Giao Trinh to Chuc Mang Vien Thong - Hoitu.tk

1

http://dichvuphoto.tk – Chuyên photo và in giá rẻ nhất tại Hà Nội

MỤC LỤC

Chương 1: Tổng Quan Về Mạng Viễn Thông......................3

1.1, Các khái niệm cơ bản trong lĩnh vực viễn thông ............................................................. 3

1.2,Các thành phần cơ bản của mạng viễn thông ..................................................................... 6

1.3, Mô hình các dịch vụ viễn thông ....................................................................................... 7

d) Dịch vụ truyền thông đa phương tiện ............................................................................ 11

Chương 2, Mạng Lưới Truyền Thông Công Cộng ............13

2.1. Khái niện, phân loại và điều kiện kết cấu ....................................................................... 13

2.1.1, Khái niệm ............................................................................................................... 13

2.1.2, Phân loại mạng lưới truyền thông và điều kiện kết cấu ............................................ 13

2.2, Mạng chuyển mạch và điện thoại ................................................................................... 14

Chương 3 ..............................................................................17

Các kế hoạch cơ bản xây dựng mạng viễn thông...............17

3.1, Giới thiệu chung ............................................................................................................ 17

3.2, Trình tự thực hiện quá trình lập kế hoạch ...................................................................... 18

3.2.1, Xác định mục tiêu xây dựng mạng .......................................................................... 19

3.2.2. Lập kế hoạch dài hạn.............................................................................................. 21

3.2.3. Kế hoạch trung hạn ................................................................................................ 21

3.2.4. Dự báo nhu cầu ...................................................................................................... 22

3.3. Dự báo nhu cầu.............................................................................................................. 23

3.3.1. Khái niệm .............................................................................................................. 23

3.3.2. Tăng trưởng nhu cầu .............................................................................................. 24

3.3.3. Các bước xác định nhu cầu..................................................................................... 25

3.3.4. Các phương pháp xác định nhu cầu ........................................................................ 27

3.4. Dự báo lưu lượng........................................................................................................... 29

3.4.1. Khái niệm .............................................................................................................. 29

3.4.2. Các bước xác định lưu lượng................................................................................. 29

3.4.3. Các phương pháp xác định dự báo lưu lượng.......................................................... 31

3.5. KẾ HOẠCH ĐÁNH SỐ ................................................................................................ 34

3.5.1. Giới thiệu................................................................................................................ 34

3.5.2. Các hệ thống đánh số .............................................................................................. 34

3.5.3. Cấu tạo số ............................................................................................................... 35

3.5.4. Các thủ tục cho việc lập kế hoạch đánh số ............................................................... 36

3.6. KẾ HOẠCH ĐỊNH TUYẾN ....................................................................................... 39

3.6.1. Giới thiệu................................................................................................................ 39

3.6.2. Các phương pháp định tuyến ................................................................................... 39

3.7. KẾ HOẠCH TÍNH CƯỚC ............................................................................................ 40

3.7.1. Giới thiệu chung ..................................................................................................... 40

3.7.2. Các tiêu chí cho việc tính cước................................................................................ 41

3.7.3. Các hệ thống tính cước............................................................................................ 42

3.8. KẾ HOẠCH BÁO HIỆU ............................................................................................... 45

3.8.1. Giới thiệu................................................................................................................ 45

3.8.2. Phân loại báo hiệu................................................................................................... 46

2


3.9. KẾ HOẠCH ĐỒNG BỘ ............................................................................................... 47

3.9.1.Giới thiệu chung ...................................................................................................... 47

3.9.2. Các phương thức đồng bộ mạng .............................................................................. 47

3.9.4. Mạng đồng bộ Việt Nam ......................................................................................... 51

3.10. Kế hoạch chất lượng thông tin...................................................................................... 52

3.10.1. Chất lượng chuyển mạch ...................................................................................... 52

3.10.2. Chất lượng truyền dẫn .......................................................................................... 52

3.10.3. Độ ổn định ............................................................................................................ 53

Chương 4, Quy hoạch mạng viễn thông .............................54

4.1. Quy hoạch vị trí tổng đài................................................................................................ 54

4.1.1.Giới thiệu................................................................................................................. 54

4.1.2. Phương pháp qui hoạch vị trí tổng đài ..................................................................... 54

4.1.3. Chi phí thiết bị ........................................................................................................ 56

4.2. Quy hoạch mạng truyền dẫn........................................................................................... 57

4.2.1. Giới thiệu................................................................................................................ 57

4.2.2. Cấu hình mạng truyền dẫn....................................................................................... 58

4.2.3. Các dạng cơ bản của truyền dẫn .............................................................................. 60

4.2.5. Ví dụ cấu hình mạng truyền dẫn .............................................................................. 61

4.2.6. ĐỊNH TUYẾN............................................................................................................ 61

4.2.6. TẠO NHÓM KÊNH ............................................................................................... 63

4.3. Quy hoạch mạng lưới thuê bao....................................................................................... 63

CHƯƠNG 5, QUẢN LÝ MẠNG VIỄN THÔNG ..............64

5.1. Tầm quan trọng của công tác quản lý mạng viễn thông................................................... 64

5.2. Mạng quản lý mạng viễn thông TMN............................................................................. 64

5.2.1. Giới thiệu về TMN................................................................................................. 64

5.2.2. Các chức năng quản lý của TMN............................................................................ 65

CHƯƠNG 6, MẠNG ĐA DỊCH VỤ TÍCH HỢP SỐ ISDN

....................................................................................................72

6.1. Đặc điểm của mạng viễn thông khi chưa có ISDN.......................................................... 72

6.2. Khái niệm về ISDN........................................................................................................ 72

6.2.1. ISDN ...................................................................................................................... 72

6.2.2. Mục đích của ISDN................................................................................................. 72

CHƯƠNG 7, MẠNG THẾ HỆ MỚI NGN....................76

7.1. Sự ra đời của NGN ........................................................................................................ 76

7.2. Cấu trúc mạng ............................................................................................................... 79

7.2.1. Mô hình phân lớp chức năng của mạng NGN .......................................................... 80

7.2.2. Phân tích................................................................................................................. 81

7.3. Dịch vụ triển khai trong NGN .................................................................................... 88

7.3.2. Nhu cầu NGN đối với các nhà cung cấp dịch vụ...................................................... 90

7.3.3. Yêu cầu của khách hàng.......................................................................................... 91

7.3.4. Dịch vụ NGN.......................................................................................................... 92

3


Chương 1: Tổng Quan Về Mạng Viễn Thông 1.1, Các khái niệm cơ bản trong lĩnh vực viễn thông

Gần đây, máy tính phát triển nhanh, khả năng làm việc nhanh và giá thành giảm

đến nỗi chúng ứng dụng khắp mọi nơi trên thế giới và xâm nhập vào mọi lĩnh vực. Do

sự đa dạng và tinh vi của máy tính và sự phát triển nhanh của các trạm làm việc, nhu

cầu về mạng viễn thông truyền tải thông tin không ngừng phát triển. Các mạng này

khả năng cung cấp các đường truyền thông để chuyển các số liệu trong lĩnh vực công

nghệ, khoa học kỹ thuật và đảm bảo đáp ứng các loại ứng dụng phong phú khác nhau

từ giải trí cho tới các công việc phức tạp. Các mạng này còn có khả năng truyền tải

thông tin với tốc độ khác nhau từ vài ký tự trong một giây tới hàng Gbit/s. Theo một

nghĩa rộng hơn, các mạng này cung cấp chức năng truyền tải thông tin một cách linh

hoạt. Thông tin truyền tải với tốc độ khác nhau, độ an toàn và độ tin cậy cao. Điểm

này khác xa so với khả năng của mạng điện thoại được hình thành để truyền tải tín

hiệu tiếng nói với tốc độ cố định 64Kbit/s, độ an toàn và tin cậy không đồng bộ. Điểm

quan trọng ở đây là các thiết bị trên mạng viễn thông cùng có sự thoả thuận về việc

trình bày thông tin dưới dạng số và các thủ tục trên các đường truyền. Tất cả các quy

ước, thoả thuận và các quy tắc nhằm xác định thông tin số trao đổi với nhau gọi là các

giao thức thông tin (communication protocol). Sự kết hợp (marriage) giữa hai công

nghệ hàng đầu viễn thông và máy tính là một thách thức mới cho các nhà khoa học, kỹ

sư và các nhà thiết kế.

Truyền thông là việc truyền thông tin từ một điểm tới một điểm khác, gồm có truyền

thông cơ học (bưu chính) và truyền thông điện (viễn thông) bởi vì nó phát triển từ

dạng cơ học (máy móc) sang dạng điện/quang và ngày càng sử dụng những hệ

thống điện/quang phức tạp hơn.

4


Hình 1.1: Viễn thông

Tỷ lệ phần truyền thông cơ học (thư từ, báo chí) đang có xu hướng giảm trong khi

tỷ lệ phần truyền thông điện/quang, đặc biệt là truyền song hướng, lại gia tăng và sẽ

chiếm thị phần chủ đạo trong tương lai. Vì vậy, ngày nay những tập đoàn báo chí cũng

đang tập trung và hướng tới truyền thông điện/quang, coi đó là cơ hội kinh doanh tương

lai của mình.

Viễn thông chiếm phần chủ đạo trong truyền thông.

Viễn thông (Telecommunication) là quá trình trao đổi các thông tin ở các dạng

khác nhau (tiếng nói, hình ảnh, dữ liệu...) với cự ly xa nhờ vào các hệ thống truyền dẫn

điện từ (truyền dẫn cáp kim loại, cáp quang, vi ba, vệ tinh).

Mạng viễn thông (Telecommunications Network) là tập hợp các thiết bị

(Devices), các kỹ thuật (Mechanisms) và các thủ tục (Procedures) để các thiết bị kết

cuối của khách hàng có thể truy nhập vào mạng và trao đổi thông tin hữu ích. Các yêu

cầu đặt ra cho mạng viễn thông là phải có khả năng cung cấp các đường truyền tốc độ

khác nhau, linh hoạt, có độ tin cậy cao đáp ứng các loại hình dịch vụ khác nhau.

Mạng vật lý & Mạng logic (physical and logical networks)

Mạng vật lý bao gồm các hệ thống truyền dẫn, chuyển mạch như: mạng cáp nội

hạt, mạng vi ba số, mạng SDH, mạng thông tin vệ tinh, mạng lưới các tổng đài. Các hệ

thống được thiết lập nhằm tạo ra các đường dẫn tín hiệu giữa các địa chỉ thông qua các

nút mạng. Mạng vật lý đóng vai trò là cơ sở hạ tầng của viễn thông, nó phục vụ chung

cho liên lạc điện thoại, truyền thông dữ liệu và các dịch vụ băng rộng khác.

Các

mạng

VIỄN THÔNG

Hai hướng

Truyền thông đơn

hướng

CƠ

ĐIỆN

Điện thoại Các

mạng

Telex

Điện

Bưu chính

Báo chí

Phát thanh TV

Truyền hình

5


Trên cơ sở hạ tầng đó các mạng logic được tạo ra nhằm cung cấp các dịch vụ viễn

thông thoả mãn nhu cầu của xã hội. Mạng điện thoại, mạng TELEX, mạng Radio

truyền thanh là các mạng logic truyền thống. Ngày nay, ngoài các mạng trên còn có có

thêm các mạng khác có thể cùng tồn tại trong một khu vực, như là mạng điện thoại

công cộng (PSTN), mạng dữ liệu chuyển gói công cộng (PSPDN), mạng nhắn tin

(Paging network), mạng điện thoại di động, mạng máy tính toàn cầu (INTERNET),

mạng số đa dịch vụ tích hợp (ISDN) vv...Các mạng trên đã cung cấp hàng loạt dịch vụ

viễn thông thoả mãn nhu cầu của khách hàng.

Hệ thống truyền thông (Communication System): là các hệ thống làm nhiệm vụ

xử lý và phân phối thông tin từ một vị trí này đến một vị trí khác và còn gọi là hệ

thống thông tin. Một hệ thống thông tin bao gồm các thành phần sau: bộ mã hoá, bộ

phát, môi trường truyền dẫn, bộ thu, bộ giải mã.

Hình 1.2: Mô hình hệ thống truyền thống

Trong hệ thống truyền thông chúng ta cần quan tâm: khuôn dạng thông tin, tốc độ

truyền dẫn, cự ly truyền dẫn, môi trường truyền dẫn, kỹ thuật điều chế, thủ tục phát

hiện và sửa lỗi.

Các phương thức truyền tín hiệu trong hệ thống truyền thông:

- Đơn công (Simplex): Thông tin chỉ truyền trên một hướng, bộ thu không thể trao

đổi thông tin với phía phát.

- Bán song công (Half- Duplex): Thông tin truyền trên hai hướng nhưng không

cùng thời điểm.

- Song công (Full-Duplex): Thông tin truyền trên hai hướng đồng thời .

Bộ mã hóa Bộ

phát

Môi trường

truyền dẫn

Bộ

thu

Bộ giải mã Thông

tin

Thông

tin

6


1.2,Các thành phần cơ bản của mạng viễn thông

Mô hình tổng quát của các hệ thống viễn thông

a. Giới thiệu chung về mạng viễn thông .

Khi xét trên quan điểm phần cứng, mạng viễn thông bao gồm các thiết bị đầu cuối,

thiết bị chuyển mạch và thiết bị truyền dẫn.

b. Thiết bị đầu cuối

Thiết bị đầu cuối là các trang thiết bị của người sử dụng để giao tiếp với mạng

cung cấp dịch vụ. Hiện nay có nhiều chủng loại thiết bị đầu cuối của nhiều hãng khác

nhau tùy thuộc vào từng dịch vụ (ví dụ như máy điện thoại, máy fax, máy tính cá

nhân...). Thiết bị đầu cuối thực hiện chức năng chuyển đổi thông tin cần trao đổi thành

các tín hiệu điện và ngược lại.

c. Thiết bị chuyển mạch

Thiết bị chuyển mạch là các nút của mạng viễn thông có chức năng thiết lập

đường truyền giữa các các thuê bao (đầu cuối). Trong mạng điện thoại, thiết bị chuyển

mạch là các tổng đài điện thoại.

Tuỳ theo vị trí của tổng đài trên mạng, người ta chia thành tổng đài chuyển tiếp

quốc tế, tổng đài chuyển tiếp liên vùng và tổng đài nội hạt.

Máy Fax

Thiết bị

chuyển mạch

ầu cuối dữ liệu

Điện thoại

Vệ tinh truyền thông

Thiết bị

đầu cuối

Điện thoại

Đường truyền

dẫn Thiết bị

chuyển mạch

Thiết bị

đầu cuối

Máy Fax

Máy tính

Hình 1.3: Các thành phần của mạng viễn thông

: Nút chuyển mạch

Hình 1.4: Cấu trúc mạng điện thoại có và không có thiết bị chuyển

: Thuê bao

7


d. Thiết bị truyền dẫn

Thiết bị truyền dẫn được sử dụng để nối các thiết bị đầu cuối hay giữa các tổng

đài với nhau và truyền các tín hiệu một cách nhanh chóng và chính xác.

Thiết bị truyền dẫn phân loại thành thiết bị truyền dẫn thuê bao, nối thiết bị đầu

cuối với tổng đài nội hạt, và thiết bị truyền dẫn chuyển tiếp, nối giữa các tổng đài. Dựa

vào môi trường truyền dẫn, thiết bị truyền dẫn có thể phân loại sơ lược thành thiết bị

truyền dẫn hữu tuyến sử dụng cáp kim loại, cáp sợi quang và thiết bị truyền dẫn vô

tuyến sử dụng không gian làm môi trường truyền dẫn. Thiết bị truyền dẫn thuê bao có

thể sử dụng cáp kim loại hoặc sóng vô tuyến (radio). Cáp sợi quang sử dụng cho các

đường thuê riêng và mạng số liên kết đa dịch vụ, yêu cầu dung lượng truyền dẫn lớn.

1.3, Mô hình các dịch vụ viễn thông

Khái niệm dịch vụ viễn thông

Khái niện dịch vụ viễn thông luôn gắn liền với các khái niệm mạng viễn thông.

Mỗi mạng viễn thông sẽ cung cấp một vài loại dịch vụ cơ bản đặc trưng cho mạng

viễn thông đó và mạng này có thể cùng hỗ trợ với mạng khác để cung cấp được một

dịch vụ viễn thông cụ thể.

“Dịch vụ viễn thông” là dịch vụ truyền ký hiệu, tín hiệu, số liệu, chữ viết, âm

thanh, hình ảnh hoặc các dạng khác của thông tin giữa các điểm kết cuối thông qua

mạng viễn thông.

8


Hình 1.5. Dịch vụ viễn thông

Nói một cách khác, đó chính là dịch vụ cung cấp cho khách hàng khả năng trao đổi

thông tin với nhau hoặc thu nhận thông tin qua mạng viễn thông (thường là mạng công

cộng như mạng điện thoại chuyển mạch công cộng, mạng điện thoại di động, mạng

internet, mạng truyền hình cáp,…) của các nhà cung cấp dịch vụ và nhà cung cấp hạ

tầng mạng.

Hình 1.6. Mô hình các dịch vụ viễn thông

Các loại hình dịch vụ cơ bản và yêu cầu của chúng về chất lượng dịch vụ

Các dịch vụ viễn thông cơ bản thường được đề cập là dịch vụ thoại, dịch vụ số liệu, dịch

vụ thuê kênh viễn thông và dịch vụ truyền thông đa phương tiện. Ngoài ra, có rất nhiều dịch vụ

viễn thông cơ bản khác đã và vẫn còn tồn tại tới ngày nay, tuy nhiên không được phổ cập rộng

9


rãi như 4 dịch vụ này.

a) Dịch vụ thoại/telex/Fax/nhắn tin

Dịch vụ thoại

Điện thoại là dịch vụ viễn thông được phát triển rộng rãi nhất, là dịch vụ cung cấp khả

năng truyền đưa thông tin dưới dạng tiếng nói hoặc tiếng nói cùng hình ảnh (như trường hợp

điện thoại thấy hình - videophone) từ một thuê bao tới một hoặc nhóm thuê bao.

Dịch vụ thoại cơ bản nhất là dịch vụ điện thoại cố định do mạng PSTN (mạng điện thoại

chuyển mạch công cộng) cung cấp. Dịch vụ này cấp cho khách hàng đường truyền tới tận nhà

riêng, kết nối tới tổng đài điện thoại cố định, cho phép khách hàng thực hiện được cuộc gọi

thoại đi tới các khách hàng khác.

Hình 1.7. Dịch vụ thoại

Ngoài dịch vụ điện thoại truyền thống, còn có nhiều dịch vụ thoại khác như dịch vụ điện

thoại dùng thẻ (cardphone), điện thoại di động tốc độ thấp (điện thoại di động nội vùng -

cityphone), điện thoại đi động, điện thoại vệ tinh và hàng hải v.v.

Để sử dụng dịch vụ điện thoại dùng thẻ, khách hàng mua trước một tấm thẻ với một

giá tiền xác định trước tại các đại lý bưu điện. Khi sử dụng thẻ này, khách hàng có thể gọi

điện nội hạt, liên tỉnh hoặc quốc tế. Khi cần gọi, khách hàng đưa thẻ vào các máy điện dùng

thẻ công cộng đặt trên đường phố. Cước phí đàm thoại sẽ được trừ và ghi nhận vào tấm thẻ

tùy theo thời gian đàm thoại và loại hình dịch vụ của cuộc gọi. Có thể dùng nhiều thẻ cho

một cuộc gọi hoặc một thẻ cho nhiều cuộc khác nhau. Dịch vụ này có ưu điểm lớn nhất là

thuận tiện cho việc quản lý lượng sử dụng của khách hàng. Tuy nhiên mật độ máy điện thoại

dùng thẻ công cộng phải cao, phù hợp với các khu dân cư đông, kinh tế phát triển, du lịch,

nghỉ mát.

Dịch vụ điện thoại di động là dịch vụ thông tin vô tuyến được thiết lập nhằm đảm bảo

liên lạc với các máy điện thoại đầu cuối di động. Một thuê bao điện thoại cố định có thể gọi cho

một thuê bao di động hoặc ngược lại hoặc cả hai đều là thuê bao di động. Bên cạnh việc cung

cấp khả năng trao đổi thông tin dưới dạng tiếng nói, các thuê bao điện thoại di động còn có

10


thể sử dụng các dịch vụ khác như dịch vụ bản tin ngắn, hộp thư thoại, FAX hoặc truyền số

liệu.... Tại Việt nam, hiện nay có sáu nhà khai thác dịch vụ viễn thông được chính phủ cấp giấy

phép cung cấp dịch vụ điện thoại di động: VINAPHONE (trước đây là VPC), VMS,

VIETTEL, SPT, EVN và HANOITELECOM. Đến cuối năm 2004, tổng số lượng thuê bao điện

thoại cố định và di động ở Việt Nam là khoảng 10 triệu, đến giữa năm 2006 con số này đã lên

đến khoảng 17 triệu.

Dịch vụ Telex

Dịch vụ Telex là dịch vụ cho phép thuê bao trao đổi thông tin với nhau dưới dạng chữ bằng

cách gõ vào từ bàn phím và nhận thông tin trên màn hình hoặc in ra băng giấy. Dịch vụ này

sử dụng các đường truyền tốc độ thấp, dựa trên một mạng kết nối riêng, có cách đánh số thuê

bao khác với các thuê bao điện thoại thông thường.

Hình 1.8. Máy Telex

Dịch vụ Fax

Dịch vụ Fax là dịch vụ cho phép truyền nguyên bản các thông tin có sẵn trên giấy như chữ

viết, hình vẽ, biểu bảng, sơ đồ... gọi chung là bản fax từ nơi này đến nơi khác thông qua hệ thống

viễn thông.

Hình 1.9. Dịch vụ Fax

Dịch vụ fax bao gồm fax công cộng và fax thuê bao. Dịch vụ fax công cộng là dịch

vụ mở tại các cơ sở Bưu điện để chấp nhận, thu, truyền đưa, giao phát các bức fax theo nhu

cầu của khách hàng. Dịch vụ fax thuê bao cung cấp cho các tổ chức hoặc cá nhân có nhu cầu

liên lạc với các thiết bị đầu cuối khác qua mạng viễn thông. Thiết bị fax thuê bao được đấu

11


nối với tổng đài điện thoại công cộng bằng đường cáp riêng hoặc chung với thiết bị điện

thoại.

Dịch vụ nhắn tin Nhắn tin là dịch vụ cho phép người sử dụng tiếp nhận các tin nhắn. Muốn sử dụng

dịch vụ này, khách hàng cần mua hoặc thuê một máy nhắn tin của Bưu điện. Máy nhắn tin

có kích thước nhỏ gọn, có thể cho vào túi hay đặt gọn trong lòng bàn tay. Người cần nhắn

gọi điện tới trung tâm dịch vụ của bưu điện yêu cầu chuyển tin nhắn tới người nhận là thuê bao

nhắn tin. Dịch vụ này rất tiện lợi cho những người thường xuyên di chuyển mà vẫn nhận được

thông tin với chi phí không lớn. Trước đây tại một số thành phố lớn như Hà nội, Thành phố Hồ

Chí Minh, Đà nẵng đều có các trung tâm cung cấp dịch vụ nhắn tin. Ngoài ra dịch vụ nhắn tin

Việt nam 107 cho phép người dùng có thể nhận được tin nhắn trong phạm vi toàn quốc song

đến nay dịch vụ này đã ngừng hoạt động. Hiện nay, dịch vụ nhắn tin thường được thực hiện

thông qua điện thoại di động và cố định.

b) Dịch vụ thuê kênh viễn thông (leased line)

Dịch vụ thuê kênh riêng là dịch vụ cho thuê kênh truyền dẫn vật lý dùng riêng để kết nối và

truyền thông tin giữa các thiết bị đầu cuối, mạng nội bộ, mạng viễn thông dùng riêng của khách

hàng tại hai địa điểm cố định khác nhau.

Dịch vụ này đáp ứng được các nhu cầu kết nối trực tiếp theo phương thức điểm nối điểm

giữa hai đầu cuối của khách hàng. Ở Việt Nam các đại lý Bưu điện đại diện phía nhà cung cấp

dịch vụ (đối với VNPT), cung cấp các dịch vụ thuê kênh sau:

+ Kênh thoại đường dài

+ Kênh điện báo

+ Kênh phát thanh và truyền hình

+ Kênh truyền số liệu

c) Dịch vụ số liệu

Dịch vụ truyền số liệu là dịch vụ truyền tải hoặc các ứng dụng để truyền tải thông tin

dưới dạng số liệu trong mạng viễn thông. Dịch vụ truyền số liệu thích hợp với các kho thông

tin dữ liệu lớn như ngân hàng, thư viện, thống kê, điều khiển từ xa thông qua thiết bị đầu

cuối...

Hiện nay trên mạng viễn thông Việt Nam, Công ty VDC được coi nhà cung cấp dịch

vụ truyền số liệu lớn nhất với các sản phẩm dịch vụ như: truyền số liệu X25, Frame relay...

d) Dịch vụ truyền thông đa phương tiện

Dịch vụ viễn thông băng rộng cung cấp cho khách hàng khả năng truyền tải thông tin

với độ rộng băng tần lớn lên tới vài chục Mbit trên giây (Mbit/s) (trên nền mạng ISDN-Mạng

số đa dịch vụ tích hợp). Băng tần này cho phép truyền tải đồng thời nhiều dạng thông tin

khác nhau với các yêu cầu về băng tần cũng rất khác nhau trên cùng một kênh liên lạc. Máy

12


tính, máy fax, điện thoại và kể cả điện thoại thấy hình đều có thể được phục vụ thông qua

một kênh liên lạc duy nhất. Băng tần này được sử dụng và phân bổ giữa các dịch vụ khác

nhau một cách mềm dẻo, tối ưu và đáp ứng tối đa yêu cầu về chất lượng dịch vụ của khách

hàng. Tại thiết bị thuê bao, khi các dịch vụ viễn thông khác nhau, sử dụng nhiều môi trường

thông tin khác nhau như tiếng nói, hình ảnh, âm thanh hay số liệu đều được tích hợp vào một

thiết bị duy nhất, khi đó ta có được dịch vụ thông tin đa phương tiện (multimedia). Lúc đó

liên lạc sẽ được thực hiện thông qua nhiều môi trường thông tin trong cùng một thời điểm và

cũng đơn giản như thực hiện một cuộc gọi điện thoại thông thường.

Hình 2.9 là một ví dụ điển hình của dịch vụ đa phương tiện: Dịch vụ Truyền hình hội nghị

(Video conference).

Hình 1.10. Dịch vụ truyền hình hội nghị

13


Chương 2, Mạng Lưới Truyền Thông Công Cộng

2.1. Khái niện, phân loại và điều kiện kết cấu

2.1.1, Khái niệm Mạng lưới truyền thông công cộng là tập hợp các thiết bị viễn thông, chúng được

nối ghép với nhau thành một hệ thống dùng để truyền thông tin giữa các người sử

dụng và thực hiện các dịch vụ viễn thông tương ứng.

2.1.2, Phân loại mạng lưới truyền thông và điều kiện kết cấu Mạng lưới truyền thông có thể được định nghĩa là một hệ thống chuyển thông tin.

Các mạng lưới truyền thông điện hiện nay đang được sử dụng để xử lý các loại thông

tin khác nhau bao gồm mạng lưới điện thoại, mạng lưới điện tín, và mạng lưới truyền

số liệu. Ngoài ra, ISDN là một mạng lưới có khả năng xử lý tích hợp các loại thông tin

trên. Về khía cạnh loại cuộc gọi và các dịch vụ, các mạng lưới truyền thông có thể

được phân chia thành mạng truyền thông công cộng, mạng truyền thông chuyên dụng

và mạng truyền thông di động. Dựa vào phạm vi các dịch vụ truyền thông được đưa

vào hoạt động, các mạng truyền thông có thể được phân loại tiếp thành mạng truyền

thông nội bộ, mạng truyền thông nội hạt, mạng truyền thông liên tỉnh, mạng truyền

thông quốc tế. Nếu chúng ta phân loại chúng về xử lý chuyển mạch, ta có thể có mạng

truyền thông tức thời và mạng truyền thông nhanh. Như đã nói trên, các mạng truyền

thông có thể được phân ra nhiều hơn nữa tùy theo nhu cầu và đòi hỏi của người sử

dụng. Về căn bản, mạng truyền thông bao gồm một hệ thống chuyển mạch để định rõ

đường nối cuộc gọi theo yêu cầu của thuê bao và một hệ thống truyền dẫn để truyền

thông tin gọi đến người nhận. Về căn bản, nó phải đáp ứng những điều kiện sau:

1, Có khả năng kết nối các cuộc gọi được gọi từ tất cả các thuê bao chủ gọi có

đăng ký trong hệ thống đến thuê bao bị gọi vào bất cứ lúc nào hoặc vào thời gian đã

định trước.

2, Có khả năng đáp ứng các yêu cầu và những đặc tính của truyền dẫn.

3, Số của thuê bao bị gọi phải được tiêu chuẩn hóa.

4, Có khả năng thực hiện việc truyền tin một cách cẩn thận và độ tin cậy cao.

5, Cần có một hệ thống ghi hóa đơn hợp lý.

6, Hoạt động của nó cần phải vừa tiết kiệm vừa linh hoạt.

Để thực hiện được những điều trên, mạng tổng đài phải được thiết kế, sau đó đưa

vào hoạt động một cách đúng đắn bằng cách xem xét chất lượng cuộc gọi, khả năng xử

lý cuộc gọi, chi phí lắp đặt và chi phí vận hành, mối liên hệ giữa hệ thống truyền dẫn

và hệ thống chuyển mạch. Các mục được nêu ra trên đây có thể được tổng hợp thành

14


sự kết nối cuộc gọi và tiêu chuẩn truyền dẫn, kế hoặc đánh số, độ tin cậy và hệ thống

ghi hóa đơn.

2.2, Mạng chuyển mạch và điện thoại

Vì các thuê bao đã đăng ký trong hệ thống ở rải rác, nên về căn bản mà nói thì hệ

thống này phải có khả năng xử lý tất cả cuộc gọi của họ một cách tiết kiệm, tin cậy và

nhanh chóng. Để đạt được mục đích này, các đặc tính và những yêu cầu đòi hỏi của

thuê bao phải được xem xét để đảm bảo các dịch vụ thoại chất lượng cao. Một mạng

nội hạt với một hoặc hai hệ thống chuyển mạch có thể được thiết lập nếu cần thiết. Đối

với các thuê bao sống trong một vùng riêng biệt có thể chỉ cần một hệ thống tổng đài.

Nhưng nếu số thuê bao trong một vùng riêng biệt vượt quá một giới hạn nào đó, có thể

lắp đặt nhiều tổng đài. Nói chung, các mạng lưới đường dây có thể được lập ra như

minh họa hình 2.1. Mạng lưới mắc nối tiếp trong hình (a) được lập ra bằng cách nối tất

cả các mạng lưới dây của tất cả các vùng theo kiểu nối tiếp. Trái lại, mạng lưới vòng

trong hình (b) được thiết lập theo kiểu tròn. Như được nô tả trong hình (c), mạng hình

sao được tập trung vào một điểm chuyển mạch. Trong hình (d) trường hợp mạng được

mắc theo kiểu lưới các đường nối các phía với nhau được thực hiện. Cũng vậy, nếu

được yêu cầu, mạng lưới ghép có thể được lắp đặt như hình (e).

Hình 2.1, Các kiểu mạng lưới đường dây

15


Hình 2.2, Thiết lập tổng đài

Bất cứ mạng lưới nào được đề cập trước đây có thể được lắp đặt để đáp ứng những

nhu cầu và yêu cầu của thuê bao. Trong trường hợp có một vùng rộng lớn cần nhiều hệ

thống chuyển mạch, thông thường thì mạng mắc theo hình lưới được thiết lập. Đối với

những vùng nông thôn hoặc những vùng xa xôi như nông trại hoặc các làng chài có

mật độ gọi thấp, người ta sử dụng mạng hình sao. Các phương pháp nối mạng có thể

dung cho các mạng lưới đường dây có phần nào phức tạp hơn. Thông thường việc nối

mạng được thực hiện theo 4 mức như minh họa trong hình 2.2; trung tâm nội hạt,

trung tâm liên tỉnh, trung tâm khu vực, trung tâm vùng. Trong mạng lưới phân cấp có

các mức như trên, việc tạo hướng thay thế bao gồm các hướng có mức sử dụng cao và

các hướng thay thế được sử dụng. Nếu một cuộc gọi được phát sinh, hướng có mức sử

dụng cao sẽ được tìm đầu tiên. Cuộc gọi này được nối với bên bị gọi thông qua hướng

thay thế của tổng đài ở mức cao kế tiếp.

Mạng điện thoại

Khái niệm:

- Mạng điện thoại là tập hợp các thiết bị, tổng đài, hệ thống truyền dẫn, hệ

thống thuê bao và các thiết bị phụ trợ khác, chúng được kết nối chặt chẽ với

nhau để đảm bảo thông tin thoại giữa các thuê bao và các dịch vụ thoại

- PSTN (Public Switching Telephone Network): mạng chuyển mạch thoại

công cộng: Là mạng có quy mô quốc gia được tổ chức, quản lý, phân định rõ

ràng từ trên xuống dưới. Là một bộ phận cơ sở hạ tầng quốc gia đáp ứng nhu

cầu trao đổi thông tin thường xuyên của người dân, phục vụ phát triển kinh tế

và an ninh quốc phòng

- PA(B)X (Private Automatic (Branch) Exchange: mạng điện thoại riêng

16


Sử dụng tổng đài riêng để lắp đặt một mạng điện thoại cho nội bộ một cơ

quan, hoặc một khu vực nào đó. Có các đường trung kế để kết nối với mạng điện

thoại công cộng.

Hệ thống truyền dẫn trong mạng điện thoại

Là môi trường truyền dẫn tín hiệu trong mạng điện thoại đảm bảo độ suy

hao cho phép và thoả mãn các yêu cầu về:

Dung lượng thuê bao và tốc độ phát triển thuê bao

- Điều kiện địa lý, khí hậu thời tiết

- Các yếu tố về quy hoạch đô thị

- Thuận tiện cho bảo dưỡng, sửa chữa

- Tiết kiệm chi phí

Tuỳ theo số lượng thuê bao hay tốc độ phát triển thuê bao chia thành:

- Mạng điện thoại không phân vùng

- Mạng điện thoại phân vùng

17


Chương 3

Các kế hoạch cơ bản xây dựng mạng viễn thông

3.1, Giới thiệu chung

Việc lập kế hoạch trong mạng viễn thông nói chung và trong mạng điện thoại nói

riêng được nhà quản lý viễn thông đưa ra phải rất rõ ràng và mang tính chất tổng thể.

Tất cả mọi vấn đề được xem xét kỹ càng, cụ thể như việc sử dụng các thiết bị đang tồn

tại, sự phát triển dân số trong các khu vực và sự phát triển của nền kinh tế nói chung

hay sự chuyển hoá sang các công nghệ mới. Trong vấn đề lập kế hoạch thì yếu tố thời

gian để phù hợp với các kế hoạch này là rất quan trọng, phù hợp với việc đầu tư hay

dự báo dài hạn. Trong mạng viễn thông, các thành phần trên mạng (thiết bị chuyển

mạch , thiết bị truyền dẫn, thiết bị ngoại vi) đảm nhiệm những chức năng riêng của nó

nhưng để đảm nhiệm chức năng của một mạng thì cần phải có sự kết hợp hài hoà giữa

chúng. Các kế hoạch cơ bản nhằm phối hợp các thiết bị trên đảm bảo thực hiện chức

năng mạng.

Hình 1.3. Các thành phần trong mạng viễn thông

Các kế hoạch cơ bản (các quy tắc cơ bản cho thiết kế mạng) sau được coi là

nền tảng cho việc xây dựng mạng viễn thông.

+ Cấu hình mạng dùng để tổ chức mạng viễn thông.

+ Kế hoạch đánh số qui định việc hình thành các số (quốc gia và quốc tế ) và các

chức năng của từng thành phần.

18


+ Kế hoạch tạo tuyến quy định việc chọn tuyến giữa các nút mạng cho truyền tải

lưu lượng thông tin đảm bảo hiệu quả về kinh tế cũng như kỹ thuật.

+ Kế hoạch báo hiệu quy định các thủ tục truyền các thông tin điều khiển giữa

các nút mạng để thiết lập, duy trì và giải toả cuộc thông tin.

+ Kế hoạch đồng bộ quy định thủ tục phân phối tín hiệu đồng hồ giữa các nút

mạng sao cho chúng hoạt động đồng bộ với nhau.

+ Kế hoạch tính cước xây dựng cơ sở tính cước cho các cuộc thông tin.

+ Kế hoạch truyền dẫn quy định các chỉ tiêu và các tham số kỹ thuật cho quá trình

truyền dẫn tín hiệu trên mạng.

+ Kế hoạch chất lượng thông tin chỉ ra mục đích cho việc tổ chức khai thác và bảo

dưỡng trên mạng.

3.2, Trình tự thực hiện quá trình lập kế hoạch

Khi tiến hành lập kế hoạch, phương hướng cơ bản được quyết định bởi các mục

tiêu quản lý của chính phủ mà chúng sẽ trở thành đối tượng để xây dựng mạng lưới.

Thông qua xác định các nhu cầu khách hàng dựa trên các mục tiêu quản lý và các đánh

giá về nhu cầu và lưu lượng, xác định được các mục tiêu lập kế hoạch và thiết lập

được chiến lược chung. Tương ứng với mục tiêu đó, một khung công việc về mạng

lưới cơ bản về dài hạn được thiết lập. Sau đó một kế hoạch thiết bị rõ ràng được dự

tính tương ứng với các thiết bị.

Sơ đồ chuỗi công việc của quá trình lập kế hoạch mạng

Xác định nhu cầu

Lập kế hoạch mạng tối ưu

Lập kế hoạch ngắn hạn

Lập kế hoạch trung hạn

Lập kế hoạch dài hạn

Xác định mục tiêu

Mục tiêu quản lý

19


Hình 3.1. Sơ đồ chuỗi công việc của quá trình lập kế hoạch mạng

3.2.1, Xác định mục tiêu xây dựng mạng Khi lập kế hoạch mạng lưới, chiến lược chung như là cấp của dịch vụ được đưa ra,

khi đó các dịch vụ bắt đầu với đầu tư là bao nhiêu, và cân bằng lợi nhuận với chi phí

như thế nào cần phải được xem xét phù hợp với chính sách của chính phủ. Những vấn

đề này cần phải được xác định một cách rõ ràng như là mục tiêu của kế hoạch.

3.2.1.1, Các điều kiện ban đầu

Để xác định mục tiêu, yêu cầu các nhân tố sau đây:

- Mục tiêu quản lý: để thiết lập kế hoạch về dịch vụ được đưa ra một cách rõ

ràng.

- Chính sách quốc gia: bởi vì mạng lưới có một nhân tố công cộng quan trọng,

nên nó có quan hệ chặt chẽ với chính sách quốc gia.

- Dự báo nhu cầu và sự phân bố của nó.

- Dự báo lưu lượng.

Đây là các nhân tố chính quyết định cấu hình cơ bản của mạng lưới, và cũng là

không thể thiếu được cho đầu tư thiết bị hiệu quả.

Xu hướng công nghệ và điều kiện của mạng lưới hiện tại còn ảnh hưởng đến việc

xác định các mục tiêu.

3.2.1.2, Những yếu tố cần được xem xét trong khi xác định mục tiêu

Các mục tiêu sau cần được xác định:

(1) Các yếu cầu về dịch vụ

Đối với việc xác định các yêu cầu về dịch vụ, việc xem xét cần tập trung vào loại

dịch vụ, cấu trúc của mạng lưới cho việc mở dịch vụ, và mục đích của dịch vụ.

(a) Loại dịch vụ

Các yêu cầu đối với các dịch vụ viễn thông đang ngày càng tăng lên bao gồm tính

đa dạng, các chức năng tiên tiến, các vùng phục vụ rộng hơn, và độ tin cậy cao hơn.

Hơn nữa, sự tiến bộ của công nghệ gần đây cho phép đưa ra được các dịch vụ như vậy.

Tuy nhiên, loại dịch vụ được đưa ra là rất khác nhau trong từng nước và tùy theo cấp

độ phát triển viễn thông hiện tại. Vì thế, đối với việc xác định mục tiêu kế hoạch, có

thể cần đến một cuộc kiểm tra đầy đủ để xác định dịch vụ được đưa ra.

(b) Cấu trúc mạng cho việc mở dịch vụ

Việc xác định cấu trúc mạng lưới cho việc mở ra các dịch vụ là cần thiết. Thông

thường có các khả năng sau:

- Thực hiện sử dụng mạng hiện tại.

- Thực hiện sử dụng mạng hiện tại và mạng lưới.

- Thực hiện sử dụng mạng lưới.

20


- Thực hiện bằng cách cung cấp các đầu cuối với các chức năng hiện đại hơn.

Hiện nay, mạng đã đưa ra các chức năng lưu trữ thông tin và các chức năng

chuyển đổi phương tiện, ngoài các chức năng kết nối cơ bản. Tuy nhiên, sự phát triển

gần đây trong thiết bị bán dẫn đã nâng cấp các chức năng và giảm chi phí cho các thiết

bị đầu cuối. Vì thế, các đầu cuối này có thể xử lý một số chức năng mà đã từng được

đưa ra bởi mạng lưới.

[Sự chuyển giao chức năng giữa đầu cuối và mạng lưới]

- Kinh tế: nếu nhu cầu lớn, mạng lưới nên có các chức năng trên. Trong trường

hợp này, việc đưa ra các chức năng bởi các thiết bị mạng lưới sẽ kinh tế hơn. Nếu nhu

cầu nhỏ, việc đưa ra các chức năng bởi các đầu cuối là kinh tế hơn.

- Cấp dịch vụ: nếu mạng lưới đưa ra các chức năng, các dịch vụ đưa ra có thể

được sử dụng ở dạng chung vì thế sẽ rất dễ dàng cung cấp cho các nhu cầu đang tăng.

Nhưng để đáp ứng nhanh chóng cho các nhu cầu mới và để thỏa mãn các yêu cầu cao

cấp riêng lẻ, tốt nhất là cài đặt các chức năng này cho đầu cuối.

- Vận hành: nếu các chức năng được cài đặt cho mạng lưới, các hệ thống báo

hiệu để điều khiển kết nối trở nên phức tạp. Nếu các chức năng được cài đặt cho đầu

cuối, mỗi đầu cuối có các chức năng điều khiển riêng của nó, sẽ cho phép vận hành tốt

hơn.

- Bảo dưỡng: nếu các mạng lưới có nhiều chức năng, nó có thể nhanh chóng

quản lý các lỗi. Tuy nhiên, nếu các chức năng có tồn tại các đầu cuối, có thể bảo

dưỡng ngay lập tức. Tuy nhiên, các tác động của lỗi thường được giới hạn trong đầu

cuối.

(2) Xác định các mục tiêu vùng dịch vụ

Các mục tiêu được định nghĩa cho một vùng dịch vụ bao gồm toàn bộ các quỹ của

chính phủ cho lập kế hoạch mạng lưới, các yêu cầu xã hội đối với dịch vụ, phí tổn và

lợi nhuận đánh giá đối với việc đưa ra các dịch vụ, và phạm vi của vùng hành chính.

Về cơ bản, một vùng dịch vụ được xác định dựa vào việc xem xét lợi nhuận và chi phí

được đánh giá từ nhu cầu của vùng, song song với các mục tiêu dài hạn. Thậm chí

ngay cả khi doanh thu dự tính rất nhỏ so với chi phí, nó vẫn có thể được xác định là

một vùng dịch vụ trong trường hợp có mặt các nhân tố quan trọng như là tính xã hội

đối với dịch vụ, sự hạn chế bởi vùng hành chính, sự phù hợp với các chính sách quốc

gia và kinh tế địa phương.

(3) Xác định các mục tiêu cho chất lượng thông tin

Khi xác định các mục tiêu chất lượng thông tin, chúng ta phải xem xét Khuyến

nghị ITU-T, các luật và quy định liên quan trong quốc gia, mức thỏa mãn người sử

dụng, các tác động xã hội, tính khả thi về mặt kỹ thuật, và chi phí. Nếu có các mạng

21


hiện tại, phải chấp nhận sự điều chỉnh giữa các mạng hiện tại và mới. Với các giả thiết

này, chúng ta có thể xác định chất lượng chuyển mạch, chất lượng truyền dẫn, và chất

lượng ổn định.

Mỗi mục tiêu chất lượng được xác định sử dụng các tỷ lệ giá trị sau:

- Chất lượng chuyển mạch: mất kết nối và trễ kết nối.

- Chất lượng truyền dẫn: LR(tỷ lệ tạp âm)

- Chất lượng ổn định: tỷ lệ lỗi.

3.2.2. Lập kế hoạch dài hạn Kế hoạch dài hạn là khung công việc cơ bản của lập kế hoạch mạng lưới. Kế

hoạch dài hạn có thể bao trùm một giai đoạn là 20 hoặc 30 năm. Kế hoạch này bao

hàm các phần mà rất khó thay đổi như là cấu hình mạng lưới, vị trí tổng đài, và kế

hoạch đánh số. Các phần này được lên kế hoạch theo các mục tiêu được xác định trong

phần trên.

(1) Cấu hình mạng lưới

Đầu tiên, thiết kế sơ lược các trạm chuyển mạch nội hatj và các trạm chuyển mạch

toll cho nhu cầu, lưu lượng, và vùng dịch vụ của chúng, và xác định cấp mạng lưới.

Sau đó xác định các tuyến tối ưu, lưu tâm đến cấu hình mạng lưới.

(2) Kế hoạch đánh số

Cân đối nhu cầu và cấu hình mạng lưới, xác định dung lượng, vùng, và cơ cấu

đánh số tối ưu nhất.

(3) Kế hoạch báo hiệu

Xem xét loại dịch vụ và cấu trúc mạng lưới, xác định nhân tố yêu cầu cho hệ

thống báo hiệu.

(4) Kế hoạch cước

Xem xét loại dịch vụ, hệ thống giá cước, cấu trúc mạng lưới, và kế hoạch đánh số,

xác định hệ thống cước tối ưu.

(5) Kế hoạch vị trí tổng đài

Xem xét nhu cầu, lưu lượng, cấu trúc mạng lưới, và hệ thống giá cước, xác định vị

trí của mỗi tổng đài và vùng dịch vụ của nó để cho chi phí thiết bị là thấp.

3.2.3. Kế hoạch trung hạn

Kế hoạch trung hạn thường bao trùm tối đa là 10 năm. Thậm chí nó còn bao hàm

cả kế hoạch thiết bị cho các giai đoạn ngắn hạn. Kế hoạch trung hạn được dựa trên các

kết quả của kế hoạch dài hạn. So với kế hoạch dài hạn, kế hoạch trung hạn yêu cầu độ

chính xác cao hơn khi tối ưu hóa đầu tư, và đánh giá về quy mô và dung lượng của

thiết bị.

22


(1) Tính toán các mạch

Xem xét các vị trí tổng đài, lưu lượng, vùng dịch vụ, và sự ấn định về chất lượng

dịch vụ, xác định số mạch tối ưu.

(2) Kế hoạch mạng đường truyền dẫn

Xem xét số mạch giữa các tổng đài, và cấu hình mạng, xác định hệ thống truyền

dẫn tối ưu mà đưa ra mức thảo mãn cả về kinh tế và độ tin cậy.

(3) Kế hoạch mạng đường dây thuê bao

Xem xét nhu cầu, vị trí tổng đài, vùng dịch vụ, và mức ấn định chất lượng dịch vụ,

chia mạng đường dây thuê bao thành một vài vùng phân bố. Khi chia, tạo ra sự kết

hợp tối ưu của các vùng phân bổ vì vậy mỗi vùng có thể phục vụ hiệu quả nhất các

thuê bao của nó.

3.2.4. Dự báo nhu cầu

Dự báo nhu cầu là đánh giá số lượng thuê bao kết nối đến mỗi điểm của mạng

lưới, và xu hướng phát triển trong tương lai.

Các nhân tố sau sẽ có ảnh hưởng đến dự báo nhu cầu:

- Các nhân tố kinh tế: tốc độ phát triển kinh tế, tiêu thụ cá nhân, khai thác và sản

xuất các sản phẩm công nghiệp.

- Các nhân tố xã hội: dân số, số hộ gia đình, số dân làm việc.

- Giá cước: giá thiết bị, cước cơ bản, cước kết nối, cước phụ trội.

- Chiến lược marketing: chiến lược về sản phẩm và quảng cáo.

Các số liệu trên phải được thu thập để dự báo nhu cầu và phân bổ. Thực hiện một

dự báo đơn giản chỉ bằng việc nhìn vào xu hướng tương lai gần là cách tiếp cận

thụ động, là không thể chấp nhận được. Lập kế hoạch nên bao gồm các loại tiếp

cận tích cực, ví dụ, thừa nhận sự gia tăng trong nhu cầu được chỉ dẫn bởi chiến

lược kinh doanh.

Dự báo nhu cầu thực tế, phương pháp thích hợp nhất nên được lựa chọn trong một

vài phương pháp tùy theo điều kiện của mỗi quốc gia và mỗi vùng, và tùy theo sự

phổ cập của viễn thông.

23


3.3. Dự báo nhu cầu

Dự báo là khâu quan trọng không thể thiếu được trong công việc ra quyết định. Nó dự

báo các xu hướng tương lai và trở thành điều căn bản để lập kế hoạch kinh doanh được kinh

tế và có hiệu quả.

- Lĩnh vực dịch vụ Viễn thông có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống con người và các hoạt

động kinh tế và nó là một ngành có quy mô lớn với các thiết bị đòi hỏi liên tục đầu tư rất

nhiều. Bởi vậy, điều đặc biệt quan trọng với ngành này để mở rộng kinh doanh ổn định và đầu

tư thiết bị có hiệu quả phải dựa vào dự báo nhu cầu dài hạn. Trong phần này sẽ trình bày các

bước và phương pháp dự báo nhu cầu.

3.3.1. Khái niệm

Theo nghĩa rộng, dự báo nhu cầu không chỉ bao gồm việc dự báo mà là cả việc thu

thập và xử lý số liệu, và việc điều chỉnh dự báo như hình 3.1 sau đây. Ba bước này có

liên quan chặt chẽ với nhau. Thu thập và xử lý số liệu cung cấp những số liệu cơ bản

cho hai bước kia. Điều chỉnh dự báo phản hồi những phân tích để có được kết quả dự

báo nhu cầu. Nói chung, ba bước này được định nghĩa như sau:

(a) Thu thập và xử lý số liệu

Chuỗi số liệu về nhu cầu điện thoại (yêu tố nội sinh) và thống kê về dân số, số hộ

gia đình, các chỉ số kinh tế... (yếu tố ngoại sinh) được thu thập và xử lý theo yêu cầu.

(b) Điều chỉnh nhu cầu

Những khác biệt giữa giá trị dự báo và giá trị thực phải được phân tích và giá trị

dự báo sẽ được điều chỉnh theo kết quả của sự phân tích này.

(c) Dự báo nhu cầu

Nhu cầu tương lai được dự báo hoặc được tính toán. Đây là công việc dự báo

chính và được gọi là dự báo theo nghĩa hẹp. Ngoài các phương pháp truyền thông, các

số liệu nhận được từ hai bước kia phải tận dụng để xác định và đánh giá các giá trị dự

báo.

24


Hình 3.1, Khái niệm về công việc dự báo

3.3.2. Tăng trưởng nhu cầu

Mạng điện thoại thường phân chia thành 3 pha như trong hình 5.2 sau đây:

- Pha bất đầu: tốc độ tăng trưởng chậm.

- Pha tăng trưởng nhanh: tốc độ tăng trưởng rất nhanh hay gọi là giai đoạn tăng

tốc.

- Pha bão hòa: tốc độ tăng trưởng giảm.

Ở mỗi pha, các điều kiện về kinh tế và xã hội là khác nhau. Khi chọn lựa một

phương pháp dự báo, điều quan trọng để phân tích lựa chọn là phải xác định được

mạng hiện tại đang nằm ở pha nào.

(1) Pha bắt đầu

Pha bắt đầu liên quan đến giai đoạn tăng trưởng chậm của mạng, với mật độ điện

thoại ở mức thấp.

Dự báo theo nghĩa rộng

Dự báo theo nghĩa hẹp

Dự báo nhu cầu

Điều chỉnh nhu cầu Thu thập và xử lý số liệu

Dữ liệu phân tích

Kết quả

dự báo

Số liệu cơ bản

Số liệu

25


Trong pha này, nhu cầu điện thoại chủ yếu là dành cho nhu cầu sản xuất kinh

doanh. Nhu cầu này phụ thuộc vào các ngành công nghiệp và các ngành công cộng.

Bởi vậy, một mạng cơ bản được lắp đặt cùng với sự phát triển công nghiệp. Không có

mạng cơ bản này phát triển công nghiệp sẽ bị cản trở.

Nhu cầu cá nhân bị hạn chế trong pha này. Điện thoại vẫn là thứ hàng hóa xa xỉ

đối với người tiêu dùng nói chung và không thể được xem như là hành hóa cần thiết

cho cuộc sống. Các hàng hóa tiêu dùng khác và thực phẩm vẫn được ưu tiên hơn là

điện thoại. Vì vậy, để dự báo nhu cầu điện thoại cho sản xuất kinh doanh phải dựa vào

phân tích sự phát triển kinh tế của địa phương và quốc gia.

(2) Pha tăng trưởng nhanh

Ở pha này, kinh tế đã phát triển. Trong lĩnh vực công nghiệp, cần thiết phải cải

tiến mạng viễn thông để đáp ứng dịch vụ chất lượng cao hơn. Điều này phù hợp khi

mức sống người dân tăng lên và nhu cầu hàng hóa và điện thoại nói chung là tăng lên.

Trong giai đoạn tăng trưởng nhanh này, nhu cầu của dân cư trở nên lớn hơn cung.

Thậm chí khi nhu cầu hiện tại đã được đáp ứng, vẫn nảy sinh nhiều nhu cầu hơn nữa.

Tình trạng này tiếp tục diễn ra cho đến khi mạng tăng trưởng đến một qui mô hợp lý.

Pha này tương xứng với giai đoạn thiết lập mạng. Công việc dự báo trong giai

đoạn này là rất quan trọng vì một loạt những sai sót trong dự báo có thể dẫn đến những

sai xót trong việc lập kế hoạch về chi phí.

(3) Pha bão hòa

Ở pha này, mật độ điện thoại dân cư đã đạt tới 80% hoặc hơn thế và cả điện thoại

dân cư và sản xuất kinh doanh đều phát triển tương đồng.

Sau pha này, nhu cầu sẽ thay đổi về cơ cấu đó là nhu cầu về các dịch vụ mới, và

doanh thu cũng sẽ thay đổi theo cơ cấu nhu cầu chẳng hạn như doanh thu về điện thoại

thứ 2.

Những nhận định ở trên không phải luôn là đúng ở một vài khu vực thậm chí ngay

cả trong một quốc gia. Tuy thế, việc xác định được mỗi pha là vẫn rất cần thiết vì

phương pháp dự báo sẽ được áp dụng cho mỗi pha.

3.3.3. Các bước xác định nhu cầu

Các bước dự báo nhu cầu được thể hiện như sau:

26


Bước 1: Xác định các mục tiêu dự báo

Bước đầu tiên của công việc dự báo là phải xác định rõ các mục tiêu dự báo. Các

mục tiêu dự báo bao gồm nhu cầu của dân cư và nhu cầu cho sản xuất kinh doanh.

Vùng mục tiêu dự báo là toàn bộ vùng trong nước hoặc vùng tổng đài,... Giai đoạn dự

báo có thể là 5 năm, 10 năm hoặc 15 năm.

Bước 2: Xử lý các điều kiện ban đầu

Dự báo theo chuỗi thời gian có thể được thực hiện theo cách như sau mối liên

quan giữa nhu cầu và các yếu tố quyết định nhu cầu quá khứ về cơ bản là không thay

đổi so với tương lai. Bởi vậy, các yếu tố nội sinh như hệ thống cước và cơ cấu cước và

các yêu tố ngoại sinh như các kế hoạch phát triển vùng phải được xem xét.

Bước 3: Các số liệu cần thu thập

Trong bước này phải xác định được yếu tố nào ảnh hưởng đến các mục tiêu dự báo

và những số liệu nào nên thu thập. Tiếp theo, các số liệu thu thập được phải được phân

loại sao cho việc phân tích chúng được dễ dàng.

Các số liệu liên quan đến dự báo nhu cầu điện thoại như sau:

- Nhu cầu điện thoại, mật độ điện thoại.

- Dân số, số hộ gia định.

- Số các cơ quan.

- Tỷ lệ tăng thu nhập.

- Tốc độ tăng trưởng kinh tế.

- Các kế hoạch phát triển đô thị.

Các số liệu trên được sắp xếp theo thời gian, theo các nhân tố (như nhân tố ngoại

sinh và nội sinh) và theo các vùng tổng đài.

Bước 4: Tiếp cận và phân tích xu hướng nhu cầu

Xu hướng nhu cầu cần được phân tích theo quan điểm như sau:

- Các giá trị quá khứ.

- Cơ cấu thị trường điện thoại.

- Nguồn nhu cầu.

- Mật độ điện thoại.

27


- Các đặc điểm của vùng nghiên cứu.

- So sánh với các vùng khác và các quốc gia khác.

Bước 5: Nghiên cứu các kỹ thuật dự báo và tính toán giá trị dự báo.

Các phương pháp dự báo được phân loại theo 3 phương pháp sau:

- Phương pháp chuỗi thời gian.

- Phương pháp mô hình hóa.

- Các phương pháp khác.

Một phương pháp dự báo được xác định thông qua các số liệu thu thập. Tuy nhiên,

để cho giá trị dự báo đảm bảo độ chính xác cao hơn, điều quan trọng là nên chọn

phương pháp khả thi nhất và chọn các giá trị tối ưu.

Bước 6: Xác định các giá trị dự báo

Từ việc phân tích kết quả nhận được ở bước 2 và bước 4, các giá trị tối ưu sẽ được

quyết định.

3.3.4. Các phương pháp xác định nhu cầu 3.3.4.1, Phương pháp chuỗi thời gian

(1) Khái quát

Đối với phương pháp chuỗi thời gian, xu hướng trong quá khứ sẽ được áp dụng để

dự báo cho tương lai.Ví dụ, giả sử thời gian là ‘t’ và biến dự báo (nhu cầu hoặc lưu

lượng) là ‘y’, hàm biểu diễn mối quan hệ có dạng y=f(t). Phương pháp này thường

được sử dụng cho dự báo ngắn hạn. Hạn chế của phương pháp này là các biến về chính

sách như cước và mức dịch vụ không được tính đến và như vậy thì nó không có tính

thuyết phục. Nhưng phương pháp này dễ thực hiện nhất và đơn giản vì ngoài các số

liệu cần có như nhu cầu và mật độ điện thoại ra thì không đòi hỏi thêm số liệu nào

khác. Chính vì lý do đó mà phương pháp này được sử dụng rộng rãi trong dự báo dân

số, dự báo kinh tế,…

(2) Điều chỉnh số liệu biến thiên

Thông thường, số liệu chuỗi thời gian bao gồm 4 dạng sau: biến thiên xu thế, biến

thiên chu kỳ, biến thiên theo mùa, biến thiên bất thường. Bởi vậy cần phải chuyển các

biến thiên khác nhau về dạng biến thiên dữ liệu xu thế bằng “phương pháp bình quân

tháng”, “phương pháp nhân công”…

Phương pháp bình quân tháng được giải thích ngắn gọn như sau: Phương pháp này

là phương pháp đơn giản nhất trong các phương pháp ước tính số biến thiên theo mùa

và nó cũng được gọi là phương pháp bình quân theo chu kỳ. Phương pháp này được áp

dụng khi biến thiên xu thế - một trong các nhân tố của chuỗi thời gian xuất hiện như

28


biến thiên là một giá trị xu hướng của các đường thẳng và cho phép tìm sự biến thiên

của số liệu bằng cách tính đơn giản hơn.

Giả sử rằng trong chuỗi thời gian chu kỳ theo tháng của n năm, i tháng là xij, Mi là

giá trị trung bình, M0 là bình quân giá trị trung bình.

Mi=∑xij/n

M0=∑xi/12 (5.1)

Chỉ số mùa (SI) được tính như sau:

SI=Mi/M0*100 (5.2)

Để chuyển dạng dữ liệu mùa, sử dụng chỉ số mùa như mô hình (5.2) và nhân với

100.

(3)Các biểu thức sử dụng cho dự báo

Biểu thức thích hợp được lựa chọn phải dựa trên nền tảng của xu hướng nhu cầu

trong quá khứ. Ở thời điểm này, các đặc điểm của mỗi biểu thức phải được xem xét

đầy đủ. Đó là, biểu thức và giai đoạn dự báo phải được xác định xem nhu cầu sẽ thay

đổi như thế nào.

Đối với dự báo bằng phân tích chuỗi thời gian thì chỉ thời gian là yêu tố giải thích

biến nhu cầu. Các yếu tố khác như những thay đổi cơ cấu không được giải thích.

Nhưng phải chú ý rằng, phương pháp này chỉ đúng trong trường hợp mối liên quan

giữa các yêu tố quyết định nhu cầu hiện tại và nhu cầu quá khứ sẽ không thay đổi cơ

bản trong tương lai. Nếu bất kỳ sự thay đổi cơ cấu nào được xem là sẽ ảnh hưởng lớn

đến nhu cầu thì nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng của nó phải được phân tích kỹ

lưỡng và phương pháp dự báo phải được điều chỉnh.

Sau đây là các biểu thức được dùng cho phân tích chuỗi thời gian. Phương trình

tuyến tính và phương trình bậc 2 khá là phù hợp với dự báo ngắn hạn. Hàm mũ và hàm

logistic phù hợp với dự báo dài hạn. Hàm logistic nhận được từ việc nghiên cứu vấn đề

tăng dân số đặc biệt phù hợp trong dự báo lợi ích công cộng của hàng hóa được tiêu

thụ liên tục.

(4) Xác định hằng số của mô hình dự báo

Với mỗi phương pháp được xác định dựa vào xu thế nhu cầu trong quá khứ thì

hằng số của mỗi một phương trình phải được tính toán. Phương pháp phổ biến

nhất là phương pháp bình phương nhỏ nhất.

(a) Phương pháp bình phương nhỏ nhất

Phương pháp này có nghĩa là tìm ra được một phương trình sao cho tổng diện

tích khác biệt giữa giá trị thực tế và giá trị dự báo nhỏ nhất.

29


(b) Xác định giá trị tới hạn (mức bão hòa)

Giá trị tới hạn ‘K’ trong hàm logistic và hàm mũ điều chỉnh là giá trị dựa vào

số liệu quá khứ ở thời điểm dự báo. Giá trị ‘K’ không nhất thiết phải là hằng

số. Khi nền kinh tế phát triển, giá trị ‘K’ trở nên lớn hơn. Sai số lớn sẽ không

xuất hiện thậm chí nếu K được coi như là một hằng số cho đến khi đường cầu

tiến gần đến K.

Giá trị ‘K’ là khác nhau không chỉ với các quốc gia và các vùng mà còn khác

nhau tùy theo trình độ kinh tế và các điều kiện của dân cư. Nó thường được xác

định dựa trên các yếu tố kinh tế và các yếu tố chính trị, tham khảo số liệu của

các quốc gia khác và số liệu của các khu vực lân cận.

3.3.4.2, Phương pháp hồi quy

(1) Khái quát

Trong mô hình hồi quy, mối quan hệ của nguyên nhân và kết quả giữa nhu cầu

và các yếu tố quyết định nó được mô hình hóa để dự báo. Đầu tiên, các yếu tố

tìm được tìm kiếm bao gồm mối liên quan phụ thuộc lẫn nhau hoặc mối liên

quan giữa nguyên nhân và kết quả trong quá khứ. Nhìn chung, các yếu tố kinh tế

và các yếu tố xã hội đều liên quan đến nhu cầu.

Trong những nhân tố này, một vài nhân tố là mô hình có ảnh hưởng lớn đến nhu

cầu và giá trị tương lai của nó có thể là dự báo. Với những mô hình này nhu cầu

là dự báo.

(2) Xác định công thức hồi quy

(a) Sự tương quan

Trước khi xác định công thức truy hồi, cần phải tìm một nhân tố đan xen với

nhu cầu. Biểu hiện cường độ của sự liên hệ là khái niệm của sự tương quan.

(3) Các phương pháp khác

3.4. Dự báo lưu lượng

3.4.1. Khái niệm

Dự báo lưu lượng là đánh giá tổng số lượng xảy ra tại mỗi điểm của mạng lưới.

Các nhân tố ảnh hưởng đến dự báo lưu lượng: kết quả dự báo lưu lượng, các dao động

cơ bản, dịch vụ.

3.4.2. Các bước xác định lưu lượng

Lưu lượng thường được dự báo theo các bước sau đây:

30


Bước 1: Xác định mục địch và đối tượng dự báo. Xác định mục tiêu của dự báo,

lưu lượng và năm được dự báo.

Bước 2: Thu thấp số liệu và xác định giả thiết

Xác định các giả thiết của dự báo (ví dụ: hệ thống giá và các dự án phát triển địa

phương có thể có). Lựa chọn và phân tích số liệu biểu thị xu hướng của nhu cầu lưu

lượng.

Bước 3: Nghiên cứu xu hướng lưu lượng

Ghi chép và phân tích các đặc tính lưu lượng. Gồm có: xu hướng chuỗi thời gian

của lưu lượng, phân tích xu hướng lưu lượng nội hạt và đường dài trong nước, các

nhân tố chính ảnh hưởng đến lưu lượng (ví dụ: cầu thuê bao), mối liên hệ giữa sự phát

triển vùng và lưu lượng, sự phân bố lưu lượng theo thời gian.

Bước 4: Lựa chọn phương pháp dự báo. Phương pháp thích hợp nhất được lựa

chọn qua việc xem xét các đặc tính của lưu lượng và các nhân tố dao động.

Bước 5: Tính toán lưu lượng cơ bản

Tính toán lưu lượng trung bình hàng năm cho năm tham khảo.

Bước 6: Dự báo lưu lượng

Dự báo thực hiện bằng cách sử dụng phương pháp chuỗi thời gian, hoặc nhân tỷ lệ

tăng lưu lượng với lưu lượng cơ bản.

Bước 7: Đánh giá / xác định dự báo

Xem xét các đặc tính của các nhân tố dao động sử dụng trong dự báo, dự báo so

sánh xu hướng lưu lượng toàn cầu và số liệu lưu lượng của từng nước.

Bước 8: Tính toán lưu lượng tham khảo

Lưu lượng tham khảo được tính theo giả thiết về sự dao động trong dự báo (lưu

lượng trung bình hàng năm).

Bước 9: Biên soạn các báo cáo

Các báo cáo mà chúng ta đưa ra các số liệu cơ sở cho dự báo lưu lượng (lưu lượng

tham khảo và số thuê bao), dự báo, các giả thiết cho dự báo, và cơ sở để đánh giá / xác

định dự báo được soạn thảo.

Bước 10: Hoàn thiện dự báo

31


Bằng việc tiếp tục so sánh dự báo với các số liệu thực tế, cải tiến phương pháp dự

báo để đạt được độ chính xác cao hơn.

3.4.3. Các phương pháp xác định dự báo lưu lượng

Các phương pháp dự báo khác nhau được chọn lựa theo lượng thoongn tin sẵn có

là bao nhiêu (nghĩa là chỉ có số liệu cho mỗi trạm hoặc số liệu cho toàn quốc gia là sẵn

có). Trong phần này, chúng tôi sẽ miêu tả hai trường hợp: (1) số liệu lưu lượng sẵn có

và (2) số liệu lưu lượng không sẵn có.

3.4.3.1, Khi số liệu lưu lượng sẵn có

Khi một vài số liệu lưu lượng có sẵn, sử dụng các phương pháp sau đây:

Phương pháp chuỗi thời gian.

Phương pháp hồi quy.

Dự báo toàn cầu xem xét các điều kiện của từng địa phương.

Dự báo đơn giản tỷ lệ tăng lưu lượng điểm – điểm.

Mỗi phương pháp sẽ được miêu tả dưới đây:

(1) Phương pháp chuỗi thời gian

Phương pháp này xác định xu hướng chuỗi thời gian dựa trên số liệu quá khứ, và

dự báo tương lai bằng cách mở rộng xu hướng.

(2) Phương pháp hồi quy

Phương pháp này xác định các nhân tố tạo ra cầu lưu lượng, và mô tả sự dao động

lưu lượng sự thay đổi của các nhân tố này. Mô hình dự báo ở công thức (4.1) dựa

trên mô hình đàn hồi. Công thức này được sử dụng để tính toán tỷ lệ tăng lưu

lượng.

Y=aX1α.X2

β...Xnγ

α,β,...γ : Biến thiên

a: hằng số

y: tỷ lệ tăng lưu lượng

X1 ,X2 ,... Xn: Biến số miêu tả

Trong hầu hết các trường hợp, lưu lượng có liên quan chặt chẽ với sô lượng thuê

bao. Tuy nhiên, vì số lượng cuộc gọi là khác nhau giữa các thuê bao kinh doanh

32


và thuê bao dân cư nên hoặc là số thuê bao dân cư hoặc là số thuê bao kinh doanh

được chuyển đổi lẫn nhau. Kết quả này gọi là số thuê bao chuyển đổi và được

định nghĩa là biến số miêu tả.

Phương pháp này thu được đường xu hướng theo tương quan giữa lưu lượng và số

thuê bao biến đổi. Sử dụng đường xu hướng này, lưu lượng được dự báo bằng

cách ước tính số thuê bao chuyển đổi.

Hình 6.2. Dự báo tương quan sử dụng giữa lưu lượng và số thuê bao

(3) Dự báo toàn bộ có xem xét đến các điều kiện toàn cục

Mô hình dự báo toàn bộ, được áp dụng trong khu vực rộng lớn, có thể sử

dụng tương đối nhiều số liệu thống kế hơn như chỉ số kinh tế. Tuy nhiên,

lưu lượng dự báo cho mỗi khu vực tổng đài là không dễ, bởi vì số liệu thống

kê cho các khu vực nhỏ như vậy thường có hạn. Vì vậy, tỷ lệ tăng lưu lượng

của khu vực được tính toán từ tỷ lệ tăng lưu lượng toàn bộ có xem xét đến

điều kiện phát triển cục bộ của vùng. Sử dụng công thức sau đây:

y=K.Xα=ym.(X/xm)α (4.2)

trong đó

y: tỷ lệ tăng lưu lượng của khu vực lien quan.

x: tỷ lệ tăng thuê bao của khu vực lien quan(sử dụng là biến đại diện thể

hiện sự phát triển của khu vực).

α: là hằng số.

K=ym/Xmα

ym: tỷ lệ tăng lưu lượng toàn bộ.

Xm: tỷ lệ tăng thuê bao toàn bộ

(4) Dự báo đơn giản tỷ lệ tăng lưu lượng điểm - điểm

Lưu

lượng

Giá trị dự báo

Số thuê bao

33


Để dự báo lưu lượng giữa các khu vực, chúng ta cần số liệu phát triển dự án

và xu hướng nhu cầu cho các khu vực. Vì lưu lượng phí điện thoại đường

dài chuyển tiếp máy tính trên toàn quốc nên nó chịu tác động của nhiều xu

hướng kinh tê – xã hội. Các xu hướng này không đo được với một đơn vị

nhỏ như một khu vực. Cũng cần xét những ảnh hưởng của điều kiện ở cả

những vùng khởi đầu và kết thúc lưu lượng.

Bởi vậy, lưu lượng giữa các trạm được dự báo tổng thể theo quy trình sau

đây. Vùng lưu lượng dự báo thường là vùng tính cước lien tỉnh (TA).

(a) Để thu được tỷ lệ tăng lưu lượng, xem xét các nhân tố chung với khu vực

rộng lớn hơn, trong đó xác định khu vực sẽ dự báo (dự báo toàn bộ).

(b) Sử dụng dự báo toàn bộ như là một chỉ số nhân tố như các chỉ số kinh tế,

GNP, vv… phổ biến với các vùng lớn [quốc gia và các thành phố chính],

lưu lượng khởi đầu cơ bản được đoán trước qua xem xét điều kiện cục bộ

(những dự án phát triển vùng và biến động dân số).

(c) Tỷ lệ tăng lưu lượng của khu vực được dự báo dựa trên tỷ lệ tăng lưu

lượng của đầu và cuối vùng tính cước liên tỉnh.

(d) Lưu lượng giữa hai vùng được dự báo bằng việc nhân tỷ lệ tăng lưu

lượng với lưu lượng cơ bản giữa hai vùng.

y=√y1.y2

y: tỷ lệ tăng lưu lượng giữa TA1 và TA2

y1: tỷ lệ tăng lưu lượng của TA1.

y2: tỷ lệ tăng lưu lượng của TA2.

3.4.3.2, Khi số liệu lưu lượng không có sẵn

(1) Dự báo tổng lưu lượng khởi đầu

Khi mật độ điện thoại thấp, nhiều người sử dụng một số lượng điện thoại có

hạn. Vì vậy tổng lưu lượng khởi đầu cho mỗi điện thoại là tương đối lớn. Nhưng

khi mật độ điện thoại tăng, số thuê bao với tỷ lệ sử dụng thấp cũng tăng lên.

Bằng cách này, tổng lưu lượng khởi đầu cho mỗi điện thoại giảm.

(2) Dự báo đầu ra lưu lượng thoại đường dài

Dự báo đầu ra lưu lượng thoại đường dài sử dụng đồ thị đưa ra ở hình 6.4.

Đồ thị này thể hiện mối quan hệ giữa số lượng dân cư và tỷ lệ lưu lượng đường

dài. Nó dự trên những quan điểm sau đây:

34


Tỷ lệ đầu ra lưu lượng thoại đường dài trong tổng đài lưu lượng khởi đầu

phụ thuộc vào hoạt động kinh tế xã hội ở các đô thị. Nếu đô thị nhỏ và hoạt

động kinh tế - xã hội phụ thuộc lớn vào các vùng ngoại ô, tỷ lệ lưu lượng thoại

đường dài sẽ cao. Vì vậy, dưới các điều kiện kinh tế xã hội giống nhau, đô thị có

dân cư ít hơn sẽ có tỷ lệ lưu lượng điện thoại đường dài cao hơn.

Dựa vào tỷ lệ lưu lượng thoại đường dài thu được ở hình 6.4, có thể dự báo

đầu ra lưu lượng thoại đường dài.

3.4.3.3. Mô hình trọng trường (dự báo luồng lưu lượng giữa các tổng đài)

Đối với mạng nội hạt không có sẵn số liệu, công thức mô hình trọng trường

được sử dụng để tính luồng lưu lượng. Phương pháp này phụ thuộc vào khoảng

cách giữa các tổng đài. Nhìn chung, khi khoảng cách gần, lượng người nhiều

hơn, lưu lượng điện thoại sẽ tăng lên.

3.5. KẾ HOẠCH ĐÁNH SỐ

3.5.1. Giới thiệu Kế hoạch đánh số được thiết lập phải locgic và mềm dẻo. Các con số không chỉ

được sử dụng như những điều kiện phân chia giới hạn cho các điểm nối điều khiển

giữa các thuê bao và mạng lưới mà còn được sử dụng cho việc tính cước các cuộc

gọi.Khi lập kế hoạch đánh số cần quan tâm đến các vấn đề sau:

- Kế hoạch đánh số phải ổn định trong một thời gian dài, số lượng các con số phải

đáp ứng đủ cho nhu cầu phát triển dung lượng trong 50 năm cũng như khi phát triển

dịch vụ mới.

- Trên toàn mạng quốc gia các con số phải được dùng chung để có thiết lập một

cuộc gọi mà không quan tâm tới vị trí thuê bao chủ gọi.

- Kế hoạch đánh số phải đơn giản và dễ sử dụng cho các thuê bao. Số lượng các

con số càng ít càng tốt sao cho không vượt quá những quy định mà ITU-T đưa ra cho

số quốc tế.

- Về vấn đề chuyển mạch, kế hoạch đánh số phải đảm bảo sao cho thủ tục biên

dịch, tạo tuyến và tính cước đơn giản.

3.5.2. Các hệ thống đánh số 3.5.2.1. Hệ thống đánh số đóng

Hệ thống đánh số đóng là hệ thống đánh số khi toàn mạng lưới được coi như

một vùng đánh số, các con số được gán cho các thuê bao trên mạng theo một khuôn

35


dạng chuẩn . Trong hệ thống này, mỗi thuê bao có địa chỉ riêng và số lượng các con

số là cố định.

3.5.2.2. Hệ thống đánh số mở

Trong hệ thống đánh số đóng, khi lượng thuê bao tăng lên và mạng lớn lên thì

mỗi số thuê bao phải tăng thêm số lượng các con số nhưng khi quay số với nhiều số

con số như vậy thì không thuận tiện. Do đó, trong hệ thống đánh số mở, mạng được

xây dựng dựa trên tập hợp các vùng đánh số đóng. Trong hệ thống này, thuê bao thuộc

vùng đánh số đóng khác nhau được đấu nối với nhau nhờ việc thêm vào các con số

tiền tố trung kế và các mã trung kế trước số đóng. Hệ thống này còn cho phép đấu nối

các thuê bao trong một vùng, cùng tỉnh , với các số ngắn hơn.

3.5.3. Cấu tạo số 3.5.3.1. Số quốc gia :

ITU-T quy định rằng con số 'O' làm số tiền tố trung kế

- Mã vùng có thể bao gồm một hay vài con số .

- Mỗi một tổng đài nội hạt trong một vùng được gán một mã riêng.

3.5.3.2. Số quốc tế

+ Đối với những quốc gia định đưa ra các dịch vụ gọi quốc tế ITU-T quy định '00'

là số tiền tố quốc tế.

+ Mã quốc gia có thể có từ 1 tới 3 con số . ITU-T đưa ra bảng mã quốc gia của

các nước .

Mã tổng đài Mã vùng Tiền tố trung kế Số thuê bao

Số thuê bao

Số quốc gia

Hình 2.5 : Cấu tạo số quốc gia

Số thuê bao

Mã tổng đài

Mã vùng Mã quốc gia Tiền tố quốc tế

Số quốc gia Số quốc tế

Hình 2.6 : Cấu tạo số quốc tế

36


+ Sự kết hợp giữa mã quốc gia và số quốc gia tạo thành số quốc tế .

* ITU-T đã khuyến nghị rằng con số quốc tế không nên vượt quá 12 con số . Do

đó số lượng các con số trong số quốc gia phải là (12-n).

{trong đó n là số con số trong mã quốc gia (country code)}.

Chú ý : ITU-T khuyến nghị rằng số lượng con số ISDN quốc tế có chiều dài tối đa

là 15 con số . Giả sử rằng, có vài mạng điện thoại và ISDN trong một quốc gia, ITU-T

mở rộng kế hoạch đánh số cho điện thoại từ 12 số lên 15 số để nhận dạng được các

mạng khác nhau.

3.5.4. Các thủ tục cho việc lập kế hoạch đánh số Thông thường, kế hoạch đánh số thiết lập dựa trên các bước sau đây:

* Xác định dung lượng số

Dự báo nhu cầu phát triển số lượng thuê bao để quyết định số lượng các con số.

Lựa chọn số chữ số

* Phân vùng đánh số

- Xem xét sự phù hợp giữa địa giới hành chính và vùng tính cước.

- Sự phù hợp giữa vùng đặt thuê bao và vùng đặt trung tâm chuyển mạch sơ cấp.

* Cấu tạo số

- Xem xét sự kết hợp giữa hệ thống đánh số đóng và đánh số mở

- Quy định chiều dài các số thuê bao là thống nhất.

3.5.4.1 Quyết định dung lượng đánh số

3.5.4.1.1 Chu kỳ cuả kế hoạch đánh số

Mỗi lần một kế hoạch đánh số được thiết lập, các thay đổi trong kế hoạch xảy

ra sau đó thường gây ra nhiều khó khăn. Điều đó là không tránh khỏi, vì thế việc đưa

ra các chữ số và các thông số khác phải căn cứ vào việc dự báo nhu cầu điện thoại

chính xác để tránh việc thiếu số. Do vậy, khi dự báo nhu cầu điện thoại phải lưu tâm

tới sự phát triển trong tương lai. Trên thực tế việc thực hiện dự báo nhu cầu dài hạn là

rất khó khăn. Tuy nhiên, kế hoạch đánh số nên triển khai bằng cách mỗi lần đem áp

dụng vào thực tiễn thì đòi hỏi không được thay đổi trong vòng 50 năm

3.5.4.1.2 Các chữ số và dung lượng số

37


Dung lượng số phụ thuộc vào việc có bao nhiêu chữ số được sử dụng cho việc

đánh số. Dung lượng đánh số tượng trưng cho giới hạn cao hơn về tổng số thuê bao và

/hoặc thiết bị đầu cuối mà có thể được cung cấp trong một vùng thích hợp. Ví dụ, nếu

4 chữ số được sử dụng cho việc đánh số thì lý thuyết nó sẽ tạo thành 10.000 số có thể

sử dụng được, lên xuống từ “0000” đến “9999”. Có nghĩa là khả năng đánh số ở đây sẽ

là 10.000 số. Tuy nhiên, không phải tất cả các số này đều sử dụng cho việc đánh số,

bởi vì có một giới hạn được quy định cho các tìên tố trung kế và quốc tế và các mã

dịch vụ đặc biệt.

3.5.4.1.3 Lựa chọn các chữ số

Việc lựa chọn các chữ số phải quan tâm tới nhu cầu đánh số thuê bao mà bao

gồm cả các dịch vụ đặc biệt cũng như khi các mã này được ấn định tới các thuê bao.

Ví dụ, chẳng hạn ta giả sử nhu cầu đánh số trong tương lai là 9 triệu số, thì các

chữ số được lựa chọn theo cách sau:

a. Các điều kiện tiên quyết:

- Chữ số “0” nên được sử dụng cho tiền tố trung kế

- Hệ thống đánh số “1XY” nên được sử dụng cho các số của các dịch vụ đặc biệt

- Mã quốc gia nên sử dụng 3 chữ số

b. Các giới hạn trong việc sử dụng số:

- 9 chữ số từ 1 đến 9 không bao gồn chữ số “0” được sử dụng cho chữ số đầu tiên

của mã tổng đài

c. Thực hiện phép trừ đi 3 chữ số đối với mã quốc gia từ tổng số 12 chữ số chỉ còn

lại 9 chữ số. Như vậy chúng ta có thể sử dụng đến 9 chữ số cho số quốc gia

- Giả sử với 8 chữ số, thì khả năng đánh số sẽ là: 9 x 8 x 106 = 72.000.000 số

Do vậy, để đáp ứng được nhu cầu đánh số là 9 triệu số thì nên sử dụng 8 chữ số.

Hơn nữa, cần phải quan tâm đến tổn thất khi phân tách trong dung lượng đánh

số liên quan tới việc thiết lập một vùng đánh số. Để minh hoạ khái niệm tổn thất phân

tách, chúng ta hãy so sánh một vùng được phục vụ bởi một tổng đài điện thoại duy

nhất với một vùng được phục vụ bởi 2 tổng đài điện thoại khác nhau.

Số: 2-XXXX

Nhu cầu điện

thoại: 8000

Số: 5-XXXX Số: 6-XXXX

Nhu cầu: 5000 Nhu cầu: 3000

a. Đánh số với một tổng đài

duy nhất

b. Đánh số với hai tổng đài

khác nhau

38


a. Nếu là vùng được phục vụ bởi một tổng đài điện thoại duy nhất

- Chữ số “2” sẽ được ấn định cho mã tổng đài

- Nếu số của một thuê bao gồm 4 chữ số thì khả năng đánh số là 10.000 số, do đó

sẽ đáp ứng nhu cầu trong tương lai là 8000 số. Lấy 10.000 số của khả năng đánh số trừ

đi 8000 số của nhu cầu tương lai thì còn 2000 số là dung lượng không dùng đến.

b. Nếu vùng được phục vụ bởi 2 tổng đài điện thoại khác nhau

- Vùng dịch vụ nội hạt này được chia thành vùng A và vùng B.

- Đối với vùng A, giả sử nhu cầu trong tương lai là 5000 số, chữ số 5 được ấn định

cho mã tổng đài.

- Đối với vùng B, giả sử nhu cầu trong tương lai là 3000 số, chữ số 6 được ấn định

cho mã tổng đài.

- Số thuê bao được quy định có 4 chữ số. Khả năng đánh số là 10.000 số sẽ được

ấn định cho mỗi vùng A và B. Như vậy, tổng khả năng đánh số cần có là 20.000 số.

Lấy 20.000 số này trừ đi 8.000 số của nhu cầu tương lai còn 12.000 số là dung lượng

không dùng đến.

Dung lượng không dùng đễn là quá cao trong trường hợp (b) cho vùng đánh số

là không thích đáng. Ví dụ được trích dẫn ở trên có thể là trường hợp đặc biệt. Tuy

nhiên nó lại minh hoạ cho khả năng mà các mã trung kế và/hoặc các mã tổng đài có

thể thiếu nếu không lựa chọn số lượng chữ số hoàn chỉnh cho toàn bộ dung lượng đánh

số.

3.5.4.2 Lựa chọn vùng đánh số

Qua ví dụ trên cho thấy ccác vùng đánh số nên được lựa chọn căn cứ vào nhu

cầu tương lai, theo đó việc thiếu khả năng đánh số sẽ không xảy ra.Nếu khả năng đánh

số thiếu thì các số này có thể được sử dụng từ các vùng số khác.

Để lựa chọn vùng đánh số đúng đắn thì cần phải đảm bảo tính nhất quán đối với

khả năng đánh số, giữa các vùng dịch vụ nội hạt và các vùng tính cước. Nếu không

đảm bảo tính nhất quán sẽ dẫn tới các vấn đề sau:

39


- Các mức giá khác nhau được áp dụng cho các vùng có cùng mã trung kế và

như vậy thì người sử dụng sẽ không thể hiểu nổi hệ thống tính cước

- Khi các vùng cung cấp của trung tâm cơ sở giống hệt các vùng tính cước thì

tổng đài có thể tạo ra một chỉ số tính cước bằng cách nhận dạng mã trung

kế. Nếu có bất kỳ sự không nhất quán nào giữa các vung dịch vụ nội hạt và

các vùng tính cước thì tổng đài phải nhận dạng mã tổng đài từ đó mới nhận

dạng vùng tính cước. Điều này dẫn tới sự phức tạp trong hoạt động của tổng

đài.

Các vùng đánh số nên được lựa chọn cho toàn bộ khả năng đánh số theo đúng

hệ thống phân vùng – như địa hạt quản lý mà những người sử dụng đã thông thạo.

3.6. KẾ HOẠCH ĐỊNH TUYẾN

3.6.1. Giới thiệu Thông thường một cuộc gọi được thực hiện qua nhiều tổng đài khác nhau. Định

tuyến là quá trình chọn một đường đi (tuyến) qua các nút mạng để tới đích một cách

tối ưu nhất về mặt kĩ thuật cũng như về mặt kinh tế.

Một số yêu cầu đặt ra:

. Quá trình chọn tuyến và các thủ tục điều khiển phải đơn giản.

. Đảm bảo sử dụng kênh & các thiết bị một cách hiệu quả.

. Đảm bảo thiết kế và quản lý mạng dễ dàng

3.6.2. Các phương pháp định tuyến 3.6.2.1. Định tuyến cố định :

Định tuyến cố định là phương pháp quy định một số tuyến cố định cho việc

chuyển lưu lượng giữa hai tổng đài. Do phương pháp này yêu cầu phần điều khiển rất

đơn giản nên nó được ứng dụng trong các hệ thống chuyển mạch cơ điện. Tuy nhiên,

phương pháp này rất hạn chế trong việc chọn tuyến dẫn đến không linh hoạt khi có

kênh nào đó bị lỗi.

3.6.2.2. Định tuyến luân phiên:

40


Phương pháp định tuyến luân phiên được tả rõ trong hình vẽ dưới đây. Giữa bất

kỳ hai nút mạng nào cũng có nhiều hơn 1 tuyến. Nguyên tắc định tuyến luân phiên như

sau: khi tất cả các mạch thuộc tuyến đầu tiên bận thì tuyến thứ hai được chọn. Nếu

tuyến thứ 2 bận thì tuyến thứ 3 được chọn và cứ như vậy cho tới khi tìm được tuyến

rỗi hoặc sẽ mất cuộc gọi đó.

Hình 2.7. Nguyên tắc định tuyến luân phiên

Phương pháp này rất hiệu quả trong việc tối ưu hoá sử dụng các kênh trung kế và

thường được áp dụng giữa các tổng đài điện tử số SPC.

3.6.2.3. Định tuyến động

Định tuyến động là một kiểu đặc biệt của định tuyến luân phiên như trên, một

điểm khác biệt là tăng độ linh hoạt và giảm thời gian chọn tuyến giữa hai nút mạng

căn cứ vào tình trạng của mạng hoặc theo thời gian định trước. Kiểu định tuyến này có

thể được sử dụng giữa các tổng đài điện tử số hoặc giữa các nút trên mạng số liệu hiện

nay.

3.7. KẾ HOẠCH TÍNH CƯỚC

3.7.1. Giới thiệu chung Hàng năm trên mạng viễn thông, các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông phải

đầu tư nhiều cho việc vận hành, bảo dưỡng cũng như phát triển, quản lý mạng, do đó

các thuê bao phải trả cước cho các dịch vụ mà họ sử dụng. Để xác định mức cước mà

thuê bao phải trả cho các dịch vụ viễn thông và các tiêu chí cho tính cước việc lập kế

hoạch tính cước để đưa ra các loại cước, số tiền và phương pháp tính toán phù hợp là

41


rất cần thiết. Để đảm bảo xây dựng được hệ thống tính cước phù hợp như trên thì kế

hoạch tính cước phải thoả mãn một số yêu cầu sau đây:

- Quy tắc tính cước phải công bằng, dễ hiểu đối với khách hàng và đơn giản cho

nhà quản lý.

- Hệ thống tính cước riêng phải phù hợp với cấu trúc tính cước chung.

- Hệ thống tính cước phải khuyến khích nhu cầu sử dụng dịch vụ thuê bao hay

dịch vụ mới.

- Các thiết bị và kỹ thuật cho việc tính cước phải tin cậy chính xác.

Cước được phân chia thành 3 loại :

- Chi phí lắp đặt ban đầu (Installation fee) khi phát triển thuê bao mới thì các cơ

quan chủ quản phải đầu tư cho lắp đặt dây cáp, do đó thông thường khi mới lắp đặt

thì người sử dụng phải trả một khoản tương đối lớn.

- Chi phí cho đăng ký dịch vụ (Subscription fee) đây là một khoản chi phí cố định

để duy trì hoạt động của đường dây và các thiết bị liên quan.

- Cước cho cuộc thông tin (Call charge) hai kiểu trên thì cố định và không yêu cầu

một thiết bị hay một cách tính nào nhưng đối với việc tính cước cho các cuộc thông tin

thì phức tạp hơn phụ thuộc vào thời gian, khoảng cách.

3.7.2. Các tiêu chí cho việc tính cước 3.7.2.1. Tính cước dựa trên số lượng cuộc gọi

Phương pháp này chỉ quan tâm đến số lượng cuộc gọi, không đề cập đến thời

gian duy trì cuộc gọi. Ưu điểm là đơn giản hoá các thiết bị tính và lưu cước, nhưng

nhược điểm là các cuộc gọi có thể diễn ra lâu.

3.7.2.2. Tính cước dựa trên thời gian duy trì cuộc gọi

Thời gian duy trì cuộc gọi được tính từ khi thuê bao bị gọi nhấc máy trả lời cho

tới khi cuộc gọi được giải phóng. Trong phương pháp này có lợi khi mà cuộc gọi diễn

ra dài.

3.7.2.3. Tính cước dựa trên thời gian duy trì cuộc gọi và khoảng cách

Thông thường các cuộc gọi đường dài cần sử dụng nhiều thiết bị hơn so với các

cuộc gọi nội hạt nên cước sẽ cao hơn. Do đó khoảng cách là tiêu chí quan trọng cho

42


việc tính cước cho các cuộc gọi đường dài cùng với thời gian duy trì cuộc gọi. Khoảng

cách ở đây đề cập tới khoảng cách giữa tổng đài chủ gọi và tổng đài bị gọi. Để phục vụ

cho việc tính cước, mạng quốc gia được chia thành nhiều vùng cước khác nhau mỗi

vùng được quy định một mức cước cố định.

3.7.2.4. Tính cước phụ thuộc vào khối lượng thông tin

Trong thông tin số liệu thì việc tính cước có thể dựa trên khối lượng thông tin

đã được chuyển.

Kiểu tính cước này thì rất dễ hiểu đối với người sử dụng. Đối với thông tin số

liệu, ví dụ trong chuyển mạch gói cước được tính phụ thuộc số lượng gói được chuyển

đi.

* Ngoài ra còn có phương pháp tính cước phụ thuộc vào từng thời điểm trong

ngày. Ví dụ tính cước cho buổi đêm, cuối tuần hay vào những dịp lễ. Khi mà lưu

lượng thấp thì có thể giảm giá để tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ.

3.7.3. Các hệ thống tính cước

3.7.3.1. Hệ thống tính cước đều (Flat - Rate System)

Đây là cách tính cước đơn giản nhất, không quan tâm tới số lượng cuộc gọi

cũng như thời gian duy trì cuộc gọi. Một mức cước cố định được đặt ra cho người sử

dụng trong một khoảng thời gian thông thường là một tháng. Tuy nhiên phương pháp

này có một số ưu nhược điểm.

. Ưu điểm : - Không yêu cầu thiết bị liên quan tới tính cước .

- Công tác quản lý rất đơn giản .

- Người sử dụng biết trước được mức cước mà họ phải trả .

- Khuyến khích việc sử dụng dịch vụ với các thiết bị đã có sẵn.

. Nhược điểm: - Hệ thống không công bằng đối với người sử dụng.

- Hạn chế việc đăng ký thuê bao mới.

- Thuê bao không điều chỉnh được mức mà họ phải trả.

3.7.3.2. Hệ thống tính cước dựa trên cuộc thông tin (Measured - Rate System)

Khối lượng thông tin (bit) = Tốc độ bít * thời gian truyền

43


Trong các hệ thống tính cước theo cuộc gọi thì thông tin cước có thể phụ thuộc

vào thời gian duy trì cuộc gọi và khoảng cách thông tin. Nếu mức cước cho một cự ly

cố định trong khoảng thời gian T là a thì mức cước cho một cuộc thông tin có thể tính

theo công thức sau:

Mức cước = a * t/T

Trong đó :

a : là mức cước cho một cự ly nhất định trong khoảng thời gian T

t : là thời gian duy trì cuộc thông tin

T: Chu kỳ tính

Tuỳ thuộc vào sự thay đổi của chu kỳ tính hay tỉ giá trên một đơn vị đo mà

chúng ta có thể có hai cách tính cước.

a. Phương pháp tính cước theo chu kỳ cố định

Chu kỳ T là cố định, giá trị a thay đổi theo khoảng cách của cuộc thông tin.

Đối với các thao tác nhân công , phương pháp này rất phổ biến do thiết bị đơn

giản (gồm đồng hồ đo và cách tính đơn giản). Chu kỳ ở đây thông thường được chọn

là 3 phút khi cuộc gọi bắt đầu và sau đó là một phút.

Đối với các hệ thống chuyển mạch không điều khiển theo nguyên tắc SPC thì tỉ

giá a thay đổi nhờ việc thay đổi của số lượng các xung đo được theo từng khoảng

cách. Do số lượng các vùng cước tăng lên và các thiết bị rất phức tạp.

Ví dụ

Giả sử một cuộc gọi diễn ra khoảng 5 phút 30 giây giữa thuê bao thuộc vùng A,

B và C. Trong trường hợp này thì tỉ giá trên một đơn vị đo lường được tính như bảng

sau .

Bảng 2.2: Tính cước theo chu kì cố định

Vùng B

Vùng A Vùng C

20 Km 70Km

Hình 2.14 : Ví dụ việc tính cước theo chu kỳ cố định

44


Khoảng cách Từ 1 tới 3 phút

đầu

Mỗi phút sau đó

< 40 Km 60 20

41 - 60 Km 90 30

61 - 80 Km 120 40

* Đối với cuộc gọi từ vùng A tới vùng B

* Đối với cuộc gọi từ vùng A tới vùng C

b. Phương pháp đo các xung theo chu kỳ

Tại kiểu tính cước này thì tỉ giá trong một đơn vị đo lường a là cố định và chu

kỳ T sẽ thay đổi phục thuộc vào khoảng cách. Trong trường hợp này ngay cả khi số

lượng các vùng cước tăng lên thì không ảnh hưởng đến thiết bị vì chỉ cần thay đổi giá

trị T. Bởi vậy thiết bị tính cước trong tổng đài non- SPC không bị phức tạp. Tương tự

như ví dụ trên khi một cuộc gọi diễn ra trong khoảng 5 phút 30 giây cho 3 vùng A,B

và C đối với phương pháp tính cước mà có chu kỳ thay đổi thì được minh hoạ theo

hình vẽ và bảng sau.

Bảng 2.3: Tính cước theo chu kì thay đổi

Vùng

Vùng A Vùng C

20 Km

70Km

Hình 2.15 : Ví dụ việc tính cước theo chu kỳ thay đổi

6

0 3 4 5 6 Phút

Tổng

1

3 4 5 6 Phút

Tổng

45


Cự li thông

tin

Chu kỳ với mức cước trên một đơn vị đo lường

là 10

< 40 Km 30 s

41 – 60 Km 20 s

61 – 80 Km 15 s

5 phút 30 giây = 330 giây

* Đối với cuộc gọi A – B: 10 * 330/30 = 110

* Đối cuộc gọi A – C: 10 * 330/15 = 220

. Qua hai ví dụ trên ta thấy rằng mức cước được tính cho thuê bao là khác nhau,

tuỳ thuộc vào nhà quản lý lựa chọn kiểu nào và tổng đài SPC có thể cung cấp các chức

năng trên.

3.7.3.3. Hệ thống tính cước hỗn hợp

Hệ thống tính cước hỗn hợp được sử dụng để khắc phục các nhược điểm và tận

dụng các ưu điểm của cả hai hệ thống tính cước ở trên. Trong hệ thống này, ngoài mức

cước tính theo cuộc thông tin như ở trên thì khách hàng phải trả thêm một mức cuớc

cố định tuỳ thuộc vào từng dịch vụ cụ thể cho việc bảo dưỡng các thiết bị kết cuối. Hệ

thống tính cước hỗn hợp có một số đặc điểm sau đây :

* Mức cước cố định cho các thuê bao cho các dịch vụ như vậy là khá công bằng

* Khi không có cuộc thông tin nào diễn ra thì nhà cung cấp dịch vụ viễn thông vẫn

có thể đáp ứng việc cấp nguồn nuôi cho các thiết bị.

* Cần thiết các thiết bị cho việc tính cước

3.8. KẾ HOẠCH BÁO HIỆU

3.8.1. Giới thiệu Báo hiệu là quá trình trao đổi các thông tin điều khiển liên quan đến việc thiết

lập duy trì và giải toả cuộc thông tin và quản lý mạng giữa các thiết bị đầu cuối và các

thiết bị chuyển mạch hay giữa các thiết bị chuyển mạch.

Báo hiệu là một chức năng quan trọng đảm bảo sự kết nối giữa các tổng đài,

đường truyền và các thiết bị đầu cuối mạng lưới. Khi áp dụng một hệ thống báo hiệu,

46


nó sẽ ảnh hưởng lớn và lâu dài tới chức năng mạng lưới. Vì vậy, báo hiệu phải có tính

mềm dẻo sao cho dễ thích nghi với sự mở rộng mạng lưới trong tương lai.

3.8.2. Phân loại báo hiệu Báo hiệu trong mạng điện thoại được chia thành báo hiệu thuê bao, là báo hiệu

giữa thiết bị đầu cuối và tổng đài nội hạt và báo hiệu liên đài, báo hiệu giữa các tổng

đài.

Hình 2.8: Phân loại báo hiệu trong mạng điện thoại

Báo hiệu thuê bao là quá trình trao đổi các loại tín hiệu báo hiệu giữa thuê bao

và tổng đài nội hạt và ngược lại.

Báo hiệu liên đài gồm báo hiệu kênh kết hợp và báo hiệu kênh chung. Đối với

hệ thống báo hiệu kênh kết hợp, các tín hiệu thu và phát trên cùng một đường với tín

hiệu tiếng nói. Trong khi đó ở báo hiệu kênh chung tín hiệu báo hiệu thu và phát qua

một đường dành riêng cho báo hiệu khác với kênh tiếng nói. Hệ thống báo hiệu liên

đài được phân chia thành 2 hệ thống chính là : Báo hiệu kênh kết hợp (CAS) và Báo

hiệu kênh chung (CCS). Hệ thống báo hiệu kênh chung CCS có ưu điểm hơn so với

báo hiệu kênh kết hợp như: dung lượng cao, linh hoạt, giảm phần cứng và tin cậy cao.

Trong mạng điện có nhiều hệ thống báo hiệu khác nhau được sử dụng như báo

hiệu MFC,CCITT No 5, CCITT No 6... Tuy nhiên nhu cầu của khách hàng về các dịch

vụ ngày càng cao mà các hệ thống báo hiệu cũ không có khả năng đáp ứng các dịch vụ

này do hạn chế về tốc độ, dung lượng và chất lượng. Do đó cần một hệ thống báo hiệu

mới có khả năng đáp ứng các loại hình dịch vụ và tận dụng tối ưu khả năng của tổng

đài SPC.

Xuất phát từ yêu cầu về một hệ thống báo hiệu mới, gần đây có một vài hệ

thống báo hiệu kênh chung được đưa vào áp dụng. Năm 1968 ITU-T đã đưa khuyến

Tổng đài Tổng đài

Thiết bị

đầu cuối Thiết bị

đầu cuối

Báo hiệu thuê Báo hiệu thuê Báo hiệu liên

47


nghị về hệ thống báo hiệu kênh chung số 6 được thiết kế tối ưu cho lưu lượng liên lục

địa, sử dụng trên các đường trung kế Analog, tốc độ thấp 2,4 Kbps. Vào những năm

80, ITU-T giới thiệu hệ thống báo hiệu kênh chung số 7 (CCS7) thiết kế tối ưu cho

mạng quốc gia và quốc tế sử dụng trung kế số, tốc độ đạt 64 Kbps.

Hiện nay trên mạng viễn thông Việt Nam sử dụng cả hai loại báo hiệu: R2 và

C7. Mạng báo hiệu số 7 (C7) đưa vào khai thác tại Việt Nam theo chiến lược triển khai

từ trên xuống theo tiêu chuẩn của ITU (khai thác thử nghiệm đầu tiên từ năm 1995 tại

VTN và VTI). Cấu trúc mạng báo hiệu C7 xây dựng dựa trên cơ sở cấu trúc mạng

chuyển mạch quốc gia nhằm chuyển tải an toàn và hiệu quả các bản tin báo hiệu CCS7

giữa các vùng lưu lượng chia thành 5 vùng báo hiệu tương ứng với 5 vùng lưu lượng

thoại. Cho đến nay mạng báo hiệu số 7 đã hình thành với một cấp STP (điểm chuyển

tiếp báo hiệu) tại 3 trung tâm (Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh) của 3 khu vực

(Bắc, Trung, Nam), sử dụng loại STP tích hợp đặt tại các tổng đài chuyển tiếp quốc

gia. Đối với STP quốc tế cũng là điểm chuyển tiếp lưu lượng báo hiệu SCCP cho các

cuộc gọi Roaming quốc tế.

3.9. KẾ HOẠCH ĐỒNG BỘ

3.9.1.Giới thiệu chung Trong mạng liên kết số (IDN), việc truyền dẫn và chuyển mạch các tín hiệu số

trên mạng lưới được điều khiển bởi đồng hồ với một tần số riêng. Nếu các đồng hồ tại

các tổng đài hoạt động độc lập với nhau thì tần số của chúng sẽ bị sai lệch, hay là hiện

tượng trượt , gây ra lỗi thông tin ảnh hưởng đến chất lượng các dịch vụ . Do đó kế

hoạch đồng bộ được đưa ra để xây dựng và tổ chức mạng đồng bộ đảm bảo sự đồng bộ

trên mạng. Sự trượt các dòng bít bị ảnh hưởng khác nhau đến các dịch vụ thoại, dữ

liệu hay truyền hình.

3.9.2. Các phương thức đồng bộ mạng Đồng bộ mạng là một khái niệm chung mô tả phương thức thức phân phối tín

hiệu đồng hồ (common time and frequency) tới tất cả các phần tử trên mạng sao cho

chúng hoạt động đồng bộ với nhau.

3.9.2.1. Phương thức cận đồng bộ (Plesiochronous Synchronization Method)

Trong phương thức cận đồng bộ, các tổng đài trên mạng lắp đặt các bộ tạo dao

động độc lập nhau để cung cấp tín hiệu đồng hồ điều khiển cho quá trình làm việc của

48


tổng đài đó. Hệ thống này dùng cho mạng viễn thông quốc tế và được đánh giá như

sau :

Ưu điểm : - Linh hoạt trong việc mở rộng, sửa đổi và tái sử dụng mạng .

- Không yêu cầu một mạng phân phối tín hiệu đồng hồ .

Nhược điểm :

- Tại các tổng đài trên mạng yêu cầu các đồng hồ có độ ổn định cao.

- Yêu cầu cấu hình dự phòng cho các đồng hồ này.

- Giá thành cho việc đồng bộ mạng cao.

3.9.2.2. Phương thức đồng bộ chủ tớ (Master - Slaver Synchronization Method)

Trong phương thức đồng bộ chủ tớ, trên mạng đồng bộ tại một nút nào đó trang

bị một đồng hồ có độ ổn định cao gọi là đồng hồ chủ. Thông qua mạng phân phối tín

hiệu đồng bộ (Synchronization Network) , đồng hồ chủ sẽ phân phối tín hiệu đồng hồ

tới các đồng hồ của tổng đài khác trên mạng, các đồng hồ của các tổng đài này gọi là

đồng hồ tớ. Tại đây tín hiệu đồng hồ được tái tạo lại để làm nguồn đồng hồ tham khảo

cho tổng đài tớ thực hiện điều khiển tạo ra tín hiệu đồng hồ đồng bộ với tổng đài chủ

trên mạng.

Ưu điểm: không cần yêu cầu đồng hồ tại mọi tổng đài trên mạng có độ ổn định

cao (chỉ yêu cầu đồng hồ chủ) .

Nhược điểm :

- Yêu cầu một mạng phân phối tín hiệu đồng hồ đồng bộ (các đường truyền

dẫn thông thường dùng cho mạng này ).

- Khi xảy ra sai lỗi trên đường truyền, tín hiệu đồng bộ làm ảnh hưởng tới

tổng đài tớ trên mạng.

Hình 2.9 : Phương thức cận đồng bộ

49


3.9.2.3. Phương thức đồng bộ tương hỗ

Trong phương thức đồng bộ này các đồng hồ khác nhau được lắp đặt tại các

tổng đài trên mạng và điều khiển tương hỗ lẫn nhau để tạo ra nguồn đồng hồ bộ chung

cho mọi đồng hồ trên mạng.

Đánh giá phương thức đồng bộ tương hỗ:

Ưu điểm :

- Không yêu cầu đồng hồ có độ ổn định cao cho các tổng đài trên mạng.

- Các tổng đài không cần phân cấp (khác với hệ thống đồng bộ chủ tớ).

Nhược điểm :

- Khi một đồng hồ tại tổng đài trên mạng bị lỗi, thì toàn mạng bị ảnh hưởng.

- Các đường phân phối tín hiệu đồng hồ đồng bộ hình thành theo kiểu mạch vòng

do đó việc cách ly lỗi ra khỏi hệ thống khó khăn hơn.

3.9.3. Đồng hồ và các tham số liên quan

Việc đồng bộ hoá mạng lưới cơ bản là vấn đề giữ cho các đồng hồ trên mạng

làm việc không sai lệch nhau về tần số cũng như về pha. Đồng hồ được định nghĩa như

~ ~

~

Hình 2.13 : Phương thức đồng bộ tương hỗ

~

~ ~

~

~ ~

~

Đồng

hồ chủ

Đồng

hồ

Đồng

hồ

Hình 2.10 : Phương thức đồng bộ chủ - tớ

50


là một nguồn tần số, nối tới bộ chia hay bộ đếm. Nó tạo ra một gốc thời gian để kiểm

soát việc định thời cho trường chuyển mạch của tổng đài số (tạo ra các xung nhịp điều

khiển các mạch số nói chung) .

3.9.3.1. Các tham số tiêu biểu của đồng hồ

Hai tham số quan trọng nhất có liên quan đến chất lượng đồng hồ là độ ổn định

và độ chính xác. (Stability & Accuracy).

+ Độ chính xác (A): là mức độ tương ứng tần số của nó với một tần số chuẩn

(tần số danh định )

A: độ chính xác; F dđ : Tần số danh định; F ra : Tần số ra

+ Độ ổn định (S): là mức độ mà căn cứ vào đó một đồng hồ sẽ tạo nên ở cùng một

tần số trong khoảng thời gian chạy liên tục của nó.

F dđ : Tần số danh định; F ra : Tần số ra; S : Độ ổn định

A= F dđ - F ra

F dđ

= Fdđ - F ra

* 1

F dđ

T1- T0 S

51


3.9.3.2. Một số loại đồng hồ tiêu biểu

Có hai nguồn đồng hồ nguyên tử và tinh thể thạch anh đều dùng để tạo dao

động trong các bộ tạo xung. Một số điểm khác nhau giữa hai loại này là, ngược lại với

nguồn đồng hồ nguyên tử, tần số của các đồng hồ thạch anh ổn định, sự thay đổi tần số

của chúng (do lâu ngày) rất ổn định và các diễn biến tính chất của nó có thể đoán trước

một cách an toàn. Diễn biến đó được dự báo trước nên có thể dùng để lặp lại chính xác

tần số. Các đồng hồ điện tử gồm hai loại : loại dùng tia Cesium chuẩn gọi là đồng hồ

Cs, loại dùng pin chứa khí Rubilium gọi là đồng hồ Rb.

3.9.4. Mạng đồng bộ Việt Nam Mạng đồng bộ Việt Nam hoạt động theo phương thức chủ tớ có dự phòng.

Mạng đồng bộ của VNPT bao gồm 4 cấp là: cấp 0, cấp 1, cấp 2, cấp 3.

Trong đó:

- Cấp 0: là cấp của các đồng hồ chủ quốc gia. Sử dụng đồng hồ có độ ổn định tần

số,1.10E-11 (đồng hồ Cesium).

- Cấp 1: là cấp trục đồng bộ trực tiếp từ đồng hồ chủ (PRC) tới các tổng đài nút

chuyển tiếp quốc tế, chuyển tiếp quốc gia và các đồng hồ thứ cấp.

- Cấp 2: là cấp mạng đồng bộ từ đồng hồ của các nút chuyển tiếp quốc tế hoặc

chuyển tiếp quốc gia hoặc đồng hồ thứ cấp tới các tổng đài HOST và các tổng đài có

trung kế với các nút chuyển tiếp quốc tế và chuyển tiếp quốc gia.

- Cấp 3: là cấp mạng đồng bộ từ đồng hồ của các tổng đài HOST và từ các tổng

đài có trung kế với các nút chuyển tiếp quốc tế và chuyển tiếp quốc gia tới các thiết bị

thuộc phần mạng cấp thấp hơn.

Đồng bộ cho các mạng nội hạt

Mạng nội hạt có tuyến truyền dẫn SDH quốc gia(1):

+ Tín hiệu đồng bộ lấy từ tuyến trục SDH quốc gia đồng bộ cho tổng đài Host

(tổng đài Host phải được trang bị cổng đồng bộ 2MHz)

+ Trong trường hợp Host chưa trang bị cổng lấy tín hiệu đồng bộ 2MHz thì lấy tín

hiệu trực tiếp từ luồng E1 có lưu lượng.

Mạng nội hạt chỉ có tuyến truyền dẫn PDH(2):

+ Tín hiệu đồng bộ lấy trực tiếp từ luồng E1 để đồng bộ cho Tổng đài Host.

52


- Ưu tiên 1: Lấy tín hiệu đồng bộ từ các tuyến truyền dẫn cáp quang.

- Ưu tiên 2: Lấy tín hiệu đồng bộ từ các tuyến truyền dẫn viba.

Các tuyến truyền dẫn SDH nội tỉnh phải đồng bộ theo tín hiệu đồng bộ của tuyến

trục truyền dẫn quốc gia thông qua bộ phân phối tín hiệu đồng bộ SASE.

Các tổng đài vệ tinh và độc lập đồng bộ theo tổng đài Host theo tín hiệu đồng bộ

lấy từ tuyến truyền dẫn nội tỉnh theo phương thức đã mô tả ở (1) và (2) tương ứng.

Các thiết bị khi đưa vào khai thác hoạt động trên mạng viễn thông của VNPT phải

đảm bảo yêu cầu không làm tăng cấp mạng đồng bộ.

3.10. Kế hoạch chất lượng thông tin

3.10.1. Chất lượng chuyển mạch Đối với các dịch vụ viễn thông, Nhiều người sử dụng phải chia sẻ quyền sử

dụng thiết bị trên mạng lưới. Do đó, khi lưu lượng mà cao thì một số cuộc gọi có thể

không thực hiện kết nối được. Chất lượng mà liên quan đến quá trình đấu nối để cung

cấp dịch vụ viễn thông được gọi là chất lượngchuyển mạch, có nghĩa là chất lượng

chuyển mạch trong quá trình kể từ khi thuê bao chủ gọi quay số cho tới khi kết nối

được với bị gọi hoặc là khi một thuê bao đặt máy giải phóng cuộc thông tin cho tới khi

giải phóng hoàn toàn các thiết bị liên quan đến cuộc thông tin đó.

Chất lượng chuyển mạch liên quan chặt chẽ đến chất lượng của thiết bị và lưu

lượng thông tin. Người ta quy định chất lượng chuyển mạch này dựa trên điều kiện là

khi lưu lượng ở mức trung bình và thiết bị hoạt động tốt. Chất lượng chuyển mạch có

thể tạm chia thành tổn thất đấu nối và trễ đấu nối. Tổn thất đấu nối có nghĩa là một

cuộc gọi bị tổn thất khi mà các mạch trung gian cho cuộc gọi đó đang ở trạng thái bận

hay thiết bị bận hoặc là thuê bao bị gọi bận hay không nhấc máy trả lời. Do đó để tính

độ tổn thất đấu nối này người ta sử dụng tham số gọi là xác suất tổn thất. Trong khi đó

trễ đấu nối là khoảng thời gian từ khi thuê bao chủ gọi nhấc máy khởi xướng cuộc gọi

cho tới khi nhận được âm mời quay số (trễ âm mời quay số), hay là khoảng thời gian

từ khi quay số cho tới khi nhận được hồi âm chuông (trễ quay số) hay là khoảng thời

gian đặt máy giải phóng cuộc thông tin cho tới khi các thiết bị liên quan trở về trạng

thái rỗi. Độ trễ này thường được biểu thị qua tham số thời gian trễ trung bình.

3.10.2. Chất lượng truyền dẫn

53


Trong dịch vụ điện thoại, độ nghe hiểu phải được đảm bảo trong suốt quá trình

đàm thoại từ phía phát đến phía thu. Do đó, độ nghe hiểu được đưa ra thông qua chất

lượng đàm thoại tổng thể bao gồm chất lượng phát, truyền dẫn và thu.

Chất lượng thu tiếng nói mô tả độ rõ nét của mạch thu điều này phụ thuộc vào

khả năng nghe của người nghe, tiếng ồn trong phòng và các thành phần khác.

Chất lượng phát tiếng nói mô tả độ rõ nét của mạch phát và nó cũng phụ thuộc

vào tiếng nói của người nói, tiếng ồn trong phòng và ngôn ngữ vv.

Chất lượng truyền dẫn tiếng nói mô tả mức độ truyền dẫn chính xác trên các

đường truyền dẫn bao gồm cả thiết bị thuê bao và tổng đài. Chất lượng truyền dẫn

được quy định dựa trên độ nhậy của máy điện thoại, tổn thất trên đường truyền, Nhiễu

và sự hạn chế về băng tần. Chất lượng phát và thu tiếng nói còn phụ thuộc vào khả

năng nghe hiểu, phát âm của người nói, nghe và trạng thái truyền dẫn tiếng nói.

3.10.3. Độ ổn định Ngày nay thông tin liên lạc được coi là cơ sở hạ tầng quan trọng của một xã hội

hoá thông tin. Do đó độ tin cậy của các thiết bị trên mạng như tổng đài và các đường

truyền dẫn phải đảm bảo. Điều này có nghĩa là độ tin cậy để có thể cung cấp cac dịch

vụ cần thiết trong điều kiện lưu lượng không bình thường do lỗi ở thiết bị hay từ một

lý do nào đó. Chất lượng ổn định (độ ổn định) đưa ra các mức độ bảo dưỡng cần thiết

cho các dịch vụ thông thường.

Độ ổn định càng cao thì càng tốt tuy nhiên độ tin cậy mà vượt quá một ngưỡng

nào đó thì giá thành sẽ tăng rất cao. Do đó, mức tốt nhất được chọn dựa trên sự cân đối

giữa giá thành có thể chấp nhận được và vấn đề kỹ thuật. Giá trị được chọn này phải

thoả mãn một số điều kiện khác như thiết kế mạng, bảo dưỡng mạng v.v. Các tai nạn

hay thiên tai gây ra được coi là các ảnh hưởng khách quan không tính trong độ ổn định

của hệ thống. Khi một mạng viễn thông được thiết kế thì cần chú ý việc lắp đặt các

tuyến truyền dẫn và việc phân bố rải rác các tổng đài. Độ tin cậy của thiết bị, hệ thống

bảo dưỡng được coi như là các nhân tố bên trong. Do đó chúng ta cần quan tâm như

cấu hình của thiết bị dự phòng và công nghệ bảo dưỡng mạng .

54


Chương 4, Quy hoạch mạng viễn thông 4.1. Quy hoạch vị trí tổng đài

4.1.1.Giới thiệu

Vì thiết bị viễn thong thêu bao chiếm phần lớn về chi phí mạng viễn thông,

thiết kế những thiết bị như vậy là rất quan trọng. Trên hết, qui hoạch vị trí tổng

đài là điều rất quan trọng như là nền tảng của qui hoạch.

Qui hoạch vị trí tổng đài nội hạt bao gồm việc xác định khi nào, ở đâu, và

trạm tổng đài rộng bao nhiêu sẽ được lắp đặt.

Có thể có nhiều phương thức đưa dịch vụ theo yêu cầu tới các thuê bao

trong một vùng. Chẳng hạn, bạn có thể chia vùng thành số vùng nhỏ hơn, trong

trường hợp khác một vùng có thể được cung cấp dịch vụ bởi tổng đài đơn. Có

thể có nhiều kế hoạch đối với việc đặt vị trí của các tổng đài và ranh giới của các

vùng dịch vụ. Trong bất kỳ trường hợp nào, các thuế bao có thể được cung cấp

chất lượng dịch vụ thỏa mãn giá trị nhất định. Tuy nhiên, tổng chi phí mạng phụ

thuộc rất lớn vào các giá trị được tạo ra. Vì vậy, mục đích của qui hoạch vị trí

tổng đài là để thảo mãn nhu cầu và giá trị nhất định của chất lượng dịch vụ, và

để thiết lập cấu hình của các tổng đài theo đó giảm tối thiếu tổng chi phí mạng.

4.1.2. Phương pháp qui hoạch vị trí tổng đài

4.1.2.1. Phân chia vùng

4.1.2.1.1. Vùng tổng đài

Vùng tổng đài là vùng mà ở đó tổng đài nhằm cho phép các dịch vụ đến các

thuê bao của tổng đài. Khu vực này sẽ được qui hoạch có tính tới phần đặc điểm

địa lý và phân bố mật độ nhu cầu cũng như chi phí tổng đài và thiết bị ngoại vi.

4.1.2.1.2. Khối đơn vị

Khu vực trạm tổng đài được chia thành các khối đơn vị. Các khối đơn vị này

là đơn vị nhỏ nhất nhằm để khai thác thiết bị thuê bao có tính tới các điều kiện

của môi trường khai thác tương lai. Khối đơn vị là cơ sở của việc dự báo nhu

cầu.

4.1.2.2. Khái niệm về qui hoạch vị trí tổng đài

a) Thành phần của việc qui hoạch vị trí tổng đài

Trong việc phát triển qui hoạch vị trí tổng đài, điều quan trọng là để xem xét

phạm vi của tổng đài (tức là, số lượng thuê bao yêu cầu dịch vụ), kích thước khu

vực tổng đài và vị trí của tổng đài đưa ra ở hình 12.2.

55


Hình 4.1. Thành phần của việc qui hoạch vị trí tổng đài nội hạt

b) Những xem xét trong việc triển khai qui hoạch vị trí tổng đài nội hạt

Những mục sau sẽ được xem xét trong việc triển khai qui hoạch vị trí tổng đài.

Những điều kiện của môi trường tương lai

- Dự báo về nhu cầu tương lai.

- Qui hoạch thành phố (các đường phố, công viên, đường xe lửa,…).

Quan hệ qua lại

- Quan hệ qua lại với khu vực tổng đài gần bên cạnh.

Thảo manc với chất lượng dịch vụ bắt buộc

- Tổn hoa đường dây.

4.1.2.3. Xử lý trạng thái ban đầu

Trong việc xác định vùng dịch vụ với mỗi tổng đài, các yếu tố sau sẽ được xem xét

như đã đề cập ở đoạn trước.

- Những quận huyện hành chính.

- Đặc điểm địa lý.

- Những đường sắt và những đường chính

- Những khu kinh tế và các vùng dân cư.

- Những khu vực tính cước.

- Tổng đài sẽ đặt tại hoặc ở gần các khối đơn vị có mật độ nhu cầu cao, đưa ra

việc xem xét hình thức và phân bố mật độ nhu cầu của khu vực tổng đài.

Phạm vi của tổng đài Kích cỡ của tổng đài Vị trí tổng đài

Nhu cầu

Chi phí tổng đài

Độ dài các đường thuê bao

Chi phí các đường thuê bao

Tổng chi phí

56


4.1.2.4. Phân bố mật độ nhu cầu

Điện thoại là công cụ có tính kinh tế và xã hội đối với việc lien lạc. Mặc dù, mật

độ nhu cầu đối với điện thoại có sự phân bố mà nó thể hiện mật độ cao tại các trung

tâm của thành phố và giảm dần phía ngoại ô, tương tự với sự phân bố về các hoạt động

xã hội và kinh tế.

Phân loại các đường cong phân bố mật độ nhu cầu

Các đường cong phân bố mật độ nhu cầu thừa nhận có nhiều dạng phụ thuộc vào

đặc điểm địa lý và tình trạng phát triển của thành phố. Các đường cong được chia

thành hai loại: Các đường cong phân bố đồng dạng và các đường cong phân bố có hàm

mũ.

4.1.3. Chi phí thiết bị Chi phí thiết bị tại khu vực dịch vụ được chia ra một cách gần như đugns như sau:

Chí phí thiết bị Chi phí cho các đường dây thuê bao

Chi phí trạm tổng đài

Chi phí các đường trung kế nội hạt

Chi phí các đường dây thuê bao

Chi phí các đường dây thuê bao được ước tính dựa trên chủng loại cáp sử dụng và

tổng chiều dài của chúng.

(1) Chi phí đầu tiên theo chủng loại cáp được tính theo các thông số sau:

(a) Số cáp đôi

(b) Số cọc/km

(c) Số ống cáp trung bình /km

(d) Tỷ lệ đất/không gian

(e) Xây dựng ngầm (các miệng cống, các lỗ, các đường hầm,…)

(2) Chi phí theo tổng chiều dài của các đường dây thuê bao được quyết định theo tổ

hợp cáp có đường kính thỏa mãn hạn chế mất mát đường dây và điện trở đường dây,

tương ứng với độ dài đường dây thuê bao.

Chi phí các đường trung kế nội hạt

Chi phí các đường trung kế nội hạt phụ thuộc vào số đường trung kế, khoảng cách

giữa các tổng đài, chủng loại cáp và tình trạng lặp lại. Việc lắp đặt số lượng tổng đài

loại lớn tại một vùng sẽ làm tăng số đường trung kế, như vậy kết quả là chi phí cao

hơn, nhưng chi phí các đường trung kế nội hạt nói chung ước tính nhỏ hơn phần tổng

chi phí thiết bị.

Chi phí của các tổng đài

Chi phí của các tổng đài gồm có như sau:

- Chi phí của các tổng đài

57


+ Chi phí thiết bị tổng đài

+ Chi phí xây dựng

+ Chi phí thiết bị điện

+ Chí phí đất đai

Chi phí thiết bị tổng đài gồm chi phí hệ thống điều khiển chung và chi phí hệ

thống thuê bao, chi phí này tỷ lệ đối với số thuê bao.

Chi phí xây dựng thiết bị điện và đất đai được coi như là những chi phí cố định.

Như vậy, chi phí/thuê bao vẫn còn cao đến khi số thuê bao vượt quá một mức độ nào

đó. Tuy nhiên, với tổng đài loại lớn (với việc tăng số thuê bao yêu cầu dịch vụ), chi

phí thuê bao sẽ giảm.

Chi phí cần thiết đối với các thiết bị

Trong trường hợp xây dựng một tổng đài, đây là điều cần thiết để xem xét loại

tổng đài kinh tế nhất (số thuê bao được phục vụ), và kích thước kinh tế nhất của khu

vực tổng đài. Chi phí các đường thuê bao và các tổng đài tính hơn 40% đến 60% và

30% đến 50% tương ứng về những chi phí xây dựng yêu cầu đối với mạng nội hạt, do

đó đây là điều cần thiết để quy hoạch các đường dây thuê bao và tổng đài mang tính

kinh tế với hiệu quả cao nhất về cấu trúc mạng.

4.2. Quy hoạch mạng truyền dẫn

4.2.1. Giới thiệu Quy hoạch mạng truyền dẫn nhằm mục đích xây dựng các đường truyền tối ưu để

thỏa mãn hoàn toàn các yêu cầu kỹ thuật, yêu cầu bảo dưỡng, hiệu quả kinh tế.

Quy hoạch mạng truyền dẫn được xây dựng trên các điều kiện cho trước về cấu

hình mạng và số các mạch giữa các tổng đài theo trình tự sau:

Cấu hình mạng

Cấu hình mạng truyền dẫn

Chất lượng, sự ổn định

Tính toán số mạch rỗi

Chất lượng truyền dẫn

Tiêu chuẩn ứng dụng

Số mạch giữa các Tổng đài

Định tuyến

Tạo nhóm mạch

Đánh giá dung lượng tuyến truyền dẫn

Lựa chọn hệ thống truyền dẫn

Xác định hệ thống truyền dẫn

58


Hình 4.2. Trình tự xác định đường truyền dẫn

Mạng truyền dẫn đưa ra một mạng vật lý để trang bị các kênh cho mạng mạch

logic giữa các tổng đài. Mặt khác, xây dựng một mạng đường truyền dẫn cũng là xây

dựng các tuyến thực cho mạng. Ví dụ, mạng logic kiểu sao được thực hiện theo các

dạng vật lý như mạng truyền dẫn kiểu vòng và kiểu sao như sau (hình 4.3):

(mạng logic)

-mạng kiểu sao-

A

Trung tâm thứ cấp

Trung tâm sơ cấp

a b c d

(mạng vật lý) (mạng vật lý)

-Mạng kiểu sao- -mạng kiểu lưới-

A

a d a d

A

b c

b c

Hình 4.3. Khái niệm mạng truyền dẫn

4.2.2. Cấu hình mạng truyền dẫn 4.2.2.1. Các yêu cầu về cấu hình đối với mạng truyền dẫn

Các tuyến truyền dẫn đấu nối giữa các tổng đài có thể có nhiều dạng vật lý. Tuy

nhiên, chúng phải có cấu hình mạng thỏa mãn các điều kiện về chất lượng truyền dẫn,

hiệu quả kinh tế, độ tin cậy,…

4.2.2.2. Hiệu quả kinh tế

Trong một mạng truyền dẫn, mỗi kênh phải hoạt động trong một đơn vị có định

tùy theo cổng ghép kênh của mạng. Khi các kênh được kết hợp nhóm và tuyến truyền

dẫn được xây dựng ở dạng rộng, có thể thực hiện hệ thống truyền dẫn dung lượng lớn

59


trong từng bộ phận truyền dẫn, tổng độ dài của tuyến có thể được làm giảm đi với hiệu

quả kinh tế cao. Tuy nhiên, điều này lại làm tăng độ dài của kênh cũng như số bộ

ghép, dẫn đến hiệu quả kinh tế giảm.

Một kênh có thể có nhiều trạm lặp trên tuyến vật lý của nó. Một vấn đề quan trọng

trong cấu hình mạng truyền dẫn là: tại mỗi chặng ghép kênh, mỗi nhóm kênh nên được

tách ra và kết hợp trong những trạm lặp như vậy theo đó thiết bị có thể được chia sẻ

với các nhóm kênh khác đấu nối với chúng. Nếu các kênh đấu nối giữa các cơ quan

không bị tách ra và tái hợp trong các trạm lặp thì không yêu cầu có thiết bị ghép kênh.

Nhưng khi đó hiệu quả của kênh giảm, do vậy tăng chi phí truyền dẫn. Ngược lại, nếu

một nhóm kênh được tách ra và kết hợp lại trong trạm lặp, thì đường truyền dẫn có thể

chia sẻ với các nhóm kênh khác và hiệu quả của kênh tăng lên, do vậy chi phí ghép

kênh tăng lên.

Do vậy, dung lượng truyền dẫn và các đơn vị tạo nhóm kênh tối ưu nhất phải được

lựa chọn bằng cách xem xét cân nhắc giữa chi phí ghép kênh và chi phí tuyến truyền

dẫn để có được một mạng truyền dẫn kinh tế.

4.2.2.3. Độ tin cậy

Độ ổn định chất lượng phải được giữ ở mức thích hợp mà theo đó chỉ cho phép tỷ

lệ lỗi nhất định đối với các thiết bị mạng lưới.

Đối với đường truyền dẫn, các bộ phận của nó phải có độ tin cậy cao, cấu hình

mạng lưới được thiết kế có xem xét đến độ tin cậy với chất lượng ổn định. Thông

thường một cấu hình mạng phải được thực hiện bằng cách phân chia thiết bị và cung

cấp thiết bị dự phòng đủ theo khả năng đầu tư cho phép.

4.2.2.4. Chất lượng truyền dẫn

Các yếu tố tác động đến chất lượng truyền dẫn trong mạng truyền dẫn là tổn thất

đường truyền, suy giảm suy hao, tạp âm, giao thoa gần, tiếng vọng, lỗi,… Các yếu tố

này trực tiếp lien quan đến khoảng cách truyền dẫn cực đại, số tuyến đấu nối, hệ thống

truyền dẫn sử dụng.

4.2.2.5. Cấu hình mạng đơn giản

Một mạng truyền dẫn với các tuyến nối phức tạp hoặc cấu hình thiết bị phức tạp có

những vấn đề sau đây:

(a) Khó thực hiện được quy hoạch dài hạn, không có khả năng giảm được các hoạt

động thiết kế mạng.

(b) Về khía cạnh chất lượng thong tin, có một số nhược điểm về tính tin cậy và chất

lượng truyền dẫn.

(c) Khó quản lý mạng bởi vì không thể biết chắc được mỗi kênh nằm tại các vị trí

trên tuyến truyền dẫn.

60


Do chi phí cáp sợi quang giảm nhiều và nếu hệ thống truyền dẫn dung lượng lớn

được sử dụng trong thực tế, khoảng cách chiểm tỷ lệ chi phí lớn trên đường truyền

giảm nhiều. Kết quả có thể xây dựng được một mạng truyền dẫn đường dài đơn

giản. Một mạng như vậy có cấu hình thiết bị được đơn giản hóa bằng cách bó

trong nhóm lớn và như vậy dung lượng sẽ lớn.

4.2.3. Các dạng cơ bản của truyền dẫn Cấu hình điển hình của các mạng truyền dẫn và đặc tính của chúng (hình 4.4)

(1) Mạng sao (2) Mạng hình lưới

(3)Mạng vòng (4) Mạng hình thang

Hình 4.4. Khái niệm mạng truyền dẫn

Mạng truyền dẫn kiểu sao

Dạng này là dạng một trung tâm vùng được đấu nối với các đơn vị khác. Mạng sao

có các đặc điểm sau:

(a) Kinh tế do tổng chiều dài truyền dẫn giảm

(b) Độ tin caayj thấp do chỉ có một đường truyền đấu nối giữa hai nút mạng.

(c) Kiểu này thường được sử dụng ở những thời kỳ đầu, mạng truyền dẫn chuyển

tiếp hoặc một mạng thuê bai đấu nối thoại với các thuê bao khác.

Mạng truyền dẫn kiểu lưới

Các tuyến truyền dẫn tới tất cả các tổng đài. Các kênh được sắp xếp theo các tuyến

ngắn nhất. Một mạng hình lưới có đặc điểm sau đây:

(a) Tổng chiều dài truyền dẫn dài nhất trong số tất cả các dạng, nhưng chiều dài

mỗi kênh riêng biệt giữa hai cơ quan là ngắn nhất.

61


(b) Không có lợi về mặt kinh tế nhưng rất tin cậy bởi vì giữa tất cả các tổng đài đều

có tuyến truyền dẫn. Khi số tổng đài nhỏ và số kênh lớn thì kiểu lưới sẽ rất

kinh tế.

(c) Kiểu mạng lưới thường sử dụng cho mạng nội hạt sử dụng cáp kim loại. Nếu

chiều dài đường truyền dẫn lớn cần giới hạn chặt chẽ tránh suy giảm đường

truyền.

Mạng truyền dẫn đấu nối theo kiểu vòng

Tất cả các tổng đài được đấu nối theo dạng vòng với chỉ một nét vẽ nếu ta vẽ nó

trên giấy. Mạng vòng có các đặc điểm sau:

(a) Rất tin cậy do có hai 2 mạch đồng hồ đếm thông minh và có đồng hồ sẵn giữa

bất kỳ hai tổng đài nào.

(b) Tổng chiều dài truyền dẫn có thể được thu ngẵn nhưng chiều dài mạch sẽ dài.

Do vậy, kiểu này không ứng dụng cho hệ htoongs truyền dẫn có chiều dài mạch

bị giới hạn do suy hoa truyền dẫn.

Mạng truyền dẫn kiểu thang

Các tổng đài riêng rẽ được đấu nối theo kiểu thang. Mạng này có đặc điểm sau:

(a) Tin cậy, hợp với các đường truyền dẫn cơ bản.

(b) Thuận tiện ở những nơi các tổng đài sắp xếp dàn trải và hẹp giống như ở Nhật.

Mạng đường truyền thực tế là mạng lắp ghép có giá trị theo các dạng cơ bản nêu

trên.

4.2.4. Các lớp cấp độ của mạng truyền dẫn

Lưu lượng qua mạng truyền dẫn có thể được hiểu là các phần đi và đến (xuất phát

và kết thúc) trong một vùng kinh tế. Lưu lượng đường dài mở rộng đến các vùng

kinh tế khác được hình thành chủ yếu từ các thành phố lớn ở hai vùng.

Như vậy, phân lớp là phương pháp tổng quan trong đó một tuyến truyền dẫn trang

bị các mạch đi và đến trong một vùng bao gồm một đơn vị, và một tuyến truyền

dẫn trang bị các kênh mở rộng ra ngoài vùng.

Với sự phân lớp mạng truyền dẫn như vậy, các kênh mở rộng ra ngoài một vùng có

thể được lắp đặt trên các tuyến truyền lien vùng dung lượng lớn qua trung tâm

vùng. Như vậy, chiều dài kênh sẽ trở nên dài nếu so sánh với trường hợp không

phân lớp.

Tuy nhiên, kinh tế nhất vẫn là quy mô có được thong qua việc lắp đăt một số lượng

nhỏ các tuyến truyền dẫn có dung lượng lớn.

Phân lớp như vậy cũng đem lại ích lợi trong việc quản lý và mạng đơn giản hơn.

4.2.5. Ví dụ cấu hình mạng truyền dẫn 4.2.6. ĐỊNH TUYẾN

62


a) Khái niệm định tuyến

Định tuyến có nghĩa là xác định một tuyến để trang bị cấp các mạch đấu nối tới

các tổng đài, sau khi xác định cấu hình mạng. Với việc định tuyến như vậy, một

trạm lặp có thể được xác định và cho biết được thiết bị truyền dẫn như ghép kênh

trong trạm.

Với sự tiến bộ của mạng truyền dẫn, thường tồn tại nhiều tuyến có khả năng đáp

ứng một kênh. Nếu có một kênh được sắp đặt trên một tuyến tự do là tự do, hiệu

quả kinh tế và độ tin cậy sẽ bị hạn chế, quản lý khi đó cũng rất khó khăn. Như vậy

cần xác định một phương pháp tối ưu khi xem xét nhiều tuyến.

(1)

30km

30km

(4)

20 km

(3) 20km

30km

20km (2)

Tuyến (1) A-B-C (2) A-D-E-C (3) A-B-D-E-C (4) A-D-B-C

Hình 4.5. Ví dụ định tuyến từ (A-C)

b) Các xem xét cho quá trình định tuyến

Đối với việc định tuyến, cần phải xem xét hiệu quả kinh tế, độ tin cậy, các điều

kiện kỹ thuật.

(1) Hiệu quả kinh tế: Bằng cách định tuyến ngắn nhất – sẽ giảm được chi phí.

Trong ví dụ hình 4.5 khoảng cách ngắn nhất giữa A-C là A-B-C.

(2) Độ tin cậy: Đảm bảo số mạch cần thiết, thậm chí khi có sự cố vùng hoặc có lỗi

nội bộ xảy ra, các định tuyến độc lập phải được đặc trưng theo dạng không tập trung.

Trong ví dụ hình 4.5 A-B-E-C phải được xác định là tuyến thứ hai, để tránh chồng

chéo với tuyến thứ nhất A-B-C là ngắn nhất theo quan điểm độ tin cậy.

(3) Các điều kiện kỹ thuật: Tuyến được xác định phải thỏa mãn các yêu cầu về chất

lượng truyền dẫn. Cần thiết xác định tuyến tối ưu có xem xét đến các điều kiện địa lý,

điều kiện đường dẫn hiện đại, cấu hình mạng phải mang tính đơn giản.

63


4.2.6. TẠO NHÓM KÊNH a) Khái niệm

Tạo nhóm kênh trong một đơn vị trên mỗi tuyến theo định tuyến được gọi là tạo

nhóm kênh. Việc tạo nhóm này được phân loại theo mỗi phần kênh (tạo nhóm điểm -

điểm) và tạo nhóm kênh cho mỗi phần truyền dẫn (tạo nhóm bộ phận).

(1) Tạo nhóm kênh cho mỗi phân kênh

Điều này có nghĩa là tạo nhóm kênh giữa hai cơ quan trong một đơn vị thực. Đơn

vị tạo nhóm này được gọi là đơn vị tạo nhóm điểm – điểm.

Mặc dù các kênh giữa 2 tổng đài được sếp xếp theo tuyến ngắn nhất bằng cách

định tuyến, tổng chi phí bao gồm các phần ghép kênh phụ thuộc vào cỡ đơn vị tạo

nhóm điểm – điểm trong trạm lặp. Khi các đơn vị này được tạo ra bé hơn, các kênh có

thể được lắp đặt hiệu quả hơn trong đường truyền kênh để tách và ghép trong trạm lặp,

do vậy tăng chi phí ghép kênh. Tương ứng, đơn vị tạo nhóm điểm – điểm tối ưu được

xác định thong qua việc cân bằng giữa chi phí truyền dẫn và chi phí ghép kênh.

(2) Tạo nhóm kênh cho mỗi phần truyền dẫn

Điều này có nghĩa là nhân lên bằng cách tạo bó các kênh mà các kênh này đã được

tạo nhóm điểm – điểm trong một bộ phận kênh. Mục đích là để tăng dung lượng

truyền dẫn và kết hợp một cách hiệu quả tuyến truyền dẫn.

Dung lượng của hệ thống truyền dẫn trong mỗi bộ phận được quyết định bằng

cách tạo nhóm bộ phận.

4.3. Quy hoạch mạng lưới thuê bao

64


CHƯƠNG 5, QUẢN LÝ MẠNG VIỄN THÔNG 5.1. Tầm quan trọng của công tác quản lý mạng viễn thông

Với xu hướng của việc quản lý tập trung dựa trên các giao thức và các tiêu

chuẩn được chuẩn hóa và mong muốn nâng cao năng lực của mạng, TMN ra đời đáp

ứng những yêu cầu đó.

Hiện nay, vấn đề quản lý mạng luôn là mối quan tâm hàng đầu và là một trong

những vấn để quan trọng nhất trong mạng viễn thông của các nhà khai thác viễn thông.

Với những khả năng mà hệ thống quản lý mạng viễn thông đem lại, cùng với sự phát

triển của mạng lưới các nhà khai thác đều xây dựng cho mình các hệ thống quản lý

mạng để áp dụng quản lý cho các mạng riêng. Nhằm đạt được thống nhất giữa các hệ

thống quản lý mạng, khả năng liên kết cũng như nâng cao năng lực và hiệu quả sử dụng

của các hệ thống Liên minh viễn thông quốc tế (ITU-T) đã đưa ra các khuyến nghị và

các mô hình mạng quản lý viễn thông (TMN).

5.2. Mạng quản lý mạng viễn thông TMN

5.2.1. Giới thiệu về TMN Trước đây việc điều hành mạng viễn thông (dùng kỹ thuật tương tự) chủ yếu bằng

nhân công, dùng điện báo điện thoại để thông báo tình hình mạng lưới theo lịch quy

ước hàng ngày và điều hành xử lý sự cố. Mạng điều hành viễn thông (TMN –

Telecommunications Management Network) ra đời khi mạng viễn thông bao gồm

mạng chuyển mạch điện thoại công cộng (PSTN – Public Switching Telephone

Network) và mạng truyền số liệu (DCN – Data Communications network) đã được số

hoá hoàn toàn.

Mạng điều hành viễn thông (TMN) cung cấp khung công việc cho các mạng

lưới một cách linh hoạt, có thể đánh giá, tin cậy với chi phí khai thác bảo trì thấp và dễ

dàng phát triển nâng cấp. TMN cung cấp cho các mạng nhiều năng lực và hiệu quả

bằng việc đưa ra các quy định chuẩn cho các hành động điều hành mạng và truyền

thông qua các mạng. TMN cho phép xử lý phân bố đến các mức chính xác để đánh

giá, tối ưu hiệu quả khai thác và truyền thông hiệu quả. Các nguyên lý TMN là cùng

phối hợp chặt chẽ vào mạng viễn thông để phát và thu thông tin từ mạng và quản lý

điều hành các nguồn thông tin đó. Mạng viễn thông được cấu tạo từ các hệ thống

chuyển mạch, các kênh truyền dẫn, các thiết bị đầu cuối, . . . Trong khái niệm TMN,

những nguồn đó quy chiếu đến các phần tử mạng (NEs). TMN cho phép truyền thông

giữa các hệ thống hỗ trợ khai thác (OSS – Operation Support Systems) và các NEs.

Hình dưới đây mô tả TMN được chèn vào mạng viễn thông như thế nào.

65


Hình 5.1, Mối liên hệ chức năng giữa TMN và mạng viễn thông

5.2.2. Các chức năng quản lý của TMN TMN cho phép các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông đạt được kết nối liền với nhau

và truyền thông qua các hệ thống khai thác và các mạng viễn thông. Kết nối liền với

nhau được các giao diện chuẩn thực hiện, sao cho tất cả các nguồn được điều hành như

là các đối tượng.

5.2.2.1. Các khối dựng nên TMN

TMN được biểu hiện bằng nhiều khối cung cấp cấp toàn diện các sản phẩm

và chức năng TMN như mô tả trên hình 5.1 trên :

Các chức năng chính của TMN được chia thành 3 nhóm :

1. Chức năng quản lý điều hành,

2. Chức năng truyền thông

3. Chức năng quy hoạch mạng.

Sau đây chúng ta xem xét chi tiết hơn từng chức năng :

1. Chức năng quản lý điều hành : bao gồm năm chức năng con dưới đây :

1.1. Quản lý điều hành cấu hình : gồm các nội dung chính yếu sau :

· Cung cấp cấu hình mạng từ khi mới lắp đặt và sự thay đổi cấu hình đến hiện

tại.

· Quản lý Trạng thái cấu hình đang làm việc.

· Quản lý việc lắp đặt phần cứng theo cấu hình đã được thiết kế.

· Quản lý việc khởi tạo hệ thống theo cấu hình đã định.

66


· Quản lý số lượng thiết bị, phụ tùng để thay thế và đã được thay thế để có

được cấu hình hiện tại.

· Quản lý việc sao lưu cấu hình được thay đổi theo quá trình khai thác và bảo

dưỡng mạng lưới trên cả phần cứng và phần mềm, chất lượng khi thay đổi cấu hình

trên thực tế, khôi phục lại cấu hình

1.2. Quản lý điều hành xử lý lỗi và sự cố mạng lưới

· Giám sát cảnh báo bao gồm : phân tích số liệu thu được từ các cảnh báo

khác nhau, chọ lọc số liệu cảnh báo để so sánh tìm ra mối tương quan giữa các thành

phần mạng và tương quan theo thời gian.

· Từ các thông tin về lỗi và sự cố xảy ra trên mạng, phân tích và cần thiết thì

dùng các phương tiện đo kiểm tra mạng để xác định nguyên nhân gây ra lỗi, vị trí xảy

ra lỗi và sự cố trên mạng.

· Kiểm tra thực trạng và mức độ nguy hiểm của lỗi, phạm vi ảnh hưởng của lỗi

và xử lý lỗi bằng các phương tiện như hiệu chỉnh các chỉ tiêu, khôi phục hoặc khởi tạo

lại cấu hình hệ thống

1.3. Quản lý hiệu quả khai thác mạng

· Thu thập các loại dữ liệu về : lưu lượng mạng (thời gian, số cuộc gọi thực

hiện thành công , tỷ lệ thành công và không thành công các cuộc gọi qua từng nút

mạng); dữ liệu đo chất lượng truyền dẫn; các dữ liệu quản lý phần mềm nút chuyển

mạch bao gồm các số liệu về cập nhật phần mềm, sự cố phần mềm, hệ thống tự khởi

động lại; dữ liệu về các mã chọn cuối của các nút chuyển mạch; dữ liệu khiếu nại

khách hàng; dữ liệu từ phía đối tác, . . .

· Từ các loại số liệu thu thập nói trên tiến hành chọn lọc dữ liệu, đánh giá mức

độ phản ánh nhiều ít đến hiệu quả khai thác mạng trên cả hai mặt kỹ thuật và kinh tế.

· Từ các số liệu thống kê hàng ngày, hàng tháng, hàng năm phân tích đưa ra xu

thế hoạt động của mạng trên các tiêu chí : lưu lượng, lỗi và sự cố, chất lượng độ tin

cậy thiết bị, khả năng đáp ứng của người khai thác và hàng loạt số liệu khác, đưa ra xu

thế của mạng trong tương lai gần và xa để có kế hoạch bổ xung cần thiết.

1.4. Quản lý số liệu cuộc gọi và tính cước khách hàng

· Thu thập số liệu cuộc gọi khách hàng, kênh thuê riêng theo tốc độ và dung

lượng khách hàng thuê và chất lượng dịch vụ từ các hệ thống thống kê tự động và

nhân công trên mạng để tính cước khách hàng theo các quy định hiện hành hợp pháp

hợp lệ, cung cấp hoá đơn chi tiết hoặc tổng hợp cho khách hàng tuỳ theo quy định hợp

pháp.

· Khi thu thập được những số liệu sai dẫn đến sự vô lý làm thiệt hại đến khách

hàng thì phải sửa cho phù hợp thực tế khách quan và đáng tin cậy để khách hàng khỏi

67


bị thiệt thòi. Giải quyết các khiếu nại khách hàng là công việc rất đa dạng, phức tạp

trong đó nhiều khi vượt khỏi khả năng các phương tiện kỹ thuật

1.5. Quản lý an toàn và an ninh mạng lưới

· Đó là chức năng cung cấp và đảm bảo khả năng truy cập an toàn tới các chức

năng và năng lực của các thành phần cấu thành mạng lưới (Network Element – NE).

· Đây là chức năng cung cấp khả năng truy cập an toàn tới các thành phần

thuộc hệ thống mạng điều hành mạng viễn thông (TMN) như : các hệ thống khai thác

(OS – Operation System), các bộ điều khiển mạng cấp dưới (SNC – Subnetwork

Control) và các thiết bị trung gian (MD – Mediation Device).

2. Chức năng truyền thông

Truyền thông giữa các hệ thống khai thác với nhau (OS – OS); Truyền thông giữa

hệ thống khai thác và phần tử mạng (OS - NE); Truyền thông giữa các phần tử mạng

với nhau (NE – NE); Truyền thông giữa hệ thống khai thác với các trạm làm việc

(OS – WS); Truyền thông giữa phần tử mạng và trạm làm việc (NE – WS)

3. Chức năng quy hoạch mạng

3.1. Quy hoạch mạng gồm quy hoạch các nguồn tài nguyên vật lý như : công cụ,

thiết bị, nguồn nhân lực.

TMN có thể là một mạng rất đơn giản kết nối một OS với một thành phần mạng

(NE) nhưng có thể là một mạng rất rộng lớn kết nối nhiều : OS; NE; WS. Dưới tiêu

chí chức năng, TMN như một mạng riêng để quản lý điều hành mạng viễn thông; đáp

ứng nhu cầu truyền thông TMN có thể sử dụng các kênh khai thác gắn kết EOC

(Embedded Operations Channel) dùng tín hiệu số cũng có nghĩa là một số phần của

TMN có thể là một mạng logic gắn kết trong mạng viễn thông.

3.2. Mô hình kiến trúc chức năng TMN

TMN có các chức năng cung cấp phương tiện truyền thông, xử lý các thông

tin liên quan đến quản lý cấu hình mạng và dịch vụ viễn thông. TMN bao gồm chức

năng hệ thống khai thác OSF (Operations System Function), chức năng trung gian

MF (Mediation Function), chức năng truyền thông dữ liệu DCF (Data

Communications Function); ngoài ra TMN còn có chức năng thành phần mạng NEF

(Network Element Function), chức năng máy trạm WSF (Work Station Function);

chức năng tương thích Q (QAF - Q Adapter Function) để hỗ trợ các chức năng quản lý

TMN.

68


Hình 2. Các khối chức năng TMN và các điểm tham chiếu

Các chức năng TMN cung cấp : phương tiện truyền thông, xử lý các thông tin liên

quan đến quản lý điều hành mạng và dịch vụ.

3.2.1. Chức năng hệ thống khai thác (OSF) : nó cung cấp chức năng lập kế

hoạch mạng bao gồm nhiều loại OSF để quản lý và lập kế hoạch v dịch vụ, theo ITU-

T M.3010 có bốn loại khối OSF đó là :

BML : Business Management Layer (Lớp điều hành kinh doanh)

SML : Service Management Layer (Lớp điều hành dịch vụ)

NML : Network Management Layer (Lớp điều hành mạng)

NEML : Network Element Management Layer (Lớp điều hành thành phần

mạng) hay còn gọi là lớp quản lý mạng con SNML hoặc lớp quản lý thành phần EML.

3.2.2. Chức năng trung gian (MF): cho phép các chức năng truyền thông với

nhau khi chúng có các giao diện hoặc điểm tham chiếu khác nhau (cung cấp một số

chức năng cổng hoặc chuyển tiếp); một số ví dụ về MF là :

Chức năng tải thông tin ITF(Information Transport Function) bao gồm : chuyển

đổi giao thức; chuyển đổi bản tin; chuyển đổi tín hiệu; ánh xạ và giải mã địa chỉ;

định tuyến; tập trung

3.2.3. Chức năng xử lý thông tin IPF (Information Processing Function) bao

gồm : chạy chương trình; giám sát; lưu trữ dữ liệu; lọc dữ liệu.

3.2.4. Chức năng điều hành mạng NMF và NEMF : hiện nay có thể coi các

thành phần mạng như một mạng vi xử lý hoặc mạng máy tính nhỏ; trong nhiều năm

qua độ thông minh của mạng tăng theo cấp số nhân, nhiều OSF hoặc MF được tích

hợp vào các NE (các hệ thống chuyển mạch, đấu chéo số DCS (Digital Cross Connect

System); thiết bị tách ghép kênh ADM (add - drop multiplexing); mạch vòng mang số

DLC (Digital Loop Carrier).

3.2.5. Các chức năng NE- NMF :

69


Chuyển đổi giao thức; ánh xạ địa chỉ; chuyển đổi bản tin; định tuyến; thu thập và

lưu trữ dữ liệu như hiệu năng mạng, tính cước, trạng thái mạng, cảnh báo mạng; dự

phòng dữ liệu; tự động khắc phục sự cố; tự kiểm tra đo thử; tự xác định vị trí xảy ra

lỗi - sự cố; phân tích cảnh báo ở mức NE; tải số lieuẹ khai thác qua kênh khai thác

gắn kết EOC (Embedded Operations Channel).

3.2.6. Chức năng điều hành mạng máy trạm (WS-NMF) :

Chức năng này cung cấp phương tiện diễn giải thông tin điều hành cho người sử

dụng bằng cách dịch các thông tin điều hành từ dạng giao diện F sang dạng giao diện

G.

3.2.7. Chức năng chuyển đổi Q QA NMF :

Chức năng này cung cấp dịch vụ chuyển đổi giữa điểm tham chiếu TMN và điểm

tham chiếu phi TMN.

3.2.8. Chức năng truyền thông dữ liệu DCF :

Chức năng truyền thông TMN sử dụng chức năng truyền thông dữ liệu DCF để

trao đổi thông tin giữa các chức năng TMN. Nhiệm vụ của DCF là tải thông tin giữa

các thực thể sau đây : OS - OS; OS - NE; NE - NE; WS - OS; WS - NE. Do đó

DCF có thể được các mạng con khác nhau hỗ trợ đó là : kênh kết nối điểm - điểm;

mạng cục ộ LAN; mạng diện rộng WAN; các kênh gắn kết EOC

3.2.9. Điểm tham chiếu : là điểm mang tính khái niệm để trao đổi thông tin giữa

các chức năng không chồng lấn lên nhau (được mô tả trên Hình 3). Điểm tham chiếu

có thể trở thành một giao diện khi : Các khối chức năng kết nối với nó là các thiết bị

riêng biệt về mặt vật lý. Các điểm tham chiếu bao gồm : Q; F; X; G; M

Điểm tham chiếu Q : kết nối các chức năng TMN như : OSF; MF; NEF; QAF

trực tiếp với nhau hoặc qua DCF; trong nhóm Q thì Q3 kết nối : NEF - OSF; MF -

OSF; QAF - OSF; OSF - OSF; Qx kết nối MF - MF; MF - NEF; MF – QAF.

Điểm tham chiếu F kết nối OSF và MF với WSF;

Điểm tham chiếu X kết nối các chức năng OSF thuộc các TMN khác nhau, hoặc

kết nối giữa một OSF trong môi trường TMN với một chức năng trong môi trường

không phải TMN.

Điểm tham chiếu G không được coi như một phần TMN kể cả khi nó mang thông

tin về TMN; điểm tham chiếu G không phải TMN đặt bên ngoài TMN (giữa người

dùng và WSF.

Điểm tham chiếu M cũng nằm ngoài TMN, giữa QAF và các thực thể bị điều

hành phi TMN hoặc các thực thể bị điều hành nhưng không theo các khuyến nghị

TMN (cho phép quản lý các NE phi TMN qua môi trường TMN).

70


Hình 3. Ví dụ về kiến trúc vật lý TMN

4. Kiến trúc vật lý :

Các chức năng TMN có thể được triển khai theo nhiều cấu hình vật lý khác

nhau (Hình 3 là tổng quan). Kiến trúc vật lý TMN cung cấp phương tiện truyền tải và

xử lý thông tin quản lý điều hành mạng viễn thông bao gồm : Hệ thống khai thác OS

(Operation System); thiết bị trung gian MD (Mediation Device); mạng truyền thông

dữ liệu DCN (Data Communications network); trạm làm việc WS (Work Station);

thành phần mạng NE (Network Element); Bộ chuyển đổi Q (QA).

Xác định kiến trúc vật lý TMN có thể không bao trùm hết các khả năng cấu hình

vật lý TMN sẽ gặp trong tương lai) vì các thiết bị viễn thông ngày càng trở nên thông

minh và phức tạp hơn, bộ vi xử lý sẽ được sử dụng nhiều hơn tạo nên khả năng phân

tán các chức năng vào nhiều thành phần khác nhau của mạng.

Tuỳ thuộc mỗi cấu hình TMN khi thực hiện có thể bao gồm MD hoặc QA;

DCN có thể là đường nối điểm - điểm (hoặc có thể là mạng truyền tải phức tạp

như mạng truyền số liệu chuyển mạch gói (IP).

Trên Hình 3 các điểm tham chiếu trở thành giao diện như Q, F, G, X khi mà các

chức năng kết nối với nó được gắn vào các thiết bị riêng biệt.

4.1. Giao diện TMN

Các chức năng NE, OS, WS, QA, MD được kết nối với nhau qua các giao diện

chuẩn của DCN. Các giao diện DCN đảm bảo khả năng tương tác của các hệ thống

được kết nối với nhau để thực hiện chức năng điều hành/ lập kế hoạch TMN. Giao

71


diện Qx hỗ trợ một tập hợp nhỏ chức năng bằng các giao thức đơn giản phù hợp với

NE, không yêu cầu nhiều chức năng khai thác bảo trì OAM (Operation And

Maintenance); Qx có thể truyền đưa thông tin hai chiều liên quan đến các sự kiện :

thay đổi trạng thái cảnh báo, khởi tạo lại cảnh báo, điều khiển mạch vòng; đối với ứng

dụng này có thể lựa chọn một số giao thức hỗ trợ dịch vụ ít nhất là từ các lớp 1 và 2

của mô hình tham chiếu OSI; Các giao diện Qx với tập hợp giao thức phức tạp là bắt

buộc để hỗ trợ một tập hợp chức năng khai thác bảo trì OAM lớn hơn và đòi hỏi phải

có thêm các dịch vụ giao thức bổ sung từ lớp 3 đến lớp 7. Giao diện Qx với một tập

hợp các giao thức phức tạp thường được sử dụng cho NE và MD phức tạp.

72


CHƯƠNG 6, MẠNG ĐA DỊCH VỤ TÍCH HỢP

SỐ ISDN 6.1. Đặc điểm của mạng viễn thông khi chưa có ISDN

Trước khi có ISDN phần lớn các dịch vụ quay số (dial) sử dụng đường kết nối điện

thoại bình thường (analog) bằng modem. Nhưng đường kết nối này có tốc độ không

cao (không vượt qua 9600 bps). Để có thể truyền được dữ liệu với tốc độ cao sử dụng

được nhiều dịch vụ ( ví dụ như vẫn đảm bảo dùng điện thoại như bình thường) người

ta tạo ra ISDN.

6.2. Khái niệm về ISDN

6.2.1. ISDN Cho đến nay, mạng hiện tại được xây dựng riêng biệt cho mỗi loại dịch vụ, như

mạng điện thoại, mạng fax, mạng thư,... Do đó, khi sử dụng một hay nhiều mạng loại

dịch vụ, người sử dụng rất bất tiện khi làm hợp đồng thuê bao, dẫn tới nhiều loại thuê

bao cho nhiều dịch vụ khác nhau. ISDN nhằm đưa ra nhiều dịch vụ khác nhau dưới

cùng một số, dùng cáp thuê bao bằng mạng riêng biệt liên kết vào mạng số.

Mạng viễn thông số tích hợp đa dịch vụ ISDN: là một mạng viễn thông khả năng

cung cấp nhiều dịch vụ khác nhau và cung cấp các đường nối số giữa các giao diện

người sử dụng và mạng (các thiết bị kết cuối).

ISDN (Integrated Services Digital Network) cung cấp những dịch vụ WAN

chuyển mạnh số tốc độ lớn hơn hoặc bằng 54 kbps. ISDN ra đời cách đây hơn 20 năm

và đầu thập kỷ 90 đã được sử dụng ở Mỹ.

6.2.2. Mục đích của ISDN Theo quan điểm sử dụng line (đường), các mạng riêng biệt đã xây dựng được để

phục vụ các dịch vụ riêng biệt có hiệu quả nhất. Tiền bị lãng phí cho người sử dụng

cáp thuê bao chiếm phần lớn hơn của chi phí mạng đối với cách dịch vụ riêng biệt.

Ngày nay, việc xây dựng mạng số tiết kiệm hơn việc xây dựng mạng analog do sự

phát triển nhanh của công nghệ LSI và công nghệ truyền dẫn sợi quang học. Điều này

góp phần to lớn để thực hiện ISDN.

73


Điện thoại Điện thoại

fax fax

Đầu cuối video Đầu cuối video

Đầu cuối dữ liệu Máy tính

Đầu cuối dữ liệu Máy tính

Điện thoại Điện thoại

Fax Fax

Đấu cuối video Đầu cuối video

Đầu cuối dữ liệu Đầu cuối dữ liệu

Hình 6.1 Sơ đồ viễn thông ISDN

Mạng điện thoại hiện có được hình thành trên công nghệ analog phù hợp nhất với

truyền dẫn thoại. Tuy nhiên, khi xem xét, nhu cầu đối với các dịch vụ truyền dẫn phi

thoại như thông tin số liệu và thông tin fax được tăng hơn đối với dịch vụ thoại, người

ta mong rằng các loại dịch vụ này có thể đưa ra được một hình thức thống nhất về

những cái chung mạng của người sử dụng cho phép sử dụng đồng thời nhiều thiết bị

đầu cuối. Như ở hình 6.1, ISDN nhằm đưa ra nhiều dạng dịch vụ viễn thông, gồm có

các dịch vụ thông tin số liệu và điện thoại bằng mạng số. Mục đích của nó là nâng cao

hiệu quả mạng, và để giảm bớt các việc cho thuê bao đối với hợp đồng riêng biệt cho

mỗi dịch vụ, phí riêng biệt, các số riêng, và cáp thuê bao riêng biệt.

6.2.3. Đặc điểm của ISDN

(1) Sự liên kết dịch vụ

Trong mạng ISDN, có thể đưa ra các dịch vụ thông tin phức tạp (điện thoại, thông

tin số liệu, fax) và các phương thức thông tin phức tạp (chuyển mạch kênh, chuyển

mạch gói) bằng một mạng.

(2)Tiêu chuẩn hóa

Trong mạng ISDN, việc tiêu chuẩn hóa quốc tế đòi hỏi đến mức các dịch vụ viễn

thông đa dạng có thể được chấp nhận bởi bất kỳ người sử dụng đầu cuối nào trên toàn

thế giới. Việc liên kết các tiêu chuẩn kỹ thuật của ISDN cho phép tự do hóa quốc tế về

Mạng Fax Mạng

Mạng điện thoại

Mạng số (packet)

Mạng số (circuit exchange)

ISDN

74


viễn thông, đẩy mạnh quốc tế hóa, và mở rộng sử dụng thiết bị đầu cuối. Các tiêu

chuẩn kỹ thuật của ISDN được khuyến nghị bởi ITU-T.

*Tiêu chuẩn hóa giao diện mạng người sử dụng

Để kết nối giữa các thiết bị đầu cuối vào mạng, điều kiện kết nối phải rõ ràng vì

các dịch vụ như dịch vụ điện thoại được thực hiện bằng các thiết bị đầu cuối khác

nhau. Giao diện mạng người sử dụng định rõ các điều kiện kết nối này. Giao diện

mạng người sử dụng định rõ việc kết nối các điểm kết nối này. Giao diện mạng người

sử dụng cũng được gọi là những điểm chung seri-I vì nó được định rõ ở khuyến nghị

seri-I của ITU-T.

Giao diện mạng người sử dụng

Hình 6.2. Khái niệm giao diện về mạng người sử dụng

(3)Sử dụng đồng thời các kênh phức tạp

Trong mạng ISDN, với hợp đồng đối với một thuê bao, thông tin có thể được

chuyển tới các điểm khác nhau bằng việc sử dụng nhiều kênh. Ví dụ, trong khi đoạn

fax đang được truyền từ Tokyo tới Osaka, một cuộc đàm luận có thể được thực hiện

với Hiroshima.

Osaka

Tokyo Tel. Fax. D.T

Hiroshima

Tel. Fax. D.I Tel. Fax. D.T

Nagasaki

Tel. Fax. D.T

Hình 6.3. Ví dụ viễn thông đồng thời

(4)Phân tách các thông tin và các kênh báo hiệu

Bằng việc phân tách các kênh báo hiệu, tín hiệu có thể được trao đổi trong suốt

quá trình truyền tin, do đó cho phép cung cấp các dịch vụ đa dạng.

(a) Các dịch vụ có thể được đưa ra bằng các tín hiệu truyền dẫn trong quá

trình truyền tin.

- Xác định đường kết nối

- Các thiết bị dịch chuyển trong suốt quá trình truyền tin

(b) Các dịch vụ có thể đưa ra bằng việc truyền / nhận một lượng lớn tín

hiệu.

Thiết bị đầu cuối ISDN Thiết bị đầu cuối

ISDN

75


- Xác định đường liên lạc

- Tính cước

- Báo hiệu giữa những người sử dụng với nhau

- Xác định đường kết nối

6.3. Các đặc điểm kỹ thuật của ISDN

Cấu trúc giao diện I

Kênh: Là đơn vị được sử dụng để mang thông tin riêng qua giao diện. Kênh được

phân ra: Kênh truyền thông tin người sử dụng (Kênh B, H)

Kênh báo hiệu (Kênh D)

Kênh B: Sử dụng truyền thông tin người sử dụng giữa các đầu cuối. Nó có thể

được sử dụng cho cả chuyển mạch kênh và chuyển mạch gói. Trong thông tin chuyển

mạch kênh, tốc độ là 64 kbps (trong suốt đối với cuộc gọi). Còn nếu kênh B sử dụng

chuyển mạch gói thì tuân theo chuẩn X.25.

Kênh H : Kênh H là kênh truyền thông tin người sử dụng tốc độ cao như truyền

hình hội nghị, truyền dữ liệu tốc độ cao. Kênh H0 có tốc độ 384 kbps, kênh H11 có tốc

độ 1,536 Mbps, kênh H12 có tốc độ 1,920 Mbps.

KênhD: Kênh D mang thông tin báo hiệu cho điều khiển cuộc gọi của kênh B và

kênh H. Kênh D cũng có thể được sử dụng để chuyển mạch gói với tốc độ 16 kbps đối

với giao diện cơ sở và 64kbps đối với giao diện sơ cấp.

76


CHƯƠNG 7, MẠNG THẾ HỆ MỚI NGN

7.1. Sự ra đời của NGN

Hạn chế của Mạng Viễn Thông hiện tại

Hiện nay có rất nhiều loại mạng khác nhau cùng song song tồn tại. Mỗi mạng lại

yêu cầu phương pháp thiết kế, sản xuất, vận hành, bảo dưỡng khác nhau. Như vậy hệ

thống mạng viễn thông hiện tại có rất nhiều nhược điểm mà quan trọng nhất là:

Chỉ truyền được các dịch vụ độc lập tương ứng với từng mạng.

Thiếu mềm dẻo: Sự ra đời của các công nghệ mới ảnh hưởng mạnh mẽ tới tốc

độ truyền tín hiệu. Ngoài ra, sẽ xuất hiện nhiều dịch vụ truyền thông trong tương lai

mà hiện nay chưa dự đoán được, mỗi loại dịch vụ sẽ có tốc độ truyền khác nhau. Ta dễ

dàng nhận thấy mạng hiện tại sẽ rất khó thích nghi với những đòi hỏi này.

Kém hiệu quả trong việc bảo dưỡng, vận hành cũng như sử dụng tài nguyên.

Tài nguyên sẵn có trong một mạng không thể chia sẻ cho các mạng khác cùng sử

dụng.

Mặt khác, mạng viễn thông hiện nay được thiết kế nhằm mục đích khai thác dịch

vụ thoại là chủ yếu. Do đó, đứng ở góc độ này, mạng đã phát triển tới một mức gần

như giới hạn về sự cồng kềnh và mạng tồn tại một số khuyết điểm cần khắc phục.

Kiến trúc tổng đài độc quyền làm cho các nhà khai thác gần như phụ thuộc

hoàn toàn vào các nhà cung cấp tổng đài. Điều này không những làm giảm sức cạnh

tranh cho các nhà khai thác, đặc biệt là những nhà khai thác nhỏ, mà còn tốn nhiều

thời gian và tiền bạc khi muốn nâng cấp và ứng dụng các phần mềm mới.

Các tổng đài chuyển mạch kênh đã khai thác hết năng lực và trở nên lạc hậu đối

với nhu cầu của khách hàng. Các chuyển mạch Class5 đang tồn tại làm hạn chế khả

năng sáng tạo và triển khai các dịch vụ mới, từ đó dẫn đến việc làm giảm lợi nhuận

của các nhà khai thác.

Sự bùng nổ lưu lượng thông tin đã khám phá sự kém hiệu quả của chuyển mạch

kênh TDM. Chuyển mạch kênh truyền thống chỉ dùng để truyền các lưu lượng thoại

có thể dự đoán trước, và nó không hỗ trợ lưu lượng dữ liệu tăng đột biến một cách

hiệu quả. Khi lượng dữ liệu tăng vượt lưu lượng thoại, đặc biệt đối với dịch vụ truy

cập Internet quay số trực tiếp, thường xảy ra nghẽn mạch do nguồn tài nguyên hạn

hẹp. Trong khi đó, chuyển mạch kênh làm lãng phí băng thông khi các mạch đều rỗi

trong một khoảng thời gian mà không có tín hiệu nào được truyền đi.

Đứng trước tình hình phát triển của mạng viễn thông hiện nay, các nhà khai thác

nhận thấy rằng “sự hội tụ giữa mạng PSTN và mạng PSDN” là chắc chắn xảy ra. Họ

cần có một cơ sở hạ tầng duy nhất cung cấp cho mọi dịch vụ (tương tự - số, băng hẹp -

77


băng rộng, cơ bản - đa phương tiện,…) để việc quản lý tập trung, giảm chi phí bảo

dưỡng và vận hành, đồng thời hỗ trợ các dịch vụ của mạng hiện nay.

Định nghĩa

Mạng viễn thông thế hệ mới có nhiều tên gọi khác nhau, chẳng hạn như:

Mạng đa dịch vụ (cung cấp nhiều loại dịch vụ khác nhau)

Mạng hội tụ (hỗ trợ cho cả lưu lượng thoại và dữ liệu, cấu trúc mạng hội tụ)

Mạng phân phối (phân phối tính thông minh cho mọi phần tử trong mạng)

Mạng nhiều lớp (mạng được phân phối ra nhiều lớp mạng có chức năng độc lập

nhưng hỗ trợ nhau thay vì một khối thống nhất như trong mạng TDM).

Cho tới hiện nay, mặc dù các tổ chức viễn thông quốc tế và cung các nhà cung cấp

thiết bị viễn thông trên thế giới đều rất quan tâm và nghiên cứu về chiến lược phát

triển NGN nhưng vẫn chưa có một định nghĩa cụ thể và chính xác nào cho mạng

NGN. Do đó định nghĩa mạng NGN nêu ra ở đây không thể bao hàm hết mọi chi tiết

về mạng thế hệ mới, nhưng nó có thể tương đối là khái niệm chung nhất khi đề cập

đến NGN.

Bắt nguồn từ sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ chuyển mạch gói và

công nghệ truyền dẫn băng rộng, mạng thông tin thế hệ mới (NGN) ra đời là mạng có

cơ sở hạ tầng thông tin duy nhất dựa trên công nghệ chuyển mạch gói, triển khai các

dịch vụ một cách đa dạng và nhanh chóng, đáp ứng sự hội tụ giữa thoại và số liệu,

giữa cố định và di động.

Như vậy, có thể xem mạng thông tin thế hệ mới là sự tích hợp mạng thoại PSTN,

chủ yếu dựa trên kỹ thuật TDM, với mạng chuyển mạch gói, dựa trên kỹ thuật

IP/ATM. Nó có thể truyền tải tất cả các dịch vụ vốn có của PSTN đồng thời cũng có

thể nhập một lượng dữ liệu rất lớn vào mạng IP, nhờ đó có thể giảm nhẹ gánh nặng

của PSTN.

Tuy nhiên, NGN không chỉ đơn thuần là sự hội tụ giữa thoại và dữ liệu mà còn là

sự hội tụ giữa truyền dẫn quang và công nghệ gói, giữa mạng cố định và di động. Vấn

đề chủ đạo ở đây là làm sao có thể tận dụng hết lợi thế đem đến từ quá trình hội tụ này.

Một vấn đề quan trọng khác là sự bùng nổ nhu cầu của người sử dụng cho một khối

lượng lớn dịch vụ và ứng dụng phức tạp bao gồm cả đa phương tiện, phần lớn trong đó

là không được trù liệu khi xây dựng các hệ thống mạng hiện nay.

Đặc điểm của NGN

Mạng NGN có bốn đặc điểm chính:

1. Nền tảng là hệ thống mạng mở.

78


2. Mạng NGN là do mạng dịch vụ thúc đẩy, nhưng dịch vụ phải thực hiện độc lập

với mạng lưới.

3. Mạng NGN là mạng chuyển mạch gói, dựa trên một giao thức thống nhất.

4. Là mạng có dung lượng ngày càng tăng, có tính thích ứng cũng ngày càng tăng,

có đủ dung lượng để đáp ứng nhu cầu.

Trước hết, do áp dụng cơ cấu mở mà :

- Các khối chức năng của tổng đài truyền thống chia thành các phần tử mạng độc

lập, các phần tử được phân theo chức năng tương ứng, và phát triển một cách độc lập.

- Giao diện và giao thức giữa các bộ phận phải dựa trên các tiêu chuẩn tương

ứng.

Việc phân tách làm cho mạng viễn thông vốn có dần dần đi theo hướng mới, nhà

kinh doanh có thể căn cứ vào nhu cầu dịch vụ để tự tổ hợp các phần tử khi tổ chức

mạng lưới. Việc tiêu chuẩn hóa giao thức giữa các phần tử có thể thực hiện nối thông

giữa các mạng có cấu hình khác nhau.

Tiếp đến, mạng NGN là mạng dịch vụ thúc đẩy, với đặc điểm của:

Chia tách dịch vụ với điều khiển cuộc gọi

Chia tách cuộc gọi với truyền tải

Mục tiêu chính của chia tách là làm cho dịch vụ thực sự độc lập với mạng, thực

hiện một cách linh hoạt và có hiệu quả việc cung cấp dịch vụ. Thuê bao có thể tự bố trí

và xác định đặc trưng dịch vụ của mình, không quan tâm đến mạng truyền tải dịch vụ

và loại hình đầu cuối. Điều đó làm cho việc cung cấp dịch vụ và ứng dụng có tính linh

hoạt cao.

Thứ ba, NGN là mạng chuyển mạch gói, giao thức thống nhất. Mang thông tin

hiện nay, dù là mạng viễn thông, mạng máy tính hay mạng truyền hình cáp, đều không

thể lấy một trong các mạng đó làm nền tảng để xây dựng cơ sở hạ tầng thông tin.

Nhưng mấy năm gần đây, cùng với sự phát triển của công nghệ IP, người ta mới nhận

thấy rõ ràng là mạng viễn thông, mạng máy tính và mạng truyền hình cáp cuối cùng

rồi cũng tích hợp trong một mạng IP thống nhất, đó là xu thế lớn mà người ta thường

gọi là “dung hợp ba mạng”. Giao thức IP làm cho các dịch vụ lấy IP làm cơ sở đều có

thể thực hiện nối thông các mạng khác nhau; con người lần đầu tiên có được giao thức

thống nhất mà ba mạng lớn đều có thể chấp nhận được; đặt cơ sở vững chắc về mặt kỹ

thuật cho hạ tầng cơ sở thông tin quốc gia (NII).

Giao thức IP thực tế đã trở thành giao thức ứng dụng vạn năng và bắt đầu được sử

dụng làm cơ sở cho các mạng đa dịch vụ, mặc dù hiện tại vẫn còn ở thế bất lợi so với

các chuyển mạch kênh về mặt khả năng hỗ trợ lưu lượng thoại và cung cấp chất lượng

dịch vụ đảm bảo cho số liệu. Tốc độ đổi mới nhanh chóng trong thế giới Internet, mà

79


nó được tạo điều kiện bởi sự phát triển của các tiêu chuẩn mở sẽ sớm khắc phục những

thiếu sót này.

GSM

Softswich

IP QoSNetwork

Signalinggateway

Mediagateway

PSTN

GPRS

WLANBluetooth

Internet

Residentgateway

Mobile Client

Direct Client

Internetservices

Application &services

3G

Hình 7.1. Topo mạng thế hệ sau

7.2. Cấu trúc mạng

Cho đến nay, mạng thế hệ sau vẫn là xu hướng phát triển mới mẻ, chưa có một

khuyến nghị chính thức nào của Liên minh Viễn thông thế giới ITU về cấu trúc của

nó. Nhiều hãng viễn thông lớn đã đưa ra mô hình cấu trúc mạng thế hệ mới như

Alcatel, Ericssion, Nortel, Siemens, Lucent, NEC,… Bên cạnh việc đưa ra nhiều mô

hình cấu trúc mạng NGN khác nhau và kèm theo là các giải pháp mạng cũng như

những sản phẩm thiết bị mới khác nhau. Các hãng đưa ra các mô hình cấu trúc tương

đối rõ ràng và các giải pháp mạng khá cụ thể là Alcatel, Siemens, Ericsions.

Nhìn chung từ các mô hình này, cấu trúc mạng mới có đặc điểm chung là bao gồm

các lớp chức năng sau :

- Lớp nết nối (Access + Transport/ Core)

- Lớp trung gian hay lớp truyền thông (Media)

- Lớp điều khiển (Control)

- Lớp quản lý (Management)

Trong các lớp trên, lớp điều khiển hiện nay đang rất phức tạp với nhiều loại giao

thức, khả năng tương thích giữa các thiết bị của hãng là vấn đề đang được các nhà khai

thác quan tâm.

80


7.2.1. Mô hình phân lớp chức năng của mạng NGN

Hình 7.2. Cấu trúc mạng thế hệ sau (góc độ mạng)

Xem xét từ góc độ kinh doanh và cung cấp dịch vụ thì mô hình cấu trúc mạng thế

hệ sau còn có thêm lớp ứng dụng dịch vụ.

Trong môi trường phát triển cạnh tranh thì sẽ có rất nhiều thành phần tham gia

kinh doanh trong lớp ứng dụng dịch vụ.

Hình 7.3. Cấu trúc mạng và dịch vụ NGN (góc độ dịch vụ)

81


7.2.2. Phân tích

Hình 7.4. Cấu trúc luận lý của mạng NGN

Kiến trúc mạng NGN sử dụng chuyển mạch gói cho cả thoại và dữ liệu. Nó phân

chia các khối vững chắc của tổng đài hiện nay thành các lớp mạng riêng lẽ, các lớp

này liên kết với nhau qua các giao diện mở tiêu chuẩn.

Sự thông minh của xử lý cuộc gọi cơ bản trong chuyển mạch của PSTN thực chất

là đã được tách ra từ phần cứng của ma trận chuyển mạch. Bây giờ, sự thông minh ấy

nằm trong một thiết bị tách rời gọi là chuyển mạch mềm (softswitch) cũng được gọi là

một bộ điều khiển cổng truyền thông (Media Gateway Controller) hoặc là một tác

nhân cuộc gọi (Call Agent), đóng vai trò phần tử điều khiển trong kiến trúc mạng mới.

Các giao diện mở hướng tới các ứng dụng mạng thông minh (IN- Intelligent Network)

và các server ứng dụng mới tạo điều kiện dễ dàng cho việc nhanh chóng cung cấp dịch

vụ và đảm bảo đưa ra thị trường trong thời gian ngắn.

Tại lớp truyền thông, các cổng được đưa vào sử dụng để làm thích ứng thoại và

các phương tiện khác với mạng chuyển mạch gói. Các media gateway này được sử

dụng để phối ghép hoặc với thiết bị đầu cuối của khách hàng (RGW- Residental

82


Gateway), với các mạng truy nhập (AGW- Access Gateway) hoặc với mạng PSTN

(TGW- Trunk Access). Các server phương tiện đặc biệt rất nhiều chức năng khác

nhau, chẳng hạn như cung cấp các âm quay số hoặc thông báo. Ngoài ra, chúng còn có

các chức năng tiên tiến hơn như : trả lời bằng tiếng nói tương tác và biến đổi văn bản

sang tiếng nói hoặc tiếng nói sang văn bản.

Các giao diện mở của kiến trúc mới này cho phép các dịch vụ mới được giới thiệu

nhanh chóng. Đồng thời chúng cũng tạo thuận tiện cho việc giới thiệu các phương

thức kinh doanh mới bằng cách chia tách chuỗi giá trị truyền thống hiện tại thành

nhiều dịch vụ có thể do các hãng khác nhau cung cấp.

Hệ thống chuyển mạch NGN được phân thành bốn lớp riêng biệt thay vì tích hợp

thành một hệ thống như công nghệ chuyển mạch kênh hiện nay : lớp ứng dụng, lớp

điều khiển, lớp truyền thông, lớp truy nhập và truyền tải. Các giao diện mở có sự tách

biệt giữa dịch vụ và truyền dẫn cho phép các dịch vụ mới được đưa vào nhanh chóng,

dễ dàng; những nhà khai thác có thể chọn lựa các nhà cung cấp thiết bị tốt nhất cho

từng lớp trong mô hình mạng NGN.

7.2.2.1 Lớp truyền dẫn và truy nhập

Phần truyền dẫn

- Lớp vật lý : Truyền dẫn quang với kỹ thuật ghép kênh bước sóng quang

DWDM sẽ được sử dụng.

- Lớp 2 và lớp 3 :

Truyền dẫn trên mạng lõi (core network) dựa vào kỹ thuật gói cho tất cả các

dịch vụ với chất lượng dịch vụ QoS tùy yêu cầu cho từng loại dịch vụ.

ATM hay IP/MPLS có thể được sử dụng làm nền cho truyền dẫn trên mạng lõi

để đảm bảo QoS.

Mạng lõi có thể thuộc mạng MAN hay mạng đường trục

Các router sử dụng ở biên mạng lõi khi lưu lượng lớn, ngược lại, khi lưu lượng

thấp, switch – router có thể đảm nhận luôn chức năng của những router này.

- Thành phần :

Các nút chuyển mạch/ Router (IP/ATM hay IP/MPLS), các chuyển mạch kênh

của mạng PSTN, các khối chuyển mạch PLM nhưng ở mạng đường trục, kỹ thuật

truyền tải chính là IP hay IP/ATM.

Có các hệ thống chuyển mạch, hệ thống định tuyến cuộc gọi.

- Chức năng :

Lớp truyền tải trong cấu trúc mạng NGN bao gồm cả chức năng truyền dẫn và

chức năng chuyển mạch.

83


Lớp truyền dẫn có khả năng hỗ trợ các mức QoS khác nhau cho cùng một dịch vụ

và cho các dịch vụ khác nhau. Nó có khả năng lưu trữ lại các sự kiện xảy ra trên mạng

(kích thước gói, tốc độ gói, độ trì hoãn, tỷ lệ mất gói và Jitter cho phép,… đối với

mạng chuyển mạch gói; băng thông, độ trì hoãn đối với mạng chuyển mạch kênh

TDM). Lớp ứng dụng sẽ đưa ra các yêu cầu về năng lực truyền tải và nó sẽ thực hiện

các yêu cầu đó.

Phần truy nhập :

- Lớp vật lý :

Hữu tuyến : Cáp đồng, xDSL hiện đang sử dụng. Tuy nhiên trong tương lai

truyền dẫn quang DWDM, PON (Passive Optical Network) sẽ dần dần chiếm ưu thế

và thị trường xDSL, modem cáp dần dần thu hẹp lại.

Vô tuyến : thông tin di động - công nghệ GSM hoặc CDMA, truy nhập vô tuyến

cố định, vệ tinh.

- Lớp 2 và lớp 3 : Công nghệ IP sẽ làm nền cho mạng truy nhập.

- Thành phần :

Phần truy nhập gồm các thiết bị truy nhập đóng vai trò giao diện để kết nối các

thiết bị đầu cuối vào mạng qua hệ thống mạng ngoại vi cáp đồng, cáp quang hoặc vô

tuyến.

Các thiết bị truy nhập tích hợp IAD.

Thuê bao có thể sử dụng mọi kỹ thuật truy nhập (tương tự, số, TDM, ATM, IP,…)

để truy nhập vào mạng dịch vụ NGN.

- Chức năng :

Như tên gọi, lớp truy nhập cung cấp các kết nối giữa thuê bao đầu cuối và mạng

đường trục ( thuộc lớp truyền dẫn) qua cổng giao tiếp MGW thích hợp.

Mạng NGN kết nối với hầu hết các thiết bị đầu cuối chuẩn và không chuẩn như

các thiết bị truy xuất đa dịch vụ, điện thoại IP, máy tính PC, tổng đài nội bộ PBX, điện

thoại POTS, điện thoại số ISDN, di động vô tuyến, di động vệ tinh, vô tuyến cố định,

VoDSL, VoIP, …

7.2.2.2 Lớp truyền thông

- Thành phần : Thiết bị ở lớp truyền thông là các cổng truyền thông (MG– Media

Gateway) bao gồm :

Các cổng truy nhập : AG (Access Gateway) kết nối giữa mạng lõi với mạng

truy nhập, RG (Residental gateway) kết nối mạng lõi với mạng thuê bao tại nhà.

Các cổng giao tiếp : TG (Trunking Gateway) kết nối giựa mạng lõi với mạng

PSTN/ISDN, WG (Wireless Gateway) kết nối mạng lõi với mạng di động,...

- Chức năng :

84


Lớp truyền thông có khả năng tương thích các kỹ thuật truy nhập khác với kỹ thuật

chuyển mạch gói IP hay ATM ở mạng đường trục. Hay nói cách khác, lớp này chịu

trách nhiệm chuyển đổi các loại môi trường ( chẳng hạn như PSTN, FramRelay, LAN,

vô tuyến,…) sang môi trường truyền dẫn gói được áp dụng trên mạng lõi và ngược lại.

Nhờ đó, các nút chuyển mạch (ATM + IP) và các hệ thống truyền dẫn sẽ thực hiện

chức năng chuyển mạch, định tuyến cuộc gọi giữa các thuê bao của lớp truy nhập dưới

sự điều khiển của các thiết bị thuộc lớp điều khiển.

7.2.2.3 Lớp điều khiển

- Thành phần

Lớp điều khiển bao gồm các hệ thống điều khiển mà thành phần chính là

Softswitch còn gọi là Media Gateway Controller hay Call Agent được kết nối với các

thành phần khác để kết nối cuộc gọi hay quản lý địa chỉ IP như : SGW ( Signaling

Gateway), MS (Media Sever), FS (Feature Server), AS (Application Server).

Hình 7.5. Các thành phần của Softswitch

85


Theo MSF (MutiService Switching Forum), lớp điều khiển cần được tổ chức theo

kiểu module và có thể bao gồm một số bộ điều khiển độc lập. Ví dụ có các bộ điều

khiển riêng cho các dịch vụ : thoại / báo hiệu số 7, ATM / SVC, IP/MPLS, …

Hình 7.6. Cấu trúc mạng chuyển mạch đa dịch vụ.

- Chức năng

Lớp điều khiển có nhiệm vụ kết nối để cung cấp các dịch vụ thông suốt từ đầu cuối

đến đầu cuối với bất kỳ loại giao thức và báo hiệu nào. Cụ thể , lớp điều khiển thực

hiện :

Định tuyến lưu lượng giữa các khối chuyển mạch.

Thiết lập yêu cầu, điều chỉnh và thay đổi các kết nối hoặc các luồng, điều khiển

sắp xếp nhãn (label mapping) giữa các giao diện cổng.

Phân bổ lưu lượng và các chỉ tiêu chất lượng đối với mỗi kết nối (hay mỗi

luồng) và thực hiện giám sát điều khiển để đảm bảo QoS.

Báo hiệu đầu cuối từ các trung kế, các cổng trong kết nối với lớp media. Thống

kê và ghi lại các thông số về chi tiết cuộc gọi, đồng thời thực hiện các cảnh báo.

Thu nhận thông tin báo hiệu từ các cổng và chuyển thông tin này đến các thành

phần thích hợp trong lớp điều khiển.

86


Quản lý và bảo dưỡng hoạt động của các tuyến kết nối thuộc phạm vi điều

khiển. Thiết lập và quản lý hoạt động của các luồng yêu cầu đối với chức năng dịch vụ

trong mạng. Báo hiệu với các thành phần ngang cấp.

Các chức năng quản lý, chăm sóc khách hàng cũng được tích hợp trong lớp điều

khiển. Nhờ các giao diện mở nên có sự tách biệt giữa dịch vụ và truyền dẫn, điều này

cho phép các dịch vụ mới được đưa vào nhanh chóng và dễ dàng.

7.2.2.4 Lớp ứng dụng

- Thành phần :

Lớp ứng dụng gồm các nút thực thi dịch vụ SEN (Service Excution Node), thực

chất là các server dịch vụ cung cấp các ứng dụng cho khách hàng thông qua lớp

truyền tải.

- Chức năng :

Lớp ứng dụng cung cấp các dịch vụ có băng thông khác nhau và ở nhiều mức độ.

Một số loại dịch vụ sẽ thực hiện làm chủ việc thực hiện điều khiển logic của chúng và

truy nhập trực tiếp tới lớp ứng dụng, còn một số dịch vụ khác sẽ được điều khiển từ

lớp điều khiển như dịch vụ thoại truyền thống. Lớp ứng dụng liên kết với lớp điều

khiển thông qua các giao diện mở API. Nhờ đó mà các nhà cung cấp dịch vụ có thể

phát triển các ứng dụng và triển khai nhanh chóng trên các dịch vụ mạng.

Một số ví dụ về các loại ứng dụng dịch vụ được đưa ra sau đây:

Các dịch vụ thoại

Các dịch vụ thông tin và nội dung

VPN cho thoại và số liệu

Video theo yêu cầu

Nhóm các dịch vụ đa phương tiện

Thương mại điện tử

Các trò chơi trên mạng thời gian thực.

……

2.5 Lớp quản lý

Lớp quản lý là một lớp đặc biệt xuyên suốt các lớp từ lớp kết nối cho đến lớp ứng

dụng.

Tại lớp quản lý, người ta có thể triển khai kế hoạch xây dựng mạng giám sát viễn

thông TMN, như một mạng riêng theo dõi và điều phối các thành phần mạng viễn

thông đang hoạt động. Tuy nhiên cần phân biệt các chức năng quản lý với các chức

năng điều khiển. Vì căn bản NGN sẽ dựa trên các giao diện mở và cung cấp rất nhiều

87


loại hình dịch vụ trong một mạng đơn, cho nên mạng quản lý phải làm việc trong một

môi trường đa nhà đầu tư, đa nhà khai thác, đa dịch vụ.

Từ những phân tích trên, ta xây dựng sơ đồ các thực thể chức năng của mạng

NGN:

Hình 7.7. Các thực thể chức năng trong NGN

AS-F: Application Server Function

MS-F: Media Server Function

MGC-F: Media Gateway Control Function

CA-F: Call Agent Function

IW-F: Interworking Function

R-F: Routing Function

A-F: Accounting Function

SG-F: Signaling Gateway Function

MG-F: Media Gateway Function

Nhiệm vụ của từng thực thể như sau:

- AS-F: đây là thực thể thi hành các ứng dụng nên nhiệm vụ chính là cung cấp

các logic dịch vụ và thi hành một hay nhiều các ứng dụng/dịch vụ.

- MS-F: cung cấp các dịch vụ tăng cường cho xử lý cuộc gọi. Nó hoạt động như

một server để xử lý các yêu cầu từ AS-F hoặc MGC-F.

- MGC-F: cung cấp logic cuộc gọi và tín hiệu báo hiệu xử lý cuộc gọi cho một

hay nhiều Media Gateway.

- CA-F: là một phần chức năng của MGS-F. Thực thể này được kích hoạt khi

MGC-F thực hiện việc điều khiển cuộc gọi.

- IW-F: cũng là một phần chức năng của MGC-F. Nó được kích hoạt khi MGC-F

thực hiện các báo hiệu giữa các mạng báo hiệu khác nhau.

- R-F: cung cấp thông tin định tuyến cho MGC-F.

88


- A-F: cung cấp thông tin dùng cho việc tính cước.

- SG-F: dùng để chuyển các thông tin báo hiệu của mạng PSTN qua mạng IP.

- MG-F: dùng để chuyển thông tin từ dạng truyền dẫn này sang dạng truyền dẫn

khác.

Trên đây chỉ là những chức năng cơ bản nhất của mạng NGN. Và tùy thuộc vào

nhu cầu thực tế mà mạng có thêm những chức năng khác nữa.

7.3. Dịch vụ triển khai trong NGN 7.3.1. Giới thiệu

Sự cạnh tranh gay gắt trong lĩnh vực mạng thông tin cũng như mạng viễn thông

đang diễn ra trong những năm gần đây. Khi sự cạnh tranh gia tăng, điều đặc biệt quan

trọng đối với các công ty là xác định vị trí thích hợp để mang lại thuận lợi cho bản

thân mình, và để chuẩn bị cho môi trường truyền thông mới đang nổi lên. Trong môi

trường này, sự hòa nhập, liên kết và cạnh tranh của các thành viên mới tham gia vào

thị trường phải hoạt động tích cực để tìm ra phương thức mới, nhằm giữ và thu hút hầu

hết các khách hàng có tiềm năng. Các nhà cung cấp dịch vụ hiện nay đang cố gắng tìm

ra lối đi riêng cho mình để tạo ra sự khác biệt với các nhà cung cấp khác, chẳng hạn

như tìm kiếm phương thức mới để đóng nhãn và đóng gói dịch vụ, thực hiện giảm các

chi phí hoạt động,…

Mạng thế hệ mới NGN là bước kế tiếp của thế giới viễn thông, có thể được hiểu là

mạng dựa trên công nghệ chuyển mạch gói, nơi mà các chuyển mạch và các phần tử

truyền thông (như các bộ định tuyến, các bộ chuyển mạch và gateway) được phân biệt

một cách luận lý và vật lý theo khả năng điều khiển thông minh dịch vụ hoặc cuộc gọi.

Khả năng điều khiển thông minh này thường hỗ trợ cho tất cả các loại dịch vụ trên

mạng truyền thông, từ dịch vụ thoại cơ bản (Basic Voice Telephony Services) cho đến

các dịch vụ dữ liệu, hình ảnh, đa phương tiện, băng rộng tiên tiến (Advanced

Broadband), và các ứng dụng quản lý (Management Application).

89


Hình 7.8. Mạng đa dịch vụ (góc độ dịch vụ)

Như đã đề cập ở các phần trước, NGN là sự tập trung của ba loại mạng chính:

mạng thoại PSTN, mạng di động và mạng chuyển mạch gói (mạng Internet). Cấu trúc

này phân phối toàn bộ các phương thức truy nhập, hầu hết các công nghệ và ứng dụng

mới. Từ đó tạo ra nhiều dịch vụ mới.

Hình 7.9. Cấu trúc NGN dạng module

90


Có ba loại dịch vụ chủ yếu trong NGN: dịch vụ thời gian thực và thời gian không

thực, dịch vụ nội dung, dịch vụ quản lý. Các dịch vụ này giúp cho các nhà khai thác có

sự điều khiển, bảo mật và độ tin cậy tốt hơn đồng thời giảm chi phí vận hành. Nhờ đó,

các nhà cung cấp dịch vụ có thể nhanh chóng có nguồn thu mới.

Xây dựng trên các thành phần mở và được module hóa, trên các giao thức chuẩn

và các giao diện mở, NGN đã trở thành một phương tiện thực hiện mục đích là cho

phép kết nối giữa con người và máy móc ở bất cứ khoảng cách nào. Nói cách khác,

NGN có khả năng cung cấp các yêu cầu đặc biệt của tất cả khách hàng công ty, văn

phòng ở xa, văn phòng nhỏ, nhà riêng,… Nó hợp nhất thoại hữu tuyến và vô tuyến, dữ

liệu, video,… bằng cách sử dụng chung một lớp truyền tải gói. Các lớp dịch vụ của

NGN linh hoạt, chi phí hiệu quả và có khả năng mở rộng hơn đối với các dịch vụ trước

đây.

7.3.2. Nhu cầu NGN đối với các nhà cung cấp dịch vụ Mạng Internet đang xử lý khá tốt tất cả các dịch vụ chúng ta yêu cầu. Giải pháp

của mạng Internet đơn giản là sử dụng các thiết bị đầu cuối thuê bao CPE (Customer

Premise Equipment) tiên tiến như PC, smart phone, set-top-box,… Dịch vụ được thực

hiện tại các hệ thống đầu cuối. Các xí nghiệp, các công ty phần mềm và một số trường

Đại học, trung học sẽ phát triển các ứng dụng và tải chúng từ mạng Internet đến các

thiết bị CPE. Các yêu cầu đối với mạng truyền tải công cộng là tính tin cậy và băng

thông truyền dẫn cao.

Như vậy tại sao các nhà cung cấp dịch vụ lại quan tâm đến dịch vụ NGN? Tại sao

họ không theo phương thức kinh doanh cũ? Sau đây là một số lý do tiêu biểu:

Nhà cung cấp có thể tồn tại với phương thức cũ (nếu họ may mắn), tuy nhiên

chắc chắn họ sẽ không thành công. Các nhà cung cấp đang bắt buộc cạnh tranh về giá

để đảm bảo thu nhập. Trong lúc đó, các đối thủ cạnh tranh đưa ra các dịch vụ hấp dẫn

để được các khách hàng “béo bở” nhất. Do đó nếu nhà cung cấp dịch vụ muốn thành

công trong thời đại mới, họ buộc phải thêm giá trị vào các dịch vụ truyền thống của

mình. NGN hỗ trợ các dịch vụ mới tiên tiến nên cho phép họ giữ được các khách hàng

quan trọng và mở rộng thị trường trong nhiều khu vực mới.

Mạng lưới hiện nay không thể cung cấp tất cả các yêu cầu của khách hàng. Một

điều không thể nghi ngờ là các dịch vụ của một vài khách hàng đang chuyển dần ra

biên mạng. Nhà cung cấp mạng công cộng không thể chống lại khuynh hướng này.

Tuy nhiên họ không chấp nhận thất bại. Kinh doanh các dịch vụ thông tin mới trở

thành một ngành công nghiệp có thể thu về hàng tỷ đô la. Cuối cùng có một thực tế là

một số người muốn sử dụng các dịch vụ mới trên nền CPE, trong khi số khác lại thích

dịch vụ trên nền mạng.

91


Các dịch vụ trên nền mạng có nhiều ưu điểm. Với một số nhỏ các dịch vụ đơn

giản không yêu cầu làm việc giữa khách hàng với nhau, các dịch vụ trên nền CPE có

thể hiệu quả. Tuy nhiên, khi số lượng khách hàng làm việc với nhau tăng, các dịch vụ

trên nền mạng tỏ ra có nhiều lợi thế hơn. Ví dụ, các ứng dụng trên nền mạng linh hoạt

hơn và có khả năng mở rộng hơn so với các dịch vụ trên nền CPE. Với các ứng dụng

trên nền CPE, thiết bị CPE cần phải tinh vi, phức tạp hơn (và do đó, đắt tiền hơn) để

đảm bảo các yêu cầu về các ứng dụng tiên tiến hơn. Giải pháp trên nền mạng cho phép

chia sẻ tài nguyên và dễ dàng mở rộng để đáp ứng các yêu cầu đó. Thứ hai, dịch vụ

trên nền CPE khó khăn trong việc cung cấp các dịch vụ đối với thuê bao di động. Nếu

khách hàng muốn truy nhập vào các dịch vụ của họ tại những địa điểm khác nhau, họ

cần phải mang thiết bị CPE theo hay tải phần mềm từ vị trí mới, lãng phí thời gian và

tài nguyên mạng. Với các dịch vụ trên nền mạng, khách hàng có thể truy nhập vào các

dịch vụ của họ bất kể từ vị trí nào. Cuối cùng, các vấn đề khách hàng quan tâm như

tính cước, quản lý cấu hình, dự phòng và các dạng quản lý khác được xử lý dễ dàng

hơn đối với các dịch vụ trên nền mạng.

NGN sẽ cho phép các nhà khai thác cung cấp với chi phí hiệu quả của các dịch vụ

mới phức tạp hơn bằng cách xây dựng một lõi liên hệ với các dịch vụ truyền tải truyền

thống. Thêm vào đó, việc hợp nhất các ứng dụng NGN làm giảm chi phí bằng cách

loại bỏ các nhược điểm của các dịch vụ riêng lẻ hiện nay. NGN còn giảm thời gian

thương mại hóa và xoay vòng vốn nhanh hơn khi cung cấp các dịch vụ mới. Và sau

cùng, NGN mở rộng các dịch vụ tiên tiến, tăng khả năng cạnh tranh và mở rộng khả

năng thâm nhập thị trường của họ.

7.3.3. Yêu cầu của khách hàng Sau đây là phân tích yêu cầu của một số khách hàng đặc trưng:

Công ty lớn:

- Dịch vụ VPN cho kết nối nội bộ, và dịch vụ truyền dẫn (chẳng hạn như leased

line) kết nối với bên ngoài. Có nhu cầu quản lý dịch vụ và mạng.

- Dung lượng băng thông lớn, phân phối băng thông linh hoạt.

- Yêu cầu QoS là bắt buộc, có sự dự phòng.

Công ty trung bình:

- Dịch vụ VPN cho kết nối nội bộ và các dịch vụ văn phòng kết nối với bên ngoài

như: thoại, Internet, fax,…

- Dung lượng băng thông trung bình.

- QoS: quan trọng

Công ty nhỏ, văn phòng đặt tại nhà:

- Dịch vụ kết nối từ xa, dịch vụ văn phòng như thoại, fax, dữ liệu, Internet,..

92


- Dung lượng băng thông trung bình.

- QoS: ít quan trọng.

Thuê bao tại nhà

- Dịch vụ kết nối từ xa và các dịch vụ tại nhà như thoại, Internet, di động, giải trí,

điều khiển các thiết bị trong nhà,…

- Dung lượng băng thông nhỏ.

- QoS: ít quan trọng.

7.3.4. Dịch vụ NGN 7.3.4.1. Xu hướng các dịch vụ trong tương lai

Để xác định được các dịch vụ trong mạng thế hệ sau cũng như chiến lược đầu tư

của các công ty, xu hướng phát triển các dịch vụ trong tương lai là vấn đề rất cần xem

xét.

Trước hết chúng ta cần quan tâm đến xu hướng của dịch vụ thoại. Đây là dịch

vụ phổ biến, lâu đời và thu nhiều lợi nhuận nhất từ những ngày đầu cho đến nay. Do

đó, dịch vụ thoại truyền thống sẽ tiếp tục tồn tại trong thời gian dài. Sau đó, một phần

dịch vụ truyền thống này chuyển sang thông tin di động và thoại qua IP.

Đối với dịch vụ truyền thông đa phương tiện, hiện nay H.323 đã là môi trường

cho giải pháp thoại qua giao thức IP và các dịch vụ đa phương tiện tương đối đơn giản.

Tuy nhiên, sau đó SIP sẽ thay thế cho H.232 do SIP có nhiều ưu điểm hơn và thích

hợp với các dịch vụ truyền thông đa phương tiện phức tạp.

Trong tương lai, tính cước dịch vụ theo nội dung và chất lượng, không theo thời

gian sẽ chiếm ưu thế.

Nhiều dịch vụ và truy nhập ứng dụng thông qua các nhà cung cấp dịch vụ và

truy nhập ứng dụng sẽ phát triển mạnh. Các dịch vụ leased line, ATM, Frame Relay

hiện nay sẽ tiếp tục tồn tại thêm một thời gian nữa do các tổ chức kinh doanh không

muốn thay đổi thiết bị chỉ vì thay đổi dịch vụ kết nối. Dịch vụ IP-VPN sẽ trở thành

một lựa chọn hấp dẫn.

Cuối cùng, phương thức truy nhập mạng, ra lệnh, nhận thông tin,… bằng lời nói

(voice portal) sẽ là một chọn lựa trong tương lai. Hiện nay, kỹ thuật chuyển đổi từ lời

nói sang file văn bản và ngược lại đang phát triển mạnh.

7.3.4.2. Các đặc trưng của dịch vụ NGN

Mặc dù thật khó để dự đoán hết các ứng dụng trong tương lai, nhưng chúng ta có

thể chỉ ra các đặc trưng và các khả năng quan trọng của dịch vụ trong môi trường

NGN bằng cách xem xét các xu hướng công nghiệp liên quan đến dịch vụ hiện nay.

Một điều chắc chắn là chúng ta đang dịch chuyển từ mạng chuyển mạch kênh, trên nền

TDM sang mạng dựa trên chuyển mạch gói, dựa trên truyền tải tế bào hay khung. Tuy

93


nhiên các thay đổi này là trong mạng truyền tải và ở đây chúng ta chỉ xem xét ở mức

dịch vụ.

Các nhà cung cấp dịch vụ mạng truyền thống đã cung cấp các dịch vụ với khuynh

hướng thoại băng hẹp, bằng một kết nối đơn điểm-điểm trong mỗi cuộc gọi trên một

thị trường rộng lớn giữa các thuê bao đầu cuối, với các khả năng sử dụng các dịch vụ

giá trị gia tăng khác nhau. Dù sao, các dịch vụ này đã làm thay đổi nhanh chóng đến

nền kinh tế thế giới và thông tin cũng được xem như một nguồn tài nguyên cơ sở.

Trong khi các dịch vụ hiện tại vẫn được các nhà cung cấp giữ lại, thì khách hàng

lại sẽ hướng đến các dịch vụ đa phương tiện băng rộng và các dịch vụ mang nhiều

thông tin. Khách hàng có thể tương tác với nhau thông qua mạng nhờ các thiết bị CPE

tinh vi và có thể chọn trên phạm vi rộng chất lượng dịch vụ (QoS) và dải tần. Trong

tương lai, mạng thông minh sẽ không chỉ tạo ra các tuyến kết nối bằng cách dựa trên

cơ sở dữ liệu đơn giản mà còn có thể mang nhiều thông tin rộng hơn như: quản lý

session đa phương tiện, các kết nối đa công nghệ, điều khiển/quản lý thông minh, bảo

mật cao, các dịch vụ chỉ dẫn trực tuyến, các phần tử giám sát,…

Sự phát triển của các dịch vụ truyền thông hiện nay sẽ hướng tới việc các nhà cung

cấp dịch vụ phải có sự mềm dẻo, linh hoạt để phục vụ được cả thị trường lớn và nhỏ.

Các quyết định về việc cung cấp dịch vụ của họ có thể gặp nhiều vấn đề phải giải

quyết như giá cả, việc đóng gói, tiếp thị cũng như sự tiện ích của dịch vụ thực tế khi

cung cấp. Khi có nhiều phương tiện truyền tin, nhà cung cấp dịch vụ, nhà cung cấp

thiết bị và các doanh nghiệp thương mại liên quan đến việc cung cấp dịch vụ, liên

mạng và các hệ thống thương mại sẽ trở nên càng quan trọng.

Mục tiêu chính của dịch vụ NGN là cho phép khách hàng có thể lấy thông tin họ

muốn ở bất kỳ dạng nào, trong bất kỳ điều kiện nào, tại mọi nơi và dung lượng tùy ý.

Dựa trên các khuynh hướng được đề cập ở trên, sau đây là một số đặc tính dịch vụ

quan trọng trong môi trường NGN:

Liên lạc thông tin rộng khắp, thời gian thực, đa phương tiện, đảm bảo độ tin

cậy, thân thiện trong việc liên kết các thuê bao, truy nhập tốc độ cao và truyền tải

thông tin với bất kỳ phương tiện nào, vào mọi lúc, tại mọi nơi,…

Nhiều thực thể và các phần tử mạng thông minh được phân bố trên toàn mạng.

Nó bao gồm các ứng dụng cho phép truy nhập và điều khiển các dịch vụ mạng. Nó

cũng có thể thực hiện các chức năng cụ thể thay thế cho nhà cung cấp dịch vụ hoặc

mạng. Ta có thể xem nó như một tác tử quản lý có thể thực hiện giám sát tài nguyên

mạng, tập hợp các số liệu,…

Dễ dàng sử dụng. Khách hàng không bị ảnh hưởng từ các quá trình tập trung,

xử lý và truyền dẫn thông tin phức tạp của hệ thống. Nó cho phép khách hàng truy

94


xuất và sử dụng các dịch vụ mạng một cách đơn giản hơn, bao gồm các giao diện

người dùng cho phép tương tác tự nhiên giữa khách hàng và mạng. Khách hàng được

cung cấp các thông tin hướng dẫn, các tùy chọn, các tương tác quản lý xuyên suốt các

dịch vụ. Ngoài ra nó còn cung cấp các menu khác nhau cho những người chưa có kinh

nghiệm ngược lại với những người đã có kinh nghiệm, và cung cấp một môi trường

thống nhất cho các dạng thông tin.

NGN cho phép khách hàng quản lý hồ sơ các nhân, tự dự phòng các dịch vụ

mạng, giám sát thông tin tính cước, cá nhân hóa giao diện người dùng, tạo ra và dự

phòng các ứng dụng mới

Với việc quản lý thông tin thông minh, NGN giúp người dùng quản lý sự quá

tải của thông tin bằng cách cung cấp cho họ khả năng tìm, sắp xếp và lọc các bản tin

hoặc dữ liệu, quản lý chúng cho mọi phương tiện.

7.3.4.3. Các dịch vụ chính trong mạng NGN

Trong thời gian hoàn thành tài liệu này, NGN vẫn đang trên đường triển khai. Do

vậy, chúng ta sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định hết tất cả các loại hình

dịch vụ mà NGN có khả năng cung cấp trong thời gian tới. Rất nhiều dịch vụ, một số

đã sẵn sàng, một số khác chỉ ở mức khái niệm trong giai đoạn đầu của quá trình triển

khai NGN. Trong khi một số dịch vụ có thể được cung cấp từ mặt bằng sẵn có, một số

khác được cung cấp từ khả năng báo hiệu, quản lý và điều khiển của NGN. Mặc dù

các dịch vụ mới là động lực chính tạo ra NGN, nhưng lợi nhuận của NGN trong giai

đoạn đầu vẫn do các dịch vụ truyền thống mang lại. Do đó, các dịch vụ truyền thống

vẫn trang trải được cho mạng, trong khi các dịch vụ mới phục vụ cho sự phát triển sau

này.

Hầu hết các dịch vụ truyền thống là các dịch vụ dựa trên cơ sở truy nhập/ truyền

dẫn/ định tuyến/ chuyển mạch, dựa trên cơ sở khả năng kết nối/ tài nguyên và điều

khiển phiên, và các dịch vụ giá trị gia tăng khác. NGN có khả năng cung cấp phạm vi

rộng các loại hình dịch vụ, bao gồm:

- Các dịch vụ tài nguyên chuyên dụng như: cung cấp và quản lý các bộ chuyển

mã, các cầu nối hội nghị đa phương tiện đa điểm, các thư viện nhận dạng tiếng nói,…

- Các dịch vụ lưu trữ và xử lý như: cung cấp và quản lý các đơn vị lưu trữ thông

tin về thông báo, file servers, terminal servers, nền tảng hệ điều hành (OS

platforms),…

- Các dịch vụ trung gian như: môi giới, bảo mật, bản quyền,…

- Các dịch vụ ứng dụng cụ thể như: các ứng dụng thương mại, các ứng dụng

thương mại điện tử,…

95


- Các dịch vụ cung cấp nội dung mà nó có thể cung cấp hoặc môi giới nội dung

thông tin như: đào tạo, các dịch vụ xúc tiến thông tin,..

- Các dịch vụ interworking dùng để tương tác với các dịch vụ khác, các ứng dụng

khác, các mạng khác, các giao thức hoặc các định dạng khác như chuyển đổi EDI

(Electronic Data Interchange).

- Các dịch vụ quản lý, bảo dưỡng, vận hành và quản lý các dịch vụ và mạng

truyền thông.

Sau đây là một số dịch vụ mà chúng ta tin rằng nó sẽ chiếm vị trí quan trọng trong

môi trường NGN, bao gồm một phạm vi rộng các dịch vụ từ thoại thông thường đến

các dịch vụ tích hợp phức tạp như Thực tế ảo phân tán (Distributed Virtual Reality)

nhằm nhấn mạnh rằng kiến trúc dịch vụ thế hệ sau sẽ cung cấp rất nhiều loại hình dịch

vụ khác nhau.

7.3.4.3.1 Dịch vụ thoại (Voice Telephony)

NGN vẫn cung cấp các dịch vụ thoại khác nhau đang tồn tại như chờ cuộc gọi,

chuyển cuộc gọi, gọi ba bên, các thuộc tính AIN khác nhau, Centrex, Class,… Tuy

nhiên cần lưu ý là NGN không cố gắng lặp lại các dịch vụ thoại truyền thống hiện

đang cung cấp; dịch vụ thì vẫn đảm bảo nhưng công nghệ thì thay đổi.

7.3.4.3.2 Dịch vụ dữ liệu ( Data Service)

Cho phép thiết lập kết nối thời gian thực giữa các đầu cuối, cùng với các đặc tả giá

trị gia tăng như băng thông theo yêu cầu, tính tin cậy và phục hồi nhanh kết nối, các

kết nối chuyển mạch ảo (SVC- Switched Virtual Connection), và quản lý dải tần, điều

khiển cuộc gọi,… Tóm lại các dịch vụ dữ liệu có khả năng thiết lập kết nối theo băng

thông và chất lượng dịch vụ QoS theo yêu cầu.

7.3.4.3.3 Dịch vụ đa phương tiện (Multimedia Service)

Cho phép nhiều người tham gia tương tác với nhau qua thoại, video, dữ liệu. Các

dịch vụ này cho phép khách hàng vừa nói chuyện, vừa hiển thị thông tin. Ngoài ra, các

máy tính còn có thể cộng tác với nhau.

7.3.4.3.4 Dịch vụ sử dụng mạng riêng ảo (VPN)

Thoại qua mạng riêng ảo cải thiện khả năng mạng, cho phép các tổ chức phân tán

về mặt địa lý, mở rộng hơn và có thể phối hợp các mạng riêng đang tồn tại với các

phần tử của mạng PSTN.

Dữ liệu VPN cung cấp thêm khả năng bảo mật và các thuộc tính khác mạng của

mạng cho phép khách hàng chia sẻ mạng Internet như một mạng riêng ảo, hay nói

cách khác, sử dụng địa chỉ IP chia sẻ như một VPN.

96


Hình 7.11. Dịch vụ VPN tiên tiến cho SOHO

7.3.4.3.5 Tính toán mạng công cộng (PNC- Public Network Computing)

Cung cấp các dịch vụ tính toán dựa trên cơ sở mạng công cộng cho thương mại và

các khách hàng. Ví dụ nhà cung cấp mạng công cộng có thể cung cấp khả năng lưu trữ

và xử lý riêng ( chẳng hạn như làm chủ một trang web, lưu trữ/ bảo vệ/ dự phòng các

file số liệu hay chạy một ứng dụng tính toán). Như một sự lựa chọn, các nhà cung cấp

dịch vụ mạng công cộng có thể chung cấp các dịch vụ thương mại cụ thể (như hoạch

định tài nguyên công ty (ERP- Enterprise Resource Planning), dự báo thời gian, hóa

đơn chứng thực,…) với tất cả hoặc một phần các lưu trữ và xử lý xảy ra trên mạng.

Nhà cung cấp dịch vụ có thể tính cước theo giờ, ngày, tuần,… hay theo phí bản quyền

đối với dịch vụ.

7.3.4.3.6 Bản tin hợp nhất (Unified Messaging)

Hỗ trợ cung cấp các dịch vụ voice mail, email, fax mail, pages qua các giao diện

chung. Thông qua các giao diện này, người sử dụng sẽ truy nhập (cũng như được

thông báo) tất cả các loại tin nhắn trên, không phụ thuộc vào hình thức truy nhập (hữu

tuyến hay vô tuyến, máy tính, thiết bị dữ liệu vô tuyến). Đặc biệt kỹ thuật chuyển đổi

lời nói sang file văn bản và ngược lại được thực hiện ở server ứng dụng cần phải được

sử dụng ở dịch vụ này.

7.3.4.3.7 Môi giới thông tin ( Information Brokering)

97


Bao gồm quảng cáo, tìm kiếm và cung cấp thông tin đến khách hàng tương ứng

với nhà cung cấp. Ví dụ như khách hàng có thể nhận thông tin trên cơ sở các tiêu

chuẩn cụ thể hay trên các cơ sở tham chiếu cá nhân,…

7.3.4.3.8 Thương mại điện tử (E-commerce)

Cho phép khách hàng mua hàng hóa, dịch vụ được xử lý bằng điện tử trên mạng;

có thể bao gồm cả việc xử lý tiến trình, kiểm tra thông tin thanh toán tiền, cung cấp

khả năng bảo mật,… Ngân hàng tại nhà và đi chợ tại nhà nằm trong danh mục các dịch

vụ này; bao gồm cả các ứng dụng thương mại, ví dụ như quản lý dây chuyền cung cấp

và các ứng dụng quản lý tri thức.

Dịch vụ thương mại điện tử còn được mở rộng sang lĩnh vực di động. Đó chính là

dịch vụ thương mại điện tử di động (m-commerce – Mobile Commerce). Có nhiều

khái niệm khác nhau về m-commerce, nhưng ta có thể hiểu đây là dịch vụ cho phép

người sử dụng tham gia vào thị trường thương mại điện tử (mua và bán) qua các thiết

bị di động cầm tay.

7.3.4.3.9 Các dịch vụ chuyển cuộc gọi (Call Center Service)

Một thuê bao có thể chuyển một cuộc gọi thông thường đến trung tâm phân phối

cuộc gọi bằng cách kích chuột trên một trang web. Cuộc gọi có thể xác định đường

đến một agent thích hợp, mà nó có thể nằm bất cứ đâu thậm chí cả ở nhà (như trung

tâm cuộc gọi ảo – Vitual Call Center). Các cuộc gọi thoại cũng như các tin nhắn e-

mail có thể được xếp hàng giống nhau đến các agent. Các agent có các truy nhập điện

tử đến các khách hàng, danh mục, nguồn cung cấp và thông tin yêu cầu, có thể được

truyền qua lại giữa khách hàng và agent.

7.3.4.3.10 Trò chơi tương tác trên mạng (Interactive Gaming)

Cung cấp cho khách hàng một phương thức gặp nhau trực tuyến và tạo ra các trò

chơi tương tác (chẳng hạn như video games)

7.3.4.3.11 Thực tế ảo phân tán (Distributed Virtual Reality)

Tham chiếu đến sự thay đổi được tạo ra có tính chất kỹ thuật của các sự kiện, con

người, địa điểm, kinh nghiệm,… của thế giới thực, ở đó những người tham dự và các

nhà cung cấp kinh nghiệm ảo là phân tán về địa lý. Các dịch vụ này là yêu cầu sự phối

hợp rất phức tạp của các tài nguyên khác nhau.

7.3.4.3.12 Quản lý tại nhà (Home Manager)

Với sự ra đời của các thiết bị mạng thông minh, các dịch vụ này có thể giám sát và

điều khiển các hệ thống bảo vệ tại nhà, các hệ thống đang hoạt động, các hệ thống giải

trí, và các công cụ khác tại nhà. Giả sử như chúng ta đang xem ti vi và có chuông cửa,

không vấn đề gì cả, ta chỉ việc sử dụng điều khiển ti vi từ xa để xem được trên màn

hình ai đang đứng trước cửa nhà mình. Hoặc chẳng hạn như chúng ta có thể quan sát

98


được ngôi nhà của mình trong khi đang đi xa, hoặc quan sát được người trông trẻ đang

chăm sóc em bé như thế nào khi ta đang làm việc tại cơ quan.

Ngoài các dịch vụ đã nêu trên còn có rất nhiều dịch vụ khác có thể triển khai trong

môi trường NGN như: các dịch vụ ứng dụng trong y học, chính phủ điện tử, nghiên

cứu nào tạo từ xa, nhắn tin đa phương tiện,… Như vậy các dịch vụ thế hệ sau là rất đa

dạng và phong phú, việc xây dựng, phát triển và triển khai chúng là mở và linh hoạt.

Chính vì vậy nó thuận tiện cho các nhà cung cấp dịch vụ và ứng dụng triển khai dịch

vụ đến cho khách hàng trong môi trường NGN.

7.3.5. Kiến trúc dịch vụ thế hệ sau

Hình 7.12: Cấu trúc mạng đa dịch vụ (từ góc độ mạng)

Sự hiểu biết cấu trúc dịch vụ mạng thế hệ mới sẽ giúp làm sáng tỏ các yêu cầu đối

với mỗi phát hành về công nghệ NGN.

Xét trên lớp ứng dụng dịch vụ, có hai thành phần chức năng được thêm vào cấu

trúc mạng thế hệ sau: chức năng server ứng dụng và chức năng media server.

99


Hình 7.13 Cấu trúc chức năng lớp ứng dụng

Chức năng của Server ứng dụng

Cung cấp một flatform phân phối dịch vụ đối với các dịch vụ tiên tiến

SIP là giao thức được sử dụng giữa các bộ điều khiển cuộc gọi (MGC) và các

server ứng dụng.

Có thể cung cấp các giao diện mở APIs cho việc tạo và triển khai các dịch vụ

(như giao diện JAIN, Parlay, CLP,…)

Hình 7.14 Các API đặt bên cạnh server ứng dụng

Là nền tảng cho việc thực thi và quản lý các dịch vụ.

Triển khai các dịch vụ nhanh chóng và nâng cấp các dịch vụ hiện có.

Chức năng của Media Server

Cung cấp các tài nguyên phương tiện đặc trưng như IVR, hội thảo, fax,…

Các tài nguyên này thường là thu âm thanh, phát hiện nhấn phím, hội thảo,

chuyển văn bản thành thoại, facsimile, nhận dạng tiếng nói,..

Giao tiếp với server ứng dụng bằng giao thức MGCP và/hoặc SIP

Kết cuối một dòng RTP, đóng vai trò như một đầu cuối media.

100


Cấu trúc chức năng này có thể được đặt theo nhiều kiểu cấu trúc vật lý khác nhau,

như các hình sau:

Hình 7.15. Mô hình cấu trúc vật lý 1

Hình 7.16. Mô hình cấu trúc vật lý 2

Phần này miêu tả ba đặc trưng quan trọng nhất của môi trường điều khiển dịch vụ

trong mạng thế hệ mới:

7.3.5.1. Kiến trúc phân lớp

Khái niệm cấu trúc phân lớp là khái niệm trung tâm của môi trường NGN. NGN

chia điều khiển dịch vụ/ session từ các phương thức truyền tải cơ sở. Điều này cho

phép các nhà cung cấp lựa chọn (cho từng trường hợp cụ thể) các phương thức truyền

101


tải thông tin không phụ thuộc vào phần mềm điều khiển. Như mô tả trong hình sau,

điều khiển NGN có thể được phân tách thành điều khiển đặc tính (feature), điều khiển

dịch vụ/ phiên, điều khiển kết nối. Sự phân tách giữa truy nhập, dịch vụ và điều khiển

phiên trong lớp dịch vụ cho phép mỗi phiên được xử lý độc lập với các phiên khác. Do

đó, nhiều phiên dịch vụ có thể được bắt đầu từ một phiên truy nhập. Tương tự, các

phiên liên lạc có thể được xử lý riêng lẻ với phiên dịch vụ nói chung mà chúng là bộ

phận (bằng cách đó cho phép điều khiển cuộc gọi và kết nối một cách riêng lẻ). Điều

quan trọng nhất là các sự phân tách này cho phép các dịch vụ được phát triển độc lập

với truyền dẫn và kết nối. Do vậy, các nhà phát triển dịch vụ có thể không cần hiểu hết

các dịch vụ họ đang phát triển.

Hình 7.17 Cấu trúc điều khiển phân lớp

7.3.5.2. Giao diện các dịch vụ mở API

Hình 5.10 cũng chỉ ra một số đặc tính quan trọng của kiến trúc dịch vụ thế hệ sau,

như tính tin cậy của nó trên các giao diện và cấu trúc mở. Đặc biệt, môi trường phát

triển mở dựa trên giao diện lập trình ứng dụng (API) sẽ cho phép các nhà cung cấp

dịch vụ, các nhà phát triển ứng dụng và các khách hàng tiềm năng tạo và giới thiệu các

ứng dụng một cách nhanh chóng. Nó cũng mở ra nhiều cơ hội để tạo ra và phân phối

các dịch vụ cho nhiều khách hàng hơn. Như vậy, khả năng cung cấp các dịch vụ mới

và sáng tạo sẽ chỉ bị giới hạn bởi chính sự sáng tạo của chúng ta mà thôi.

102


Hình 7.18. Kiến trúc phân lớp/ Giao diện dịch vụ mở

7.3.5.3. Mạng thông minh phân tán

Trong môi trường các dịch vụ NGN, phạm vi thị trường của các dịch vụ có thể sử

dụng được mở rộng một cách lớn mạnh gồm các loại hình dịch vụ khác nhau và mạng

liên kết thông minh. Môi trường xử lý phân tán NGN (DPE – Distributed Processing

Environment) sẽ giải phóng tính thông minh từ các phần tử vật lý trên mạng. Do vậy,

tính thông minh của mạng có thể được phân tán đến các vị trí thích hợp trong mạng

hoặc nếu có thể, đến CPE. Ví dụ, khả năng thông minh của mạng có thể nằm ở các

server cho một dịch vụ nào đó, trên các server nay thực hiện các chức năng cụ thể (ví

dụ như các điểm điều khiển dịch vụ SCP, các node dịch vụ trong một môi trường

AIN), hoặc trên các thiết bị đầu cuối gần khách hàng. Các khả năng thực hiện sẽ

không bị ràng buộc trong các thành phần vật lý của mạng.

103


Hình 7.19 NGN với các nút truy nhập phân tán

KẾT LUẬN

Nhìn từ góc độ người sử dụng, mạng ngày nay đã và đang trở thành phương tiện

cho phép con người và máy móc có thể kết nối với nhau ở bất kỳ khoảng cách nào.

Tuy nhiên, nhân tố quan trọng được tập trung nhiều là nền công nghiệp truyền thông

dựa trên khái niệm dịch vụ NGN được thực hiện trong môi trường NGN như thế nào

từ các góc độ mạng khác nhau.

Documents

Giao Trinh to Chuc Mang Vien Thong - Hoitu.tk