Giao duc kito giao

http://www.huynhtruong-dmhcg.com

Trang 1 nguon: thanhlinh.net

TI LIU HC TP

GIO DC KIT GIO

DY & HC Jos. Marie Lam Thy inh Vn Dim

TRANG MC LC

LI NG

PHN I : DY (HUN LUYN)

. Bi I/1 : N SNG GING THUYT

. Bi I/2 : GIO DC KIT GIO

. Bi I/3 : C TNH GIO DC KTG

. Bi I/4 : GIO DC L TNH YU

. Bi I/5 : GIO DC GIA NH

. Bi I/6 : NGH THUT GING THUYT

. Bi I/7 : VN GING THUYT

. Bi I/8 : BI GING THUYT

. Bi I/9 : K NNG NG LP



. Bi I/ 10 : DY GIO L

PHN II : HC (T HUN LUYN)

. Bi II/1 : CU NGUYN

. Bi II/2 : HC HNH

. Bi II/3 : NHN BN

. Bi II/4 : NHN BN X HI VIT NAM

. Bi II/5 : PHM GI CON NGI

. Bi II/6 : LNG TM CON NGI

. Bi II/7 : CC NHN C

. Bi II/8 : TRNG THNH NHN BN

. Bi II/9 : CON NGI GIA NH V X HI

. Bi c thm : DY TR

LI NG

Trong Tuyn ngn v Gio Dc Ki-t Gio (ban hnh ngy 28/10/1965), c Gio Hong Phao-l VI vit : Tt c mi ngi, khng phn bit chng tc, giai cp v tui tc, do phm gi con ngi, u c mt quyn bt kh nhng l phi c hng mt nn gio dc p ng vi s mnh ring, ph hp vi c tnh ca tng phi, thch nghi vi vn ha v truyn thng dn tc, ng thi m rng s hp tc huynh vi cc dn tc khc, h tr cng cuc hp nht chn chnh v ha bnh trn mt t. Vy nn gio dc chn chnh l vic o to con ngi, nhm t ti cng ch ca mnh cng nh li ch ca cc on th m h l on vin, v h s tham gia phc v khi n tui trng thnh. Bi th, phi n nhng tin trin ca khoa tm l, s



phm v gio khoa, hu gip tr em v thanh thiu nin pht trin iu ha nhng nng khiu th xc, lun l v tinh thn, thc dn dn trch nhim cch r rt hn, nh lun c gng trau gii ng mc i sng c nhn v theo ui s t do chn chnh, vi lng can m v kin nhn lt thng mi tr ngi. Phi tch cc v thn trng gio dc chng v phi tnh ty tng la tui. Ngoi ra, phi hun luyn cho chng bit tham d i sng x hi, sau khi c ch dn y v nhng phng tin cn thit v thch hp, chng c th tch cc dn thn vo nhng on th khc nhau ca cng on nhn loi, sn sng i thoi vi ngi khc cng nh hng say hot ng gp phn thc hin li ch chung (Tuyn ngn v GDKTG, s 1).

Tuyn ngn GDKTG cn nhn mnh : chu ton nhim v gio dc, Gio Hi quan tm n tt c cc phng th thch hp, c bit l nhng phng th ring ca mnh. Trc ht l vic ging dy gio l nhm soi sng v cng c c tin, nui dng i sng theo tinh thn Cha Ki-t, a n vic thc v tham d linh ng vo mu nhim phng v, khuyn khch hot ng tng . Nhng Gio Hi cng tn trng v tm cch em tinh thn mnh thm nhun v nng cao nhng phng th khc thuc di sn chung ca nhn loi v gp phn ln lao vo vic trau gii tinh thn v o luyn con ngi, nh cc phng tin truyn thng x hi, cc t chc c mc ch tp luyn tinh thn v th xc, cc phong tro thanh thiu nin v nht l cc trng hc (Tuyn ngn v GDKTG, s 4).

Trong Tng Hun Ki-t Hu Gio Dn (ban hnh ngy 30/12/1988), c Gio Hong Gio-an Phao-l II cng vit: Cng nh vic gio dc con ngi lin kt su xa vi thin chc lm cha lm m, vic hun luyn Ki-t Gio bt ngun v nhn c sc mnh ni Thin Cha, Ngi l Cha yu thng v gio dc con ci. Vng, Thin Cha l nh gio dc trc tin v cao c nht ca dn Ngi Cng trnh gio dc ca Thin Cha c by t v c hon tt vi c Gi-su, ng l Thy. Cng trnh tc ng t bn trong tm hn con ngi nh s hin din nng ng ca Thnh Thn Nh th, ngi gio dn c hun luyn nh Gio Hi v trong Gio Hi, trong s hip thng v cng tc h tng gia mi thnh phn ca Gio Hi : linh mc, tu s, gio dn... Cng cuc gio dc trc ht l cng vic ca Gio Hi ton cu. c Gio Hong gi vai tr ngi gio dc u tin ca gio dn. L ngi k v thnh Ph-r, c Gio Hong cng c s mnh cng c anh em mnh trong c tin bng cch dy d tt c mi tn hu nhng yu t thit yu trong n gi cng nh s v ca Ki-t Gio v Gio Hi (TH / KTHGD V, 60).

Thin Cha l nh Gio dc u tin ca loi ngi. Con ngi c Thin Cha mi gi, trong t do, trng thnh v sinh hoa tri. Con ngi khng th khng tr li, khng th khng m nhn trch nhim. l trch v ca mi Ki-t hu. T , vic hun luyn c t ra v nhu cu hun luyn cng nh nhu cu c hun luyn tr nn mi u t hng u ca Gio Hi. Ni trch nhim gio dc thuc thm quyn Gio Hi, cng tc l ni trch nhim gio dc l ca tt c mi Ki-t hu, bi Gio dc Ki-t Gio l cng trnh hc v sng lm con ngi v lm con Cha. y l trch nhim ca mi Ki-t hu mi ni, mi thi (Th Chung 2007 ca Hi ng Gim Mc VN, s 3). Tuy nhin trn thc t, cc nh gio mi l nhng ngi c trao ph trch nhim gio dc chuyn nghip. Nh th, ngoi cuc sng mu mc ca mt nh gio, h cn l i s ca c Gi-su Ki-t ni hc ng bng chnh i sng v lng tm Ki-t hu.

Chnh c Gi-su Ki-t, ng l Thy, khi ku gi cc mn , Ngi ni : Cc anh hy theo ti, ti s lm cho cc anh thnh



nhng k li ngi nh li c (Mt 4, 19). Li ngi ? c Ki-t dng hnh nh c th li c trong cuc mu sinh hng ngy ca cc mn , ni v mt cng vic tru tng rao ging Tin Mng, nhm gip cc mn hiu c mun ca Ngi. Cc mn qu r v ngh chi li khng ch cn n cc cng c (ghe thuyn, chi li) cho tht tt, m cn cn rt cn phi bit chn ng thi im theo thi v mi a im (vd : sng th nn th li ch no, tra, chiu, ti th nn th li ch no c nhiu c ; ri cn phi tnh n vo ma no trong nm, vo thi im no trong thng ... th nn th li u). Ngoi ra, cn cn n nhng phng php, k nng chi li sao cho c hiu qu ti u na. Ch trong mt cu ngn gn, c Kit lm cho ngi nghe hiu v tin vo Ngi Thy ca mnh s gip mnh tr nn mt ngi tinh thng v nng lc thc hin mt hnh vi tru tng li ngi.

Phi chng l mc tiu ca cng cuc gio dc Ki-t gio ? Mun gio dc i tng (c) th phi c nhng nh gio (dn chi), m thc s c c nhng nh gio chuyn nghip ng vi ngha ca n, cng li cn phi c nhng bin php gio dc (li, v... cng vi cch th li, ko v v.v...) m chng ta vn quen gi l s phm. Nh vy, ni n gio dc th cng ng thi ni n 2 i tng ch yu : Thy (dy) Tr (hc). Ni khc hn, dy v hc l 2 mt chnh yu ca mt vn : Gio dc. y l cha k ngi hc phi hc nh, m c ngi dy cng cn phi hc na. Dy v Hc va l khi im va l ch im tc ng h tng gip con ngi tin b. chnh l mc ch ca tp ti liu nh ny.

Bn thn tc gi c c ci may mn trong ngnh s phm x hi Vit Nam tri qua hai ch chnh tr. Nh c nm tri nhng bin thin ca thi cuc a n nhng thng trm trong ngh nghip v nht l trong cuc sng, nn cng rt ra c nhiu kinh nghim b ch cho bn thn. Khong 10 nm tr li y, c gia nhp Huynh on Gio dn a Minh (Dng Ba a Minh) vi cng v Hun c t cp Huynh on c s n Lin huynh v hin nay l Hun c Huynh on Gio phn (Saigon), ng thi tham gia Ban Ging hun ca Huynh on GD a Minh Vit Nam. Chnh do nhng yu cu thc bch ca chc v c trao ph, nn dc tm hc tp tm hiu v c kt thnh ti liu vi mc ch ch yu cng ch l gip bn thn hon thnh tt s v c trao, ng thi cng chia s vi anh ch em hc vin hoc cng chung s v v bn b xa gn. Nay em xut bn, rt mong c s ch gio ca nhng bc cao minh v c gi. Xin c chia tp ti liu thnh 2 phn : Phn I - DY (11 bi) v phn II - HC (9 bi) :

PHN I : DY (HUN LUYN)

Bi I/1 : N SNG GING THUYT

Bi I/2 : GIO DC KIT GIO

Bi I/3 : C TNH GIO DC KTG

Bi I/4 : GIO DC L TNH YU



Bi I/5 : GIO DC GIA NH

Bi I/6 : NGH THUT GING THUYT

Bi I/7 : VN GING THUYT

Bi I/8 : BI GING THUYT

Bi I/9 : K NNG NG LP

Bi I/ 10 : DY GIO L

PHN II : HC (T HUN LUYN)

Bi II/1 : CU NGUYN

Bi II/2 : HC HNH

Bi II/3 : NHN BN

Bi II/4 : NHN BN X HI VIT NAM

Bi II/5 : PHM GI CON NGI

Bi II/6 : LNG TM CON NGI

Bi II/7 : CC NHN C

Bi II/8 : TRNG THNH NHN BN

Bi II/9 : CON NGI GIA NH V X HI

Bi c thm : DY TR



Trong tm tnh hc hi v cu tin, xin c gii by tm s v t tt c hoi vng cho tng lai. Xin v lng Thng Xt ca Ngi Thy Ch Thnh Gi-su Ki-t, nh li chuyn cu ca M Maria, nguyn cu tt c c no y n phc (c bt l N SNG GING THUYT) ca Thin Cha.

Trn trng,

Saigon, Thng Hoa 2010,

Tc gi knh bt.

PHN TH NHT

DY (HUN LUYN)

Bi I/1 N SNG GING THUYT

I. KHI NIM :

Ging thuyt l gii thch, ni cho r ra mt vn , s kin, cng vic no (Ging : gii thch r rng ; Thuyt : ni). Khi cn ging gii mt ti cho mt cng on, tt nhin cng phi cn n nhng phng php, k nng truyn t sao cho c sc hp dn, thuyt phc c ngi nghe (thnh gi) h c th hiu tht cn k vn m thuyt gi (ging vin) trnh by. V chnh l ngh thut ging thuyt. Trong phm vi bi ny, ngh thut ging thuyt l nhng phng php, k nng mang tnh s phm, gip ngi ging vin ng lp t hiu qu cao. Ni cch khc l nhm gip ngi ging vin thi hnh tt s v c trao ph, theo c sng Cha Thnh Thn ban : n sng ging thuyt.

V chng Ging thuyt chnh l on sng Cha Thnh Thn ban tng Dng a Minh (nn c tn gi l Dng Anh Em Thuyt Gio). ng ni l on vin a Minh, ch l mt Ki-t hu bnh thng thi th vic rao ging Li Cha l mt bon phn, mt trch v phi c thi hnh cch trit : Ngi gio dn khi lnh nhn b tch Thnh Ty, c tham d vo 3 chc v ca c



Gi-su Ki-t, m mt trong ba chc v y chnh l "ngn s" tc l ngi c sai i (s) dng li ni (ngn) rao ging Li Cha. V th, Vic o to nhng ngi m, n lt mnh, s phi m nhn cng vic hun luyn gio dn, l mt i hi tin quyt v su xa cho ton th dn Cha, cho mi gio dn (TH/KTHGD V, 63).

II. N SNG GING THUYT :

Nh vy, ngi c n sng ging thuyt, khng phi l ngi ging lm thnh gi say m, cng khng phi l nh hng bin hp dn thnh gi ; m hn the, l ngi c Thin Cha ban n bit dng li ni thc s, mt hnh thc hot ng c bit ca Cha Thnh Thn, ng vn bao ph ngi tin. Nu nh ging thuyt c uy tn, nu ni vi uy quyn, nu c n sng, ch l do sc mnh siu nhin ang trong ngi y, mt khi ngi y bit sn lng n nhn. iu cho bit ti sao ngi ta li cho rng n sng ny l kt qu ca vic sm hi hay thnh ho, ni ng hn, ngi ta on ra c hay cm nghim trc c n sng .

Thng khi nghe ni n ging thuyt, ai cng ngh l cn phi c nng khiu thin ph mi c th lm c. Thc ra th loi ngi ni chung ngoi tr nhng ngi b khim khuyt hay bnh tt u c kh nng n ni c. Kh nng y pht trin bnh thng ni ngi bnh thng, pht trin mnh ni ngi c ti, v ny n phi thng ni bc thin ti. Nhng tu trung, d ni ngi bnh thng hoc ni ngi c ti hay ni bc thin ti, tt c u c th v cn c hun luyn, rn luyn. Cu ni ca c nhn : Ngc bt trc bt thnh kh, nhn bt hc bt tri l (Ngc khng c mi gia th khng tr thnh vt qu gi, ngi khng hc th khng bit l l i) cho thy n nh ngc, t bn cht l qu ri, m vn cn phi c mi gia ; hung h l con ngi, d cho c kh nng thin ph i na, m khng c rn luyn, th cng khng tr nn hu dng c (Ngc kia chng gia chng mi, Cng thnh v dng, cng hoi ngc i ca dao VN).

Nng lc (kh nng) ging thuyt cng nh nhu cu c hun luyen l nhu cu chung ca tt c mi thnh phn Dn Cha trong Gio Hi. V tt nhin, hnh ng vi tt c lng trung tn theo nh ca Thin Cha, ngi mn cn phi c kh nng v lun c gng lm cho mnh cng c kh nng hn na : chc chn cng vi n sng ca Cha, nhng cng phi c s cng tc t do v c trch nhim ca mi ngi chng ta nht thit phi thi hnh cng vic hun gio mt cch c h thng, thch hp vi tui tc, vi nhng hon cnh khc nhau ca cuc sng v phi cng quyt thng tin nn vn ho theo tinh thn Ki-t Gio, c th tr li c cho nhng vn nn mun tha, cng nh nhng vn mi ang nh hng trn con ng v x hi hm nay (TH/KTHGD V, 58-60).

R rng, ngi ging thuyt cn phi c kh nng v lun c gng lm cho mnh cng c kh nng hn na. Vic c kh nng, l vic lm ca Thin Cha : Thng qua Cha Thnh Thn, Thin Cha ban cho con ngi nhng kh nng thch ng vi i sng (x hi cng nh tn gio). Cn vic lm cho mnh cng c kh nng hn na, chnh l s n lc khng ngng trong t do v trch nhim ca con ngi. Ni khc i, con ngi ( y l ngi ging thuyt) cn phi bit t trang b kin thc chuyn mn, trau gii v pht trin nng lc sn c ca mnh.



D nhin, c o to thnh ngi ging thuyt, th ngi th hun cng i hi phi c mt trnh d vn ho nht nh no , hoc nu khng th cng phi c tin hnh song song vic o to vn ho v o to thnh ging vin. Cng xin m ngoc ni r thm l nhng ging vin chuyn bit (tc l nhng ngi i dy) khc vi nhng gio dn bnh thng trong s v loan bo Tin Mng, bi c nhng phng cch loan bo Tin Mng c th khng cn n trnh vn ho, v h c th hc bng cch lng nghe v cu nguyn, v c th loan bo Tin Mng bng chnh cuc sng mt Ki-t hu ch thc (Trc khi rao ging bng li ni, hy rao ging bng i sng Th MV 2003 ca HGMVN). Cc ging vin cn c mt trnh vn ho nht nh v phi c tham d nhng kho hun luyn chuyn bit, cng l v th ( bt u mt cng cuc mc v thc s hu hiu, cn phi c v vic o tao cc chuyn vin lo vic hun luyn, k c vic thit lp cc kho hc hay cc trng dnh ring cho cng vic . Vic o to nhng ngi m, n lt mnh, s phi m nhn cng vic hun luyn gio dn, l mt i hi tin quyt v su xa cho ton th dn Cha, cho mi gio dn TH/KTHGD V, 63).

Hc v ging thuyt, ni v ging thuyt, th ngi thy tin khi, ngi thy mun i tuyt m m chng ta phi tn tm tn lc hc hi, chnh l Thy Ch Thnh Gi-su Ki-t. Chng ta th suy gm li li dy ca Ngi : Cc kinh s v cc ngi Pha-ri-siu ngi trn to ng M-s m ging dy. Vy, tt c nhng g h ni, anh em hy lm, hy gi, cn nhng vic h lm th ng c lm theo, v h ni m khng lm (Mt 23, 1-3). Nu khng sng tt, th d c c hc nhiu ti u i na m c liu mnh i dy, cng chng khc g nhng kinh s v cc ngi Pha-ri-siu nhng con vt thi i vy.

c Ki-t, ng l Thy, dy chng ta : Lng c y ming mi ni ra (Mt 12, 33). Ch th cn phi c trc , nhin hu mi ni n vic em chia s cho tha nhn. Khng ai c th cho ngi khc ci m mnh khng c. Vic chia s Li Cha cng vy, khng c ci vn ln lng th ly g m chia s ? Cao hn mt bc, ging vin l ngi i ging thuyt, i dy ngi khc, th li cng cn phi c mt ci vn kin thc kha kh, mi hy vng t kt qu. Ngi i cng thng ni Bit MUI, dy MT, nu khng t c yu cu , th ti thiu cng phi Bit HAI, dy MT. Tt nhin, van tch lu kin thc, phi l u tin hng u ca ngi ging thuyt, v tri qua mt qu trnh di lu vi nhng n lc khng ngng. c c ci vn, phi bit nghe, c, hc trong nh trng, ngoi x hi, trong cuc sng, gia thin nhin, v trn tt c l lng nghe v hc hi (cu nguyn) vi Thin Cha, ng l Thy-Dy-Mun-i.

Kho tng kin thc ca ging vin, ch yu phi c kn mc t kho bu v tn l Thnh Kinh v Phng V Thnh (Nh tr s sinh, anh em hy khao kht sa tinh tuyn l Li Cha, nh anh em s ln ln hng n cu (1Pr 2, 2), bi v v trn tt c, chng ta ging thuyt l truyn t cho anh em v Mu Nhim c Tin, Mu Nhim Cu xut pht t Thin Cha v c thc hin bi chnh Con Mt Ngi l c Gi-su Ki-t, Cha chng ta. Ngoi ra, v chuyn mn nghip v (gio dc), chng ta cn hc hi ni chnh c Ki-t nhng phng php s phm tuyt ho m ngi vn dng ging dy cc mn v dn chng ; ng thi chng ta c th hc hi, tch lu kinh nghim ni nhng mi trng tn gio (phng v Thnh, gio dc, chia s), hoc ni nhng sch bo (o cng nh i). Nh vy, v chuyn mn, nhu cu hun luyn v nhu cu cn c hun luyn, khng ch l nhu cu ca ngi th hun, m cn l nhu cu ca chnh ngi ging dy na. C nhu cu cn c hun luyn, l tt nhin phi c p ng, y l vic trui rn, mi gia kh



c chuyn mn, ni cch khc l trau gii k thut ging thuyt cho nhun nhuyn vy.

III. KT LUN :

Tm li, trong cng vic hun luyn, c mt vi xc tn ht sc cn thit v phong ph. Trc tin, l xc tn rng khng th c vic hun luyn ch thc v hu hiu, nu mi ngi khng t m nhn v pht trin trch nhim o to chnh mnh : qu thc mi vic hun luyn thit yu l mt th t hun luyn. Tip n l xc tn rng mi ngi chng ta va ng thi l ch im va l khi im ca vic hun luyn, chng ta cng t hun luyn tt th cng c kh nng hun luyn ngi khc. Cng phi thc rng cng vic hun luyn, nu bit khn ngoan da vo cc phng tin v phng php khoa hc nhn vn v sn sng cho Thin Cha hnh ng, th cng t c hiu qu nhiu hn (TH/KTHGD V, 63). l li dy ch l ca TC Gio-an Phao-l II dnh cho mi thnh phn Dn Cha. Li dy ny cng tr nn cn thit hn cho nhng ngi mang trng trch ging thuyt.

Bi I/2 GIO DC KI-T GIO

I.- KHI NIM :

Thng thng, gio dc mang hai ngha b tc cho nhau : Dy d + nui nng (Gio : dy ; Dc : nui), tc l va dy d va nui dng nhng phm cht ca con ngi, bao hm mt phm tr ton din (tr dc + c dc + th dc). Chnh v th, phn ch thch s 7 (cu : V th Gio Hi thng phn vo vic m mang v pht huy nn gio dc.7* ) trong Li m u ca SL/ GDKTG, vit : Ngi ta c th nh ngha danh t ny rt nhiu cch, nhng gi c l xc thc, cc nh ngha phi c nhng c tnh chung sau y :

a. Gio dc ch c th c ni loi ngi.

b. N l hot ng ca mt hu th i vi mt hu th khc.

c. Hot ng ny c hng ti mt mc ch.

d. Mc ch l t c mt s tnh cht i cng gip con ngi d dng t c li ch ca mnh.

II.- MC CH V YU CU :



II.1. Mc ch ca nn gio dc Ki-t Gio : Mc ch ca nn gio dc Ki-t Gio nhm gip mi Ki-t hu t n trnh trng thnh v c 2 mt : Th xc linh hn :

a- Rn luyn nhn cch con ngi tr thnh hu ch i vi bn thn, gia nh v x hi.

b- Gip con ngi sng xng ng l con Thin Cha.

II.2. Yu cu ca thi i : Gio dc ang l vn thi s nng bng ca thi i : Trn bnh din th gii. nhng bt cng, p bc, nhng khng b, chin tranh, ri nhng cnh n sng ti nh trng, nhng cnh sng thc lon hu nh khng cn cha bt c mt quc gia no m khng c.

III. NN TNG GIO DC KI-T GIO :

Cng trnh gio dc Ki-t Gio, trc khi l cng kh ca con ngi, l k hoch ca Thin Cha. Cng vi cng cuc to dng v tr v mun loi, Thin Cha dng nn loi ngi v phn bo hy sinh si ny n tht nhiu, cho y mt t, v thng tr mt t (St 1, 28). Ni cch khc, Thin Cha dng nn v tr v mun loi xut pht t ngun sui v lng : Tnh Yu.

C th khng nh : Nn tng gio dc Ki-t Gio l Thin Cha Ba Ngi Ch Thnh, m tinh thn gio dc Ki-t Gio gio dc Ki-t Gio l Tnh Yu Cho v Nhn. Trong Thng ip Thin Cha l Tnh Yu (s 7), GH Bin c XVI dy : Trong trnh thut cy thang ca t ph Gia-cp, cc Ngh Ph ca Gio Hi thy mi lin h khng th tch ri gia tnh yu nhn v v tnh yu cho i, gia eros (tnh yu) tm kim Thin Cha v agape (tnh bc i) trao i hng n nhn c, biu trng bng nhiu cch khc nhau.

III.1. Cha Cha v cng trnh to dng : Khi to dng con ngi ging hnh nh Ngi, ban cho con ngi kh nng t ti chn l v t do (Hc 17, 3 & 7), Thin Cha Cha nh hng cng trnh sng to ca Ngi bng mt ng li s phm mm do ph hp vi li ch v thi n nhn ca con ngi.

III.2. Cha Con v Tin Mng Cu : ng li s phm ca Cha Cha l chun b cho Cha Con n Dy d loi ngi mong ch v n nhn n cu . c Gi-su ni : Chnh Thy l con ng, l S Tht v l S Sng (Ga 14, 6). Mun nm b quyt s sng ch thc, con ngi phi n th hun ti trng hc ca Cha Gi-su Ki-t.

III.3. Cha Thnh Thn v vai tr tc thnh : Nhng con ngi u tin xut thn t trng hc ca c Gi-su l cc Tng . Cha Gi-su l Thy dy, nhng chnh Thnh Thn mi l ng tc ng gio hun ca Cha Gi-su, qua li rao ging ca tng , tr thnh sc mnh bin i tm hn ngi nghe.



III.4. Gio Hi v s mng gio dc : Trc khi v Tri, Cha Gi-su trao cho Gio Hi s mng ln ng dy d mun dn (Vy anh em hy i v lm cho mun dn tr thnh mn , lm php ra cho h nhn danh Cha Cha, Cha Con v Cha Thnh Thn, dy bo h tun gi mi iu Thy truyn cho anh em Mt 28, 19-20). T , gio dc tr thnh s mng gn lin vi s hin din ca Gio Hi gia lng th gii. S mng ca Gio Hi l to iu kin mi ngi u c hng mt nn gio dc Ki-t Gio. Tuyn ngn v Gao dc Ki-t Gio khng nh : Vi danh ngha c bit, Gio Hi c trch nhim gio dc khng nhng v Gio Hi l x hi trn gian, phi c tha nhn c kh nng gio dc, nhng nht l v Gio Hi c nhim v loan truyn cho mi ngi bit con ng cu ri, cng nh thng ban s sng Cha Ki-t cho cc tn hu v lun lo lng gip h t ti s vin mn ca i sng y. Bi vy, nh mt Ngi M, Gio Hi c nhim v bo m cho con ci mt nn gio dc, em tinh thn Cha Ki-t thm nhun i sng chng, nhng ng thi cng c v mi dn tc pht trin s hon thin ton vn ca con ngi, phc v li ch ca x hi trn th v xy dng mt th gii nhn o hn(SL/GDKTG, 3).

IV. C TNH GIO DC KIT GIO :

IV.1. Tnh ph cp : Gio Hi c s mng em Tin Mng n cho mi ngi (Mc 16, 15), khng phn bit thnh phn, ng cp x hi hay iu kin kinh t. S mng bao trm ton th Gio Hi mi ni, mi thi, mi c nhn v mi cng on.

+ S mng bt u bng cng cuc nhp th do Cng ng Va-ti-ca-n II ra. Trc khi truyn b c tin, Gio Hi c s mng phc v li ch ca x hi trn th v xy dng mt th gii nhn o hn (SL/GDKTG, 3).

+ Hnh nh cnh nho ca Cha Gi-su din t nt sinh ng ca nn gio dc Ki-t Gio : Cc gio l vin ging nh nhng cnh nho gn lin vi thn nho l c Ki-t, ht nha sng Li Cha t thn cy nho, chuyn n cc hc vin bng chng t rao ging v thc thi hun lnh ca Cha.

+ Mi Kit hu u l gio l vin, v qua b tch ra ti, tt c c mi gi tham gia cng trnh gio dc Ki-t Gio trong vai tr c tham d vo chc v ngn s ca c Gi-su Ki-t (mi chng ta va l ch im va l khi im ca vic hun luyn, chng ta cng t rn luyn mnh, cng c kh nng hun luyn ngi khc TH/KTHGD, s 7).

IV.2. Tnh ton din : * L M v l Thy, Gio Hi c bn phn thng truyn mt nn gio dc ton vn cho mi ngi. Mc tiu hng u ca GD/KTG l c Tin. V con ngi l linh hn nhp th, khi gio dc c tin, Gio hi cng nhm n gio dc con ngi ton din gip h nhn ra phm gi ca mnh.

* X hi tnh l mt nt ni bt ca con ngi. GD/KTG gp phn c v tnh lin i, lm cho con ngi c trch nhim vi nhau, trch nhim i vi x hi v cng ch, cng xy dng mt cuc sng tt p v an bnh. Lm chng cho Chn l, Gio hi tri qua mi thi i gp ting ni ca mnh qua cc Tng Hun mang tnh x hi.



* GD/KTG cn nhn mnh vic hun luyn lng tm. Bi v lng tm l lut t nhin, vn phn nh phm gi con ngi v t nn tng cho cc ngha v cn bn ca con ngi (Gio hun XH/GH, 140). Khi c lng tm ngay thng, con ngi s d dng cng tc xy dng cuc sng cng bng, tn trng phm gi v s sng con ngi.

* V lun l mt sinh hot gn lin vi mt khng gian nht nh, gio dc phi c lin kt vi truyn thng vn ho ca khng gian y.

IV.3. i tng gio dc :

IV.3.1. i tng : Tnh ph cp ca nn Gio dc Ki-t Gio mt mt khng min tr trch nhim cho bt k ai, mt mt cng i buc khng c loi tr bt k i tng no. i tng gio dc Ki-t gio l tt c mi ngi, khng phn bit tui tc, gii tnh, dn tc, giai tng x hi hoc phm trt Gio Hi.

IV.3.2. i tng u tin : - Cha Gisu khng nh s mnh hng u ca Ngi l loan bo Tin Mng cho ngi ngho kh, lao t, m lo, b p bc (Lc 4, 18). Noi gng Ngi, GDKTG i theo con ng Ngi i trong trch v u tin gio dc cho nhng giai tng b x hi rung b, khinh ch, p bc.

- Cn nng , chia s, n tip nhng di dn, v sinh k phi v thnh th, c ho mnh vo bu kh o c sn c ni cc gio x m h tm c. Gio x l mi trng v l iu kin cn thit an i v khch l c tin ca h ni Thin Cha, ng c quyn nng bin cnh sng tha hng ca h thnh cuc hnh hng y ngha hng v Qu Tri.

- Thiu nhi v gii tr cng l nhng thnh phn rt ng quan tm hng u tin. H cn c hng mt nn gio dc chn chnh v ni dung v hiu qu v phng php. Gii tr, tng lai ca Gio Hi, cn nhn c s hng dn tn tnh t cc nh gio dc v cc th h i trc.

V. C CU T CHC :

V.1. Nh gio dc : Trch nhim gio dc c tin thuc v mi Kit hu. Thc t, cc nh gio mi l nhng ngi c trao ph trch nhim gio dc chuyn nghip. Nh th, ngoi cuc sng mu mc ca mt nh gio, h cn l i s ca c Gi-su ni hc ng bng chnh i sng v lng tm Ki-t hu.

V.2. Gia nh : Gia nh l Gio hi ti gia, l trng hc t nhin v cn bn trong nn Gio dc Ki-t Gio. Gia nh cn l chic ni ca s sng v tnh yu (Gio hun X hi ca Gio Hi, 209).

V.3. Hc ng : i chng vin v Hc vin Cng Gio phi ng ng vai tr ca mnh bng vic o to nhng ngi s m



nhn cng vic hun luyn gio dn (TH/KTHGD, 7). Cc c s ny khng nhng ch cung cp cho Gio Hi nhng thy gio m cn o to cc mn ca Cha Gisu. Cc hc vin khi tt nghip s ri khi hc vin i nhn nhim v mi, nhng khng bao gi ri trng ca Cha Gi-su.

V.4. Cng on :

V.4.1. Gio x : Gia nh khng th tch khi Gio x. Ti gia nh, c tin c truyn th bng phng php tip cn v thc hnh. Ti Gio x, c tin c thng truyn nh ging gii v vic c hnh phng v. Nhng lp hun gio, cha x cng vi cc ging vin chu trch nhim khai tm Ki-t Gio. Ti y, gio dn c mi trng th hin c tin, c tham d cch thc vo cc gi kinh l, phng v, b tch.

V.4.2. Cc Hi on : Cng vi gio x, cc t chc, cc on th v cng on Gio hi c bn cng l nhng mi trng khng th thiu GD/KTG c trin n ton vn v cng bnh.

VI. S HP TC TRONG GIO DC :

S cng tc ngy mt cp thit v ang c cng c trong phm vi gio phn, quc gia v quc t cng rt cn thit trong lnh vc hc ng. V th, bng mi cch, phi lo liu th no vic hp tc gia cc trng Cng Gio vi nhau c thun li, ng thi v ch li chung ca cng ng nhn loi i hi, phi y mnh vic hp tc gia cc trng Cng Gio vi cc trng ngoi Cng Gio.

Cng lin kt v cng tc cht ch vi nhau, nht l bc i Hc, cng thu lm c nhiu kt qu. V th trong mi i hc, cc Phn khoa phi hp tc vi nhau, ty theo mc tiu cho php. Chnh cc i hc cng phi lin kt h tng hnh ng, ng thi c v nhng cuc hp mt quc t, phn phi vi nhau vic nghin cu khoa hc, thng bo cho nhau nhng pht minh, trao i vi nhau cc gio s trong mt thi gian no v pht huy nhng g mang li vic h tr ln lao hn.

VII. NGI GIO DN VI CNG CUC GIO DC :

Khi n nhn n Gi Ki-t hu, ngi gio dn c mi gi tham d vo 3 chc v ca c Ki-t : Ngn s, T t, Vng gi, trong , chc v ngn s chnh l chc v ca mt nh gio dc (rao ging Tin Mng), nn i vi cng cuc gio dc, ngi Ki-t hu khng th ng ngoi. GH Gio-an Phao-l II cng dy : Cng trnh o to khng phi l c n ca mt nhm ngi, nhng l mt quyn li v bn phn ca mi ngi. V vn ny, cc Ngh Ph Thng Hi ng yu cu phi lm sao mi ngi, nht l nhng k ngho kh c th hng c cng trnh o to, mi ngi chnh mnh c th tr thnh nhng ngun o to cho tt c..." (TH/KTHGD V, 63). Nh vy, ngi Gio dn phi thc rng mnh chnh l mt nh gio dc ca Gio Hi.



S c mt vn nn c t ra : u phi ai ai cng c th l nh gio dc. ng vy, khng phi ai cng c th ng trn bc ging ging thuyt, nhng vic gio dc y phi c thn mnh. Cho nn, Trch nhim gio dc c tin thuc v mi Ki-t hu", v : Gio dc Ki-t gio l cng trnh hc v sng lm con ngi v lm con Cha. y l trch nhim ca mi Ki-t hu mi ni, mi thi. Th h trc c trch nhim chuyn giao c tin cho th h sau. Th h sau tip nhn, cng c v bn giao cho th h hu sinh. Lch s l mt cuc hnh trnh qua Ki-t hu chia s c tin cho nhau di s soi dn ca Cha Thnh Thn" (TC 2007 ca HGMVN, 39).

Vic thc hin s v ny cng c nhiu phng cch ch khng nht thit phi ng trn bc ging. Th Mc v ca HGMVN 2003 vit trc khi rao ging bng li ni, hy rao ging bng i sng". Tu theo n sng Cha Thnh Thn ban cho mi ngi mi khc, chng ta c th thc thi s v m Gio Hi trao ph bng li ni, vic lm, hnh ng, v nht l bng i sng chng t c tin Ki-t gio.

KT LUN :

Gio dc Ki-t gio ang l mt s mng cp bch cho ton Gio Hi trc bi cnh nng bng ca thi i. Mc ch ca nn gio dc Ki-t gio khng ch l rn luyn nhn cch con ngi thnh hu ch i vi bn thn, gia nh v x hi, m cn l gip con ngi sng xng ng vi t cch con Thin Cha mai sau tr thnh cng dn Nc Tri. S mng c khi ngun t Cha Cha, c thc hin ni Cha Con v c kin ton nh Cha Thnh Thn . (TC 2007 ca HGMVN, 3)

Chnh v th, nn trch v mi Ki-t hu l phi ng gp sc mnh vo cng cuc chung ca Gio Hi. Ngi gio dn hy nhn ly trch nhim, mnh dn thi hnh s v bng cch no ph hp nht vi kh nng, hon cnh, mi trng, v c bit l n sng ging thuyt Thin Cha ban cho.

Bi I/3 C TNH GIO DC KIT GIO

DN NHP :

V Tnh Yu, Thin Cha dng nn v tr, mun loi. Khi dng nn loi ngi nn ging hnh nh Ngi, Thin Cha nh hng cng trnh sng to ca Ngi bng mt ng li s phm uyn chuyn con ngi c th thch nghi c vi li ch v thi n nhn ca mnh, v Thin Cha tn trng phm gi con ngi do chnh Ngi to nn, con ngi y phi c t do v uc hng dn theo chnh phn on ca mnh (Tuyn ngn v T do Tn gio, 11). chnh l khi nguyn cng trnh Gio dc Ki-t Gio. Nh vy, cng trnh Gio dc Ki-t Gio trc khi l cng lao kh nhc ca con ngi, l k hoch t



trc v cng ca Thin Cha Ba Ngi (ng sng lp l Thin Cha Cha, ng trin khai l Cha Con Ngi Li nhp th, v ng kin ton l Ngi Ba Thnh Thn). Nn tng Gio Dc Ki-t Gio pht xut t . Gio Dc Ki-t Gio c hai c tnh tiu biu : ph cp v ton din.

I. TNH PH CP :

Cng trnh gio dc ca Thin Chu c mc khi tim tin qua lch s cu v c hon thnh ni c Gi-su Ki-t. Ngy nay, Gio hi c Cha Ki-t u thc tip ni s mng . Khi thnh lp Gio hi ti trn gian, c Gi-su truyn dy: Anh em hy i khp t phng thin h, loan bo Tin Mng cho mi loi th to (Mc 16,15), Loan bo Tin Mng l rao ging Li Thin Cha, m Li Thin Cha va l li ni ca Thin Cha, li va chnh l Con Ngi bng xng bng tht ang sng kh ngho ti mt vng qu c th trn gian : c Gi-su Ki-t Ngi Li nhp th v nhp th. V l mt t chc mang tnh x hi nhng c trao s mnh rao ging Tin Mng Cu , nn Gio Hi gi mt nhim v ht sc quan trng trong x hi loi ngi : Rn luyn nhn cch con ngi thnh hu ch i vi bn thn, gia nh v x hi (cng dn nc trn th), ng thi cn gio dc cho con ngi sng xng ng vi t cch l con Thin Cha (cng dn Nc Tri).

R rng s v ca Gio Hi l Gio Hi c trch nhim gio dc khng nhng v Gio Hi l x hi trn gian, phi c tha nhn c kh nng gio dc, nhng nht l v Gio Hi c nhim v loan truyn cho mi ngi bit con ng cu ri, cng nh thng ban s sng Cha Kit cho cc tn hu v lun lo lng gip h t ti s vin mn ca i sng y. Bi vy, nh mt Ngi M, Gio Hi c nhim v bo m cho con ci mt nn gio dc, em tinh thn Cha Kit thm nhun i sng chng, nhng ng thi cng c v mi dn tc pht trin s hon thin ton vn ca con ngi, phc v li ch ca x hi trn th v xy dng mt th gii nhn o hn (SL Gio Dc Ki-t Gio, s 3). Gio Hi c s mng em Tin Mng n cho mi ngi (Mc 16, 15), khng phn bit thnh phn, ng cp x hi hay iu kin kinh t. S mng bao trm ton th Gio Hi mi ni, mi thi, mi c nhn v mi cng on.

Cng v s mnh ca Gio Hi mang chiu kch bao qut nh vy, nn trch v tha hnh c t ra va ht sc nng n cng va tht nng bng trong bt c mt bi cnh no ca lch s trn th, thun li hay khng thun li. i sng ca Gio Hi ni chung, v cch ring, ca mt Ki-t hu, khng th tch ri hai lnh vc lun gn b mt thit vi nhau : tm linh v trn th. Con ngi trn tc nu khng c mt i sng tm linh th cng chng khc g cc ng vt khc, hay ni khc hn, con ngi c th thng tr c mt t (St 1, 28) chnh bi v nhn linh nhi vn vt, nhn vi vn vt chi linh (con ngi vt trn vn vt v c i sng tm linh). V vy, Gio Hi c nhim v sn sc ton din i sng con ngi, k c i sng trn tc, trong mc lin h vi li mi gi ca Thin Cha. V th Gio Hi thng phn vo vic m mang v pht huy nn gio dc (SL/GDKTG, Li m u).

+ S mng bt u bng cng cuc nhp th do Cng ng Va-ti-ca-n II ra. Trc khi truyn b c tin, Gio Hi c s mng phc v li ch ca x hi trn th v xy dng mt th gii nhn o hn (SL/GDKTG, s 3).



+ Hnh nh cnh nho ca Cha Gi-su din t nt sinh ng ca nn gio dc Ki-t Gio : Cc gio l vin ging nh nhng cnh nho gn lin vi thn nho l c Ki-t, ht nha sng Li Cha t thn cy nho, chuyn n cc hc vin bng chng t rao ging v thc thi hun lnh ca Cha.

+ Mi Kit hu u l gio l vin, v qua b tch ra ti, tt c c mi gi tham gia cng trnh gio dc Ki-t Gio trong vai tr c tham d vo chc v ngn s ca c Gi-su (mi chng ta va l ch im va l khi im ca vic hun luyn, chng ta cng t rn luyn mnh, cng c kh nng hun luyn ngi khc TH/KTHGD, s 7).

II. TNH TON DIN :

II.1. TNH TON DIN CA GIO DC X HI : Nn gio dc ca x hi pht xut t khi con ngi bt u c cuc sng qun c (tin khi l gia nh, ri n thn bn lng xm, quc gia x hi). Do yu cu ca cuc sng qun c (truyn th nhng kinh nghim sng, nhng pht kin, pht minh), nn gio dc x hi hnh thnh v pht trin. Lc u th ch l khu truyn, dn dn con ngi tm ra nhng k hiu ghi li, v lu truyn t th h ny sang th h khc bng vn t. Gio dc x hi c mc ch gip con ngi trng thnh v mt tri thc, ng thi thc c phm gi ca mnh v hiu r vai tr cng nh trch nhim mi c nhn i vi cng ng quc gia dn tc, rng hn na l nhn loi (t hi giai huynh : ngi trong bn b u l anh em ca dao). Gio dc ca x hi ch trng gio dc ton din : c Tr - Th - M.

II.1.1. c dc : Gio dc l dy ngi ta lm ngi, sng theo lng tm t nhin, theo lun thng o l. Trc khi c gio dc nhng tri thc v khoa hc, x hi, nhn vn, cn c gio dc v o c (Tin hc l, hu hc vn) t ci gc nhn bn sn c (nhn chi s, tnh bn thin : ngi mi sinh, tnh vn lnh) n nhng truyn thng o c ca cng ng : Con ngi ta sng i phi tht th, ngay thng, hin lnh, cn kim lim chnh, bit yu qu nhng iu thin ho, xa lnh nhng thi h tt xu, bit yu ngi nh yu mnh (i nhn nh i thn), n l ngha, lim s.

II.1.2. Tr dc : M mang tm hiu bit (tri thc) v khoa hc, v thin nhin, v tr, v con ngi. Nhng mn hc thuc khoa hc t nhin khng ch l nhng kin thc gip khai m kho tng tri thc, m cn nhm n mc ch khm ph chinh phc v tr, thin nhin vi nhng bin thin khng ngng ca n Nhng mn hc thuc khoa hc x hi nhm gip con ngi bit c ngun gc, s pht trin ca loi ngi v nht l qu trnh xy dng mt lch s vi bit bao nhng k tch nh chinh phc thin nhin, v tr, nng cao i sng con ngi

II.1.3. Th dc : th dc bao hm ngha nui nng, bo dng thn xc con ngi (th : thn xc; dc : nui dng) : lm vic, hot ng, n ung, ngh ngi, tnh dng sao cho c chng mc, iu (trong c cc mn tp th dc, th thao l nhng phng php gip tng cng sc kho c c Mt tinh thn trong sng trong mt thn th trng kin). Ni cch khc, gio dc th dc nhm gip con ngi thc bo dng thn xc mnh, t bit coi trng i sng th l ca bn thn, tin n coi trng i sng th l tha nhn. V th, nhng ngi t hu thn xc mnh (ph b mt s b phn ca c th hoc t t), hoc



xm phm n tnh mng k khc, u b x hi (k c to n lng tm ca chnh ng s) ln n, kt n (x hi VN hm nay, nhng chuyn bo lc trong hc ng, trong gia nh xy ra nhan nhn, gn nh chuyn thng ngy, lm tn bit bao nhiu giy mc, ph bit bao nhiu cng sc, tin ca ngn nga, ln n, kt n).

II.1.4. M hc : Trong cuc sng con ngi cng nh ngoi thin nhin c bit bao nhiu nhng nt p, v p. l nhng cng trnh to ho ban tng con ngi. c th cm th, thm nh c nhng ci p y, mn m hc ra i nhm gp phn xy dng i sng thm m lnh mnh v phong ph cho con ngi v x hi. Chng trnh "M hc v gio dc thm m" trang b nhng kin thc c bn v h thng v m hc, nhm gip cho ngi hc nng cao kh nng cm th, nh gi v sng to ci p cho bn thn, cho cuc sng v cho ngh thut.

Chng trnh "M hc v gio dc thm m" hng ti lm su sc thm mt s khi nim c bn ca m hc v gio dc thm m trong thc tin, vi mong mun ngi hc c th lin h t hon thin bn thn v vn dng nhng quan im ny vo hot ng dy hc v gio dc hc sinh trong nh trng, hnh thnh cc em i sng thm m lnh mnh, gp phn pht trin nhn cch ton din cho hc sinh.

II.2. TNH TON DIN CA GIO DC KI-T GIO :

Vi i sng tn gio, ngoi nhng quyn c hng mt nn gio dc x hi, con ngi cn c quyn c hng mt nn gio dc v i sng tm linh. V l M v l Thy, Gio Hi c bn phn thng truyn mt nn gio dc ton vn cho mi ngi. Mc tiu hng u ca Gio Dc Kit Gio l c Tin Gio hi cng nhm n gio dc con ngi ton din gip h nhn ra phm gi ca mnh (Th Chung 2007 ca HGMVN). c tnh ton din ca Gio dc Ki-t Gio bao gm :

II.2.1. c dc : Khi gio dc nhng c tnh trong lun thng o l, nhn bn (x hi), cng ng thi gio dc v c i Ki-t Gio, v Nhn bn Ki-t Gio. Nhng gi tr o c t lun l (x hi) phi c duy tr v pht trin, nng cao ln c tn gio, chnh l Tnh yu Thin Cha, nn tng vng bn nht ca Gio dc Ki-t Gio.

II.2.2. Tr dc : Song song vi vic gio dc tri thc khoa hc, x hi, nhn vn, cng ng thi m mang kin thc v Kinh Thnh, v Li Cha, v Gio l Tuyn ngn Gio dc Ki-t Gio khng nh : Thnh Cng ng t lng bit n su xa i vi cc linh mc, tu s nam n v gio dn, t hin theo tinh thn Phc m dn thn vo cng cuc trng i ny l gio dc trong cc trng thuc mi cp v mi ngnh. ng thi khuyn khch h hy qung i v kin tm trong bn phn lnh nhn, n lc vn ln trong vic o luyn hc sinh thm nhun tinh thn ca Cha Kit, trong khoa s phm v trong vic trau gii kin thc, h khng nhng y mnh cuc canh tn bn trong Gio Hi, m cn duy tr v pht huy thm s hin din hu ch ca Gio Hi trong th gii ngy nay, nht l trong gii tr thc (SL GDKTG, Kt lun).

Trng hp i tng ca Gio dc Ki-t Gio ang th hun ti nhng trng hc ca x hi (khng c hoc khng th



c mng gio dc tn gio), th vic bi dng b sung tr dc tn gio tt nhin phi l nhim v ca gia nh, ca gio x, ca cc dng tu v cc hi on (cc lp gio l, cc lp thn hc gio dn, cc kho hc khc ).

II.2.3. Th dc : V tnh yu, Thin Cha dng nn v tr, mun loi. Khi to dng loi ngi, Thin Cha phn bo hy sinh si ny n tht nhiu, cho y mt t, v thng tr mt t (St 1, 28), v Thin Cha tn trng phm gi con ngi do chnh Ngi to nn, con ngi y phi c t do v uc hng dn theo chnh phn on ca mnh (Tuyn ngn v T do Tn gio, 11). Vy, mc ch gio dc th dc ngoi vic bo dng sc kho, cn hng ti gio dc con ngi bit coi trng thn xc mnh do Thin Cha to dng, t bit tn trng tha nhn. Chnh v th, Ki-t Gio khng chp nhn vic xc phm n cng trnh to dng k diu ny ca Thin Cha di bt c hnh thc no (t hu hoi, t st, no ph thai, nga thai bng cch hu dit trng, tinh trng, th tinh nhn to, nhn bn v tnh, cht mt cch m du). Khi bit coi trng mng sng mnh, h s thc c s tn trng tnh mng tha nhn, bit t trng phm gi con ngi ca mnh s tn trng phm gi ca anh em. T , ngi Ki-t hu s tham gia cng tc Tng bc i (em li hnh phc tinh thn + th xc cho mi ngi) mt cch nhit thnh v trung tn, coi vic lm ny nh l chnh mu tht ca mnh, ch khng ch l nhim v c trao.

II.2.4. Tm linh : Gip con ngi t thc n nhn chn c chn l Tnh Yu Thin Cha : Thin Cha n vi con ngi bng mc khi qua lch s cu . T nhng mc khi , con ngi n vi Thin Cha, gn b vi Thin Cha nh bn hu bng con ng c tin, nh Thnh u-tinh dy : Nu mc khi l con ng Thin Cha n vi con ngi, th c tin l con ng con ngi n vi Thin Cha, l s p tr ca con ngi trc ting ni ca Thin Cha (Gio l HTCG, bi 2). Nh vy th vic gio dc c tin cho Ki-t hu phi c t ln hng u. Chnh v th nn chng m u sch Gio L Cng Gio l gio dc c tin. Cng vy, phn cn bn ca Gio Dc Ki-t Gio l gio dc c tin cho tn hu. Vic gio dc c tin cho cc Ki-t hu l iu tin quyt v tt yu, ng thi phi coi l mt cng vic trng k (gio dc con ngi t u th cho ti tui trng thnh v n mn i).

Qu trnh gio dc c tin xy dng i sng tm linh cho mi Ki-t hu bng ng li s phm kt hp t nhin v siu nhin tt yu phi c gn lin vi i sng x hi. Ni khc hn, c tin c xy dng ni con ngi cn phi c th hin trong mi trng x hi bng hnh ng trong cuc sng c th ca mi c nhn Ki-t hu, v c tin khng th hin ra hnh ng l mt c tin cht (Gc 2, 17). R rng c tnh ton din ca Gio dc Ki-t Gio l nhm n mc tiu hng u l trau gii c tin, cng nhm n gio dc con ngi ton din gip Kit hu nhn ra phm gi ca mnh thc thi s mng lm chng cho Chn l, ng thi cn nhn mnh n vic hun luyn lng tm ngay thng xy dng cuc sng cng bng, tn trng phm gi v s sng con ngi. V tt c phi c gn lin vi mt truyn thng vn ho ca mt khng gian nht nh, gio dc phi c lin kt vi truyn thng vn ho ca khng gian y, v chnh l truyn thng vn ho Vit Nam (TC 2007 ca HGMVN).

II.2.5. M hc : Vn m hc trong Gio dc Ki-t gio tuy khng t ra, nhng thit tng cng cn phi c duy tr gip cho Ki-t hu trin n nng khiu thm m ca bn thn, hiu bit nhiu hn na nhng v p trc tuyt ca thin nhin ; ng



thi nhn li con ngi c dng nn ging hnh nh Thin Cha tuyt p v ng trn trng bit l dng no. Thng qua nng lc thm m v v p rc r, hon ho ca thin nhin, ca con ngi, s cm th ca Ki-t hu s c nng ln trnh siu nhin : cm nhn su sc v cng trnh to dng v tr v cng k diu ca ng Ton Nng CHN-THIN-M cao vi khn v. Nh vy, c Tin cng c cng c vng chc hn.

KT LUN :

Nh vy th Gio Hi ch trng gio dc mi Ki-t hu trng thnh c i sng tm linh ln i sng trn th. Tng hun Ki-t hu Gio dn vit : (Gio dn) s yu thch nhiu kh nng ngh nghip, ngha gia nh v cng dn, cc nhn c lin quan n i sng x hi nh thanh lim, tinh thn cng l, thnh tht t nh, khng khi. Khng c nhng nhn c th khng c i sng Kit hu chn tht (C VAT. II, 216), v Cng ng khuyn khch ngi tn hu, cng dn ca nc trn th v Nc Tri, nn chu ton cng tc trn th ca mnh mt cch nhit tnh, trung tn, v vng theo s hng dn ca tinh thn Phc m (TH/KTHGD V, 59-60).

Gio hun X hi ca Gio hi cng nhn mnh n con ngi ton din, tc l con ngi trong mi chiu kch ca n : th xc v linh hn (vt cht v tinh thn), c nhn v x hi, t nhin v siu nhin (tm linh). Mt s pht trin ton din ch thc khng c b qun mt kha cnh thit yu no ca con ngi, v cng khng c o ln trt t (v gi tr) ca cc chiu kch , chng hn t vt cht ln trn tinh thn, gia tng ca ci vt cht m lm hi cho lun l, o c. Chnh v th, nn Gio dc Ki-t Gio phi p ng c tnh ton din ca gio dc c hai chiu kch x hi v tn gio trong lin thng v hip nht.

Gio dc ton din con ngi l phi khi t u th cho n khi trng thnh. Lin h thc tin vo gia nh Ki-t gio trong s v ging thuyt Li Cha v cu ri cc linh hn, liu c th p dng c khng ? Cu tr li l c, v la tui u th hay thiu nin, c ci ni vng chc l gia nh Ki-t Gio v Gio x l Gio hi c s (trong , gii tr l i tng u tin). Ch c iu chng ta s trin khai nh th no cho ph hp vi yu cu chung ca Gio hi : Gio dc ton din phi l kt cu cht ch i sng trn th + i sng tm linh trong lin thng i ti hip nht, nh GH Gio-an Phao-l II dy : o luyn ton din sng trong hp nht (TH/KTHGD V, 59).

Bi I/4 GIO DC L TNH YU

DN NHP :

Thi gian gn y Vit Nam, trn cc phng tin truyn thng i chng nht l bo ch lin tc bo ng v nhng hin



tng nh gio dng nhc hnh i vi hc sinh, nh cng an, dn phng tra tn hc sinh v nhng li phm nh, dn bng keo vo ming tr s sinh khi nghe ting tr khc Ai quan tm n vn gio dc m chng vp phi mt vn nn nghit ng : C bao nhiu ngi chn ngh gio v tnh yu con tr ? C khi mt cu hi h trng nh vy nhng chng ta li cha tr li c Chng ta ch ang ni nhiu v gio c, nhng li cha c c gii php c th nhn din ngay t u nhng ngi khng thch hp vi ngh cn nht tnh yu thng con tr (Thi s & Suy ngh Tui Tr 9-12-2007).

Thy th nh th, cn tr ? Cu tr li tht nhc nhi : S hoc sinh vi phm k lut, thiu l vi ngi ln, ni tc, gy g nh nhau, khng trung thc, ch k, ham chi, ua i ngy cng nhiu (Gio dc o c cho hc sinh ph thng : Qu tha v qa thiu Tui Tr 22-12-2007). Thy thiu c , tt nhin tr h hng ! Nhng h ti u ? Gim c S GDT/TpHCM pht biu trong mt hi tho Nng cao cht lng GD : Bc tiu hc, hoc sinh thch th, tranh nh, m chng trnh chng ta ton cu ch kh khan. HS bc trung hc cn nhng thc t sinh ng, chng ta ch c ton l thuyt. Chng ta dy nhiu, nhng ci g c bn ? Ti hi cc tc gi sch cng khng bit ci no c bn. y chnh l ci yu nht ca chng trnh, v ng ngh Cn xy dng ni dung chng trnh theo hng ng tm, tp trung vo nhng phm cht c bn ca nhn cch v c tnh lin thng cao (bi GD cho HSPT dn trn).

Cc tc gi son sch Gao khoa da ch yu vo chng trnh Gio dc m cng khng bit ci no l c bn ? Th th ch cn mt p s duy nht : Nn gio dc quc gia ! Tuy nhin, khng ring Vit Nam, m c trn th gii, tnh trng thiu vng o c dn n bo hnh trong hc ng, cng xy ra nhan nhn : n sng, m chm, thanh ton nhau y nh xa hi en. Khch quan nhn nh, c th ni nn gio dc ca x hi khng c xy dng trn nn tng o c, hay ni khc hn, khng c xy dng trn cn bn tnh yu.

Th cn gio dc Ki-t Gio ? Xin nghe Tuyn ngn v Gio Dc Ki-t Gio : Vi danh ngha c bit, Gio Hi c trch nhim gio dc khng nhng v Gio Hi l x hi trn gian, phi c tha nhn c kh nng gio dc, nhng nht l v Gio Hi c nhiem v loan truyn cho mi ngi bit con ng cu ri, cng nh thng ban s sng Cha Ki-t cho cc tn hu v lun lo lng gip h t ti s vin mn ca i sng y. Bi vy, nh mt Ngi M, Gio Hi c nhiem v bo m cho con ci mt nn gio dc, em tinh thn Cha Ki-t thm nhun i sng chng, nhng ng thi cng c v mi dn tc pht trin s hon thin ton vn ca con ngi, phc v li ch ca x hi trn th v xy dng mt th gii nhn o hn (Sc lnh v Gio Dc Ki-t Gio, s 3). Nh vy, nn Gio Dc Ki-t Gio r rng c khi ngun t Thin Cha Tnh Yu v c xy dng trn vin tng Tnh Yu : c Gi-su Ki-t.

GIO DC L TNH YU :

Nn tng GDKTG l Thin Cha Ba Ngi Ch Thnh, m tinh thn GDKTG l Tnh Yu Cho v Nhn. GH Bin c XVI dy : Trong trnh thut cy thang ca t ph Giacp, cc Ngh Ph cua Gio Hi thy mi lin h khng th tch ri gia tnh yu nhn v v tnh yu cho i, gia eros (tnh yu) tm kim Thin Cha v agape (tnh bc i) trao i hng n nhn c, biu trng bng



nhiu cch khc nhau. Trong on Thnh Kinh ny, chng ta c c t ph Giacp thy nh th no trong gic m : trn tng dng lm ch gi u ca ngi, c mt ci thang bc ln tri, trn cc thin thn ang ln xung (St 28, 12 Ga 1, 51) (Thng ip Thin Cha l Tnh Yu, 7). V : Chng ta tin vo tnh yu Thin Cha : ngi Ki-t hu c th din t quyt nh cn bn ca i mnh nh th. L Kit hu khng phi l h qu ca mt la chn lun l hay mt l tng cao qu, nhng l s gp g vi mt bin c, mt ngi : mt cuc gp g trao ban cho cuc sng mt chn tri mi v qua l mt hng i c tnh cht quyt nh (T Thin Cha l Tnh Yu Dn nhp).

Lun im ca GH i t Cu c ti Tn c theo nhn quan tn gio (thn hc trit l siu nhin) nhn nh v l gii Tnh Yu ca Thin Cha i vi loi ngi. Tuy nhin, ngi vn khng qun nhn quan trit hc (trit l nhn sinh), khi ngi vit : Chiu kch trit hc ng nu ra trong hnh nh Thnh Kinh ny, v tm quan trng t quan im lch s cc tn gio, l mt mt chng ta thy mnh ng trc mt hnh nh rt siu hnh ca Thin Cha : Thin Cha l ng Tuyt i v l ngun mch ca mi loi ; nhng mt khc, ch t tc to hon v ny Logos, ng Thng tr li ng thi l mt ngi bit yu vi tt c am m ca mt tnh yu tht s. Eros v th nn tt cng cao qu, nhng ng thi thun khit n nn mt vi agape (Thin Cha l Tnh Yu, 19).

Eros v agape nn mt ? Trc nay ngi ta ch hiu Tnh yu (eros) theo mt phm tr nhn sinh quan gii hn bi gii tnh (nam v n). mt phm tr khc (v tr quan) khng gii hn bi gii tnh, th ngi ta li cho l bc i (agape). Tuy nhin, ngay t nguyn thu pht xut tnh yu, khng c mt gii hn no c : V tnh yu, Thin Cha dng nn v tr, mun loi (trong c loi ngi ngi nam). V tnh yu (thng ngi nam c n bun chn nu khng c bn), Thin Cha mi dng nn ngi n t chnh xng tht (xng sn) ca ngi nam. R rng i vi con ngi th nhn sinh quan khc v tr quan, nhng vi Thin Cha, tt c ch l mt, c hai (eros & agape) nn mt l vy ch c mt m thi : Tnh Yu Thin Cha. Tnh duy nht ca c i KTG l th, v nn tng xy dng GDKTG cng l th, khng th khc hn.

KT LUN :

Ci vn nn nghit ng i vi nn gio dc ca x hi l mi ch ni nhiu v gio c, nhng li cha c c gii php c th, nhng cn vi nn gio dc ca Ki-t Gio th sao ? Ci vn nn nghit ng y tng chng chm dt t na sau thp nin 60 th k trc (1965-1970), bi c tht nhiu gii php c ra v p dng nh cuc cch mng nhp th C Va-ti-ca- n II. Tuy nhin, v tnh cch lin thng gia 2 nn gio dc (x hi v Gio Hi) nn GDKTG cng t nhiu b nh hng bi GD x hi v cng l iu tt nhin.

Nh vy, phi chng chng ta ni nhiu v gio c (tu c), c tht nhiu nhng gii php c th, nhng chng ta vn cha tht trit sng v hnh ng ng vi nhng gii php c ra y ?



Bi I/5 GIO DC GIA NH

DN NHP :

Th Mc v 2008 ca HGMVN (ban hnh ngy 5/12/2008) vit : Tip ni tinh thn Th Chung 2007 v gio dc Ki-t gio, nm nay chng ti mi gi anh ch em hy cng vi chng ti suy t v hnh ng gp phn chn chnh mi trng gio dc ti gia nh (x. Th Chung 2007, s 38). Khi ni n vn Gio dc (d l x hi hay tn gio) th iu tt yu l phi ni n gia nh. Cng bi v con ngi ngay t khi mi tng hnh trong bo thai c hp th tnh cch ca cha m, c bit l ca ngi m, m ngi m y li cng c gio dc trong ci ni gia nh, nhin hu mi ni n vn c gio dc t x hi. V th mi gi gia nh l ci ni, l mi trng u tin ca con ngi. Vn Gio dc gia nh hn lc nao ht, c t ra cng l v th..

I. VAI TR V S MNH CA GIA NH :

I.1. Ngun gc v vai tr ca gia nh : Con ngi u tin c sinh ra trn th gii ny c t trong bi cnh gia nh, l gia nh Nguyn T (Thin Cha sng to con ngi c nam c n St 1, 27). Xut pht im ca gia nh nhn loi u tin chnh l Thin Cha Tnh Yu ("Thin Cha l tnh yu, v h ai trong tnh yu th trong Cha, v Cha trong ngi y" 1Ga 4, 16). Gia nh Nguyn T l biu tng tt p nht, sng ng nht cho Tnh Yu, bi ngi n (Eva) c dng nn t chnh xng tht ca ngi nam (Adam), hai ngi cng chung mt xng mt tht. Tuy c nhng d bit v gii tnh, v tnh tnh, nhng khng phi l s i khng loi tr, m l b tc, h tr, ho hp nhau nn mt tng th ton vn. S kt hp mt thit y chnh l nguyn u ca Tnh Yu hn nhn. Ni cch khc, tnh yu hn nhn l phn nh, l bn sao trung thc nht ca Tnh Yu Thin Cha.

i la hn nhn biu tng ca tnh yu li c t vo ci ni yu thng l gia nh v c chc phc Hy sinh soi ny n tht nhiu, cho y mt t, v thng tr mt t (St 1, 28). T tnh yu hn nhn vi 2 ngi v ban u l v v chng, hoa tri tr sinh ngi v th ba l con ci. Tt c kt hp lm mt gia nh, v cng chnh l hnh nh Thin Cha Ba Ngi hip nht.

Cho n khi, v c coi trng (cao qu hn mun loi, thng tr mun loi), li c t do, con ngi sa vng ti li, b ti li thng tr ; th cng li v tnh yu, Thin Cha Cha ban Con Mt xung cu nhn loi v Ngi cng c sinh ra trong mt gia nh gia nh Nazareth. Qu tht, Thin Cha th hin tnh yu Ngi dnh cho loi ngi khi Thin Cha sng to con ngi theo hnh nh Thin Cha (St 1, 27), ng thi, Ngi cn dnh cho gia nh mt vai tr ht sc quan trng : Chnh gia nh l ni cu mang, dng dc khng nhng ch ni ging loi ngi, m cn c chnh Con Mt Thin Cha na. Xt cho cng, nguyn t Adam v Eva khi c dng nn l con ci ca Thin Cha, th con chu ca cc ngi cng vn c gi nguyn ngi v y. Nn c th ni, gia nh l ci-ni-Tnh-Yu-Thin-Cha cu mang v dng dc con ci ca Ngi.



I.2. S mnh ca gia nh : Khi c Gi-su Thin Cha xung th lm ngi, sng v chu s gio dc ti gia nh Nazareth nh mt con ngi bnh thng, th Ngi ni v gia nh ca Ngi nh th ny : Ngi cn ang ni vi m ng, th c m v anh em ca Ngi ng bn ngoi, tm cch ni chuyn vi Ngi. C k tha Ngi rng: "Tha Thy, c m v anh em Thy ang ng ngoi kia, tm cch ni chuyn vi Thy." Ngi bo k y rng: "Ai l m ti ? Ai l anh em ti ?" Ri Ngi gi tay ch cc mn v ni : "y l m ti, y l anh em ti. V phm ai thi hnh mun ca Cha ti, ng ng trn tri, ngi y l anh ch em ti, l m ti." (Mt 12, 46-50). Ngi mun ni gia nh ca Ngi bao gm c cc mn , hoc r hn l c nhn loi u trong cng mt gia nh vi Ngi (Chnh Thn Kh chng thc cho thn tr chng ta rng chng ta l con ci Thin Cha Rm 8, 16). Ngoi ra, c Ki-t cn ni vi Thnh Ph-r, mn ca Ngi : Thy bo cho anh bit : anh l Ph-r, ngha l Tng , trn tng ny, Thy s xy Hi Thnh ca Thy, v quyen lc t thn s khng thng ni (Mt 16, 18). Nh vy l Gia nh ca c Gi-su Thin Cha l Gio Hi, m Ngi coi nh v hn th ca Ngi. Cho nn ni gia nh l Gio Hi thu nh, l Gio Hi ti gia cng l v th.

Ni n Gio Hi l ni n mt nhm ngi c quy t li thnh mt tp th (Hi) dy d (Gio), hng dn theo mt ng li (o) nht nh ca mt ng thn minh ( y hiu ng thn minh y l Thin Cha). Nh vy, khi ni n Gio Hi ti gia cng tc l ni n cng vic gio dc ti gia nh. Cho nn, phi lm sao cho mi nhn t trong gia nh hiu c mnh ang sng trong ci ni Tnh Yu Thin Cha tht y, nhng mnh bit n nhn v n nhn Tnh Yu nh th no cha ? Ni khc hn, vn gio dc tnh yu trong gia nh phi c t ra v t ln hng u, bi chnh gia nh l ni u tin ht, l ni thun tin nht cho vic trin n tnh yu. Khng c tnh yu th gia nh khng tn ti, gia nh khng tn ti th Gio Hi cng chng cn, v tt nhin th gii cng tuyt dit.

II. GIO DC TRONG GIA NH :

II.1. Gio dc ai ? Ai gio dc ? : nh vn gio dc ti gia nh l tt yu, l cp thit, nhng gio dc ai v ai gio duc ?

II.1a. V chng gio dc ln nhau : Khi i la nam n c Thin Cha kt hp thnh mt gia nh qua b tch hn nhn, chc chn mt iu l thng qua cc lp gio l, cc b tch m h c n nhn h hiu c v u h c mt trn tri t ny, v u h tr thnh v chng mt xng mt tht. hiu, th thi im ny, h phi em ci hiu y ra thc hnh, hay ni cch khc l h phi sng ng vi nhng iu m h hiu. Vn gio dc phi c t ra ngay t lc ny. Ni gia nh l mi trng u tin day d con ngi chnh l v vy. Li ha trc Thin Cha, trc Gio Hi v cng ng khi n nhn b tch hn phi phi c c th ho mt cch sinh ng. H sng gn b khng kht vi nhau thu chung nh nht, khi mi ngi va l khi im va l ch im ca s cho v nhn trong tnh yu, nh Thin Cha i vi loi ngi, nh c Gisu Kit i vi Gio Hi, v ngc li. V ch c th, nhin hu mi ni n vic gio dc ci nhn t th ba trong gia nh l con ci do h sinh ra.

II.1b. Cha m gio dc con ci : Gio dc con ci, c nhiu ngi quan nim c dy con thuc kinh tht nhiu, thuc Li Cha



tht nhiu, thuc gio l tht nhiu, hi n u l tr li vanh vch n ; iu l rt tt, nhng cha , bi rt c th con ci h s tr nn nhng con vt, nu chng khng thy c nhng iu chng thuc lng y c lin quan g en i sng hng ngy trong gia nh, trong i sng ca chng. Gio dc bc u l noi gng, l bt chc, l tp nhng thi quen tt. V th, cha m mun gio dc con ci th trc ht phi sng nh mt mu gng sng ng th hin tnh yu, m tnh yu c din t bng nhng thi quen tt din ra hng ngy trong i sng gia nh. Ni gn li, bc u l phi gio dc tnh yu bng chnh cuc sng chan ho yu thng trong ci noi tnh yu l gia nh. V phi chng chnh l c i Ki-t gio ? Cho nn, mun gio dc c tin cho con ci, th hy gio dc c i, m khng ch gio dc bng li, m phi bng hnh ng, bng c ch, bng cung cach c x, i i c th tt mt li, bng chng t trong cuc sng. Khi con ci thy r c cha m chng yu thng nhau v yu thng con ci tht lng, chng s tin vo nhng iu cha m dy bo.

II.2. Gio dc nhng g ? : Tin vn, th phi t vn gio dc c i trong gia nh lm cn bn. Khi gio dc n ni n chn v Tnh Yu Thin Cha (c i) th s c tt c : c tin c tnh nhn bn Tnh hip thng lien i

II.2a. Gio dc c i : Thin Cha c ba ngi v, ba ngi v y kt hp lm mt trong tnh yu. V tnh yu, Thin Cha dng nn loi ngi v yu thng loi ngi nh con ci. V tnh yu, Thin Cha mun loi ngi p tr bng cch yu thng nhau, yu thng nhau nh Thin Cha yu thng loi ngi (Anh em hy yu thng nhau nh Thy yu thng anh em Ga 13, 34). T cn bn , ngi cha ngi m trong gia nh yu thng nhau, c th ho i sng hn nhn bng mt tnh yu khng kht, chung thu, ho hp nn mt, lm mu gng sinh ng m gio dc con ci v tnh yu, v c bc i. Cha m hy chng minh c th cho con ci thy c c i chnh l TNH YU, bao hm c tnh yu v k (tnh yu nhn v tnh i eros) v tnh yu v tha (tnh yu rng m tnh yu cho i bc i agape) nh li dy ca TC Bndict XVI : Chiu kch trit hc ng nu ra trong hnh nh Thnh Kinh ny, v tm quan trng t quan im lch s cc tn gio, l mt mt chng ta thy mnh ng trc mt hnh nh rt siu hnh ca Thin Cha : Thin Cha l ng Tuyt i v la ngun mch ca mi loi ; nhng mt khc, ch t tc to hon v ny Logos, ng Thng tr li ng thi l mt ngi bit yu vi tt c am m ca mt tnh yu tht s. Eros v th nn tt cng cao qu, nhng ng thi thun khit n nn mt vi agape (T Thin Cha l Tnh Yu, 19).

II.2b. Gio dc c Tin : Nh trn cp, khi con ngi ht lng yu mn ai th s t trn vn nim tin vo ngi y. Khi con ngi bit c s c mt ca mnh trn th gian ny l t xut pht im Tnh Yu Thin Cha, th p tr v cng l l ng nhin con ngi s yu mn Thin Cha ht lng ht sc. T cn bn , con ngi s t nim tin trn vn vo Thin Cha, v chnh l c Tin vy ("Nu mc khi l con ng Thin Cha n vi con ngi th c tin l con ng con ngi n vi Thin Cha, l s p tr ca con ngi trc ting ni ca Thin Cha" Thnh u-tinh).

Khi cha m thc c s c mt ca mnh trong gia nh chnh l do Tnh Yu Thin Cha, tc l cha m xy dng, cng c vng chc cho mnh mt nim tin st vo Thin Cha, ri t truyn th li cho con ci. Vng, hy gio dc c i Kit gio bng cuc sng chng t, ri t gieo ht ging c tin vo lng con tr. Chng yu ai chng s tin vo ngi . Chng



yu cha m, chng s tin vo c tin m cha m truyn th cho. Vy th, khi con ci p tr tnh yu m cha m dnh cho chng bng s tin yu, th khng l g chng li khng tin vo nhng li gio hun ca cha m : Yu mn Thin Cha ht lng, ht linh hn, ht sc lc, v ht tr khn, bi chnh chng thy cha m chng yu ngi thn cn nh chnh mnh (Lc 10, 27).

II.2c. Gio dc nhn bn : Cng t c bn c Ai, con ngi s hiu bit tng tn v nhn bn. Ti sao vy ? V nhn bn hc Kit gio xc nh r khi gio dc nhn bn cho con ngi cng chnh l dy d cho con ngi (nhn) bit c ci ngun gc (bn) sinh ra mnh : Thin Cha Tnh Yu (xc Bi ii/2 : Nhn bn hc Ki-t gio). V th, gio dc nhn bn cng tc l lm cho con ngi hiu bit v phm gi siu vit, v lng tm ngay thng, v v tr ca mnh trong v tr (nhan v, nhn bn v), v tnh lin i gia con ngi vi con ngi (lin bn v). Ni cch khc, khi gio dc v nhn bn, tc l nhm n gio dc tnh hip thng, lin kt gia cc phn t trong mt cng ng (t cng ng u tin l gia nh tin n cng ng x hi, Gio Hi ton cu). Ngoi ra, gio dc nhn bn cng gip con ngi bit tn trng v bo v s sng ca mnh v ca tha nhn.

KT LUN :

Ni tm li, trc vin tng mt x hi thc dng ho, vt cht ho, dung tc ho, gia nh ang c nguy c tr thnh mt th qun tr cho ngi ta sng th, sng ngoi hn nhn gi th, hoc sng t do bung th thch th , khng thch th chia tay ; gia nh l mt ni t ngc cht cha nhng bt ho, bo hnh, giam hm con ngi trong y o ti li. Trong khi , th vn gio dc ca x hi ch lo chy theo bo co, thnh tch, bng cp, ch lo nhi nht nhng g n ngi ln mun hn l nhng g m tr th cn, nh mt truyn thng tt p t ngn xa tin hc l, hu hc vn, xy ra nhan nhn cnh thy gio dc bng bo lc, tr tn s trng o bng m . phi chng l mt thm kch nghim trng e do tng lai ca Gio Hi, x hi v dn tc Vit Nam (Th MV ca HGMVN 2008, 12) ?

Chnh v th, vn gio dc gia nh nht thit phi c t li (v n c t ra t lu, nhng ngi ta th , chnh mng, thm ch qun bng i mt !). V kt lun, xin mn li gio hun ca HGMVN trong Th Mc v 2008 : Vi nhng iu ni trn, chng ti mi goi mi thnh phn Dn Cha hy cng tc trong vic vun trng nhng th h tng lai. Nu gia nh l nhn t quyt nh s tn vong ca Gio Hi v x hi, th vic u tin chng ta phi ngh ti l cng c v thng tin gia nh, bo m cho hn nhn v gia nh c c sc sng yu thng trn y v s thng tin v nhn bn cng nh lng o c (Th MV 2008, s 20).

Bi I/6 NGH THUT GING THUYT

I. KHI NIM :



S lc mt s khi nim v Ngh thut ging thuyt :

* Ngh thut : nhng phng php, k thut tinh xo lm cho mt ngh nghip no c tt p, hon ho (Ngh : ngh nghip ; Thut : phng php, k thut)

* Ging thuyt : gii thch, ni cho r ra mt vn , s kin, cng vic no (Ging : gii thch r rng ; Thuyt : ni).

* Ngh thut ging thuyt l nhng k thut ni nng, ging gii cho thnh gi (ngi nghe) hiu tht cn k v mt vn no . Trong phm vi bi ny, ngh thut ging thuyt l nhng phng php, k nng mang tnh s phm, gip ngi ging vin ng lp t hiu qu cao. Ni cch khc l nhm gip ngi ging vin thi hnh tt s v c trao ph, theo c sng ChaThnh Thn ban : n sng ging thuyt.

Nh vy, ngi c n sng ging thuyt, khng phi l ngi ging lm thnh gi say m, cng khng phi l nh hng bin hp dn thnh gi ; m hn th, l ngi c Thin Cha ban n bit dng li ni thc s, mt hnh thc hot ng c bit ca Cha Thnh Thn, ng vn bao ph ngi tin. Nu nh ging thuyt c uy tn, nu ni vi uy quyn, nu c n sng, ch l do sc mnh siu nhin ang trong ngi y, mt khi ngi y bit sn lng n nhn. iu cho bit ti sao ngi ta li cho rng n sng ny l kt qu ca vic sm hi hay thnh ho, ni ng hn, ngi ta on ra c hay cm nghim trc c n sng .

Thng khi nghe ni n ging thuyt, ai cng ngh l cn phi c nng khiu thin ph mi c th lm c. Thc ra th loi ngi ni chung ngoi tr nhng ngi b khim khuyt hay bnh tt u c kh nng n ni c. Kh nng y pht trin bnh thng ni ngi bnh thng, pht trin mnh ni ngi c ti, v ny n phi thng ni bc thin ti. Nhng tu trung, d ni ngi bnh thng hoc ni ngi c ti hay ni bc thin ti, tt c u c th v cn c hun luyn, rn luyn. Cu ni ca c nhn : Ngc bt trc bt thnh kh, nhn bt hc bt tri l (Ngc khng c mi gia th khng tr thnh vt qu gi, ngi khng hc th khng bit l l i) cho thy, n nh ngc t bn cht l qu ri, m vn cn phi c mi gia ; hung h l con ngi d cho c kh nng thin ph i na m khng c rn luyn, th cng khng tr nn hu dng c (Ngc kia chng gia chng mi, Cng thnh v dng, cng hoi ngc i ca dao VN). D nhin, c o to thnh ngi ging thuyt, th ngi th hun cng i hi phi c mt trnh d vn ho nht nh no , hoc nu khng th cng phi c tin hnh song song vic o to vn ho v o to thnh ging vin. Cng xin m ngoc ni r thm l nhng ging vin chuyn bit (tc l nhng ngi i dy) khc vi nhng gio dn bnh thng trong s v loan bo Tin Mng, bi c nhng phng cch loan bo Tin Mng c th khng cn n trnh vn ho (v h c th hc bng cch lng nghe v cu nguyn, v c th loan bo Tin Mng bng chnh cuc sng mt Ki-t hu ch thc (Trc khi rao ging bng li ni, hy rao ging bng i sng Th MV 2003 ca HGMVN). Cc ging vin cn c mt trnh vn ho nht nh v phi c tham d nhng kho hun luyn chuyn bit, cng l v th ( bt u mt cng cuc mc v thc s hu hiu, cn phi c v vic o to cc chuyn vin lo vic hun luyn, k c vic thit lp cc kho hc hay cc trng dnh ring cho cng vic . Vic o to nhng ngi m, n



lt mnh, s phi m nhn cng vic hun luyn gio dn, l mt i hi tin quyt v su xa cho ton th dn Cha, cho mi gio dn TH/KTHGD V, 63).

Chng ta th suy gm li li dy ca c Ki-t : Cc kinh s v cc ngi Pha-ri-siu ngi trn to ng Ms m ging dy. Vy, tt c nhng g h ni, anh em hy lm, hy gi, cn nhng vic h lm th ng c lm theo, v h ni m khng lm (Mt 23, 1-3). Nu khng sng tt, th d c c hc nhiu ti u i na m c liu mnh i dy, cng chng khc g nhng kinh s v cc ngi Pha-ri-siu nhng con vt thi i vy. Hc v ging thuyt, ni v ging thuyt, th ngi thy tin khi, ngi thy mun i tuyt m m chng ta phi tn tm tn lc hc hi, chnh l Thy Ch Thnh Gi-su Ki-t.

Tm li, trong cng vic hun luyn, c mt vi xc tn ht sc cn thit v phong ph. Trc tin, l xc tn rng khng th c vic hun luyn ch thc v hu hiu, nu mi ngi khng t m nhn v pht trin trch nhim o to chnh mnh : qu thc mi vic hun luyn thit yu l mt th t hun luyn. Tip n l xc tn rng mi ngi chng ta va ng thi l ch im va l khi im ca vic hun luyn, chng ta cng t hun luyn tt th cng c kh nng hun luyn ngi khc. Cng phi thc rng cng vic hun luyn, nu bit khn ngoan da vo cc phng tin v phng php khoa hcnhn vn v sn sng cho Thin Cha hnh ng, th cng t c hiu qu nhiu hn (TH/KTHGD V, 63). l li dy ch l ca TC Gioan Phaol II dnh cho mi thnh phn Dn Cha. Li dy ny cng tr nn cn thit hn cho nhng ngi mang trng trch ging thuyt.

II. K NNG GING THUYT :

Ngi ging thuyt gii l ngi c k nng hon ho. chnh l kh nng n ni v k thut din ging.

II.1. Nng lc ging thuyt : Linh mc Guy Bedouelle O.P. vit : Nh vy, ngi c n sng ging thuyt khng phi l ngi ging lm thnh gi say m, cng khng phi l nh hng bin hp dn thnh gi. M hn th, l ngi c Thin Cha ban n bit dng li ni thc s, mt hnh thc hot ng c bit ca Cha Thnh Thn (Thnh a Minh, n sng Li Cha, tr. 125). Tuy nhin, TC Gio-an Phao-l II li dy : Vic hun luyn khng phi l c quyn ca mt s ngi, nhng tht s l quyn li v ngha v ca mi ngi Thng Hi ng Gim Mc (1987) yu cu : c mong mi ngi u c th c hun luyn, nht l nhng ngi ngho, chnh h li c th tr thnh ngun mch hun luyn cho mi ngi . (TH/KTHGD V, 63).

Nh vy, nng lc (kh nng) ging thuyt cng nh nhu cu c hun luyn l nhu cu chung ca tt c mi thnh phn Dn Cha trong Gio Hi. V tt nhin, hnh ng vi tt c lng trung tn theo nh ca Thin Cha, ngi mn cn phi c kh nng v lun c gng lm cho mnh cng c kh nng hn na : chc chn cng vi n sng ca Cha, nhng cng phi c s cng tc t do v c trch nhim ca mi ngi chng ta nht thit phi thi hnh cng vic hun gio mt cch c h thng, thch hp vi tui tc, vi nhng hon cnh khc nhau ca cuc sng v phi cng quyt thng tin nn vn ho theo tinh



thn Ki-t Gio, c th tr li c cho nhng vn nn mun tha, cng nh nhng vn mi ang nh hng trn con ng v x hi hm nay (TH/KTHGD V, 58-60).

R rng, ngi ging thuyt cn phi c kh nng v lun c gng lm cho mnh cng c kh nng hn na. Vic c kh nng, l vic lm ca Thin Cha : Thng qua Cha Thnh Thn, Thin Cha ban cho con ngi nhng kh nng thch ng vi i sng (x hi cng nh tn gio). Cn vic lm cho mnh cng c kh nng hn na, chnh l s n lc khng ngng trong t do v trch nhim ca con ngi. Ni khc i, con ngi ( y l ngi ging thuyt) cn phi bit t trang b kin thc chuyn mn, trau gii v pht trin nng lc sn c ca mnh.

c Ki-t, ng l Thy, dy chng ta : Lng c y ming mi ni ra (Mt 12, 33). Ch th cn phi c trc , nhin hu mi ni n vic em chia s cho tha nhn. Khng ai c th cho ngi khc ci m mnh khng c. Vic chia s Li Cha cng vy, khng c ci vn ln lng th ly g m chia s ? Cao hn mt bc, ging vin l ngi i ging thuyt, i dy ngi khc, th li cng cn phi c mt ci vn kin thc kha kh, mi hy vng t kt qu. Ngi i cng thng ni Bit MUI, dy MT, nu khng t c yu cu , th ti thiu cng phi Bit HAI, dy MT. Tt nhin, vn tch lu kin thc, phi l u tin hng u ca ngi ging thuyt, v tri qua mt qu trnh di lu vi nhng n lc khng ngng. c c ci vn, phi bit nghe, c, hc trong nh trng, ngoi x hi, trong cuc sng, gia thin nhin, v trn tt c l lng nghe v hc hi (cu nguyn) vi Thin Cha, ng l Thy-Dy-Mun-i.

Kho tng kin thc ca ging vin, ch yu phi c kn mc t kho bu v tn l Thnh Kinh v Phng V Thnh (Nh tr s sinh, anh em hy khao kht sa tinh tuyn l Li Cha, nh anh em s ln ln hng n cu (1Pr 2, 2), bi v v trn tt c, chng ta ging thuyt l truyn t cho anh em v Mu Nhim c Tin, Mu Nhim Cu xut pht t Thin Cha v c thc hin bi chnh Con Mt Ngi l c Gi-su Ki-t, Cha chng ta. Ngoi ra, v chuyn mn nghip vu (gio dc), chng ta cn hc hi ni chnh c Ki-t nhng phng php dn chng; ng thi chng ta c th hc hi, tch lu kinh nghim ni nhng mi trng tn gio (phng v Thnh, gio dc, chia s), hoc ni nhng sch bo (o cng nh i). Nh vy, v chuyn mn, nhu cu hun luyn v nhu cu cn c hun luyn, khng ch l nhu cu ca ngi th hun (hc vin), m cn l nhu cu ca chnh ngi ging dy na. C nhu cu cn c hun luyn, l tt nhin phi c p ng, y l vic trui rn, mi gia kh c chuyn mn, ni cch khc l trau gii k thut ging thuyt cho nhun nhuyn vy.

II.2. K thut ging thuyt : c Khng T ni : Cng dc thin k s, tt tin li k kh (ngi th mun cho cng vic mnh lm c tt p, trc ht phi rn gia kh c cho tht tt). Kh c trong ging thuyt, ch c th l :

II.2a. Chun b : S chun b phi tht k, kin thc phi tht vng (nm na l phi thuc bi, ni c sch, mch c chng). Truy tm ti liu, chng liu lin quan n ti thuyt trnh. Nu cn, th ghi ra giy nhng t liu sn tm c, c nhng suy ngh, bn khon, thc mc ca bn thn ; tip theo l phi c Dn bi tng qut, Dn bi chi tit y , v



nu cn, c th vit hn thnh bi trn thuyt pht cho hc vin, nhng cn lu l ch c da theo m ni, ch ng c (xc thm bi VN GING THUYT v BI GING THUYT). Nu cha quen, c th tp ni trc gng cho mnh nghe th (mnh nhn mnh ni, tc l t soi, t nhn li mnh, v y cng l mt cch din bch rt hay, rt nn lm).

II.2b. Pht biu : * T th : Thng th phi ng, m ng th d b run hn l ngi. ng tr 2 chn cho vng, 2 tay ng khng (s sinh lng ngng, cm thy tha thi), m cm micro hoc giy ghi kin hay dn bi ; nu ng ni bc ging hoc sau mt ci bn, th nn t tay cho vng Mt nhn thng xung c to, nhng ng ch ti mt ngi c th no, d ngi c l VIP (nhn vt quan trng) chng na, c coi c ta ch l nhng xin li c khoai bt ng (ct mnh khi s m pht run ln thi, khng phi l coi khinh c to u s bn k hn v/ ny trong mc Thi v Tnh cm ca ngi ging thuyt)

* Ni : Ni khoan thai, nh c. Tuyt i ng hp tp ni vi, ni nhanh, s rt d lm tng s hi hp i n c lm, lp bp, ni khng ra hi. Hy ht th tht su v ni tht chm ri, ging ni r rng, rnh mch (v lc no cng lun lun ngh n gng Demosthne Hy lp kin tr ngm si trong ming ri tp ni trc s n o sng v ngoi bi bin, cha tt ni lp ni c lm ca mnh, nh vy ng tr thnh mt nh hng bin tm c). C gng tp luyn, t s thnh cng.

II.2c. Tho lun : Ngoi tr nhng trng hp c bit, bnh thng th khi ph trch ging thuyt bt c ti no, cng phi dnh thi gian cho hc vin gp , thc mc, trao i, hoc tho lun. Phn tho lun ny cng phi c chun b k cng, mi c hiu qu mong mun. Nhng cu hi kho lo, nhng li gi m nh nhng, nhng ng thi khch l chn tnh s gip hc vin ci m tm tnh, khng nhng ng gp kin cho bi thuyt trnh, m cn c th h l nhng trn tr, nhng khc mc trong i sng Ki-t hu, gip thuyt gi tch lu thm kinh nghim Chnh nh phn tho lun c t chc v t chc c k thut hn hoi, bui hun luyn s c tc dng h tng hai chiu.

III. NGH THUT GING THUYT :

Hc gi Nguyn Hin L t ta Ngh thut ni trc cng chng cho mt tc phm hng dn cch ni chuyn trc m ng (trong t sch Qung gnh lo i v vui sng). Qu tht, i vi chng ta th kh nng din thuyt l nsng ca Thin Cha ban tng, thng qua c Thnh Linh ; nhng n lc lm cho s ging thuyt t c hiu qu cao (thu ht, li cun, chinh phc c thnh gi) li l s kin tr rn luyn ca ngi ging thuyt. Sng, hc hi, tp luyn n bin nhng k nng ging thuyt tr thnh mu tht bn thn, y l lc nng k nng ln hng ngh thut. Cng khng khc bn v hc, khi tp luyn n lc pht ng khng cn cu n vo chiu thc na (v chiu thng hu chiu), tc l t mc siu thn nhp ho ri vy.



y, tc gi cng xin c gng dn tri nhng kinh nghim v chiu thng hu chiu trong gn ba thp k ng trn bc ging. l s i hi ngi ging thuyt cho d xc tn nhn c t Tin Mng mt s ip chn tht, hu hiu v vng chc nht nhng cha hn bit cch truyn t li. Phi chng y l thch ln nht ca ging vin, Gio l vin trong qu trnh ging dy ? V vn khng phi l chuyn to ra mt s ip mi, m l tm ra nhng cch thc truyn t mi. Cng nh tn Phc m ho khng phi l lm mi li (canh tn) Phc m m l lm mi li cch thng truyn, rao ging Phc m. Nhng lm mi li cch thng truyn, rao ging... cng khng hn ch l hon ton ch trng n phng tin k thut (d cho phi hiu bit v nm vng nhng phng tin ny), m cn cn phi tm ra c nhng nn tng su rng nht ca ngh thut ging thuyt na.

III.1. C g ni : Nguyn tc u tin ca ngh thut ging thuyt l phi c cht liu ni. Ngi ging thuyt phi th c c nn tng, phi lm ch c vn , cng nh phi hiu c thnh gi. Khng nhng c tri thc v cc ngun ca Mc khi, v Thnh truyn, v truyn thng v v hun quyn, ngi ging thuyt cn phi bit r ni dung mc khi v cch din t ni dung y.

V ngi Ging Thuyt n nhn s v ni Gio hi, nn khi ni th nhn danh Gio hi, ch khng nhn danh mnh. iu ny d hiu thi v tt c chng ta u tham d vo s v ging dy ca Gio Hi,

III.2. Vn cch thc : Ging thuyt thuc loi ni lm sao thuyt phc c ngi nghe. Tin Mng c truyn i bng li ni, t ming n tai. Nn ngi ging thuyt phi nh rng mnh ch l phng tin, l trung gian, l dng c. Anh ta phc v hai mc tiu cao c hn chnh bn thn mnh : s ip m anh phi truyn i v n cu ca nhng thnh gi.

Ngi ging thuyt cng ging nh ngi i gieo ging (Lc 8,5). Anh ta gieo ht vo nhng vng t tt, v anh ta rt lui v anh ta khng phi l ngi lm cho ht ny mm (Ti trng, anh Apl ti, nhng Thin Cha mi lm cho ln ln 1 Cr 3, 6). iu quan trng l ht ging, l ma gt, l cnh ng, ch khng phi ngi gieo. Ngi ta s qun i ngi gieo ging khi cng vic hon thnh. Tuy nhin, y, mc tiu nhm ti l ma gt ch khng l g khc, ngi gieo ging s vui mng khi thy ma gt thc la c tch tr y kho. mi l phn thng ti hu dnh cho ngi gieo. V chng, v gieo ging lun l mt ngh thut, m ngi lm ngh thut nhiu khi phi qun mnh i th tc phm mi t gi tr ch tht ca n.

III.3. ng ho vi Li Cha : Ngi ging thuyt phi nh anh ta khng phi l nh ch gii. Anh khng c sai i ch gii cho bn vn d li ch gii c thnh thing i chng na. Vic ca anh l loan bo Li. y l iu sng cn cho vic loan bo Tin Mng. Anh phi gn b ton b con ngi anh vo Tin Mng. Anh phi tr nn mt nh li anh loan bo, li ca anh phi c sc mnh nh li ca c Ki-t : Dn chng sng st v cch Ngi ging dy, v Li ca Ngi c uy quyn (Lc 4, 32). Chnh c Gi-su cng khng vit mt cun sch thnh mi mi ch gii. Ngi ni Li sng ng, v Li y mi mi sng ng khi c thng truyn i nh mt Li hng sng : Hy i khp t phng thin h, loan bo Tin Mng cho mi loi th to (Mt 16,15). Ngi ging thuyt loan bo Tin Mng cch trc tip, nh chnh anh ta ni. Li loan bo to ra bin c. Ai nghe, l nghe



chnh Li Cha, v Cha ha : V y, Thy cng anh em mi ngy cho n tn th (Mt 28,20). Nh vy, mi bn tm nht ca ngi ging thuyt l tr nn ng ho vi Li ca c Ki-t, li loan bo ca ngi ging thuyt chnh l Li c Ki-t. D nhin, y khng phi l vn k thut, m l ngi ging thuyt phi hon ci, phi thanh luyn bn thn, v sng trong tnh trng n sng, nu khng, anh ta ch l mt thng h vi mt ci loa pht thanh v hn trn ming.Ging thuyt l mt hnh ng v ngi ging thuyt l ngi thc thi hnh ng. Thin Cha hnh ng qua li pht ngn vin ca Ngi. Ngi ni thu tim thnh gi. Ngi nh ng v li ko h v vi Ngi (Mt 7, 28-29 ; Mc 1, 22). Ngi by t tnh yu cho h. Vng, ging vin Kit gio chnh l pht ngn vin ca c Kit. Ngi pht ngn cho mt nhn vt VIP hoc mt chnh ph no , tc l ngi thay mt v ni thay cho nhn vt hay chnh ph y. Ni khc hn, ting ni ca pht ngn vin khng cn l ca pht ngn vin, m l ca chnh nhn vt hay c quan m ngi pht ngn y i din. y, ging vin rao ging Li Cha tc l chnh Cha ni qua li ni ca ging vin. V th, ngoi vic phi t n Thin Cha v ban cho mnh c sng ging thuyt, ngi ging vin cn phi ht sc cn trng, thn trng trong khi ging thuyt v Li.

III.4. Ngi ging thuyt l ngi thng dch : Nu nh vic ging thuyt l mt v kch, th ngi ging thuyt l mt din vin (ngi ging vin phi va din va ging). V th, ngi ging thuyt phi hc ni din vin s k lut, tnh khim nhng, s nghim khc. Chng khc din vin vi vai tr ca mnh lm sao gy c n tng su sc trong lng khn gi, ngi ging thuyt phi tm mi cch v bng n lc ti a s ip ca mnh thm su vo tm hn thnh gi. Ngi ging thuyt khng c khinh ch nhng ti nng t nhin, v khng c l l vi nhng g cng vic i hi, v ngi ging thuyt chn ging thuyt l ci nghip cho mnh. Nh ngi th th cng lnh ngh (cng dc thin k s, tt tin li k kh : ngi th mun cng vic t hiu qu tt, trc ht phi lo trau gii kh c cho tht tt Khng T), ngi ging thuyt phi chuyn cn lm vic, mi ngy mt o su trong kin thc, thu tri c kin thc thu np, tm ra cch thc truyn t tt hn, kn mc c ni truyn thng nhng li chng cho bn thn v ly ra t trong kho tng ca mnh c ci mi ln ci c (Mt 13, 52). Ni khc hn, ngi ging thuyt phi bit n li nhng ci c bit c nhng ci mi (n c nhi tri tn Nho gio). C nh th, vic ging thuyt mi phong ph v a dng.

III.5. Tnh cm : Cu hi u tin khi anh bc vo ging ng s phm : Ti sao anh chn ngh ny ? Anh c tht s yu ngh khng ?. Nu ngi thy chn ngh tht s ch v tnh yu, th chc chn s gt hi thnh cng m mn. Yu ngh tt qu ngh. Tht s yu ngh, qu ngh tt nhin l yu hc vin, qu hc vin, gn b vi lp hc. Tnh cm y phi c th hin c th trong sut qu trnh ng lp, trong sut cuc i ca ngi ging vin. Cng vic hun luyn phi c tin hnh trong tinh thn phc v Ki-t gio. c Gi-su Ki-t Ngi Thy Ch Thnh Ngi Thy Mun i ca mun th h Ngi chnh l tm gng sng chi, tm gng v i cho nhng bc m phm. Chnh Ngi dy : Con Ngi n khng phi c ngi ta phc v, nhng l phc v v hin dng mng sng lm gi chuc mun ngi (Mt 20, 28) v Vy, nu Thy l Cha, l Thy, m cn ra chn cho anh em, th anh em cng phi ra chn cho nhau (Ga 13, 14). V tnh yu, tt yu ngi thy no cng mong truyn th c n ni n chn cho hc vin nhng kin thc ca mnh, thy no cng mong mun hc vin c nh mnh hoc hn mnh. Mong rng ging vin, trong tnh cm s phm, s thc hin tiu ch : Hun luyn l mt cuc bin i c tnh cch song phng khng ch ni ngi c hun luyn m ngay c ngi hun luyn cng phi c bin i. V i vi



chng ta, ch c mt v Thy duy nht l c Gi-su, cn tt c u l ngi th hun, l ngi mn . Phi chng s bin i ca ngi hun luyn (ging vin) l nh lun chun b k cng, trau gii kin thc, trao i kinh nghim vi ng nghip, rt kinh nghim cho bn thn sau mi ln ng lp , v nh m s truyn t c hiu qu tt lm bin i ngi c hun luyn (hc vin) ?

Ngi Thy duy nht, ch thc ca chng ta dy : Anh em hy yu thng nhau nh Thy yu thng anh em (Ga 15,12). Nu tt c nhng iu trn (tc phong, thi ca ngi ging thuyt) u c hon ton xy dng trn nn tng C I, th c th ni nghip v chuyn mn c nng ln hng ngh thut. Vng, tnh yu chn thc s gip chng ta hon tt trng trch m Thin Cha v Gio Hi trao ph.

KT LUN :

C tht nhiu anh ch em gio dn khi c tip xc, u t v khao kht c hc hi, c hun luyn, tr nn nhng tng nhit thnh trn hnh trnh loan bo Tin Mng, tr nn chng nhn Tin Mng trn cnh ng Truyn Gio. thc c nhu cu bc thit , ngi ging vin phi kin tr trau gii kin thc, rt ta kinh nghim, t hun luyn mnh trc khi hun luyn ngi khc, v ging thuyt l mt n sng ca Thin Cha ban cho, nhng ng thi cng l mt n lc vn ti ca con ngi. V cng v Thin Cha mun dng ming li th s, nh u ca con ngi ni Li Thnh Thin, Li Hng Sng, nn hn ai ht, ngi ging vin phi l ngi ni Li cho anh em nghe mt cch c ngh thut, thu ht c ngi nghe, c i bn (ngi ni v ngi nghe) cng tin b. Ni n ngh thut l ngi ta s ngh n nhng ngh nhn chn chnh cng hin trn cuc i mnh (c tinh thn ln th xc) cho ngh thut. Vy ti sao ni n ngh thut ging thuyt, ngi ging thuyt (ging vin, gio l vin) li nh th ?

kt thc, xin c nhc li li dy ca TC Gioan Phaol II : Trong cng vic hun luyn, c mt vi xc tn ht sc cn thit v phong ph. Trc tin, l xc tn rng khng th c vic hun luyn ch thc v hu hiu, nu mi ngi khng t m nhn v pht trin trch nhim o to chnh mnh : qu thc mi vic hun luyn thit yu l mt th t hun luyn. Tip n l xc tn rng mi ngi chng ta va ng thi l ch im va l khi im ca vic hun luyn, chng ta cng t hun luyn tt th cng c kh nng hun luyn ngi khc (TH/KTHGD V, 63)

Bi I/7 VN GING THUYT



I. KHI NIM :

Nhn trn kha cnh hnh thc, vn c hai loi chnh : vn ni v vn vit. i vo ni dung, th vn cng c hai loi chnh : vn xui v vn vn. Vn xui cn c nhiu th : ngh lun (lun thuyt, chnh lun), miu t, tng thut, k chuyn, bt k, tu bt, truyn (ngn hay di, tc on thin hay trng thin tiu thuyt) Vn vn (th) cng c nhiu th : lc bt, song tht lc bt, ng ngn (t tuyt, bt c, trng thin), tht ngn (t tuyt, bt c, trng thin), th mi, th t do, ca tr v.v Trong bi ny, phc v cho yu cu ging thuyt, ch xin bn v mt th vn nht nh : vn lun thuyt (ngh lun).

Lun l gii thch bn bc, thuyt l ni, lun thuyt l mt th loi vn ngh lun s dng ngn ng trong cch trnh by. Nh vy, khi ging thuyt l chng ta vn dng vn lun thuyt ging dy cho tha nhn v mt ch no . Ni khc hn, l chng ta dng ngn ng (vn ni) gii thch cho ngi khc hiu vn mt cch r rng, c tnh cch thuyt phc ; ngha l ni th no cho ngi nghe hiu v tin theo nhng iu chng ta cn trnh by. Xin nhn mnh, im chnh yu trong ging thuyt l ni, ch khng phi c, mc d chng ta ang c sn mt bi thuyt trnh y trong tay.

II. VN LUN THUYT :

Vn lun thuyt i hi mt s iu kin sau y :

II.1. R rng, minh bch : Vn lun thuyt l mt th vn i hi s r rng, minh bch hn bt c mt th vn no khc. Ni khc hn, thuyt gi (ngi ging thuyt) phi lm th no cho ngi nghe hiu c nhng g mnh ni vi h. Th d on vn sau y trch trong Sc lnh Truyn Gio (C VAT. II) : Gio Hi cha c thit lp thc s, cha sng y , cng cha l du ch tuyt ho ca Cha Ki-t gia loi ngi, nu cha c hng gio dn ich thc v nu hng gio dn ny cha cng lm vic vi hng Gio phm. Tht vy, Phc m cha th i su vo tinh thn, i sng v sinh hot ca mt dn tc, nu khng c s hin din linh hot ca gio dn. Do , ngay khi thit lp, Gio Hi phi ht sc ch tm n vic o to mt hng ng Gio dn KTG trng thnh (SLTG III, 19).

Hoc on trch trong Tng hun KTHGD : Trn cnh ng y, Gio Hi hin din v hnh ng, m Gio Hi l tt c chng ta, ch chn v tn hu, linh mc, tu s v gio dn. Cc tnh hung m chng ta va nhc n c lin quan n Gio Hi : qua nhng tnh hung , Gio Hi cm thy phn no b chi phi ; tuy nhin Gio Hi khng h b nghin nt, cng khng b qut ng, bi v Thnh Thn, linh hn ca Gio Hi, vn lun nng Gio Hi trong s v ca mnh (TH/KTHGD, Nhp , 7).

II.2. Tri chy, mch lc : Xin trch dn mt on vn : a Minh bn cc sch v ca mnh, mc d cha rt cn chng, cng nh cc c khc, ly tin phn phi cho ngi ngho. Cha ni : Ti khng mun hc trn nhng ming da cht ang khi ngi ngho ang cht i (n phong Thnh, 35). Hng ngy khi c bo hay vn radio, bn nghe thy bao nhiu tin tc v chin tranh, tang tc, i kht, bt cng, au kh. Bit bao ngi ang thiu thn nhng iu cn thit ti thiu. C l bn thy tht rut li,



hoc cm phn trc nhng cnh bt cng ca x hi. Tuy nhin, tic rng k cuc sng ca bn chng c g thay i c ; bn qun t cu hi : ti c th lm g y ?. Cng nh a Minh, bn hy con tim ng lng trc n vi nhng au kh ca nhng anh ch em mnh. Bn hy nh li li Phc m : Hy bn nhng g bn c v phn pht cho ngi ngho, bn hy thu gp kho tng khng mc nt trn tri (Lc 12, 23).

Trn y l on vn m u phn II, bi Cu nguyn theogng Thnh a Minh ca Maria Pia Fragni (Tm hiu Dng a Minh Lm. PHAN TN THNH). on vn tuy ngn, nhng cng minh chng cho s hnh vn tri chy, mch lc ca tc gi. Ngi c c dng u ca Phn II ny, t nhin nh b cun ht vo dng chy vn chng, v s c mt mch cho ht c bi vit (ch ng ni chi mt on). Ngoi s tri chy, ngi tinh s nhn thy t tiu on n sang tiu on kia, tc gi chuyn tht kho lo. M u, tc gi trch tiu on a Minh bn sch v vt dng cn thit, c tin gip ngi ngho trong h s phong thnh. Tip theo, tc gi chuyn sang vic c bo, nghe radio nh thc lng thng ngi ca ngi c. Cui tiu on ny, hng c gi vo hnh ng c th, tc gi t cu hi chuyn ti c th lm g y ?. V tiu on di : Cng nh a Minh, bn hy . Chnh nh nhng chuyn kho lo ny khin cho bi vn tr nn mch lc hn. Vn trong sng gin d, m li tri chy mch lc, th phi l iu m c ca nhng ngi vit vn ni chung, nht l trong vn ging thuyt i vi nhng nh ging thuyt.

II.3. Kt cu cht ch : Tuy rng ni vn ni ch ni, nhng thuyt gi d l ngi ti gii u u i na cng vn cn phi vit, t nht cng phi c mt ci sn (dn bi). Chnh nh ci sn ny, thuyt gi s khng b lc , khng b lan man di dng Bi thuyt trnh, v th, s c mt kt cu cht ch. Chng hn nh trong Hin ch tn l v mc khi ca Thin Cha (C Vat. II) , c mt kt cu tht cht ch , sinh ng v ph hp vi l lun (logique) :

LI M U

Chng I : V CHNH VIC MC KHI.

* Bn tnh v i tng ca mc khi.

* Chun b mc khi Phc Am

* c Ki-t hon tt mc khi.

* Mc khi phi c n nhn bng c tin.



* Tng quan gia tr thc t nhin v siu nhin

Chng II : S LU TRUYN MC KHI CA THIN CHA :

+ Tng v cc ngi k v loan truyn Phc Am.

+ Thnh Truyn.

+ Tng quan gia Thnh Truyn v Thnh Kinh.

+ Tng quan gia Thnh Truyn, Thnh Kinh, Dn Cha v Hun Quyn.

Chng III : S LINH NG CA THIN CHA V VIC GII THCH THNH KINH :

S linh ng v chn l trong Thnh Kinh.

Cch thc gii thch Thnh Kinh.

S h mnh ca ng Khn NgoanChng IV : CU C :

* Lch s cu d trong cc sch Cu c.

* Tm quan trng ca Cu c i vi cc Ki-t hu.

* S thng nht gia Cu v Tn c.

Chng V : TN C :

+ S tri vt ca Tn c.

+ Sch Phc m bt ngun t cc Tng .



+ Phc m c tnh cch lch s.

+ Cc sch khc ca Tn c.

Chng VI :THNH KINH TRONG I SNG G.HI :

. Tm quan trng ca Thnh kinh i vi Gio Hi

. Cn c bn vn v bn dch.

. Nhim v Tng ca cc nh Thnh Kinh hc.

. Tm quan trng ca Thnh Kinh i vi Thn hc.

. Khuyn nh nng hc hi v c Thnh Kinh.

KT LUN

II.4. Lp lun trong sng, dn chng c th : Vn lun thuyt, ni chung, cn phi tht trong sng, gin d ; ring vi nhng bi mang tnh tranh lun, ph phn, bt chin, cn i hi phi anh thp, hng hn na. c bit, nu ging thuyt trc mt cng on c trnh nhn thc khng ng u, th s trong sng gin d li cng cn thit hn bao gi. Trc mt thuyt gi s dng ngn ng bnh dn nghe lt l tai, chc chn thnh gi s b hp dn, li cun vo ni dung bi thuyt trnh, hn l ngi ni chuyn ring hay ng gt. Khi cn phi vin dn chng liu minh ho cho lp lun, th dn chng phi tht c th, sng ng, Ni c sch, mch c chng. S dng nhng dn chng trong sch v, bo ch, kinh in, l mt l, cn cn phi s dng c nhng dn chng i thng, nhng cu chuyn xy ra trong cuc sng hng ngy ni gia nh, khu xm, a phng, y mi l iu ng qu. Mt yu cu na cng rt cn l phi kho lo kt hp l lun vi dn chng, ng xy ra cnh trng nh xui, kn thi ngc. ng ni g b ni vt, ru ng n gn cm b kia

Ni mt on vn Chng IV trong Hin ch tn l v Gio Hi (C. VAT. II), m t n Cha Thnh Thn ban cho mi ngi mi khc, nhng u v li ch chung, cu cui ca on vn y vit : Thc vy, chnh s khc bit v n hu, chc v v hot ng li l mi dy kt hp con ci Thin Cha lm mt, v mi s y l cng trnh ca cng mt Thnh Thn duy nht (1Cr 12,11). Trong cng mt cu vn, tc gi tm kt tng ca c on vn trc , ri thng qua t ni (lin t) v dng dn chng trch t Th th nht ca Thnh Phao-l gi tn hu C- rin-t minh ha. Cu vn ny xng ng l khun mu cho li kt hp cht ch v sinh ng gia l lun vi dn chng.



Thm mt v d na cho li vn kt hp l lun v dn chng :Cha a Minh cn ha rng ngi s gip ch cho anh em sau khi qua i hn l lc cn sng. Nn bit l cha Gioc-a-n khng c mt ti ch m ch nghe thut li m thi. Ngc li, cha Ventura de Verona, B trn Tu vin Bologna, chng kin quang cnh tn mt, nhng ch thut li cch p m nh sau : Bi ging ca cha a Minh rt hay v cm ng. Kh ni l cha Ventura khng chu ghi li cc chi tit cho hu th c ! Mt nhn chng khc trong v n phong thnh, cha Radulphus Faenza ch cho bit l v T ph an i con ci ang ru r rng Anh em ng khc, bi v ti s c ich cho anh em ni ti sp n cn hn l li di th ny (Tm hiu Dng a Minh bi 16, mc I).

KT LUN :

Tm li, vn ging thuyt cn s trong sng, gin d, tri chy, mch lc (v s cn c anh thp hng hn na, ni nhng bi mang tnh bt chin hay tranh lun). Ngoi ra, v y l loi vn ni, nn li ni cng cn i i vi ging vn, khi th nh nhng tri chy, khi th nh c trang nghim, lc li vui ti d dm, lc no cng nh rt vo tai thnh gi. Ni trc cng ng, nht l li ang ng cng v ging thuyt, phi ht sc trnh li ni kh kh, a, th th m m, dy c ra dy mung, tuyt i trnh hp tp, vi vng, d sinh ra c lm, lp bp. Vn ny c bn kh k bi 6 : Ngh thut ging thuyt, ch xin thm : Theo nguyn ngha ch Hn, Vn (ni nhng t : vn chng, vn ho, vn hc, vn v ) c ngha l v p , sng sa. Vy th lm sao cho bi ging thuyt ca chng ta n cng c p , sng sa, d thng trc khn thnh gi. M mun c nh vy, chc chn phi kh cng rn luyn, hc hi. V phi chng chnh l quan nim hc l kh luyn, l kh ch.

iu cn nhn mnh y i vi vn ging thuyt l ngi ging vin trc khi gin phi son bi. Bi son ny khng ch l mt dn chi tit vi kiu trnh by gch du dng (ch ghi tht vn tt ni dung hoc ghi tn cc tng, mi c gch u dng), m phi l mt bi vit y , kt cu cht ch, sau khi ging pht cho hc vin lm ti liu. V th, ni bi son vn ging thuyt i hi nhng iu trnh by trn (vn vit), nhng n khi ging th ngi ging vin li dng vn ni, nn tuyt i trnh ku cm ti liu ri c cho hoc vin chp nh c chnh t cho hc sinh tiu hc (cp I). Vn ny s c bn k hn bi K nng ng lp.

Bi I/8 BI GING THUYT

hnh thnh mt bi ging thuyt, cn phi c mt b cc (tc dn bi). Thng thng, dn bi thng chia lm ba phn : I/- T VN (M BI) II/- GII QUYT VN (THN BI) III/- KT THC VN (KT LUN).

I. T VN (M bi, Dn nhp) :



c ngi v phn M BI (T VN ) ging nh vc m ca mt phng trin lm. Khn thnh gi chnh l ngi i xem trin lm. Trc khi vo phng trng by, h cha bit trong phng c nhng th g, c ng xem hay khng. Vy, phi bit cch m ca, lm sao kch thch c s t m ca khn gi, ng cnh ca phng p vo mi ngi xem, khin h b di tr ra, v tt nhin chng bao gi h cn quay li ln th hai. Cng vy, phn T VN mt bi ging thuyt, phi lm sao cho ngi nghe b kch thch, b li cun vo vn thuyt gi cn bin lun. t vn c nhiu cch, nhng d l dng cch no, th phn m bi cng phi c 2 bc : T VN + GII HN VN .

C 2 cch t Vn (M bi, Dn nhp) :

I.1. V TRC TIP (trc khi) : Cn gi l trc khi, tc l ni thng ngay vo vn . Sau khi trc tip gii thiu vn , thuyt gi kho lo bng mt vi cu vn ngn gn gii hn vn , tc l bo trc vn s c gii quyt phn sau (phn Gii quyt vn ). t vn kiu ny c mt im li l gip ngi nghe tp trung ngay s ch vo ti, nhng nu khng kho, s lm cho thnh gi mi cm a bt vi bung xung khng dm n tic, d thc n rt phong ph.

V d phn m ca Sc lnh Tng Gio Dn : Thnh Cng ng mun pht ng mnh m hn vic tng ca dn Thin Cha, nn ch tm hng v cc Ki-t hu gio dn, nhng ngi c phn ring bit v cn thit trong s mng ca Gio Hi, nh c nhc n trong nhng vn kin khc .

Sau khi gii thiu khi qut v cng tc Tng Gio Dn, tc gi gii hn vn chuyn sang phn sau l ni dung chnh ca Sc lnh : Trong Sc Lnh ny, Cng ng nhm lm sng t bn cht, c tnh v nhng cch th ca vic tng gio dn, nu ln nhng nguyn tc cn bn v ban b nhng gio hun mc v thi hnh vic tng y cho hiu qu hn. Mi iu trong Sc Lnh ny phi c coi nh nhng tiu chun cho vic xt li nhng khon gio lut c lin quan n vic tng gio dn.

I.2. V GIN TIP (lung khi) : Cn gi l lung khi, tc l khng ni thng ngay vo vn , m thng qua mt trung gian gii thiu vn . Kiu V ny li bao gm nhiu loi nh : N BY, TNG NG (dng mt , mt vn tng ng gii thiu vn chnh), TNG PHN (hay PHN : a ra mt , mt vn i nghch, t lm ni bt vn chnh, cch ny rt c dng trong vn lun thuyt, nhng hi kh p dng)

V d v cch V N BY trong Chng V ca TH/KTHGD (Vic hun luyn Gio dn), tc gi a ra mt vn tng ng : Hnh nh trong Tin Mng v cy nho v cc cnh nho cho chng ta thy mt kha cnh nn tng khc trong i sng v s v gio dn : li ku goi phi ln ln, khng ngng trng thnh v lun lun sinh hoa tri nhiu hn , t gii thiu (by ln) vn hun luyn gio dn, ri gii hn vn : sau , c bit, cc ngh ph li xc quyt r rng rng : Vic hun luyn gio dn phi c coi l mt trong nhng u tin ca gio phn v phi c ra trong chng trnh mc v, sao cho tt



c mi c gng ca cng on (cc linh mc, cc gio dn, cc tu s) u quy hng v mc ch ny .

V d cch V TNG PHN trong bi bn v vn Hc hi trong Dng a Minh (JM. LT. VD) : Trc y, vo khong th k XI, XII, cc Dng tu thng quan nim ngi tu s ch vic chuyn tm phng s Cha bng cch c kinh cu nguyn, tp tnh cc nhn c, trau gii cn tnh ca i tu tr ; cn vic hc nm ngoi chng trnh ca i tu, cng hc nhiu th cng sinh lm kin, ci c chia r, thm ch sinh kiu cng ngo mn. i lp vi quan nim bo th y, Thnh ph a Minh lm mt cuc cch mng trit , mt cuc canh tn v i khng ch ring cho Dng mnh, m cn cho cc dng tu khc na, l coi s hc hi nh mt phng th cn thit v hu ch t n cu cnh hon thin s v thuyt gio ca Dng. Sau khi tc gi nu ln mt quan nim chung ca cc dng tu (tri ngc hn vi quan im mi m ca Thnh a Minh), tc gi nu bt vic lm mang tnh canh tn trit mt cuc cch mng ca Thnh a Minh, ri sau , gii hn vn : Chng ta th tm hiu xem s hc c tht s hu ch v cn thit cho Ki-t hu v cch ring, cho ngi gio dn a Minh hay khng ?.

Tm li, khi nu c vn ra, thuyt gi c th t mt cu hi, hoc nu mt gi thit gii hn vn v cng l chuyn tip vn sang phn GII QUYT VN . Nh vy, bi ni chuyn s c mch lc nh s chuyn kho lo, v thnh gi cng c th phn no on c cch gii quyt vn phn sau ca bi ging thuyt. V cng l cch dn dt kho lo vo vn chnh. V th nn mi gi phn M bi (t Vn ) l Dn nhp.

II. GII QUYT VN (Thn bi) :

y l phn chnh yu ca bi. Ch ( chnh) bi ging thuyt c th c chia thnh nhiu tiu ( ph, nh), sao cho ging nh cch trng by trong phng trin lm. Bi v, gi y khch tham quan vo hn trong phng, vic trin lm c bt mt hay khng, cn tu thuc vo ngi ng ra bi tr sn phm trin lm. Ni bi ging thuyt, th chnh l phng php dn .

II.1. PHNG PHP DN : Cc tiu thng c sp xp theo th t :

II.1.1. Th t tim tin : T n gin n phc tp, t nng n su, t yu n mnh

II.1.2. Th t thi gian : Theo dng thi gian t nhin : D vng => Hin ti => Tng lai, hoc theo cch nhn manh : Hin ti =>Qu kh (hi tng) => Tng lai (tin bo).

II.1.3. Th t Khng gian (Ni chn) : Trc => sau , trong => ngoi , trn => di , gn => xa , hoc ngc li. V d cun sch Thnh ph a Minh, ng sng lp Dng Thuyt Gio, Lm. Giu-se Nguyn Tri n phi hp c 3 th t : Tim tin, Thi gian v Khng gian :



Chng I : BNG HOA CHM N

Chng II : TRN NG HC VN

Chng III : BC U S NGHIP

Chng IV : NHNG CUC TIP XUC U TIN TI MIN NAM NC PHP

Chng V : CHIN THUT HO BNH TRONG MT TRN TRUYN GIO

Chng VI : HOT NG TNG

Documents

Giao duc kito giao