จ๊ะจ๋าเรื่องและภาพ

โ ร ค ต้ อ หิ นภั ย เ งี ย บ คุ ก ค า ม ส า ย ต า คุ ณ

ผู้แต่ง นางสาวคณิศรจ่ามมาตย์5321003

สาขาเทคโนโลยีการศึกษาแพทยศาสตร์

คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

มหาวิทยาลัยมหิดล

ที่ปรึกษา อาจารย์โสภิตาสุวุฒโฑ

พิมพ์ครั้งที่ 1

ต้อหิน..คืออะไร? ต้อหิน(Glaucoma)เป็นสาเหตุตาบอดอันดับที่สองในโลกและประเทศไทยยังเป็นสาเหตุอันดับ

หนึ่งของโรคตาบอดที่รักษาไม่ได้จำานวนประชากรที่ตาบอดทั่วโลก4.5ล้านคนและจะเพิ่มขึ้นถึง11.2

ล้านคนในปีค.ศ.2020ในประเทศที่เจริญแล้วเกือบครึ่งที่ยังไม่ทราบว่าตนเองเป็นโรคนี้และในประเทศไทย

อาจมีคนที่เป็นต้อหินแต่ไม่ทราบว่าตนเองเป็นอยู่สูงถึง90%คุณทราบได้อย่างไรว่าคุณไม่เป็นหนึ่งในนั้น

ต้อหินคือโรคที่มีความผิดปกติของขั้วประสาทตาทำาให้ขั้วประสาท

ตาถูกทำาลายเป็นรอยหวำาลึกโดยทั่วไปขั้วประสาทตาของคนปกติจะมีรอยหวำา

ขนาดประมาณไม่เกิน50%ของขนาดขั้วประสาทตาทั้งหมดแต่ในคนที่เป็น

ต้อหินเนื้อขั้วประสาทตาจะถูกทำาลายเป็นรอยหวำาใหญ่กว่านั้น

2.โรคต้อหินชนิดมุม

ปิด(Angle-closureglaucoma)พบได้บ่อยในคนเอเชียรวมถึงคนไทยเราต้อหินชนิด

นี้จะแสดงอาการอย่างรวดเร็วเนื่องจากโครงสร้างระบบ

การระบายน้ำาออกจากลูกตามีการอุดตันอย่างทันทีทันใด

ดังนั้นความดันภายในลูกตาจะเพิ่มสูงขึ้นอย่าง

รวดเร็วทำาให้มีอาการอย่างฉับพลัน

1.โรคต้อหินชนิด

มุมเปิด(Open-angleglaucoma)ต้อหินชนิดนี้พบได้บ่อยที่สุดอาการมักเกิดขึ้นอย่าง

ช้าๆพบมากในคนสูงอายุเนื่องจากโครงสร้างระบบการ

ระบายน้ำาออกจากลูกตามีการอุดตันและเสื่อมสภาพทำาให้น้ำา

ระบายออกจากลูกตาได้ไม่เพียงพอความดันภายในลูกตาจะ

เพิ่มขึ้นอย่างช้าๆชั้นประสาทตาค่อยๆถูกทำาลายผู้ป่วยจึง

อาจจะไม่มีอาการใดๆเลยจนกว่าขั้นประสาทตาจะ

ถูกทำาลายไปมากแล้ว

1

ทางระบายนำา้ตา

ความดัน

ภายในลูกตา

ขั้วประสาทตา

ถูกทำาลาย

สาเหตุ..เกิดจากอะไร?

เกิดจากการมีความดันลูกตาสูง(มากกว่า21มิลลิเมตรปรอท)

ส่งผลให้เกิดแรงกดที่ขั้วประสาทตาทำาให้ขั้วประสาทตาถูกทำาลายเมื่อถูก

ทำาลายมากขึ้นลานสายตาแคบลงเรื่อยๆโดยเริ่มต้นจากบริเวณรอบนอก

ก่อนทำาให้ผู้ที่เป็นโรคยังสามารถมองเห็นวัตถุที่อยู่ตรงหน้าได้อย่างชัดเจน

แต่จะมองไม่เห็นวัตถุที่อยู่ทางด้านข้างและเมื่อเป็นมากขึ้นลานสายตาก็จะ

ค่อยๆแคบลงและตาบอดไปในที่สุด

2

ขั้วประสาทตาคนปกติ ขั้วประสาทตาคนไข้ต้อหิน

รอยหวำาลึก

ต้อหินอาจเกิดได้จากหลายๆสาเหตุเช่น

• เกิดจากการใช้ยาหยอดตาที่มีส่วนผสม

ของสเตียรอยด์เป็นเวลานานๆ

• ได้รับอุบัติเหตุหรือเคยผ่าตัดทางสายตา

• เป็นโรคเรื้อรังบางอย่างทางตาเช่น

ม่านตาอักเสบ

• จากสาเหตุอื่นๆเช่นเป็นเบาหวานและ

ไม่เคยได้รับการตรวจจอประสาทตาจาก

จักษุแพทย์

3

อาการ..เป็นยังไง?

สายตาปกติ

จะมองเห็นเป็นแบบนี้

ถ้าเป็นโรคต้อหิน

จะมองเห็นเป็นแบบนี้

• ตาพร่าตามัวเวียนหัวคลื่นไส้อาเจียนเห็นภาพเบลอซ้อนหรือตามืดบอดชั่วขณะหนึ่ง

• ปวดในเบ้าตาลึกๆและปวดศีรษะข้างเดียวคล้ายไมเกรนหรือปวดจี๊ด

ขึ้นสมอง• ตรวจพบว่ามีสายตาสั้นขึ้นมาทันทีและค่าสายตาขึ้นๆลงๆไม่แน่นอน• อ่านหนังสือไม่ทนทำางานหน้าจอคอมพิวเตอร์หรือดูโทรทัศน์ได้ไม่นาน• เห็นดวงไฟมีแสงเจิดจ้าเป็นรัศมีกระจายหรือวงสีรุ้งรอบดวงไฟสู้แสง

ไม่ค่อยได้• เห็นแสงวาบคล้ายฟ้าแลบหรือเห็นลำาแสงวิ่งผ่านตาหรือเห็นเป็นเส้นหยักๆ

ที่หางตา• มีความลำาบากในการสังเกตุพื้นต่างระดับเวลาก้าวเดินหรือเวลาขึ้นลงบันได• การมองในที่มืดแย่ลงเห็นหน้าคนไม่ชัดและไม่กล้าขับรถในเวลากลางคืน• เห็นแสงมืดลงไปเรื่อยๆหรือเห็นเป็นหมอกควันอยู่ทั่วๆไป• ลานสายตาแคบเข้ามาเรื่อยๆจนระยะท้ายเหมือนมองผ่านท่อกลม

4

ใครบ้าง..ที่เสี่ยง?

บุคคลที่เสียงต่อการเป็นโรคต้อหินได้แก่

• ผู้ที่มีประวัติญาติพี่น้องเป็นโรคนี้เนื่องจากโรคต้อหินเป็นโรคที่สามารถ

ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์

• ผู้สูงอายุเนื่องจากการเสื่อมสภาพของระบบระบายน้ำาในลูกตา

• ผู้ที่มีประวัติการใช้ยาหยอดตาหรือทานยาพวกสเตียรอยด์เป็นเวลานาน

• ผู้ที่มีโรคเรื้อรังทางร่างกายเช่นโรคหัวใจโรคหลอดเลือดโรค-

ความดันโลหิตสูงโรคไขมันในเลือดสูง

• ผู้ที่มีโรคเรื้อรังทางตาเช่นม่านตาอักเสบ

• ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน

• ผู้ที่เคยได้รับการผ่าตัดทางตา

• ผู้ที่เคยประสบอุบัติเหตุบริเวณดวงตาทั้งที่เพิ่งเกิดขึ้นหรือผ่านมา

นานแล้วที่พบบ่อยคือผู้ที่มีเคยมีเลือดออกในดวงตาหลังจากประสบ

อุบัติเหตุที่เป็นแรงกระแทก

• ผู้ที่มีสายตาสั้นหรือยาวมากๆโดยเฉพาะถ้าสั้นมากคือมากกว่า6D

(Diopterหรือไดออปเตอร์)ขึ้นไปมีโอการสเป็นได้มากกว่าคนปกติ

5

ป้องกัน..ได้อย่างไร?

1

2

3

ผู้ที่มีอาการปวดตาและศีรษะพร้อมกันอย่างรุนแรงควรไปพบจักษุแพทย์โดย

เร็วที่สุด

ไม่ควรซื้อยาหยอดตามาหยอดเองเป็นเวลานานๆ

ผู้ที่มีอายุ35-40ปีขึ้นไปควรตรวจวัดความดันลูกตาปีละครั้งโดยเฉพาะ

อย่างยิ่งผู้ที่มีความเสี่ยง สูงต่อการเป็นต้อหิน ได้แก่ ผู้ที่มีต้อหินเป็น

กรรมพันธุ์ในครอบครัวโรคเบาหวานโรคความดันเลือดสูงผู้ที่มีปาน

แดงหรือปานดำาบนใบหน้า และผู้ที่เคยถูกกระทบกระเทือนบริเวณตา

อย่างแรง เพราะต้อหินที่ค่อยๆ ทำาลายประสาทตาไปแล้ว การรักษาจะ

ทำาให้ไม่เป็นมากขึ้นเท่านั้นแต่ไม่กลับดีเท่าเดิม

4 ป้องกันแรงกระทบกระเทือนและอันตรายต่างๆที่เกิดกับดวงตา

5 รับประทานอาหารที่มีวิตามินเอให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย

6

รักษา..ได้อย่างไร?

การใช้ยาอาจเป็นยาหยอดตาหรือยาทานในบางคนอาจต้อง

หยอดยาหลายๆตัวบางคนอาจต้อง

ใช้ทั้งยาหยอดและยาทานทั้งนี้ขึ้น

กับดุลพินิจของจักษุแพทย์ผู้ป่วย

ควรจะใช้ยาตามคำาแนะนำาของจักษุ

แพทย์โดยเคร่งครัด

1

การใช้แสงเลเซอร์สามารถช่วยให้ความดันตาลดลงได้ชั่วคราวจึง

มักนิยมใช้ในผู้ป่วยก่อนที่จะตัดสิน

ใจรับการผ่าตัดหรืออีกนัยหนึ่ง

การใช้เลเซอร์จะช่วยประวิงเวลาการ

ผ่าตัดออกไป

2

การผ่าตัดส่วนใหญ่จะใช้วิธีนี้เมื่อ

ยาไม่ได้ผลหรือผู้ป่วยไม่ให้ความร่วม

มือขาดยาเป็นประจำาจนทำาให้ตาค่อยๆ

มัวลงหรือผู้ป่วยบางรายอาจทนต่อ

ผลข้างเคียงของยาหยอดตาไม่ได้โดย

ทั่วไปยาหยอดตารักษาต้อหินเมื่อ

หยอดแล้วมักมีอาการปวดตาแสบตา

ไม่สบายตาซึ่งเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่

ทำาให้ผู้ป่วยขาดยาและทำาให้ตาเลวลง

ในที่สุด

3

7

คนไทยกว่า2ล้านคนเป็นโรคต้อหิน

คนไทยจำานวนมากกว่าครึ่งไม่รูว้่าตนเองเป็นโรคต้อหิน

90%10%

รู้

ไม่รู้

=5,000คน

ต้อหินคืออะไร?

ใครมีโอกาสเป็นต้อหินบ้าง?

การรักษาโรคต้อหิน

โรคต้อหินเป็นโรคของดวงตาที่มีความดันตาสูงจนขั้วประสาทตาถูกทำาลายทำาให้มีลานสายตาผิด

ปกติเราจึงสูญเสียการมองเห็นไปอย่างช้าๆและอาจตาบอดไปในที่สุด

เป็นสาเหตอุันดับ2ที่ทำาให้คนทั่วโลกตาบอด

ปัจจุบันนี้

ยังไม่มีวิธีรักษา

บุคคลเหล่านี้

มีโอกาสเป็นโรคต้อหิน

ได้มากกว่าคนทั่วไป

ทุกๆคนมีโอกาสเป็นโรคต้อหินได้ปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำาให้มีโอกาสเป็นโรคต้อหินมากขึ้นเช่นอายุ

และกรรมพันธุ์เป็นต้นแม้กระทั่งเด็กวัยรุ่นก็สามารถเป็นโรคนี้ได้

ผู้ที่อายุ40ขึ้น

ยา/ยาหยอดตา

โรคต้อหินนั้นยังไม่มีวิธีการรักษามีเพียงแต่ควบคุมไม่ให้ลุกลามมากขึ้นจากวันที่ตรวจพบ

ยิงแสงเลเซอร์ ผ่าตัด

คนกว่า150,000ในไทย

ตาบอดจากโรคต้อหิน

ผู้ที่เคยประสบอุติเหตุ

ทางตา

ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน

ผู้ที่มีประวัติ

ญาติเป็นโรคต้อหิน

ผู้ที่ใช้ยาสเตียรอยด์

เป็นประจำา

=5,000

ดังนั้นจึงควรพบจักษุแพทย์ตรวจตาอย่างน้อยปีละหนึ่งครั้งโดยเฉพาะในผู้ที่มีความเสี่ยงเพื่อที่จะ

ได้ทำาการรักษาตั้งแต่ระยะแรกๆเป็นการป้องกันตาบอดจากโรคต้อหินได้ดีที่สุด

ขอให้ทุกคน

มีสุขภาพสายตาที่ดี