Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Turkiye’nin Tarım Vizyonu ve Gelecegi
Gokhan Ozertan
Bogazici UniversitesiEkonomi Bolumu
6 Mart 2017
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 1 / 13
Dunya Tarımında Gelismeler
Tarımın fiziksel, sosyal ve ekonomik cevresi
Iklim Degisikligi; arz ve talep baskıları
Yesil Buyume, dusuk karbon ekonomisi
Kurumlar (kamu, ozel sektor, sivil toplum) ve deger zincirleri
Biyoekonomi: gıda, kimya, enerji, lojistik, atık yonetimi
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 2 / 13
Tarımda Degisiklikler, Sorunlar
DegisikliklerPiyasalarBeslenme kosullarıVerimlilik (produktivite)BITOgrenme (arastırma, uretim, yayım)
SorunlarKırsal kalkınmaIklim degisikligi: adaptasyonOrtak HareketAr-Ge ve Inovasyona yatırımBITUlkelerarası farklılıklar
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 3 / 13
Tarımda Degisiklikler, Sorunlar
DegisikliklerPiyasalarBeslenme kosullarıVerimlilik (produktivite)BITOgrenme (arastırma, uretim, yayım)
SorunlarKırsal kalkınmaIklim degisikligi: adaptasyonOrtak HareketAr-Ge ve Inovasyona yatırımBITUlkelerarası farklılıklar
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 3 / 13
Tarımsal Inovasyon Sistemleri
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 4 / 13
Gıda Zincirinde AKIS Aktorleri
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 5 / 13
Tarımsal Inovasyon Sistemleri
Destek OrganizasyonlarıFinansUlasım ve pazarlamaaltyapısıTicari ve ciftci orgutleriEgitim Sistemi
Arastırma Organizasyonları
Ulusal ve uluslararasıarastırma organizasyonlarıUniversitelerOzel arastırma kurulusları
Talep OrganizasyonlarıTuketicilerHammadde tuketicileriUluslararası emtia pazarlarıPolitika yapıcılar
Duzenlenmis Bilgi Kullanıcıları,zımni bilgi ureticileri
CiftcilerTuccarlarGirdi saglayıcılarGıda islemecilerNakliyeciler
Aracı OrganizasyonlarSTKYayımDanısmanlarOzel sektor, girisimcilerCiftci orgutleri
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 6 / 13
Tarımda Inovasyona Neden Ihtiyac Var?
Inovasyon:Yeni ya da onemli oranda gelistirilmis bir urun, surec, ticari ya daorganizasyonel yontem;Is, calısma, yer, organizasyon ya da dıssal iliski.
Dogrusal bir sistem degil: farklı aktorleri ve kurumları baglayan birsurec.
Teknoloji transferi: bilgi, uretim, adaptasyon, egitimden olusan birag.
Kamusal Ar-Ge’nin verimlilik etkisi uzun zamanda goruluyor,15-25 yıllık gecikme yasanabiliyor. Daha sonrasında etkiler uzunsure gozlemleniyor
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 7 / 13
Tarımda Inovasyona Neden Ihtiyac Var?
Inovasyon:Yeni ya da onemli oranda gelistirilmis bir urun, surec, ticari ya daorganizasyonel yontem;Is, calısma, yer, organizasyon ya da dıssal iliski.
Dogrusal bir sistem degil: farklı aktorleri ve kurumları baglayan birsurec.
Teknoloji transferi: bilgi, uretim, adaptasyon, egitimden olusan birag.
Kamusal Ar-Ge’nin verimlilik etkisi uzun zamanda goruluyor,15-25 yıllık gecikme yasanabiliyor. Daha sonrasında etkiler uzunsure gozlemleniyor
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 7 / 13
Tarımda Inovasyona Neden Ihtiyac Var?
Inovasyon:Yeni ya da onemli oranda gelistirilmis bir urun, surec, ticari ya daorganizasyonel yontem;Is, calısma, yer, organizasyon ya da dıssal iliski.
Dogrusal bir sistem degil: farklı aktorleri ve kurumları baglayan birsurec.
Teknoloji transferi: bilgi, uretim, adaptasyon, egitimden olusan birag.
Kamusal Ar-Ge’nin verimlilik etkisi uzun zamanda goruluyor,15-25 yıllık gecikme yasanabiliyor. Daha sonrasında etkiler uzunsure gozlemleniyor
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 7 / 13
Tarımda Inovasyona Neden Ihtiyac Var?
Inovasyon:Yeni ya da onemli oranda gelistirilmis bir urun, surec, ticari ya daorganizasyonel yontem;Is, calısma, yer, organizasyon ya da dıssal iliski.
Dogrusal bir sistem degil: farklı aktorleri ve kurumları baglayan birsurec.
Teknoloji transferi: bilgi, uretim, adaptasyon, egitimden olusan birag.
Kamusal Ar-Ge’nin verimlilik etkisi uzun zamanda goruluyor,15-25 yıllık gecikme yasanabiliyor. Daha sonrasında etkiler uzunsure gozlemleniyor
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 7 / 13
Turkiyenin Inovasyon Performansı (OECD, 2016)
Tarımsal Ar-Ge’deki brut harcamalar 2000 ortalarından itibaren uckattan fazla buyumus; OECD bolgesinde katma degere gore endusuklerden
Ozel sektor katkısı dusuk, Tarım-gıda sisteminde Ar-Geyogunlugunda genel bir gecikme mevcut
Kamu ve universiteler Ar-Ge’deki temel aktorler
Uluslarası isbirliginde aktif ama ilerleme/gelisme gostermiyor
Bilim, Teknoloji ve Inovasyon: Yonetisim ve desteklerde ilerlemevar, ancak kalite ve etkide sorun var. Tarımsal Gıda oncelikli Alan.
Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi: yuksek verimlilik,uretici-gıda sektoru arasındaki entegrasyonu kuvvetlendirme, gıdazinciri boyunca katma degeri artırma, dogal kaynaklarınsurdurulebilir kullanımı
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 8 / 13
Turkiyenin Inovasyon Performansı (OECD, 2016)
Tarımsal Ar-Ge’deki brut harcamalar 2000 ortalarından itibaren uckattan fazla buyumus; OECD bolgesinde katma degere gore endusuklerden
Ozel sektor katkısı dusuk, Tarım-gıda sisteminde Ar-Geyogunlugunda genel bir gecikme mevcut
Kamu ve universiteler Ar-Ge’deki temel aktorler
Uluslarası isbirliginde aktif ama ilerleme/gelisme gostermiyor
Bilim, Teknoloji ve Inovasyon: Yonetisim ve desteklerde ilerlemevar, ancak kalite ve etkide sorun var. Tarımsal Gıda oncelikli Alan.
Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi: yuksek verimlilik,uretici-gıda sektoru arasındaki entegrasyonu kuvvetlendirme, gıdazinciri boyunca katma degeri artırma, dogal kaynaklarınsurdurulebilir kullanımı
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 8 / 13
Turkiyenin Inovasyon Performansı (OECD, 2016)
Tarımsal Ar-Ge’deki brut harcamalar 2000 ortalarından itibaren uckattan fazla buyumus; OECD bolgesinde katma degere gore endusuklerden
Ozel sektor katkısı dusuk, Tarım-gıda sisteminde Ar-Geyogunlugunda genel bir gecikme mevcut
Kamu ve universiteler Ar-Ge’deki temel aktorler
Uluslarası isbirliginde aktif ama ilerleme/gelisme gostermiyor
Bilim, Teknoloji ve Inovasyon: Yonetisim ve desteklerde ilerlemevar, ancak kalite ve etkide sorun var. Tarımsal Gıda oncelikli Alan.
Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi: yuksek verimlilik,uretici-gıda sektoru arasındaki entegrasyonu kuvvetlendirme, gıdazinciri boyunca katma degeri artırma, dogal kaynaklarınsurdurulebilir kullanımı
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 8 / 13
Turkiyenin Inovasyon Performansı (OECD, 2016)
Tarımsal Ar-Ge’deki brut harcamalar 2000 ortalarından itibaren uckattan fazla buyumus; OECD bolgesinde katma degere gore endusuklerden
Ozel sektor katkısı dusuk, Tarım-gıda sisteminde Ar-Geyogunlugunda genel bir gecikme mevcut
Kamu ve universiteler Ar-Ge’deki temel aktorler
Uluslarası isbirliginde aktif ama ilerleme/gelisme gostermiyor
Bilim, Teknoloji ve Inovasyon: Yonetisim ve desteklerde ilerlemevar, ancak kalite ve etkide sorun var. Tarımsal Gıda oncelikli Alan.
Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi: yuksek verimlilik,uretici-gıda sektoru arasındaki entegrasyonu kuvvetlendirme, gıdazinciri boyunca katma degeri artırma, dogal kaynaklarınsurdurulebilir kullanımı
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 8 / 13
Turkiyenin Inovasyon Performansı (OECD, 2016)
Tarımsal Ar-Ge’deki brut harcamalar 2000 ortalarından itibaren uckattan fazla buyumus; OECD bolgesinde katma degere gore endusuklerden
Ozel sektor katkısı dusuk, Tarım-gıda sisteminde Ar-Geyogunlugunda genel bir gecikme mevcut
Kamu ve universiteler Ar-Ge’deki temel aktorler
Uluslarası isbirliginde aktif ama ilerleme/gelisme gostermiyor
Bilim, Teknoloji ve Inovasyon: Yonetisim ve desteklerde ilerlemevar, ancak kalite ve etkide sorun var. Tarımsal Gıda oncelikli Alan.
Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi: yuksek verimlilik,uretici-gıda sektoru arasındaki entegrasyonu kuvvetlendirme, gıdazinciri boyunca katma degeri artırma, dogal kaynaklarınsurdurulebilir kullanımı
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 8 / 13
Turkiyenin Inovasyon Performansı (OECD, 2016)
Tarımsal Ar-Ge’deki brut harcamalar 2000 ortalarından itibaren uckattan fazla buyumus; OECD bolgesinde katma degere gore endusuklerden
Ozel sektor katkısı dusuk, Tarım-gıda sisteminde Ar-Geyogunlugunda genel bir gecikme mevcut
Kamu ve universiteler Ar-Ge’deki temel aktorler
Uluslarası isbirliginde aktif ama ilerleme/gelisme gostermiyor
Bilim, Teknoloji ve Inovasyon: Yonetisim ve desteklerde ilerlemevar, ancak kalite ve etkide sorun var. Tarımsal Gıda oncelikli Alan.
Ulusal Gıda Ar-Ge ve Yenilik Stratejisi: yuksek verimlilik,uretici-gıda sektoru arasındaki entegrasyonu kuvvetlendirme, gıdazinciri boyunca katma degeri artırma, dogal kaynaklarınsurdurulebilir kullanımı
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 8 / 13
Kurumlar
Butce kısıtlarının yanısıra kurumsal kısıtlarPatika (yol) bagımlılıgıKurumsal ve politika degisikliklerinde yavaslıkStratejik vizyon eksikligiLiderlik ve yonetimMerkezi ve milli tarımsal yapı←→ OrtaklıklarKalifiye bilimsel calısanInovasyon surecleri ile zayıf baglantı ve diger aktorlere karsısorumluluk eksikligi
IyilestirmelerPlanlamaFinansal yonetimHesap verilebilirlikCok paydaslı yonetimGelismis arastırma-yayım baglantılarıEgitim ve ogretim
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 9 / 13
Kurumlar
Butce kısıtlarının yanısıra kurumsal kısıtlarPatika (yol) bagımlılıgıKurumsal ve politika degisikliklerinde yavaslıkStratejik vizyon eksikligiLiderlik ve yonetimMerkezi ve milli tarımsal yapı←→ OrtaklıklarKalifiye bilimsel calısanInovasyon surecleri ile zayıf baglantı ve diger aktorlere karsısorumluluk eksikligi
IyilestirmelerPlanlamaFinansal yonetimHesap verilebilirlikCok paydaslı yonetimGelismis arastırma-yayım baglantılarıEgitim ve ogretim
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 9 / 13
Kurumlar ve Ortak Harekete Engeller
Fırsatcı yaklasımlarGuven eksikligiTesvik mekanizmalarıKural koyma ve uygulamada yasanan eksikliklerParcalanmıs piyasalar, farklı teknolojik uygulamalar, ortak calısmakulturunun eksikligi, iletisim kanallarındaki zayıflıklar, yetersizinovasyon yetenegi
Interaktif inovasyon modeliKatılımcı, yan yana inovasyon modeli: ciftciler, firmalar,arastırmacılar, ara aktorler (danısman, girdi tedarikcileri, uzmanlar,dagıtımcılar), tuketiciler bir arada inovasyon uretiyorBirlikci girisimcilik (holistic entrepreneurship)
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 10 / 13
Kurumlar ve Ortak Harekete Engeller
Fırsatcı yaklasımlarGuven eksikligiTesvik mekanizmalarıKural koyma ve uygulamada yasanan eksikliklerParcalanmıs piyasalar, farklı teknolojik uygulamalar, ortak calısmakulturunun eksikligi, iletisim kanallarındaki zayıflıklar, yetersizinovasyon yetenegi
Interaktif inovasyon modeliKatılımcı, yan yana inovasyon modeli: ciftciler, firmalar,arastırmacılar, ara aktorler (danısman, girdi tedarikcileri, uzmanlar,dagıtımcılar), tuketiciler bir arada inovasyon uretiyorBirlikci girisimcilik (holistic entrepreneurship)
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 10 / 13
Cozum Onerileri - 1
Uretim Sistemleri butuncul ve direncli, degistirilmeleri cok zor. Yenimodellerin ekonomik, cevresel ve sosyal surdurulebilirligi gozonunde bulundurması gerek
Tuketicilerin satınalma gucu artarken, ureticiler icin yeni imkanlarolusuyor (yerel uretim ve dagıtım agları, ekoturizm)
Orta donemli faydalar←→ kısa donemli fedakarlıklar: tuketim,yatırım, Ar-Ge harcama dengesi
AKIS’in cok yonlu olusunu dikkate alarak, hangi seviyede (ulusal,bolgesel) ve ne tur (yapısal, tesvik) politikalarınındesteklenecegine karar vermek
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 11 / 13
Cozum Onerileri - 1
Uretim Sistemleri butuncul ve direncli, degistirilmeleri cok zor. Yenimodellerin ekonomik, cevresel ve sosyal surdurulebilirligi gozonunde bulundurması gerek
Tuketicilerin satınalma gucu artarken, ureticiler icin yeni imkanlarolusuyor (yerel uretim ve dagıtım agları, ekoturizm)
Orta donemli faydalar←→ kısa donemli fedakarlıklar: tuketim,yatırım, Ar-Ge harcama dengesi
AKIS’in cok yonlu olusunu dikkate alarak, hangi seviyede (ulusal,bolgesel) ve ne tur (yapısal, tesvik) politikalarınındesteklenecegine karar vermek
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 11 / 13
Cozum Onerileri - 1
Uretim Sistemleri butuncul ve direncli, degistirilmeleri cok zor. Yenimodellerin ekonomik, cevresel ve sosyal surdurulebilirligi gozonunde bulundurması gerek
Tuketicilerin satınalma gucu artarken, ureticiler icin yeni imkanlarolusuyor (yerel uretim ve dagıtım agları, ekoturizm)
Orta donemli faydalar←→ kısa donemli fedakarlıklar: tuketim,yatırım, Ar-Ge harcama dengesi
AKIS’in cok yonlu olusunu dikkate alarak, hangi seviyede (ulusal,bolgesel) ve ne tur (yapısal, tesvik) politikalarınındesteklenecegine karar vermek
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 11 / 13
Cozum Onerileri - 1
Uretim Sistemleri butuncul ve direncli, degistirilmeleri cok zor. Yenimodellerin ekonomik, cevresel ve sosyal surdurulebilirligi gozonunde bulundurması gerek
Tuketicilerin satınalma gucu artarken, ureticiler icin yeni imkanlarolusuyor (yerel uretim ve dagıtım agları, ekoturizm)
Orta donemli faydalar←→ kısa donemli fedakarlıklar: tuketim,yatırım, Ar-Ge harcama dengesi
AKIS’in cok yonlu olusunu dikkate alarak, hangi seviyede (ulusal,bolgesel) ve ne tur (yapısal, tesvik) politikalarınındesteklenecegine karar vermek
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 11 / 13
Cozum Onerileri - 2
Tarım Sektorune Yonelik Stratejik Vizyon Olusturma
Tarımsal Inovasyon Politikalarını Tarım Politikasına ve GenelBilim-Inovasyon Politikalarına Entegre Etmek
Tarımsal Inovasyon Onceliklerini Olusturma ve Koordine etme;daha sonra fonlamaları planlama
Inovasyon sistemlerinin farklı parcalarının ve dıssal baglantılarınortak calısması ve aralarındaki etkilesimin artırılması
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 12 / 13
Cozum Onerileri - 2
Tarım Sektorune Yonelik Stratejik Vizyon Olusturma
Tarımsal Inovasyon Politikalarını Tarım Politikasına ve GenelBilim-Inovasyon Politikalarına Entegre Etmek
Tarımsal Inovasyon Onceliklerini Olusturma ve Koordine etme;daha sonra fonlamaları planlama
Inovasyon sistemlerinin farklı parcalarının ve dıssal baglantılarınortak calısması ve aralarındaki etkilesimin artırılması
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 12 / 13
Cozum Onerileri - 2
Tarım Sektorune Yonelik Stratejik Vizyon Olusturma
Tarımsal Inovasyon Politikalarını Tarım Politikasına ve GenelBilim-Inovasyon Politikalarına Entegre Etmek
Tarımsal Inovasyon Onceliklerini Olusturma ve Koordine etme;daha sonra fonlamaları planlama
Inovasyon sistemlerinin farklı parcalarının ve dıssal baglantılarınortak calısması ve aralarındaki etkilesimin artırılması
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 12 / 13
Cozum Onerileri - 2
Tarım Sektorune Yonelik Stratejik Vizyon Olusturma
Tarımsal Inovasyon Politikalarını Tarım Politikasına ve GenelBilim-Inovasyon Politikalarına Entegre Etmek
Tarımsal Inovasyon Onceliklerini Olusturma ve Koordine etme;daha sonra fonlamaları planlama
Inovasyon sistemlerinin farklı parcalarının ve dıssal baglantılarınortak calısması ve aralarındaki etkilesimin artırılması
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 12 / 13
Tesekkurler
Gokhan Ozertan Tarımın Gelecegi 6 Mart 2017 13 / 13