Hải Vương tinh

8/7/2019 Hi Vng tinh

1/42


2/42

H

i V

ng tinhJosepha ShermanTrn Nghim dch

1 Khm ph kp 22 Voyager 2 3 Cc v tinh v cc vnh k l ca Hi Vng tinh 174 Cc c im vt l ca Hi Vng tinh 26

Tra cu nhanh v Hi Vng tinh 37

Thut ng 38


3/42

Hi Vng tinh 1


4/42

Hi Vng tinh 2

1

Khm ph kpn cui th k th 18, mi ngi u tin rng H Mt tri ch c su

hnh tinh. Sau , Thin Vng tinh c William Herschel khm ph ra vonm 1781. Vi s khm ph ra hnh tinh th by ny, cc nh thin vn hc trnn hiu k hn bao gi ht. Rt cuc th cn c ci g nm ngoi kia na khng?

Nh thin vn hc kim thy tu

Nh thin vn hc u tin d on s tn ti ca hnh tinh th tm l nhthin vn hc ngi Php, Alexis Bouvard. Bouvard c thin bm him c ivi mt nh khoa hc. ng sinh nm 1767 min qu nc Php, khng h quatrng lpno , v c nui dy thnh mt thy tu. Tuy nhin, ng yu thchkhoa hc n mc ng ri nh ln Paris khi ng cn l mt thiu nin. Thigian Paris ng nhn lm bt c cng vic g kim sng ng t mnh tmhiu ton hc. Bouvard thng minh n mc ng sm tr thnh ph t cho mtnh thin vn hc khc, Pierre Laplace.

Vo thp nin 1820, Bouvard ang lm vic vi t cch nh thin vn vnh ton hc. ng thy qu o ca Thin Vng tinh xung quanh Mt tri

biu hin mt s chuynng k l. Bouvard ngh schao o phi cnguyn do l lc hp dnca mt vt th khc ht lyThin Vng tinh. Tuy nhin,Bouvard khng phi l ngi

khm ph ra hnh tinh thtm ang gy ra cc chuynng trong qu o caThin Vng tinh.


5/42

Hi Vng tinh 3

JOHN COUCH ADAMS

John Couch Adams sinh nm 1819 ti Cornwall, Anh quc. Adams rtgii ton v nhanh chng b thin vn hc thu ht. Nm 1841, Adams ln utin c c cc tnh ton ca Bouvard v qu o ca Thin Vng tinh. Cc

php tnh gy n tng mnh i vi ng, v ng quyt nh khm ph xemci g ang nh hng n qu o ca Thin Vngtinh. Ngy 3 thng 7 nm 1841, ng vit mt onghi ch nh sau, Hnh thnh mt thit k... nghincu, cng sm cng tt... cc bt thng trong chuynng ca Thin Vng tinh... tm hiu xem c thquy chng l do s tc ng ca mt hnh tinh cha

pht hin ra nm ngoi n hay khng. T v sau,Adams dnh ht thi gian ri ca mnh nghin cu cc

php tnh chng minh cho l thuyt ca ng. Thng 9nm 1845, ng c bng chng ton hc ca ring

mnh cho mt hnh tinh mi.Tht khng may, Adams ngn ngi nn

khng cng b cc kt qu ca ng trc cng chng.Thay vo , ng gi cc bi vit ca mnh n chonh thin vn hc hng u ca nc Anh, ngiGeorge Biddell Airy. Nhng Airy hon ton b quacc kt qu ca Adams. Nguyn do ti sao ng ta lmnh vy vn cn l mt b n i vi cc nh s hc.


6/42

Hi Vng tinh 4

C kh nng v Airy qu bn vi cng vic nghin cu ca mnh, hoc c l ngkhng nhn thy tm quan trng ca cc php tnh ca Adams. V Airy khngquan tm n cc kt qu ca Adams, cho nn chng ai khc nc Anh thi ky c bt k n lc tht s no nhm tm kim xem c mt hnh tinh th tm haykhng.

URBAIN J. J. LE VERRIER

Urbain Jean Joseph Le Verrier cho i ti tnh Normandy, nc Php,vo nm 1811. Le Verrier l mt sinh vin nghim tc v thng minh, v b cunht bi mi ngnh khoa hc. Nm 1837, ng ang l mt nh thin vn hc. Vmi nhn duyn vi ton hc, ng hm h lao vo tm li gii cho nhng

phng trnh phc tp nht.

Le Verrier tm thy cc sai st trong nhiu php tnh lin quan n hnhtinh v sng to ra cc phng php tnh ton qu o hiu qu hn. Ngy 10thng 9 nm 1839, ng gi mt bi bo n Vin Hn lm Khoa hc vi ta Sur les variation seculaires des orbites planetaires (V cc bin thin

bnh thng ca qu o hnh tinh). Le Verrier tip tc nghin cu hon thincc php tnh ca ng, nhng ng cn b hp dn bi s chuyn ng ca cc saochi v bt u nghin cu chng cng qu o ca chng. Nm 1845, tui 44,Le Verrier khng nh c v th ca mnh l mt nh phn tch k ti cacc bi ton thin vn hc.


7/42

Hi Vng tinh 5

Ngay khi thy chuyn ng k l ca qu o Thin Vng tinh, LeVerrier bt tay vo nghin cu i tm hnh tinh th tm. ng khng h nhnthy cng trnh ca John Adams v ng khng bit Adams cng ang tm kimmt hnh tinh th tm. Le Verrier khng c cch no bit c rng cc phptnh ca ng hu nh ging ht cc php tnh ca Adams. Nhng khng gingnh Adams, Le Verrier khng ngi ngng trc cng chng. Le Verrier chcchn rng mi ngi bit n cc php tnh ca ng. Vo ngy 1 thng 6 nm1846, ng cho cng b bi phn tch hon chnh ca mnh, Recherches surles mouvements dUranus, hay Nghin cu v chuyn ng ca Thin Vngtinh, ti cuc hp bo ca Vin Hn lm Khoa hc.


8/42

Hi Vng tinh 6

Cuc tranh lun v hnh tinh thtm

Tr li nc Anh, Airy nghe ni ti cc php tnh cng s cng brng ri ca Le Verrier. Ngay sau , Airy nhn thy cc kt qu ca Le Verrierrt ging vi cng trnh ca John Adams. Hai nc Anh v Php vn l hai ith knh ch nhau, hn thua nhau trong hng th k. Tht t nhin, Airy khngmun nc Php nhn ly vinh quang l khm ph ra hnh tinh th tm.Thng 7 nm 1846, ng t chc mt cuc hp vi nh thin vn James Challis,ngi ng u i thin vn Cambridge. Airy ngh Challis dng knh thinvn ca i tm kim hnh tinh th tm, vi hi vng cu nguy cho vn ... hunh khng cn hi vng g na.

Mt cuc tm kim in r din ra sau. Adams tip tc cc tnh ton ca ng, nhngcc php tnh mi ca ng khng chnh xc. VChallis khng c bn sao cp nht mi, chonn ng thng tm mng tri khng ng.

Ngy nay, cc nh s hc bit rng Challis thts nhn thy Hi Vng tinh hai ln vo ngy 8v 12 thng 8 nhng do cc trc trc vi bn sao c k v cc tnh ton sai lm ca Adams,nn ng ngh ng ch nhn thy mt ngi sao no

khc.Trong khi , Php, Le Verrier cng gp

trc trc. Sau khi cng b rng ri cc kt quca mnh, ng tht s tht vng v chng tm ranh thin vn hc ngi Php no c hng th chng minh chng. Sau , ng gi cc tnhton ca mnh cho mt nh khoa hc bn b,ngi m ng ang trao i cc bi bo khoa hc.

Nh khoa hc l nh thin vn ngi c

Johann Gottfried Galle lm vic ti i thin vnBerlin. Galle nhn c th v bi bo ca LeVerrier vo ngy 23 thng 9 nm 1846. Ngaytrong hm , Galle lao vo lm vic lun. S dng cc tnh ton ca Le Verrierv lm vic vi knh thin vn v bn sao ca i thin vn trn, Galle tmthy hnh tinh th tm ch sau mt gi tm kim. Ngy 25 thng 9, Galle vit thcho Le Verrier: Hnh tinh c v tr nh anh tnh ton tht s c tn ti.


9/42

Hi Vng tinh 7

Cuc chin ngn t

Khm ph ca Galle khi ngi mt cuc khu chin gia cc nh khoahc ngi Anh v ngi Php. Cc thnh vin ca Hi Thin vn hc Hong giaAnh th ng h Adams, ni rng ng l ngi u tin tnh ra hnh tinh trn nm ch no. Trong khi , Php, cc nh khoa hc cu tit ln. Mt ngi Anhkhng tn tui, h ni, ginh ly vinh quang m Le Verrier ng c hng.Cc t bo Php chp ly cu chuyn trn v bin n thnh vn mang tnhquc gia.

Cui cng, Adams khng mun sinh thm rc ri na. Trong mt bi bom ng c trc Hi Thin vn hc Hong gia vo thng 11 nm 1846, ng ni

Ti k ra y nhng ngy thng ny ch chng t rng cc kt qu ca ti cc mt cch c lp, v c trc s cng b kt qu ca [ngi] Le Verrier, chkhng nhm mc ch gy rc ri cho s khng nh vinh quang ca ng ta vkhm ph trn. Adams b sung thm rng chng nghi ng g na chuyn LeVerrier cng b nghin cu ca ng ta trc v nhng kt qu cng b a n vic Galle tht s khm ph ra hnh tinh mi.

Mt khi s tht phi by, cc nh thin vn bt u thng nht vi nhaurng hai nh thin vn trn c lp nhau gip xc nh v tr ca hnh tinhmi, v h ng c tn vinh nh nhau. Thot u, cc nh thin vn ngiPhp mun t tn cho hnh tinh mi l Le Verrier, nhng cc thnh vin nha ca cng ng khoa hc b phiu h ci tn xung. thi gian


10/42

Hi Vng tinh 8

gy rc ri cho cc bn khoa hc ngi Anh ca h ri. Thay vo , mi ngit tn cho hnh tinh mi l Hi Vng tinh (Neptune), tn v thn bin c cangi La M.

Vinh quang mun n vi Adams

Mc d vic ng khm ph ra Hi Vng tinh ban u b b qua, nhng Adamskhng b cng ng khoa hc b qun. Nm 1866, cng trnh ca ng ctn vinh khi ng ginh c phn thng cao qu nht trong gii thin vn hcAnh quc Huy chng Vng ca Hi Thin vn hc Hong gia.

Ngy nay, vnh ngoi ca Hi Vng tinh v mt ming h mt trng c ttheo tn Adams. Cn c mt tiu hnh tinh mang tn 1996 Adams. Gii thng

Adams vn c trng i hc Cambridge trao hng nm, tn vinh cng trnhkhoa hc ca ng.


11/42

Hi Vng tinh 9


12/42

Hi Vng tinh 10

2

Voyager 2

Ngy 10 thng 10 nm 1846 trong vng mt thng sau s khm ph raHi Vng tinh nh thin vn hc ngi Anh William Lassell pht hin raTriton, mt trong cc v tinh ca Hi Vng tinh. Nhng sau s kin ny, khngcn c khm ph mi no v Hi Vng tinh na mi cho n th k th 20.

C hai nguyn do l gii cho iu ny. Mt l cc knh thin vn ch totrc th k th 20 n gin l khng mnh nhn thy Hi Vng tinh

ngoi ch l mt m sng trn bu tri ging ht nh mt ngi sao. Nguyndo th hai l v thc t th Hi Vng tinh qu xa Tri t. Ngy nay, cc nhkhoa hc tnh c n cch xa chng ta chng 4,3 t km. N xa n mc nl hnh tinh duy nht khng th no nhn thy t Tri t nu khng s dngknh thin vn. Mi cho n nm 1949, ngi ta vn bit thm iu g mi m vHi Vng tinh. l khi nh thin vn Gerard Peter Kuiper pht hin ra mt vtinh khc ang quay xung quanh Hi Vng tinh. ng t tn cho n l Nereid,ting Hi Lp dng gi v n thn bin c.

Gerard Peter Kuiper

Nh thin vn hc ny sinh nm 1905 H Lan. Kuiper tr thnh cng dn M vo nm1937, khi ng m ng mt trng trch tii thin vn Yerkes trng i hc Chicago.Sau , Kuiper chuyn i Arizona v sng lpPhng th nghim Mt trng v Hnh tinh hcti trng i hc Arizona.

Kuiper thc hin mt s khm phthin vn quan trng trong thi gian ng Chicago v Arizona. ng pht hin ra mttrong cc v tinh ca Thin Vng tinh,Mirande, v v tinh Nereid ca Hi Vng tinh.ng cn tm thy carbon dioxide trong khquyn ca Ha tinh v chng t rng c mt bu


13/42

Hi Vng tinh 11

kh quyn methane bao xung quanh v tinh ln nht ca Th tinh, Titan. tnvinh nhiu khm ph ca Kuiper, mt gii thng c mang tn Gii Kuiperdnh cho cc nh thin vn hc mang li nhng tin b ln trong khoa hcnghin cu hnh tinh.

Cuc chy ua v tr

Nhng khm ph sau ny v Hi Vng tinh cng nhng vt th khctrong v tr c c l nh nhng cng ngh mi v nhng s mnh liu lnhhn trong khng gian. a s cc pht trin trong cng ngh v tr v thm himl kt qu ca mt cuc chin khng c s chin u tht s. y l Chin tranh

Lnh, v n l s knh ch gia nc M v Lin X. (Lin X gm Nga v ccnc thuc tm nh hng ca nc Nga). Chin tranh lnh ko di t nm 1945n nm 1989. Nc M v Lin X u Chin tranh Lnh theo nhiu cch,

bao gm do thm, xy dng cn c qun s, mt cuc chy ua v kh ht nhnht sc nguy him, v cuc chy ua vo v tr.


14/42

Hi Vng tinh 12

Cuc chy ua v tr bt u vi phn thi nc u tin a mt v tinhln qu o v sau l a ngi ln Mt trng. Lin X l nc u tin

phng thnh cng mt v tinh (Sputnik) vo nm 1957. Nc M ui theo vivic l nc u tin a ngi ln Mt trng vo nm 1969.

Kt qu ca cuc ua l s xut hin mt t chc ca ngi M gi l Banqun l Hng khng v V tr Quc gia (NASA). NASA sm tr thnh mt tchc khoa hc chuyn nghin cu hng khng hc, tn la v tr, cuc sngtrong v tr, v thm him v tr.

NASA vn tip tc hot ng cho n nay, mc d khng cn cuc chyua v tr na. Tuy nhin, NASA khng h n c. Cc chng trnh v trkhc trin khai nhiu nc khc trn th gii. C quan V tr chu u (ESA)gm cc nh khoa hc n t mt s nc chu u. Cc chng trnh v trquc t khc bao gm C quan V tr Italy, C quan Thm him Hng khng

V tr Nht Bn, v C quan V tr Brazil.

VOYAGER 2

Hi Vng tinh h l nhiu b n ca n vis h tr ca phi thuyn Voyager 2 (Nh du hnh2). NASA v Phng th nghim Sc y Phn lc

(JPL) cng hp tc thit k v ch to chng trnhVoyager. Hai phi thuyn ging ht nhau khngngi li ngha l khng c nh du hnh no bntrong ht Voyager 1 v Voyager 2, c phngln vo nm 1977 kho st Mc tinh v Th tinh.Sau khi phi thuyn trong v tr, th s mnhca chng c thay i bao gm c vic quanst Thin Vng tinh v Hi Vng tinh trc khi

phi thuyn ri H Mt tri ca chng ta i thm

him v tr bn ngoi. Voyager 2 l phi thuyn utin n ving Hi Vng tinh.

Voyager 2 chuyn ng tc 67 000km/h, nhanh hn bt k phi thuyn c ngi li no.Tuy nhin, khong cch n Hi Vng tinh quln nn phi thuyn vn phi mt 12 nm mi tic hnh tinh trn. Nm 1989, Voyager tipcn Hi Vng tinh gn bt u thc hin


15/42

Hi Vng tinh 13

cc quan st. Phi thuyn tip tc trin khai cc quan st t thng 6 n thng 10.N tip cn Hi Vng tinh gn nht l vo ngy 25 thng 8 nm 1989.

Voyager 2 gi v mt s d liu v hnh nh ht sc r rng cho ccnh khoa hc trn Tri t. Cc hnh nh v thng tin cho thy Hi Vng tinhc cht tng t vi Thin Vng tinh v Mc tinh. Ging nh chng, n l mt

hnh tinh kh khng l. Hi Vng tinh cng c methane trong kh quyn can, mang li cho hnh tinh mt mu lam d nhn.

Voyager 2 cn cho php cc nh khoa hc ln u tin quan st mt cnbo khng l trn Hi Vng tinh, ci h gi l m en Ln. Cn bo lnbng c Tri t. m en Ln di chuyn xung quanh hnh tinh mi vng 16ngy, v nhng cn gi mnh ca Hi Vng tinh thi n i. Nhng quan stmi y ca Hi Vng tinh cho thy m en Ln bin mt.

Cn c mt h thng bo nh hn gi l m en 2. N dng nh bui trong nhng cn gi nhanh hn, v n di chuyn xung quanh hnh tinh ch

trong 16 gi. Vi m en 2 l mt m my sng hu nh mu trng ccnh khoa hc gi n l Scooter (Xe hy) v n hy xung quanh Hi Vng tinhmi vng trong 16 gi.


16/42

Hi Vng tinh 14

Voyager 2 mangli cho cc nh khoa hcrt nhiu thng tin v HiVng tinh. Ging nhmi hnh tinh khc, nc xc nhn l c mtt trng ring. Ttrng ca Hi Vng tinhmnh hn t trng caTri t. D liu thu t phithuyn Voyager 2 gipcc nh khoa hc tnh ra di chnh xc ca ngyHi Vng tinh. (Mt

ngy l thi gian cn thitcho mt hnh tinh hon ttmt vng quay quanh trcca n) T pha Tri t,cc nh khoa hc ch cth c tnh n di chng18 gi. Nhng Voyager 2chng t rng ngy HiVng tinh di khong 16gi 7 pht.


17/42

Hi Vng tinh 15

Tri ni trong v tr

Cp phi thuyn song sinh, Voyager 1 v Voyager 2, do NASA phng lnvo ma h nm 1977, t Mi Canaveral, Florida. Voyager 1 hin ang gi klc phi thuyn i xa nht. Voyager 2, phi thuyn n ving nhiu hnh tinh hn,trong c Hi Vng tinh, cng ang lao mnh ra v tr ngoi kia.

Trong 10 n 12 nm na, hai phi thuyn Voyager s tip tc i qua vngnht dng, l khng gian nm ngoi tm nh hng ca Mt tri. Chng stip tc chuyn ng, vi nng lng gi thng tin v Tri t trong thigian t nht l n nm 2020. Voyager 1 v Voyager 2 c d tnh th ni vnh

vin trong Di Ngn h tr khi chng va trng ci g cha bit. Mi phithuyn mang theo mt s bn ghi m nhc v ngn ng Tri t v gi li chon nhng ai bt gp chng.

Phi thuyn thm him Voyager 2


18/42

Hi Vng tinh 16


19/42

Hi Vng tinh 17

3Cc v tinh v cc vnh k l

ca Hi Vng tinh

Mt s c im ca Hi Vng tinh, nh cc v tinh v cc vnh ca n,tht k l v b n. Hi Vng tinh c mt s v tinh rt l, a chng loi tkhng l n b t. Cn c mt s trng hp b n ca cc vnh bin mt caHi Vng tinh. Trong khi Voyager 2 cung cp cho cc nh khoa hc mt smanh mi v Hi Vng tinh, th lun c nhng bin i v khm ph khngngt v Hi Vng tinh k t nm 1989.

Cc v tinh ca Hi Vng tinh

Triton

Triton c kch c ln n mc c th xem n mt hnh tinh vy. Ving knh 2706 km, n l v tinh ln nht ca Hi Vng tinh. Triton quay mivng xung quanh Hi Vng tinh ch mt c 6 ngy Tri t. Triton c qu ogit li, ngha l n chuyn ng xung quanh Hi Vng tinh theo chiu ngcvi hng qu o ca hnh tinh trn. a s cc v tinh khc, trong c mt

trng ca chng ta, quay xung quanh hnh tinh cachng theo cng chiu quay ca hnh tinh.

Cc nh khoa hc c gng tm hiu nguyndo Triton chuyn ng git li. H ngh chuynng quay ngc nh th c ngha l Triton khnghnh thnh cng vi Hi Vng tinh, m n l mtv tinh c lp, hay mt hnh tinh lang thang, nghal mt hnh tinh nh. V tinh hoc hnh tinh langthang c kh nng b ht vo qu o ca HiVng tinh mt khi n tip cn qu gn vi hnhtinh.

Cc nh khoa hc ngh rng trc khi Tritonb bt gi bi trng hp dn ca Hi Vng tinh,n chuyn ng kh nhanh trong khng gian nhanh hn mt v tinh chuyn ng trong qu o.


20/42

Hi Vng tinh 18

Vy th phn nng lng di d kia bin i u? Hi nm 2006, hai nh thinvn hc - Craig Agnor thuc trng i hc California v Douglas Hamiltonthuc trng i hc Maryland i ti mt l thuyt c l l chnh xc. Hngh rng Triton phi tri ni trong khng gian cng vi mt v tinh khc, bkha cht trong trng hp dn ca nhau. Khi hai v tinh i qua Hi Vng tinh,lc hp dn mnh ca Hi Vng tinh bt dnh Triton nhng li sng mthnh tinh kia. a phn nng lng di d c gii phng cng vi v tinh btht lc kia, v Triton b nm vo qu o ngc xung quanh Hi Vng tinh.

Thi tit trn Triton

Triton c l l vt th lnh lo nhttrong H Mt tri ca chng ta. B mtca n thng nhit - 235oC. Tuy

nhin, khi phi thuyn Voyager 2 bayqua n, phi thuyn pht hin thy mcd cc k lnh lo, nhng Triton c ccmch phun c l l nitrogen vmethane vng tung te chng 8 kmln trn bu kh quyn mng manh caTriton. Trn Tri t, cc mch phun l


21/42

Hi Vng tinh 19

cc sui nc nng. Nhng mt ci g nng bng trn mt v tinh lnh long l iu khng th. Cc nh khoa hc ngh rng nhng mch phun c thdo cht liu b mt ti ca v tinh hp th nhit t pha Mt tri. B mt caTriton b rn nt khi n bay gn n hoc bay ra xa Mt tri. Nhng vt nt s cho php nitrogen bn di b mt thot ra. Cng c kh nng l nhit t Mttri c d tr qua nhng khe nt , nm ngay bn di b mt ca Triton.iu ny s gi cho cht kh nitrogen m thnh thong phun tro. Ngay cmt lng nhit nh nht cng c th xy ra nh vy, v phn cn li ca v tinhtht qu lnh.

Nhng c im l

Triton c khi lng ln v cha nhiu hn cc v tinh khc ca HiVng tinh v c ph di mt lp methane ng bng. Chnh bng methaneny lm phn x nh sng v lm cho Triton trng rt sng qua knh thin vn.Khng ging nh cc v tinh khc thuc Hi Vng tinh, Triton cn c khquyn yu t ca ring n, bao gm hn hp nitrogen v methane. Triton cchm bng cc ging nh nhiu hnh tinh, mc d trong trng hp ny bng lnitrogen hng nht.


22/42

Hi Vng tinh 20

Mt phn b mt Triton trng l lm v nhn nheo n mc cc nh khoahc gi n l a hnh da , v n trng ta nh b mt ca mt qu da .Loi a hnh ny khng c tm thy trn bt k v tinh hay hnh tinh no khc.Cn c nhng nhnh khu vc bng phng c th l kt qu ca nhng dng chydung nham trong qu kh xa xi. Triton ch c vi ming h va chm, cho thyn khng b va chm bi nhiu thin thch hay v tinh khc trong qung i can.

V Triton trng khng ging vi bt k v tinh no khc, cho nn cc nhkhoa hc ngh rng c l n tht s xut x t Vnh ai Kuiper, l mt tphp gm nhng vt th bng gi c ln pha ngoi qu o Hi Vng tinh.Cc vt th trong Vnh ai Kuiper quay xung quanh Mt tri ging nh cc hnhtinh vy. Cc nh khoa hc ngh rng cc vt th trong Vnh ai Kuiper l nhngvt t cn st li t thi khi H Mt tri mi hnh thnh.


23/42

Hi Vng tinh 21

Cc v tinh khc ca Hi Vng tinh

S mnh Voyager 2 pht hin, ngoi Triton ra, Hi Vng tinh cn c byv tinh khc. Vi ng knh xp x 400 km, Proteus l v tinh ln th hai caHi Vng tinh. N l mt trong nhng vt th tm ti nht trong H Mt tri v

phn x rt t nh sng mt tri. Cc hnh nh Voyager 2 cho thy Proteus chnh dng khng u v gn nh ln nhn.Proteus nm cch m my trn cng caHi Vng tinh chng 92.800 km. V tinhny mt cha ti 27 gi quay trn vngxung quanh Hi Vng tinh.

Nereid c pht hin ra vo nm

1949, kh lu trc khi Voyager 2 phthin ra nhng v tinh khc. N l v tinhln th ba ca Hi Vng tinh v mangtn ca n thn bin Hi Lp. Trong hnhtrnh qu o ca n, khong cch ca nn hnh tinh dao ng t 1.353.600 kmn 9.623.700 km. V nm cch hnh tinhqu xa, nn Nereid quay mt vng quanhHi Vng tinh mt khong 360 gi.

Nm 1989, Voyager 2 pht hinnm v tinh khc ca Hi Vng tinh.Xp theo trnh t t nh n ln, chng lLarissa, Galatea, Despina, Thalassa, v

Naiad. Ging nh Triton v Nereid, tngi ca nhng v tinh ny c ngun gc t thn thoi Hi Lp. Larissa, Galatea,v Despina l n thn bin, cn Naiad l mt linh hn nc. Thalassa l m cathn bin.

Halimede, Sao, Laomedeia,Psamathe v Neso

K t nhng quan st Voyager 2, cc nh thin vn tin rng Hi Vngtinh ch c 8 v tinh. iu ng cho n nm 2004, khi nh thin vnMatthew Holman cng cc nh khoa hc ti Trung tm Thin vn Vt l tm ra 5v tinh na. Mi v tinh c b ngang chng 32 n 48 km, v quay trn xung


24/42

Hi Vng tinh 22

quanh hnh tinh bn ngoi qu o ca Nereid. C nm v tinh u mang tnn thn bin trong thn thoi Hi Lp.

Halimede c b ngang 61 km v nm cch Hi Vng tinh gn 15 t km.Sao, b ngang 40 km, cch Hi Vng tinh 22 t km. Laomedeia cng kch c

vi Sao nhng cch Hi Vng tinh 23 t km. Psamathe ch rng 38 km, v xaHi Vng tinh chng 46 t km. Neso l v tinh xa nht v rng khong 60 km.N nm xa Hi Vng tinh 49 t km.

Ging nh nhng c im khc ca Hi Vng tinh, nhng v tinh nytht khng bnh thng. Hai trong s nhng v tinh nh b, k l ny quay theochiu thun bnh thng, cn ba v tinh kia th chuyn ng nghch, ging nh

k khng l Triton. Tuy nhin, tht kh ni v tinh no l v tinh no v khongcch xa v kch thc nh ca cc v tinh. Thi gian chng quay trn vngxung quanh Hi Vng tinh bin thin t 5 n 25 nm. iu cho thy nhngv tinh b nh ny u l tn tch cn tha li ca mt v tinh ln b bt giv x toc ra bi lc hp dn ca Triton. iu l gii nguyn do v sao ba vtinh quay ngc quanh Hi Vng tinh.


25/42

Hi Vng tinh 23

Cc vnh ca Hi Vng tinh

Voyager2 mang li nh chp cc vnh ca Hi Vng tinh vo nm 1989.C bn vnh mt trong s chng tht m nht, cn ba vnh kia th hi d thyhn mt cht. Vnh m nht tn gi l Galle, t theo tn nh thin vn ngic, ngi u tin nhn thy Hi Vng tinh qua knh thin vn. Ba vnh kiamang tn l Le Verrier, Lassell, v Adams, theo tn nhng nh khm ph khcca Hi Vng tinh. Adams l vnh xa nht, cch Hi Vng tinh 62.930 km.Galle l vnh gn nht, cch Hi Vng tinh 41.900 km. Khng ging nh ccvnh sao Th, chng ddng nhn thy, cc vnhca Hi Vng tinh kh

quan st thy. Chng cnhng phn sng, gi lcung sng, v nhng phnti. Mt s vnh thm chcn trng ta nh b thtgt, mc d c l chl mt tr bp ca nhng


26/42

Hi Vng tinh 24

phn sng v ti khi nhn ln vo nhau.

Tuy nhin, k t nhng khm ph vo nm 1989 do phithuyn Voyager 2 thc hin, nhng hnh nh mi chp vi knhthin vn Keck Hawaii vo nm 2002 v 2003 cho thy ci g

tht khc thng. Mt s hoc c l ton b cc vnh ca HiVng tinh ang t t bin mt. Mt phn trong s chng bin mt vo nm 2002 v nhng phn khc th ang m i.Cho n nay, cc nh thin vn khng c trong tay bt k lthuyt no l gii v sao cc vnh ang bin mt. C kh nng lnhng vnh ny cu to gm nhng ht bi v tr ang chuynng ra xa hay tch ri nhau ra. Cng c kh nng l khngging nh nhng hnh tinh c vnh khc, nh cc vnh xungquanh Thin Vng tinh Hi Vng tinh khng c cc vtinh n nu nh b bn trong cc vnh gi cc vnh li bnglc ht hp dn ca chng.

i thin vn W. M. Keck

i thin vn W. M. Keck, thng gi l Keck, ta lc trn nhngn ni la yn ngh Mauna Kea qun o Hawaii. cao 4205 m,n l mt ni hon ho t knh thin vn mt t. Bn b l bt ngni dng, khng c ngn ni cao no ln cn, cng khng b nhim

nh sng t cc th lm che khut tm nhn. Phn ln thi gian trongnm, bu kh quyn pha trn Mauna Kea lun trong tro, lng gi v khro. Tht ra, c hai chic knh thin vn Keck hai thit b thuc loiknh thin vn quang hc v hng ngoi ln nht th gii. Keck I bt uhot ng vo thng 5 nm 1993, v Keck II bt u hot ng vo thng10 nm 1996.


27/42

Hi Vng tinh 25


28/42

Hi Vng tinh 26

4

Cc c im vt lca Hi Vng tinh

Hi Vng tinh tht l lng, pht biu ca Craig Agnor, mt nh khoahc ti trng i hc California, Santa Cruz. i vi nhiu ngi, ni nh thc v l hi nh nhng. Mc d l mt hnh tinh kh khng l, ging nh mt shnh tinh khc, nhng Hi Vng tinh rt khc vi by hnh tinh cn li trongH Mt tri ca chng ta.

Hi Vng tinh cch Mt tri khong 4,46 t km, khin n rt lnh lo.Nhng n c mt s ngun nng lng b n, cp sc mnh c nhng cn gi cth thi n tc 1600 n 2000 km mi gi. Tc ny nhanh hn nhng cngi trn bt k hnh tinh no khc. Hi Vng tinh cn c mu xanh m hn, cth gii thch bi s c mt ca kh methane trong kh quyn. Hnh tinh c ccvnh ang dn dn bin mt mt cch b n. V n c mt v tinh bng gi Triton vn lm ch nhng mch phun ca n, bt chp thi tit gi lnh.

Knh thin vn v tr Hubble

Cc nh thin vn thnh thong bit rngmi chic knh thin vn trn mt t u gp

phi mt tr ngi do s nhiu t kh quyn caTri t v s nhim nh sng t cc th.

Nm 1969, Thng vin Hoa K tn thnhvic chi tin cho mt chic knh thin vn trnqu o quay xung quanh Tri t. Chic knh

thin vn v tr ny s khng b nhiu bi khquyn v s nhim nh sng t cc th, chophp chng ta quan st cc vt th trong khnggian mt cch r rng hn.

Mt gn 10 nm ch to mt chicknh thin vn nh th. Phi vi ln tr hon nath Knh thin vn v tr Hubble mi sn sngln b phng. N c tu con thoi Discovery


29/42


30/42

Hi Vng tinh 28

cu bc ca Hi Vng tinh vo nm 1994, nhng cn bo kt thc vonm 1997. Knh thin vn v tr Hubble vn tip tc gi v nhng hnh nh cathi tit ang bin i nhanh chng ca Hi Vng tinh.


31/42

Hi Vng tinh 29


32/42

Hi Vng tinh 30

So snh Hi Vng tinh v Tri t

Hi Vng tinh Tri tKhong cch n Mt tri 4,46 t km 149,6 triu km

ng knh 49.493 km 12.756 km

Nhit trung bnh - 210oC 15oC

di nm 165 nm Tri t 365 ngy

di ngy 17,24 gi 24 gi

S v tinh 13 1

Thnh phn ca hnh tinh Hydrogen, methane,

ammonia, v nc

Ch yu l kim loiv

Kh quyn Methane v nitrogenc Ch yu l nitrogenv oxygen

Cu to bn trong ca Hi Vng tinh

Tm hnh tinh trong H Mt tri c th chia thnh cc hnh tinh a cu,hay hnh tinh , v cc hnh tinh kh. Tri t, Thy tinh, Kim tinh v Ha tinhl cc hnh tinh nhm a cu. Mc tinh, Th tinh, Thin Vng tinh v HiVng tinh l cc hnh tinh kh khng l.

Hi Vng dng nh c cu to gm hydrogen, methane, ammonia, vnc. Trong gn mt trm nm, cc nh khoa hc cho rng chim phn lnli ca Hi Vng tinh. Nu nh iu ny l ng, th n c ngha l Hi Vngtinh ging Tri t hn bt k hnh tinh kh khng l no khc. Nhng khi tuVoyager 2 i gn qua Hi Vng tinh, th d liu thu thp cho thy rng li caHi Vng tinh c t trng tng i thp khong bng t trng ca nc. iuny c ngha l li ca hnh tinh c l khng c cu to t hay kim loi, vnu khng th t trng s phi cao hn.

Cc nh khoa hc ti Phng th nghim quc gia Lawrence Livermore California kim tra kt qu ny bng cch to ra ci h gi l mt hnh tinh trong chai. y l mt hn hp ca nc, ammonia, v ru, phng theo ci htin rng li ca Hi Vng tinh c kh nng nh th. Qua cc th nghim, h


33/42

Hi Vng tinh 31

pht hin thy hnh tinh ny tht s c th c mt nhn lng, hoc l nc, hocl nhng cht kh ha lng cc cht kh bin thnh cht lng di p sut cao,th d nh hydrogen. Kt qu ny khin Hi Vng tinh ging vi Thin Vngtinh hn l ging Tri t.

Mt phng tin nghin cu qu gi

Khng phi ai trn th gii cng c c hi s dng Knh thin vn v trHubble. Mt nh thin vn c th trnh mt xut nghin cu v ng kthi gian s dng knh thin vn ny. Sau , cc chuyn gia s thm nhxem nhng xut no c ph chun v cho php cc nh thin vn sdng knh. Mt khi cc quan st thc hin xong, mt nh thin vn c ti

mt nm cng b cc kt qu ca mnh. Sau mt nm, cc quan st c a ra cng khai cho ton th cng ng thin vn hc. Cho n nay,c hn su nghn bi bo khoa hc c cng b, s dng d liu thuthp bng Knh thin vn v tr Hubble.

Nhit

Bn nhit u tin ca kh quyn

tng thp ca Hi Vng tinh c lp vo unm 2007 vi s h tr ca Knh thin vn RtLn ca i thin vn Nam chu u Paranal,Chile. Tm bn cho thy cc nam ca HiVng tinh m hn khong 10oC so vi bt ka im no khc trn hnh tinh. Nhit trung

bnh ca nhng lp thp ca kh quyn l200oC. Cc nam ca hnh tinh m cho khmethane dng ln tng trn kh quyn.

C l s chnh lch nhit gia cc namm hn v phn cn li ca hnh tinh l ci gyra nhng cn gi mnh ca Hi Vng tinh.Knh Hubble gi v hnh nh nhng m mytrng lin tc chy ua trn khp b mt hnhtinh, chnh l bng chng ca nhng cn gikhc lit ny.


34/42

Hi Vng tinh 32


35/42


36/42

Hi Vng tinh 34

Ssng trn Hi Vng tinh

Tht kh cho cc nh khoa hc bit c trn Hi Vng tinh c tn ti ssng hay khng. Nhit lnh lo ca hnh tinh cng bu kh quyn methane vnitrogen khin n khng thch hp cho cc dng sng nhng dng sng dusao chng ta cng quen thuc tn ti. Mt s nh khoa hc ngh rng ssng c th tn ti bn di b mt ca nhng hnh tinh khc. Nhng phn nhnnng bng, ha lng ca Hi Vng tinh khin iu l khng th. Cc nhkhoa hc cng khng chc lm liu nc c tn ti trn Hi Vng tinh hoc khquyn ca n hay khng, mc d nhiu ngi gi thuyt l khng c.


37/42

Hi Vng tinh 35


38/42

Hi Vng tinh 36

Cc smnh thm him Hi Vng tinh

Tht kh cho phi thuyn v tr n ving Hi Vng tinh v n qu xa,v cc nh khoa hc khng dm chc l mt s mnh ln Hi Vng tinh c xyra sm hay khng. Knh thin vn v tr Hubble tip tc cung cp cc hnh nhca hnh tinh trn, v phi thuyn v tr ang tin ra ngoi H Mt tri ca chngta cng c th quan st Hi Vng tinh. Mt th d l phi thuyn New Horizons(Chn tri Mi). Vo thng 10 nm 2007, phi thuyn ny, trn hnh trnh ca ntin n hnh tinh ln Pluto, c th thu ly cc hnh nh ca Triton v HiVng tinh t khong cch 3,75 t km.

Cho n khi nhng s mnh mi n vi Hi Vng tinh xut hin, ccquan st s phi thc hin qua cc knh thin vn v tnh ton. C l n s rivo tay mt s nh thin vn tr, nh John Couch Adams tng lm, khm

ph ra ci g mi m v bt ng v hnh tinh th tm.


39/42

Hi Vng tinh 37

Tra cu nhanh v Hi Vng tinh

Khm ph: 1845 n 1846, bi John Couch Adams v Urbain J. J. LeVerrier

Ngun gc tn gi: V thn bin La M

Khong cch trung bnh n Mt tri: 4,46 t km

Khong cch trung bnh n Tri t: 4,3 t km

Loi hnh tinh: Hnh tinh kh khng lng knh: 49.493 km

Ngy Hi Vng tinh: 17,24 gi

Nm Hi Vng tinh: 165 nm Tri t

Nhit trung bnh: - 210oC

Cc v tinh (13): Naiad, Thalassa, Despina, Galatea, Larissa, Proteus,Triton, Nereid, Halimede, Sao, Laomedeia, Psamathe, Neso

Cc vnh (4): Galle, Le Verrier, Lassall, Adams


40/42

Hi Vng tinh 38

Thut ng

a cu Lin quan n t, chkhng phi bin hay khng kh.

im nht dng Khng gian nmngoi tm nh hng ca Mt tri.

m en Ln Mt cn bo khngl trn Hi Vng tinh, ln u tinc quan st bi phi thuynVoyager 2, nhng nay bin mt.

git li Chuyn ng theo hngngc li.hng khng Khoa hc v my bay.

hnh tinh kh khng l - Mt trongbn hnh tinh ngoi cng, ch yucu to bng cht kh.

hnh tinh ln Mt thin th -khng phi v tinh quay xungquanh Mt tri, vi khi lng

ln lc hp dn ca n nn nthnh dng cu, nhng khng thxa sch nhng vng thin th nhhn ca n.

kh quyn Lp khng kh baoxung quanh mt hnh tinh.

knh thin vn hng ngoi Knhthin vn s dng tia hng ngoi(sng nh sng nm ngoi vng nhn

thy) quan st nhng vt th xa.knh thin vn quang hc Knhthin vn s dng thu knh hocgng to v phng i nh.

li phn chnh gia ca mt hnhtinh.

lc hp dn Lc ht cc vt livi nhau. Cc vt c khi lng cngln th ht nhau cng mnh. Khongcch gia cc vt cng c th nhhng n lc hp dn.

mch phun Trn Tri t, nhngsui nc nng t nhin phun lnnhng vi nc v hi nc votrong khng kh. Cc mch phun ca

Hi Vng tinh ch yu gii phngmethane v nitrogen.

NASA Ban qun l Hng khng vV tr Quc gia, c quan v trchnh thc ca nc M.

nh thin vn Nh khoa hcchuyn nghin cu cc hnh tinh,sao, thin h, v cc vt th khctrong v tr.

nhim nh sng nh sng thng l nh sng nhn to t ccthnh ph v nhng cng trnhkhc gy nhiu cho vic quan stcc thin th trn bu tri m.

qu o Tp hp ng i m mthnh tinh, v tinh, hoc mt thin thno , quay xung quanh mt vt thkhc trong v tr.

thin h Mt nhm sao, bi vcht kh lin kt vi nhau bng lchp dn. H Mt tri ca chng tathuc thin h Ngn h.

thuyt Big Bang L thuyt chorng v tr ra i vi mt v nnng lng khng l.


41/42

Hi Vng tinh 39

tiu hnh tinh Mt vt th nhbng , ch yu quay xung quanhMt tri v thng tm thy giaHa tinh v Mc tinh.

trcquay Mt ng thng tngtng i qua tm ca mt hnh tinhhoc mt thin th no . Hnh tinhhoc thin th quay xung quanh trcca n.

t trng Mt trng lc trong lc t nh hng n nhng lc haynhng vt khc trong trng. Ttrng bao xung quanh cc hnh tinh

xc nh v tr cc cc ca hnh tinh,v c th cn chn bt nng lng,gi, v cc ht n t Mt tri haykhng gian bn ngoi.

Vnh ai Kuiper Mt vng hnha nm cch Mt tri 4,5 n 7,4 tkm. Vnh ai ny gm cc vt th

bng gi quay xung quanh Mt tri ngoi qu o ca Hi Vng tinh.

v tinh Vt th quay xung quanhmt vt th ln hn. V tinh c th lt nhin, nh mt trng, hoc nhnto, nh Knh thin vn v trHubble.

v tinh chn dt V tinh nh tmthy bn trong vnh ca mt hnhtinh. Lc hp dn ca nhng v tinh

ny c th gi vt cht ca vnh livi nhau.


42/42

Documents

Hải Vương tinh