HATE SPEECH

l การสอสารทสรางความเกลยดชง2

การสอสารทสรางความเกลยดชง(Hate Speech)

ความเปนพลเมองกบการสอสารทสรางความเกลยดชง

การสอสารทสรางความเกลยดชง (Hate Speech) เปนอกหวขอหนงทพลเมองประชาธปไตยควรเรยนรและท�าความเขาใจ เนองจากขอมลในโลกไซเบอรไมไดมเพยงขาวสาร ขอเทจจรง หรอเนอหาทสรางความบนเทงเพยงดานเดยว แตยงมขอมลขาวสารทเตมไปดวยอคตและความรนแรง พลเมองประชาธปไตยควรรเทาทนสอ และเขาใจผลกระทบการการสอสารทสรางความเกลยดชงทมตอบคคลและกลมคนอนๆ ในมตตางๆ และเรยนรทจะอยรวมกนกบผอนทมความแตกตางจากตนเองในดานตางๆ เชน แนวคดทางการเมอง ชนชน ศาสนา เพศสภาพ เพอบรรลความเปนพลเมองทมงเนนความเปนธรรมในสงคม เปนผทเคารพสทธและอยรวมกบผอนในสงคมทหลากหลายไดอยางรบผดชอบในฐานะพลเมองทตองการสรางการเปลยนแปลงสงคมใหดขน

Hate Speech l 3

การสอสารทสรางความเกลยดชงคออะไร

การสอสารทสรางความเกลยดชงหรอวาจาทสรางความเกลยดชง (Hate Speech) ไมไดหมายถงแคค�าพดอยางเดยว แตรวมถงการแสดงออกทกรปแบบ การสอสารทสรางความเกลยดชงไมมนยามทตายตว เนองจากแตละประเทศมบรบททางสงคมและกฎหมายทแตกตางกนออกไป อกทงนยามทใชยงขนกบบรบทและแงมมทแตกตางกนของหนวยงานหรอองคกรทสรางนยามไวใชในหนวยงานนนๆ อยางไรกตาม ประเดนทส�าคญของการสอสารทสรางความเกลยดชงอาจสรปไดดงน

การสอสารทสรางความเกลยดชงคอ การแสดงออกในลกษณะยยงหรอสงเสรมความเกลยดชงและอคตตอกลมบคคลหรอปจเจกบคคล โดยมงไปท “ฐานของอตลกษณ” ซงอาจตดตงมาแตดงเดมหรอภายหลง เกยวกบเชอชาต ศาสนา สผว สถานทเกด/ทอยอาศย อดมการณทางการเมอง อาชพ เพศสภาพ หรอลกษณะอนทสามารถท�าใหถกแบงแยกได การสอสารทสรางความเกลยดชงยงหมายถง การแสดงออกซงมงท�าลาย “ความมนคงทางจตใจ” ของบคคลหรอกลมบคคลซงเปนกลมเปาหมายโดยผแสดงออกและเหยอไมจ�าเปนตองเผชญหนากนดวยความรนแรง ดวยความเกลยดชงดวยการเลอกปฏบตหรอดวยการเหยยดหยาม ทงนเพราะสงเหลานจะด�าเนนไปในชวตประจ�าวนอยแลว การสอสารทสรางความเกลยดชงมความรายแรงเพราะไมเพยงแตจะสงผลกระทบตอบคคล แตยงบนทอนความเปนปกแผนของสงคมในวงกวางอกดวย

นอกจากนการแสดงออกซงความเกลยดชงอาจเปนการสอสารซงหนากบเหยอ หรอสอสารผานโลกออนไลน เชน สอสงคมออนไลน เวบไซตหรอ อเมล

l การสอสารทสรางความเกลยดชง4

การสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลน

การสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนคอ การแสดงออกซงความเกลยดชงผานสออนเทอรเนตทงทเปนค�าพด ตวอกษร ภาพวาด ภาพถาย ภาพกราฟก ภาพเคลอนไหว ภาพยนตร เพลง และการสอความหมายในเชงสญลกษณอนๆ ทงทเปนการผลตขนมาใหม การผสมผสานเนอหาใหมกบเนอหาทมการผลตไวแลว และการน�าเสนอเนอหาทผลตไวแลวในรปแบบใหมผานพนทออนไลนซงเขาถงไดโดยมเทคโนโลยเครอขาย หรอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสอสงคมออนไลนอยางFacebook, YouTube และ Twitter เปนสอทใหญทสดและมอ�านาจมากทสดทผสอสารจะใชแพรกระจายสารแหงความเกลยดชง เนองจากสามารถสอสารไดทงภาพและเสยง และมผเขาชมจ�านวนมากและมการสงตอหรอแบงปนไดงาย

การสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนสรางความกงวลใหกบเหยอไดมาก เนองจากลกษณะเฉพาะของสอออนไลนดงตอไปน

ผทสงสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนอาจไมคดวาการกระท�าของตวเองในโลกออนไลนจะสงผลกระทบตอเหยอในชวตจรง แตในความเปนจรงแลว การสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนสงผลกระทบกบเหยอเชนเดยวกน เหยอทไดรบสารจะไดรบผลกระทบทางจตใจ ซงอาจน�าไปสความรสกซมเศราและฆาตวตาย การสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนยงมสวนท�าใหเกดการเลอกปฏบตตอกลมบคคลและการแบงแยกทางสงคมได ยงไปกวานนยงท�าใหโลกออนไลนเสยบรรยากาศทดท�าหรบผทเขามาอาน

สามารถปกปดตวตนของผสงสารเหยอจะไมทราบวาใครเปนผสงสาร

ไมตองเผชญหนากนเหยอไมสามารถหลบหน

จากผสงสารได

มการเปดกวางของสอสงคมท�าใหสารนนยงแพรกระจาย

ไดอยางรวดเรว ท�าใหเกดการยยงปลกปนไดงายและกวางขน

Hate Speech l 5

องคประกอบของการสอสารสรางความเกลยดชง แบงออกเปน 3 ขอหลก ๆ ดงน

องคประกอบของการสอสารทสรางความเกลยดชง

เปนการแสดงออกซงอคตหรอความเกลยดชงตอบคคลหรอกลมบคคลอนอยางชดเจน และอาจแสดงเจตนาชดเจนทจะท�าใหเปาหมายไดรบความเกลยดชงจากคนอน ถกตตราวาไมเปนทตองการของสงคม และสงคมจะดขนถาไมมบคคลหรอกลมบคคลดงกลาว

1

2

เปาหมายหลกในการแสดงความเกลยดชงคอ เพอการแบงแยกทางสงคม และ “ขจด” คนอกกลมออกไป ไมวาจะในเชงรปธรรม เชน การคกคามหรอใชความรนแรงหรอในเชงนามธรรม เชน การขบไลไมใหมทยนในสงคม และการสรางความชอบธรรมในการปฏบตกบกลมดงกลาวอยางไมเทาเทยมกได

3

ฐานคดหรอลกษณะทพงเปาในการแสดงความเกลยดชง ตองเปนลกษณะทเปนอตลกษณรวมของ “กลม” ทงทเปลยนแปลงไมได เชน เชอชาต ศาสนาสผว และเปลยนแปลงได เชน สถานทเกด ทอยอาศย อดมการณทางการเมอง อาชพ เปนตน

l การสอสารทสรางความเกลยดชง6

รปแบบของการสอสารทสรางความเกลยดชง

02การสรางความเขาใจผดการโนมนาวใจชกจงใหเชอถอดวยขอมลผด หรออคตสวนตว

03การนยามคนอน ในเชงลบ ท�าใหกลายเปนตวตลก ลดทอนคณคาความเปนมนษยของผอน

04การสอสารทสรางความรสกแบงพวกเขาพวกเราแยกออกชดเจน

05การสอความหมายปฏเสธการอยรวมกน การกดกนออกจากสงคม

06

01การดา บรภาษ ดวยการใชภาษาหยาบคาย รนแรง ดถกเหยยดหยาม

การตตราประทบภาพเหมารวมตายตวในเชงลบ

07การยยงปลกปน ปลกระดมใหผอน

รวมเกลยดชง สนบสนนใหใชความรนแรงกบผทเหนตาง

08การระดมก�าลงไลลา ขคกคาม

การลงทณฑทางสงคม การเนรเทศหรอน�าไปสการประกาศเขนฆา

Hate Speech l 7

ตวอยางของการสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลน

การขมขดวยถอยค�าทรนแรง เชน การหมาย

จะขมขนหรอหมายเอาชวต

การลอเลยนสผวเชอชาต หรอ

ชาตพนธ

การแสดงสญลกษณของความเกลยดชง

เชน เครองหมายสวดดกะ

ยยงผอนผานสอออนไลนใหคกคามเหยอเพราะ

อตลกษณของเขา เชนยใหท�ารายชาวมสลม

ลอเลยนหรอดถกอตลกษณทางเพศของผอน เชน ลอเลยนเกย

หรอ กะเทย

การแสดงความเหนเชงขบไลผอพยพหรอชาวตางชาต

ใหออกจากประเทศโพสตรปภาพหรอ

วดโอของบคคลทมอตลกษณแตกตางใน

เชงดถกหรอลดคณคาความเปนมนษย

l การสอสารทสรางความเกลยดชง8

ฐานอตลกษณทมกถกน�ามาสรางความเกลยดชง

ชนชาต เชอชาตชาตพนธ ถนทอย

ชนชน

อดมการณทางการเมอง

เพศสภาพและเพศวถ

ศาสนา และการเขารวมกลมทางศาสนา

ความทพพลภาพ/โรคภย

ลกษณะอนๆอนเปนการแบงแยกได

Hate Speech l 9

วตถประสงคของการของการสอสารทสรางความเกลยดชง

การแสดงความเกลยดชงทปรากฏอาจเปนการเหยยดหยามศกดศร หรอลดทอนคณคาความเปนมนษยหรอยยงสงเสรมใหเกดความเกลยดชง ตลอดจนการสงเสรมใหเกดความรนแรงดวยกได โดยอาจแบงวตถประสงคของการสอสารความเกลยดชงได 4 ประเภทใหญ คอ

1ไมสะทอน

วตถประสงคชดเจน

2มแนวโนมสรางความเขาใจทผดหรอมอคตตอกลมเปาหมาย

3ยวยหรอท�าใหเกด

ความเกลยดชงหรอสบประมาทอยางรายแรงตอกลม

เปาหมาย

4ก�าจดกลมเปาหมาย ซงมทงการปฏเสธ

การอยรวมในสงคมเดยวกน และการ

ท�าราย/ท�าลายลางกลมเปาหมาย

l การสอสารทสรางความเกลยดชง10

ระดบความรนแรงของการสอสารทสรางความเกลยดชง

ระดบความรนแรงของการสอสารทสรางความเกลยดชง สามารถแบงออกเปน 3 ระดบตามความรนแรงจากนอยไปหามาก

LEVEL 3

LEVEL 2

LEVEL 1

1

2

1 ตงใจแบงแยก กดกน สรางความเปน เขา-เรา ตอกลมเปาหมาย เชน เรยกผชมนมคนเสอสวา ควายสนนสนเปนตน

มความยวยใหเกดความเกลยดชงตอกลมเปาหมาย เชน เรยกพวกนบถอศาสนาในวดแหงหนงวา พวกเปรตหมขาวเปนมารสงคม

มการยวยใหเกดการใชความรนแรงตอกลมเปาหมาย เชน ฆาคนกลมหนงไมบาป เพราะเปนการชวยเหลอประเทศชาต

3

Hate Speech l 11

การสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนส�าคญอยางไร

สงผลกระทบตอทกคนทใชสอออนไลน ถงแมวาเหยอจะเปนผทไดรบผลกระทบมากทสด แตผใชสอทไดพบเหนขอความยอมรสกไมสบายใจและหงดหงดใจทไมสามารถชวยเหลออะไรได

สงผลกระทบตอเยาวชนเปนพเศษ ผลส�ารวจเยาวชนจาก 4 ประเทศพบวา 42% ของเยาวชนระบวาไดรบผลกระทบจากการสอสารทสรางความเกลยดชงออนไลน ผานสอ Facebook และ YouTube มากทสด

ลดศกดศรความเปนมนษย การสอสารทสรางความเกลยดชง ท�าใหเหยอรสกไมปลอดภย แปลกแยกและหวาดกลว ยงไปกวานน ยงบนทอนและลดคณคาศกดศรความเปนมนษย

สงผลกระทบทรนแรงตอสภาพจตใจของเหยอ ในออสเตรเลย การสอสารทสรางความเกลยดชง การเลอกปฏบต และการกลนแกลงในโลกไซเบอร สงผลกระทบทรนแรงตอกลมผมความหลากหลายทางเพศ (LGBTI) จนเปนกลมทมอตราการฆาตวตายสงสดในกลมประชากรของออสเตรเลย

น�าไปสความรนแรงในชวตจรง การสอสารทสรางความเกลยดชงกระตนและยยงใหเกดความรนแรงตอกลมบคคลบางกลม ผลการศกษาพบวา เมอมการสอสารทสรางความเกลยดชงตอบคคลบางกลมในสอออนไลน กมกจะเกดเหตการณทรนแรงตอมาตอกลมบคคลนนจรงๆ

เปนเครองมอทใชกลมหวรนแรงสดโตงใชในการเผยแพร การสอสารทสรางความเกลยดชงออนไลนถกใชโดยกลมหรอองคกรหวรนแรงสดโตงเพอใชในการหาสมาชกใหมทเปนเยาวชน เพอหามารวมขบวนการโดยปลกฝงโลกทศนทแบงแยกแบบ “พวกเรา/พวกมน” ขบวนการเหลานใชการสอสารทสรางความเกลยดชงเปนเครองมอเพอโนมนาวใหเกดการแบงแยกทางอตลกษณ เชน สผว เชอชาต ศาสนา โดยการปลกฝงตรรกะทผดๆ วา คนเหลานเปนผกอการรายผมาแยงชงทรพยากรหรอดนแดน เปนตน

ท�าใหสงคมแตกแยก เกดการเลอกปฏบตและความไมเทาเทยมในสงคม หากการสอสารทสรางความเกลยดชงไมไดรบการทวงตง เมอเวลาผานไปจะเกดการเลอกปฏบตและแบงแยกตอกลมบคคลทไมไดรบการเหลยวแลมากขนไปอก ซงน�าไปสความตงเครยดทางสงคม การไมเขาใจกนและในบางกรณอาจเกดความรนแรงได

12

34

5

6

7

l การสอสารทสรางความเกลยดชง12

เราจะจดการกบการสอสารทสรางความเกลยดชงอยางไร

เมอพบการสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลน หลายคนอาจเคยคดวา ไมอาจจะชวยเหลออะไรใครได และปลอยเรองราวนนใหผานเลยไป แตอยางไรกตาม เราทกคนมพนธะทจะเปลยนแปลงโลกของเราใหนาอยมากยงขน และนรวมถงการสรางพนทออนไลนทปราศจากการสอสารทสรางความเกลยดชงและการแบงแยก เราสามารถจดการกบการสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนไดโดย

เวบไซตและสอสงคมออนไลนสวนใหญ เชน Facebook YouTube และ Twitter มนโยบายทชดเจนตอการใชการสอสารทสรางความเกลยดชงในสอของพวกเขา หากพบเหนการการสอสารทสรางความเกลยดชง เราสามารถรายงานไปยงผดแลได การรายงานท�าไดงายและรวดเรว หากผดแลสอเหนวา โพสตนนเขาขายของการสอสารทสรางความเกลยดชง กจะลบโพสตนนออกจากเวบไซต ซงท�าใหมผเหนและแชรโพสตนนนอยลง และเปนการสงสญญานไปยงผโพสตวาการสอสารทสรางความเกลยดชงของเขาไมเปนทตอนรบในสอสงคมนนๆ

1. รายงานการพบเหนการสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลน

ถงแมวาการรายงานการพบเหนการสอสารทสรางความเกลยดชงจะมความส�าคญ แตสงนกไมไดชวยแกปญหา ในบางครงอาจท�าใหผโพสตเกรยวกราดและเพมระดบความรนแรงขนไปอก การสนบสนนแนวทางการสอสารทสรางสรรคอาจมประสทธภาพทมากกวา แนวทางการสอสารทสรางสรรคจะเปนเครองมอทชวยใหความรความเขาใจในแนวคดการอยรวมกนในสงคมทมความหลากหลายทางอตลกษณและวฒนธรรม (Pluralism and multi-culturalism)เพอทจะลดอคตและการแบงแยก และชวยสงเสรมความเคารพในความแตกตาง แนวทางการสอสารทสรางสรรคยงสามารถเปน

2. รวมเปนสวนหนงในการแกปญหา โดยการสนบสนนแนวทางการสอสารทสรางสรรค

กระบอกเสยงใหแกกลมบคคลตางๆ ในสงคมทถกเลอกปฏบต โดยการรณรงคใหความรและขอมลแกสาธารณะเพอทจะลบลางภาพตวแทนหรอภาพจ�า (Sterotypes) ทคนสวนใหญในสงคมเคยเชออยางผดๆ เกยวกบกลมคนเหลานน

Hate Speech l 13

การรณรงคใหความรและขอมลแกสาธารณะ

การรณรงคใหความรและขอมลแกสาธารณะมความส�าคญในการลบลางภาพจ�า (stereotypes) ทผดๆและการเลอกปฏบตตอบคคลหรอกลมบคคลทมอตลกษณทแตกตางไปจากกลมคนสวนใหญในสงคม การรณรงคใหความรและขอมลซงตงอยบนขอเทจจรงและถกตองจะชวยก�าจดมายาคตและความเชอผดๆ ทมตอกลมคนเหลานน ทงยงท�าใหคนกลมนมความมนคงทางจตใจ และเชอมนทจะเปดเผยตวเองโดยไมหวนเกรงตออคตของคนรอบขางเมอตองใชชวตประจ�าวนกบผอน การรณรงคใหความรและขอมลแกสาธารณะอาจท�ารวมกบสถาบนศกษา โดยใหการศกษารวมกบการพฒนาทกษะความฉลาดทางดจทล (DQ: Digital Intelligence) ใหแกเยาวชน ทกษะอยางความเหนอกเหนใจผอนเมอใชสอออนไลน (Digital Empathy) จะชวยฝกใหเยาวชนมความสามารถดงน

มการสอสารและมปฏสมพนธ

ทางออนไลนกบผอนโดยไมค�านงถง

อตลกษณทแตกตาง

มความเหนอกเหนใจผอนโดยเฉพาะ

ผทถกกลนแกลงหรอถกเกลยดชง

ในโลกไซเบอร

มทกษะในการสอสารออนไลนอยางสรางสรรคและรบผดชอบตอตนเอง

และผอน

ไมตดสนใครอยางมอคต ไมยอมรบ

และตอตานการใชการสอสารทสรางความเกลยดชงใน

โลกออนไลน

l การสอสารทสรางความเกลยดชง14

สถตการสอสารทสรางความเกลยดชงในสอสงคมออนไลน

ผลวจยจากศนยนโยบายสอ นเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย พบวา YouTube คอสอสงคมออนไลนทมการสอสารทสรางความเกลยดชงมากทสด ในรายงานระบวา

โดยระดบความรนแรง สวนใหญจะเปนการยวยใหเกดความเกลยดชงตอกลมเปาหมายโดยการกลาวหา กลาวโทษอยางรนแรง ประณาม แฉ วาราย พดดหมน เหยยดหยาม สบประมาท ท�าใหขบขน ลดคณคา ท�าใหดอยคาในสายตาผอน เยาะเยยอยางรนแรง สมน�าหนา ทบถม และเปรยบเทยบในลกษณะท�าใหผอนมใชคน

พบการสอสารทสรางความเกลยดชงใน...

37.6%

53%

78.5%

Facebook

เวบบอรด

Youtube

Hate Speech l 15

กรณตวอยางการสอสารทสรางความเกลยดชงทมตอ

นกทองเทยวชาวจนในสอออนไลน

คนไทยจ�านวนไมนอยมภาพจ�าและอคตตอนกทองเทยวจากประเทศจนทเขามาในประเทศไทย โดยมกจะมองวา นกทองเทยวชาวจน ไมมมารยาท สกปรก ดอยพฒนาและไมมวฒนธรรม ซงภาพจ�าเหลานน�าไปสการสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนบอยครงเมอมผโพสตเกยวกบนกทองเทยวจนในสอสงคมออนไลนของไทย ขอความสวนใหญจะสอสารในเชง สบประมาท หรอแสดงความร�าคาญแตอยางไรกตาม ระดบความรนแรงของความเกลยดชงยงอยในระดบทต�า

ยกตวอยางเชน เดอนสงหาคม พ.ศ. 2558 นกทองเทยวจากประเทศจนคนหนง ซอน�ากะทกลองดมอยทสนามบนสวรรณภม เผอญวามคนไทยเหนเขา จงถายรปน�าไปลงทวตเตอร ตอมาสงคมออนไลนในประเทศไทยไดแชรภาพนกทองเทยวหนมชาวจนรายนนก�าลงดมกะทกลองของไทย พรอมขอความเชงดถกสตปญญาของเขา กอใหเกดกระแสวพากษวจารณเชงตลกขบขนอยางกวางขวาง โดยผเขามาอานเขาใจวา ชายชาวจนคงคดวากะทกลอง เปนน�ามะพราวหรอไมกนม เพราะขางกลองเขยน Coconut Milk การบรรยายรปของผโพสตและผทมาใหความเหนในสอ มงไปทการลอเลยนอตลกษณทางเชอชาตของคนจน วาดอยพฒนาและโง แยกฉลากของน�ามะพราว กะทและนมไมออก ท�าใหชาวจนกลายเปนตวตลก แตแลวในทสดความจรงกปรากฏ เมอผรเรองประเทศจนไดน�าขอมลมาเปดเผยวา ประเทศจนในบางพนท การดมน�ากะท เปนเรองปกต

l การสอสารทสรางความเกลยดชง16

เชนเดยวกบกระดานสนทนาเวบไซตพนทป เมอมผตงกระทเกยวกบนกทองเทยวชาวจน กมกมการสอสารทสรางความเกลยดชงทางออนไลนจากความเหนทมอคตตอนกทองเทยวชาวจนอยเสมอการสอสารเหลานเมอถกผลตซ�าอยางตอเนองจะน�าไปสการตอกย�าภาพจ�าและอคตตอนกทองเทยวชาวจน

Hate Speech l 17

เอกสารอางอง

ณตถยา สขสงวน. การปฏรปสอเพอควบคมการเผยแพรเนอหาสอทสรางความเกลยดชง [Online]. แหลงทมา http://library.senate.go.th/document/Ext7989/7989362_0002.PDF[28 ธนวาคม 2560]

ศนยศกษานโยบายสอ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เปดงานวจย Hate Speech ค�าพดเกลยดชงออนไลนไทย นยามหลายระดบ ก�ากบตองดวตถประสงค [Online]. แหลงทมาhttp://mediamonitor.in.th/archives/7225 [22 ธนวาคม 2560]

อปสรณ เสถยรทพย และคณะ. การศกษาความรนแรงทางโซเชยลมเดยและการรบรของวยรน [Online]. แหลงทมา http://cclickthailand.com/contents/research/งานศกษาความรนแรงในโซเชยลฯ.pdf [24 ธนวาคม 2560]

Share Good Stories, End Online Hate Speech [Online]. แหลงทมา http://sharesomegood.org/wp-content/uploads/2016/10/SSG-Toolkit-ProofFinal-Digital.pdf [12 ธนวาคม 2560]

Titley, G., Keen, E., and Földi, L. Starting Points for Combating Hate Speech Online[Online]. แหลงทมา https://rm.coe.int/1680665ba7 [24 ธนวาคม 2560]

l การสอสารทสรางความเกลยดชง18

การสอสารทสรางความเกลยดชง (Hate Speech)

พมพครงท 1 : สงหาคม 2561จ�านวนการพมพ : 500 เลมเขยนและเรยบเรยง : ดร.สรานนท อนทนนทบรรณาธการ : เขมพร วรณราพนธ, ลกษม คงลาภ ฝายศลป/ออกแบบรปเลม : อรสมน ศานตวงศสกลจดพมพและเผยแพร : มลนธสงเสรมสอเดกและเยาวชน (สสย.)6/5 ซอยอารย 5 พหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯโทรศพท 02-617-1919E-mail : childmedia2017@gmail.comWebsite : www.childmedia.netพมพท : บรษท นชชาวตน จ�ากด42/19 หม 5 ต.คคต อ.ล�าลกกา จ.ปทมธาน 12130โทรศพท 02-193-2549 แฟกซ 02-193-2550E-mail : natchawat.print@gmail.comWebsite : www.natchawatprinting.com