HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERS KİTAPÇIĞIhemsirelik.ssbf.omu.edu.tr/files/hemsirelik.ssbf/files/Hemşirelik Esasları-I Ders...Enjeksiyon Maketi, IM Enjeksiyon Maketi, İntradermal

T.C.

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ

HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERS KİTAPÇIĞI

DERSTEN SORUMLU ÖĞRETİM ELAMANLARI

Doç. Dr. Zeliha KOÇ

Dr. Öğr. Üye Seval AĞAÇDİKEN ALKAN

Öğr. Gör. Zeynep SAĞLAM

Araş. Gör. Tuğba KAVALALI ERDOĞAN

Araş. Gör. Sevil MASAT

SAMSUN

İÇİNDEKİLER

1. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ

1.1. Dersin Tanımı ve Amacı ................................................................................................................... 1

1.2. Dersin Genel Hedefleri ...................................................................................................................... 1

1.3. Dersin Programdaki Yeri ................................................................................................................... 1

1.4. Dersin Öğretim Yöntem ve Teknikleri .............................................................................................. 2

1.5. Dersin Değerlendirmesi ....................................................................................................... 2

2. HAFTALIK DERS İÇERİĞİ

2.1. Hemşirelik Esasları-I Dersi Haftalık Ders İçeriği ............................................................................. 3

3. UYGULAMA REHBERLERİ

3.1. İçinde Hasta Olmayan Yatak Yapımı…………………...………………………………………...15

3.2. İçinde Hasta Olan Yatak Yapımı ..................................................................................................... 16

3.3. Nabız Değerlendirmesi (Radyal Arterden Ölçüm) .......................................................................... 17

3.4. Solunum Değerlendirmesi ............................................................................................................... 17

3.5. Beden Isısının Ölçülmesi: Aksiller Yol ........................................................................................... 18

3.6. Beden Isısının Ölçülmesi: Oral Yol ................................................................................................ 19

3.7. Beden Isısının Ölçülmesi: Timpanik Membran Yol........................................................................ 20

3.8. Beden Isısının Ölçülmesi: Rektal Yol ............................................................................................. 21

3.9. Kan Basıncının Değerlendirilmesi .................................................................................................. 22

3.10. Koruyucu Pozisyon: Supine Pozisyonu Verme ............................................................................. 23

3.11. Koruyucu Pozisyon: Lateral Pozisyon Verme .............................................................................. 24

3.12. Koruyucu Pozisyon: Prone Pozisyonu Verme .............................................................................. 25

3.13. Koruyucu Pozisyon: SemiFawler Pozisyonu Verme…..…………………………....………..….26

3.14. Muayene Pozisyonu: Litotomi Pozisyonu Verme………………..……….……………………..27

3.15. Muayene Pozisyonu: Dorsal Rekümbent Pozisyonu Verme……………..……..……..………...28

3.16. Muayene Pozisyonu: Sim’s Pozisyonu Verme……..…………….…………....................……...29

3.17. Muayene Pozisyonu: Knee Chest Pozisyonu Verme.……………………………..…………......30

3.18. Tedavi Pozisyonu: Ortopne Pozisyonu Verme.……………………………………………..…...31

3.19. Tedavi Pozisyonu: Trandelenburg Pozisyonu Verme..………………...……………………..…32

3.20. Steril Eldiven Giyme ve Çıkarma………………………………………………………………. 33

3.21. Oral İlaç Hazırlama ve Uygulama……………………………………………………………….34

3.22. Ampulden İlaç Çekme…………………………………………………………………………...35

3.23. Flakondan İlaç Çekme…………………………………………………………………………...36

3.24. İntravenöz Branül Uygulama…………………………………………………………………….37

3.25. İntravenöz Sıvı İnfüzyonu Hazırlama ve Uygulama…………………………………………….38

3.26. İntravenöz Sıvı İnfüzyonu Takibi Yapma……………………………………………………….40

3.27. İntravenöz İlaçları Puşe Yolu ile Uygulama……………………………………………………..41

3.28. Subkutan (SC) Enjeksiyon Uygulama……………………………………………….…………..42

3.29. İntramüsküler (IM) Enjeksiyon Uygulama……………………………………………………....43

3.30. Buruna İlaç Uygulama………………………..………………………………………………….45

3.31. Göze İlaç Uygulama……………………………………………………………………………..46

3.32. Kulağa İlaç Uygulama…………………………………………………………………………...47

3.33. Deriye İlaç Uygulama……………………………………………………………………………48

3.34. İnhalasyon Yolu ile İlaç Uygulama…………………………………………...………………....49

3.35.Vajinal Yol ile İlaç Uygulama…………………………………………………………………....50

3.36. Rektal Yol İle İlaç Uygulama…………………………………………………………………....51

4. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ LABORATUVAR UYGULAMA DEĞERLENDİRME

FORMU…………………………………………………………………………………………….....52

5. HEMŞİRELİK BECERİ LABORATUVARI UYGULAMA USUL VE ESASLARI

TALİMATI…………………………………………………………………………………………...53 6. HEMŞİRELİK ESASLARI- I DERSİ KAYNAK LİSTESİ……………………………………54

1

T.C


SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ

1. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ

1.1. Dersin Tanımı ve Amacı

Öğrencilerin hemşirelik esasları ile ilgili temel kavramları öğrenerek; ülke

gereksinimleri doğrultusunda birey, aile ve toplumun sağlığının geliştirilmesinde ve

korunmasında hemşireliğin önemini, rol ve işlevlerini, diğer sağlık disiplinleri ile ilişkilerini

kavramasını, birey ve ailesinin bakım sürecine ilişkin sağlık sorunlarının doğru belirlemesini

ve çözümlemesini sağlamaktır. Ayrıca öğrencilerin bu konudaki bilgi, beceri ve yeteneklerini

geliştirmektir.

Dersler öğrenmeyi destekleyici eğitim araçlarının (Gelişmiş Hasta Simülatörü, IV

Enjeksiyon Maketi, IM Enjeksiyon Maketi, İntradermal Enjeksiyon Maketi, Subcutan

Enjeksiyon Maketi, Kan Basıncı Eğitim Kol Maketi vd) kullanımı ile zenginleştirilmektedir.

Öğrencilerimize temel becerilerde kliniğe hazırlık amaçlı laboratuvar uygulaması yapma

fırsatı sunulmaktadır.

1.2. Dersin Genel Hedefleri

Bu derste öğrenci;

• Hemşireliğin temel kavramlarını tanımlar.

• Hemşirelik sürecini basamaklarını bilir ve uygular.

• Bireyin gereksinimlerini holistik ve hümanistik yaklaşımla belirler.

• Hemşireliğin profesyonel değerlerini bilir ve bakım süreci ile ilişkilendirir.

• Hemşirelik felsefesini bilir ve tanımlar.

1.3. Dersin Programdaki Yeri

Bu ders Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü birinci sınıfının güz döneminde

verilir. Haftada 39 saat teorik, 104 saat laboratuvar uygulaması olan 5 ECTS kredilik bir

derstir. Dersin uygulamasından en yüksek faydayı sağlamak üzere teorik ve laboratuvar

uygulamaları birbirini takiben yapılır. Öğrencilerin devamsızlıkları teori ve laboratuvar

uygulaması olmak üzere ayrı ayrı hesaplanmaktadır.

2

1.4. Dersin Öğretim Yöntem ve Teknikleri

Dersin işlenişinde; power point, rol-play, soru-cevap ve uygulama maketleri ile beceri

geliştirme yöntemleri kullanılır. Mesleki beceri uygulamaları öğretim elemanı ile birlikte her

öğrenciye maket/simülatör üzerinde uygulayarak öğretilir. Becerinin tüm aşamaları eksiksiz

ve doğru olarak yapılana kadar işlem tekrar edilir.

Öğrencinin ders kaynağından ilgili konuyu okuyarak gelmesi ders verimini artırması

için önemlidir.

1.5. Dersin Değerlendirmesi

Ders değerlendirmesini bir ara sınav bir final sınavı ve uygulama notu

oluşturmaktadır. Uygulama notu ara sınav ve final sınavına % 50 oranında etki eder.

Uygulama notu, her bir quiz sınavının %20’si olmak üzere iki quiz sınavı (%40) ve

Hemşirelik Esasları I Dersi Laboratuvar Uygulama Değerlendirmesinin % 60’ı alınarak

hesaplanır.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü

Uygulamalı Dersler İlke, Usul ve Esasları ile Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Öğretim

Sınav Yönetmeliğine göre teorik derslerin % 30’ undan ve uygulamalı derslerin % 20’sinden

fazlasına devam etmeyen öğrenci final sınavına alınmaz.

Derse devam koşulunu sağlamayarak devamsızlıktan kalan öğrenci bahar döneminde

yer alan Hemşirelik Esasları II dersini alamaz.

3

2. HAFTALIK DERS İÇERİĞİ

2.1. HEMŞİRELİK ESASLARI I DERSİ HAFTALIK DERS İÇERİĞİ

TARİH

ÖĞRETİM

ELEMANI

KONU

İÇERİK

ÖN HAZIRLIK

1.Hafta

Doç. Dr. Zeliha Koç

Dr. Öğr. Üye Seval

Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi

Hemşirelikte Temel Kavramlar

• Dersin Tanıtımı ve Ders Öncesi

Bilgilendirme

• Dünya’da Hemşireliğin

Tarihsel Gelişimi

• Ülkemizde Hemşireliğin

Tarihsel Gelişimi

• Kavram

• Kuram

• Hemşirelikte temel kavramlar

- Çevre Kavramı

- İnsan Kavramı

- Sağlık/Hastalık Kavramı

- Hemşirelik Kavramı

• Hemşirelik modelleri

• Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M.,

Bahçecik, N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.: Hemşirelik

Bakımında İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara

2009.

• Karadağ A, Atabek Aştı T. Hemşirelik Esasları Hemşirelik

Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akamademi Yayıncılık, 2016.

• Uysal N., Çakırcalı E., Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve

Fonksiyonları, Palme Yayıncılık, 2015.

• Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s

Fundamentals of Nursing Concepts, Process and Practice

Tenth Edition, Pearson, 2016.

• Potter PA, Perry AG, Stockert P, Hall A., Fundamentals of

Nursing 8th Edition, Elsevier, 2013.

• Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of

Nursing: The Art and Science of Nursing Care Seventh,

North American Edition, Lippincott Williams & Wilkins,

2011.

2.Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Sağlık Bakım Sistemi, Sağlık

Ekibi ve Hemşirenin Rolleri

Hemşirelikte Etik

Vücut Mekaniği, Egzersiz ve

Hastanın Hareket Ettirilmesi

• Sağlık Sistemi

• Sağlık Ekibi

• Hemşirenin Rol ve

Sorumlulukları

• Etik ve Etik Türleri

• Etik İlkeler

• Etik Karar Verme

• Uluslararası Hemşireler

• Atabek Aştı T., Karadağ A, Klinik Uygulama Becerileri ve

Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011

• Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M.,

Bahçecik, N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.: Hemşirelik

Bakımında İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara

2009.


4

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

Konseyi’nin (ICN) Hemşirelik

Etik Kuralları

• Amerikan Hemşireler

Birliği’nin (ANA) Hemşirelik

Etik Kuralları

• Sağlık Bakımında Etik Karar

Vermeyi Etkileyen Faktörler

• Etik Problemler

• Etik Komiteler

• Vücut Mekaniği

• Vücut Mekaniği İlke ve

Kuralları

- Vücut Mekaniğine Uygun duruş

- Vücut Mekaniğine Uygun

Oturma

- Vücut Mekaniğine Uygun Yatış

Pozisyonu

- Vücut Mekaniğine Uygun

Taşıma

• Vücut Mekaniği ile İlgili

Bozukluklar

• Egzersiz ve Çeşitleri

• Hastanın Hareket Ettirilmesi ve

Taşınması

Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akademi Yayıncılık.








• Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH,

Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd Edition,

F.A. Davis Company Philadelphia, 2016.

5

3.Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

Hasta Yatağı Yapımı,

Hasta Ünitesi ve Düzenlenmesi,

Hasta Kabulü ve Taburcu

Edilmesi

• Hasta Yatağının Önemi

• Hasta Yatağının Yapılması

• Hasta Odası ve Ünitesi

• Hastanın Hastaneye Kabulü

• Pozisyonlar

• Hastanın Taburcu Edilmesi

• Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M., Bahçecik,

N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.: Hemşirelik Bakımında

İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara 2009.





• Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.),

Nobel Tıp Kitabevi, 2015.






4.Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

Kişisel Hijyen Uygulamaları

Yaşam Bulguları

• Hijyen

• Derinin Yapısı

• Deri Bütünlüğünde Bozulma

• Banyolar

• Masajlar

• Ağız ve Diş Sağlığı

• Özel Ağız Bakımı

• Yaşam Bulguları

• Vücut Isısı

• Nabız

• Solunum

• Kan Basıncı

• Yaşam bulgularının

Kaydedilmesi















6




5.Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

Yaşam Bulguları

• Yaşam Bulguları

• Vücut Isısı

• Nabız

• Solunum

• Kan Basıncı

• Yaşam bulgularının

Kaydedilmesi





Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akademi Yayıncılık, 2016.


Yöntemleri, Nobel Kitabevi, 2011.














2011.

6. Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Asepsi Antisepsi

⚫ Asepsinin Tanımı ve Çeşitleri

⚫ Tıbbi Asepsi

⚫ Antisepsi

⚫ Dezenfeksiyon







7

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat












2011.









7.Hafta

ARA SINAV

8

8. Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

İlaç Uygulamaları

Oral ilaç Uygulamaları

⚫ İlacın Tanımı

⚫ İlaçların Sınıflandırılması

⚫ İlaçların Etkileri

⚫ İlaç Şekilleri

⚫ İlaç Hatalarının Önlenmesi

⚫ İlaçların Temini ve Saklanması

⚫ İlaçların İstemi Alınması

⚫ İlaçların Oral Yolla Verilmesi


















2011.









9. Hafta



Ağaçdiken Alkan

Lokal İlaç Uygulamaları

Lokal (Topikal) İlaç Uygulamaları






9

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat













2011.









10

10. Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

Parenteral İlaç Uygulamaları

⚫ Ampül ve Flakondan İlaç

Hazırlama

⚫ Serum setleme

⚫ IV branül uygulama

⚫ İntravenöz Sıvı Tedavisi

⚫ Damardan Kan Örneği Alınması


















2011.









11. Hafta



Ağaçdiken Alkan


⚫ IM enjeksiyon uygulaması





11

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat














2011.









12.Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba


⚫ Subkutan enjeksiyon

uygulaması









12

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat










2011.









13. Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

Solunum Sistemi

Sindirim Sistemi

• Solunum süreci

• Solunum problemi olan hastada

hemşirelik bakımı

• Beslenme

• Beslenme ve hemşirelik bakımı













13






2011.









14.Hafta



Ağaçdiken Alkan

Öğr. Gör. Zeynep

Sağlam

Arş. Gör. Tuğba

Kavalalı Erdoğan

Arş. Gör. Sevil

Masat

Üriner Sistem

• Üriner boşaltım ve etkileyen

faktörler, hemşirelik bakımı

















14


2011.









15

3. UYGULAMA REHBERLERİ

3.1. İÇİNDE HASTA OLMAYAN YATAK YAPIMI

İŞLEM BASAMAKLARI Uyguladı Uygulamadı

1. Eller yıkanır.

2. Malzemeler hazırlanır.

3. Nonsteril eldiven giyilir

4. Malzemeler kullanım sırasına göre boş bir etajer üzerine yerleştirilir.

5. Malzemelerin olduğu taraf yakın taraf, karşısı uzak taraf olarak kabul edilir ve işleme

yakın taraftan başlanır.

6. Alt çarşaf yatak başucundan 10-15 cm fazlalık bırakılarak açılır.

7. Yatak baş ucundan bırakılan fazlalık çarşaf üst kısımdan yatak altına düzgünce

yerleştirilerek köşe yapılır.

8. Çarşaf kenarları yan taraftan yatak altına sokularak ayakucuna gelinir.

9. Yakın tarafın ayak ucu da köşe yapılır.

10. Ara muşamba bir yastık boyu boşluk bırakılarak açılır. Yakın tarafta bulunan kenarı

yatak altına yerleştirilir.

11. Ara çarşaf muşambayı tamamen örtecek şekilde açılır ve yakın taraf ucu yatak altına

yerleştirilir.

12. Uzak tarafa geçilerek tüm işlemler tekrarlanır.

13. Yakın tarafa geçilerek battaniye alınır ve yatak üzerinde açılır.

14. Nevresim alınarak açık olan uç kısmından yukarı doğru pili yapılır.

15. Battaniye uçlarından tutularak nevresimin içine alınır. Nevresim uç kısımlarından

tutularak battaniyenin üzerinden aşağıya doğru çekilir. En son uç kısmın düğmesi

kapatılarak battaniyenin çıkması önlenir.

16. Üst kısımda bir yastık mesafesi kalacak şekilde nevresimli battaniye serilir ve

kenarları yatakla paralel olacak şekilde katlanır.

17. Pike etajer üzerinden alınır. Nevresim üzerinden 5 cm uzun olacak şekilde serilir.

18. Yatak ucunda battaniye ve pike hastanın ayağını rahat hareket ettirebilmesi için bir

miktar bollaştırılarak yatak altına yerleştirilir.

19. Aynı işlem uzak tarafa tekrarlanır.

20. Yakın tarafa geçerken etajer üzerinden yastık alınır. Yastık kılıfı kenarlarından

tutularak pili yapılır Yatık sağ elle ortadan hafif kıvrılarak tutulur ve kılıfa geçirilir.

21. Yastığın açık ucu kapı tarafının tersi yönünde yerleştirilir.

22. Eldiven çıkarılır

23. Eller yıkanır

GENEL DEĞERLENDİRME

( ) Yeterli: Tüm işlem basamakları sırasıyla ve doğru şekilde yapılarak uygulama tamamlamış olmak

( ) Geliştirmeli: İşlem basamağını atlama/sırasını karıştırmış olmak

( ) Rehber gözetiminde uygulayabilir: İlaç uygulamaları, riskli uygulamalarda öğretim elemanı/klinik

hemşire/rehber hemşire gözetiminde uygulayabilir olmak

16

3.2. İÇİNDE HASTA OLAN YATAK YAPIMI


1. Eller yıkanır.



4. Bireye kendini tanıtır ve işlem açıklanır.

5. Kapı ve perde kapatılarak bireyin mahremiyeti korunur.

6. Yatak uygun seviyeye getirilerek yatak takımları uzak taraftan yakın tarafa doğru

gevşetilir. Uzak tarafın yatak kenarlığı kaldırılır.

7. Hasta tolere edebiliyorsa yatağın başını indirerek supine pozisyon verilir, tolere

edemiyorsa yatağın başı tolere edebileceği pozisyona getirilir.

8. Hasta tutabiliyorsa pike uçlarından tutturulur. Tutamıyorsa pike uçları hastanın

omuzları altına sıkıştırılarak ayak ucu tarafından nevresimli battaniye battaniye çekilerek

çıkarılır.

9. Hastanın başında bulunan yastık uzak tarafa çekilir. Hastanın omuzları altına

sıkıştırılan pike gevşetilir.

10. Hastanın kolları çaprazlanır ve yakın taraftaki ayak diğer ayağın üzerine konarak

hastanın yüzü uzak tarafa gelecek şekilde döndürülür. Pike düzeltilerek hastanın üstünün

açılması önlenir.

11. Ara çarşaf pili yapılarak hastanın altına itilir.

12. Ara muşamba temizse (tekrar kullanılacaksa) hastanın üzerine doğru katlanır.

13. Alt çarşafı pili şeklinde toplanarak hastanın altına itilir.

14. Yatağın açılan kısmına alt çarşaf serilir, üst ve alt köşeler yapılarak yatak altına

yerleştirilir.

15. Ara muşamba hastanın üzerinden indirilir. Üzerine yeni ara çarşaf serilerek uçları

yatak altına yerleştirilir.

16. Yastığa yeni kılıf geçirilerek temiz yatak takımları üzerine yerleştirilir.

17. Yakın kenardaki yatak kenarlığı kaldırılır. Uzak tarafa geçilir. Yatak kenarlığı indirilir

ve hasta aynı yöntemle (eller çapraz, ayak diğer ayak üzerinde) temiz tarafa döndürülür.

18. Kirli olan ara çarşaf alınır. Ara muşamba hasta üzerinde katlanır. Alt çarşaf çekilerek

düzeltilir, üst ve alt köşeler yapılır.

19. Ara muşamba hasta üzerinden indirilir. Üstüne ara çarşaf serilerek uçları yatak altına

yerleştirilir. Yatak kenarlığı kaldırılır.

20. Yakın tarafa geçilerek yatak kenarlığı indirilir hasta yatak ortasına alınır üstündeki

pike düzeltilir.

21. Battaniye hastanın ayakucuna açılır nevresime geçirilir.

22. Nevresimli battaniye hastanın üzerine yerleştirilirken pike ayakucuna çekilerek alınır

ve hacmi küçültülerek kirli torbasına atılır.

23. Battaniyenin kenarları yatağa paralel şekilde katlanır ve battaniye hastanın ayağını

rahat hareket ettirebilmesi için bir miktar bollaştırılarak yatak altına yerleştirilir. Pike

serilir.

24. Yatak kenarlıkları kaldırılır.


26. Eller yıkanır

27. İşlem ve bulguları kaydedilir.






17

3.3. NABIZ DEĞERLENDİRMESİ (Radial Arterden Ölçüm)


1. Eller yıkanır.




5. Bireye rahat bir pozisyon verilerek ön kolu göğüs üzerinde çaprazlanır.

6. Baş parmak bileğin üst yüzüne gelecek şekilde işaret, orta ve yüzük parmak uçları

bilekte radius çukurunda bulunan radiyal arter üzerine yerleştirilir.

7. Nabız atışlarını hissedinceye kadar parmak uçları ile radyal artere bası yapılır.

8. Atımlar net olarak hissedilmeye başlanınca nabız ritim ve dolgunluğu değerlendirilir.

9. Nabız düzenli ise 15 sn sayılır ve 4 ile çarpılır. Düzensiz ya da ilk defa alınıyor ise 1

dakika boyunca sayılmalıdır.

10. Bireye rahat pozisyon verilir.


12. Eller yıkanır.

13. Nabız değeri ve alınan bölge kayıt edilir. Normal sınırlan dışında ise rapor edilir. Eğer

uygunsa bulgular ilgili kişiyle paylaşılır.






3.4. SOLUNUM DEĞERLENDİRMESİ


1. Nabız aldıktan sonra parmaklar bireyin bileğinde tutulmaya devam edilir

2. Solunumun değerlendirmesi hastaya hissettirilmez

3. Gerekirse üst yatak takımları açılır.

4. Göğüs duvarındaki alçalma ve yükselme hareketleri gözlenerek solunum sayılır.

(1 inspiryum+ 1 ekspiryum=1 solunum)

5. Solunum düzenli ise yetişkin bir bireyde 30 saniye sayılır ve iki ile çarpılır

6. Solunum hızı düzensiz olan bireylerde ve çocuklarda solunum 1 dakika sayılır.

7. Solunum hızı sayılırken aynı zamanda derinlik ve ritim de değerlendirilir.


9. Eller yıkanır.

10. İşlem kaydedilir.






18

3.5. BEDEN ISISININ ÖLÇÜLMESİ: AKSİLLER YOL


1. Eller yıkanır.


3. Hastaya işlem açıklanır.

4. Nonsteril eldiven giyilir.

5. Bireyin rahat bir pozisyon almasına yardım edilir. Koltuk altının nemli olup

olmadığı kontrol edilir. Nemli ise bölge kurulanır.

6. Kullanılacak ölçüm aracı aksillar bölgeye yerleştirilir ve kol göğüste

çaprazlanarak uygun süre orada bekletilir

7. Aksillar bölgeden alınan ölçüm aracı göz hizasında tutulur.

8. Ölçüm aracının türüne göre değerlendirme yapılır. Ancak ısı ölçümü yapan

kısma asla dokunulmaz

9. Bireyin rahatlamasına ve giyinmesine yardım edilir.

10. Ölçüm aracı bir sonraki ölçüme hazır halde bırakılır. Kişiye özel ölçüm aracı

temizlenerek hasta yanında muhafaza edilir.

11. Eldivenler çıkarılır.


13. İşlem ısının aksiller yol ile alındığı ve ısı değeri ile birlikte kaydedilir.

Anormal bulgu varsa ekip ile paylaşılır.

14. Malzemeler kaldırılır.






19

3.6. BEDEN ISISININ ÖLÇÜLMESİ: ORAL YOL


1. Eller yıkanır.


3. Hastaya işlem açıklanır.


5. Bireyin rahat bir pozisyon almasına yardım edilir.

6. Kullanılacak ölçüm aracı hastanın ağzında, dil altına sağ ya da sol boşluğa

yerleştirilir.

7. Hastadan ölçüm süresince dudakları kapalı tutması istenir.

8. Ölçüm süresi sonunda oral bölgeden alınan ölçüm aracı göz hizasında tutulur ve

okunur.

9. Ölçüm aracının türüne göre değerlendirme yapılır. Ancak ısı ölçümü yapan kısma

asla dokunulmaz

10. Ölçüm aracı bir sonraki ölçüme hazır halde bırakılır. Kişiye özel ölçüm aracı

temizlenerek hasta yanında muhafaza edilir.



13. İşlem ısısın oral yol ile alındığı ve ısı değeri ile birlikte kaydedilir. Anormal bulgu

varsa ekip ile paylaşılır.







20

3.7. BEDEN ISISININ ÖLÇÜLMESİ: TİMPANİK MEMBRAN YOL


1. Eller yıkanır.


3. İşlem açıklanır.

4. Nonsteril eldiven giyirilir.

5. Bireyin rahat bir pozisyon almasına yardım edilir. Bireyin başı uzak tarafa yan

döndürülerek rahat bir pozisyon alması sağlanır.

6. Termometre probuna tek kullanımlık prop ucu takılır.

7. Kulak yolu düz hale getirilir.

- Yetişkinlerde, kulak kepçesi yukarı ve geri çekilir.

- Çocuklarda kulak kepçesi aşağı ve geri çekilir.

8. Timpanik termometre bireyin kulağına yerleştirilir, probun kulak kanalına

oturduğunda sabit olması sağlanır.

9. Elle tutulan kısımdaki ısı değerini okumaya başlatacak düğmeye basılır (Genellikle bir

sinyal sesi duyurulur ve 2 saniye içinde belirir).

10. Alet dikkatli bir şekilde kulaktan uzaklaştırılır.

11. Alet üzerindeki beden ısısı değeri okunur.

12. Aletin prop ucu çıkarılarak atık kutusuna atılır.

13. Bireyin rahat bir pozisyona gelmesine yardım edilir.



16. İşlem ısısın timpanik membran yol ile alındığı ve ısı değeri ile birlikte kaydedilir.








21

3.8. BEDEN ISISININ ÖLÇÜLMESİ: REKTAL YOL


1. Eller yıkanır.


3. İşlem açıklanır.

4. Odanın kapası kapatılır ya da yatağın perdeleri çekilir.


6. Bireyin Sim’s pozisyon alması sağlanır.

7. Sadece anal bölge açıkça kalacak şekilde bölge açılır.

8. Ölçüm aracı yaklaşık 2.5-3.5 cm’lik kısmına kayganlaştırıcı uygulanır.

9. Pasif el ile anüsü açığa çıkarmak için üstteki kalça kaldırılır.

10. Bireyden derin bir nefes alması istenerek gevşemesi sağlanır.

11. Ölçüm aracı zorlanmadan anüsten içeri 2.5-3.5 cm kadar ilerletilir.

12. Ölçüm süresi sonunda ölçüm aracı alınır ve göz hizasında tutularak ısı

değeri okunur.

13. Kayganlaştırıcı ya da atıkları temizlemek için anal bölge silinir.

14. Ölçüm aracı bir sonraki ölçüme hazır halde bırakılır. Kişiye özel ölçüm

aracı temizlenerek hasta yanında muhafaza edilir.



17. İşlem ısısının rektal yol ile alındığı ve ısı değeri ile birlikte kaydedilir.




( ) Yeterli: Tüm işlem basamakları sırasıyla ve doğru şekilde yapılarak

uygulama tamamlamış olmak


( ) Rehber gözetiminde uygulayabilir: İlaç uygulamaları, riskli

uygulamalarda öğretim elemanı/klinik hemşire/rehber hemşire gözetiminde

uygulayabilir olmak

22

3.9. KAN BASINCININ DEĞERLENDİRİLMESİ


1. Eller yıkanır.




5. Bireyin üst kolu tamamen açılır.

6. Üst kol kalp hizasında ve avuç içi yukarı bakacak şekilde destekleyerek rahat

pozisyona getirilir.

7. Birey için uygun büyüklükteki havası boşaltılmış manşon üst kola dirseğin 2-3

cm üzerinden sarılır.

8. Manometre göz hizasına yerleştirilir.

9. Brakiyal arter palpe edilir ve steteskopun diyaframı brakiyal arter üzerine

yerleştirilir.

10. Puarı baş işaret parmağını kullanarak hava ayar düğmesi kendine doğru

çevirilir ve kapatılır. Manşon bireyin normal kan basıncı düzeyinden 30-40

mmHg daha fazla şişirilir.

11. Puar kendinden uzak tarafa doğru çevirerek açılır ve manşonun havası yavaş

ve düzenli bir biçimde boşaltılır. Manşonun havasının boşalma hızı manometrede

2-3 mmHg/sn düşme olacak şekilde ayarlanır.

12. Manşonun sesi boşalırken ilk ses duyulduğunda anda manometredeki ibrenin

üzerinde olduğu değer belirlenir (Sistolik Kan Basıncı).

13. Manşondaki havayı boşaltmaya devam edilir, sesin kaybolduğu anda

manometredeki ibrenin üzerinde olduğu değer belirlenir (Diyastolik Kan Basıncı)

14. Steteskop kulaklardan çıkarılır.

15. Manşon tamamen boşaltılır ve hastanın kolundan çıkarılır.

16. Bireyin rahat bir pozisyon almasına yardım edilir.

17. Kan basıncı değerleri ve hangi koldan alındığı gözlem kağıdına kaydedilir.

Normal sınırlar dışında ise rapor edilir, uygunsa bulgular ilgili kişilerle paylaşılır.


19. Eller yıkanır







23

3.10. KORUYUCU POZİSYON: SUPINE POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.

2. Pozisyonu desteklemek için gerekli malzemeler hazırlanır.


4. İşlem açıklanır, bireyin mahremiyeti sağlanır.

5. Vital bulguları alınır ve kayıt edilir.

6. Yatak rahat çalışabilecek seviyeye yükseltilerek baş kısmı düz seviyeye getirilir.

Çalışılacak taraftaki kenarlık indirilir.

7. Birey sırt üstü olacak şekilde düz yatırılır.

8. Yastığın baş ve boyun bölgesini destekleyecek şekilde yerleştirilir.

9. Topuk bölgesindeki oluşacak basıncı ortadan kaldırmak için topuk açıkta

bırakılacak şekilde ince bir yastık ya da havlu ile desteklenir

10. Ayak düşmelerini (foot drop) önlemek amacıyla ayak tabanlarına destekleyici

yerleştirilir.

11. Gerekirse tekrar vital bulgular alınır, işlem ve gözlemler kaydedilir.


13. Eller yıkanır






24

3.11. KORUYUCU POZİSYON: LATERAL POZİYON VERME


1. Eller yıkanır.





6. Yatak rahat çalışabilecek seviyeye yükseltilerek baş kısmı düz seviyeye

getirilir. Çalışılacak taraftaki kenarlık indirilir.

7. Supine pozisyonda yatan bireyin gövde üzerinde kollar ve bacaklar

çaprazlanır. Kollar ve bacaklar çaprazlanırken pozisyon verilecek taraftaki kol

ve bacak üste gelir.

8. Eller bireyin kürek kemiği (os scapula) ve gluteal bölgesine yerleştirilerek

yan tarafa döndürülür.

9. Altta kalan kol yastığa paralel şekilde yerleştirilerek üstte kalan kol göğüs

hizasına yerleştirilen ince bir yastık ile desteklenir.

10. Üstte kalan bacak hafifçe dizden bükülür, diz ile bacaklar arasındaki bölüm

yastık ile desteklenir.

11. Altta kalan bacağın ayak taban yüzeyine destekleyici yerleştirilir.



14. Eller yıkanır






25

3.12. KORUYUCU POZİSYON: PRONE POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.





6. Yatak rahat çalışabilecek seviyeye yükseltilerek baş kısmı düz seviyeye getirilir.

Çalışılacak taraftaki kenarlık indirilir.

7. Birey yüz üstü olacak şekilde yatırılır, baş herhangi bir yana çevrilerek yastık

yerleştirilir.

8. Kollar yastığa paralel olarak iki yana yerleştirilir.

9. Göğüs bölgesinde boşluk var ise ince bir yastık ya da havlu ile desteklenir.

10. Ayak parmak uçlarının yatak ile temasını ve basınç altında kalmasını engellemek

için ayak bileklerinin altına yastık yerleştirilir.



13. Eller yıkanır

14. İşlem kayıt edilir






26

3.13. KORUYUCU POZİSYON: SEMİFAWLER POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.





6. Yatağın baş kısmı 45-60 derece yükseltilir. Eğer yatağın baş kısmı

kaldırılamıyorsa bireyin sırt bölgesinde iki yastık çaprazlanır ve diğer yastık

bireyin baş ve boyun bölgesi destekleyecek şekilde yerleştirilir.

7. Bireyin kolları yatağa paralel olacak şekilde yastıklarla desteklenir.

8. Bel bölgesinde boşluk var ise ince bir yastık veya havlu yerleştirilir.

9. Dizin alt bölgesinde boşluk var ise ince bir yastık ya da havlu ile desteklenir.

10. Topuk bölgesindeki oluşacak basıncı ortadan kaldırmak için ayak bileğinin

altına ince bir yastık ya da havlu yerleştirilerek yatak ile teması engellenir.

11. Ayak düşmelerini (foot drop) önlemek amacıyla ayak tabanlarına destekleyici

yerleştirilir.



14. Eller yıkanır






27

3.14. MUAYENE POZİSYONU: LİTOTOMİ POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.

2. Muayene ve yapılacak işlem için gerekli malzemeler hazırlanır.




6. Öncelikle bireyden iç çamaşırları da dahil olmak üzere tüm alt kıyafetlerini

çıkarması istenir.

7. Muayene masasına alınan bireyin bacakları dizlerden fleksiyona getirilerek

önceden takılıp ayarlanmış ayaklıklara yerleştirilir.

8. Muayene bölgesine muayene örtüsü serilerek bireyin mahremiyeti sağlanır.

9. Bireyin ellerini başının altına çapraz yapması istenir.

10. İşlem tamamlandıktan sonra bacaklarını ayaklıklardan indirmesi için hastaya

yardım edilir ve rahat pozisyona getirilir.

11. Yapılan işlem ve gözlemler kayıt edilir.


13. Eller yıkanır






28

3.15. MUAYENE POZİSYONU: DORSAL REKÜMBENT POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.





6. Öncelikle bireyden iç çamaşırları da dahil olmak üzere tüm alt

kıyafetlerini çıkarması istenir.

7. Birey sırt üstü yatırılır.

8. Yatak rahat çalışabilecek seviyeye yükseltilerek baş kısmı düz seviyeye

getirilir. Çalışılacak taraftaki kenarlık indirilir.


10. Muayene bölgesine muayene örtüsü serilerek bireyin mahremiyeti

sağlanır.

11. Daha sonra dizlerini kendine doğru bükmesi ve yana doğru açabildiği

kadar açması söylenir.

12. İşlemler tamamlandıktan sonra hasta rahat pozisyona getirilir.


14. Eller yıkanır

15. İşlem ve gözlemler kayıt edilir.






29

3.16. MUAYENE POZİSYONU: SİM’S POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.





6. Öncelikle bireyden iç çamaşırları da dahil olmak üzere tüm alt kıyafetlerini

çıkarması istenir.

7. Muayene yerine alınan birey sırt üstü yatırılır.

8. Supine pozisyonda yatan bireyin uzak taraftaki kolu gövdesinde, uzak

taraftaki bacağı diğer bacağının üzerinde çaprazlanır.

9. Eller bireyin kürek kemiği (os scapula) ve gluteal bölgesine yerleştirilerek

yan tarafa döndürülür.

10. Altta kalan kolunu geriye doğru alması istenir.

11. Üstte kalan bacak karın bölgesine doğru fleksiyona getirilir ve muayene

edilecek alanın açıklığı sağlanır.

12. Muayene bölgesine muayene örtüsü serilerek bireyin mahremiyeti sağlanır.

13. İşlemler tamamlandıktan sonra hasta rahat pozisyona getirilir.


15. Eller yıkanır







30

3.17. MUAYENE POZİSYONU: KNEE CHEST POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.





6. Öncelikle bireyden iç çamaşırları da dahil olmak üzere tüm alt

kıyafetlerini çıkarması istenir.

7. Muayene yapılacak alana alınan bireye öncelikle diz çökmesi göğsünün

yatağa veya masaya temas edeceği şekilde öne doğru eğilmesi istenir.

8. Muayene bölgesine muayene örtüsü serilerek bireyin mahremiyeti

sağlanır.


10. İşlem tamamlandıktan sonra birey rahat pozisyona getirilir.


12. Eller yıkanır







31

3.18. TEDAVİ POZİSYONU: ORTOPNE POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.


3. İşlem açıklanır



6. Bireye yatak içinde fawler (oturur) pozisyon verilir. / Yatak dışında

hasta sandalyeye ters oturtulur

7. Yemek masası hastanın önüne getirilerek üzerine bir yastık yerleştirilir.

/Sandalyenin yaslanılan arka kısmının üzerine yastık konulur

8. Hastanın ellerini çapraz bir şekilde yastık üzerine yerleştirmesi istenir.

9. Daha sonra başını kolları üzerine sağa ya da sola bakacak şekilde

yerleştirmesi istenir.


11. Eller yıkanır

12. İşlem ve gözlemler kaydedilir.






32

3.19. TEDAVİ POZİSYONU: TRANDELENBURG POZİSYONU VERME


1. Eller yıkanır.





6. Yatağın baş kısmı düz seviyeye getirilerek hasta supine pozisyonda

yatırılır. Hastanın başının altında yastık varsa alınır.

7. Hastanın bacakları 30-45o kaldırılır.

8. Aralıklı olarak vital bulguları kontrol edilir ve kaydedilir.


10. Eller yıkanır






33

3.20. STERİL ELDİVEN GİYME VE ÇIKARMA


ELDİVEN GİYME

1. Eller yıkanır.


3. Dış paket açılıp, dış paket çıkarılır.

4. İç paket bel hizasından yukarıda düz seviyeye alınır ve temiz alana

koyulur. Eldivenler sterilliği korunarak paket tamamen açılır ve eldivenler

görünür hale getirilir.

5. Sağ eldiveni giymek için sol el ile, sol eldiveni giymek için sağ el ile

eldivenin üste kıvrılmış iç kenarı baş ve işaret parmağı ile tutulur ve giyilir.

Parmaklar yerleştirmeye uğraşılmaz.

6. Paketteki ikinci eldiven kıvrılmış olan bilek kısmının arasına eldivenli

elin dört parmağı geçirilerek eldiven tutulup kaldırılır ve diğer ele giyilir.

7. Her iki ele eldiven giydikten sonrasında parmaklar eldiven içine

yerleştirilir.

8. Eller göğüs hizasından yukarda tutularak sadece steril alanlara

dokunmaya dikkat edilir.

ELDİVEN ÇIKARMA

1. Bir el ile diğer eldeki eldiven bilek hizasında, dış kısımdan tutularak

elinin üzerinde doğru katlanarak çıkarılır ve eldivenli elin avucunda tutulur.

2. Eldivensiz el ile diğer eldeki eldivenin iç kısmından tutarak tamamen

çıkarılır ve atık kutusuna atılır.

3. Eller yıkanır.






34

3.21. ORAL İLAÇ HAZIRLAMA VE UYGULAMA


1. Eller yıkanır.

2. İlaç kartı/order kontrol edilir.

3. Hazırlanacak ilacın ilaç kartı/order ile ilacın üzerindeki isim karşılaştırılır.

4. Hastanın alerjisi olup olmadığını kayıtlardan kontrol edilir.

5. Hazırlanacak ilaç, ilaç dolabından alınır ve ilaç kartı ile ilacın üzerindeki

isim karşılaştırılır

6. Hazırlamadan önce ilacın son kullanma tarihi kontrol edilir.

7. Doğru ilaç dozu hesaplanır.

8. a. Tek dozluk ya da blister ambalajlı ilaç doğrudan ilaç kadehinin içine

ambalajı açılarak konur.

b Şişe etiketli tarafından tutularak göz seviyesine getirilir ve ölçeğe

boşaltılır. Gereken miktardan fazla ilaç dolar veya taşarsa tekrar ilaç şişesine

boşaltılmaz. Uçucu ilaçların üzeri kapatılır.

9. Hastanın yutma güçlüğü varsa, sakıncası yoksa ilaç ezilip toz haline

getirilerek içirilir.

10. İlaç kadehe konulduktan sonra ilaç şişesini, ilaç kartını ve hazırlanan ilaç

tekrar kontrol edilir

11. Bir hastanın ilaç hazırladığı bitmeden diğer hastanın hazırlığına geçilmez.

12. Tüm ilaç kartları ve ilaçlar tepsiye dizilir ve beklemeden hasta odasına

gidilir. İlaçlar hazırlayan hemşire tarafından hastaya verilmelidir.

13. İlaç verilmeden önce hasta kimliği doğrulanır.

14. Hastaya ilacın veriliş nedeni ve etkisi açıklanır. İlacın özelliğine göre yaşam

bulgularını alınır.

15. İlacı içebilmek için hastaya dik oturur pozisyon verilir. Hastaya ilaç kadehi

ile birlikte bir bardak su verilir. Uygunsa pipet gibi yardımcı araçlar kullanılır.

16. Hasta ilaç kadehini tutamıyorsa, ilaca mümkün olduğunca dokunmadan

kadeh hastanın ağzına yerleştirilir. İlaç yere düşerse atılır ve yeniden ilaç

hazırlanır.

17. Tüm ilaçların içildiğinden emin olana kadar hastanın yanında kalınır.

18. Verilen her ilacın kartı ilaç tepsisinde ters çevrilir.

19. Hasta ilacı alamayacak durumda ise, içmeyi reddediyorsa veya ilacın yan

etkisi oluştuysa hekim ile görüşülür. Reddedilen ilaç hasta kayıtlarına nedeniyle

beraber kayıt edilir.

20. İlaç verildikten hemen sonra işlem kaydedilir.

21. Narkotik ilaç uygulandığında kurum politikasına göre “ek kayıt formları”

doldurulur.

22. İlaç kartları yerine kaldırılır.



25. İlaç verildikten sonra hastanın ilaca verdiği yanıt gözlenir.






35

3.22. AMPULDEN İLAÇ ÇEKME


1. Eller yıkanır.



4. Hazırlamadan önce ampülün sağlam, etiketinin temiz ve okunaklı olup

olmadığı ve ilacın son kullanma tarihi kontrol edilir.

5. Gerekiyorsa doğru ilaç dozu hesaplanır.

6. Çekilecek ilaç miktarına uygun enjektör seçilir.

7. İğne ucu enjektöre yerleştirilir.

8. Ampul gövdesinden tutularak önce baş aşağı tutulur ardından baş kısmına

parmak ucuyla hafifçe vurularak baş kısmında ilaç kalmaması sağlanır

9. Ampulün boyun kısmı bir pamuk tampon/gazlı bez ile desteklenir.

10. Ampulün boynu dışarıya doğru koparma hareketi ile kırılır.

11. Ampulün kırılan boyun kısmı atılır ve ampulden ilaç çekilir.

Kullanılan ele enjektör alınır. Ampulün kırık ucu kendine bakacak şekilde diğer

elin işaret ve orta parmakları arasına alınır, hafifçe eğilir. Enjektör bulunan el ile

diğer elden destek alınarak iğne ucu ampulün kenarına değdirilmeden ilacın içine

sokulur. Ampulü tutan elin baş ve yüzük parmakları ile enjektörün ajutajından

tutulur. Piston geri çekilerek uygun ilaç miktarı enjektöre çekilir.

12. Ampulden iğne çıkarılır. Enjektörün kapağı kapatılır

13. Enjektörün havası çıkarılır.

a. İğne yukarıda olacak şekilde enjektör göz hizasında tutulur. Hava ajutajın

altına getirilecek şekilde eğim verilir ve çıkarılır. İğnenin ucunda kalan damla

enjektöre bir fiske vurularak düşürülür.

b.Enjektör yere paralel olacak şekilde tutulur. Hava ajutajın altına getirilerek

çıkarılır. İğnenin ucunda kalan damla enjektöre bir fiske vurularak düşürülür.

14. Enjektöre doğru ilaç miktarı çekildiğinden emin olunur.

15. İğnenin kapağı kapatılır.

16. Ampulü atmadan önce ilaç kartı ile ilacın üzerindeki isim karşılaştırılır.






36

3.23. FLAKONDAN İLAÇ ÇEKME


1. Eller yıkanır.



4. Hastanın alerjisi olup olmadığını kayıtlardan kontrol edilir.

5. Hazırlanacak ilaç, ilaç dolabından alınır ve ilaç kartı ile ilacın üzerindeki


6. Hazırlamadan önce flakon ve sulandırıcının sağlam, etiketinin temiz ve

okunaklı olup olmadığı ve ilacın son kullanma tarihi kontrol edilir.

7. Doğru ilaç dozu hesaplanır.

8. İlaç kartı ile hazırlanan ilaç tekrar kontrol edilir

9. Uygun enjektör seçilir.

10. İğne ucu enjektöre yerleştirilir.

11. Flakon toz halinde ise;

a. Sulandırıcı ampulden enjektöre çekilir.

b. Flakonun kapağı açılır.

c. Enjektör flakona batılır ve sulandırıcı flakonun içine verilir.

d. İğneyi çıkarmadan flakonun içinden yaklaşık sulandırıcı miktarında hava

enjektöre çekilir.

e. Toz ve sulandırıcıyı karıştırarak ilaç eritilir.

12. Flakon solüsyon (sıvı) şeklinde ise ilacın karışması sağlanır.

13. Enjektörün içine çekilecek ilaç miktarı kadar hava verilir.

14. İğne kauçuk tıpayı geçip hava boşluğuna ulaşıncaya kadar içeri itilir ve

hava içeri verilir.

15. Pasif el ile flakon alınır ve ters çevrilir. İğne ucunun çekilen solüsyonun

içinde olduğundan emin olunur. Aktif el ile piston çekilerek istenen miktarda

ilaç alınır.

16. Verilecek ilaç dozuna göre ilaç enjektöre çekilir.

17. İğne flakondan çıkarılır.

18. İğnenin kapağı kapatılır ve enjektörün havası çıkarılır.

19. Flakon atmadan/yerine kaldırılmadan önce ilaç kartı ile ilacın üzerindeki


20. Uygulama amacına göre gerekiyorsa iğne ucu değiştirilir.

21. Çalışma alanı temizlenir.







37

3.24. İNTRAVENÖZ BRANÜL UYGULAMA


1. Eller yıkanır.

2. Malzemeler hazırlanır


4. Hastanın kimlik doğrulaması yapılır ve işlem açıklanır.

5. Hastaya supine ya da fawler pozisyon verilir. Venlerin görülebileceği şekilde

bölge seçilir.

a. Ön kol ve dirseğin iç yüzünde: Mediankubital ven ve dalları, Sefalik ven, Bazilik

ven.

b. El sırtında: Metakarpal venler.

c. Ayakta: Büyük sefanöz ven, dorsal pleksus, dorsal ark (zorunlu olmadıkça

kullanmaktan kaçının).

6. Venin uygunluğunu değerlendirilir, uygun ven seçilerek belirlenen ekstremite

desteklenir.

- Öncelikle daha az kullanılan ekstremite venlerine,

- Kemikle desteklenmiş venlere,

- Kolay görülüp palpe edilebilen ve düzgün venlere, venin distalinden

proksimaline doğru tercih ederek uygulama yapılır.

- Çok ince, kısa, irrite, sertleşmiş, inflamasyonlu, daha önce girilmiş venlere,

- Arterlere yakın, eklem yerlerindeki,alt ekstremitelerdeki ve bütünlüğü

bozulmuş venlere,

- IV şant, fistül, mastektomi vb. klinik durumlarda etkilenen ekstremiteye

uygulama yapmaktan kaçınılır.

7. Belirlenen bölgenin altına koruyucu örtü serilir.

8. Turnike direkt deri üzerine bağlanmaktan kaçınılır. Uygulama bölgesinin

yaklaşık 10 cm üzerinden arteriyal dolaşımı bozmayacak ve çekildiğinde tek

seferde açılacak şekilde turnike bağlanır.

9. Venin distalini palpe edilerek giriş noktası belirlenir.

10. Belirlenen bölge giriş noktasından dışa doğru sirküler hareketle kurum

politikasına uygun antiseptik solüsyon kullanılarak silinir ve solüsyonun kuruması

beklenir.

11. Branül koruyucu kılıfından çıkarılır. Keskin uç yukarı bakacak şekilde

kullanılacak elin işaret ve orta parmakları arasında tutulur. Baş parmak ile branül

arkasından desteklenir. Diğer el ile uygulama alanının arasından ve altından tutulup

baş ve işaret parmakları ile deri gerilir.

12. Giriş noktasından cilt yüzeyine 15 derecelik açıyla vene girilir.

13. Vene girilme durumu kontrol etmek için mandren geri çekilir ve branüle kan

gelip gelmediği gözlenir

14. Kan geldiğinde;

I.Yöntem: Branülde mandreni yerine geri yerleştirmeden branülü ven içinde ilerlet

II.Yöntem: Branülde mandreni yerine yerleştirerek branülü ven içinde ilerlet

15. Branül ven içinde değilse/kan gelmiyorsa turnike çözülür, pasif elle pamuk giriş

noktası üzerindeyken aktif elle branül çıkartılır, pamukla basınç uygulanır.

16. Yeni bir branülle başka bir yerden işlem tekrarlanır.

17. Eğer vene girişi sağlandıysa tespit edilir ve üzerine tarihi ve saati yazılır.

18. İşlem sonunda iğneler koruyucusu takılmadan delici kesici-atık kutusuna atılır.



21. İşlem kayıt edilir.


38





3.25. İNTRAVENÖZ SIVI İNFÜZYONU HAZIRLAMA VE UYGULAMA


Hazırlama

1. Eller yıkanır


3. Hastanın alerjisi olup olmadığı kayıtlardan kontrol edilir.

4. Sıvı kartı hazırlanır. (Hastanın adı soyadı, yatak no, tarih, IV sıvının adı,

miktarı, başlama saati ve bitiş saati, akış hızı, hemşirenin imzası)

5. Akış hızı hesaplanır.

I.Yöntem: ml/saat (toplam sıvı miktarı/saat cinsinden toplam süre; pompa,

dosiflow kullanılıyorsa)

II.Yöntem: damla/dk (toplam sıvı miktarı x damla faktörü/dakika cinsinden

toplam süre)

6. Uygulanacağı IV sıvının etki ve yan etkileri ile ilgili bilgi edinilir.

7. Hazırlanacak IV sıvı dolaptan alınır ve sıvı kartı ile sıvı üzerindeki sıvı

karşılaştırılır

8. Hazırlamadan önce steril paketli malzemelerin sağlam, etiketlerinin

temiz ve okunaklı olup olmadığı kontrol edilir, son kullanma tarihine

bakılır.

9. IV sıvı torba içinde ise dış ambalajından çıkarılır.

10. IV sıvı berraklık ve partikül varlığı açısından kontrol edilir.

11. Sıvı setinin paketi açılır, setin her iki ucundaki koruyucu kılıfları

çıkarılmaz.

12. Setteki klemp tam kapalı konuma getirilir.

13. IV sıvı şişesi/torbası hazırlanır.

I.Yöntem: IV sıvı plastik torbada ise giriş bölümünün plastik kısmı çıkarılır.

II.Yöntem: IV sıvı şişede ise önce şişe askısına geçirilir, sonra şişe kapağı

çıkarılır. Şişenin ağzındaki lastik tıpanın sterilliği korunur.

14. Set haznesinin ucundaki sivri kısmın koruyucu kılıfı sterilliği

bozulmadan çıkarılır, torbanın hazne giriş yerine/şişenin üzerindeki lastik

tıpaya batırılır ve çevirerek takılır.

15. IV sıvı şişesi/torbası ters çevrilip sıvı askısına takılır ve hazneye

sıkılarak yarıya kadar doldurulur.

16. Setin ucu sterilliği bozulmadan böbrek küvetin üzerinde tutulur.

17. Klemp açılarak set sıvı ile doldurulur.

18. Tüm havanın çıkması sağlanarak klemp kapatılır.

19. Sıvı kartı IV sıvının üzerine yapıştırılır. IV sıvı ile sıvı kartı

karşılaştırılır

Uygulama

20. Eller yıkanır


22. Hastanın kimlik doğrulaması yapılır ve işlem açıklanır

23. Solüsyon uygun yüksekliğe (setin giriş noktasından en az 45-60 cm

yukarı) asılır. IV sıvı ile sıvı kartı karşılaştırılır

24. Hastaya rahat bir pozisyon verilir.

39

25. Ekstremitenin altına koruyucu örtü yerleştirilir.

26. Ekstremiye takılı branül yoksa IV Branül Uygulama prosedürüne göre

takılır. Takılıysa bir el ile branül tutulur. Diğer el ile nazikçe çevirerek

branül kapağı gevşetilir.

27. Branülün ajutajı bir elle tutmaya devam edilirken setin ucundaki

kılıf/iğne ve branülün kapağı çıkararak branül ile set birleştirilir.

28. IV sıvının akış hızı ayarlanır.

- Klemp ya da ayarlayıcı makarayı yavaşça açarak bir dakikada hazneye kaç

damla düştüğü sayılır.

- Akış hızını ayarlamak için dosiflow/pump gibi farklı bir araç

kullanılacaksa yönergeye uyulur.

29. Serum seti tespit edilir.




33. Hasta reaksiyonlar açısından takip edilir.


( ) Yeterli: Tüm işlem basamakları sırasıyla ve doğru şekilde yapılarak

uygulama tamamlamış olmak


( ) Rehber gözetiminde uygulayabilir: İlaç uygulamaları, riskli

uygulamalarda öğretim elemanı/klinik hemşire/rehber hemşire gözetiminde

uygulayabilir olmak

40

3.26. İNTRAVENÖZ SIVI İNFÜZYON TAKİBİ YAPMA


1. Eller yıkanır

2.Nonsteril eldiven giyilir.

3. Akış hızı her saat kontrol edilir.

-İnfüzyon planlanandan daha hızlı gidiyorsa planlanan sürede tamamlamak için

akış hızı azaltılır.

-İnfüzyon hızı planlanandan daha yavaş ise akış hızı artırılmadan önce order ve

hastanın durumuna göre hareket edilir.

4. İnfüzyon akışı tamamen durmuşsa branül tıkanıklık açısından kontrol edilir.

5. Sistem sızıntı açsından gözlenir, varsa kaynağı gözlenir. Sistemdeki bütün

bağlantılar sıkıştırılır. Sızıntı devam ederse, damar yolunu açık tutmak için sıvının

akış hızı yavaşlatılır ve set değiştirilir.

6. Set kıvrılma ve engellenmeler açısından gözlenir.

7. Haznedeki sıvı seviyesi gözlenir.

-Haznedeki sıvı miktarı yarısından az ise sıvı miktarı arttırılmak için hazne

yumuşakça sıkıştırıp bırakılır.

-Haznedeki sıvı miktarı yarısından fazla ise setin klemp/makarası kapatılır.

Şişe/torba ters çevrilir ve hazne hafifçe sıkılarak fazla sıvı şişeye/torbaya boşaltılır.

8. İnfüzyon bölgesi infiltrasyon ve flebit açısından takip edilir.

9. Branül-set bağlantıları kanama açısından gözlenir. Kanama varsa set değiştirilir.

10. Uygunsa aşağıdaki durumlarda hemşire ile işbirliği yapması açısından hasta

eğitilir:

-Akış hızının aniden değişmesi,

-Sıvı kabını tamamen boşalması,

-Sette kan olması,

-Damar yolunda rahatsızlık olması

11. IV tedavinin komplikasyonunu işaret eden herhangi bir bulgu olursa kayıt

edilir.

12.Eldiven çıkarılır.

13.Eller yıkanır.






41

3.27. İNTRAVENÖZ İLAÇLARI PUŞE YOLU İLE UYGULAMA


1. Eller yıkanır


3. Ampulden/flakondan ilaç hazırlama prosedürü izlenerek ilaç hazırlanır.



6. IV infüzyon seti üzerinde enjeksiyon uygulama bölgesi belirlenir.

7. Setin klempi/musluğu kapatılarak sıvı akışı durdurulur.

8. İçinde ilaç olan enjektör takılır.

I.Yöntem: Setin üzerindeki enjeksiyon uygulama bölgesi kauçuk ise antiseptik

solüsyon ile silinir, kuruması beklenir, enjeksiyon iğnesi batırılır.

II.Yöntem: Üç yollu musluk varsa enjektörün iğnesi çıkarılır. Musluğun

kapağı açılır ve adapte edilir.

III.Yöntem: Branülden uygulanacaksa enjektörün iğnesi çıkarılır. Branülün

üzerindeki kapak açılır ve enjektör adapte edilir.

9. Pasif el ile set klemplenir.

10. İlacı önerilen hızda ya da 1 ml/dk’da verilir. Pasif el ile sete uygulanan

klemp bırakılır ve enjektörü çıkartılır.

11. Setin klempi/musluğu açılarak sıvı akışı ayarlanır.

12. Enjektörler ve iğneler koruyucuları takılmadan delici-kesici atık kutusuna

atılır.










42

3.28. SUBKUTAN (SC) ENJKESİYON UYGULAMA


1. Eller yıkanır.

2. Doktor istemi kontrol edilir.



5. Hazır enjektörlerde hava kilidi olduğu için enjektörün havası çıkarılmaz.



8. Hastanın mahremiyeti sağlanarak uygun bölge seçilir ve pozisyon verilir.

a. Üst kolun dış yüzü: Kol göğüste çaprazlanır. Omuz başından 4 parmak aşağı ve

dirsekten 4 parmak yukarı kolun dış yan kısmına uygulanır.

b. Femurun ön yüzü: Femur başından 4 parmak aşağı ve patellanın 4 parmak yukarısı

arasında kalan alandır.

c. Abdominal bölge: Umblikustan geçen yatay ve dikey çizgi abdomen dört eşit

parçaya bölünür. Umblikustan 5 cm uzaklıkta olacak şekilde belirlenen alana enjeksiyon

uygulanır.

d. Skapulanın 1/3 alt kısmı: Skapulanın üçte birlik alt ucuna enjeksiyon uygulanır.

e. Dorsagluteal bölge: Dorsagluteal bölgede uygulama yapılır.

9. Enjeksiyon yapılacak bölgeyi hassasiyet, şişlik, nodül, vb. açısından kontrol et.

(Hassasiyet vb varsa başka bölge / tarafa bak)

10. Belirlenen bölge antiseptik solüsyon ile yaklaşık 5 cm çapında silinir ve kuruması

beklenir.

11.Subkutan dokunun kavranacağı elin küçük parmağı ile yüzük parmağı arasına pamuk

tampon sıkıştırılır.

12. Hastanın başı uzak tarafa döndürülür, derin nefes alıp vermesi istenir.

13. İğnenin koruyucu kılıfı çıkarılır. Kullanılan elin baş ve işaret parmakları arasında

enjektör tutulur.

14. Diğer el ile belirlenen alanın her iki yanından subkutan doku kavranır.

15. İğnenin keskin ucu yukarı bakacak şekilde subkutan tabakanın kalınlığına ve iğnenin

uzunluğuna göre 45-90 derecelik açıyla seri bir şekilde dokuya girilir.

16. İğne batırıldıktan sonra pasif elle tutulan doku serbest bırakılır ve pasif elle iğne

içerde hareket etmemesi için enjektör tutularak sabitlenir. Gövdeyi tutan aktif el ile

enjektör piston tutulur.

17. Piston hafifçe geri çekilerek aspire edilir.

a.Enjektöre kan geliyorsa iğne çekilir, enjektör atılır ve yeni bir ilaç hazırlanır.

b.Enjektöre kan gelmezse ilaç yavaşça verilir.

Uygulanacak ilaç insülin ya da heparin ise kan kontrolü yapılmaz.

18. Parmakların arasına sıkıştırılan pamuk tampon ile bölgeye basınç uygulanarak giriş

açısı bozulmadan iğne seri bir şekilde çekilir ve bir süre daha basınç uygulamaya devam

edilir.Uygulanan ilaç insülin ya da heparin ise basınç/masaj yapılmaz.

19. Hastaya rahat bir pozisyon verilir.

20. Kapağı kapatılmadan iğne ve enjektör delici-kesici atık kabına atılır.



23. İşlem kaydedilir.



43



( ) Rehber gözetiminde uygulayabilir: İlaç uygulamaları, riskli uygulamalarda öğretim elemanı/klinik hemşire/rehber

hemşire gözetiminde uygulayabilir olmak

3.29. İNTRAMÜSKÜLER (IM) ENJEKSİYON UYGULAMA


1. Eller yıkanır

2. Doktor istemi kontrol edilir



5. Enjektörün iğnesi değiştirilir



8. Hastanın mahremiyeti sağlanarak uygun bölge seçilir ve pozisyon verilir.

a.Dorsagluteal Bölge: Doğru enjeksiyon yeri tespit etmede üç yöntem kullanılır.

1. 1. Krista iliaka anterior superior (kalça kemiği dış çıkıntısı) ile koksiks hayali bir

çizgi ile birleştirilir ve üç eşit parçaya bölünür. Krista iliaka anterior superiora

yakın olan yer enjeksiyon alanıdır.

2. Gluteal bölge krista iliaka ile gluteal kıvrımlar ve koksaların arasındaki bölüm

ile sınırlandırılır. Sonra bu bölge 4 eşit parçaya bölünür. Üstte dışta kalan alana

enjeksiyon yapılır.

3. 3. Krista iliaka posterior superiordan (kalça kemiği iç çıkıntısı) femurun büyük

trokonterine hayali bir çizgi çizilir. Krista iliakadan anterior superiorun 5-7,5 cm

aşağıda bulunan alana enjeksiyon yapılabilir.

Prone yada lateral pozisyonda uygulanabilir. Dorsogluteal bölgeye enjeksiyonun

rahat yapılabilmesi için hastanın prone pozisyonunda yatması uygundur.

3 yaşın altındaki çocuklarda gluteal kaslar gelişmediğinden bu bölgeye enjeksiyon

yapılmaz.

b. Ventrogluteal Bölge: Ventrogluteal bölge, gluteus medius ve gluteus minimus

kaslarını içeren bir bölgedir. Bu bölge erişkin ve çocuklarda kullanılabilir.

Bölgenin tespiti için enjeksiyon sol tarafa yapılacaksa sağ el, sağ tarafa

yapılacaksa sol el kullanır. Lateral, prone, supine pozisyonunda uygulanabilir.

Enjeksiyonu sol tarafa yapacaksa sağ elini femurun büyük trokonteri üzerine

yerleştirir. Baş parmağı hastanın kasığını gösterecek şekilde elini yerleştirir. İşaret

parmağını krista iliaka anterior superiora orta parmağını krista iliakanın arkasına

yerleştir. Enjeksiyon bölgesi bu “V” nin ortasıdır.

c. Laterofemoral (Vastus Lateralis) Bölge: Vastus lateralis, bacağın dış yan

kısmında bulunan kalın bir kastır. Büyük sinir ve damarlar bulunmaz. Yeni

doğanlarda ve çocuklarda kullanılabilir. Enjeksiyon yerini tespit etmek için femur

başından 4 parmak aşağı ve patellanın 4 parmak yukarısı arasında kalan (bacak

dış yan bölge) bölgedir. Supine pozisyonu tercih edilir.

d. Rektus Femoris: Hasta supine pozisyonunda iken dizden hafifçe bükülür.

Bacağın ön yüzünde femur başından 4 parmak aşağı ve patelladan 4 parmak

yukarısı arasında kalan bölgedir.

e. Deltoid Bölge: Deltoid kası akromionun alt ucundan palpe edilebilir. Tespit

etmek için axillanın hizası ile akromionun 2,5-5 cm aşağısına tepesi aşağıya

gelecek şekilde hayali ters bir üçgen çizilir. Bu üçgenin içi enjeksiyon alanıdır.

9. Enjeksiyon yapılacak bölge hassasiyet, şişlik, nodül vb. açısından kontrol

edilir. Bu bulgulardan en az biri varsa başka tarafa geçilir.

10. Belirlenen bölge antiseptik solüsyon ile yaklaşık 5 cm çapında silinir ve

kuruması beklenir.

11.Pasif elin küçük parmağı ile yüzük parmağı arasına kuru pamuk tampon

44

sıkıştırılır.

12.İğnenin koruyucu kılıfı çıkarılır. Pasif el ile temizlenen alanın her iki yanına

baş ve işaret parmakları konularak bölge gerilir.

13.Hastaya gevşemesi için derin nefes alıp vermesi söylenir.

14.Enjektör aktif elin baş ve işaret parmağı arasında kalem tutar gibi tutulur.

İğnenin keskin ucu yukarı bakacak şekilde cilt yüzeyine 90 derecelik açı

oluşturarak seri bir şekilde dokuya girilir.

15.İğne batırıldıktan sonra, deriyi gerdiren el (pasif el) kaldırılır, ajutajdan

tutularak enjektör sabitlenir.

16.Aktif el ile piston hafifçe geri çekilerek aspire edilir.

a. Enjektöre kan geliyorsa iğne çekilir, enjektör atılır, yeni bir ilaç hazırlanır ve

farklı bir bölgeden uygulama yapılır.

b. Enjektöre kan gelmezse ilaç yavaşça verilir.

17.Parmakların arasına sıkıştırılan pamuk tampon ile bölgeye basınç uygulanarak

giriş açısı bozulmadan iğne seri bir şekilde çekilir ve bir süre daha basınç

uygulamaya devam edilir.

18.Hastaya rahat bir pozisyon verilir.

19.Kapağı kapatılmadan iğne ve enjektör delici-kesici atık kabına atılır.

20.Eldiven çıkarılır

21.Eller yıkanır.

22.İşlem kaydedilir.

23.Hasta reaksiyonlar açısından takip edilir.






45

3.30.BURUNA İLAÇ UYGULAMA


1. Eller yıkanır.

2. İlaç kart/order ilaç ile karşılaştırılarak kontrol edilerek ilaç hazırlanır.


4. Hastanın kimlik doğrulaması yapılır, işlem açıklanır

5. Hastanın burun boşluğunun temiz olması sağlanır.

6. İlacın uygulanacağı burun deliği seçilir ve

-Hastaya supine/fawler’s pozisyon verilir.

-Boynun arkası yastıkla desteklenir.

-Baş extansiyona getirilir.

7. İlaç formu damlalık ise 8 ile 12. maddeler; sprey ise 6. maddeden sonra 13.

Madde ile uygulama yapılır

8. Uygulanacak dozda damla damlalığa çekilir.

9. Damlalık burun deliğinin 1/3’lük ön kısmına kadar burun mukozasına

değdirilmeden sokulur.

10. Burun deliğine orta hatta, doğrudan mukoza üzerine ilaç damlatılır.

11. Temiz mendil ya da spanç alınır. Sızıntı meydana gelirse hafifçe silinir.

12. Hastadan 5 dakika aynı pozisyonda kalması istenir.

13. Sprey sıkılırken hastanın nefes alması gerektiği hastaya anlatılır Sprey

uygulanmayan burun deliği pasif elle yandan bastırılarak kapatılır.

14. Sprey sıkılır

15. Diğer burun deliği içinde aynı işlemler uygulanır.

16. Hastaya rahat pozisyon verilir.

17. Kullanılan mendil/spanç atık kutusuna atılır.










46

3.31.GÖZE İLAÇ UYGULAMA


1. Eller yıkanır.

2. İlaç hazırlanır.


4. Hastanın kimlik doğrulaması yapılır, işlem açıklanır.

5. İlacın uygulanacağı göz seçilir ve pozisyon verilir.

- Hastaya supine pozisyon verilir.

- Fawler’s pozisyon verilir, baş hiperekstansiyona getirilir.

6. Hastaya akabilecek ilaç ya da gözyaşını silmesi için kağıt mendil ya da

spanç verilir.

7. Hastadan yukarı ve geriye bakması istenir.

8. Diğer el ile alt göz kapağı bir gazlı bez yardımıyla hafifçe aşağı doğru

çekilir ve alt konjonktive kesesi ortaya çıkarılır.

9. Önerilen dozda damla alt konjonktive kesesine damlatılır.

10. İlaç merhem şeklinde ise, ilaç alt konjonktive kesesi içine içten dışa

sıkılır. Tüpün ucu göz küresine, kirpiklere, göz kapaklarına ve göz küresine

değdirilmemelidir.

11. Alt göz kapağı serbest bırakılır.

12. Hastadan gözlerini kapatması ve her yöne oynatması istenir.

13. Hastadan 1-2 dakika aynı pozisyonda istenir.










47

3.32.KULAĞA İLAÇ UYGULAMA


1. Eller yıkanır.

2. İlaç hazırlanır. İlacın oda ısısında olması sağlanır.



5. İlacın uygulanacağı kulak üstte kalacak şekilde lateral pozisyon verilir.

-Fawler’s pozisyonda ise, diğer kulağın omuza doğru yakınlaştırılması sağlanır.

6. Dış kulak yolu kontrol edilir, kirli ise temizlenir.

7. Kulak kanalı düzleştirilir. Hastaya diğer kulağın üzerine yatacak şekilde

pozisyon verilir.

-Yetişkin bireylerde kulak kepçesinin kıkırdak kısmı yukarı ve geriye çekilir.

-Üç yaşına kadar olan çocuklarda kulak kepçesinin kıkırdak kısmı aşağı ve geriye

doğru çekilir.

8. Uygulanacak dozda damla damlalığa çekilir.

9. Diğer el ile damlalık kulak kanalına değdirilmeyecek şekilde kulak kanalının

başlangıcına sokulur.

10. Gereken miktarda ilaç kulak kanalının çeperine damlatılır.

11. Kulak kanalının dışa açıldığı bölgedeki kıkırdağın üzerine ilacın ilerlemesi ve

dağılımını kolaylaştırmak için masaj yapılır.

12. Hastadan 5 dakika aynı pozisyonda istenir.











48

3.33. DERİYE İLAÇ UYGULAMA


1. Eller yıkanır.

2. İlaç hazırlanır.



5. Mahremiyet sağlanarak uygulanacak bölgeye uygun pozisyon verilir.

6. İlacın sürüleceği alan sabunla, ılık suyla nazikçe temizlenir, durulanır ve

kurulanır.

7. Kullanılan eldiven çıkarılır eller yıkanır. Yeni nonsteril eldiven giyilir

8. İlaç avuç içine alınır ve el hareketleri ile ovalayarak bir miktar dağıtılır ve

ısıtılır.

9. El ile uygulanmayacaksa aplikatör ile ilaç şişesinden alınır.

10. İlaç ince bir tabaka halinde bölgeye yavaş ve nazikçe uygulanır.

11. İlaç toz halinde ise hastanın inhale etmesini önlemek için başı yana doğru

çevirilir.

12. Kullandıktan sonra artan ilaç şişeye geri konulmamalıdır.











49

3.34. İNHALASYON YOLU İLE İLAÇ UYGULAMA


1. Eller yıkanır




5. Solunum güçlüğü, solunum hızı, yardımcı kasları kullanımı ve solunum sesleri

değerlendirilir.

6. İlaç haznesi birkaç kez sallanır.

7. Hastanın dik oturur pozisyonda olmasına yardım edilir.

8. Puff’un ağızlığı hastanın ağzına yakın olarak tutulur.

9. Hastadan ağızdan nefes vermesi istenir.

10. Ağızlık hastanın ağzına yerleştirilir ve dudaklarıyla tamamen kapatması istenir.

11. Hastadan başını hafifçe geriye yatırması istenir.

12. Diliyle ağzını kapatmaması konusunda hasta bilgilendirilir.

13. İlaç püskürtülürken aynı zamanda nefes alması istenir.

14. Hastadan 10 saniye süresince nefesi tutması, sonra bırakması istenir.

15. İnhalasyon cihazı ile ikinci bir doz inhalasyon uygulamasından önce en az 1

dakika beklenir.

16. Hastanın ağzı su ile çalkalanır.

17. Solunum güçlüğü, solunum hızı, yardımcı kasları kullanımı ve solunum sesleri

tekrar değerlendirilir.










50

3.35. VAJİNAL YOL İLE İLAÇ UYGULAMA


1. Eller yıkanır


3. Supozituvarın koruyucu paketini açılmadan tepsiye konulur.



6. Mahremiyet sağlanır

7. Hastanın miksiyon ve defekasyon ihtiyacı varsa öncelikle yapması sağlanır

8. Hastanın perine bakımı ihtiyacı varsa önce perine bakımı yapılır

9. Perine bakımı sonrasında eldiven çıkarılır eller yıkanır ve yeni eldiven giyilir

10. Hastaya dorsal rekümbent pozisyon verilir.

11. İşlem sırasında vulva ve vajinal bölge tahriş, kanama, hemoroid ve sfinkter

kontrolü açısından gözlemlenir.

12. Supozituvar koruyucu paketinden çıkarılır.

13. Bir elin işaret ve başparmağı labialar birbirinden uzaklaştırılır ve vajina

girişi görülür, hastadan derin bir nefes alması istenir.

14. Diğer elin parmakları ile supozituvar vajinal kanal içine en az 5 cm kadar

nazikçe itilerek yerleştirilir.

15. Parmak çekildikten sonra vulva üzerine ped yerleştirilir.

16. İlacın emilmesini sağlamak için hastadan 15 dakika uzanması istenir.










51

3.36. REKTAL YOL İLE İLAÇ UYGULAMA


1. Eller yıkanır


3. Supozituvarın koruyucu paketini açılmadan tepsiye konulur.



6. Mahremiyet sağlanır

7. Hastanın miksiyon ve defekasyon ihtiyacı varsa öncelikle yapması

sağlanır

8. Hastanın perine bakımı ihtiyacı varsa önce perine bakımı yapılır

9. Perine bakımı sonrasında eldiven çıkarılır eller yıkanır ve yeni eldiven

giyilir

10. Hastaya sim’s ya da sol lateral pozisyon verilir.

11. İşlem sırasında anüs ve rektum tahriş, kanama, hemoroid ve sfinkter

kontrolü açısından gözlemlenir.

12. Supozituvar koruyucu paketinden çıkarılır

13. Bir elin işaret ve başparmağı kalçaları birbirinden uzaklaştırılır ve anüs

görülür, hastadan derin bir nefes alması istenir.

14. Diğer elin parmakları ile supozituvar anal sfinkterden yetişkinlerde 10

cm kadar nazikçe itilerek rektal kanala yerleştirilir.

15. Parmak çekildikten sonra anüs üzerine gazlı bez konularak hafifçe

bastırılır.

16. İlacın emilmesini sağlamak için hastadan 15 dakika uzanması istenir.










52

4. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ LABORATUVAR UYGULAMA DEĞERLENDİRME

FORMU

T.C


SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ

HEMŞİRELİK ESASLARI I

LABORATUVAR UYGULAMA DEĞERLENDİRME FORMU

Öğrencinin Adı Soyadı:

Öğrencinin Numarası:

Uygulamalar Puanlama Öğrencinin Puanı

1. Yatak yapımı 6

2.Nabız ve solunum değerlendirme 6

3. Kan basıncı değerlendirme 10

4. Pozisyonlar (Koruyucu, muayene ve tedavi pozisyonları) 6

5. Steril eldiven giyme ve çıkarma 6

6. İlaç uygulama (Oral, lokal/topikal) 6

7. Ampulden ve Flakondan ilaç çekme ve hazırlama 10

8. İntravenöz branül uygulama 10

9. İntravenöz sıvı infüzyonu hazırlama ve izlemini yapma 10

10. İntramüsküler enjeksiyon uygulama 15

11. Subkutan enjeksiyon uygulama 15

Toplam Puan 100

Sorumlu Öğretim Elemanı

Adı Soyadı:

53

5. HEMŞİRELİK BECERİ LABORATUVARI UYGULAMA USUL VE ESASLARI TALİMATI

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ Doküman No 6.7.1

SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Yayın Tarihi

HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ Revizyon No

HEMŞİRELİK BECERİ LABORATUVARI UYGULAMA

USUL VE ESASLARI TALİMATI

Revizyon Tarihi

Sayfa No 1

1. Laboratuvarın kapısını ders öncesi ilgili öğretim elemanı açar.

2. Laboratuvar uygulamalarında öğlen arası gibi uzun aralarda kapı kilitli tutulur.

3. Ders bitiminde laboratuvar kilitlenir.

4. Laboratuvar uygulamalarında ihtiyaç duyulan malzemelerin temini için Hemşirelik Esasları Ana Bilim

Dalı öğretim elemanları ile iletişime geçilir.

5. İstem yapılan malzemeler tutanak ile kayıt altına alınarak teslim edilir-alınır. Çalışır durumda olmayan,

kırık, eksik malzemelerin olması durumunda oluşan zarar kullanan/zarar veren tarafından karşılanır.

6. Laboratuvar uygulamasında tedavi tepsisi, hasta yatağı, simülatör vb malzemeler kullanım sonunda bir

sonraki kullanıma uygun olacak şekilde temizlenerek bırakılır.

7. Laboratuvardan çıkarken bilgisayar, projeksiyon ve ışıklar kapatılır.

8. Laboratuvardan çıkarken camlar kapatılır, çöpler çöp kutusuna atılır.

9. Laboratuvar uygulamaları, ders programında belirlenen tarih ve saatler arasında yapılır.

10. Laboratuvardaki tüm elektrikli veya mekanik alet-ekipman-eğitim materyali kullanma talimatlarına uygun

şekilde kullanılır.

11. Öğrenciler;

12. Uygulama laboratuvarına yiyecek- içecek getirilmemeli ve tüketilmemelidir.

13. Laboratuvar uygulamalarında cep telefonunu kapalı tutmalı ya da sessiz konuma getirmelidir.

14. Öğretim elemanları ve arkadaşları ile uygun ve saygılı bir iletişim kurmalıdır.

15. Arkadaşlarının uygulama ve değerlendirmesi devam ettiği için gürültü yapılmamalı ve yüksek sesle

konuşmamalıdır.

16. Laboratuvar uygulamalarında izinsiz fotoğraf çekemez, ses ve görüntü kaydı alamaz, yayınlayamaz ve

paylaşamaz.

17. Laboratuvar uygulamaları esnasında öğrencilerin, yüzük, takı vb kullanmamaları gerekmektedir.

18. Laboratuvarda uygulama esnasında saçlar uzun ise mutlaka toplanmalıdır.

19. Laboratuvarda he1rhangi bir sorun tespit edildiğinde ders sorumlu öğretim elemanına iletilmelidir.

20. Uygulamanın özelliğine göre öğretim elemanının belirttiği güvenlik önlemlerine uymalıdır.

21. Öğrenciler her türlü araç ve gerecin dikkatli kullanılmasına özen göstermelidir.

22. Öğrenciler araç-gereçlerin zarar görmesi ya da kaybolmasına neden olduğu durumlarda zararı karşılamak

zorundadır.

23. Laboratuvar uygulamaları bittikten sonra eller mutlaka yıkanmalıdır.

24. Laboratuvarda belirlenmiş kurallara uyulması zorunludur.

ONAYLAYAN

HAZIRLAYAN

54

6. HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERSİ KAYNAK LİSTESİ

1. Sabuncu, N., Alpar, Ş.E., Özdilli, K., Batmaz, M., Bahçecik, N., İlhan, S.E., Özhan, F., Dursun, S.:

Hemşirelik Bakımında İlke ve Uygulamalar. Alter Yayıncılık, Ankara 2014.

2. Karadağ A, Atabek Aştı T. (Ed): Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilim ve Sanatı, İstanbul, Akademi

Yayıncılık, 2016.

3. Uysal N., Çakırcalı E. (Çeviri Ed.): Hemşirelik Esasları İnsan Sağlığı ve Fonksiyonları, Palme

Yayıncılık, 2015.

4. Erkal İlhan S., Sançar B.(Ed): Sağlık Bilimleri Sözlüğü, Alter Yayıncılık, 2013.

5. Bektaş H., Klinik Hemşirelik Becerileri (Çeviri: Taylor S.), Nobel Tıp Kitabevi, 2015.

6. Sabuncu N., Akça Ay F. (Ed): Klinik Beceriler Sağlığın Değerlendirilmesi Hasta Bakım ve Takibi,


7. Görgülü RS., Hemşireler İçin Fiziksel Muayene Yöntemleri. İstanbul Tıp Kitabevi, 2014.

8. Karadağ A., Çalışkan N., Göçmen Baykara Z.(Ed): Hemşirelik Teorileri ve Modelleri, Akademi

Basın ve Yayıncılık, 2017.

9. Ecevit Alpar Ş., Bahçecik N., Çağdaş Hemşirelikte Etik, İstanbul Tıp Kitabevleri, 2013.

10. Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier and Erb’s Fundamentals of Nursing, Pearson, 2016.

11. Babadağ K., Hemşirelik ve Değerler, Alter Yayıncılık, 2010.

12. Babadağ K., Atabek Aştı T. (Ed): Hemşirelik Esasları Uygulama Rehberi, İstanbul Tıp Kitabevi,

2012.

13. Arslan Özkan H., Hemşirelikte Bilim, Felsefe ve Bakımın Temelleri, Akademi Yayıncılık, 2014.

14. Wilkinson JM, Tras LS, Barnett KL, Smith MH, Fundamentals of Nursing (Two Volume Set) 3rd

Edition, F.A. Davis Company Philadelphia, 2016.

15. Potter PA, Perry AG, Stockert P, Hall A., Fundamentals of Nursing 8th Edition, Elsevier, 2013.

16. Taylor CR, Lillis C, LeMone P, Lynn P, Fundamentals of Nursing: The Art and Science of Nursing

Care Seventh, North American Edition, Lippincott Williams & Wilkins, 2011.

17. Berman A., Snyder S., Frandsen G., Kozier&Erb’s Fundamentals of Nursing Concepts, Process and

Practice Tenth Edition, Pearson, 2016.

18. Atabek Aştı T., Karadağ A (Çeviri Ed): Klinik Uygulama Becerileri ve Yöntemleri, Nobel Kitabevi,

2011.

* Dersin Temel Kaynak Kitapları

Documents

HEMŞİRELİK ESASLARI-I DERS KİTAPÇIĞIhemsirelik.ssbf.omu.edu.tr/files/hemsirelik.ssbf/files/Hemşirelik Esasları-I Ders...Enjeksiyon Maketi, IM Enjeksiyon Maketi, İntradermal