HACETTEPE ÜNİVERSİTESİDüzey-1: Uygulamanın nasıl yapıldığını bilir ve sonuçlarını hasta ve/veya yakınlarına açıklar Düzey-2: Acil bir durumda kılavuz/yönergeye

1

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

TIP FAKÜLTESİ

ÇOCUK VE ERİŞKİN ACİL TIP ZORUNLU STAJI

İNTÖRN REHBERİ

2

İÇİNDEKİLER

SAYFA

Tanıtım Bilgileri 3

Stajın Amacı 5

Yeterlikler 5

Beklenen Görevler ve Düzeyleri 7

Eğitim Ortamları 22

Eğitim Programı 22

Eğitimin Yürütülmesi

Çalışma İlkeleri

Servis Çalışma Saatleri ve Nöbetler

Poliklinik Çalışma Saatleri ve Nöbetler

Ders ve Etkinlikler

Diğer Öğrenme Olanakları

22

Değerlendirme

Yeterliklerin Değerlendirilmesi

Stajın Değerlendirilmesi

25

Önerilen Kaynaklar

28

3

TANITIM BİLGİLERİ

Acil Tıp Dönem 6 stajı zorunludur ve staj süresi 2 aydır. İntörnler, stajın 2 haftalık

süresinde Çocuk Acil Servisi’nde, diğer kısmında Erişkin Acil Serviste çalışacaktır. Çocuk Acil

Servisine 18 yaşından küçük çocuklar başvurmaktadır.

Erişkin acil servis, Triyaj ve Hızlı Bakı, Resüsitasyon, Acil Bakım ve Kritik Bakım

birimlerinden oluşmaktadır. Her intörn doktor beraberinde bir kıdemsiz asistanla birlikte

kıdemli asistan ve öğretim üyesinin/görevlisinin gözetiminde çalışmaktadır.

Çocuk Acil Polikliniği ise Triyaj, Muayene Alanı, Gözlem Odası ve Beyaz Alan (Fast

Track) birimlerinden oluşmaktadır. Her intern doktor acil servisin her biriminde kıdemli

Pediatri Araştırma Görevlisi ile birlikte Çocuk Acil Yan Dal Araştırma Görevlisi ve öğretim

üyesinin gözetiminde çalışmaktadır.

İletişim Bilgileri:

Acil Tıp ABD Başkanı:

Doç. Dr. Nalan METİN AKSU

Tel: 305 2505

e-posta: [email protected]

Acil Tıp ABD Dönem 6 Sorumlusu:

Doç. Dr. Mehmet Ali KARACA

Tel: 305 2505/133

Acil Tıp AD Başasistanlığı:

Tel: 305 2505/401

Çocuk Acil Bilim Dalı Başkanı

Prof. Dr.Özlem Tekşam

Tel: 305 1130 / 305 1131

4

e-posta: [email protected]

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Başasistanlığı

Tel: 305 1168

mailto:[email protected]

5

Tablo 1. Acil Tıp İntörnlüğü Süresince Eğitim Verecek Öğretim Üyeleri

ANA BİLİM DALI / BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ

Acil Tıp Ana Bilim Dalı

(Tel: 305 2505)

Doç. Dr. Nalan METİN AKSU

Doç. Dr. Meltem AKKAŞ

Doç. Dr. Bülent ERBİL

Doç. Dr. Mehmet Ali KARACA

Öğr. Gör. Dr. M. Mahir KUNT

Çocuk Acil Bilim Dalı

(Tel: 305 1130 / 305 1131)

Prof. Dr. Özlem TEKŞAM

6

STAJIN AMACI

Bu stajın sonunda intörnlerin, erişkin ve çocuk acil tıp alanında tıp fakültesi

eğitimlerinin intörnlük öncesi dönemlerinde kazanmış oldukları bilgi, beceri ve tutumları

pekiştirmeleri; bu yeterlikler doğrultusunda klinik uygulamaları insani ve etik değerlere uygun

şekilde gerçekleştirebilir hale gelmeleri amaçlanmaktadır. İntörnlerin, mezun olduklarında

karşılaşacakları acil durum ve hastalıklarda, hastane içi ve hastane öncesi acil tıp uygulamaları,

tanı, tedavi ve sevk konusunda yeterlik kazanmaları ve acil durumlarda temel uygulamaları tek

başına yapabilir olabilmeleri hedeflenmektedir.

Staj boyunca çocuk ve erişkin acil tıp alanındaki farklılıkların daha iyi kavranması,

çocuk yaş grubunda erişkin döneme geçene kadar görülen farklı dönemlerin farklı özelliklerini

izleme, bu farklılıklar doğrultusunda hastaların hikaye, muayene, laboratuvar, görüntüleme ve

tedavi planlarındaki yaklaşımların farklılıklarını izleme şansları olacaktır. Aynı zamanda çocuk

acil uygulamalarında hastaların doğal olarak ayrılmaz bir parçası olan aileler ile de iletişim

becerilerinin gelişmesi de mümkün olacaktır. Bu staj boyunca çocuklara bütüncül yaklaşım

ilkesi ile birlikte çocuk acil alanına özgün yaklaşımları kazanmaları beklenmektedir.

YETERLİKLER

Erişkin ve Çocuk Acil Tıp intörnlük eğitimi sırasında intörnlere aşağıdaki yeterliklerin

kazandırılabilmesi amaçlanmaktadır:

- Hastalardan ve/veya yakınlarından doğru öykü alabilir

- Detaylı ve sistemik fizik muayene yapabilir.

- Çocukların anatomik, fizyolojik, biyolojik ve psikososyal açıdan erişkin hastalardan

farklılıklarını bilir.

- Çocuk acil hastasında pediatrik değerlendirme üçgenine göre hastanın ilk

değerlendirmesini yapabilir.

- Çocukların gelişim basamaklarına göre hikaye alır, fizik muayenesini yapar ve

bulgularını değerlendirir, uygun tanısal testleri seçebilir.

- Yenidoğanlara özel hikaye alma, fizik muayene yapma ve bulguları değerlendirme

becerisini kazanır.

7

- Hastanın tıbbi öykü ve fizik muayene bulguları doğrultusunda uygun tanısal testleri

uygun sırada seçebilir.

- Hastaların temel tanısal testlerini değerlendirip, sık görülen acil hastalıkların tanı ve

tedavi süreçlerini kanıta dayalı tıp uygulamaları rehberliğinde yapabilir.

-Acil durumlarda tanı, tedavi ya da korunma amaçlı temel tıbbi girişimleri

uygulayabilir.

- Çocuklarda uygulanan ülkemiz aşı takvimini bilir, varsa eksiklerin tamamlanması

için yönlendirir, profilaksi amaçlı aşı planını yapabilir.

-Gerektiğinde yenidoğan, pediatrik ve erişkin temel ve ileri yaşam destek

uygulamalarını yapabilir.

-Hastalardan elde ettiği sağlık ve hastalıkla ilgili verileri tıbbi, idari ve adli bağlamda

düzenleyebilir ve kayıtlarını tutabilir.

-Acil tıp alanındaki bilimsel araştırmaların sonuçlarını değerlendirebilir

-Acil sağlık hizmetlerinin sunumunda dil, din, ırk, cinsiyet, sosyal ve kültürel ayrım

yapmaksızın mesleki değerler, etik ilkeler ve yasal düzenlemeler çerçevesinde hekim olarak

sorumluluklarını yerine getirebilir.

-Acil sağlık hizmetlerinin sunumunda meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile ekip

çalışması yapabilir.

-Bireyin ve toplumun sağlığının korunması, geliştirilmesi ve sağlık hizmetinin toplumu

oluşturan bireyler yararına gerçekleşmesi için çaba göstermeyi öğrenir.

-Acil, çoklu yaralanma ve afet durumlarında triyaj, alan ve acil servis yönetimi ve hasta

sevki yapabilir.

8

BEKLENEN GÖREVLER VE DÜZEYLERİ

Acil Tıp intörnlüğü genel tıp eğitimi süresince kazanılmış olan teorik bilgilerin ve

pratik becerilerin acil durumlarda uygulamasının pekiştirildiği bir süreçtir. Tablo 2’de Acil Tıp

intörnlük eğitimi sonunda intörnlerin semptomlar, durumlar ve acil hastalıklara yaklaşım

görevlerini hangi düzeyde yapabilir hale gelmelerinin beklendiği gösterilmektedir.

Acil servisler, hastanın stabilizasyonuna yönelik olarak tanı ve tedavi uygulamalarının

hızla yapılması gereken, ciddi klinik durumlarla her an karşılaşabileceğiniz özellikli bir alandır.

Bu nedenle hastaları değerlendirirken bütüncül yaklaşım ilkesinden ayrılmayarak, acil

durumlar karşısında hastanın bozulmuş ya da durmuş hayati fonksiyonlarının desteklenmesi ya

da hayati fonksiyonların daha da kötüleşmesini önlemeye yönelik olarak odaklanmış ilk

değerlendirme ve stabilizasyonun nasıl yapılacağı konusunda tecrübe kazanılacaktır. Bu

rehberde sunulan amaç ve öğrenim hedeflerine ulaşmak için teorik derslerin yanı sıra, staj

süresince mümkün olduğunca uygulamalara aktif olarak katılmak oldukça önemlidir.

Semptom ve durumlar için düzeylendirme:

A: Acil durumu tanımlayarak acil tedavisini yapabilmeli, gerektiğinde uzmana

yönlendirebilmeli.

ÖnT: Ön tanı koyarak gerekli ön işlemleri yapıp uzmana yönlendirebilmeli

T: Tanı koyabilmeli ve tedavi hakkında bilgi sahibi olmalı, gerekli ön işlemleri

yaparak, uzmana yönlendirebilmeli

TT: Tanı koyabilmeli, tedavi edebilmeli

İ: Birinci basamak şartlarında uzun süreli takip (izlem) ve kontrolünü yapabilmeli

K: Korunma önlemlerini (birincil, ikincil ve üçüncül korunmadan uygun

olan/olanları) uygulayabilmeli.

Acil Tıp internlüğünde ana hedef, çekirdek eğitim programında öğrenilmesi

amaçlanan semptom ve durumlarda özellikle A, ÖnT, TT ve T düzeyinde beceri

kazandırmaktır.

9

Tablo 2. Semptomlar/Durumlar/Hastalıklar ve Beklenen Öğrenim Düzeyleri

Çekirdek Hastalıklar / Klinik Problemler Performans düzeyi

Abortus ÖnT

Adrenokortikal yetmezlik T-A

Ailevi akdeniz ateşi ÖnT

Akciğer ödemi A

Akut böbrek yetmezliği T-A-K

Akut glomerulonefrit T-A

Akut hepatitler T-K

Akut karın T-A

Akut koroner sendrom T-A-K

Akut pankreatit ÖnT

Akut romatizmal ateş T-K

Alkol ve madde kullanımı ile ilgili sorunlar T-K-A

Allerjik reaksiyon ÖnT

Alt gastrointestinal kanama T-A

Anafilaksi A

Anal fissür TT

Angina pektoris T-A-K

Ani ölüm T

Aort anevrizması/rüptürü ÖnT

Aort disseksiyonu ÖnT

Apandisit ÖnT

Aplastik anemi ÖnT

ARDS A

Arter ve ven yaralanmaları A

Artrit T

Asit-baz denge bozuklukları ÖnT

Astım TT-A-K-İ

Besin zehirlenmesi A-K

Beyin ödemi A

Bipolar afektif bozukluk T-A

Boğmaca TT-K

Böbreğin kistik hastalıkları ÖnT

Bronşiektaziler ÖnT

Bronşiolit T-A

Bruselloz TT-K

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar TT-K

Crush yaralanması T-A-K

Cushing hastalığı ÖnT

Çıkık T-A

Davranış bozuklukları ÖnT

Dehidratasyon TT-A-K

Depresyon TT-A-K-İ

Deri ve yumuşak doku enfeksiyonları TT

Deri yaralanmaları A

10

Derin ven trombozu ÖnT

Diafragma hernileri ÖnT

Difteri TT-K

Disk hernisi ÖnT-K

Divertiküler hastalıklar ÖnT

Diyabetes insipitus ÖnT

Diyabetes mellitus TT-K-İ

Diyabetin akut komplikasyonları T-A

Donmalar T-A

Doğuştan metabolik hastalıklar ÖnT-A

Döküntülü hastalıklar TT-K

Eklampsi, preeklampsi, HELLP sendromu T-A

Ekstremite iskemisi T-A

Ekstremite kırıkları A

Ekstremite travması T-A

Ektopik gebelik ÖnT

Endokardit ÖnT-K

Endometriyozis ÖnT

Epilepsi ÖnT-İ

Esansiyel hipertansiyon TT-A-K-İ

Fasial paralizi T

Febril konvülsiyon TT-A-K

Feokromositoma ÖnT

Fibromiyalji T

Gastroenteritler TT-K

Gastro-özefageal reflü TT

Gazlı gangren ÖnT

Geçici iskemik atak ÖnT

Genital enfeksiyonlar T-K

Genito-üriner sistem travması A

Glokom ÖnT

Göz travması A

Guillain-Barré sendromu ÖnT

Gut hastalığı ÖnT-K

Hemolitik anemi ÖnT

Hemolitik üremik sendrom / Trombotik

Trombositopenik Purpura

ÖnT

Hemoroid TT-K

Hepatik koma A

Hidrosefali ÖnT

Hiperemezis gravidarum TT

Hiperparatiroidizm ÖnT

Hipertiroidizm ÖnT

Hipofiz bozuklukları ÖnT

Hipoglisemi A

Hipoparatiroidizm ÖnT

Hipotiroidizm ÖnT

Hipotonik bebek ÖnT

11

İlaç yan etkileri TT-A-İ

İhmal, istismar ÖnT

İnflamatuar barsak hastalığı ÖnT-İ

İnme T-A-İ

İnterstisyel akciğer hastalıkları ÖnT

İntestinal obstrüksiyon T-A

İntihar, kendine zarar verme ÖnT-A

İntrakranial enfeksiyonlar A

İnvajinasyon A

İrritabl barsak hastalığı ÖnT-K-İ

Kabakulak TT-K

Kafa içi basınç artması sendromu (KİBAS; akut

serebrovasküler olaylar)

A

Kafa içi yer kaplayan lezyonlar ÖnT

Kafa travması A

Kalp kapak hastalıkları ÖnT-K

Kalp ritm bozuklukları ÖnT

Kalp yetersizliği T-A-K

Kan ve ürünleri transfüzyon komplikasyonları ÖnT

Kanama diyatezi ve Hemofililer ÖnT

Karaciğer sirozu ÖnT-K

Karın duvarı / Kasık hernileri T-A

Karın travmaları A

Kas hastalıkları (miyopatiler) ÖnT

Kazalar (ev-iş-trafik, elektrik çarpması, düşme,

boğulmalar)

A-K

Kırım-Kongo kanamalı ateşi A-K

Kognitif bozukluklar (Demans, deliryum) T-A-İ-K

Kolesistit, kolelitiazis ÖnT

Koma A

Kompartman sendromu T-A-K

Konjenital kalp hastalıkları ÖnT

Konjonktivit TT-K

Konversiyon TT-A

Koroner arter hastalığı ÖnT-K

Kronik böbrek yetmezliği T-A-K-İ

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı TT-A-K-İ

Kuduz ÖnT-K

Kulak zarı perforasyonu T

Laringeal obstrüksiyon A

Leishmaniozis (Layşmanyazis) (Leiş…) ÖnT-K

Lenfoproliferatif hastalıklar ÖnT

Lösemiler ÖnT

Malnutrisyon TT-K-İ

Megaloblastik Anemi TT-K-İ

Meniere hastalığı ÖnT

Meningokoksemi A-K- TT

Migren T-A-K-İ

Miyeloproliferatif hastalıklar ÖnT

12

Miyokardit / kardiyomiyopati ÖnT - T

Multipl skleroz ÖnT

Myastenia gravis ve kolinerjik kriz T-A

Nazal obstrüksiyon A

Nefrotik sendrom T

Obstrüktif üropati T-A

Omurga yaralanmaları A

Onkolojik aciller A

Optik nevrit ÖnT

Osteoartrit TT-K-İ

Osteomyelit ÖnT

Otitis eksterna TT

Otitis media TT

Panik bozukluk T-A

Paraneoplastik sendromlar ÖnT

Peptik hastalık (ülser) TT-K-i

Perianal apse ÖnT

Perikardiyal efüzyon / tamponad ÖnT

Peritonit ÖnT

Plevral efüzyon, ampiyem ÖnT

Pnömoniler TT-K

Pnömotoraks T-A

Psikoz ÖnT-A-İ

Pulmoner emboli ÖnT-K

Pulmoner hipertansiyon ÖnT

Reaktif dermatozlar (Eritema nodosum, eritema

multiforme)

T

Romatoid artrit ÖnT

Sağlık hizmetleri ilişkili enfeksiyonlar K

Salmonella enfeksiyonları TT-K

Sekonder hipertansiyon ÖnT-İ

Sepsis T-A

Serebral palsi T

Sıcak çarpması T-A-İ

Sıtma T-K

Sıvı ve elektrolit (sodyum, potasyum, kalsiyum,

magnezyum, fosfor) denge bozuklukları

T-A-K

Solunum yetmezliği A

Spinal kord bası sendromu ÖnT

Şistozomiyazis TT-K

Şok T-A

Taşıt tutması TT-K

Testis torsiyonu A

Testis tümörü ÖnT-K

Tetanoz T-A-K

Tiroiditler ÖnT

Toraks travmaları A

Travma sonrası stres bozukluğu T-A

Tubulointerstisyel hastalıklar ÖnT

13

Tüberküloz TT-K-İ

Tükenmişlik sendromu ÖnT

Uygunsuz ADH salımı ÖnT

Üriner sistem enfeksiyonları TT-K

Üriner sistem taş hastalığı T-A

Ürtiker ve anjioödem TT-A

Üst gastrointestinal kanama T-A

Üst solunum yolu enfeksiyonları TT-K

Vaskülit ÖnT

Vestibuler nörit ÖnT

Yabancı cisim / cisim aspirasyonu T-A

Yanmalar TT-A

Yaygın anksiyete bozukluğu, jeneralize TT-A-İ

Yaygın damar içi pıhtılaşma ÖnT

Tablo 3’de Acil Tıp intörnlük eğitimi sonunda intörnlerin temel hekimlik becerilerini

hangi düzeyde yapabilir hale gelmelerinin beklendiği gösterilmektedir.

Temel hekimlik becerileri için düzeylendirme örneği:

Düzey-1: Uygulamanın nasıl yapıldığını bilir ve sonuçlarını hasta ve/veya yakınlarına

açıklar

Düzey-2: Acil bir durumda kılavuz/yönergeye uygun biçimde uygulamayı yapar

Düzey-3: Karmaşık olmayan, sık görülen, durumlarda/olgularda uygulamayı yapar

Düzey-4: Karmaşık durumlar/olgular da dahil uygulamayı yapar

Tablo 3. Temel Hekimlik Becerileri ve Beklenen Öğrenim Düzeyleri

GÖREV DÜZEY

A. Öykü Alma, Tedaviyi Planlama, Kayıt Tutma ve Rapor Hazırlama

Mental durumu değerlendirebilme 4

Psikiyatrik öykü alabilme 3

Reçete düzenleyebilme 4

Hasta dosyası hazırlayabilme 4

Raporlama ve bildirimi düzenleyebilme 4

Epikriz hazırlayabilme 4

Adli rapor hazırlayabilme 3

Ölüm belgesi düzenleyebilme 4

14

Aydınlatma ve onam alabilme 4

Tedaviyi ret belgesi hazırlayabilme 4

B. Genel ve Soruna Yönelik Fizik Muayene

Genel durum ve vital bulguların değerlendirilmesi 4

Triyaj uygulaması 2

Deri muayenesi 4

Baş-boyun ve KBB muayenesi 4

Göz, göz dibi muayenesi 3

Solunum sistemi muayenesi 4

Dolaşım sistemi muayenesi 4

Batın muayenesi 4

Nörolojik muayene 4

Kas-iskelet sistem muayenesi 4

Mental durum muayenesi 3

Meme ve aksiller bölge muayenesi 4

Digital rektal muayene 4

Ürolojik muayene 4

Jinekolojik muayene 4

C. Laboratuvar Testleri ve İlgili Diğer İşlemler

Biyolojik materyalle çalışma ilkelerini

uygulayabilme

4

Laboratuvar örneğini uygun koşullarda alabilme ve

laboratuvara ulaştırabilme

4

Laboratuvar inceleme için istek formunu

doldurabilme

4

Glukometre ile kan şekeri ölçümü yapabilme 4

Peak-flow metre kullanabilme 4

EKG çekebilme 4

Dekontaminasyon. dezenfeksiyon. sterilizasyon.

antisepsi sağlayabilme

4

İlgili enfeksiyona yönelik örneklerin transportunu ve

inokülasyonunu yapabilme

4

D. Girişimsel ve girişimsel olmayan hekimlik uygulamaları

El yıkama 4

Damar yolu açabilme 3

IM, IV, SC, ID enjeksiyon yapabilme 4

Kapiller kan örneği alabilme 4

Kan basıncı ölçümü yapabilme 4

İdrar sondası takabilme 3

Nazogastrik sonda uygulayabilme 3

Kültür için örnek alabilme 3

Lavman yapabilme 3

Mide yıkayabilme 3

Uygulanacak ilaçları doğru şekilde hazırlayabilme 3

Oral, rektal, vajinal ve topikal ilaç uygulamaları

yapabilme

3

Yüzeyel sütür atabilme ve alabilme 3

Abse açabilme 3

15

Dış kanamayı durduracak' sınırlayacak önlemleri

alabilme

4

Kan transfüzyonu yapabilme 2

Parasentez yapabilme 2

Plevral ponksiyon yapabilme 2

Pulse oksimetre uygulayabilme ve değerlendirebilme 4

Temel ve ileri yaşam desteği sağlayabilme 4

Yenidoğan canlandırması 4

Airway uygulama 3

Hava yolundaki yabancı cismi uygun manevra ile

çıkarabilme

3

Entübasyon yapabilme 2

Defibrilasyon uygulayabilme 2

Hastanın uygun olarak taşınmasını sağlayabilme 4

Hastaya koma pozisyonu verebilme 4

Oksijen ve nebul-inhaler tedavisi uygulayabilme 4

Atel hazırlayabilme ve uygulayabilme 4

Bandaj, turnike uygulayabilme 4

Servikal collar (boyunluk) uygulayabilme 4

Kene çıkartabilme 3

Acil psikiyatrik hastanın stabilizasyonunu yapabilme 2

Glasgow koma skalasının değerlendirilebilme 4

Akılcı ilaç kullanımı 4

Hastalık / travma şiddet skorlamasını

değerlendirebilme

4

16

Tablo 4’de Acil Tıp intörnlük eğitimi sırasında intörnlerin hangi temel hekimlik becerilerini

hangi sayıda uygulamaları beklendiği gösterilmektedir.

Tablo 4. Temel Hekimlik Becerileri için Beklenen Minimum Uygulama Sayıları

TEMEL HEKİMLİK BECERİSİ BEKLENEN MİNİMUM

UYGULAMA SAYISI











Deri muayenesi 10





Batın muayenesi 10




Meme ve aksiller bölge muayenesi 3


Ürolojik muayene 1



Biyolojik materyalle çalışma ilkelerini uygulayabilme 10

Laboratuvar örneğini uygun koşullarda alabilme ve

laboratuvara ulaştırabilme

10

Laboratuvar inceleme için istek formunu doldurabilme 10

Periferik yayma yapabilme 5

17

Glukometre ile kan şekeri ölçümü yapabilme 10

Peak-flow metre kullanabilme 3

EKG çekebilme 10

Dekontaminasyon. dezenfeksiyon. sterilizasyon. antisepsi

sağlayabilme

10


El yıkama 3

Damar yolu açabilme 20

IM, IV, SC, ID enjeksiyon yapabilme 20

Kapiller kan örneği alabilme 5

Kan basıncı ölçümü yapabilme 20

İdrar sondası takabilme 5

Nazogastrik sonda uygulayabilme 5

Kültür için örnek alabilme 5

Lavman yapabilme 1

Mide yıkayabilme 2

Uygulanacak ilaçları doğru şekilde hazırlayabilme 10

Oral, rektal, vajinal ve topikal ilaç uygulamaları yapabilme 5

Yara-yanık bakımı yapabilme 3


Abse açabilme 1

Dış kanamayı durduracak' sınırlayacak önlemleri alabilme 3




Pulse oksimetre uygulayabilme ve değerlendirebilme 10

Temel yaşam desteği sağlayabilme 10

Airway uygulama 5


çıkarabilme

1

Entübasyon yapabilme 3

Defibrilasyon uygulayabilme 3

Hastanın uygun olarak taşınmasını sağlayabilme 10



18



Servikal collar (boyunluk) uygulayabilme 3


Solunum havasında alkol ölçümü yapabilme 1



Akılcı ilaç kullanımı 1

Hastalık / travma şiddet skorlamasını değerlendirilebilme 5

Tablo 5’de Acil Tıp intörnlüğü süresince intörnlerin gözlemlemeleri gereken temel hekimlik

becerilerinin minimum sayısı belirtilmiştir

Tablo 5. Gözlemlenmesi Gereken Temel Hekimlik Becerilerinin Minimum Sayıları

TEMEL HEKİMLİK BECERİSİ BEKLENEN MİNİMUM

GÖZLEM SAYISI








Adli rapor hazırlayabilme 2

Ölüm belgesi düzenleyebilme 2

Aydınlatma ve onam alabilme 5


Triyaj uygulaması 30



Deri muayenesi 5




19


Batın muayenesi 5





Ürolojik muayene 2



Biyolojik materyalle çalışma ilkelerini uygulayabilme 5

Dekontaminasyon. dezenfeksiyon. sterilizasyon. antisepsi

sağlayabilme

5


Lavman yapabilme 1

Mide yıkayabilme 1

Suprapubik mesane ponksiyonu yapabilme 1

Oral, rektal, vajinal ve topikal ilaç uygulamaları yapabilme 3

Yara-yanık bakımı yapabilme 3


Abse açabilme 1

Dış kanamayı durduracak' sınırlayacak önlemleri alabilme 3


Lomber ponksiyon yapabilme 1


Perikardiyosentez yapabilme 1



çıkarabilme

2








20

Erişkin Acil Tıp intörnlüğündeki çalışma programı Tablo 6 ve Çocuk Acil

intörnlüğündeki eğitim saatleri Tablo 7’de belirtilmiştir.

Tablo 6. Acil Tıp İntörnlüğü Eğitim Programı

Saat Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar

Gündüz Çalışma Programı

08.00-

09.00

Devir

Viziti-1

Devir

Viziti-1

Devir

Viziti-1

Devir

Viziti-1

Devir

Viziti-1

Devir

Viziti-1

Devir

Viziti-1

09.00-

10.00

Klinik

Konsültanı

ile Hasta

Başı

Eğitimi-1

Acil Tıp

AD Eğitim

Programı-1

Klinik

Konsültanı

ile Hasta

Başı

Eğitimi

Acil Tıp

AD Eğitim

Programı-2

Klinik

Konsültanı

ile Hasta

Başı

Eğitimi

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

10.00-

11.00

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama 11.00-

12.00

12.00-

13.00

Öğle

Yemeği

Öğle

Yemeği

Öğle

Yemeği

Öğle

Yemeği

Öğle

Yemeği

Öğle

Yemeği

Öğle

Yemeği

13.00-

14.00

Klinik

Konsültanı

ile Hasta

Başı

Eğitimi-2

Klinik

Konsültanı

ile Hasta

Başı

Eğitimi-2

Klinik

Konsültanı

ile Hasta

Başı

Eğitimi-2

Klinik

Konsültanı

ile Hasta

Başı

Eğitimi-2

Klinik

Konsültanı

ile Hasta

Başı

Eğitimi-2

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

14.00-

15.00

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama 15.00-

16.00

16.00-

17.00

17.00-

18.00

Akşam

Yemeği

Akşam

Yemeği

Akşam

Yemeği

Akşam

Yemeği

Akşam

Yemeği

Akşam

Yemeği

Akşam

Yemeği

18.00-

19.00

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Gece Çalışma Programı

19.00-

20.00

Devir

Viziti-2

Devir

Viziti-2

Devir

Viziti-2

Devir

Viziti-2

Devir

Viziti-2

Devir

Viziti-2

Devir

Viziti-2

20.00-

21.00

Hasta Başı

Tartışma

Hasta Başı

Tartışma

Hasta Başı

Tartışma

Hasta Başı

Tartışma

Hasta Başı

Tartışma

Hasta Başı

Tartışma

Hasta Başı

Tartışma

21.00-

08.00

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

Klinik

Pratik

Uygulama

21

Tablo 7. Çocuk Acil İntörnlüğü Eğitim Programı

08:15 - 9:00 Hasta Tartışma ve Eğitim Toplantısı (Gece Ekibi)

10:00 - 11:00 Çocuk Acil Gözlem Odası Viziti ve Hasta Başı Tartışma

11:00 - 12:00 Klinik Konsültanı ile Hasta Başı Eğitimi

14:00 - 15:00 Klinik Konsültanı ile Hasta Başı Eğitimi

17:00 - 18:00 Çocuk Acil Gözlem Odası Viziti ve Hasta Başı Tartışma

* Sabah toplantıları gece şiftinden çıkan intörn ekibi ile yapılmaktadır.

Tablo 7’deki eğitim saatleri dışındaki zaman periyodunda intörnlerimiz “Klinik Pratik

Uygulama” yapmaktadır. Pediatrik Temel ve İleri Yaşam Desteği eğitimleri Pediatri İntörnlük

Stajı sırasında verilmektedir.

EĞİTİM ORTAMLARI

Erişkin Acil Tıp intörnlüğü boyunca acil serviste pratik ve hasta başı eğitimlerin

yanında Acil Tıp Anabilim Dalı 1. katta bulunan Konferans salonu ve Simülasyon

Laboratuvarında eğitimler yapılmaktadır.

Çocuk Acil intörnlüğü boyunca her gün sabah yapılan eğitim toplantıları, klinikte

yapılan pratik ve hasta başı eğitimlerin yanı sıra haftada iki gün Çocuk Acil Bilim Dalı Toplantı

Salonunda eğitimler yapılmaktadır.

EĞİTİM PROGRAMI

Acil serviste intörn doktorlar, devir vizitleri ve öğretim üyesi gözetiminde yapılan

hasta değerlendirme vizitlerine katılarak, acil serviste izlenmekte olan hastaların yönetimi, tanı

ve tedavi planlarının yapılmasına aktif katılarak teorik ve pratik eğitim alırlar. Devir ve hasta

değerlendirme vizitlerinde intörn doktorlardan acil serviste izledikleri hastalar hakkında

araştırma görevlileri / yan dal uzmanı ve öğretim üyelerine sunum yapmaları beklenmektedir.

Erişkin Acil Tıp Anabilim Dalı eğitim programı dahilinde Acil Tıp Anabilim Dalı

Konferans salonunda intörn doktorların da katılabileceği Salı ve Perşembe günü araştırma

görevlileri için teorik eğitim ve perşembe günleri multidisipliner katılımlı Radyoloji

toplantıları, İlginç Olgular, Makale Sunumu ve Mortalite toplantıları yapılmaktadır.

22

Her ayın başında Çocuk ve Erişkin Acil Tıp Anabilim Dalı’nın aylık eğitim programı

ilan edilir.

İntörn doktorlar Acil Tıp Anabilim Dalı tarafından araştırma görevlileri için ilan edilen

aylık eğitim programında belirtilen uygulama ve beceri edinme eğitimlerine aktif/gözlemci

olarak katılabilirler. Uygulama eğitimleri aylık olarak belirlenen konularda hasta başı ve

simülasyon laboratuvarında gerçekleştirilir.

EĞİTİMİN YÜRÜTÜLMESİ

Çalışma İlkeleri:

İntörnler staj boyunca kılık ve kıyafetlerine özen göstermeli, yasa ve yönetmeliklere

uygun davranmalıdırlar. Öğretim üyesinin bilgisi ve izni dışında devamsızlık, nöbet değişikliği

yapılamaz. Acil serviste hasta hizmeti sunarken nöbet forması giymeleri ve yaka kartı takmaları

gerekmektedir.

İntörnler Erişkin Acil Serviste kıdemsiz araştırma görevlisi, kıdemli araştırma

görevlisi ve konsültan öğretim üyesi gözetiminde çalışacaklardır. Acil Servise başlamadan

önce/ilk gününde intörn doktorlara, öğretim üyesi/ kıdemli araştırma görevlisi ve acil servis

başhemşiresi tarafından servisteki işleyişle ilgili detaylı bilgi ve oryantasyon eğitimi

verilecektir.

Acil serviste çalışan intörn doktorlar vardiya boyunca birlikte çalışacakları kıdemsiz

araştırma görevlileri ile birlikte devir vizitinde hasta alırlar. Ayrıca acil servise başvuran

hastalar için triyaj sonrası intörn doktor, kıdemsiz araştırma görevlisi ve kıdemli araştırma

görevlisinden oluşan tedavi ekibi belirlenir. Triyaj sonrası triyaj düzeyi düşük (T3-T5)

hastaların vital bulgularının kontrolü, öykü alımı ve özgeçmiş bilgilerinin öğrenilmesi ile

sistemlerin genel sorgulaması intörn doktorlar tarafından yapılır. Hastanın öyküsünün ve fizik

muayenesinin tamamlanması intörn doktorlar ve kıdemsiz araştırma görevlisi ile birlikte

yapılır. İntörn doktorlar, devir alınan hastalar ile triyaj ünitesinden kabul edilen hastaların tetkik

ve randevu istemlerini yapmalı, tetkik sonuçlarını takip etmeli, hastalarıyla ilgili hasta, hasta

yakını veya hemşirelerin ilettiği yeni gelişen sorunları araştırma görevlileri ile beraber

çözmelidirler. Tetkik sonuçlarında acil müdahale gereken durumları vakit kaybetmeden

kıdemsiz/kıdemli araştırma görevlilerine iletmelidirler. Hastalara gereken girişimsel işlemleri

araştırma görevlileri ile beraber yapmalıdırlar. Acil servise gelen konsültan hekimleri

23

karşılayarak hastayla ilgili konsültan hekimin istediği bilgi ve belgeleri konsültan hekime

vermelidir. Konsültan hekimin tetkik ve tedavi önerilerini kıdemli/kıdemsiz araştırma

görevlileri ile beraber değerlendirdikten sonra uygun görüldüğü taktirde gerçekleştirmelidirler.

Acil serviste her vardiya sonucu devir eden ve devir alan ekibin katılımıyla devir ve

hasta değerlendirme viziti yapılır. Devir ve hasta değerlendirme vizitine hastanın tedavi

ekibinde bulunan tüm doktorlar (kıdemli araştırma görevlisi, kıdemsiz araştırma görevlisi ve

intörn doktorlar) katılır. Hasta devir vizitlerine ek olarak acil servisin çalışma koşulları göz

önüne alınarak öğretim üyesi gözetiminde hasta değerlendirme vizitleri gerçekleştirilir. Hasta

değerlendirme vizitlerine hasta tedavi ekibinde yer alan tüm doktorların (kıdemli ve kıdemsiz

araştırma görevlileri ve intörn doktorlar) katılımı zorunludur. Hasta değerlendirme vizitlerinde

acil servisteki hastaların tanı, ayırıcı tanı, klinik değerlendirme, istenmesi gereken laboratuvar

ve görüntüleme testleri ile testlerin sonuçları ve tedavi planları tartışılır. İntörn doktorların devir

ve değerlendirme vizitlerinde izledikleri hastaların öykü, tanı ve tedavi planında aktif yer

almaları, kıdemli/kıdemsiz araştırma görevlileri ve öğretim üyesine hasta sunumu yapmaları

beklenmektedir.

Çalışma Saatleri:

Erişkin Acil Servis çalışma saatleri; gündüz vardiyası 08.00-19.00 ve gece vardiyası

19.00-08.00 olarak belirlenmiştir. İntörn doktorlar için erişkin acil serviste olanaklar ölçüsünde

gece ve gündüz eşit/benzer sayıda ve 24 saat olmayacak şekilde, her 48 saat içinde 11-13 saatlik

vardiyalar halinde çalışma programları yapılır.

Her türlü nöbet değişikliği için konsültan öğretim üyesinden izin alınması ve günün

sorumlu kıdemli araştırma görevlisine bilgi verilmesi zorunludur. Nöbet değişikliği talebi

dilekçe ile yapılır ve konsültan öğretim üyesi tarafından onaylanan dilekçe anabilim dalı

sekreterine teslim edilir.

Çocuk Acil İntörn Ekibi de Erişkin Acil Servis çalışma saatlerine benzer şekilde çalışır.

İntörn doktorlar için çocuk acil serviste mümkün olduğunca gece ve gündüz eşit/benzer sayıda

ve 24 saat olmayacak şekilde, her 48 saat içinde 11-13 saatlik vardiyalar halinde çalışma

programları yapılır.

Erişkin Acil Tıp servis intörnlüğündeki çalışma saatleri Tablo 6’da, Çocuk Acil Servis

İntörnlüğündeki çalışma saatleri Tablo 7’de belirtilmiştir

24

Ders ve Etkinlikler:

Acil Tıp Anabilim Dalı’nda her Salı ve Perşembe günü teorik eğitim yapılmaktadır.

Ayrıca Perşembe günleri sırasıyla Acil Tıp ABD ve Radyoloji ABD katılımıyla Radyoloji

Toplantısı, İlginç Olgular, Mortalite ve yeni yayınlanmış makale özet sunumları yapılmaktadır.

Acil Tıp Anabilim Dalı eğitim programı her ayın başında duyurulur ve intörn doktorların eğitim

toplantılarına minimum 4 eğitim gününe katılımları beklenmektedir.

Çocuk Acil Bilim Dalında her Pazartesi ve Cuma günleri teorik eğitim yapılmaktadır.

Ayda bir kez Çocuk Cerrahisi, Çocuk Yoğun Bakım Ünitesi ve diğer cerrahi anabilim dallarının

katkılarıyla Çocuk Travma Toplantısı, ayda bir kez Ankara’da bulunan tüm hastanelerin

katılımıyla Çocuk Acil ve Yoğun Bakım Paylaşım Toplantısı yapılmaktadır.

DEĞERLENDİRME

Acil Servis intörnlerinin yeterlikleri serviste beraber çalıştığı araştırma görevlilerinin de

görüşleri göz önünde bulundurularak konsültan öğretim üyeleri tarafından değerlendirilir ve

staj sonu notu verilir. İntörnlerin yeterliklerini değerlendirmede Tablo 7 ve 8’deki formlar

kullanılmaktadır.

İntern doktorların Acil Tıp Stajları hakkında değerlendirme için Tablo 9’da belirtilen

form kullanımaktadır.

25

Tablo 7. Acil Tıp Anabilim Dalı İntörn Doktor Staj Değerlendirme Formu

26

Tablo 8. Acil Tıp Anabilim Dalı / Çocuk Acil Bilim Dalı İntern Doktor Uygulama

Karnesi

27

28

Tablo 9. İntern Doktor Geri Bildirim Formu

29

ÖNERİLEN KAYNAKLAR

1-Tintinalli JE, Stapczynski J, Ma O, Yealy DM, Meckler GD, Cline DM. eds. Tintinalli’s

Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide, 8e New York, NY: McGraw-Hill; 2016.

http://accessmedicine.mhmedical.com/content.aspx?bookid=1658&sectionid=109384117.

Accessed May 22, 2018.

2-David M. CLINE, O. John MA, Rita K. CYDULKA, Garth D. MECKLER, Daniel A.

HANDEL, Stephen H. THOMAS, Tintinalli Acil Tıp El Kitabı Çeviri Editör: M.Mahir

ÖZMEN.Güneş Kitabevi, ISBN: 9789752774551

3- Rosen's emergency medicine : concepts and clinical practice / [edited by] Ron M. Walls,

Robert S. Hockberger, Marianne Gausche-Hill. Ninth edition. | Philadelphia, PA : Elsevier,

[2018]

4- Eric F. Reichman, ed. Emergency Medicine Procedures. 2nd. Ed. Mc-Graw-Hill:2013.

5-James R.Roberts. Roberts and Hedges’ Clicinal Procedures in Emergency Medicine. 6.eds.

Elsevier:2013

6-Robert S.Hoffman, Mary Ann Howland, Neal A.Lewin, Lewis S. Nelson, Lewis R.

Goldfrank ed. Goldfrank's Toxicologic Emergencies, 10e. McGraw-Hill Education:2015

7- Haldun Akoğlu, Özlem Güneysel Çeviri ed. Tarascon Erişkin Acil Cep Kitabı. Nobel Tıp

Kitabevleri:2012

8-Martin L.Gun. Bekir Erol. Çeviri Ed.Acil Radyoloji, İpuçları ve Tuzaklar. Nobel Tıp

Kitabevleri:2017

9-Bülent Erbil, M.Mahir Özmen :çeviri ed. Tintinalli, Acil Tıp Bilinmesi Gerekenler. Nobel

Tıp Kitabevleri:2016

10- M.Mahir Özmen. Çeviri Ed.Tintinalli Acil Tıp El Kitabı. Güneş Tıp Kitabevleri:2013

11-Nalan Metin Aksu, M.Mahir Özmen. Çeviri Ed. Acil Tıp Özel Bilgiler ve Güncel

Notlar.Güneş Tıp Kitabevleri:2016

Çocuk Acil

30

12- Nelson Textbook of Pediatrics: Kliegman RM, Behrman RE, Stanton BF, Schor NF,

St. Geme III JW (eds). 29th ed., Saunders: Philadelphia, 2016.

13- Yurdakök Pediatri: Yurdakök M (Ed). 1st ed., Güneş Kitabevi: Ankara, 2017.

14- Katkı Pediatri Dergisi: Çocuk Acil ve Yoğun Bakım serileri, Pediatri Eğitimini

Geliştirme Derneği sürekli yayınları.

15- Fleisher and Ludwig’s Textbook of Pediatric Emergency Medicine: Bachur RG, Shaw

KN (eds). 7th ed. Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins Health, 2015.

16- APLS: The Pediatric Emergency Medicine Resource: American Academy of Pediatrics

and American College of Emergency Medicine (eds). 5th ed., Jones and Bartlett, 2011.

İNTERNET TABANLI ONLİNE ÖĞRENME KAYNAKLARI:

1- Emedicine.medscape.com

2- UptoDate

3- FOAMED (Free Open Access Meducation – Medical educatio), erişim

https://lifeinthefastlane.com/foam/

4- Acilci.net

5- Acil Tıp Dergileri (Annals of Emergency Medicine, American Journal of Emergency Medicine,

European Journal of Emergency Medicine, Turkish Journal of Emergency Medicine, Anatolian

Journal of Emergency Medicine, Eurasian Journal of Emergency Medicine, Travma ve Acil Cerrahi

Dergisi, Pediatric Emergency Care, Pediatric Critical Care, Çocuk Acil Tıp ve Yoğun Bakım

Dergisi..)

6- ACEP Policies

7- EMRA- Emergency Medicine Residents’ (and Students’) Association. Erişim www.emra.org

8- www.tatd.org.tr

9- www.atuder.org.tr

http://www.tatd.org.tr/

Documents

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİDüzey-1: Uygulamanın nasıl yapıldığını bilir ve sonuçlarını hasta ve/veya yakınlarına açıklar Düzey-2: Acil bir durumda kılavuz/yönergeye