8/14/2019 Gia ti 60 nm lut hc

1/4

Gia ti 60 n m Lu t h c

Ph m Duy Ngh a Bay cng n s u, NXB Tr , 2007 09:48' AM - Ch nh t, 17/08/2008

T n m t D u 1945 n n m t D u 2005, 60 n m tri qua. Tan r i h p, m t gi i lu t h c m i nhen nhm ti hnh thnh t g n ba th p k nay. Chng ta h c c g c a ti n nhn v s l i g cho h u th ; gia ti c a 60 n m c i cch c ch p cnh cho nh ng th h t ng lai xy d ng m t x h i th ng tn php lu t. l nh ng cu h i l n, ch c s cn day d t ng i ng th i v con chu mai sau. Bi vi t d i y gp vi thi n nh m nhn nh n l i nh ng c t m c th nh suy ng nh c a 60 n m ngnh lu t kinh t Vi t Nam v nh ng r c r i trong i thay c a ngnh lu t ny th i nay.

Hoi ni m v m t thong dn lu t th c dn

Trong cu c ganh ti kinh doanh th i nay, ng i ta th ng b o khc bi t hay l ch t. y v y m gi l i s khc bi t ngy cng tr nn r t kh kh n. Khi ng i

M tr thnh siu c ng duy nh t trn hnh tinh ny, php lu t c a h ngy cng bnh tr ng, k c v ph ng ng. T duy php l ki u M n ch a d i nh ng ng ti n ti tr , d i nh ng i u kho n vay, nh ng hi p nh t do th ng m i song v a ph ng, chng b vo nh ng x s ang r t ng ngng v i n n kinh t th tr ng. Ng i Vi t Nam bu c ph i vay m n lu t l th i m c a, nh ng cha chng ta t ng ph i ch p nh n du nh p n n dn lu t th c dn. 80 n m tri qua nh m t c n m a b i, n n dn lu t th c dn tan r, m d ng nh ch ng l i m t di s n ng k no trong n n quan ch v tm th c ng i dn n c ta.

Nay mu n vay m n thnh cng php lu t ph ng Ty, xin ng c qun i nh ng th t b i c a ti n nhn trong cu c du nh p n n dn lu t ki u Php. Lu t php ch s ng khi c dung d ng trn m nh t v n ha dn t c; chnh ci v n ha lm cho php lu t c a ng i Vi t Nam khc bi t v i php lu t c a th gi i bn ngoi. N u

gi i quan l i c lim s , gi i doanh nhn c d ng kh v gi i tr th c c kh ti t l n n t ng gip Minh Tr canh tn n c Nh t, th m t n n v n ha ng kn th ch v i t do c nhn v ch ngh a tr ng th ng, m t x h i nng dn d th a mn, m t n n quan ch b o th v m t gi i tr th c gio i u ng n c n n c i Nam hi u c nh ng g ang di n ra chu u trong th i k khai sng. Nho gio suy tn, sau bng dng c a Minh M ng, n c Vi t Nam r i vo vng xoy c a nh ng cu c kh ng ho ng ni m tin vo gi i c m u x h i. M t th tr ng v n ha nh v y ch a th s n sng cho vi c du nh p nh ng t t ng t do-n n mng c a n n dn lu t theo ki u Php ch a h t n t i trong x h i Vi t Nam th i c n i.

Thm n a, mi ng truy n gio n c l m b ng u ng y r u vang, th c dn mang vo Vi t Nam nh ng b lu t dn s v th ng s , nh ng h th ng ta n ch y u b o v th ng nhn v l i ch c a n c Php, ch khng h khu ch tr ng n n k

ngh c a x thu c a. M t nhm doanh nhn b n x , v a ngoi ngp v n ln trong s ganh ua ch t v t v i th ng nhn ng i Hoa v n n cai tr keo ki t c a ng i Php, khng c nhi u c h i lm quen v i h i ng i, h i v n v cng ty n c danh, v i t do kh c v n n ti phn c th cho doanh nhn.

Nh ng ng i so n dn lu t v th ng lu t th i nay h u nh khng h tham chi u Lu t dn s v th ng s gi n y u Nam K 1883, B lu t dn s B c k 1931, B lu t dn s Trung K 1926-1929, Lu t th ng m i 1942 c a B o i v Lu t th ng m i 1972 c a Vi t Nam C ng ha. Chng tuy t i khng ti p n i v k th a nh ng di s n dn lu t th i thu c Php. i u ny c nhi u nguyn do, m t ph n b i ng i ta cho r ng n n dn lu t th c dn c nh p vo nh nh ng v t trang tr xa l m

8/14/2019 Gia ti 60 nm lut hc

2/4

khng c nh h ng ng k i v i x h i nng dn Vi t Nam. Trn th c t , 50 n m sau khi c ng chi m i Nam, th c dn m i l p tr ng d y lu t, v cho n n m t D u 1945 c ng m i ch c kho ng 260 ng i Nam c b ng c nhn lu t.

Cu c th nghi m nh n c ton tr

Ng i th i nay khng c thi quen tham chi u dn lu t v th ng lu t th i th c dn cn b i m t nguyn nhn su xa h n, i u ngy cng l r d n trong nh ng n m 50 c a th k tr c. V i o n tuy t v i ch ngh a tr ng th ng v n n t b n dn t c ang nhen nhm hnh thnh, ng i ta chuy n h ng r r t sang m t m hnh kinh t ch huy. M t nh n c ton tr xu t hi n, thu tm v t ng qu n ton b ti nguyn qu c gia, nh k ho ch v gi mua bn t h t thc t i bnh x phng. Kinh t t h u m t d n nh h ng mi n B c vo nh ng n m 1960 v trn ton qu c vo n m 1980. t ai bi n thnh s h u ton dn; qua h p tc x ho c cng ty h p doanh m t b n t nhn c ng chuy n thnh qu c h u.

Khi ni m m t ngnh lu t kinh t theo m hnh X Vi t, khc bi t v i dn lu t v th ng lu t th c dn, ra i trong i u ki n . Ng i ta lm lu t dng cng c qu n l m i cng chuy n kinh doanh c a ton x h i, trong v n v m i ngu n ti nguyn c t p trung trong tay nh n c. S h u t nhn d n tr nn xa l trong ngn ng ti ng Vi t, cc hnh th c cng ty li d n vo d vng v

t do kh c c ng tr thnh cu chuy n ngy x a. Thay vo , s h u ton dn v s h u t p th , cc n v x nghi p qu c doanh ho t ng d i ch tiu php l nh c ngh a v k k t v th c hi n h p ng d i s gim st c a cc thi t ch tr ng ti kinh t nh n c xu t hi n. Hng tr m h c tr c a Laptev h i h ng, mang theo nh ng m c v php ch x h i ch ngh a v m t n n kinh t c i u ti t b i k ho ch v s thi ua lnh m nh.

PGS.TS. Ph m Duy Ngh a

- Sinh n m 1965 t i Xun Tr ng, Nam nh - T t nghi p th khoa i h c v b o v lu n n Ti n s Lu t t i Leipzig, CHLB c n m 1991- T n m 1995 lm ngh d y h c t i Khoa Lu t c a i h c Qu c gia H N i

- N m 2003 ng tham gia ch ng trnh h c gi t i Tr ng Lu t H Harvard (Hoa K ) theo h c b ng qu c t Fulbright. - ng c nhi u n m kinh nghi m d y h c t i cc tr ng H n i ti ng c a Hoa K v Nh t B n. - Hi n nay, PGS.TS Ph m Duy Ngh a ang l Tr ng ti vin c a Trung tm Tr ng ti Qu c t Vi t Nam, Ch nhi m B mn Lu t kinh doanh Khoa Lu t HQG H N i.

"... M t dn t c bi t suy t , m c v hnh ng ch ng i ngho v ganh ua v i cc dn t c lng gi ng l m t dn t c ang s ng. ng c a l i, t c p t cung v i ng la v l lng, t mn v i s l c i u c a ring mnh c l l k th ng s nh t c a dn t c chng ta."

>> Xem trang tc gi : Ph m Duy Ngh a

G n 3 th p k du nh p, thi hnh v lin t c t ng c ng hon thi n, m hnh nh n c ton tr khng gip cho ng i dn Vi t Nam xa c i, gi m c ngho. Khon s n ph m trong nng nghi p, v t ro trong x nghi p qu c doanh v m c a v i th gi i bn ngoi gp ph n t m th i y li nh n c ton tr , t o cho dn doanh nh ng c h i ki n qu c m i. T ton tr , 12.000 doanh nghi p qu c h u c ti c c u thnh 4.500 doanh nghi p v chng hi n ch chi m 42% t ng s n ph m qu c n i. Thm vo , 5.000 doanh nghi p c v n u t n c ngoi v 200.000 doanh nghi p dn doanh v i hng tri u h kinh doanh n l t ng b c c lm quen v i t do kinh doanh m thi th ti n ng trong cu c ganh ua kinh t .

8/14/2019 Gia ti 60 nm lut hc

3/4

Cu c th nghi m nh n c ton tr th t b i, song nh ng di ch ng c a n khng d dng m tiu bi n c. Trong l i t duy v hnh x c a hng tri u quan ch c, t duy nh n c qu n l ton di n v n ch a b y li. i khi ng i ta v n cho r ng lm lu t l t ng c ng qu n l nh n c i v i x h i (ch nh n c th ng c vi t hoa), ch ch a thng c m v i c th gi i r ng ng i ta th ng lm lu t h n ch quy n l c nh n c v b o v dn quy n, trong quan tr ng b c nh t l b o v quy n t do s h u, t do nh o t v t do kh c.

Trong m t b i c nh nh v y, ci g i l m t h c thuy t v ngnh lu t kinh t c l p khng h cn s c thuy t ph c. Ng i ta vng v y tm ki m nh ng l thuy t m i v lu t kinh doanh, lu t th ng m i ho c gi i tn t t c nh ng th gio i u m quay v v i truy n th ng dn lu t. Tuy nhin, tm ki m cu ch l m nh c thnh phng dnh ring c a ng i hn lm. Trong th c ti n, php lu t kinh t chuy n nhanh theo nh ng xu h ng xc l p nh ng n n t ng cho m t n n kinh t th tr ng, trong nh n m nh t i php lu t v s h u, php lu t v cc hnh th c t ch c kinh doanh, php lu t v t do kh c, nh ng thi t ch gi i quy t xung t v l i ch c a ng i kinh doanh trong cu c c nh tranh. Trn ci xc ang phn r c a ngnh lu t kinh t c l p ngy no, ang m c ln m m non u tin c a nh ng nhm lu t t truy n th ng v v t quy n, ngh a v , l p h i, th ch ti phn c ng nh nh ng l nh v c php lu t hi n i nh lu t c nh tranh v ki m sot c quy n.

H ng t i th i i dn doanh

Th tr ng nh m t con qu trong truy n c tch, khi thot ra kh i c chai, n b ng tr nn hung d v r t kh b o. Bnh n v qu n l th tr ng c l ch l o t ng, b i th tr ng l m t th quy n l c ch ng thua km g quy n l c nh n c. Qu th t n n kinh t th tr ng lm th c gi c n c Vi t Nam t nh l ng, nhi u l thuy t b y lu nay t ng nh ng u c th b thch th c b i th i i m i. Th tr ng ang ko, v th t qu ha, n u nh n c c ng gp ph n y x h i Vi t Nam ti n ln. Th tr ng ko, nh n c y c l nn tr thnh tri t l pht tri n th i nay. Tuy nhin, trong ng n ngang cc v n c n c l i gi i p, hai r c r i d i y c l c n c bn t i n u mu n bi n tri t l ny tr thnh hi n th c.

Th nh t, nh n c tr thnh m t cnh tay nng v v dn doanh, r c r i u tin l ph i thay i cch ngh v qu n l nh n c i v i doanh nghi p. D ng nh m c qu n l 4.500 doanh nghi p qu c h u r t kh i v i nh n c ta, nay c 10 pht trong gi hnh chnh l i xu t hi n m t doanh nghi p dn doanh m i

nh ng th l n, nh n c li u c th cn ton tr trong m t vi n c nh hng tri u doanh nghi p dn doanh ganh ua tm s th nh v ng? Cu tr l i ph i l t ng c ng ni m tin vo th tr ng, vo s i u ti t c a chnh th tr ng; nh n c khng th lm thay cng vi c c a hng tri u ng i tiu dng thng thi, ph n ng c a h m i l k lu t l nh lng nh t p doanh nhn tun th quy lu t c a cu c

i.

Th hai, r c r i c ng xu t hi n trong cu c c nh tranh gi a cc a ph ng trong chnh sch kinh t . Nay c ng d i g m tr i ny, Bnh D ng tr thnh nh ng

n i thi thc u t trn nh ng vng snh l y hoang ho cn Nam nh m mnh v i nh ng k c Thnh Nam m i s trong danh sch x p h ng cc khu v c thn thi n v i kinh doanh. G n y, cng v i 33 t nh thnh b nh c nh , Ngh An l i t ng thu ngn sch m b qua Lu t Ngn sch. Ng i ta dng ngn sch c a t nh th ng l i 10-15% s thu th c n p cho cc doanh nghi p; ng i ta c ng cho php doanh nghi p nh p kh u ho c ki m ho t i cc t nh khc v n p thu t i kho b c t nh Ngh An. Hy khoan bn t i chuy n ng sai c a hai chuy n , ch ring t vi c ng a tay xin trung ng t ng ng ngn sch nay t tin v i hng nghn t ng t ng thu, nh ng quan ch c u t nh Ng An c kh n ng lo cho phc l i c a dn. Lm cng b c nh th , d b bi ch c, c th c ng l i m t ti ng th m trong lng dn.

8/14/2019 Gia ti 60 nm lut hc

4/4

Khng ph i cng nghi p ho, hi n i ho, m c n thay i t n g c r nh ng cch ngh c m i c th s n sinh ra n ng l ng cch tn qu c gia. Ch ng no cn ton tr , nh n c v n ginh l y quy n lo toan, nh o t cho 64 t nh thnh v i hng v n lng x v 82 tri u ng bo. Khi y sng t o c a a ph ng v c nhn b km hm, x h i khng c c nh tranh, ng i ng i khng dm ch u r i ro m ganh ua tm th nh v ng.

Hai tri u quan ch c c a n n quan ch Vi t Nam khng th ch l nh ng c my tun th s i u hnh, ch d n t bn trn; h ph i tr thnh nh ng th l nh sng t o trong vi c khu ch tr ng tinh th n kinh doanh c a qu c dn. Mu n lm c i u , m t cu c phn chia v canh ch ng quy n l c gi a trung ng v a ph ng, gi a th tr ng v nhn vin th a hnh t t y u ph i di n ra. l tri t l phn quy n c a c i cch hnh chnh. Bn c nh , c n lm cho ng i dn c kh n ng ti m c n m i ngu n ti nguyn v s h u t nhn c a h c m b o m t cch hi u qu - l tri t l phi t p trung ho s h u ton dn c a c i cch kinh t th i nay.

Khng ch l 64 anh em cng cha m trung ng, cc t nh thnh v ang c nh tranh quy t li t ginh l y t ng ng v n u t , ginh l y t ng ng thu ngn sch. Vi c Ngh An th ng thu cho doanh nghi p c vi ph m php lu t qu c gia v t n h i cho cc t nh lng gi ng hay khng, khng th ch ty thu c vo s phn xt m t chi u c a B ti chnh. M t x h i c s ganh ua gi a cc t nh v a ph ng

n lc c n t i nh ng thi t ch i u ho l i ch v tranh ch p gi a cc t nh v i nhau v gi a cc t nh v i nh n c trung ng.

L i gi i cho nh ng thi t ch ny l tri t l t qu n a ph ng. Khng nn c b nhi m t trung ng, chnh quy n a ph ng tr c h t ph i do dn chng a ph ng b u ra, h ph i ch u trch nhi m tr c c tri c a h . Ngoi nh ng chnh sch thu c th m quy n ton qu c gia (b o hi n, qu c phng, i ngo i), Hi n php nn trao cho chnh quy n a ph ng quy n t nh o t r ng ri trong cc l nh v c khu ch tr ng kinh doanh, tr an, an sinh, gio d c, b o v mi sinh. Khi so n th o cc o lu t thu qu c gia, a ph ng ph i c m phn chia ph n cng v i trung ng. Ngoi nh ng ph n chia chung , cc t nh c th t nh li u thu v l ph ring.

N i i u ph i v tr ng ti gi a cc a ph ng l to b o hi n, th ng vi n v h i ng cc quan u t nh v i quy ch phn ph i phi u b u khc v i h vi n - m t thi t ch ch d a trn cc h t b u c v i nh ng s l ng c tri nh t nh. Qu c h i n c ta, d l n nh t, c ng n lc ph i cch tn v s hi ho ho l i ch a d ng c a c tri, l i ch cc t nh, vng v mi n trong ton qu c. on i bi u qu c h i cc t nh, suy cho cng ch l 64 cu l c b nu ko ngh vin v i l i ch cc t nh n i h trng c . Trong h th ng quy n l c c a chng ta ch a xu t hi n nh ng thi t ch cng khai nh m m phn, i u ph i v canh ch ng s phn chia quy n l c gi a cc t nh thnh v i nhau c ng nh chia quy n gi a h v i chnh quy n trung ng.

Khi m i ng i dn, m i gia nh, m i lng x v t nh thnh giu m nh th qu c gia giu m nh. V y hy nn d ng c m r b t duy nh n c ton tr , m quay tr l i

m t nh n c tin vo th tr ng, tin vo s phn quy n m nh m cho cc a ph ng, bi t h i thc v ch ng ganh ua gi a cc t nh. Khi y cc t nh thnh s cng y v chnh quy n trung ng v a ph i c m c ng, v a ph i u n mnh theo s c cu n c a 64 con ng a phi n c i. C xe c th rung ln do s c p c i cch, song ch c ch n n s di chuy n nhanh h n v pha tr c.

Ngu n: Bay cng n s u, NXB Tr , 2007