1

Tình dục

Phạm Vũ Thiên (biên tập)

Dựa trên bài giảng của Bs. Hoàng Tú Anh – Ts. Khuất Thu Hồng

Có sử dụng tư liệu của GS. Michael Tan, 2008. ‘Khám phá tình dục’. Leadership course on Gender, Sexuality and Health. SEA

Consortium on Gender, Sexuality and Health

Tình dục là gì?

• Liệt kê những điều mà bạn nghĩ đến đầu tiên khi nghe đến từ “tình dục”

• Tình dục của thanh niên ngày nay có khác gì so với tình dục của các thế hệ trước?

• Tình dục của người thuộc các dân tộc khác nhau thì có khác nhau không?

Tình dục là gì?

• Có phải là bản năng không?• Có phải là bất biến không?• Có phải là phổ quát không?• Khi nói đến tình dục thì bộ phận nào trên

cơ thể con người là quan trọng nhất?

ISDS February 2009

Tình dục là kiến tạo xã hội

• Là sản phẩm của tư duy của con người– Luôn biến đổi, uyển chuyển– Có các ý nghĩa khác nhau đối với những cá

nhân khác nhau– Mang tính bối cảnh

• Bộ phận quan trọng nhất trên cơ thể con người nằm giữa hai cái tai.

ISDS

Hành vi tình dục là gì?

Hành vi tình dục là gì?

• Hành vi tình dục hay thực hành tình dục của con người bao gồm một loạt các hành động thể hiện sự ham muốn về thể xác hoặc tình cảm và quan hệ tình dục nhằm thỏa mãn ham muốn tình dục, có thể với chính mình hoặc với người khác.

Định nghĩa tình dục

Định nghĩaNhững vấn đề xung quanh những các

định nghĩa/quan niệm khác nhau về tình dục

Hành động nào là quan hệ tình dục...?Hành động nào là quan hệ tình dục...?

– Ôm– Hôn– Thủ dâm – Kích thích bạn tình– Giao hợp âm đạo– Giao hợp hậu môn– Đưa một vật gì đó vào âm đạo hoặc hậu môn– Kích thích cơ quan sinh dục bằng miệng– Hứng thú tình dục khi xem sách/phim về tình dục– Gọi điện thoại nói về tình dục– Ăn mặc khêu gợi

Định nghĩa tình dụcĐịnh nghĩa tình dụcTình dục là một trọng tâm của toàn bộ đời sống con người và bao gồm làm tình, các đặc điểm và vai trò giới, khuynh hướng TD, sự thỏa mãn, quan hệ riêng tư và tái sinh sản. TD là sự trải nghiệm và sự thể hiện trong suy nghĩ, tưởng tượng, ham muốn, quan niệm, thái độ, giá trị, hành vi, họat động,vai trò và các mối quan hệ. Trong khi TD có thể bao gồm tất cả các chiều cạnh trên, không phải mọi chiều cạnh đều được trải nghiệm và thể hiện. TD chịu ảnh hưởng của sự phối hợp giữa các yếu tố sinh học, tâm lý, xã hội, kinh tế, chính trị, văn hóa, đạo đức, luật pháp,lịch sử, tín ngưỡng và tinh thần (WHO, 2002).

Khuynh (xu/ định) hướng tình dụcKhuynh (xu/ định) hướng tình dục

• Sở thích về tình dục hay tình yêu đối với người khác: có 3 khuynh hướng tình dục:– Tình dục khác (dị) giới: ham muốn về tình dục

đối với người khác giới– Tình dục đồng giới – ham muốn về tình dục

với người đồng giới– Tình dục lưỡng giới – có ham muốn về tình

dục với cả hai giới.• Hành vi tình dục không nhất thiết phản

ánh nhân dạng tình dục và ngược lại.

Khuynh hướng tình dục

‘Khuynh hướng tình dục là một trong bốn hợp

phần của tình dục… Ba hợp phần kia bao gồm các

đặc điểm sinh học (được sinh ra là nam hay nữ),

nhân dạng giới (cảm nhận mình là nam hay nữ) và

vai trò giới xã hội (Thực hiện những quy tắc ứng

xử mà xã hội quy định cho phụ nữ và nam giới).’ (Trích từ Australian Psychological Society (9/2008)

http://www.psychology.org.au/publications/tip_sheets/orientation/

• Khuynh hướng tình dục khó có thể thay đổi và trong hầu hết các trường hợp, điều này nằm ngoài khả năng lựa chọn của các cá nhân.

• Hoạt động tình dục không nhất thiết phản ánh khuynh hướng tình dục hoặc nhân dạng giới/tình dục.

VNIGSS1 200812

Một số điểm cần lưu ý:

• Hành vi tình dục >< khuynh hướng tình dục

• Khuynh hướng tình dục = học đòi/ a dua/ bắt chước?

• Người ta có thể dễ dàng thay đổi khuynh hướng tình dục?

Nhân dạng tình dục

• Là cảm nhận của một người về đặc điểm tình dục của bản thân như khả năng hấp dẫn bởi người khác, mối quan hệ trong tình dục, hành vi tình dục,...

ISDS14

Xác định khuynh hướng tình dục?

Dựa vào:

• Hành vi tình dục?

• Giới tính?

• Giới tính tự nhận?

• Hấp dẫn/ ham muốn tình dục?

Tình dục và Giới

VNIGSS1 200817

Lưu ý: Giới không phải là khuynh hướng tình dục

• Lesbian là khuynh hướng tình dục đồng tính Lesbian là khuynh hướng tình dục đồng tính nữnữ

– Trong les có B (butch), SB (soft butch) và F (femme) là các Trong les có B (butch), SB (soft butch) và F (femme) là các phân loại giới trong les. phân loại giới trong les.

• Người chuyển giới – là nhân dạng giới không Người chuyển giới – là nhân dạng giới không phải là nhân dạng tình dụcphải là nhân dạng tình dục

VNIGSS1 200818

Động năng tình dục và giới

• Người ta thường cho rằng:– Tình dục của đàn ông xuất phát từ ham muốn

bản năng. Đàn ông ham muốn tình dục nhiều và khó kiểm soát ham muốn của mình.

– ‘Đàn ông lúc nào cũng “muốn” nhưng không phải lúc nào cũng “làm” được”

– Tình dục của phụ nữ thường xuất phát từ lí do ví dụ như vì tình yêu, vì trách nhiệm - “Phụ nữ thì phải chiều chồng”

– “Phụ nữ không phải lúc nào cũng “muốn” nhưng lúc nào cũng “làm” được.

VNIGSS1 200819

Khả năng tình dục

• Nam: mãn dục nam• Nữ: hồi xuân

VNIGSS1 200820

Mối quan hệ giới trong tình dục

Đàn ông năm, bảy lá ganLá ở cùng vợ lá toan cùng người

(Ca dao)

Trai năm thê bảy thiếpGái chính chuyên chỉ có một chồng

(Ca dao)

VNIGSS1 200821

Thể hiện giới trong tình dục

• Khuôn mẫu giới:– Nam thể hiện sự ham muốn, khoái cảm, cực

khoái như thế nào?– Nữ thể hiện sự ham muốn, khoái cảm, cực

khoái như thế nào?

Sức khỏe tình dục là gì?

Sức khỏe tình dục là gì?

• Tình trạng thỏa mãn về thể chất, tinh thần và các mối quan hệ xã hội có liên quan đến tình dục, chứ không phải là tình trạng không có bệnh

Ví dụ liên quan đến sức khỏe tình dục?

• Hai bạn trẻ, yêu nhau, muốn quan hệ, nhưng sợ gia đình nên phải quan hệ lén lút?

• Hai người đồng tính đến với nhau sau lưng vợ/ chồng của mình?

• Một bạn trẻ không biết mình thuộc nhóm nào, khi thấy mình thích người cùng giới tính?

Tóm lại

• Nói đến giới tính chúng ta nói đến đặc điểm sinh học của con người. Con người được phân loại thành nam, nữ và (các) giới tính khác.

• Nói đến giới chúng ta nói đến các đặc điểm xã hội của con người bao gồm các vai trò giới, các khuôn mẫu giới, nhân dạng giới. – Nhân dạng giới bao gồm: phụ nữ, nam giới và giới khác (chuyển

giới).

Tóm lại

• Khuynh hướng tình dục: sự hấp dẫn về mặt tình dục bởi người thuộc giới nào đó. Khuynh hướng tình dục bao gồm:– Tình dục đồng giới– Tình dục khác giới– Tình dục song giới

• Nhân dạng tình dục: cảm nhận của một người về khuynh hướng tình dục của bản thân họ. Nhân dạng tình dục bao gồm:– Đồng tính– Dị tính– Lưỡng (song) tính