Upload
ayhan-boeluek
View
232
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
1/52
HAREKETSISTEMIVEHASTALKLAR
ayhan blk3. snf klinik bilimler giri dersleri
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
2/52
ISTEMLIHAREKET
istemli hareketi oluturan nronal motor sistemin anakomponenti
1. Kortikospinal (pyramidal) trakt, serebral kortekstenbalayarak, beyin sapn ve spinal kord seviyesinde altmotor merkezlere ular.
2. bazal ganglionlar:caudate nucleusputamenglobus pallidussubstantia nigra
ekstrapiramidal sistemi olutururlar. Kendi aralarndabalantlar oluturan, beyin derinliindeki bu nukleuslar,esas olarak rostral ynde talamusa ve oradan kortekseular.
3. Serebellum, motor koordinasyonun merkezidir.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
3/52
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
4/52
THE MOTOR SYSTEM
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
5/52
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
6/52
ISTEMLIHAREKET
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
7/52
KORTIKOSPINAL (PIRAMIDAL) TRAKTUS
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
8/52
KORTIKOSPINALTRAKTUSLEZYONLAR
istemli hareketlerde kismi kuvvet kaybveya tam paralizi (fel)
kas tonusunda artma (spastisite eklinde)
artm derin tendon refleksleri
patolojik refleksler (babinski belirtisi )
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
9/52
BAZALGANGLIONLEZYONLAR(EKSTRAPIRAMIDALHASTALKLAR )
ekstrapiramidal hastalklar istemlihareketlerde kuvvet kayb veya refleksdeiiklii oluturmazlar.
ekstrapiramidal hastalklardaki anabelirtiler:
istemsiz hareket (diskinezi),
harekette artma (hiperkinezi) harekette azalma (hipokinezi)
kas tonusunda deiiklik (rijidite eklindeart)
ve postr deiiklikleri
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
10/52
SEREBELLARBOZUKLUKLAR
Kuvvet pratik olarak etkilenmez.
Hareketin geniliinde, hznda vekoordinasyonunda bozulma olur. Dismetri (metrik hareketlerde bozukluk)
Disdiadokinezi (alterne hareketlerde bozulma)
Ataksi (dengesizlik)
Tremor (titreme)
Hipotoni (tonusta azalma)
Bulgular serebellar hemisferle ayn taraftadr(ipsilateral)
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
11/52
DISMETRI (METRIKHAREKETLERDE
BOZUKLUK)
DISDIADOKINEZI (ALTERNE
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
12/52
DISDIADOKINEZI (ALTERNE
HAREKETLERDEBOZULMA)
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
13/52
BAZALGANGLIONLAR:
caudate nucleus
putamen
globus pallidus
substantia nigra
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
14/52
BAZALGANGLIONLAR
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
15/52
BAZALGANGLIONLAR
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
16/52
bazal ganglionlar
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
17/52
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
18/52
EKSTRAPIRAMIDALSISTEM
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
19/52
EKSTRAPIRAMIDALHAST. /
NROKIMYA
ekstrapiramidal hastalklarn patofizyolojisinianlamak iin nrotransmisyonun biyokimyasnemlidir:
Dopamin nigrostriatal nronlarda kullanlannrotransmiterdir. Striatumdaki kolinerjiknronlar zerine inhibitr etkide bulunur.
Gamma aminobutirik asit (GABA) striatopallidal
ve striatonigral yollarn inhibitrnrotransmiteridir.
Salkl kiilerde substantia nigrann parskompaktasnda beyindeki toplam dopaminin %80
i bulunur.Parkinson hastalarnda dopamin kaybileri derecede artar.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
20/52
SUBSTANTIANIGRA
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
21/52
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
22/52
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
23/52
AKINETIK-RIJIDSENDROMLARPARKNSONZM
Parkinson hastalda dahil olmak zere, buhastaln belirtilerinin hemen hemen aynsnngrld, ancak farkl nedenlere bal olarakgelien ok sayda hastalk Parkinsonizmbal altnda toplanr.
Parkinsonizm kelimesi belli bir hastalktan ok,deiik nedenlere bal olarak ortaya kan birdizi belirtiyle tannan bir ok hastal artrr.
Bu hastalklarn nedenleri farkl olduu iintedavileri de deiik olabilmektedir. Kimisitamamen iyileme gsterirken, kimisi hzl birseyirle arlaabilmektedir.
Bu nedenle bir parkinsonizmli bir hasta
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
24/52
PARKINSONIZMKLINII
Primer otomotik har.bozulma
Akinez,
Yardmc har. azalmaPro- ve retropulsiyon
Ekstrpiramidal hipertoni
Rijidite
Artm postural tonus
Ge ve iyatrojenik (tedavi ile
oluan) bulgularL-dopa diskinezisi
On-off fenomeni
laa bal psikoz
Tremor
Somatik bulgular
Mikrografi
Dizartri
Distoni
Sebore, terleme
Mental anormallikler
Kognitif yavalkMood ve affekt deiimleriDemans
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
25/52
PARKINSONIZMSEBEPLERI
diyoptik parkinsonhastal
Herediter bozuklukar: Herediter form idiyoptik
parkinson hastal
Guam parkinson- demanskompleksi
Dier dejeneratif(herediter) bozukluklar
Post-ensefalitik
Seyrek nedenler
Travma (pugilistic
parkinsonizm)
CO zehirlenmesi
Mangnez zehirlenmesi
lalar ( nroleptik, anti-emetikler)
Beyin tmr MPTP ( 1-methyl-4phenyl-
1,2,3,6-tetrahy-dropyridine)
Wilson hastal Polistemia vera
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
26/52
TRAVMA(PUGILISTICPARKINSONIZM)
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
27/52
MPTP ( 1-METHYL-4PHENYL-
1,2,3,6-TETRAHY-DROPYRIDINE)
1980 li yllarda parkinsonizm oluturmas dikkatekti.
Opiate meperidine in (afyon benzeri narkotik
maddde) yasad kullanlan bir analogu. Oral,inhalasyon veya enjeksiyon yolu ile alndndaparkinsonizme yol aar.
Substantia nigra pars kompaktasndaki melaninieren nronlar seici olarak kayp olur.
MPTP nonhuman primatlarda parkinsonhastal iin deneysel model oluturmada
kullanlr.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
28/52
LALARABALPARKINSONIZM
Nroleptik ajanlar (antipsikotikilalardan) Fenotiyazineler (LARGACTL / ticari ismi) Butirofenonler ( NORODOL / ticari ismi)
Antiemetikler (bulant-kusma iinkullanlr) Metoclopramide (METPAMD / ticari ismi)
akinezi
rijidite
tremor (daha az iddette) yaparlar.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
29/52
PARKINSONIZM
(PARKINSONIYENSENDROMLAR)
Epidemiyoloji: toplumun %0.1-0.2 si
parkinsonizmin bir formunu gsterir.
60 ya stnde bu oran %1 e kar.
Klinik zellikler: Parkinsonizm tansnda bir tekklinik bulgudan ok, birden fazla klinik bulgunun
birliktelii tanya gtrr.
87 YA 27 YA
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
30/52
87YABEYNIVE 27YABEYNI
SOLDABASALGANGLIADEMIRBIRIKIMINE
BALPARLAK
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
31/52
HASTAL
Hastalk ilk kez 1817 de ngiliz doktor James Parkinsontarafndan tanmlanm ve Dr. Parkinson hastalsallayc fel olarak kaleme alm.
Parkinson, genellikle 50 yandan sonraortaya kan,nadiren 40 yan altnda beliren, yava ilerleyen bir kliniktablodur. Parkinson daki en nemli belirtilerden birisiistirahat halinde grlen TREMOR yani titremedir.
Parkinsonda dier nemli bir belirti kas tonusundakiartmadr (RJDTE). Bbu nedenle hastada bir katlamavardr.
Hastann bklm kolu dirsekten almaya alldzaman karlalan diren nedeni ile hareket zorlarbuna dili ark araz ad verilir.
Dier nemli bir belirti hareketlerdeki genelava lamadr BRADKNEZ .
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
32/52
PARKINSONHASTAL
Parkinson hastalnn ana bellirtisi:TREMOR
RJDTEBRADKNEZ
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
33/52
TREMORVEHASTALN
PROGRESYONSRAS
TREMOR RJDTE BRADKNEZ
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
34/52
TREMOR RJDTE BRADKNEZ
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
35/52
HASTAL
Yry kk admlarla, kollar sallamadan ve vcut neeik ( antefleksiyon postr ) pozisyondadr.
Bunlara ilave olarak mimiklerde azalma, monoton ve
ksk sesle konuma ve oturup - kalkma gl dehastala elik eder. Her vakada rastlanmamakla birlikte hipersalivasyon (salya
artm), sebore (ciltte ve sal deride yalanma, pullanma),konstipasyon (kabzlk) sk grlen;
empotans, enkontinans (idrar karma), ortostatikhipotansiyon seyrek grlen otonom sinir sistemibelirtileridir. Depresyon ve ileri devrelerde demans(bunama)grlr.
Tedavide eksilen dopamini dzeltici ilalar ( L-Dopa ve dopaminerjik ilalar) ve bazhastalarda talamik stimulasyon gibi cerrahi
tedavi uygulanr.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
36/52
PARKINSONDAPOSTR
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
37/52
SALLAYAMAMA,YRME
BOZUKLUU
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
38/52
MULTI-SISTEMATROFILER
Bir ksm, seyrek rastlanan ve parkinsonhastal ile karan hastalklarparkinson plus sendromlar veya
multisistem atrofiler ball altndaincelenir.Tannmas zellikle erken dnemde
zordur.
Hemen hepsi 40 yalarndan sonra balarParkinsoniyen bulgularn levodopa ya
yantlar zayftr. Genellikle tan bu
dnemde akla gelir.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
39/52
MULTISISTEMATROFILERVEYAPARKINSON
PLUSSENDROMLAR
hastalk ana belirtiler gz bulgular parkinsonizm demans
Shy-Drager sendr. Ortostatik hipotansiyon,
terleme, impotans,
inkontinanans, kas atrofisi
Ekstraolkuler feller, irisatrofisi
jidite, tremor, akinezi yok
Striatonigral dejenerasyon. Parkinsonizmi takiben
otonom belirtler;hipotoni,
senkop, inkontinanans
Bandan itibaren levdopayacevap yok
Olvoponto-serebellar
atrofi
Serebellar balang, takibenparkinsonizm ve otonom
belirtiler
Ge balangc ve sklkla hafif var
Progresiv supra-nukleer
palzi
o. Erkek, akinezi, dme,turunkal rijidite
Vertikal bak felci Akinezi en belirgin zellik,trunkal rijidite
Var (subkortiakal demans)
Kortikobazal dejenerasyon Hzl progresiv akinetik rijidsendrom, asimetrik klinik,
nropsikolojik bulgular,ataksi
Asimetrik, akinetik, rijit
Lewy body demantia Belirgin demans, progresiv
kognitif kaypVar, yry bozukluu vedme ile birlikte
belirgin
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
40/52
OLVOPONTO-SEREBELLARATROFI
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
41/52
MULTISISTEMATROFILERPARKINSON
HAST. FARKLAR
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
42/52
HIPERKINETIK-HIPOTONIK
SENDROMLAR
Kore
Atetoz
Ballismus
Distoni
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
43/52
KORE
rregler, asimetrik, ani, ksa sreli, atmaeklinde grlen hareket istem d (involenter)hareketlerdir.
ounluka ekstremite distalini tutar.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
44/52
KORELER
Kore minor
Kore gravidarum ( gebelik koresi)
Huntington hastal (Huntington koresi)
Benign familyal kore Senil kore
Kore akantositozis
Postapoplektik kore
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
45/52
SENILHEMIKORE
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
46/52
ATETOZ
Yava, irreguler, ekzajere (abartlm izlenimiveren), rahatsz edici ve hastay kramp geirirgibi gsteren istem d hareketlerdir.
ounluka ekstremite distalini tutar.
Eklemleri hipefleksiyon veya hiperekstansiyona
getirir.Bir ka saniye sreli eklemi o pozisyondakitler.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
47/52
ATETOZLAR
Status marmoratus
Status dismiyelinisatus
Hemiatetoz
Hallervorden-Spatz hastal
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
48/52
ELDEATETOZ
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
49/52
BALLISMUSVEHEMIBALLISMUS
Frlatma,imsek akar gibi hzl, geni al, aynanda ekstremitenin birden fazal segmentini
tutan hareketlerdir.
ift arafl olursa ballismus, tek tarafl olursahemiballismus denilir.
Sklkla subtalamik blge infarkt veyatmrlerinde grlr.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
50/52
DISTONI
Kas veya kas gruplarnda istemsiz tonikkaslma.
Ksa veya uzun srebilir.
Distonik kaslma antogonist ve agonistkaslarn kaslmas arasndakiuyumsuzluktan kaynaklanr.
tek bir kas grubunu etkiler ise fokal
distoni (yazar kramp)Torsiyon distonisinde olduu gibijeneralize distoniler olabilir.
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
51/52
DISTONIKSENDROMLAR
Torsiyon distonisi familyal, sklkla yahudilerde sk, balang 1.-
2. dekatda, fokal distoni seklinde balar.Zamanla ba, gvde, ektremiteleri tutar.
Dier hastalklara sekonder ( wilson hast. VeHuntington hastal gibi) olabilir.
Spazmodik tortikolis
Sklkla boyun ve ense kaslarnda,
idiyopatiktir.Lokalize distoni
Yazar kramp,oromandibuler distoniTedavide; lokal distonilerde botulunim toksini
baarl.
DIER EKSTRAPIRAMIDAL
8/3/2019 harekethst 3 kbg dersi
52/52
DIEREKSTRAPIRAMIDAL
BOZUKLUKLAR
Tremor
Tik
Miyoklonus