8
  اﻧ د  اﻬﺪ ﺎت و  م ﻋﻠ  وﻗ  رﻣ د هور ددﺘﺎن مو د ﺎره 1387 ﺤﺎت 30 - 24 ا د ﻠﻪا ت  و  م   و  ر د ه ر و د دن مو د هر 1387    يو ر و ب ﺪن انرﮔ ن ب ﺳﺮ ر  ا ﺿر* 1   د ر ا د ر  ﻮا ا2   د   م ا ا  3   د    4  ه :  ضرا    ز ا يد ﻣﺘ  ﺤﻴ  ز   و  ا ضرا و ت  ب ز ا نوزاﻓو ر هد ا  ن  ا  ا ا   ﻛﻢ  و ي ب ا. در ب ﺳﺮار  دا و  ردا د اﻳ.     ارﻨﻈ و ا دﻣﻮ رﻫﺎيﻛﺘ  نارﮔ ن ب  ﻏﻠ   آ و ﻣﺠ  م ا.  ر  روش:  ر د -   ﻛﻠﺷﻚ  ي ر  و ب ن نا ر ر در د  را . ز ا  نيز ا490   ﻛﺎرﮔ ﻬﺖ   ه آزﻣ  نز ا ﺨﺸ ير  و ل ر ا  رو ش رو    ن    ب د  ﺒﻮع ترزا و  ﺗﺨ هﮕﺎز آ .  اﺳس ا درا ا ي ا  اﻬﺪ  و ﻨﻲ ا  ﻣﻠ) (NIOSH   و  اﺗﻤ ب شو را .  :   ن ب ا  و ا ﮕﻴ   س اﺳﺎ  : µg/dl 49 / 9 و 116 ر د  و 7 / 45 ز ا   دا ا  رﺻ د د ز ﻣﺠ . و  ا اﻓ  ﻴﻦ ﺰان ر ا   ا ا   ن  ب.  ري    ز ا ف ا  و ا د . د  تو  ﺎر    ن ب نا  ز ا.    ير در ي ا و     و رياد ا تفﺘﻼ ا  و هد   دار) 048 / 0  p= ( . سﺳﺎ ا درا اﺳﺘ (BEI)  ر د ن ب  ﻏﻠ 7 / 45 ر د ز ا  ز را ) µg/dl 6 / 54 ( ﻴﻆ ﺮانر ﻴﻦ در.  اﮔﺮر  ق ا    ا ر د هد  ز  ز ا  آ ن ب از   آ ن  نا 13   د  م  ا ز  يز ا  آ ف ا ﻣﻌ ير آﻣﺎ  ا هد را د.   : ﻣﻞ  ﻣﻬﻤ ر  ﻣﺤر ﻴﺮ ن آ   و ن ب ﺳﺮ  ﻛﺎ  و ا ا  در     ي . اﻳﻦ  ل  تا     ﺗﻮﺟ   در نارﮔ   ﮔﻠ  و   ي     ﻟﻴﻦ    ﻮرد  ي  رو د ت ﻣﻌ ر د   ر   و ي ا  ا را ي ل  و ي ا.  هژا و ي: ن ب  ا بو ﻮﮔ  آ ﻣﻌ نارﮔ ز   ا ﻨﻲ  بز ا   ن ا د ت  ) (  ا ر  آن و يد ﻣﺘ فر ا   * 1 - ﺌﻮ ه : ا   ا ه ﮔﺮو    : 7247111 - 0351  ها : 09131510804   Email: [email protected] 2 - ا   ا ه و  ر د ا  3 - ا شز هو رﻴﺎا د4 - ا هزﻣ  ي ا د ا د و  ر د ﺷﻲاﻬﺪ ﺎت  و   م  ها د رﻳﺎﻓ د ر: 24 / 2 / 1386    ﺗﺎرﻳﺦ: 15 / 9 / 1386   آ  و  را  ا  ا ر د و  و ﻣﻲ  دار.  ر   يدو  ﻫﻦ آ ز ا  ب  ف9 ن ﻴﻠ  يز ﺳﺎ    در  زﻧ  ﺿ   ي  ر ه ﻛﻨ ﺜﺒ ان ﻋﻨ   ﺳﺮي  يو  ﺰﻳ  ب ﺳﺮ  ا) 1 ( .   نيژ   و  نووزاﻓ ر ﺳﻌز ا ﺎده اﺳ  و و تﻜﻼ ب ﺳﺮيد ﻣﺘ ﻄﻲ  ز  و اﻬﺪ ضرا 

HBI Journals v16n2p24

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: HBI Journals v16n2p24

5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 1/8

 

 درماني شهيد صدوقي يزد –  علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا

 ،30-24صفحات ، 1387شماره دوم  ،تابستانشانزدهمدوره

  ، 1387شماره دوم  ،تابستانشانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد –  علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا

 سرب خون كاگرران معدن سرب و روي كوشكتعيين غلظت

محمدرضا اميني پور*1

،رتكديرادروخرب لضفلاوبا2

محمدحسن احرام پوش ،دكتر 3

علي محمد حكيميان ،دكتر 4

 

 چكيده

 مهمزمان  با استفاده روزافزون از سرب ،مـشكالت وعـوارض  بهداشـتي و زيـست محيطـي متعـددي از جملـه عـوارض سيـست :مقدمهايـن مطالعـه  بـه.سزايي دارد ه نقش  ب  شغليهاي ي وايجاد مسموميت  بيماريزاي سرب در.اعصاب مركزي و  كم خوني افزايش يافته است 

ومقايسهمنظور 

دمگورافيك 

فاكتورهاي 

 برحسب 

 كاگرران 

خون 

سرب 

غلظت 

تعيين 

 آن 

 با 

مجازحدود 

 گرفت 

انجام. 

 پـس از.قـرار  گرفتنـديزد مورد  بررسـيگرران معدن سرب و روي  كوشك كليه  كامقطعي-توصيفيمطالعه در يك:روش بررسي پـنج  به روش روتـين ارسـال و فاكتورهاي خوني بخشي ازخون  به  آزمايگشاه تشخيص طبي جهت تعيين كاگرر  ،نفر490از گيريخون

اسـتاندارد انـستيتو اس براسـ غلظت سرب. به  آزمايگشاه تخصصي وزارت متبوع تحويل  گرديد سرب تعيين غلظتجهتسي سي خون  .شد مقدارتعيينروش جذب اتمي و  با)(NIOSHملي ايمني و  بهداشت حرفه اي 

 درصـد افـراد  بـيش از 7/45و در 116و  :µg/dl49/9بر اساس  نتايج تحقيق مياگنين ،حداقل و حداكثر سرب خون  به ترتيـب:نتايج دار ولـي اخـتالف از  نظـر  آمـاري معنـي. رب خـون  نيـز افـزايش يافتـه اسـت كار ميزان س سابقههچمنين  با افزايش سن و.حد مجاز  بود

اداري و  بخـش نـسبت  بـهتغلـيظواحـدهايدرطـوري  كـه ه  بـ .از طرفي ميزان سرب خون  بر حسب محل  كار متفـاوت  بـود.شد ا ب  نمي ،7/45غلظت سرب خون درسرميسطح خوني (BEI)استاندارد بر اساس.)= )048/0pباشددار ميمعني باالتر  بوده و اختالفخدمات 

در اكثريت قريب  به اتفاق  كـاگرراني  كـه. بوددربين  كاگرران تغليظ) )µg/dl6/54ن مقداري   بيشترومجاز حدتر از باالها  نمونهدرصداختالف  آنهـا از گيري شد  كهزهاندا  گرم  بر دسي ليتر 13ميزان همگولوبين خون  آنها  كمتر از،سرب خون  آنها از حد مجاز  باالتر  بوده 

 .دار  بوده است نظر  آماري معني

  بنـابراين. باشـدي خوني مـي ا در افزايش و  كاهش سرب خون و متعاقب  آن تغيير فاكتوره مؤثرمحل  كار مهمترين عامل: گيرينتيجهول ـ ـ بـلت  گار ـ ـ يـيغت ه ـ ـ بـ  ه ـ ـ جـوتضر ـ ـ عـم رد نارگرا ـ ـ كـ  نيبو ـ ـ لـگومه و ز ـ ـ مـرق يا ـ ـ هـ،د ـ ـ يـاب  رو ـ ـ طـ ه ـ ـ بـ نيلوئس ـ ـ مـ ه ـ ـ جـوت درو ـ ـ مـ يد ـ ـ جـ  

 .اي و غربال  گري قرار  گيرد هداشت حرفه اي و طب  كار صنعت در معاينات دوره ب 

 مجاز  ،كاگرران معدن آستانه همگولوبين ،حدود،جذب اتمي سرب خون:،هاي كليديواژه

 مقدمه

 حـضرتمـيالد كه انـسان  پـيش ازسرب فلز سگنيني است

 مختلف به اشكالمصارف متعدديشناخته و آن را مي) ع(مسيح*

 مربي  گروه بهداشت حرفه اي: نويسنده مسئول-1

  :09131510804همراه :7247111-0351تلفن

 Email: [email protected]  

 استاديار  گروه بهداشت حرفه اي-2دانشيار  گروه  آموزش بهداشت-3 غذاييدكتراي شيمي  ،آزمايگشاه مواد-4

 دانگشاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني شهيد صدوقي يزد

 :15/9/1386تاريخ پذيرش :24/2/1386تاريخ دريافت

 .داردعلت  نرمي و مقاومت در  برابر اسـيد را همعدني و  آلي  ب 

 ميليـون9مصرف ساليانه سرب  بعد از  آهن حـدودي  كه به طور

هاي  نمك ي ،توليد ضد زگن،تن در صنايع اتومبيل سازي  ،نظام 

  ،بنـزين حـاوي تهيه  باطريها،سربي  به عنوان تثبيت  كننده رگن 

 .))1است… وسرب

و اسـتفاده ازتوسعه روزافزون صنايع و تكنولـوژيهمزمان  با عوارض  بهداشتي و زيست محيطي متعدديسرب ،مشكالت و

Page 2: HBI Journals v16n2p24

5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 2/8

 

 علي محمد حكيميان ،دكترمحمدحسن احرام پوش ،دكتراريابوالفضل برخورددكتر،محمدرضا اميني پور

 1387تابستان  ،شماره دوم ،شانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد –  علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا

25

 ،يزكرم باصعا متسيس ضراوع ،نوخ راشف شهاك  هلمج زا

  ،كـاهش  آسـتانه شـنوايي  ،كـاهش ضـريب هوشـي و كم خوني 

اثـرات سـمي. باعـث مـي شـودرا كاهش رشد جسمي و ذهنـي 

 ،يوـيلك  يراـميب  ،يـمنآ  ،مكـش درد اـب  ًالوـمعم نيغلاب  رد برس

سي و  ـ ـ كـاتآ  ،يـ  ــطيحم يتا ـ ـ پوـرون  ،دردر ـ ـ سـي ـ ـ شـومارفراد ـ ـ يـدپ  

 گچره شدت عارضه  بر حسب سن ،ميزان سرب وارده. گرددمي

هـا نـشانه ،باشـدليت سرب در  بدن متفاوت مي به  بدن ،ميزان حال 

االي  ـ بـ  بر ـ سـ حط ـ سـ دت  ـ مـ ينالو ـ طـ شياز ـ فـا ا  ـ بـ  هار ـ مـه ًالو ـ مـعم

µg/dl80هدهاشم نوخ يمدوش)6-2.( 

 ،درد و ضـعف عـضالني،مسموميت حاد سربي سبب  گگزـز

در  بعضي موارد  بيمار چدار يك حمله هموليتيك شده  كه  باعث ها  آسيب ديده وه  كليهعالو ه ب . گردد آنمي و همگولوبينوري مي 

شود و ممكنمسموميت منجر  به الگيوري و تغييرات ادراري مي 

ايـن  نـوع مـسموميت.است  بيمار در عرض يك تا دو روز  بميرد 

  كودكي معـروف پلمبيسمشود  كه  بهدر  كودكان ديده مي بيشتر

 .))7،1است

 مهـم درهـاي اصـلي و  گنرانييكي از  با سربتماس بنابراين

جامعـههايمحيط 

و 

شغلي )

 كودكـان 

و 

 بزگرـساالن 

از 

اعـم(

در 

 .) )12-8باشددنيا از جمله  كشور ما مي

صوصتا  كنون  گزارش خـ رد يددعتم يملع ياهيرا مـيب اـهو 

سموميت ـ ـ مـيا ـ ـ هـزا ي ـ ـ شـان  بر ـ ـ سـنارگرا ـ ـ كـ  ني ـ ـ بـ  رد لغاش ـ ـ مـ 

ده ـ يـدرر  گش ـ تـنم و پا ـ ت چـا ـ نـاويح ي ـ تـح و نا ـ كـدوك  ،طبر ـ يـذ 

 .))14،13،4است

سمومي  ـ مـ ين  ـ نـچمهو بر ـ سـ ا  ـ بـ  ت دز ـ نـ  يلغ ـ شـ مس ـ يـبملد  پاـ  ـجيا

 رايـج  بـوده و اغلـب  كـاگرران  بـا  آن مواجـه ي كاگرران مـشكل  

 ).)2هستند

ال ـ سـ رد1978نامزا ـ سـ OSHAناز ـ يـمبر ـ سـ تاندارد  ـ سـارد

مقـادير  بـيش از  بر اين اساس. كرد هي تهيه و اراراصنايع عمومي 

)µg/dl(80نالاسگرزب  رديم بوسحم يعيبطريغدوش)15(. 

تالزم ـ سـا ر ـ كـذ ه ـ بـ زا شي ـ بـ  ريدا ـ قـم ه ـ كـ µg/dl50يار ـ بـ 

 كاگرران و افرادي  كه  بـه لحـاظ شـغلي در معـرض سـرب قـرار 

اسـتاندارد اعـالماسـاس بر. گرددميدارند ،غير طبيعي محسوب 

اي  كـشور و انجمـنشده از سوي  كميتـه فنـي  بهداشـت حرفـه 

ACGIHا ـ كـيرمآ بر ـ سـ از  ـ جـم هنات ـ سـآدح ،ب ـ يـترت ه ـ بـ 50و 30

ور.) )17،16باشدميسي خونر صد سيميكرگورم د  طـ هب يدا عـ 

ام تـ نو خـ برس نازيمµg/dl20-10تـسامـيالعاـب  تيمومسـم 

 در خـون تـامµg/dl40سرب در  بزگرساالن در مقادير  بـاالتر از

 خفيـف مـسموميت در  كودكـانعاليمشود،  گر چهمشاهده مي

 ).)18ديده شود نيزµg/dl50ممكن است در مقادير حدود

 تعـداد  بـاالي  كـاگرر درتمـاس  به اهميت موضوع و با توجه

 تعيـين ميـاگنين آنهـدف از انجـاممعادن اين مطالعه طراحـي و

  كـاگرران معـدن سـرب و روي  كوشـك و مقايـسهسرب خون

هچمنين مقايسه ميـاگنين سـرب. باشداستاندارد ميمقادير  با  آن

  ي بررسـ از  آن تـر كم و g/dl13بـا همگولـوبين  بـااليخون افراد 

 .مي شود

 روش بررسي

.شد توصيفي و  به روش مقطعي انجام به صورتمطالعه حاضر

داد  عـت و رو بـزم ند عـم رد لغاش نارگراك  هيلك  يسررب  دروم هعماج

ماري  ـ شـرس سا ـ سـارب  ه ـ نـومن 490ر ـ فـن دو ـ بـ  .تا ـ عـالطا ذ ـ خـا هلي ـ سـو 

ده شـ يحارط شيز  پا همانشسرد پو بـ نارگش سـرط  پ سـوت اد تـبا هـك  ،

 

ا 

دمگورافيك 

درجاطالعات 

شنامه سـرپ  

در 

صاحبه مـ 

 بـا 

اغل شـ 

فراددي سي10 گرديد و پسس  يـرو نو خـ يـسات شـان ه تـفرد  گار فـا زاو

 برايواحد)20پهارين بارا بخش دگير و EDTAبارا بخشي ازآن 

تشخيص طبي مركزي به  آزمايگشاه مخلوط  كرده)ليترخونهرميلي

ال داده شـددانگشاه قـتنا .ه نـومن  د عـب  ه لـحرم رديا هـا ش خـب اـب  لو

ايش Cell Dynهماتولوژي  آنااليزردسگتاه مـزآ  درو مـCBCرار قـ 

د يـدرن  گي يـعت ر ظـن  درو مـ ينوخ ياهروتكاف نازيم و تفرر. گـه زا

ين سي 5مقدار)خون داراي پهارين( تام نمونه خون  يـعت ت هـج يس

وعاي  بهداشت حرفهمقدار سرب  به  آزمايگشاه رفرنس  بـتم ترازو 

يارسـ  ـال و  بـ  ـا روش ـ مـتا بذ ـ جـوتطـ  ـسنش ـ پرـزبا   ـك  يـمتا هاگت ـ سـد 

انساخت شركت يـراو وسا سـارب ط سـوت هد شـ هي صـوت درادنات سـا 

ستيتو ـ ـ نـاو ت ـ ـ شـادهب  ي ـ ـ لـميلغ ـ ـ شـ ي ـ ـ نـمياآ ا ـ ـ كـيرما ـ ـ يـ NIOSH 

)National Institute of Occupational Safety and Health(

د ـ يـدرش  گيا ـ مـزآ .زا ر ـ تـمك  نيبو ـ لـگومه ناز ـ يـم ق ـ يـقحت ن ـ يـا رد 

g/dl13 ـيب  و يواسم و نوخ مك  زا رتش g/dl13رد نوـخ مكرـيغ 

 . نظر  گرفته شده است

Page 3: HBI Journals v16n2p24

5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 3/8

 

...تعيين غلظت سرب خون كاگرران معدن سرب

  ، 1387شماره دوم  ،تابستانشانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد –  علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا

26

وارد و  بادر رايانه  پس ازكد  گذاريدست  آمده هاطالعات  ب  

ه  ـ مـانرب  زا هدافت ـ سـاSPSSل ـ يـلحت و ه ـ يـزجت د ـ شـ .زيلا ـ نـآ  نو ـ مـزآ 

 ي  بـين متغيرهـايي  جهـت مقايـسه دوتـا تـوكيواريانس و روش 

 وردم   نتايجهاي  كيفيجهت مقايسه دادهدو و  آزمون  كاي كمي

 . دفتن   گراستفاده قرار

 نتايج

هـاي ميـاگنين سـرب خـون در  نمونـه براساس  نتايج تحقيـق

و) 116و حـداكثر9اقلحـد(µg/dl4/23±03/49مورد  بررسي 

 .افراد  بيش از حد مجاز  بود درصد7/45در 

ايج ـ تـن ه ـ عـلاطم زا ل ـ صـاحي ـ مـ شان  ـ نـ د ـ هـدل ـ بـاق توا ـ فـت ه ـ كـ 

مختلـف سـابقه  كـار بـامياگنين سرب خون افراداي  بينمالحظهود  ـ جـوهت ـ شـادن و تار ـ يـيغتنآ زج  ـ يـي ت ـ سـا)لقاد ـ حـ56/47و 

از  نظراختالف اين)ليترخون ميكرگورم  بر دسي51/52حداكثر

 كـشيدنتحـصيالت وعـالوه سـن ،ه بـ . نيـستدار معنـي آماري

 . نداردثيري أ ت   به  بدنميزان جذب سربدر نيزسگيار 

 سـال 64-45سـنيهـايمياگنين  بيشترين مقدار سـرب در  گـروه

و  كمترين  آن در سنين)ليتر خون ميكرگورم  بر دسي53حدود(

39-22

سال )

از 

 كمتر47

دسي 

 بر 

ميكرگورم 

خون 

ليتر(

مـشاهده  .شد

ونمشاهده مي 1در جدولهمانطور  كه خـ بر سـ نيگنايم دوش

ي  كه مقدار  آن در به طور. نيستهاي مختلف يكساندر محلافراد 

يظ  لـغت تمسق56/54و ل قـن  و ل مـح و ينا بـهگن  ش خـب  رد 29/44 

ود  µg/dl10به عبارتي حدود. بود جـو توا فـت را كـ  لحم بسح رب 

ندهدي را  نشان  نميدارمعنيتفاوت  گچره تست  آماري.دارد كـل 

 ).)06/0=pدار شدن است نزديك  به معنيتفاوت  آن

دول بر ـ ـ جـ رد هد ـ ـ شـ هداد ناش ـ ـ نـ  جيا ـ ـ تـن  سا ـ ـ سـا2فالت ـ ـ خـا 

 گ ين سرب خـون  كـاگرران زيـرزمين ،سـن  مياگن داري  بينمعني

ش ـ خـب  ريا ـ سـ ه ـ بـ  تبس ـ نـ  فاش ـ تـكا و نك ـ شـا ـ هـدراد ـ نـ  دو ـ جـو.ا ـ مـا 

،يتامدـخ و يرادا روـما نارگراـك  نوخ برس نيگنايم فالتخا

هـا  نـسبت  بـه  بخـش تغلـيظحمل و  نقل ،موتورخانه و تعميگرـاه 

ي ـ نـعمرادت ـ سـا)ب ـ يـترت ه ـ بـ :048/0=pو 005/0=p(.لود ـ جـ3

از  پارامترهـاي خـون را  نـسبت  بـه سـربميزان همبسگتي  برخي 

 در مقايـسه هـرpvموجود در خون افراد مورد  بررسـي و مقـدار 

 نشان)عدد خنثي در ضريب همبسگتي(يك از  آنها  با عدد صفر

  نشان دهنده وجود همبسگتي  بـين 05/0كمتر ازمقادير.دهدمي

شود  بين سرب خـون وهمانطور  كه مالحظه مي.استدو  پارامتر

همبسگتي) HGBو)RBCهاي قرمز و همگولوبيند  گلبولتعدا

 بـين سـرب ي  كهل در حا.دار وجود داردو معني)منفي(معكوس 

دارهمبسگتي مثبت و معنـيMCHوMCVخون و فاكتورهاي

 .حاكم است

ق ـ يـقحت ن ـ يـا جيا ـ تـن نار ـ يـا درادنات ـ سـا ه  ـ بـ  ه ـ جـوت ا ـ بـ ا ـ يـ AOE

)Allowable Occupational Exposure( ـيا زا يكاـحتـسا ن 

ه  ـ كـ يا ـ هـروتكاف اگنين  ـ يـمRBCو HGBرددار ـ فـاا ـ بـ  يت ـ ظـلغ 

  آن و  كمتـر از) باالتر از حد مجـاز(  g/dlµ 50باالي خونسربيكـه وجـود سـرب خـون بـه طور.يكسان  نيست)زير حد مجاز(

 شـده و HGBو RBCبيشتر از حد مجاز  باعث  كاهش ميـاگنين 

دهـد  نـشان مـيي  بـين  آنهـا رادارمعنـي نيز ارتباط t-testآزمون

)001/0P=و007/0P=.( 

دهد  كه در مجموع ميزان سـرب خـون نتايج تحقيق  نشان مي

از حـد مجـازهاي مختلف  باالتر درصد از  كاگرران  بخش7/45

 

 كــشور 

در 

شــده 

الم ـ عـاتــسا.

در 

مجــاز 

غيــر 

درصــد 

ولــي 

يكـه در  بخـش تغلـيظ بـه طورهاي مختلف متفاوت اسـت بخش

 )4/64(%،در  بخـش زيـر زمـينو  پس از  آن  بـه ترتيـب7/55%

دمات  ـ خـ و يرادا)5/45(%فاش ـ تـكا و نك ـ شـ گن ـ سـ ،)45(%و

از  نظـر  آمـاري ايـن اخـتالف. باشـدمـي 3/35%گنهباني و تعمير 

 ).4جدول( نيستدارمعني

غلي ـ شـ زا ـ جـم د  ـ حـ ار  ـ يـعم ود سا ـ سـا ر ـ بـ )AOE-BEI(د ـ حـ و 

از  ـ جـم هناتـ  ـسآ )TLV-BEI(،نو ـ خـ بر ـ سـ ا ـ بـ  نارگرا ـ كـ  د ـ صـ در 

  نشان داده شده5در جدول ،با ميزان همگولوبين راههم غيرمجاز 

معيار حـد مجـازدهد  بر اساس همانطور  كه  نتايج  نشان مي.است

غلي  ـ شـ)AOE-BEI(،4/93نازــيم ه ـ كـ  ينارگراــك  زا د ـ صـرد 

ليتر است سـرب خـون  گرم  بر دسي13همگولوبين  آنها  باالتر از

 معيـار حـداين رقـم  بـراي.است آنها  نيز  باالتر از حد مجاز  بوده 

 لذا  بـين.است درصد  95برابر  آمريكا) )TLV-BEIآستانه مجاز

ون و ـ خـ نيبو ـ لـگومه راد ـ قـمبر ـ سـزا ـ جـمريغا نارگرا ـ كـ طا ـ بـتر

 طبـق اسـتاندارد.)003/0=pو)01/0=pي وجـود دارددارمعنـي 

Page 4: HBI Journals v16n2p24

5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 4/8

 

 علي محمد حكيميان ،دكترمحمدحسن احرام پوش ،دكتراريابوالفضل برخورددكتر،محمدرضا اميني پور

 1387تابستان  ،شماره دوم ،شانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد –  علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا

27

 كساني  كه سرب خون زير حد مجاز دارند مياگنين5/98%ايران 

االي  ـ بـ  ا ـ هـنآ  نو ـ خـ نيبو ـ لـگومهg/dl13ت ـ سـا.يترو ـ صـ رده ـ كـ 

) )4/93%كساني  كه سـرب خـون  آنهـا  بـاالي حـد مجـاز اسـت 

 دارنـد و ايـن ارتبـاط  بـاg/dl13مياگنين همگولوبين خون  باالي 

003/0p=ينعم تسا هدش راد. 

 بر حسب محل كار در افراد شاغل در معدن سرب و روي كوشك(µg/dl)پارامترهاي ميزان سرب خون:1جدول

 شاخص سرب خون

 محل كار

 تعداد

N

 حداقل

Min

 حداكثر

Max 

 مياگنين

Mean

SDانحراف معيار 

211911592/4836/24زيرزمين

601210983/5016/23سگن شكن،اكتشاف

…551110345/4698/22اداري،خدماتي و

 85119329/4454/19گنهباني ،حمل ونقل

تغليظ791211656/5495/23

490911698/4825/23جمع

 

 ختالف مياگنين سرب خون بر حسب محل هاي كار مختلف در كاگرران شاغل در معدن سرب و روي كوشكا:2جدول

 تغليظ گنهباني تعميگراه اداري خدماتي اكتشافسگن شكن و محل كار

91/1- 46/2 63/4 64/5-   زيرزمين

)574/0(p= )484/0(p= )122/0(p= )066/0(p= 

- 38/4 54/6 72/3-   سگن شكن و اكتشاف

- )313/0(p= )096/0(p= )35/0(p= 

81/1 - 16/2 10/8-   اداري و خدمات

)217/0(p= - )591/0(p= )048/0(p= 

76/2 14/3 - 26/10-  تعميگراه گنهباني و

)29/0(p= )34/0(p= - )005/0(p= 

 ميزان همبسگتي برخي از فاكتورهاي خوني با سرب خون در افراد شاغل در معدن سرب و روي كوشك:3جدول

RBCHGBMCV MCHفاكتورهاي خوني

/+:231/-195/-238+/ 137ضريب همبسگتي ميزان سرب خون  با

pv 001/0001/0001/0 002/0

 

 در افراد شاغل در معدن سرب و روي كوشكايرانسطح سرمي خون دردوضعيت سرب خون برحسب محل كار طبق استاندار:4جدول

جمعزير حد مجازباالي حد مجاز  وضعيت سرب خون 

درصدتعداددرصدتعداددرصدتعداد محل كار

984/461136/53211100زيرزمين

2745335560100سگن شكن  ،اكتشاف

255/45305/5455100تي خدما-اداري

 303/35557/6485100تعميگراه- گنهباني

447/55353/4479100تغليظ

 2247/452663/54490100كل افراد

Page 5: HBI Journals v16n2p24

5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 5/8

 

...تعيين غلظت سرب خون كاگرران معدن سرب

  ، 1387شماره دوم  ،تابستانشانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد –  علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا

28

 كاگرران خون برحسب ميزان همگولوبين**و  آمريكا*ايراناستانداردبراساسكاگررانوضعيت سرب خون:5جدول 

G/dl13> G /dl13ع م ج ن ي ب و ل و گ م ح هطس 

P-valueدرصدتعداددرصدتعداددرصدتعدادب خونوضعيت سر

 

ازمواجهه 

مجاز كمتر 

حد 

ايران AOE45/12625/98266100002/

 AOE156/62094/93224100بيشتر از حد مجاز ايرانمواجهه 

/ T.L.V0 0111100110100001كمتر از حد مجاز  آمريكامواجهه 

 T.L.V19536095380100بيشتر از حد مجاز  آمريكامواجهه 

__198/34712/96490100جمع  كل

* AOE (BEI) = Allowable Occupational Exposure=50µg/dl

** T.L.V(BEI) = Threshold Limit Values=30µg/dl 

 بحث و نتيجه  گيري

 بـا فراينـد ،با توجه  به هـدف مطالعـه  پـس از  آشـنايي دقيـق

  كاگرران شاغل در واحـدها ،ميـزان سـرب وهاي مختلف بخش

 گيري و مـورد تجزيـهخون و فاكتورهاي خوني مورد  نظر اندازه

1978 گچره استاندارد سرب خون در سـال.وتحليل قرار  گرفت 

 ولي ،جهت صنايع تعيين و اعالم  گرديدهOSHAتوسط سازمان 

 ورها از جملـه  كـشور مـااستاندارد فـوق  بـا اسـتاندارد سـاير  كـش 

از طرفي  نه تنها شرايط محيطي صـنايع و.))17-15استمتفاوت 

در)هـاي تهويـه بـت  نـسبي و سيـستم واز جمله ميزان رط (معادن 

 باشـند  بلكـهمتفـاوت مـي كـشور كشورها و حتي مناطق مختلف 

 ،هدافتسا دروم تازيهجت عون  ،جارختسا هوحن و عون هدافتسا هوحن ـ  فـ ت  ـ ظـافح ليا ـ سـو زايدر هزاد ـ نـا ه ،روش  ـ عـلاطم عو ـ نـ  ،و ير ـ يـگ 

 ايـن لذا مقايـسه.هستند  نيز متفاوت)مانند  آنمي(هاتعاريف واژه 

هاي فـوق و عـدم  بيـانمطالعه  با ساير مطالعات  با توجه  به تفاوت

طـرف وها و مقاالت چاپ شده از يك يات  آن در  گزارشي جز

.اسـتتفسير جامع از طرف دگير  با محدوديت و مشكل همـراه 

 بـه طـور با توجه  به  نتايج مطالعه ،مياگنين سرب خـون  كـاگرران 

 

ي ـ لـك ه ـ بـ  

ك ـ يـدزن يروش ـ كـ  

تاندارد ـ سـا 

ي ـ نـعي50

ميك  

ر ر ـ بـ  

رم ـ گوـ 

ردسـ  ـي ـ تـيلت ـ سـا.اهروش ـ كـ  ريا ـ سـ درادنات ـ سـا ا ـ بـ  هس ـ يـاقم رد يـ  ـلو ،

  باالتر از مورد  بررسيمياگنين سرب خون در صد  بااليي از افراد 

د ايـران ،ميـزان اسـتانداري  كه  براساس به طور باشداستاندارد مي

 و چناچنه بودهاز افراد  باالتر از حد مجاز7/45%سرب خون در 

رم ه چهـاسـ  سـرب خـون تقريبـا ًسنجيده شـود ACGIHبا معيار

 و 55سرب خون دراز طرفي.است كاگرران  باالتر از حد مجاز 

 درصد افراد مورد مطالعه  بـه ترتيـب در مقايـسه  بـا اسـتاندارد23

  نتايج اينمقايسه). )5،4باشدمريكا زير حد مجاز ميايران و  آ

دهـد نشان مـي در معادن سرب دناانجام شدهتحقيق مطالعه  با

هاييافتهازمورد مطالعه  باالترمياگنين سرب خون  كاگرران كه 

  به  نظـر.) )19باشداعالم شده ميµg/dl28حدود آنها  كهمطالعه 

 نـوع نحـوه اسـتخراج ،بـه علـت مكن استرسد اين تفاوت م مي

از.ميزان رطوبت معدن و تهويه  باشـدهاي مورد استفاده،دسگتاه

طرفي  نتايج ساير تحقيقات انجام شده در  آفريقاي جنـوبي  نـشان 

 درصـد سـرب تزريـق شـده  بـه  بنـزين50،دهد  كه  با  كاهشمي

2/7ليتر  به حدود ميكرگورم  بر دسي7/9ميزان سرب خون را از

 هچمنين  باالتر  بودن ميـزان.))20رسدميليترميكرگورم  بر دسي 

  نـسبت  بـه  گـروه  كنتـرل در،سرب خـون  كـاگرران در معـرض نتـايج مطالعـهيـد ؤم مركز تحقيقات  پزشكي ايـوب در  پاكـستان

 .) )3باشدمي

هـايمياگنين سرب خون در افراد  با  گروه،طبق  نتايج حاصله

دريكـه ميـزان سـرب خـون بـه طور. نيستسني مختلف يكسان 

 سال  كمتـر 39-20سال  باالتر و در  كاگرران45-64 گروه سني 

ست  آمـاري انجـام.استاز حد مجاز  كشوري تـ هب  هجوت اب  يلو

اختالف،شده 

 گروهاين 

تمام 

سـنيدر 

 نمـيدارمعنـيهاي 

 باشـد.

در  كـشور نتايج اين تحقيـق  بـا  نتـايج مطالعـه مـشابه انجـام شـده 

حاكي از  بـاالتر  بـودن نهاهاي  آهمخواني دارد چون يافتهفيلپيين 

ميـاگنين سـني  بـاالتر  بـوده بـا كـاگرراندرمياگنين سرب خون 

 .) )21اره اي  به  نوع  كار  آنها  نشده است اش ولياست 

 بيـشتر گچره  با افزايش سابقه  كار ،ميزان سرب خون افراد  نيز

  نتـايج. ست يـ  ن دارشده است ولي اين افزايش از  نظر  آماري معني 

ه در دنـا و  پاكـستانهاي دو تحقيق  بررسي شد هاين مطالعه  با يافت 

 ارتباط مياگنين سرب خون  بين سابقه  كار واند كه  نشان داده

Page 6: HBI Journals v16n2p24

5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 6/8

 

 علي محمد حكيميان ،دكترمحمدحسن احرام پوش ،دكتراريابوالفضل برخورددكتر،محمدرضا اميني پور

 1387تابستان  ،شماره دوم ،شانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد –  علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا

29

 .))3،1داري وجود  ندارد ،همخواني و مطابقت داردمعني

اگرران ـ كـ  نو ـ خـ برـ  ـس نيگناـ  ـيم ،ه ـ عـلاطم ايج  ـ تـن  ه ـ بـ  ه ـ جـوت ا ـ بـ 

 ولي تست  آمـاري انجـام شـدهاستهاي مختلف متفاوت بخش

راهـادر همـه  بخـش بين محل  كار و ميزان سـرب خـونارتباط

از)=)06/0pدار شدن اسـتدهد ولي  نزديك  به معني نشان  نمي 

طرفي طبـق انتظـار  ،كـاگرران قـسمت تغلـيظ و سـگن شـكن و 

 و)µg/dl6/54اكتشاف  به ترتيب  با  ببيشترين مقدار سـرب خـون 

و  كمترين مقـدار در  كـاگرران  گنهبـاني ،حمـل و  نقـل و)3/44

دار شـده باشد و اين اختالف از  نظر  آمـاري  نيـز معنـياداري مي 

 بنابراين فرضيه ارتباط  بـين غلظـت  آالينـده  بـا).=)005/0pاست

فوق  نيزهايتواند در مورد  كاگرران  بخشميزان سرب خون مي محيط  كار افراد  بررسي و شناسايي اوليهاز  آنجا  كه.صادق  باشد 

 بنابراين،استال  بودن  آلوگديها حاكي از  باشاغل در اين واحد 

در مطالعه حاضر عالوه  بر لحاظ  نمودن متغيرهاي مـورد اسـتفاده 

توجه و  بررسي قـرارمورددر ساير مطالعات ،متغير محل  كار  نيز 

  پـرداختن  بـه ايـن مهـم گرفته اسـت و ايـن در حـالي اسـت  كـه 

در سـاير مطالعـاتتـر  آنتوانست  بر  كيفيـت و تفـسير جـامعمي

 

 نما 

يد كمك.

مطالعات 

ساير 

 با 

يافته 

اين 

مقايسه 

امكان 

وجـودلذا  . ندارد

منجر كاگرران فاكتورهاي خونيو بررسي ميزان سرب خون

ه ـ تـفاي ه  ـ بـ د ـ يـدري  گ ـ مـهم يا ـ هـروط ه ـ بـ و نو ـ خـ بر ـ سـ ني ـ بـ  ه ـ كـي

 همگو  ـ لـ نيبو HGBز ـ مـرق يا ـ هـ لو ـ بـلد  گاد ـ عـت وRBCطا ـ بـترا

وس وجـ  ـود دا  كـعمت ـ شـ. يازـ  ـفا اـب  يـ  ـنعي ش نازـ  ـيم ،نوـ  ـخ برـ  ـس 

 ايـنيابنـد وهـاي قرمـز  كـاهش مـي  گلبـولد لوبين و تعداهمگو 

تال ـ خـاي ـ نـعم اري  ـ مـآ  ر ـ ظـن  زا فرادت ـ سـا)005/0<P(.ي ـ فـرط زا 

 بـادر خون افراد مورد  بررسـي RBCوHGBمياگنينرابطه  بينو بـوده حد مجاز متفاوتتر ازو  پايينمياگنين سرب خون  باالتر 

 بـه)=)007/0Pشـد بامـيدارمعنياز  نظر  آماري  نيزاين اختالف 

در اكثريت قريب  به اتفاق  كـاگرراني  كـه سـرب خـونيكهطور

 آنها  كمتر ازهمگولوبين خون ميزان ،آنها از حد مجاز  باالتر  بود 

دار و اختالف  آنها از  نظر  آماري معنـيليتر  بوده  گرم  بر دسي13

  گر چـه  نتـايج سـاير تحقيقـات  نيـز  بيـاگنر  كـاهش مقـدار.است

ون ـ خـ نيبو ـ لـگومهرد دو ـ بـ  نارگرا ـ كـ  زا يد ـ صـرد،ناز ـ يـم ي ـ لـو 

اهش ـ كـ نيبو ـ لـگومهتا ـ عـلاطم ه ـ يـقب  زا رتش ـ يـب  يرا ـ جـ ه ـ عـلاطم رد 

توانـد  بديهي است مواجهه شديد  با سرب مي) )21،18،3باشدمي

منجر  به  پيـدايش رتيكولوسـيت و اريتروسـيت منقـوط در خـون 

هماتوكريـت را سـببهش كـامحيطي شده و اين  به  نوبـه خـود 

 ايش غلظت سرب خون و اثر مهـار  كننـگدي  آن لذا افز.شودمي

تواند يكي از داليل  كاهش همگولوبين خون در افـراد مـوردميتوانـد پتاسيم توسط سرب  نيز مـي-مهار  پپم سديم.مطالعه  باشد 

 كـاهشراهاي قرمز و در  نتيجه تعـداد  آنهـادوره زنگدي  گلبول 

 از طرف دگير  با افزايش غلظـت سـرب خـون ،ميـزان.))22دهد

 گيـري  كلـي نتيجـه.))23يابدمهار  كننگدي  آنزيم  نيز افزايش مي

 در افـزايش ومـؤثرمهمتـرين عامـل كـاگرراناينكه محـل  كـار 

  ـ هـروتكاف ر ـ يـيغت نآ  ب ـ قـاعتم و نو ـ خـ بر ـ سـ شها ـ كـ ا ينو ـ خـ ي 

است.

 گلبول 

تغييرات 

 به 

توجه 

همگولـوبين بنابراين 

و 

قرمـز 

هـاي سئوليني مـورد توجـه مـ  جـد بـه طـور كاگرران در معرض  بايد 

ه ـ فـرح ت ـ شـادهب ب ـ طـ ات دورهاي و  ـ نـياعم رد تعن ـ صـ را ـ كـ  و يا

 . گري قرار  گيردغربال

 پساگسزاري

اين تحقيـق  بـا  بودجـه معاونـت  ژپوهـشي دانـگشاه علـوم

رب و روي  ـ سـ ندـ  ـعم تكراشـ  ـم و دز ـ يـ يقودـ  ـص ديهـ  ـش يكـشزپ 

ت  ـ سـا هد ـ يـدرم  گا ـ جـنا ك ـ شـوك .هلي ـ سـونيدب ا ـ هـنآ  يرا ـ كـمه زا 

دهقـاني  نژـاد،هـا همكاري خـانم هچمنين از. گردد ميقدرداني صـميمانه،متقي ،رحيم دل  ،نيك  نظر و مزيدي در انجام تحقيـق 

 .پساگسزاريممتشكر و

 منابع

 ،جلـد اول، چـاپ سـوم ،سم  شناسي  صـنعتي.ثنائي ،غالمحسين-1 ،نارهت هاگشناد1371.ص213-181. 

ان ،دانگشاه تهر مسموميت  هاي  عمده  ناشي   از   كار.قضائي ،صمد-2 .112-97ص.1370

Page 7: HBI Journals v16n2p24

5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 7/8

Page 8: HBI Journals v16n2p24

5/12/2018 HBI Journals v16n2p24 - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/hbi-journals-v16n2p24 8/8

 

...تعيين غلظت سرب خون كاگرران معدن سرب

  ، 1387شماره دوم  ،تابستانشانزدهمدوره درماني شهيد صدوقي يزد –  علوم پزشكي و خدمات بهداشتيهمجله دانگشا

30

 3- Khan- M; Khan-E; Shan-SH; Rashid-Q; Ayub

  medical college; Abbottabad Pakistan; Medline ®

1/98-9/98-lead poisoning, a hazard of traffic and 

industries in Pakistan. J environ- pattol- Toxical

1995; 14(2): 117-20.

 4- Meyer U A.   Harrison’s Principles of Internal 

 Medicine. 12th ed. McGraw Hill Company.1991:

273-77.

 5-  Fonte R, Agosti A, Scafa F, Candura S M.

  Anaemia and abdominal pain due to occupational 

lead poisoning. Haematologica, 2007; 92 (2):

e13-e14.6-  Mikov I, Bulat P, Prokes B. Occupational lead 

 poisoning. Arch. Environ. Health , 2003; 58(11):

721-22.

7- Brunton L, Lazo J, Parker K. Goodman Gilman , s

  the Pharmacological Basis of Therapeutics 8th ed

Maxwell Macmillan International ; 1991.

8- Ye  X, Wong O  . Lead exposure, lead poisoning,

 and lead regulatory standards in China. 1990-2005. 

Regul. Toxicol. Pharmacol. 2006, 46(2): 157-62.

 9-    Lead poisoning among sandblasting workers-

Galveston, Texas, March 1994.  MMWR, 1995;

44(3): 44-5.

10- Maizlish N, Rudolph L. California adults with

elevated blood lead levels, 1987 through 1990. Am.

J. Public Health, 1993; 83(3): 402-05.

11- Lippmann M. 1989 Alice Hamilton lecture.  Lead 

  and human health: background and recent

 findings. Environ. Res. 1990; 51(1):1-24.

12-  Wardrope D D, Graham J.   Lead mine waste:

  hazards to livestock.  Vet. Rec. 1982; 111(20):

457-59.

13-  Staudinger K C, Roth V S. Occupational lead 

 poisoning. Am. Fam. Physician, 1998; 57(4):

719-22.

14-  Maizlish N, Rudolph L. California adults with

elevated blood lead levels, 1987 through 1990. Am.

J. Pub. Hlth, 1993; 83(3):402-05.

15- Hipkins K L, Materna B L, Kosnett M J,

Rogge J W, Cone J E.  Medical surveillance of the

lead exposed worker. AAOHN. J. 1998;

46(7):330-9.

 حـدود  تمـاس  شـغلي. كميته فني  بهداشت حرفـه اي  كـشور-16

 

 عوامل- 

 . 257و ،126ص .1382بيماريزا

17-   ACGIH . Threshold limit values & Biological 

  Exposure Indices; 2003: 32-91. Available from:

WWW.Techstreet. Com.

18- Howard H, Watanabe H, Payton M, Korrick S,

Rotnitzky A. The Relationship Between Bone lead 

 and Hemoglobin, JAMA. 1994; 272(16): 1512-7.

رب. بشر ،سيامك-19 سـ  ندـعم  رد  برـس  اب  تيمومسم  نازيم  يسررب  

 دنا

،نارهت 

،يهاگشيامزآ  

علوم 

دكتراي 

 نامه 

 پايان 

،1372.

 20- Maresky L S, Grobler S R.   Effect of the

 reduction of petrol lead on the blood lead levels of 

South Africans. Scie total envir, 1993; 132(1-2):

43-8.

 21- Makinos S; Matsuno K; Hisanaga N; Seki Y;

Occupational lead poisoning in 1994- in Philippine 

with Japanese health organization.

 22- Mitema E S; Oehme FW, Moore WE. Effect of 

 chronic lead exposure on the canine bone marrow,

Veterinary Res, 1980; 41: 682-85.

 23-  Ding Y.   Induced Hypertension. III.  Increased 

  hydroxyl Radical production.  AJH; 2001; 14:

169-73.