Gjeografi-pune Kerkimore ": Njohje me trashegimine natyrore dhe kulturore te krahines dhe veprimtari praktike per mbrojtjen e saj"

8/19/2019 Gjeografi-pune Kerkimore ": Njohje me trashegimine natyrore dhe kulturore te krahines dhe veprimtari praktike per mbrojtjen e saj"

1/15

DETYRE KERKIMORE

Tema: Njohje me trashegimine natyrore dhe kulturore tekrahines dhe veprimtari praktike per mbrojtjen e saj.


2/15

TRASHEGIMIA NATYRORETRASHEGIMIAKULTURORE


3/15

Monumentet Natyrore te Tropojes

Rrasa e Pesmarrës (Margegaj) Shpella e Haxhisë (Maja e Thate, Margegaj)

Shkëmbi i Forcës (Curraj !perm)

"urimi karstik i #irecit($ekbibaj)

$i%e&et akull&ajore të'obërolit (Cerem)

$i%e&et akull&ajore të Slbicës(Malesia e *ashit)

"rehishta e Ragamit (Ragam)

"urimi i #ukut të 'u&ishës(+albo&e)

"urimi i Shosha&it ( Shosha&)

"urimi i +albo&ës (+albo&e)

Shpella e kullit (+albo&e)

$ugi&a e -arur akull&ajore e .ukajt(Rragam)

$ugi&a akull&ajore e Moti&ës ('ragobi)

.a&io&i i Shosha&it (.a&io&i Shosha&it)

'ushkajat e #a/ë0$u1hës ("tc)

$i%e&i i Po&arë-e (Maja e Hekura-e)

Shpella e 'ragobisë ('ragobi)

hishta e +ra&icës (Mali i +ra&icës)

$ugi&a e +albo&ës (+albo&e)


4/15

Lugina e Valbonës shtrihet &ë %e&ër të lpe-e Sh%iptare, &ëRrethi& e Tropojës3 $ugi&a e +albo&ës ka statusi& e Parkut 4acio&al heshtrihet &e &je siper/a%e prej 53666 hektarësh3

4atra e këtij parku është e pasur me -aritete të përshtatshme përturi1ëm, peshkim e alpi&i1ëm3 4ë pjesë& e bre&shme të Parkut ka mja/tshpella i&teresa&te, &ga të cilat allohet Shpella e 'ragobisë3.lima e lugi&ës është mja/t e /reskët3

https://sq.wikipedia.org/wiki/Rrethi_i_Tropoj%C3%ABshttps://sq.wikipedia.org/wiki/Rrethi_i_Tropoj%C3%ABshttps://sq.wikipedia.org/wiki/Klimahttps://sq.wikipedia.org/wiki/Klimahttps://sq.wikipedia.org/wiki/Rrethi_i_Tropoj%C3%ABs


5/15

Lumi Valbona ka gjatësi rreth 50 km., një nga lumenjtë mëtë rrëmbyeshëm në Alpet e Shqipërisë veriore. Ky lume dallohet per

kthjelltesine, dhe troften pikaloshe.

https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Alpet_e_Shqip%C3%ABris%C3%AB&action=edit&redlink=1https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Alpet_e_Shqip%C3%ABris%C3%AB&action=edit&redlink=1


6/15

Bjeshe!"jeshkët e Tropojës, si&o&imi i/jalës të mahërishme7 .ëto

1o&a shtrihe& &ë &jë lartësi 896

m eri :;66 m mbi &i-eli& e

etit3


7/15

Bimet mjeksore te Tropojes(500 lloje)

80 'elli&ja e 1e1e:0 Molla e eger0 "oro&ica50 Tre&a?li eger

@0 $ule "liri 860 Shtogu

880 Hithra8:0 Salepi


8/15

Trashegimia kulturore ne Tropoje

"# Obje!e ul!u$o$e%# Mu&eu I '(!e!i!

)# Veshje! !$a*i+ionale ,o,ullo$e-# Valle!.# Kenge!/0 Pu&imet arti1a&ale

>0 $ojerat traicio&ale


9/15

Trashegimia kulturore/historike

0(!e&a ili$e e Rosujës është e po1icio&uar mbi -argë1ime shkëmbore të

kategori1uara &ga ba&orët -e&as si "Qyteti i Madh" he "Qyteti i Vogël"3 .a %e&ë%e&ra e parë ami&istarti-o A tregtare %ë &ë lashtësi3

0(!e&a e Shoshani! është e -e&osur &ë grkë& e /shatit 'ragobi he ka shërber siba1ë strategjike mbrojtëse e /orti?kuar &ë lugi&ë& e Malësisë së *jako-ës, gjatëpushtime-e të hershme3

0(!e&a e G$isë shërbe&te &ë lashtësi si &je lihëse mes kalasë së $ekës &ë /shati&Rajë me atë të Selimajt e të Rosujës3

Kalaja e Leës në Rajë ishte kala mesjetare e &ërtuar për të mbrojtur -e&i& &gasulmet e -a1hueshme %ë -i&i& &ga lugi&a e lumit 'ri&3

Kalaja e Ko1i! &ohet &ë -e&i& e %uajtur BMulli&jtë e *rait3

Tu1a! e Bujani! ja&ë -arre ilire të 1buluara &ë -e&i& e %uajtur BMollë e .u%e, joshumë larg Rosujës3

Kulla e Mi+ Sooli! gje&et &ë /shati& "uja&, kullë tipike &gujimi he betejash, me-lera të rë&ësishme et&ogra?ke he me ritaret e -ogla karakteristike për kullat e1o&ës, të %uajtura B/re&gji3

Kulla e Sali Mani! ishte shtëpia historike trekatëshe ku u mbajt .o&/ere&ca e "uja&it3

Mulli$i i Baj$a1 2u$$i! është &jë goi&ë katëshe e &ërtuar pra&ë +rellës sëShosha&it3

Mu&eu His!o$i i $$e!hi! &ohet &ë %e&ër të %tetit të "ajram Currit, pra&ë të cilit

&grihet he statuja e Heroit të Popullit me të &jejti& emër


10/15


11/15

Etnografia dhe folklori

Etnografa dhe olklori

!t&ogra?a he /olklori, si &jë pjesë e traitëshe kulturës -e&ase, përbëj&ë &ëreleme&tët më të pasur të Tropojës3

Veshje! !$a*i+ionale ,o,ullo$e ja&ëpërour masi-isht &ë Malësi&ë e *jako-ës &ë

jetë& e përitshme të ba&orë-e he -ijoj&ë të

përore& ehe &ë itët e sotme &ë -aria&te

të &rshme, por &ë përorim më të rrallë3 Valle! malësore tropoja&e sh%uhe& për ritëm,

e&ergji, he i&ami1ëm të lartë3 4ë Tropojëek1istoj&ë -alle të burra-e he të gra-e3 4ër-allet kresore ja&ëD +allja e Tropojës, .cimi iSokolit, +allja e sh%ipo&ja-e, +allja e shpata-eetj3 +allet e rrethit të Tropojës ka&ë ?tuar

shumë Emime &ë /esti-alet e *jirokastrës,hrit, .oso-ës he &ë shumë -e&e të tjera&ë botë3

Këngë! ja&ë &jë eleme&t i rë&ësishëm ikulturës -e&ase3 !k1istoj&ë lloje kë&gështraicio&ale, kresisht kë&gë kresh&ikësh %ë

tra&smetoj&ë !posi& (Cikli&) e .resh&ikë-e,

&ga rapsoë të sho%ëruar &ga lahuta3

https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjirokastrahttps://sq.wikipedia.org/wiki/Ohrihttps://sq.wikipedia.org/wiki/Kosovahttps://sq.wikipedia.org/wiki/Kosovahttps://sq.wikipedia.org/wiki/Ohrihttps://sq.wikipedia.org/wiki/Gjirokastra


12/15

Punimet artizanale rti1a&ati &ë Tropojë ba1ohet &ë

1ejtari, e cila 1ë ?ll %ë &ë lashtësi3kti-iteti i mjeshtër-e ba1ohej &ë

përpu&imi& e gurit, rurit he%eramikës3 *uri he ruri ishi&

eleme&të të cilët gje&i& përorim &ë

&ërtimi& e shtëpi-e, kala-e,

%te1a-e, tuma-e, kroje-e, sta&e-e,-egla-e të pu&ës he mulli&j-e3

#eramika përorej për pu&imi& ee&ë-e për pjekje& e bukës (Eerep)he e&ë-e për gatim (-egsh)3

kti-iteti arti1a&al i gra-e

për%ë&rohej tek thurjet, -ektaria(më&ra traicio&ale e krijimit të

%ilima-e he sexhae-e), e&jet me

grep, por ehe ekorimi i hershëm iarmë-e, thurja e -eshje-e

traicio&ale tropoja&e he përpu&imi

i i&strume&te-e popullore të 1o&ës


13/15

Kuzhina tradicionale

80 Flija:0 $akrori0 Ha-lla50 Ra-a&ia@0 *eshte&jat


14/15

Lojerat tradicionale 3Loja e a,u4a5e6 është loja karakteristike tropoja&e, e

cila ka marrë emri& &ga kapuEi (%eleshja) %ë -ihet &ë kokë3Loja 1e 3$$u1a6 është &jë lojë kresisht për -aj1a, porme raste merr&i& pjesë ehe jemtë3 Termi “rrum” -je& &ga/orma e rrumbullakët e gurë-e me të cilët luhet kjo lojë3Loja 37hel,na e &aga$i6 (Dhelpra dhe qeni) është &jë

lojë %ë 1h-illohet &ë &atrë &ërmjet /ëmijë-e, ku &jëri1gjehet të bëjë roli& e helprës e tjetri të 1agaritLoja 3Gu$a,esha6 është &jë lojë /ëmijësh e /rmë1uar&ga perso&a1het e Ciklit të .resh&ikë-e, Muji he Halili, tëcilët me /u%itë e tre të mbi&atrshme arrij&ë të peshoj&ë

gurë të përmasa-e të mëha3Loja 3K+i1i ,ë$1bi shoa6 është &jë garë kresishtjemsh, %ë lihet me kalimi& e lartësi-e &ëpërmjet shokës(shallës) %ë -ihet &ë bel &ë -eshjet traicio&ale tropoja&e3


15/15

Documents

Gjeografi-pune Kerkimore ": Njohje me trashegimine natyrore dhe kulturore te krahines dhe veprimtari praktike per mbrojtjen e saj"