enerji Kaynakları..........................................298-300Türkiye’de Ulaşım, Ticaret ve Turizm ................................................301-303Check-up Tekrar Testi ............................304

Tarama Testleri ................................305-319

Cevap Anahtarı ................................320-326

1

Doğa ve İnsanÜ

NİTE 1

Doğa ve İnsan

1

1. İnsan yaşamı büyük ölçüde doğal koşullara bağlıdır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi insan yaşamı üzerinde doğal koşulların etkisine örnek oluştur-maz?

A) Sıcak bölgelerde ince giysilerin kullanılmasıB) Yer şekillerinin engebeli olduğu bölgelerde tarım-

da makineleşmenin zor olmasıC) Sanayileşmenin yoğun olduğu bölgelerde nüfu-

sun artış göstermesiD) Sularda yaşayan bazı canlıların insanların besin

kaynaklarını oluşturmasıE) Akış hızı yüksek olan akarsulardan enerji elde

edilmesi

2. Aşağıda belirtilenlerden hangisi doğal unsurlar arasında yer almaz?

A) TopraklarB) AkarsularC) BoğazlarD) BarajlarE) Dağ ve vadiler

3. Aşağıdakilerden hangisi beşeri süreçlerin doğal sistemler üzerindeki etkisine örnek oluşturmaz?

A) Denizler arasında kanallar açılarak ulaşım yolla-rının kısaltılması

B) Engebeli arazilerde tünel ve viyadüklerin yapıl-ması

C) Denizlerin doldurularak havaalanı, otel inşa edil-mesi

D) Doğal bitki örtüsü yok edilerek yerleşme sahası oluşturulması

E) Ekvatoral bölgede yerleşmelerin yükseklere ku-rulması

4. I. Kayaların ufalanarak toprağın oluşması II. Termik santrallerin çevresinde asit yağmurlarının

etkili olması III. Fotosenteze bağlı karbonhidratların oluşması Yukarıda verilenlerden hangileri doğal süreçlerle

oluşmamıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I ve III

Yaşam koşulları büyük ölçüde doğa ko-şullarına bağımlıdır.

İklim, yer şekilleri, kayaçlar, toprak, su kaynakları gibi doğal koşullar insan ya-şamını büyük ölçüde şekillendirir.

Ekvatora yakın kesimlerde yerleşmeler yükseklere, kutuplara yakın kesimler-de ise yerleşmeler deniz seviyesine yakın yerlere kurulur.

Dünya’nın en yüksekte kurulan yerleş-meleri;

Bolivya (La Paz) 3640 m.

Kolombiya (Bogato) 3152 m.

Ekvador (Quito) 2820 m.

Beşeri unsurların doğaya en büyük etkisi su, toprak ve hava kirliliğine neden ola-rak canlıların yaşam alanını sınırlandır-ması ve kullanılamaz hâle getirmesidir.

Barajların kurulması, kanalların açılma-sı, suni adalar oluşturulması, denizlerin doldurularak kara alanlarının genişletil-mesi insanın doğaya etkilerine örnektir.

Ekvatora yakın bölgelerde ince ve hafif, kutuplara yakın bölgelerde ise kalın kı-yafetler tercih edilir.

Orta kuşakta dört mevsim koşulları ya-şandığı için kıyafet değiştirme ihtiyacı daha fazladır.

Yıl boyunca yağış alan, bitki örtüsü or-man olan yerlerde evlerin yapı malze-mesi ahşap, karasal iklimin görüldüğü bozkır bölgelerinde ise evler daha çok kerpiçten yapılır.

2

İnsan ve Doğa

ÜN

İTE 1D

oğa ve İnsan

15. Adnan: Yaşadığımız yerde kışın kalın kıyafetler giyeriz. Kış

mevsiminde kömür tüketimimiz artar. Her yer aylarca karlar altında kalır. Tarımsal faaliyetlerimiz, ulaşım gibi koşullar aksaklık gösterir. Karlı günlerin arttığı zamanlarda eğitim-öğretime ara verilir.

I

II V

IVIII

Buna göre Adnan ve ailesinin yaşadığı yer harita-da kaç numarayla gösterilmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

6. Çok engebeli yerlerde ulaşım zor koşullarda sağla-nır.

I

IIV

IVIII

Buna göre haritada verilen yerlerin hangilerinde ulaşım koşulları gelişmemiştir?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) IV ve V E) I ve V

7. I. Dağların kuzey yamaçlarında kayak tesislerinin kurulması

II. Doğudan batıya gidildikçe ulaşım ağının sıklaş-ması

III. Ege ve Güney Marmara’da jeotermal tesislerin kurulması

IV. Antalya ve kıyı ilçelerinde plaj turizminin erken başlayıp geç sona ermesi

Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye’nin ma-tematik konumuna bağlı olarak doğanın insan yaşamına etkilerine örnek gösterilemez?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve III E) I ve IV

8. Aşağıda verilenlerden hangisi doğal unsurların beşeri sistemler üzerindeki etkisine örnek oluş-turmaz?

A) Akdeniz kırsalında taş evlerin yaygın olmasıB) Termik santrallerin çevresinde biyotik türlerin

azalmasıC) Ilıman karasal iklim bölgelerinde tahıl tarımının

yapılmasıD) Ekvatoral bölgede yerleşmelerin sınırlı olmasıE) Orta kuşakta kıyafet değiştirme ihtiyacının fazla

olması

9. Karadeniz kıyılarında bulutlu gün sayısı fazla, her mevsim yağışlıdır.

Buna göre Karadeniz kıyılarında aşağıda verilen faaliyetlerden hangisi olumsuz yönde etkilen-mektedir?

A) Plaj turizmi B) OrmancılıkC) Rafting turizmi D) Fındık tarımı E) Balıkçılık

10. I. Tsunami sonucunda sel ve taşkınların oluşması II. Göllerin kurutularak tarımsal araziye çevrilmesi III. Suni yağışların yağdırılması IV. Yağışlı bölgelerde topraktaki tuz ve kireç miktarı-

nın az olması Yukarıda verilenlerin hangilerinde insanın doğal

çevreye olan etkilerinden söz edilmiştir?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve IV E) I ve III

11. Teknolojik gelişmeler sayesinde son yıllarda insanın doğaya olan etkisi artış göstermiştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek oluş-turur?

A) Birleşik Arap Emirlikleri’nde denizin içerisine dol-durma dağ yapılarak yağışların artırılması

B) Bolivya La Paz’da yerleşmelerin yaklaşık 4000 metreye kurulması

C) Dikson kentinde yerleşmelerin deniz seviyesine yakın olması

D) Yaz yağışlarından dolayı Erzurum-Kars’ta bü-yükbaş mera hayvancılığının sürdürülmesi

E) ABD’de uçak gövdesi imal eden tesislerin ülke-nin güneybatısına kurulması

3

İnsan ve DoğaÜ

NİTE 1

Doğa ve İnsan

112. Türkiye’de son yıllarda gelişen teknolojiye bağlı ola-

rak özellikle ulaşım yollarında ve enerji ünitelerinin kurulmasında insanın doğaya olan etkisi giderek art-maktadır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de insanın doğaya olan etkilerine örnek oluştur-maz?

A) Ordu ve Giresun’da denizin doldurulmasıyla ha-vaalanı inşa edilmesi

B) İstanbul Ataköy’de denizin doldurulmasıyla mega yat projesinin hayata geçirilmesi

C) Çoruh Nehri üzerine Deriner Barajı’nın inşa edil-mesi

D) İstanbul ve Çanakkale Boğazlarından geçişlerin sağlanması

E) İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakalarının su-yun altında birleştirilerek Marmaray’ın hizmete açılması

13. Yaşam büyük ölçüde doğal koşullara bağlıdır.

I

IIV

IVIII

Yukarıdaki haritada gösterilen yerlerin hangisin-de yerleşmeler yükseklere kurularak daha rahat yaşama arzusu hedeflenmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

14. Dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan insanların ön-celikle enlemin etkisine bağlı olarak yaşam tarzları birbirinden farklıdır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi ekvatoral bölgede doğanın insan hayatına yansımalarına örnek oluşturmaz?

A) Yerleşmelerin yükseklere kurulmasıB) Saz, kamış, bambu gibi bitkilerin evlerin yapı

malzemesinde kullanılmasıC) Kümes hayvancılığı faaliyetlerinin yoğun olarak

yapılmasıD) İnce ve hafif kıyafetlerin tercih edilmesiE) Ormancılık faaliyetlerinin yaygın olması

15. Kayaçlar ve toprak yaşantımızda önemli bir yere sa-hiptir.

Aşağıdakilerden hangisi kayaç ve toprakların in-san yaşamına olan faydaları arasında yer almaz?

A) Konut malzemesiB) Yakıt kullanımıC) Tasarım ve sanayiD) Süs eşya yapımıE) Jeotermal enerjinin sağlanması

16. Aşağıdakilerden hangisi engebeli yapıya sahip bölgelerde insan yaşamını etkileyen olumsuz so-nuçlar arasında yer almaz?

A) Tarım alanlarının dar ve parçalı olmasıB) Ulaşım koşullarının güçlüğüC) Hidroelektrik santrallerin kurulmasıD) Yol yapım maliyetlerinin güçlüğüE) Makineli tarımın zor olması

17. İnsanlar ve diğer canlılar için su, hayati öneme sa-hiptir.

Aşağıdakilerden hangisi beşeri unsurların su kaynaklarına olan etkileri arasında yer almaz?

A) Akarsular üzerine barajlar kurulmasıB) Tarım alanlarının sulanmasıC) Kütle hareketlerinin engellenmesiD) İçme ve kullanma suyu sağlanmasıE) Turizm faaliyetlerinin geliştirilmesi

18. I. Sera gazı etkisiyle küresel ısınmaya neden olun-ması

II. Suni yağışların yağdırılması III. Denizlerin doldurularak kara alanlarının genişle-

tilmesi Yukarıda verilenlerden hangileri insanın doğaya

olan etkilerine örnek oluşturur?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

4

ÜN

İTE 1D

oğa ve İnsan

Doğal Sistemler ve Coğrafya 2

Doğayı oluşturan muhteşem dörtlü;

Litosfer Atmosfer

Hidrosfer

Biyosfer

COĞRAFYA• Fiziki coğrafya• Beşeri coğrafya

Fiziki coğrafya;• Klimatoloji (iklim bilgisi)• Jeomorfoloji (yer şekilleri bilimi)• Hidrografya (sular dünyası)• Biyocoğrafya (canlılar coğrafyası)• Matematik coğrafya (Evren, Güneş

sistemi, Dünya)

Klimatoloji, çalışmalarında meteoroloji-nin verilerinden faydalanılır.

Jeomorfoloji çalışmalarında jeoloji, jeofi-zik, astronomi bilimlerinden yararlanır.

Hidrocoğrafya çalışmalarında oseonog-rafya (okyanus) limnoloji (göl) ve pota-moloji (akarsular) gibi bilimlerden fay-dalanılır.

Biyocoğrafya, canlı küreyi oluşturan canlı topluluklarını inceler. Botanik (bitki bilimi) ve zooloji (hayvan bilimi) alanla-rından yararlanır.

Matematik coğrafya;• Uzaktan algılama• Hava fotoğrafları• Kartografya• Coğrafi istatistikolmak üzere dörde ayrılır.

1. Coğrafya, fiziki ve beşeri olmak üzere iki ana kola ayrılmıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi fiziki coğraf-yanın alt dalları arasında yer almaz?

A) Klimatoloji B) JeomorfolojiC) Hidrografya D) Biyocoğrafya E) Tarım coğrafyası

2. I. Nedensellik II. İlgi III. Dağılış Yukarıda verilenlerden hangileri coğrafya bilimi-

nin prensipleri arasında yer alır?

A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III

3. I. Jeoloji II. Limnoloji III. Pedoloji IV. Potamoloji Yukarıda verilenlerden hangileri Litosfer’in ya-

rarlandığı bilim dalları arasında yer alır?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I ve IV E) II ve IV

4. Aşağıdakilerden hangisi coğrafya öğrenmenin amaçları arasında yer almaz?

A) Çevre bilincinin geliştirilmesini sağlar.B) Ülkelerin ve dünyanın tanınmasına neden olur.C) Canlıların geçmişten bugüne geçirdikleri değişi-

min analizini sağlar.D) Savaşlarda arazi ve atmosfer koşullarının iyi bi-

linmesini sağlar.E) Kalkınma planlarının gerçekçi ve yararlı olmasını

sağlar.

5

ÜN

İTE 1D

oğa ve İnsan

Doğa ve İnsan 25. Hava küre (atmosfer) içerdiği gazlar ve içerisinde

meydana gelen olaylardan dolayı canlılara yaşam alanı oluşturur.

Aşağıdakilerden hangisi hava kürede meydana gelen olaylar arasında yer almaz?

A) Rüzgârların farklı yönlere sapmasıB) Volkanik faaliyetlerC) Sıcaklıkların artış göstermesiD) Konveksiyonel yağışların görülmesiE) Nemin az olduğu yerlerde ısı kaybının fazla ol-

ması

6. • Dünya’nın kabuklaşmış ve tamamen katılaşmış dış yüzeyidir.

• Kalınlığı yaklaşık 70 km. derinliğe ulaşır. • Dağ, plato, ova, toprak ve taşlar bu ortamın te-

mel unsurlarıdır. Yukarıda bazı özellikleri verilen doğal ortam aşa-

ğıdakilerden hangisidir?

A) Biyosfer B) Atmosfer C) Geosfer D) Litosfer E) Hidrosfer

7. I. Kıta oluşumu hareketlerinin incelenmesi II. Kuraklığa neden olan etkenlerin belirlenmesi III. Nüfusun dağılışını etkileyen doğal faktörlerin be-

lirlenmesi IV. İnsan ve hayvan davranışlarının incelenmesi Yukarıda verilenlerden hangileri coğrafyanın in-

celeme alanına girmez?

A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) I ve IV

8. I. Genç oluşumlu arazilerde deprem riskinin yük-sek olması

II. Kalker kayacının yaygın olduğu arazilerde lapya, dolin, uvala gibi yer şekillerine rastlanması

III. Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz ve Menteşe Yö-resi’nin Türkiye’nin en çok yağış alan bölgeleri arasında yer alması

Yukarıda belirtilenlerden hangileri coğrafyanın nedensellik prensibine bağlı olarak açıklana-maz?

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I ve III

9. Deprem jeolojik kökenli doğal olaydır. (I) Depremle-rin afet boyutuna ulaşmasında daha çok beşeri fak-törler etkili olmaktadır. (II) Dünya’da en çok tektonik depremler ateş çemberi adı verilen Pasifik kuşağın-da gerçekleşmektedir. (III) Depremselliğin yoğun ol-duğu yerlerde sıcak su kaynakları da zengindir. (IV) Türkiye’de horst ve grabenlerin bulunduğu sahalar-da depremsellik artış gösterir. (V)

Buna göre yukarıda verilen ifadelerin hangilerin-de coğrafyanın dağılış prensibinden yararlanıl-mıştır?

A) I ve II B) II ve III C) III ve V D) I ve IV E) IV ve V

10. Evreni, Güneş sistemini ve Dünya’yı bütünsel olarak ele alan coğrafya bilimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Matematiksel coğrafyaB) HidrocoğrafyaC) BiyocoğrafyaD) KlimatolojiE) Beşeri coğrafya

11. Aşağıda verilen olayların hangisinde neden-so-nuç ilişkisi doğru belirtilmemiştir?

A) Kuraklığın yaşandığı bölgelerde tarımsal verimin azalması

B) Çayır sahalarında büyükbaş mera hayvancılığı-nın sürdürülmesi

C) Yoğun nüfuslu bölgelerde doğal kaynakların hız-la tükenmesi

D) Tüketici nüfusun fazla olduğu bölgelerde kümes hayvancılığının gelişme göstermesi

E) Yaz sıcaklığı fazla olan bölgelerde seracılık faali-yetlerinin gelişme göstermesi

12. Aşağıdakilerden hangisi hidrosferin inceleme alanına girmez?

A) Denizlerde oluşan dalga hareketleriB) Okyanuslarda oluşan gelgit genliğiC) Akarsu rejimleriD) Göl sularının kimyasal özellikleriE) Yağış oluşum biçimleri

6

ÜN

İTE 1D

oğa ve İnsan

Doğa ve İnsan213. Biyocoğrafya, canlı küreyi oluşturan tüm canlı toplu-

luklarını inceler.

Aşağıdakilerden hangisi biyocoğrafyanın yarar-landığı bilim dallarından birisi değildir?

A) Botanik B) Zooloji C) Biyoloji D) Tıp E) Litoloji

14. Matematiksel coğrafya çeşitli ölçümler yaparak elde ettiği verileri sayısal yönden değerlendirerek gök ci-simlerinin biçimlerini, yapı ve düzenlerini ortaya ko-yar.

MATEMATİK COĞRAFYA

Uzaktanalgılama

Havafotoğrafları

?Coğrafiistatistik

Buna göre yukarıda verilen kavram haritasında ? ile gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi geti-rilmelidir?

A) Zooloji B) MeteorolojiC) Jeofizik D) Kartografya E) Oseonografya

15. Aşağıdaki haritada Türkiye’deki fay hatları ve dep-rem bölgeleri gösterilmiştir.

Buna göre haritada coğrafyanın hangi ilkesel özelliğinden fayda sağlanmıştır?

A) Neden-sonuç B) Karşılıklı ilgiC) Araştırma D) Dağılış E) Bağlantı kurma

16. Aşağıdakilerden hangisi beşeri coğrafyanın ilgi-lendiği konulardan birisi değildir?

A) Rüzgârların oluşturduğu aşındırma şekilleriB) Dünya’da fizyolojik nüfus yoğunluğunun fazla ol-

duğu bölgelerC) Gelişmiş ve gelişmekte olan bölgelerin sınıflan-

dırılmasıD) Tarım işleme metotlarının tespit edilmesiE) Sanayileşen bölgelerde göçlerin mekânsal etki-

leri

17. Aşağıda verilen beşeri faaliyetlerin hangisinde atmosferin etkisinden söz edilemez?

A) Her mevsim yağışlı bölgelerde çay tarımının ya-pılması

B) Türkiye’nin batı bölgelerinde rüzgâr santralleri-nin (RES) kurulması

C) Tatlı su göllerinde balıkçılık yapılmasıD) Yaz sıcaklığının yüksek olduğu kıyılarda plaj tu-

rizminin etkili olmasıE) Doğu Karadeniz’de heyelanların daha çok ilkba-

har mevsiminde gerçekleşmesi

18. I. Siyasi coğrafya II. Sanayi coğrafyası III. Hidrocoğrafya IV. Jeomorfoloji V. Yerleşme coğrafyası Yukarıda verilenlerden hangileri beşeri coğrafya-

nın kapsamında yer almaz?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) IV ve V E) I ve IV

7

ÜN

İTE 1D

oğa ve İnsan

1. Orta kuşakta yaşayan insanların kıyafet değiştir-me ihtiyacının fazla olmasının en önemli nedeni hangi seçenekte doğru belirtilmiştir?

A) Dört mevsim koşullarının belirgin olmasıB) Nem miktarının fazla olmasıC) Batı rüzgârlarının etkili olmasıD) Sel ve taşkınların yaygın olarak görülmesiE) Batıdan doğuya gidildikçe yükseltinin artış gös-

termesi

2. Denizleri birleştiren doğal su yollarına boğaz, beşeri müdahaleler sonucu oluşturulan su yollarına ise ka-nal adı verilir.

Buna göre aşağıdaki su yollarından hangisi do-ğal değildir?

A) Cebelitarık B) Çanakkale C) Bering D) Süveyş E) Hürmüz

3. Aşağıdaki haritada bazı yerler numaralarla gösteril-miştir.

I

II

V

IV

III

Buna göre haritada numaralarla belirtilen yöre-lerin hangisinde nüfusun seyrek olmasında jeo-morfolojik koşulların etkisi daha fazladır?

A) I B) II C) III D) IV E) V

4. Beşeri unsurlar, ihtiyaçları için doğal çevreden fay-dalanmaktadır.

I. Konut yapımı için taş ve toprak malzemelerden yararlanılması

II. Elektrik enerjisi üretmek için akarsular üzerine barajlar kurulması

III. Endemik bitkilerin bulunduğu yörelerde arıcılık faaliyetlerine bağlı bal üretiminin artış gösterme-si

Buna göre beşeri unsurların doğadan faydalan-ma biçimlerinin doğal ortamlarla olan eşleştirme-si hangi seçenekte doğru verilmiştir?

I II III–––––––– –––––––– ––––––––

A) Litosfer Hidrosfer BiyosferB) Atmosfer Hidrosfer LitosferC) Litosfer Biyosfer Atmosfer D) Biyosfer Atmosfer Hidrosfer E) Atmosfer Litosfer Biyosfer

5. I. Ekvatoral bölgede sıcaklık ve nem koşulları uy-gun olduğundan biyoçeşitlilik fazladır.

II. Bitkilerin fotosentez yapabilmesi için güneş ışığı, karbondioksit ve suya ihtiyaçları vardır.

III. Ladin gibi iğne yapraklı ağaç türlerine daha çok Doğu Karadeniz’de rastlanır.

Yukarıda belirtilen örnekler coğrafyanın prensip-leriyle eşleştirildiğinde hangi seçenek doğru ka-bul edilir?

I II III –––––––––––––– ––––––––––––– ––––––––––––––A) Nedensellik Dağılış Karşılıklı ilgiB) Karşılıklı ilgi Dağılış NedensellikC) Nedensellik Karşılıklı ilgi DağılışD) Dağılış Nedensellik Karşılıklı ilgiE) Dağılış Karşılıklı ilgi Nedensellik

8

ÜN

İTE 1D

oğa ve İnsan

6. Öğretmen, sınıfta öğrencilerinden doğayı oluşturan dört sistemle ilgili bildiklerini aktarmalarını istemiştir.

Arya: Yer şekillerinin oluşması, kayaçların toprağa dönüşmesi, deprem, volkanizma taş kürede gerçek-leşir.

Efe: Dört sistemden birinin olmaması durumunda yeryüzünde canlılık olayları gerçekleşmezdi.

Elif: Sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış hava kü-rede meydana gelir.

Aras: Dalga, akıntı, gelgit gibi olaylar hidrosferin içe-risinde gerçekleşir.

Seda: Yeryüzünde canlıların yaşadığı ortama atmos-fer adı verilir.

Buna göre hangi öğrencinin verdiği bilgi öğret-meni tarafından doğru kabul edilmemiştir?

A) Arya B) Efe C) Elif D) Aras E) Seda

7. Aşağıdakilerden hangisi insanın doğaya olan et-kilerine örnek oluşturmaz?

A) Nükleer denemelerin yapılmasıB) Atılan atıklarla canlıların yok edilmesiC) Baraj çevrelerinin ağaçlandırılmasıD) Karasal iklim bölgelerinde fiziksel çözünmenin

etkili olmasıE) Sulamaya bağlı olarak nadas alanlarının azal-

ması

8. Coğrafya birçok doğa olayını araştırdığı için incele-me alanına göre alt dallara ayrılmıştır.

FİZİKİ COĞRAFYA

Klimato

loji

Hidrog

rafya

Matemati

k

Coğraf

ya ??

Yukarıdaki kavram haritasında (?) ile gösterilen yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

A) Jeomorfoloji-BiyocoğrafyaB) Yerleşme-Nüfus CoğrafyasıC) Uzaktan Algılama-KartografyaD) Limnoloji-PotamolojiE) Meteoroloji-Jeofizik

9. Aşağıdaki haritada bazı yerler gösterilmiştir.

III

V

IV III

Haritada gösterilen yerlerin hangisinde nüfusun seyrek olması klimatolojik verilerle açıklanır?A) I B) II C) III D) IV E) V