Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Yard.Doç.Dr. İbrahim Sönmez
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ballıca Kampüsü
Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi
Meteoroloji Mühendisliği Bölümü
Havacılık Meteorolojisi Ders Notları
12. Atmosfer Kararlılığı
Adyabatik Proses - Tanım
■ Kapalı bir sistemin dışarısı ile ısı alışverişi olmadığı
veya olmadığının varsayıldığı özel durumlara
adyabatik prosesler denir.
Adyabatik Soğuma
Adyabatik Isınma
Tanımlar
■ LAPSE RATE = x oC/km
■ Çevresel (Environmental) Lapse Rate (ÇLR)
■ Kuru(Dry) Adyabatik Lapse Rate (KALR)
■ Doymuş (Saturated) Adyabatik Lapse Rate (DALR)
ÇLR
KALR
DALR
Çevresel Laps Rate (ÇLR)
■ Parsel çevresini saran çevreye ait LAPSE RATE dir.
■ Sabit değildir.
■ Zamana ve mekana göre değişir.
Kuru Adyabatik Laps Rate
•
Kuru Adyabatik Laps Rate
■ Parsele ait ait LAPSE
RATE dir.
■ Parsel sıcaklığının
yükseklikle ne oranda
değiştiğini gösterir.
■ Zamana/mekana göre
sabittir:0.98 oC/100m
~ 1oC/100m
■ Parselin yükselme
sürecinde, parcel
sıcaklığı çiğ noktası
sıcaklığına ulaşmaz.
Doymuş Adyabatik Laps Rate
?
Nem
li B
ölg
e
RH
<%
100
■ Parsele ait ait LAPSE RATE dir.
■ Parselin doymuş hale gelmesiyle
soğutulmaya devam edilirse
yoğuşma meydana geleceğinden
ortaya bir gizli ısı çıkması söz
konusudur.
■ Bu da sıcaklığın düşme oranının
KALR’den daha az olmasına
sebep olur.
■ Doymuş Adyabatik Lapse Rate
oranı: 0.65 oC/100m dir
Doymuş Adyabatik Laps Rate
Doymuş Adyabatik Laps Rate
Atmosfer : Kararlı / Kararsız
Atmosfer için kararlı/kararsız kriteri:
■ EĞER Tparsel > Tçevre İSE
■ EĞER Tparsel < Tçevre İSE
Parsel yükselir.
Kararsız
Parsel alçalır.
Kararlı
Tparsel
Tçevre
Atmosfer : Kararlı / Kararsız
■ ÇLR > KALR
■ Parsel mutlak
kararsız
■ Parsel yükselme
eğiliminde
ÇLR
8°C
1°C
-6°C
-13°C
-20°C
15°C
ÇLR:
3.5°C/1000’
15°C
12°C
9°C
6°C
3°C
0°C
15°C
12°C
9°C
6°C
3°C
0°C
DALR:
1.5°C/1000’
15°C
8°C
-9°C
15°C
9°C
-3°C
KALR:
3.0°C/1000’
Surface
2000 ft.
4000 ft.
6000 ft.
8000 ft.
10000 ft. -15°C
3°C
Atmosfer Mutlak Kararsız
Parsel : Kararlı / Kararsız
■ ÇLR < DALR
■ Parsel mutlak
kararlı
■ Parsel çökme
eğiliminde
ÇLR
11°C
7°C
3°C
-1°C
-5°C
15°C
13°C
11°C
9°C
7°C
5°C
15°C
ÇLR:
1°C/1000’
15°C
12°C
9°C
6°C
3°C
0°C
15°C
12°C
9°C
6°C
3°C
0°C
DALR:
1.5°C/1000’
15°C
8°C
15°C
9°C
3°C
-3°C
-9°C
-15°C
KALR:
3°C/1000’
Surface
2000 ft.
4000 ft.
6000 ft.
8000 ft.
10000 ft.
Atmosfer Mutlak Kararlı
Atmosfer : Kararlı / Kararsız
■ DALR<ÇLR< KALR
■ Parsel şartlı
karasız
■ Parsel doymuş ise:
kararsız
■ Parsel doymamış
ise: kararlı
ÇLR
11°C
7°C
3°C
-1°C
-5°C
15°C 15°C
12°C
9°C
6°C
3°C
0°C
15°C
9°C
3°C
-3°C
-9°C
-15°C
ÇLR:
2°C/1000’
DALR:
1.5°C/1000’
KALR:
3°C/1000’
Surface
2000 ft.
4000 ft.
6000 ft.
8000 ft.
10000 ft.
Yükselen parsel
çevresel havadan
daha sıcak ise -
KARARSIZ
Yükselen parsel
çevresel havadan
daha soğuk ise -
KARARLI
Atmosfer Şartlı Kararsız