· Hội Ngƣời Việt Richmond 1 Xuân Tình Thơng & Hy Vọng Giai Phẩm Xuân Tình Thương & Hy Vọng Chủ Biên: Đỗ Xuân Quang ˚º ˚ Góp Mặt Dean B Ngo ∙ Duy

Hội Ngƣời Việt Richmond 1 Xuân Tình Thương & Hy Vọng

Giai Phẩm

Xuân Tình Thương & Hy Vọng

Chủ Biên: Đỗ Xuân Quang

˚º ˚

Góp Mặt

Dean B Ngo ∙ Duy Thức

Dƣơng Dinh ∙ Đỗ Ánh Thu ∙ Đỗ Xuân Quang

Hà Nguyên Dũng ∙ Hà Vân Khôi ∙ Hạnh Không ∙ Hoàng Bích

Hoàng Thu Dung ∙ Khiêm Trần ∙ Lãm Thuý ∙ Lê Thƣơng ∙ Lệ Khánh

Lƣơng Hà ∙ Mặc Lâm ∙ Ngô Minh Hằng ∙ Ngô Tằng Giao ∙ Nguyễn Khắp Nơi

Nguyễn Kiến An ∙ Nguyễn Ngọc h nh ∙ Nguyễn Phú Long ∙ Nguyễn Thị Hàm Anh

Nhƣ Nghiêm ∙ Phạm Đỗ Thiên Hƣơng ∙ Quang Lễ ∙ Sa Giang Trần Tuấn Kiệt

Saigon ô Nƣơng ∙ Song Châu Diễm Ngọc Nhân ∙ Sơn Tùng ∙ Tạ Quang Trung

Tâm Hiền ∙ Thụy Khuê ∙ Trần Hữu Hiệp ∙ Trần Quốc ảo

Trịnh Thùy Dƣơng ∙ Trƣơng Đình Trác

Việt Kiều ∙ Vũ Khỹ

˚º ˚

Bìa Trƣớc: Đỗ hinh

Bài Vở: Đỗ Ánh Thu ∙ Đỗ Xuân Quang ∙ Tạ Quang Trung ∙ Trƣơng Tuấn

Quảng Cáo: Dƣơng Dinh ∙ Nguyễn Phú ƣờng

Trình Bày: Đỗ Xuân Quang


Lá Thơ Xuân

K nh gửi :

- Qu Vị Lãnh Đạo Tinh Thần ác Tôn Giáo,

- Qu Vị Tôn Trƣởng,

- Qu Vị ao Niên,

- ác ạn Thanh Niên,

Thƣa toàn thể Qu Vị,

Khi tờ Đặc San Xuân Qu Tỵ này đến tay qu vị, thì đất trời đang chuyển mình để chuẩn

bị vào Xuân.Thiên nhiên sau giấc Đông Miên dài sẽ vƣơn mình thức dậy. ỏ cây sau khi

đã t ch tụ đầy nhựa sống sẽ thay mầu áo mới, trổ lá xanh tƣơi rồi đơm bông, kết trái. Đó

là vòng tuần hoàn của trời và đất.

Nhân loại chúng ta cũng thế. Qua cơn bĩ cực tất phải tới tuần thái lai. Nhìn lại năm qua,

thế giới đứng ở cuối thời kỳ kinh tế suy thoái và đang có dấu hiệu hồi phục. Riêng ở Hoa

Kỳ, Quê Hƣơng thứ hai của chúng ta, nơi đã và đang cƣu mang chúng ta, những dấu hiệu

t ch cực còn nhiều hơn nữa : mức thất nghiệp đang giảm dần, số công ăn việc làm tăng

dần. Đó là những tia nắng đầu tiên báo hiệu một bình minh rạng rỡ . húng ta đặt niềm tin

tuyệt đối vào sự phục hồi của nền kinh tế Hoa Kỳ và sự phú cƣờng của Mỹ Quốc, nơi đã

và đang mang lại cuộc sống đầy đủ và hạnh phúc cho toàn thể chúng ta.

Trong niềm tin mãnh liệt đó, chúng tôi k nh chúc toàn thể Qu Vị một năm mới AN

KHANG, THỊNH VƢỢNG, ĐẠT ĐƢỢ MỌI ĐIỀU NHƢ Ý NGUYỆN.

Trân trọng,

Thay mặt ban chấp hành,

Dương Dinh,

ố Vấn Hội Ngƣời Việt Richmond

Ngày 1 tháng 2 năm 2013


Thƣ húc Tết – an Thƣờng Vụ - HĐMV


Lời Chúc Đầu Năm

Nam mô Đƣơng Lạc Hạ Sanh Di Lặc Tơn Phật

K nh bạch chƣ tôn Thiền Đức

K nh thƣa qu đồng hƣơng, đồng bào và phật tử xa gần

Xuân Di Lặc. Xuân Qu Tỵ, mùa xuân nơi tâm, đầy niềm hoan hỷ,

an lạc lại trở về với tất cả muôn vạn tấm lòng.

Trƣớc thềm năm mới, tứ chúng chùa Viên Giác k nh dâng lời chúc

nguyện lên chƣ tôn Thiền Đức, một năm mới pháp thể thƣờng lạc, thành

tựu lợi tha, châu viên phật sự.

K nh chúc qu đạo hữu cùng bảo quyến an khang thịnh vƣợng, tròn

đầy phƣớc tr bồ đề tâm tấn phát.

húc quê hƣơng Việt Nam, tự do tƣơi sáng. Quốc gia vẹn toàn, ấm

no hạnh phúc, nhân hậu an hòa mọi loài. húng sanh hoan hỷ phúc lạc.

ƣớc qua năm mới, tứ chúng chùa Viên Giác vẫn ƣớc nguyện sự gia

tâm ủng hộ của chƣ tôn Thiền đức, sự hộ trì của chƣ thiện t n, đồng bào,

đồng hƣơng phật tử xa gần và của bổn tự chùa Viên Giác.

Nam Mô A Di đà Phật

Sư Cô Như Nghiêm

Chùa Viên Giác


Phải Có Một

Tấm Lòng * Hội Người Việt Richmond

Nhân chi sơ,

Tính bản thiện,

Tính tương cận,

Tập tương viễn

ốn câu mở đầu của cuốn Tam Tự Kinh

dậy cho ta biết rằng con ngƣời khởi thủy

bản t nh rất tốt lành, thánh thiện. Nhƣng

rồi do phải lo toan, phải tranh dành kiếm

sống, cái bản t nh lành, thiện của con

ngƣời đã dần dần mai một, khiến con

ngƣời trở thành thủ đoạn với nhau, vô

cảm trƣớc nỗi khổ đau của đồng loại.

Truyền thông trên mạng thƣờng chiếu

ảnh một con kên kên ngồi chờ ăn thịt một

đứa trẻ da đen đang hấp hối vì đói ăn, hay

cảnh bé Vƣơng Yến 2 tuổi ở một thị xã

bên Trung Hoa bị 2 chiếc xe tải cán qua,

cán lại, nằm hấp hối hàng giờ trƣớc con

mắt thờ ơ của khách bộ hành. Sau cùng,

bé Vƣơng Yến đƣợc một bà quyét rác

bồng vào nằm trên vệ đƣơng. Ở Việt

Nam cảnh bọn lƣu manh chặt cụt cánh

tay để cƣớp xe, cƣớp tài sản của ngƣời đi

xe gắn máy cũng thƣờng xẩy ra.

Ngoài những cảnh tiêu cực kể trên, ngƣời

ta còn thấy những cảnh hết sức t ch cực ở

tuổi thơ . ách đây nhiều năm, trên TV

có chiếu cảnh một bé trai 5 tuổi nằm sấp

trên một đƣờng tiêu nƣớc để làm cầu cho

đứa em gái 2 tuổi chập chững bƣớc qua.

Năm ngoái có hai ảnh về trẻ nhỏ làm cho

ngƣời lớn phải suy nghĩ : Ảnh thứ nhất

một bé trai 5 tuổi súc phần ăn của nó gồm

lƣng bát đậu cho mẹ nó một ngƣời đàn bà

còn trẻ, cụt cả hai tay ăn. Theo cách ăn

mặc của cả hai mẹ con, họ thuộc vùng

Trung Á. Ảnh thứ hai thằng anh 5 tuổi

ôm chặt đứa em gái 3 tuổi để sƣởi ấm cho

em ở lề đƣờng lúc trời mƣa tuyết, anh em

nó thuộc cƣ dân vùng Đông ắc Á.

Tháng 3 năm 2007 tại Richmond, bé

Tammy, 9 tuổi là nạn nhân của một cuộc

hỏa họan, thân thể của em bị phỏng đến

80% . on ngƣời, nếu cơ thể bị phỏng

đến 60% khó có khả năng sống sót.

Nhƣng Tammy đã sống sót nhờ cuộc vận

động rộng lớn của Hội Ngƣời Việt

Richmond. Do một chuyến máy bay thuê

bao đặc biệt, Tammy đƣợc khẩn cấp đƣa

đến một bệnh viện danh tiếng của Hoa

Kỳ chuyên về trị liệu bệnh phỏng. Em

nằm điều trị ở bệnh viện này 3 năm và

nay hàng năm vẫn đến bệnh viện để đƣợc

theo rõi sức khỏe. Năm nay Tammy 15

tuổi, gần trở thành một thiếu nữ với đầy

đủ những ƣớc vọng và những khả năng

để thành tựu những ƣớc vọng ấy.

Ông Trần Quốc ảo, 83 tuổi, ố Vấn,

một thành viên hoạt động t ch cực của

Hội Ngƣời Việt Richmond, trong đó có

cuộc vân động tài chánh cho Tammy.

Nghe tin ông Trần Quốc ảo ngọa bệnh

bất ngờ, Tammy đã đến thăn ông. Hình

chụp cô cháu 15 tuổi đến thăm ông 83

tuổi đã nói lên tình tƣơng thân tƣơng trợ

của Ngƣời Việt Nam chúng ta.


Nhƣ câu ca dao mà chúng ta đã nghe từ

hồi còn nhỏ :

Bầu ơi! thương lấy bí cùng,

Tuy rằng khác giống,nhưng chung một

giàn

Hội Người Việt Richmond

* Mƣợn tựa đề một bài hát của Nhạc Sĩ Trịnh

ông Sơn

Loài Hoa Quý (tặng một người đi bách bộ ngược chiều)

Chào nhau bằng một nụ cười

Chị dân bản xứ, tôi người tạm cư

Lòng tôi thương tích đau nhừ

Nhà tan nước mất nên chừ tha phương

Chiều nay, gặp chị trên đường

Chào nhau, nghe cõi vô thường chợt vui

Một giây quên nỗi ngậm ngùi

Nỗi buồn của kẻ quê người náu nương

Chào nhau ở giữa chặng đường

Chào xong, hai lối, hai phương, hai đời

Đường nhà, chị bước chân vui

Đường tôi, tôi mượn nên đôi chân sầu

Lạ lùng, giữa nỗi niềm đau

Chị ơi, có nụ nhiệm màu nở hoa

Cánh hoa nhân loại ngọc ngà

Hồn tôi bỗng chốc chan hoà sắc hương

Cám ơn hạnh ngộ con đường

Cám ơn hoa đã thơm hương cho đời

Cám ơn nhân loại tình người

Cám ơn chị nở nụ cười chào nhau...

Ngô Minh Hằng

Em Tháng Giêng

Em - tháng giêng dịu dàng qua cửa

Để nắng tương tư bóng mặn mà

Nắng tương tư một vùng tóc ngọt

Đan áo mùa xuân dáng lụa là

Em tháng giêng mùa xuân trên lá

Lá là anh trăm phiến tình si

Em tháng giêng giọt nắng trên mi

Cho anh yêu mãi nét xuân thì

Tháng giêng ơi lùa vào tay áo

Thả thương nhớ hương xuân về qua

Dậy đi giấc ngủ đông lơ lửng

Vạt áo căng thơm ngát mùa hoa

Mùa mới trên bình nguyên bát ngát

Tháng giêng em biếc cánh đồng xuân

Thuyền ai đầy một khoang tình thắm

Mùa xuân ơi đến tự bao giờ

Ánh Thu


Tết Nguyên

Đán Lê Thương

Tết Nguyên Đán là ngày lễ truyền

thống lớn nhất trong năm của Việt Nam.

Ngày Tết không những là ngày thiêng

liêng của ngƣời Việt mà nó còn mang sắc

thái văn hóa đặc thù của dân tộc ta. Trên

bầu trời cao, những cánh én đã về, mùa

Xuân đã trở lại với vạn vật. Những cành

lá trơ trụi của mùa Đông đã chuyển mình

với những mầm non, với lá xanh mơn

mởn. Trong bốn mùa, Xuân là mùa của

ngàn hoa tƣơi thắm, với những cành lộc

non xanh tƣơi vì thế mùa Xuân đƣợc

ngƣời đời ƣa chuộng hơn cả. Trong niềm

rạo rực đón Xuân, Hàn Mạc Tử đã sáng

tác bài “Mùa Xuân h n”, xin hãy nghe:

Trong làn nắng ửng khói mơ tan,

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng.

Sột soạt gió trêu tà áo biếc,

Trên giàn thiên lý – bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời,

Bao cô thôn nữ hát trên đồi;

Ngày mai trong đám xuân xanh ấy,

Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi.

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi,

Hổn hển như lời của nước mây.

Thầm thì với ai ngồi dưới trúc,

Nghe ra ý vị và thơ ngây.

Khách xa gặp lúc mùa xuân chín,

Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng.

―Chị ấy năm nay còn gánh thóc,

Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?‖

Sau 37 năm lƣu lạc nơi đất khách quê

ngƣời, cứ mỗi lần Tết đến ngƣời Việt tha

hƣơng khắp năm châu cảm thấy lòng nao

nao nhớ lại những mùa Xuân êm đềm

mang nhiều kỷ niệm nơi cố quốc và cảm

thấy thấm th a qua những vần thơ “Xuân

Tha Hƣơng” của Nguyễn nh:

Bốn biển vẫn chưa yên sóng gió,

Xuân nầy em chị vẫn tha hương.

Vẫn ăn cái Tết ngoài thiên hạ,

Son sắc say hoài rượu bốn phương.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Em đi non nước xa khơi quá,

Mỗi độ Xuân về bao nhớ thương.

Mỗi độ Xuân về em lại thấy,

Buồn như tên lính ở biên cương.

hữ Tết Nguyên Đán mang các nghĩa:

Tết do chữ Tiết, có nghĩa là ngày lễ;

Nguyên có nghĩa là bắt đầu; Đán có

nghĩa là buổi sớm mai.

Vậy Tết Nguyên Đán là ngày mở đầu

cho một năm mới với nhiều hy vọng và

may mắn mới. Đúng ra phải dùng cả ba

chữ Tết Nguyên Đán, nhƣng ngƣời Việt

ta có t nh giản dị nên chỉ gọi Tết hay

Ngày Tết. hữ Tết đƣợc dùng trong

nhiều thành ngữ nhƣ: Ngày Tƣ Ngày Tết,

Năm Hết Tết Đến, Sống Tết hết Giỗ,

Tết Nhất, hợ Tết, Ăn Tết, húc Tết,

Thiệp Tết, Quà Tết, Lƣơng Tết, Tết

Thầy, Tết Xếp... Ngày Tết mang rất nhiều

phong tục cổ truyền và các phong tục này

đã thấm nhuần trong lòng ngƣời Việt

Nam từ xƣa đến nay.


Sửa Soạn Tết

Ngay từ đầu tháng hạp, ở thôn quê

cũng nhƣ thị thành, thiên hạ đã bắt đầu

sửa soạn Tết. Nhà nhà lo mua heo, bò, gà,

vịt để sẵn, rồi còn mua nếp, đậu hầu

chuẩn bị gói bánh chƣng, bánh tét. Ngoài

ra còn muối dƣa, nén hành, may sắm

quần áo mới, sơn phết trang hoàng nhà

cửa, lau chùi bàn thờ, mua tranh, pháo,

câu đối, cùng các loại bánh mứt, trái cây,

trà, rƣợu... òn những ngƣời th ch chơi

cảnh, chơi hoa nhƣ các loại hoa hải

đƣờng, hoa mai, b ch đào, thủy tiên...

phải lo vun trồng, cắt xén để hoa kịp nở

vào đầu Xuân. Đa số ngƣời Việt Nam chỉ

lo ăn Tết có 3 ngày, tuy nhiên nhiều gia

đình, nhất là những gia đình khá giả

chuẩn bị Tết trong nhiều tháng trƣớc.

Chợ Tết

Khoảng trung tuần tháng hạp, phố

xá, chợ búa bắt đầu thêm nhộn nhịp, nhất

là các buổi chợ cuối năm càng tƣng bừng

tấp nập, đông đúc kẻ bán ngƣời mua.

“Đông nhƣ chợ Tết”. Vào những ngày

chợ Tết hàng hóa tràn ngập, nhiều gấp

bội ngày thƣờng, nào gian hàng vải, gian

hàng bánh mứt, hàng hoa, hàng trái cây,

dƣa hấu bày bán la liệt. Thấy dƣa hấu là

thấy Tết. Dƣa hấu lềnh khênh, chất cao

thành đống. Khách mua cố lựa những trái

dƣa khi cắt ra ruột đỏ tƣơi vì ngƣời ta cho

rằng mua dƣa đầu năm lựa đuợc những

trái dƣa ruột đỏ thắm thi suốt năm gặp

toàn những điều may mắn. òn những

ngƣời bán thì trƣng bày những trái dƣa

mẫu ruột đỏ au để chiêu dụ khách hàng.

Đặc biệt là vào những ngày cận Tết, ta

thấy các ông đồ Nho râu tóc bạc phơ gò

mình trên những tờ giấy hoa ở vỉa hè hay

góc chợ, múa bút viết những câu đối với

những nét chữ “Rồng bay, Phƣợng múa”

để bán cho những khách hàng mua về

dán ở nhà hay ở bàn thờ.

Đƣa Ông Táo Về Trời

Một trong những cổ tục của ngày Tết

là đƣa ông Táo về Trời. Ông Táo là cái

bếp nấu cơm trong mọi gia đình. Ngƣời

ta tiễn ông Táo về Trời bằng bánh mứt,

thèo lèo, trà và pháo. Theo truyền thuyết,

cứ mỗi năm vào ngày 23 tháng hạp, ông

Táo cỡi cá chép bay về Trời để “báo cáo”

với Ngọc Hoàng mọi chuyện xảy ra dƣới

trần gian trong suốt năm qua.

Cây Nêu

Nói đến Tết, theo truyền thống, ngƣời

Việt nghĩ ngay đến bốn thứ điển hình là

ây Nêu, Hoa Mai, ánh hƣng với

Tràng Pháo:

Ở thôn quê, thiên hạ bắt đầu dựng cây

nêu vào ngày 27 tháng hạp, trễ lắm là

vào buổi chiều ngày 30 Têt, nếu tháng

thiếu là ngày 29 và hạ nêu vào ngày

mồng 7 tháng Giêng. Nêu là cây tre dài

chặt tới gốc còn đủ ngọn lá, đƣợc dựng ở

trƣớc sân với một cỗ mũ nhỏ và một tảng

vàng buộc ngang thân, có nơi treo trên

ngọn mấy chiếc khánh và bùa chú mà

ngƣời ta tin tƣởng rằng có thể ngăn cản,

xua đuổi tà ma xâm nhập vào nhà để

quấy phá gia chủ trong những ngày Tết.

Riêng ở thành thị vì nhà cửa phố phƣờng

san sát không tiện trồng cây nêu nên ta

thƣờng buộc cành đa, lá dứa ngoài ngõ.

ó nơi thiên hạ rắc vôi ngoài sân, ngoài


cổng với hình bàn cờ, cây cung cùng tên

bắn ra đằng trƣớc và hai bên, ngụ ý trấn

giữ nhà cửa ngăn chận tà ma.

Cu kêu ba tiếng cu kêu,

Trông mau đến Tết dựng nêu ăn chè.

Vật điển hình thứ hai của Tết là hoa

mai. Mai vàng là màu sắc đặc thù của

ngày Tết, thấy mai là thấy Tết và mai

vàng tạo niềm rạo rực, rộn ràng trong

lòng mọi ngƣời. ho nên, dù giàu, dù

nghèo thiên hạ nhà nào cũng tạo cho

đƣợc một cành mai. Giàu có, khá giả

không những tạo một nhành mai mà còn

rƣớc cả một cây mai to lớn đầy hoa về để

trang tr nhà cửa trong những ngày Xuân.

òn nghèo khó không mua nổi một

nhánh mai tƣơi thì cũng phải sắm cho

đƣợc một cành mai giả để cũng có màu

sắc Tết cho gia đình.

Tết không mai không ai biết Tết,

Mai không Tết chẳng thiết khoe vàng.

Vật điển hình thứ ba của Tết là bánh

chƣng. Tùy theo tục lệ từng miền, ngƣời

ta có bánh chƣng hay bánh tét, đó là

hƣơng vị không thể thiếu đƣợc của mọi

gia đình trong những ngày Tết. ánh

chƣng, bánh tét thƣờng đƣợc ăn với thịt

mỡ, dƣa hành hay củ kiệu. Trong lúc nhìn

mai vàng nở trên cành, nghe những tràng

pháo Tết rộn rã mà ăn một lát bánh chƣng

hay một khoanh bánh tét với một cục thịt

mỡ và một miếng dƣa hành là nuốt cả

một mùa Xuân dân tộc vào tâm hồn ta

vậy.

Vật điển hình thứ tƣ của ngày Tết là

pháo. Pháo là âm thanh, âm điệu rạo rực

nhất của ngày Xuân. Nghe pháo nổ là

nghe nhƣ Tết đang reo vang trong lòng

mọi ngƣời. Pháo bắt đầu nổ lác đác từ

chiều 23 tháng hạp, ngày đƣa ông Táo

về Trời. Rồi đến Giao Thừa pháo càng rộ

lên cùng một lúc, xen lẫn trong những

tràng pháo chuột là những tiếng pháo đại

nổ chát chúa, vang rền nhƣ những quả

đạn pháo k ch. Tết đến, từ các cơ sở

thƣơng mại cho đến tƣ gia, nhà nào cũng

đốt một vài phong pháo để đón húa

Xuân. Ngƣời ta đốt pháo từ lễ Giao Thừa

và vào sáng mồng một, mồng hai, mồng

ba. Ngoài ra khi ngƣời bạn quý đến

“xông đất” chủ nhà cũng mang ra một

phong pháo đốt để “nghinh tân” ngƣợc

lai, ngƣời bạn cũng đốt một phong pháo

để “ húc Xuân” gia chủ. òn các cơ sở

thƣơng mại, những nhà giàu có vào ngày

Tết đốt pháo thƣờng có múa lân vì thiên

hạ tin tƣởng rằng lân đến nhà đầu năm sẽ

mang lại thịnh vƣợng.

Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ,

Cây nêu tràng pháo bánh chưng xanh.

Mâm Ngũ Quả

Mâm ngũ quả thƣờng gồm thơm, đu

đủ, dừa, xoài, trái sung. Phải thừa nhận

rằng đa số nguời Việt Nam, nhất là giới

bình dân mang nhiều sự mê t n, dị đoan

rất dễ thƣơng. Vì thế mâm ngũ quả chƣng

bàn thờ trong những ngày Tết ngƣời ta

thƣờng chọn những loại trái cây có tên

tốt, mang ý nghĩa nhƣ thơm, đu đủ, dừa,

xoài, sung... vì theo họ, những loại hoa

quả nầy tƣợng trƣng cho một năm mới

đầy thơm tho, tiền bạc trong nhà đầy đủ

và cuộc sống sung túc.


Tiệc Tất Niên

Ở thành thị, theo thông lệ, cứ đến cuối

năm, thiên hạ thƣờng tổ chức những bữa

tiệc tất niên tại các công, tƣ sở, x nghiệp,

trƣờng học hầu các công tƣ chức, nhân

viên, hoc sinh, sinh viên, thầy cô có dịp

họp mặt vui vẻ, chuyện trò thân mật,

chúc Tết lẫn nhau trƣớc khi chia tay để

về nhà hoặc về quê ăn Tết với gia đình.

Đƣa Rƣớc Ông Bà

Vào ngày Tết ngƣời Việt Nam ta có

tục đƣa rƣớc ông bà. Trƣa hôm 30 Tết

ngƣời ta làm lễ cúng tất niên đồng thời

đón rƣớc ông bà hoặc ngƣời thân quá cố

để vong linh họ về sum họp với gia đình

trong những ngày Xuân. Qua đến ngày

mồng bốn, ta tiễn đƣa vong linh ông bà

về phƣơng cũ.

Giao Thừa Và Lễ Trừ Tịch

Giao Thừa có nghĩa là cũ giao lại cho

mới tiếp nhận. Hết giờ Hợi sang giờ Tý

vào lúc nửa đêm 30 Tết là Giao Thừa,

thiên hạ làm lễ Trừ Tịch tiễn vị thần năm

cũ, đón vị thần năm mới còn đƣợc gọi là

lễ “Tống ựu, Nghinh Tân”. Theo cổ tục,

ngƣời ta tin rằng từ năm Tý đến năm Hợi

là 12 năm thì có 12 vị thần Hành Khiển

luân phiên nhau, mỗi năm một vị lo trông

coi việc nhân gian vì thế mà ta có lễ Trừ

Tịch để tiễn đƣa và đón các vị thần Hành

Khiển của năm cũ và năm mới, đồng thời

cầu cúng cả ản ảnh Thành Hoàng và

Thổ ông Thần Kỳ mà ta có câu tục ngữ

“Đất có Thổ ông, sông có Hà á”.

Lễ Trừ Tịch ở các làng xã còn giữ cổ

tục, ngƣời ta thiết lập hƣơng án ở trong

trung thiên hoặc nơi sân đình, cũng có

khi ở ngã ba làng xã với vàng mã, hƣơng,

đèn, trầu, rƣợu, hoa quả, xôi gà tế lễ rất

trọng thể. Trong khi tế lễ, họ đánh trống,

khua chiêng, đốt pháo vang dậy trong giờ

Giao Thừa. òn các tƣ gia cũng cúng lễ

Giao Thừa trong sân hay trƣớc cửa nhà

với mâm lễ vật đặt trên bàn rồi vái tứ

phƣơng. Khi tới Giao Thừa chuông, trống

ở các Đình, hùa, Giáo Đƣờng khắp nơi

cũng đƣợc đánh lên vang rền kèm theo

tiếng pháo đón Giao Thừa nổ giòn giã.

Tiếng chuông, tiếng trống, tiếng pháo của

giờ Giao Thừa là âm điệu truyền thống

của ngày Tết.

Những kẻ đã từng nghe những âm

điệu nầy trong quá khứ, nay vì hoàn cảnh

bắt buộc họ phải xa lìa đất mẹ thân yêu,

vào đêm Giao Thừa họ thƣờng gục đầu

im lặng để chờ nghe lại âm điệu ngày

xƣa, nhƣng giờ Giao Thừa cứ lặng lẽ trôi

qua và những âm điệu âu yếm kia vẫn

biền biệt, khiến họ hụt hẫng, lòng họ

dâng trào niềm nuối tiếc và uất hận, rồi

lòng họ cảm thấy nghẹn ngào và đôi dòng

lệ tự nhiên tuôn trào thấm ƣớt bờ mi. Vì

ai mà họ đã đánh mất kỷ niệm thân yêu

nầy? Vì ai mà họ phải khóc trong những

đêm Giao Thừa xa cố quận?

Về Giao Thừa, nữ sĩ Hô Xuân Hƣơng

có hai câu đối nhƣ sau:


Tối ba mươi khép cánh càn khôn,

Kẻo sợ ma vương đem quỷ tới.

Sáng mồng một lỏng then tạo hóa,

Để cho thiếu nữ rước Xuân vào.

Tiền Của Vào Nhƣ Nƣớc

Ở thành thị, phố phƣờng ta có tục lệ

sau giờ Giao Thừa, những ngƣời gánh

nƣớc mƣớn tự động gánh nƣớc đến

những nhà trong hàng xóm một vài đôi

nƣớc ngụ ý rằng năm mới gia chủ sẽ làm

ăn phát đạt “tiền của vào nhƣ nƣớc” và

gia chủ vui vẻ thƣởng tiền rất hậu. ũng

có những ngƣời buôn bán, vào những

ngày cận Tết đã ân cần dặn trƣớc những

ngƣời gánh nƣớc thuê đừng quên gánh

nƣớc đổ vào nhà cho mình.

Đi Lễ Chùa, Giáo Đƣờng Và Hái Lộc

Sau khi cúng Giao Thừa xong, thiên

hạ làm lễ Thổ ông rồi sửa soạn đi lễ tại

các Đền, Miếu, Đình, hùa, Giáo Đƣờng

để cầu phúc, cầu may cho năm mới.

Ngoài mục đich đi lễ Phật, lễ húa, lễ

các vị Thần Linh họ còn có dụng ý hái

lộc và xin xăm. Hái lộc là một tục lệ nên

thơ của ngƣời Việt Nam. Ngƣời ta tin

rằng lộc là lộc của Trời vì thế hái lộc đầu

năm sẽ mang lại nhiều may mắn, thịnh

vƣợng cho suốt một năm. Vì lẽ đó mà

vào ngày đầu năm thiên hạ già, trẻ, trai,

gái chen chúc nhau lên hùa để hái lộc.

òn xim xăm, đa số ngƣời Việt rất tin

vào số mệnh nên song song với việc lên

hùa lễ Phật, hái lộc họ còn lên hùa để

xin xăm hầu biết vận mệnh của mình và

gia đình mình trong năm mới. Hình thức

xin xăm là sau khi van vái Trời, Phật với

tất cả lòng thành rồi ngƣời ta rút một thẻ

xăm trong ống (hoăc lắc cho thẻ xăm rơi

ra), đọan mang đến cho ngƣời đoán xăm,

đôi khi là một thầy bói, đôi khi là một

nhà sƣ để giải đoán dùm những ngụ ý

trong quẻ xăm. Hầu hết những ngƣời lên

hùa xin xăm vào dịp đầu năm đều ra về

với vẻ mặt “vui nhƣ ngày Tết” vì những

lá xăm của họ đều hứa hẹn những điều tốt

đep.

Xông Nhà, Xông Đất

Theo cổ tục, vào đầu năm ngƣời đến

nhà ai trƣớc nhất là ngƣời “xông nhà,

xông đất” cho gia chủ và thiên hạ tin rằng

đầu năm mới đƣợc ngƣời vui vẻ, dễ t nh,

tốt nết hoặc những ngƣời có tên nhƣ:

Thƣơng, Mến, Hùng, Dũng, Đẹp, Giàu,

Sang, Phú, Quý, Thịnh, Vƣợng, Tài, áu,

Lợi, Phƣớc, Lộc, Thọ, ó, Tiền, ạc,

Vàng, Triệu, Tỷ, Thơm... đến nhà trƣớc

nhất thì gia chủ sẽ đƣợc mọi chuyện tốt

lành, đẹp đẽ, thịnh vƣợng, phú quý, may

mắn quanh năm. òn ngƣợc lại, gặp

ngƣời khẳn t nh, cộc cằn, độc ác, khờ dại,

ngu ngơ, đần độn hoặc những ngƣời có

tên nhƣ: Nghèo, Khổ, Xấu, Ghét, Ngu,

Hƣ, Thúi, hết, Xụi, Thua, Lỗ, Nợ, Nần,

Túng, Thiếu, Đau, Ốm, ệnh, Ghẻ, hốc,

ại, Xụi, ần, Hàn, Đói, Rách, Gian,

Ác... thì suốt năm gia chủ làm ăn lủng

củng, thất bại hay gặp những chuyện vẩn

vơ, bực mình.... hinh vì vậy mà các cụ

lớn tuổi hoặc những ngƣời còn mang

nặng cổ tục rất kén chọn ngƣời đến xông

nhà, xông đất, thƣờng họ mƣợn ngƣời tốt

nết, tinh tình dễ thƣơng, có tên đẹp đến

xông đất dùm. òn trong gia đình, sau

khi đi lễ hùa, Nhà Thờ về là xông đất

nhà mình và gia đình thƣờng để cho

ngƣời tốt nết nhất vào nhà trƣớc.


Theo tục lệ, ngƣời đến xông đất đốt

một phong pháo và chúc gia chủ mọi điều

tốt lành, tùy theo trƣờng hợp, lời chúc có

thể:

- Nếu gia chủ có cha mẹ già thì chúc

“Tăng phúc, tăng thọ”

- Nếu gia chủ là nhà nông thì chúc

“Phong đăng hòa cốc”

- Nếu gia chủ là một nhà công kỹ nghệ

thì chúc “Tốt tài sai lộc”

- Nếu gia chủ là một thƣơng gia thì

chúc “ uôn may, bán đắt, nhất bản

vạn lợi”

- Nếu gia chủ là một quân nhân hay

công chức thì chúc “Mau thăng quan,

tiến chức”

Trong trƣờng hợp chẳng may gặp

ngƣời xấu nết, t nh tình cộc cằn hay xui

hơn nữa bị một lão ăn mày đến viếng đầu

năm thì gia chủ phải lấy gạo, muối ra vãi

tứ ph a và cúng vái gọi là “đốt phong

long” rồi chờ một ngƣời khác khá hơn

đến “tái xông”

Mừng Tuổi Và Chúc Xuân

Một trong những tục lệ đẹp đẽ nhất

của ngƣời Việt Nam là mừng tuổi ông bà,

cha mẹ vào dịp đầu Xuân. Đây là một

hình thức hiếu đạo của con cháu đối với

công ơn dƣỡng dục của các đấng sinh

thành đã nuôi dƣỡng nên mình mà chỉ

Việt Nam mới hãnh diện có cổ tục nầy

trên thế giới ngày nay.

Mừng tuổi là mừng ông bà, cha mẹ

thọ thêm một tuổi. Sáng mồng một Tết,

sau khi ông bà, cha mẹ khăn áo chỉnh tề,

con cháu cũng xúng x nh trong những bộ

quần áo mới, trải chiếu xuống đất lạy 2

lạy đồng thời chúc ông bà, cha mẹ những

lời tốt đẹp, hiếu thảo. Ông bà, cha mẹ

cũng chúc lại con cháu ngoan ngoãn,

thông minh, chóng lớn, học hành mau đỗ

đạt rồi cho con cháu những tờ giấy bạc

mới đựng trong những phong bì màu đỏ

gọi là tiền “lì xì”, có nghĩa là những đồng

tiền may mắn.

Ngoài tục lệ mừng tuổi, vào ngày Tết

thiên hạ còn có lệ chúc Tết lẫn nhau. Nếu

ở xa ngƣời ta gởi thiệp, còn nếu ở gần

bạn bè, họ hàng thăm viếng và chúc Tết

với nhau. Những lời chúc thông dụng là

“Phƣớc, Lộc, Thọ”, “An Khang, Thịnh

Vƣợng”, “Vạn Sự Nhƣ Ý”, “Sống Lâu

Trăm Tuổi”, “Tân Xuân Vạn Hạnh”,

“ on Đàn, háu Lũ”, “Tiền Vào Nhƣ

Nƣớc”, “Tiền Rừng ạc iển”, “Đa Tài,

Đa Lộc”, “Mau Thăng Quan, Tiến

hức”...

Ngoài việc họ hàng, bạn bè thăm

viếng chúc Tết lẫn nhau, các nhân viên

thuộc quyền ở các Ty, Sở, Đơn Vị vào

ngày Tết cũng có lệ đến chúc Tết các xếp

của mình. Kèm theo những lời chúc Tết

đẹp nhất, họ còn có “quà biếu” cho các

xếp họ nữa. Xin hãy nghe bài “ húc Tết”

của nhà thơ trào phúng Trần Tế Xƣơng:

Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau,

Chúc nhau: Trăm tuổi bạc đầu râu.

Phen nầy ông quyết đi buôn cối,

Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.

Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu,

Trăm, nghìn, vạn, mớ để vào đâu.

Phen nầy ắt hẳn gà ăn bạc,

Đồng rụng, đồng rơi lọ phải cầu.


Lẳng lặng mà nghe nó chúc sang,

Đứa thì mua tước, đứa mua quan.

Phen nầy ông quyết đi buôn lộng,

Vừa bán, vừa la cũng đắt hàng.

Lẳng lặng mà nghe nó chúc con,

Sinh năm, đẻ bảy được vuông tròn.

Phố phường chật hẹp người đông đúc,

Bồng bế nhau lên nó ở non.

Kiêng Cữ

Đa số ngƣời Việt Nam ta tin rằng việc

gì xảy ra đầu năm thì sẽ liên tục xảy ra

suốt năm vì thế ta có rất nhiều tục kiêng

cữ trong những ngày Tết:

Giông

Giông có nghĩa là xui xẻo, cho nên

vào những ngày cuối năm có mƣợn đồ

vật hoặc nợ nần của ai thì phải lo trả vì

nếu để sang năm mới ngƣời ta đến đòi thì

bị “giông”. Vì thế vào những ngày cuối

năm, các chủ nợ thƣờng đến đòi tiền các

con nợ vì để qua năm mới đến đòi sợ

“giông” ngƣời vay nợ. Ngƣợc lại, các con

nợ Tết đến cũng lo chạy đôn, chạy đáo để

thanh toán tiền nợ của mình vì sợ để leo

qua năm mới sẽ bị xui và sẽ bị mang nợ

suốt cả năm nên ta có câu:

Khôn ngoan đến cửa quan mới biết,

Giàu khó ba mươi Tết mới hay.

Cữ Quét Nhà

Vào ngày Tết ngƣời ta cữ quét nhà

trong suốt ngày mồng một, mồng hai và

mồng ba vì sợ rằng quét nhà sẽ quét hết

tiền bạc, của cải và các điều may mắn ra

ngoài. Nếu nhà có rác, ta chỉ quét sơ và

gom vào một xó để chờ hết Tết rồi mới

đem đi đổ.

Cữ Quần Áo

Trong những ngày Tết, ngƣời Việt ta

cữ ăn mặc quần áo trắng hoặc đội khăn

trắng vì sợ trong năm sẽ có tang.

Cữ Ăn Nói

Vào những ngày đầu năm, ngƣời trong

gia đình phải hết sức thận trọng về “lời

ăn tiếng nói”, chỉ nên dùng những lời lẽ

đẹp và tránh những lời nói không hay

nhƣ khỉ, chết, đau, ốm hay những lời nói

tục tằn, chửi thề... để suốt năm không gặp

những chuyện xui xẻo.

Cữ Đánh Con

Vào ngày Tết cha mẹ phải cữ đánh

con cho dù rằng vào những ngày nầy con

cái “phá nhƣ quỷ” cha mẹ cũng đành dằn

lòng vì nếu đánh con trong những ngày

Tết thì con sẽ bị “huông”, nghĩa là suốt

năm con sẽ bị đòn hoài.

Ngoài các điều trên, thiên hạ còn

kiêng cữ nhiều thứ khác trong ngày Tết

nhƣ kiêng cãi nhau, kiêng đánh lộn, kiêng

gây tiếng động, kiêng làm vỡ chén bát, ly

tách, kiêng tiếng khóc dù là tiếng khóc

của trẻ con đòi bú sữa. Ngoài việc kiêng

cữ những điều “xấu”, ngƣời ta còn phải

làm những điều “tốt”, đó là tục lệ đi mua

muối đầu năm. Muối tƣợng trƣng cho sự

đâm đà, mặn mòi. Nhƣng ngƣợc lại ta cữ

đi mua vôi vì vôi tƣợng trƣng cho sự bạc

bẽo, vong ân, bội nghĩa nhƣ ta thƣờng

nghe câu “ăn ở bạc nhƣ vôi” vì thế dân

gian có câu tục ngữ “Đầu năm mua muối,

cuối năm mua vôi”.

Bói Toán


Vào ngày đầu năm ngƣời Việt ta th ch

đi xem bói toán để biết vận mệnh của

mình trong năm mới. ói toán có nhiều

cách, nhƣ bói Kiều, bói sách, bói tuồng,

nhờ thầy bói xem bói dùm... ói Kiều là

lấy cuốn Kiều ra để trên bàn, sau khi thắp

hƣơng đèn và khấn vái Nguyễn Du, Thúy

Kiều, Kim Trọng rồi ngƣời ta lật bất cứ

trang nào của Kiều ra xem, những câu

thơ sau đây đƣợc xem là tốt:

Dưới dòng suối chảy trong veo,

Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha.

Kiều từ trở gót trướng hoa,

Mặt trời gác núi chiêng đà thu không.

Gương nga chênh chếch dòm song,

Vàng gieo ngấn nước, cây lồng bóng sân.

Đầu năm mà gặp nƣớc, gặp cầu, gặp

vàng thì không có gì may mắn, hạnh

phƣớc cho bằng. Nƣớc tƣợng trƣng cho

tiền bạc nên ta có câu thành ngữ “tiền vào

nhƣ nƣớc”, còn cây cầu tƣợng trƣng cho

sự thông giao, sự liên lạc, sự đoàn tụ và

vàng tƣợng trƣng cho sự giàu sang, phú

quý.

Ngƣợc lại những câu thơ sau đây đƣợc

xem là điềm xấu:

Hàn huyên chưa kịp giãi giề,

Sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao.

Người nách thước, kẻ tay đao,

Đầu trâu, mặt ngựa ào ào như sôi.

Già giang một lão một trai,

Một dây vô lại buộc hai thâm tình.

Hoặc:

Sầu đong càng lắc càng đầy,

Ba thu dồn lại một ngày dài ghê.

Đầu năm bói Kiều mà gặp cảnh gia

đình tan nát, phân ly hay gặp cảnh “Sầu

đong càng lắc càng đây” nhƣ trên thì

ngƣời ta tin rằng đó là điềm xui xẻo.

ói sách cũng tƣơng tự nhƣ bói Kiều,

còn bói tuồng là ngày Tết ta chọn tuồng

hát để xem, nếu xem nhằm tuồng kết thúc

cốt chuyện bằng sự sum họp, thắng lợi,

hạnh phúc, giàu có là điềm may. òn nếu

tuồng hát kết thúc bằng cảnh gia đình tan

nát, chia ly, chết chóc là điềm không tốt.

Ngoài việc bói Kiều, bói sách, bói tuồng,

thiên hạ còn tìm đến các thầy bói để nhờ

xem dùm vận mệnh, tình duyên, công ăn,

việc làm của mình trong năm mới.

Khai Bút

Vào dịp đầu Xuân, ngƣời Việt Nam ta

có tục lệ tao nhã khác đó là tục lệ Khai

Bút đầu năm. Khai út là năm mới cầm

bút viết lần đâu tiên. Những ngƣời

thƣờng hay viết lách nhƣ các cụ đồ, các

nhà khoa giáp, các văn nhân thi sĩ, các

nhà báo vào dịp đầu Xuân chọn ngày giờ

tốt lấy giấy mực ra làm thơ, viết văn,

ngâm vịnh và thƣởng Xuân.

Khai Quân

Dƣới thời Việt Nam ộng Hòa, các

đơn vị Quân Đội có truyền thống tổ chức

Lễ Khai Quân và Lễ Thƣợng Kỳ Đầu

Năm với mục đ ch phô trƣơng sức mạnh

của Quân Đội cũng nhƣ nâng cao ý ch và

tinh thần của binh sĩ hầu đạt đƣợc nhiều

thắng lợi cho đơn vị trong năm mới.

K nh húc Quý Vị Độc Giả Một Năm

Mới An Khang – Thinh Vƣợng

Lê Thương

Richmond - Virginia


Thơ Xuân

(Gởi về Mẹ Việt Nam và Đồng ào Việt

Nam thân mến với tất cả long thƣơng nhớ

và lời cầu chúc thành công trong cuộc

đấu tranh Tự Do Dân hủ của Quê

Hƣơng)

Mẹ ơi lại một mùa xuân đến

Lại một mùa xuân cách núi sông

Mấy chục năm trời xa Mẹ thế

Con buồn ghê lắm. Mẹ buồn không ?

Mẹ buồn, mắt tím màu thương nhớ

Những đứa con đời như nhánh sông

Như cánh lá rơi mùa lốc cuốn

Như chim mất tổ giữa muôn trùng

Thương con, mẹ hẳn chan hoà lệ

Nước mắt từ tim buốt tận lòng !

Tiếng khóc phải buồn như tiếng thở

Của đời chìm đắm cảnh lao lung

Của người ở lại trong hờn tủi

Của kẻ ra đi giữa mịt mùng

Con thấy Mẹ buồn, con khổ lắm

Khổ vì con để mất non sông...

Khổ vì con thấy quê yêu dấu

Quằn quại đau thương giữa bão bùng !

Mẹ ơi, lại một mùa xuân đến

Con phải làm gì cứu núi sông !

Con phải - Mẹ ơi - con phải rửa

Mối hận tan nhà, hận quốc vong !

Mối hận còn chồng thêm nỗi nhục

Tha hương, nhục ấy đắng bên lòng !

Giặc kia còn đó, con còn phải

Rèn tấm can trường, luyện kiếm cung !

Từ buổi mất đi rừng núi cũ

Mùa xuân phục quốc vẫn chờ mong

Tình yêu đất nước, tình dân tộc

Đã thắp trong con ngọn lửa hồng

Mong ngọn lửa kia cùng biển lửa

Soi đời, xoá xạch mọi xiềng gông !


Xuân gợi mơ xưa, giấc mộng lòng

Mộng cưới cô nàng bên xóm Hạ

Mộng thành chiến sĩ giữ non sông

Giang tay ôm trọn vòng quay đất

Bốn biển tung hoành mộng kiếm cung

Nhưng Tháng Tư đen tan vỡ hết

Tháng Tư hoa nụ nát từng bông !

Tháng Tư, ngã xuống đời oan nghiệt

Ai giết đời trai tự vỡ lòng !?

Thôi, đứng dậy cười, lau nước mắt

Rồi đem lòng trải với non sông

Nếu tầm tay với chưa dài đủ

Con cháu mai này sẽ tiếp công

Thà rách mà làm Người Tị Nạn

Cho tình sông núi mãi tình trong

Đấy, lời Mẹ dặn, lời tâm huyết:

"Chớ bán quê hương, phản giống dòng !"


Và mùa xuân đến chẳng chờ mong !

Tri kỷ, chân tình, ai đấy nhỉ

Giữa đời điên đảo đứa thành ông ?

Giữa thời nhân nghĩa là ngu dại

Phá sản lương tâm, khánh kiệt lòng

Lúc bước chân đi con đã biết


Xảy đàn, tan nghé, chợ chiều Đông

Nhưng không ngờ được rằng phiên chợ

Buồn đến đau thương, đến não nùng

Phiên chợ khối người rao bán đấy

Nhưng toàn viễn tưởng với hư không!

Cái con cần đó, tìm không thấy

Chỉ thấy nhân gian rất mịt mùng

Chỉ thấy lòng đời là hạn hẹp

Tình đời hữu thủy lại vô chung!

Thấy con, mái tóc màu sương tuyết

Mà nợ giang sơn vẫn chất chồng

Và vẫn từng đêm ngồi đối vách

Từng đêm thao thức với non sông

Từng đêm rồi lại từng đêm thế

Non nước trời ơi vẫn khốn cùng

Non nước khi không còn ác thú

Quốc thù, thưa Mẹ, mới là xong!

Một ngày, con nghĩ, không xa, sẽ

Thấy lại huy hoàng cảnh núi sông

Thấy được nhân tài trong bốn cõi

Góp vào tim óc, góp vào công

Góp hồn xây lại căn nhà Mẹ

Cho nắng mùa xuân lại nắng hồng

Cho lá thư xuân con gởi Mẹ

Xanh tình núi biếc, thắm tình sông

Và vui như pháo đêm trừ tịch

Hiển hách mùa xuân của chiến công

Con sẽ quì hôn dòng quốc sử

Hôn mà nước mắt cứ rưng rưng

Mẹ ơi, con sẽ cầm tay Mẹ

Để hát vang lên khúc nhạc mừng

Tiếng hát quốc ca chào đất nước

Ba miền rộn rã gió bay tung !


Xuân chốn tha hương quá lạnh lùng

Tống cựu nghinh tân ai đó nhỉ

Mà con với một ngọn đèn chong

Xuân con không có mai, đào nở

Nhưng có Quê Hương ngự giữa lòng

Có bóng Cờ Vàng trong bóng Mẹ

Có ngày rực rỡ của non sông

Có con bay giữa đàn chim Việt

Về dựng giang sơn cõi Lạc Hồng!

Ngô Minh Hằng

Giã Từ

Tôi biết yêu em từ độ nào,

Để lòng với dạ cứ nao nao.

Vắng em hạ trở thành đông giá,

Tết đến chiều xuân thiếu bóng đào.

Tôi tưởng tình tôi sẽ mặn nồng,

Nào ngờ hạ đã biến thành đông.

Xuân về vắng bóng hoa đào nở,

Tình tôi ôm trọn mối tình không.

Thôi thế từ nay cách biệt đào,

Giã từ hạ trắng với trời cao.

Để tìm đông giá tìm riêng lẻ.

Tìm chút hương thừa dưới bóng sao.

Hoàng Bích


Dưa Hấu Ngày

Tết Nguyễn thị Hàm Anh

Ngày tết Nguyên Đán, trên bàn thờ mỗi

nhà bao giờ cũng bày hƣơng nến trang

nghiêm và các thứ hoa quả tƣơi đẹp nhất.

Mâm ngũ quả theo tục xƣa tƣợng trƣng

cho ngũ cốc, mỗi quả tƣơng ứng với một

loại hạt hàm ý lời cầu ƣớc mong vụ mùa

đƣợc phong đăng hòa cốc, lƣơng thực no

đủ.

Mỗi địa phƣơng có loại quả này, thiếu

quả khác nên mâm ngũ quả cũng có sự

thay đổi cho phù hợp và vì thế ý nghĩa

cũng khác đi. Đó là sự dâng lên tổ tiên

những thứ trái cây của ngon vật lạ và sự

trang tr Tết nhất. ởi vì trong ngày Tết,

sự trang tr tập trung nhiều nhất vào bàn

thờ quan trọng giữa nhà.

Miền ắc thƣờng bày mâm ngũ quả với

nải chuối nằm dƣới, trên là phật thủ,

hồng, lựu… Xuôi xuống miền Nam, ngũ

quả biến thành “cầu dừa đủ xài sung”. ứ

ngắm lên bàn thờ là thấy hiện lên một

năm mới tràn đầy hy vọng.

Nhƣng dù bày hoa quả nào đi nữa thì trên

bàn thờ cổ truyền miền Nam không thể

thiếu dƣa hấu. Một cặp dƣa nằm trên bàn

thờ thật hoành tráng, trang trọng mà khó

có loại trái cây nào khác so sánh nổi.

Vì thế, để tỏ lòng quý trọng ngƣời khách

đến chơi, chủ nhà đãi, không phải cam,

quýt, lê, táo... quá thƣờng bóc ra lúc nào

cũng đƣợc mà là dƣa hấu. Trái dƣa quá to

nên nàng Tây Qua, một tên chữ của dƣa

hấu, ngày tết chỉ đƣợc bƣng ra bổ trƣớc

mặt mời những ngƣời khách đặc biệt.

Thật xứng với mỹ danh ấy khi dƣa xẻ ra,

ruột đỏ nhƣ môi son, răng đen nhƣng

nhức tiêu biểu cho nhan sắc phụ nữ

phƣơng ắc ngày xƣa.

Dƣa hấu thƣờng bày thành cặp. Trƣớc kia

ngƣời ta thƣờng mua thêm tờ giấy chữ

Phúc hay Lộc dán lên mặt nhƣng nay,

hàng bán dƣa nào cũng sẵn xấp chữ ấy, ai

mua dƣa thì kèm tặng luôn.

ó nhiều cách trang tr quả dƣa. Dán giấy

hồng điều xƣa nhất và quen thuộc nhất.

Sau này ngƣời ta cũng dán giấy nhƣng

không nhất thiết chữ Nho nữa mà là chữ

Việt kiểu thƣ pháp ai đọc cũng hiểu hoặc

hình long phụng, mai đào... Đặc biệt nhất

là dƣa chạm trổ. Ngƣời khéo tay dùng

dụng cụ tỉa gia chánh để khắc trên vỏ dƣa

hình hoa lá, chim muông, ông Phúc Lộc

Thọ hay câu chúc tết. Trái dƣa vẫn giữ

nguyên quả, chỉ chạm trên vỏ hoặc nạo

ruột, thắp nến trong đó thành đèn quả

dƣa.

Dù sao khi khắc sâu xuống phần vỏ trắng

nhƣ vậy, dƣa chỉ trƣng bày trong thời

gian ngắn dành cho các cuộc triển lãm

chứ không để lâu quá đƣợc. Vì thế nếu


trƣng bàn thờ hay để dành ăn tết vẫn là

những quả dƣa nguyên vỏ.

Ngày trƣớc, ở dƣới quê, quả dƣa tết còn

mang ý nghĩa bói toán đầu năm. Khi xẻ

ra, ai nấy hồi hộp. Nếu gặp quả dƣa ruột

đỏ xào xạo nhƣ cát, vừa nƣớc, ngọt lịm

thì đó nhƣ điềm hên, mọi việc trong năm

sẽ hanh thông, may mắn. òn gặp quả

vừa nhạt màu, vừa lạt nhách thì e xui xẻo

cả năm. Quả dƣa tốt hay xấu, cả ngƣời

khách cũng chịu ảnh hƣởng.

Thật ra dƣa hấu ngon hay không tùy thổ

nhƣỡng và kỹ thuật chăm sóc. Tục truyền

khi sống lƣu đày ngoài đảo hoang, đến

mùa hái dƣa, An Tiêm thả những quả dƣa

ch n xuống biển trôi đi khắp phƣơng. Tàu

thuyền vớt đƣợc, ăn thử thấy vị ngon

ngọt kỳ lạ, thƣơng lái đua nhau tìm đến

tạo nên cảnh mua bán sầm uất. Không

biết có trái nào từ Nga Sơn trôi dạt đến

Hà Tiên không mà dƣa nơi vùng này nổi

tiếng ngon, vang danh cả sang các nƣớc

láng giềng chung quanh.

Ngày xƣa trồng dƣa chỉ theo những

phƣơng cách cổ truyền, kinh nghiệm

riêng của từng ngƣời với giống má thất

thƣờng. Vì thế nhiều khi cùng một nơi

mà ruộng dƣa này đỏ, ruộng bên cạnh

trắng, năm nay đƣợc mùa, năm sau thất,

ngƣời ta đành giải th ch là do âm đức!

ây giờ trồng dƣa bớt ngại sự may rủi tự

nhiên. Dƣa không còn độc quyền Hà Tiên

nữa mà trồng nhiều ở các tỉnh đồng bằng

miền Nam nhƣ Vĩnh Long, Đồng Tháp,

Tiền Giang... Miền Trung có ình Định,

Phú Yên… Nơi nào cũng đều trồng dƣa

đƣợc nên không cần chuyên chở từ xa

lắm lên thành phố..

Dƣa hấu đƣợc cải tiến rất nhiều. Dƣa hấu

ruột vàng lúc mới xuất hiện thu hút sự

chú ý của mọi ngƣời nhƣng sau này

không đƣợc th ch bằng dƣa đỏ vì màu đỏ

tƣơi rõ ràng rực rỡ, lôi cuốn hơn. Do màu

sắc đặc biệt của nó, loại dƣa này đƣợc đặt

tên rất kêu là dƣa hấu hoàng kim, rất dễ

lộn với quả dƣa hoàng kim trƣớc kia gọi

là dƣa lê với hình thức và nội dung hoàn

toàn khác nhau.

Dƣa không hạt còn gọi là dƣa mặt trời đỏ,

khi ăn khỏi mất công khều hạt bỏ đi, trẻ

con lại không sợ hóc nên bán rất chạy, thị

trƣờng hút hàng không đủ cung cấp. Thế

nhƣng dù tiện lợi đến đâu, chuyện gì

cũng có ý kiến trái chiều, dân bảo thủ kêu

lên dƣa hấu mà mất đi hàng răng hạt

huyền điểm trang ấy thì trơ trụi lắm, còn

gì là duyên. Đừng nghĩ tới một chút bất

tiện của hạt mà quên mất vẻ đẹp tự nhiên.

Nhằn hạt khi ăn trái cây cũng là một thú

tự nhiên đó chứ!

hỉ có giống dƣa hấu mini Pepquino to

bằng đồng xu nhỏ ở Nam Mỹ thì chƣa

thấy bò tới VN.

Dƣa bây giờ không phải quả nào cũng

tròn mà có thứ tròn, thứ dài thuôn thuôn,

quả có màu xanh đen, quả sọc đậm nhạt

xen kẽ. Dƣa hấu vuông ra mắt cách đây

ba năm tại chợ tết ần Thơ. Loại này

không phải giống mới mà chỉ do ép

khuôn nên vẫn giữ các đặc t nh của dƣa

hấu bình thƣờng. Kỹ thuật xem chừng

không khó lắm nên đƣợc đẩy thêm bƣớc

nữa thành dƣa hình thỏi vàng và trên vỏ

có nổi chữ hoặc hình ảnh. Giá khoảng

một triệu một cặp. Để xứng đáng với giá

đó thì quả dƣa đƣợc đặt tên Phú Quý,

Hồng Phúc, Tài Lộc… khiến khách mua

càng thích thú.


Mấy năm gần đây, cũng nhƣ mọi loại

nông sản, dƣa hấu cũng bị tiêm thuốc

k ch th ch, thuốc tăng trọng để cây phát

triển nhanh, rút ngắn thời gian chăm sóc.

Vì thế mua dƣa ngày tết dễ bị lầm. Mới

có mấy ngày, ruột dƣa đã bị úng, mau

chảy nƣớc…

Dƣa ngon do phân bón. Trƣớc kia nông

dân bón phân dơi, tôm cá… nên ruột cát

và ngọt. Nay lạm dụng phân hóa học

khiến quả dƣa cũng đỏ, cũng nhiều nƣớc

nhƣng không “đặc” và ngọt sắc nữa.

Thành thử đa số khách mua dƣa đều phải

lựa hàng quen để có gì qua tết còn ra chợ

bắt đền!

Dƣa hấu lúc nào cũng có hai loại. Một

loại bày bàn thờ làm cảnh giống nhƣ

chƣng hoa cho đẹp cần vẻ ngoài to tròn

láng bóng còn cả cuống, thứ này dễ thôi

ngƣời bán dùng keo dán sắt, kéo mấy

cũng không đứt nổi, bên trong nhƣ thế

nào không quan trọng. Loại để ăn thì ruột

bên trong phải ngon, bên ngoài có méo,

nhám, màu lang mốc cũng không sao.

Mấy bà nội trợ bày kinh nghiệm cho

nhau cách chọn dƣa. Vỏ đen bóng lƣỡng,

búng vào trái nghe tiếng kêu chắc nịch thì

không sợ rốp, dây cuống héo khô quăn

chắc chắn ăn vào ngọt ngay. Dƣa nổi rõ

gân là dƣa ch n phải ăn liền trong vòng

vài ba ngày chứ không thể để lâu đƣợc.

hân cuống phẳng, chƣa hũm xuống thì

để đƣợc mƣời ngày…

Nông dân thịnh vƣợng nhờ dƣa tết.

Ngƣời bán cũng sống nhờ đó.

Sau vụ lúa, ngƣời ta tận dụng rơm rạ để

trồng dƣa nhƣ môt cách xen canh. Dƣa

hấu trƣớc kia chỉ trồng vào tháng Tết

nhƣng nay cũng nhƣ một số rau củ khác:

cà chua, quýt, xoài… đƣợc trồng quanh

năm. Lúc nào ra chợ cũng thấy đủ mặt.

Dù sao Tết cũng là vụ ch nh của dƣa hấu

vì lúc này thị trƣờng tiêu thụ số lƣợng

lớn.

Dân thành phố ƣa dƣa Gò ông, Long

An vì ngọt, vỏ mỏng trong khi dƣa Vĩnh

Tịnh, Sóc Xoài (Tây Ninh)… hạt to nhƣ

hạt b . Một số nơi ở ình Thuận và miền

Tây Nam bộ chuyên trồng dƣa chủ yếu

lấy hạt rang lên nhuộm đỏ nhâm nhi ngày

lễ tết hoặc làm nhân bánh dẻo, bánh trung

thu.

ận tết, các xe tải nƣờm nƣợp chở dƣa về

thành phố. Hồi chợ ầu Ông lãnh chƣa bị

giải tỏa, sau 23 trở đi, dƣa đổ xuống đó

nhƣ núi. ác vựa dƣa mọc lên suốt đƣờng

Nguyễn Thái Học góp thêm vẻ rộn rịp

cho chợ tết. Dƣa đổ đầy xuống mặt đất

trải rơm, trên là các tấm ván thƣa bắc

ngang, ngƣời đi lại thoăn thoắt trên đó.

Khi bán, họ lật ván lên, lấy từng quả dƣa

ném chuyền tay nhƣ ném bóng ra xe đậu

bên ngoài. Đó là chợ bán sỉ, chỉ đến tối

30, hàng còn ế lại mới bàn lẻ cho ngƣời

nghèo đi sắm tết phút chót. ây giờ dƣa

bán sỉ chuyển qua Thủ Thừa, Long An và

chợ đầu cầu vƣợt Thủ Đức. Xe tải đổ dƣa

xuống vựa. Từ đó xe ba gác chở tiếp về

các chợ bán lẻ.

Dƣa hấu để dành cho mấy ngày tết không

họp chợ, có khi đến hết mùng, nếu hái

sớm quá thì dƣa héo, bán không có giá.

Vì thế từ 25, cùng với tre nứa, lá dong là

những món hàng xuất hiện cuối cùng,


dƣa nhất loạt đổ bộ xuống các chợ. Nhiều

khi chẳng cần vào chợ, đi trên đƣờng,

ngƣời ta luôn thấy trên vỉa hè đƣờng phố,

đây đó hàng dƣa hấu một mình một cõi

thật hiên ngang, bề thế. Quả dƣa đâu có

nhỏ bé nhƣ vú sữa, nhƣ bƣởi mà quá to,

quá nặng, chia ra, chất cao ngay ngắn

thành mấy đống có ngọn oai vệ. Khi ấy

không còn bị đuổi chỗ nữa, dƣa hấu

mang hơi thở của tết đến gấp gáp, thúc

giục lắm rồi.

Ngƣời buôn bán dƣa hấu cũng nhƣ hoa

cảnh gần nhƣ… đánh bạc vì không thể

tiên đoán thị trƣờng mỗi năm ra sao.

Ngƣời mới buôn phải trả tiền ngay cho

chủ vựa nhƣng mối quen có thể gối đầu,

bán xong mới gom tiền lại trả sau. Nơi

bán sỉ vẫn còn theo t nh đơn vị “già”. Hai

trăm dƣa là hai trăm bốn chục trái, tức là

một chục tƣơng đƣơng mƣời hai trái.

Dƣới quê, càng đi sâu vào vƣờn tức vào

gốc, chục càng tăng lên mƣời bốn, thậm

ch mƣời sáu trái. Mua bán dễ dãi còn giữ

chân khách lần sau nên đã đếm đủ, chủ

vựa còn hào phóng tặng thêm vài trái cho

vui.

Quả dƣa dƣới năm ký nhìn nhỏ x u,

thƣờng cũng phải nặng sáu đến ch n ký

mới trông đƣợc. Giá tại vựa từ sáu đến

tám đồng một ký. Đúng là dƣa tết lời gấp

đôi cho nên chỉ cần một vụ, ngƣời bán đủ

sống vài tháng. Lạ mắt càng có giá nên

dƣa vuông, dƣa thỏi vàng tha hồ hét giá.

Nhà vƣờn còn hứa hẹn sang năm có dƣa

hồ lô, dƣa hình xe hơi… đƣa ra chợ trái

nào hết ngay trái đó.

Một hàng dƣa hấu chịu thuế má nhƣng

chỉ bán trong năm ngày, không đƣợc

phép ế hàng. Đến chiều ba mƣơi, khi

nắng chƣa tắt, ngƣời công nhân quét

đƣờng sạch sẽ, không còn thứ hàng nào

sót lại ngoài xe bong bóng chạy rong chờ

đón giao thừa. Dƣa hấu bán đổ, bán tháo

Không có chỗ cho những quả dƣa ế kềnh

càng choán chỗ, vả qua giao thừa, không

còn ai mua bán gì nữa các thứ thực phẩm,

hoa quả. Thành thử mấy năm nay dƣa

hấu không còn bệ vệ ngồi kiêu hãnh một

chỗ mà phải chịu khó đi tìm khách. Đó là

dịch vụ bán dƣa đến tận nhà. Ngƣời bán

báo giá, khi khách điện thoại thì giao tận

nơi lấy công làm lời, không t nh ph xe

cộ.

Mặc dù dƣa hấu vẫn có mặt khắp nơi

nhƣng trong thực tế tết mấy năm nay, mãi

lực của thứ trái cây này có phần giảm.

Đầu tiên do giống. Quả dƣa dài ăn ngon

nhƣng trƣng không đẹp. Dƣa tròn chƣng

đẹp lại ăn không ngon. Một quả dƣa t nh

ra giá khá cao so với các loại trái cây

khác. Do đó ngƣời ta không thể bỏ ra số

tiền lớn chỉ để mua quả dƣa bày bàn thờ

mấy hôm. a bàn thờ thay vì chƣng sáu

trái dƣa thì nay bớt còn ba, hai trái còn

một. Thế quả bƣởi vào tuy không đẹp

bằng nhƣng cũng để lâu đƣợc, rẻ hơn và

ăn cũng ngon…

Ý th ch của ngƣời ngƣời mua thật khó

đoán. Mặc kệ, đúng hẹn đến tết, dƣa hấu

vẫn lũ lƣợt kéo ra chợ. Không có dƣa hấu

cũng nhƣ không có bánh chƣng, bánh tét,

sao gọi là Tết đƣợc.

Nguyễn thị Hàm Anh


Huế Bây Chừ Mời em về thăm Huế quê anh,

Có dòng Hương Giang chảy êm đềm.

Mấy nhịp Trường Tiền bao ước hẹn,

Đông Ba giờ đây lại vui hơn.

Anh sẽ mời em sang thăm phố,

Phố bây chừ nhộn nhịp hơn xưa.

Qua cầu Phú Xuân chiều nắng ngã.

Bao tà áo trắng lại đong đưa.

Em hỡi ! Mời em về thăm Huế,

Gặp nhau chúng mình lại trao tay.

Trao em câu ân tình xứ Huế,

Trao vần thơ anh viết chiều nay !

Hoàng Bích

Thơ Xuân tặng vợ Trong cơn gió chuyển mình

Trong xôn xao lá cỏ

Có con chim nho nhỏ

Thì thầm xuân đến rồi

Mùa đông cũng đi xa

Cây bồi hồi trút lá

Những ưu phiền vất vả

Trả lại tháng ngày qua

Em có thấy mùa xuân

Trong chồi non xanh mượt

Cánh mai vàng tha thướt

Tô điểm góc sân nhà


Trong khói hương mộ mẹ

Tiếng anh nói như khẽ:

Mẹ ơi con đây nè!


Trong ngây thơ con trẻ

Xum xoe lụa là mới

Mừng phong bao đỏ hoe

Anh đã thấy mùa xuân

Trong lo âu bề bộn

Trong muôn vàn hao tổn

Quầng sâu đôi mắt em

Xuân về bên phố đông

Ta bên nhau lặng lẽ

Ôn lại thuở ban đầu

Biết mình không còn khoẻ

Vui lên đi em nhé

Xuân này rồi xuân sau

Cùng đồng cam cộng khổ

Miễn là ta bên nhau

Trần Hữu Hiệp


Lì Xì Ngày Tết Saigon cô nương

Lì xì từ âm Hán Việt “lợi thị” có nghĩa

lợi lạc, may mắn, tốt đẹp… Nguồn gốc từ

xƣa lợi thị bao gồm tài vật, quà cáp…

Dần dần ngƣời ta nhận thấy phần nhiểu

quà lôi thôi, cồng kềnh lại khó đoán để

tặng đúng ý nên sự việc đƣợc giản dị hóa

bằng tiền đựng trong phong bao vừa lịch

sự, vừa k n đáo.

Trƣớc kia chỉ có ngƣời lớn trong gia

đình: ông bà, cha mẹ lì xì cho con cháu

lấy may nhƣng nay tục lì xì đã đƣợc mở

rộng. Ngƣời ta có thể lì xì vào bất cứ nơi

đâu: văn phòng, ngoài quán, cửa sau…

Bất cứ lúc nào: sáng, trƣa, chiều, tối…

nhƣ một thứ dầu mỡ bôi trơn cho công

việc đƣợc trôi chảy.

Riêng lì xì trong bài này chỉ chỉ với ý

nghĩa mừng tuổi vào dịp Tết Ta.

Phong bao đựng lì xì trƣớc kia màu đỏ,

bên ngoài in hình ba ông Phúc, Lộc, Thọ

hoặc chuỗi tiền đồng. Nếu không thì tiền

cứ đƣa tay cũng đƣợc tuy kém sự trang

trọng của lễ Tết. ây giờ phong bao lì xì

tân tiến nhiều. Nền có thể màu vàng, màu

hồng, màu xanh… hình hoa mai, hoa đào

hoặc những câu chúc mừng năm mới chữ

Việt. Một số phong bao Hongkong cũng

xuất hiện ở Saigon bằng nhung với màu

sắc và hình ảnh bắt mắt. Phong bao cũng

có nhiều k ch cỡ để tờ giấy bạc có thể

nguyên hay gấp đôi chứ không gấp tƣ

quá nhỏ nhƣ xƣa.

Trẻ con ngoài áo mới còn mong lì xì.

Thoạt tiên, từ bậc trên tặng xuống vai

thấp hơn hoặc đặc biệt ngƣời già và trẻ

em. Nhân dịp đầu năm, lộc rải đều không

bỏ quên ai.

Tuy nhiên tục này ngày càng mở rộng. Ai

cũng có thể cho và nhận cả. Ngƣời dƣới

có thể lì xì ngƣợc lên cho ông bà, cha mẹ,

anh chị… chứ không cần đợi đi xuống.

Miễn rủng rỉnh thì rộng tay chứ cứ theo

đúng tục xƣa nhiều khi cũng khó cho

những bậc bề trên không đƣợc dƣ dả.

Đặc biệt lì xì ngày Tết nên là tiền mới

cho nên rục rịch từ đầu tháng hạp, mọi

ngƣời bắt đầu lo đổi tiền. Ai nấy lục lọi

tr óc xem những mối quen biết ở ngân

hàng, kho bạc, quầy tiết kiệm… tức là

những nơi có d nh dáng đến việc phát

hành tiền.

Vắt óc nghĩ để nhờ mỗi ngƣời một t.

Tiền lì xì đẹp nhất là tờ mƣời ngàn cotton

màu đỏ nhƣng loại tiền này không còn

phát hành nữa. Mọi năm còn đổi đƣợc tờ

1.000, 2.000 đồng bằng cotton nhƣng

năm nay khan hiếm chỉ còn đổi đƣợc

10.000, 20.000 polyme. Mặc dù mang

t nh lấy may đầu năm nhƣng nhận lì xì tờ

một hai ngàn đồng thì cũng không… vui

lắm. ởi vì gửi chiếc xe máy quèn Honda

80 ngoài bãi đã phải trả từ ba đến bốn

ngàn thì tờ một, hai ngàn đồng chẳng biết

giữ làm chi. Mƣời hay hai chục ngàn còn

có thể uống ly nƣớc m a hay thêm vào đổ

xăng…


Những năm trƣớc, không cần có sổ gửi

tiền tiết kiệm, mọi ngƣời ra ngân hàng có

khi cũng đổi đƣợc tiền mới. Năm nay

mặc dù ngân hàng nhà nƣớc chi nhánh

thành phố dự định tung một ngàn tỷ tiền

mới ra quầy phát tiền của ngân hàng.

Nhƣng thực tế ra đó chỉ nhận đƣợc những

câu trả lời lạnh lùng: “Không có”,

“Không biết chừng nào có”…

Thật khó để các ngân hàng cung cấp tiền

mới vì đa số đổi vài ba triệu nhƣng có

ngƣời đổi một lúc hằng năm, mƣời triệu.

Nếu may mắn quen biết, có thể xin đổi

một t từ ngƣời có nhiều. ao nhiêu cũng

lấy, chịu khó hỏi khắp nơi, đổi mỗi nơi

một chút cuối cùng thế nào cũng đủ.

Miền ắc có dịch vụ đổi tiền ở thị trƣờng

tự do. Tiền lẻ rất hiếm. Tùy theo nhu cầu

mà tỷ lệ đổi 80 ăn 100 thậm ch 60 ăn

100… nghĩa là cứ đổi một trăm ngàn thì

lấy sáu mƣơi ngàn. Thƣờng là tiền lẻ hai

trăm đồng, năm trăm đồng… Năm nay tỷ

lệ đổi ở các khu vực đền miếu ở Hà Nội

đắt gấp hai đến ba lần năm ngoái. Miền

Nam vẫn chƣa thấy có dịch vụ này vì

ngƣời Nam khi vào đình miếu, bỏ tiền cũ

nhƣng mệnh giá cao vào thùng phƣớc

sƣơng cũng đƣợc, chứ không đƣa ra

những tờ tiền mới toanh nhƣng mệnh giá

nhỏ tới mức vƣơng vãi khắp nơi mà

không ai buồn nhặt.

Năm nay do tình hình kinh tế khó khăn

nên ngƣời ta t đổi loại tiền hai chục hay

năm chục ngàn mà chỉ muốn đổi mƣời

ngàn hay giấy năm ngàn. Riêng giấy năm

ngàn giờ rất hiếm nên lì xì mƣời ngàn là

giá chót.

òn không thì đành lì xì bằng tiền cũ

nhƣng rõ ràng đƣa tờ tiền cũ kém vui,

“ngày thƣờng” quá, chẳng có chút gì tết

nhất cả. Từ năm trƣớc, Hongkong đã phải

phát động phong trào lì xì tiền cũ vì mỗi

năm có đến hơn năm nghìn cây bị đốn để

sản xuất ra tiền mới nhằm cung ứng cho

tập tục lì xì ngày Tết.

Đổi tiền mới là một trong công cuộc phải

làm vào những ngày trƣớc Tết, cũng quan

trọng gần bằng việc mua gói bánh chƣng,

bánh tét, cọ rửa nhà cửa, chùi lƣ hƣơng,

giặt rèm cửa… Việc này cũng khá vất vả

vì tìm đƣợc nơi đổi tiền nhƣng lại không

có đủ loại! Tiền nhỏ quá hầu nhƣ không

còn giá trị trong việc mua sắm mà chỉ

dùng phân phát cho số đông hành khất.

ởi lì xì t hay nhiều còn phụ thuộc vào

tuổi tác, giai cấp, vai vế, thân sơ, hoàn

cảnh… chứ đâu phải ai cũng ngang nhau.

Vì thế tiền mới cần phải có đủ mọi mệnh

giá từ cao đến thấp để tùy ngƣời mà rút ra

cho phù hợp!

Đây là một phong tục trong dịp tết

Nguyên đán. Hình ảnh đẹp nhất là cảnh

ông bà ngồi giữa nhà lì xì cho đám con

cháu xúm xít chung quanh cùng câu chúc

học giỏi, ngoan ngoãn, may mắn… rồi

con cháu ngƣời nào đi làm có tiền lì xì lại

chúc thọ cho ông bà, cha mẹ, em út… ứ

lì xì qua lại lung tung thật là vui. uối

cùng t nh lại thì cũng huề!

Ai hầu bao không rủng rỉnh thì tết nằm

nhà, chớ lại những nhà đông con n t mà

méo mặt. Hoặc khi dắt con theo đi chúc

tết, nhận đƣợc phong bao của chủ nhà,


làm sao mau chóng ƣớc lƣợng để trả lại

tƣơng đuơng không thì một bên lại áy

náy nhiều hơn hay t hơn… ho nên biết

điều với nhau thì tết không nên dắt trẻ

con tới nhà ai và ngƣợc lại. Khi có khách

đến chơi, nhiều chủ nhà dặn con cháu rút

lui đằng sau, đừng có ùa ra chào hỏi,

chúc tết làm chi mà… tội nghiệp cho

khách!

ởi vậy có ngƣời cẩn thận bằng cách

nhét các xấp phong bao phồng lên trong

các túi. Túi quần bên phải đựng phong

bao hai ngàn, bên trái năm ngàn, túi áo

trái mƣời ngàn, túi phải hai chục. Riêng

năm chục và tiền trăm thì nằm trong v ở

những ngăn khác nhau. Gặp ngƣời nào cứ

phong bao th ch hợp sẵn rút ra. Tƣởng

cẩn thận đến thế là chắc ăn nào ngờ do

nhiều phong bao, nhiều loại tiền để nhiều

nơi quá nên có lúc đãng tr đƣa nhầm. Về

đến nhà nhớ ra lại tiếc vì đáng lẽ ngƣời

phải lì xì t lại đƣa nhiều, mắc cở vò đầu

bứt tai vì ngƣời cần lì xì nhiều lại đƣa t!

Năm sau “rút kinh nghiệm” bằng cách

phân loại phong bao to, nhỏ, căn cứ hình

vẽ bên ngoài in hình bánh chƣng hay quả

đào hoặc đánh dấu X hay O cho biết tờ

tiền bên trong…

Việc trữ sẵn các loại tiền lì xì rất cần thiết

nếu cần ra ngoài ghé nhà này nhà nọ chúc

tết hoặc gặp những trƣờng hợp đột ngột.

Một ông ngẫu nhiên buộc phải lì xì

nhƣng lục túi mãi lại không sẵn tiền nhỏ,

thế là đành cƣời méo mó rút ra tờ năm

trăm!

Lũ trẻ con lắm khi lếu láo vì có khi vừa

nhận phong bao, chúng h ra xem rồi xì

xầm ngay t nhiều hoặc thân thiết thì

chẳng cần giữ kẽ mà mè nheo ngay khiến

ngƣời lớn lắm khi bối rối

Dù sao thì nay, lì xì đã biến tƣớng là hình

thức trao đổi có đi có lại… Nếu có mang

ơn, mang nghĩa ai thì dịp tết này là dịp trả

ơn bằng tiền lì xì…

Tiền Tết của giáo viên từ nhiều nguồn:

quỹ thành phố, quỹ quận, quỹ trƣờng…

chỉ có năm trăm ngàn nhƣng phải lì xì từ

hiệu trƣởng, hiệu phó, tổ trƣởng, tổ

phó… cho ch ông bảo vệ, cô bảo mẫu

trông lớp bán trú… ù lại, giáo viên nhận

đƣợc phong bì từ phụ huynh học sinh.

ũng do lạm phát gia tăng nên phụ huynh

lì xì tăng gấp đôi so với năm ngoái.

ái phong bao cứ thế bù qua sớt lại cho

nên nhiều phụ huynh buộc con giao tiền

đƣợc lì xì để bù cho khoản phải chi ra.

Đó là một khoản thu chi đáng kể nên

nhiều bà nội trợ tổng kết tiền lì xì có khi

chiếm một phần ba chi ph của tết.

ùng với vàng, đồng đô la lên giá đáng

kể nên mấy năm nay có mốt lì xì bằng

tiền đô. Ngày tết ra ngân hàng cũng có

thể đổi đƣợc t tờ hai đô. T nh ra tiền Việt

chỉ có mấy chục ngàn nhƣng do lạ, nên

khi đƣa ra nhìn thì rất vui mắt.

Rắc rối một chút nhƣng Tết nhất nhờ có

lì xì mà vui hẳn.

Saigon cô nương


Biếu quà Tết,

„chuyện nhỏ‟

nhưng „không

nhỏ‟ Nguyễn Thị Hàm Anh

Quà Tết nhiều, nhưng chọn món phù hợp

không phải dễ.

SÀI GÒN – Trong năm có vài dịp để

biếu xén nhau nhƣng Tết âm lịch bao giờ

cũng là dịp trọng đại mà việc biếu quà

gần nhƣ sự bắt buộc.

Ngày 23, thiên hạ bắt đầu đi biếu Tết.

Rất nhiều ngƣời cần phải biếu trong dịp

này. Nào cha mẹ, nội ngoại hai bên, anh

chị em, họ hàng, sếp, ngƣời ân, kẻ nghĩa.

iếu đồng nghiệp, bạn bè. iếu sếp to,

sếp nhỏ. iếu giáo viên chủ nhiệm của

con cái và cả giáo viên của các môn

ch nh… lỡ chúng nghịch ngợm, phá

phách thầy cô châm chƣớc cho hoặc thiếu

điểm còn xin điểm.

Xƣa kia dịp Tết là vụ mùa thu hoạch

ch nh trong năm nên sẵn cây nhà lá vƣờn.

iếu nhau thúng gạo, lồng gà, nải

chuối… ây giờ thì vô số hàng hóa làm

quà biếu.

Các món hàng đƣợc dùng để biếu đều

phải có vẻ ngoài bắt mắt. Vỏ hộp thƣờng

sặc sỡ, nhiều nhất là màu đỏ tƣơi đƣợc

xem tƣợng trƣng cho sự vui vẻ, may mắn.

ắt đầu Tháng hạp, các cửa tiệm to nhỏ

chất hàng nhƣ núi. Tại các cửa hàng lớn

và siêu thị, nhân viên làm việc không

nghỉ tay, quà gói sẵn chất đầy ra tới lề

đƣờng. ác gói quà xếp trong lẵng mây,

thắt nơ lộng lẫy giá từ vài trăm đến mƣời

mấy triệu.

Ðể hấp dẫn ngƣời mua, hàng chục mẫu

quà khác nhau đƣợc đặt tên Xuân An

Khang, Phú Quý Phát Tài, Mùa Xuân

Thịnh Vƣợng… với đặc sản từng miền

ắc, Trung, Nam. Qua lớp giấy bóng

kiếng cho thấy thế nào bên trong cũng có

chai rƣợu, hộp trà, dầu gội đầu… chỉ có

điều tuy trông đồ sộ nhƣng nếu không

phải cửa hàng có uy t n, khi mở ra mới

phát giác kẹo độn giấy chƣa đƣợc phần tƣ

hộp, bánh không có “đát,” trà vụn…

Thứ gì cũng có thể làm quà Tết: từ chai

dầu ăn, nƣớc mắm… đến sâm ao Ly,

http://tinhomnay.wordpress.com/2012/01/25/van-hoa-b%e1%bb%87nh-ho%e1%ba%a1n-trong-xa-h%e1%bb%99i-vc-ngay-nay-bi%e1%ba%bfu-qua-t%e1%ba%bft-chuy%e1%bb%87n-nh%e1%bb%8f-nh%c6%b0ng-khong-nh%e1%bb%8f/





nƣớc yến… Thông thƣờng nhất là lạp

xƣởng, cà phê, nho khô… thùng bia hay

nƣớc ngọt vác đi trông rất bề thế.

Hàng Việt Nam có nhiều tiến bộ nhƣng

vẫn bị lép vế trƣớc hàng ngoại quốc tung

hoành. Trái cây Öc, chocolate Mỹ, bia

Pháp… hoặc bánh kẹo của Thái Lan,

Indo, Mã Lai nhƣng áp đảo vẫn là Trung

Quốc từ hàng điện máy, quần áo, thực

phẩm… không thiếu thứ gì. Tuy nhiên

không phải cứ mác ngoại quốc là hàng

tốt. Hoặc hàng giả hoặc hàng quá cũ nên

mở ra có khi bánh ỉu, kẹo ƣớt…

Rƣợu là thứ dễ làm giả nhất, chẳng thà

mua một chai Lúa Mới hay vang Ðà Lạt,

ình Thuận còn bảo đảm hơn mua rƣợu

ngoại bởi ngày nào chẳng nghe ve chai

rao thâu vỏ chai rƣợu ngoại, mang về

bơm rƣợu giả, đóng hộp cẩn thận, dán

tem nhập khẩu. Trừ phi khui ra uống thì

không thể biết giả mạo chỗ nào.

Ðó là quà Tết thông thƣờng. Sau này có

nhiều món giá trị hơn nhƣ vé tour du lịch

ngoại quốc, chiếc TV Sanyo màn hình

siêu phẳng hay dàn DVD karaoke… ao

cấp hơn nữa là những hợp đồng chia

phần trăm, những cổ đông đƣợc chia lãi

mà không cần đóng phần hùn… Quà loại

đó vô biên vô hạn nên ở đây chỉ đề cập

đến quà Tết bình thƣờng.

Quà gói sẵn giá từ vài trăm ngàn đến vài

triệu. Nếu quà chƣa đủ giá trị, nhiều

trƣờng hợp phải gài thêm một chiếc

phong bì cho đủ ký. Quà gói sẵn ngoài

tiệm thƣờng chênh lệch nhau từng vài

chục ngàn đồng cho khách hàng dễ chọn,

Thậm ch các gói quà có ngang giá nhau

thì nội dung vẫn khác để bảo đảm không

đụng hàng, không gói nào giống y gói

nào.

hủ một sạp hàng ở chợ ũ-Hàm Nghi

cho biết cứ qua cách chọn và gói hàng, có

thể đoán khách tặng quà cho loại ngƣời

nào. Ðơn giản bỏ bịch ny lông hay giấy

báo gói lại rồi trả tiền liền không thèm

nhìn là tặng gia đình, họ hàng. Tặng bạn

bè hay đồng nghiệp thì bao giấy hoa đơn

giản. Quà cấp trên đƣơng nhiên màu mè,

đắt tiền, nhìn vào thấy ngay vừa sang vừa

đẹp. iếu Tết là ch nh dịp trả ơn, cầu

cạnh mà không bị sƣợng. ũng có sở ra

thông báo cấm nhân viên đi Tết quà cấp

trên, nhất là cứ công quỹ tr ch ra vô tội

vạ. ó điều không thể khép tội đƣợc khi


mọi ngƣời nhất định tôi đi Tết vì “tình

cảm” chứ không vì lý do nào khác.

Quà cho ngƣời thân rất thực tiễn là tôm

khô, gạo thơm, nƣớc tƣơng… nhƣng quà

xã giao cầu kỳ hơn nhƣ chocolate, mứt

sen trần, hồng khô… Mua cho ngƣời thân

chỉ tay món hàng nào gói cân liền món

đó nhƣng để biếu xén thì ngƣời khách

còn chần chừ lựa chọn, cân nhắc t nh

toán xem giá trị có xứng đáng, phù hợp

với ngƣời biếu không, hình thức có đẹp

đẽ, bắt mắt không… Thành thử cứ nhìn

vào món quà là có thể phần nào biết mối

liên hệ giữa ngƣời tặng và ngƣời nhận.

Mua ngoài mắc quá nên một số bà nội trợ

tự muối hành kiệu, nấu thịt đông… làm

quà biếu vì tiết kiệm lại vệ sinh, và quý

do tự tay làm. ứ đến khoảng 26, 27, họ

làm sẵn mấy chục túi mỗi phần chia đều

hộp giò thủ, hũ dƣa món… cứ thế đƣa

đều các nhà.

Một bà buồn hiu vì sui gia biếu Tết hậu

hĩ quá. Lạp xƣởng, tôm khô, nếp cái…

toàn là quà dƣới quê. Ðó là thực phẩm

nên đỡ đi chợ còn hơn những món xa x

bánh mứt ngọt đƣờng nên kiêng ăn. à

than thở mình đâu có ăn mấy thứ mắc

tiền đó. Ngày thƣờng chỉ mua lạp xƣởng

bán ngoài sạp thịt, tôm khô nhỏ lép nhƣ

con tép… Nhận quà mắc tiền thì cũng

phải t nh sao để “đi‟ lại tƣơng đƣơng thật

méo mặt.

Ngƣời nào có nhiều mối quan hệ thì phải

lật sổ ra coi danh sách. Năm ngoái đã

biếu vịt lạp thì năm nay đổi món khô bò,

năm kia biếu xúc x ch thì năm nay nem

chua, thùng bia hoài cũng nhàm thì thay

bằng chai rƣợu tây…

Thật ra quà Tết biếu nhiều và nhận cũng

nhiều vì thế hàng hóa có sự luân chuyển.

Một giáo viên kể cô lựa trong số quà của

học sinh hộp chocolate ngoại quốc để

biếu hiệu trƣởng, một hộp kem cạo râu

ngoại quốc gửi về không dám dùng dành

cho hiệu phó. Hộp kem nhỏ quá đƣa cũng

kỳ nên kèm thêm gói lạp xƣởng hút chân

không mua trong siêu thị. Lạp xƣởng bán

ngoài chợ không có nhãn hiệu, khách

th ch nhãn hiệu nào, chủ sạp lôi tờ nhãn

ra dán vào nên chỉ để nhà ăn thôi! Phần

bà nội móm mém hộp sữa Ensure và hai

hộp phô-mai. ho cháu chồng hộp kẹo

thắt nơ sặc sỡ cũng của học trò. Ông anh

chồng nhà nghèo đƣa hộp bánh hợp tác

xã to đùng đổi lấy hai đòn bánh tét. Hai

đòn bánh này xách đi xem chừng hơi

lủng lẳng nên cô mang về đàng ngoại,


đồng thời lấy của bà ngoại ký giò lụa

thông gia mới biếu để mang đến cô giáo

của con trai. ơ quan của chồng khá hơn

nên chồng cô phải chung với đồng nghiệp

khiêng đến sếp hai két bia. Anh đi riêng

thêm giò hoa lan. Dĩ nhiên nói dối vợ nửa

giá tiền và kể với sếp đây là giống hoa

mới mới lai tạo của kỹ sƣ em họ. òn bà

trƣởng phòng nhận xấp áo dài gấm vợ

đƣợc tặng hôm khai trƣờng nhờ chạy cho

con ông hàng xóm vào lớp điểm… Tặng

quà cho sếp rất mệt óc vì phải đón

đúng ý thì món quà đó mới coi là

thành công.

Kể nghe giống nhƣ chuyện khôi hài

nhƣng thực sự đó là tình trạng chung của

đa số gia đình. ho nên có nhà tết đến

hàng năm, bảy cây giò ăn tới cuối Tháng

Giêng, ba bốn thùng nƣớc ngọt để tới nửa

năm chƣa uống hết… trong khi nhiều nhà

khác, công nhân khu chế xuất chẳng hạn,

một số ngƣời cuối năm bị quỵt lƣơng

không xoay sở nồi thịt kho, đòn bánh

tét… Siêu thị vào giữa trƣa, khách hàng

kìn kìn đẩy xe đầy bánh mứt, hoa giả…

Riêng một cô chỉ xách giỏ nhẹ tênh vài

hộp sữa. ô cho biết vì làm bên ngành

kiểm toán, khách hàng cho nhiều quà lắm

nên không cần sắm sửa nhiều.

Vào những ngày cận Tết này, góc nhà

chất đầy các loại quà luân phiên đến và đi

một cách mau chóng. ác bà nội trợ kinh

nghiệm đầy mình nên phân loại rất thành

thạo các món quà từ sang đến hèn, từ cầu

kỳ đến đơn giản, từ hình thức đến nội

dung… để giao đi đúng ngƣời, đúng chỗ.

Việc biếu xén cứ thế mỗi ngày càng cận

Tết càng hối hả, xem chừng ngƣời ta biếu

mình cái gì kiếm chỗ sang tay gấp, thiếu

gì mới tất tả đi chợ lo mua thêm.

Tuy nhiên năm nay kinh tế khó khăn.

Hàng bày nhiều nhƣng t ngƣời mua.

Việc biếu xén phiền phức cũng giảm đi

hẳn. Mọi ngƣời lo đến cuộc sống hàng

ngày. Ðiện nƣớc đều tăng giá, không biết

ra Giêng thế nào…

Nguyễn Thị Hàm Anh


THƠ THIỀN và THƠ TÌNH

Lời giới thiệu:

Hạnh Không và Hà Vân Khôi là Pháp Danh

và là bút hiệu một ngƣời, một nhân sĩ ở Richmond, ông là Hội Trƣởng Hội Ái Hữu

và Tƣơng Tế Ngƣời Việt Nam ở Richmond.

Đặc San Xuân Qu Tỵ Hội Ngƣời Việt

Richmond xin giới thiệu hai bài thơ: Thơ Thiền và Thơ Tình của ông trong tập thơ

NHƢ THOÁNG MÂY AY của ông mới

xuất bản.

Định Tịnh Hành Vào định vào chốn lặng yên

Vào tịnh là đến triền miên an lành

Khi tịnh hơi thở lặng tinh

Không mau không chậm không khinh

không trầm

Thảnh thơi an trụ vào tâm

Tâm luôn tĩnh giác hôn trầm không rơi

Tâm giác trải khắp mọi nơi

Đến khi thân xác lìa đời giác viên

Hạnh Không

Tân Mão niên 2011

Tháng Sáu Buồn

Tháng sáu còn mưa bay

Giọt mưa ướt vai gầy

Môi sầu lau nước mắt

Tháng sáu mình chia tay

Anh muốn làm mưa bay

Ôm ấp tóc em dài

Phủ kín lòng thương nhớ

Tang vấn tình chua cay

Tháng sáu nhiều mưa bay

Ngăn cách chim lạc bầy

Tim vỡ hồn rên siết

Ai oán hờn ai đây

Nước mắt buồn theo mây

Lẻ bóng trong đêm dài

Cô đơn lòng quay quắt

Vĩnh biệt kể từ đây

Tháng sáu ngày hôm nay

Mồ chôn trái tim này

Nghìn đời ôi tháng sáu

Tang tóc nào ai hay ?

Hà Vân Khôi


Nói Với PNL Thư Anh, nhận từ hồi giáp Tết

Bởi lòng buồn chẳng muốn hồi âm

Từ mất mẹ thấy đời cũng hết

Não nề trong cuộc sống lặng thầm.

Dạo tháng chín có về bên đó

Mẹ hôn mê chẳng biết vui mừng

Ba ngày sau mẹ về thiên cổ

Vậy là đành, lỗi hẹn mùa Xuân.

Trước có hẹn Tết về thăm mẹ

Nào hay đâu đã vội chia lìa

Đời có bao giờ buồn hơn thế

Chở mẹ về trên chuyến phà khuya

Ngày tang lễ cứ mưa tầm tã

Nước sông dâng ngập cả sân nhà

Đến trời đất cũng u buồn lạ

Như chia niềm tang tóc cùng ta.

Ừ! Quả thực đời là bể khổ

Sầu chưa vơi sầu lại chất sầu

Anh có lúc đi vào tuyệt lộ

Chắc thế nào cũng hiểu lòng nhau.

Nghĩ mới thấy định phần khắc nghiệt

Làm sinh ly, thương nhớ một đời

Lại đớn đau trong niềm tử biệt

Tháng năm dài có mấy ngày vui ?

Cứ nghĩ đến khôn cầm giọt lệ

Nói thêm đau, không nói cũng buồn

Mẹ đã bước ra ngoài dâu bể

Ta vũng lầy : Tuyệt vọng , thê lương !

Vốn chẳng phải tha phương cầu thực

Cớ gì đâu bỏ nước, bỏ làng ?

Đã không thể đền công dưỡng dục

Đành phụ rồi ơn mẹ cưu mang !

Nỗi đau xót không người bày tỏ

Tưởng nói ra lòng sẽ nguôi ngoai

Sao nhắc lại dường như lửa đỏ

Cháy trong tim vạn nỗi u hoài !

Ở bên đó mùa Xuân nắng ấm

Mà thư Anh nghe cũng chán chường

Huống gì ta bên này lạnh lắm

Càng não lòng những Tết tha hương.

Lãm Thuý

14-2-2012

Khi ngồi ở quán gió Quán em khách vãng lai hoài

nhìn ai em chẳng thấy ai rõ ràng

tôi như cơn gió tạt ngang

lòng em như quán trống hoang gió lùa

bên tôi còn chiếc ghế thừa

trong tôi còn một chỗ chừa cho em

tôi cầm thìa múc bóng đêm

ghé môi nghe chút hương em dịu lòng

em ngồi bên cửa như mong

cho nên tôi cũng ngồi không muốn về!

Hà Nguyên Dũng


Đám Giỗ Xưa

Và Nay Duy Thức

Thành phố tôi ở nhà cửa xây dựng san

sát, ồn ào không có đƣợc một phút yên

tịnh. Vốn đây là trại gia binh của l nh

quốc gia cũ, ngày trƣớc thuộc trại Phòng

vệ Phủ thủ tƣớng.

Một thời gian bị cháy còn phân nửa. Tôi

mua lại căn nhà của nhà thơ Hà Thúc

Sinh trƣớc năm 75 khoảng bảy năm ở cho

đến nay qua nhiều biến cố lịch sử. Tôi

cũng thế. Ngƣời cũ lớp chết, lớp đi nơi

khác, chỉ còn lại vài ba nhà phần nhiều đã

cất lại mới do nguời mới sang lại. Ngƣời

ắc sau 75 vào Nam tràn về ở khá đông.

Xóm này nhiều tôn giáo, chỉ riêng tôi thờ

Trời Đất Tổ tiên Ông à và tự xƣng là

ngƣời theo Thần đạo VN có gốc thời vua

Hùng. Từ chuyện thờ thần Đồng ổ, đến

nay tôi soạn lại bộ Thần Đạo Đại Việt

thành sách và kinh dày khoảng mƣời

ngàn trang, đã xong.

Xóm bề ngang khoảng năm mét cho

đƣờng xe chạy qua, từ lúc tôi ở đến nay

bầu tổ trƣởng thay đổi khoảng năm, bảy

ông bà rồi.

Hôm qua là ngày giỗ ông tổ trƣởng cũ,

ông này chạy từ Nam vang về, t nh hiền

hòa nhƣng từ lúc lên đƣợc tổ trƣởng thì

t ch cực lắm, cũng nhƣ các ông tổ trƣởng

khác, dựa vào nhà nƣớc mà ra oai với

dân. Sau phƣờng bắt làm việc nhiều quá,

ông nổi cáu và dƣờng nhƣ bỏ ngang

không làm để cho ngƣời khác tiếp tục càn

quét, t ch cực làm khổ bà con hơn. Ông

tổ trƣởng gần kế nhà tôi chết khá lâu, con

làm nghề chạy xe ôm. Hôm nay là ngày

kỵ của ông nên mời bạn bè tứ xứ về

nhậu, xe đậu nghẹt cả xóm để vui chơi

mừng ngày giỗ.

Rồi thì lớp ăn nhậu la hét, ca hát karaoke

ồn ào nhƣ vỡ chợ, nói cƣời oang oang to

tiếng điếc cả xóm trên, xóm dƣới.

Một bà già độc thân, già héo đau tim chịu

không nổi kêu lên:

- Ông cha chết mà vui sƣớng gì, la hét ăn

nhậu ồn ào mất dạy nhƣ thế.

Ngƣời khác cũng nói:

- Ngày trƣớc có ca hát vui vẻ thì Lệnh

vua hành quân trống kêu dồn… vừa gõ

bàn vừa hát. òn bây giờ 306, 307 gì đó

micro bắc loa vang dội cả khu phố, điếc

tai loạn xà bì hết. Thật chẳng giống ai,

không biết ông cha nó ở dƣới âm phủ có

nghe đƣợc không.

Xe cộ bà con của ông tổ trƣởng tới càng

đông. Mấy thằng cháu chạy cầu thang

đùng đùng. ha tụi nó đeo đuổi mộng

giang hồ, chứa gái làm phim nghèo đã đi

gỡ lịch trên ba, bốn năm rồi nên ngày giỗ

ông tổ trƣởng không thấy về. húng hát

nhạc mới lẫn lộn Đêm Hỏa hâu hay

on đƣờng trắng ở Huế, cả đĩa nhạc chào

đón Xuân rộn ràng của ca sĩ Ánh Tuyết

thật là rối loạn nhƣ đám giặc chòm.


Rƣợu bia loại chai xanh, loại giả bia, loại

rƣợu uống từng can, từng thùng mặc sức

tuôn chảy đầy cổ họng đến tận hai, ba giờ

khuya chƣa yên cho bà con nghỉ ngơi.

huyện ăn giỗ theo kiểu mới này ở khắp

thôn làng thành thị đều giông giống nhau.

Điều này tự nhiên bắt tôi nhớ tới một

đám giỗ ở Tân An ngày xƣa, cách đây

gần năm mƣơi năm còn gì. huyện theo

ông giám đốc trƣờng Tân Thanh đi dự

đám giỗ miệt vƣờn, thật là một ấn tƣợng

thanh nhã khiến lòng dạ tôi đến nay vẫn

còn cảm khái, ngậm ngùi.

Trƣớc đây mỗi lần có đám tang hay đám

giỗ, phần lớn bà con cúng kiếng rộn ràng,

cỗ bàn la liệt. Ngƣời dự đám ở thôn quê,

nhất là đám giỗ của các ông chủ điền chủ

đất ruộng đồng chó chạy cong đuôi, cò

bay mỏi cánh cũng không hết đƣợc.

Khi đó tôi học lớp đệ nhị ở trƣờng Tân

Thanh, ông giám đốc thƣơng vì làm thơ

Đƣờng hay, đối đáp với ngƣời lớn lƣu

loát nên đi đâu ông cũng dắt tôi theo nhƣ

con.

Ông là Thái Sanh Khƣơng, em của Thái

Sanh nh, nhà vô địch cờ tƣớng bấy giờ.

Ông Thái Sanh Khƣơng nhƣ dân Tây, nói

tiếng Tây nhƣ bắp rang với các vị giáo sƣ

nhƣ Tam Ích, Bùi Giáng, Thiên Giang.

Nhất là lúc các ông tranh luận về quan

điểm sống, sống theo thời hay theo cách

mạng, hay tệ hơn là tiền học ph phải trả

của học sinh, tiền giáo sƣ hàng tháng

chƣa có… húng tôi chỉ nghe lõm bõm,

rồi đi chơi chỗ khác hơn là đứng đó dựa

cột mà nghe.

Ngày đó nhà có đám giỗ ông bà dƣới Tân

An, ông Thái Sanh Khƣơng dắt tôi về đó

ăn đám giỗ. Vì lúc đó cách đây gần năm,

sáu mƣơi năm nên tôi quên mất làng nào.

hỉ biết ông đi đâu, tôi đi đấy.

Về đến ngôi nhà ngói lớn đã nghe rập

ràng tiếng hát, tiếng đàn tranh, đàn cò,

đàn nguyệt o èo cộng liu xê xáng l u ú

vang vang. Tôi vốn mê nhạc cổ nhƣng

không ƣa cải lƣơng. Thật ra cha tôi, ông

Hai Điểu gần nhƣ có lập gánh và nhiều

lần có chân trong các gánh cải lƣơng thời

đó, nhất là gánh Mai Hoa.

Tôi không ƣa cải lƣơng mà chỉ th ch

tiếng đàn tranh, đàn nguyệt, đàn tì mà

thôi. Tôi th ch nghe cổ nhạc nhƣng rất

ghét điệu vọng cổ và các tài tử ráng gân

cổ để ca khóc bài vọng cổ nỉ non, yếu

đuối, nhất là các vở cải lƣơng, hễ mở TV

bây giờ mà coi, lúc nào cũng thấy các ca

sĩ, diễn viên nam hay nữ rên la khóc lóc

trông thảm hại làm sao. ứ khóc là có cải

lƣơng rồi.

Trên thế giới có lẽ không có loại ca kịch

nào khóc lóc thê thảm hơn nữa. Đó là

điệu mất nƣớc, cả thời bây giờ cũng vậy

thôi. Nhƣng lạ thay có một hình ảnh nàng

ca kỹ cải lƣơng mà hầu nhƣ từ lúc nghe

cô ca hát, tôi không bao giờ quên. Gia

đình ông Thái Sanh Khƣơng mƣớn đàn

ca tài tử về gây nguồn cảm khái và xôm

tụ cho đám giỗ lớn, cả làng cùng đi dự

kìa.

Đêm đó về quê lội bộ vào đồng không

mông quạnh cả ngày mới đến làng nhà


ông, tôi khá mệt. ỗng tôi thấy xuất hiện

dƣới ánh đèn măng xông sáng rực nhƣ

ban ngày, một ngƣời đàn ông với cây đàn

thùng tròn cẩn ốc xà cừ thật xƣa, thật

đẹp. Tiếng đàn nhƣ có gắn điện ngân xa.

Một cô gái dáng thanh tú, tóc mây xõa

dài xuống hai vai, mặc áo dài xanh nhƣ

trong đêm dạ hội.

Nét mặt, lời ca sao thần tiên kỳ ảo quá.

Tôi có vẻ lãng mạn cứ đứng chen trong

đám dân làng nghe hát, nhƣng thật sự tôi

nhìn cô hát thì phải hơn. hiêm ngƣỡng

cô đứng đấy dịu dàng, diễm tình xiết bao

khiến tôi nhƣ bị thâu mất hồn phách

trong tà áo xanh, mà khi ra về nhớ lại ghi

ra mấy vấn thơ:

Trăng mười sáu tuổi trong hoa

Em mười sáu tuổi trong tà áo xanh

Kể từ đó tôi say mê những nàng ca kỹ.

Sau này tôi có viết lại truyện Nàng a Kỹ

ến Tân Quy đăng ở báo Ngàn Khơi của

Nguyễn Hữu Đông và Trần Dạ Từ-Nhã

a rất ăn khách.

Trần Dạ Từ nói với tôi lúc đăng truyện

ấy:

-Mày viết hay lắm. ố lên mà sống bằng

ngòi bút.

Đại khái nhƣ vậy.

ô Thanh ca hát suốt đêm dài, càng lúc

càng lộng lẫy, càng mơ màng, càng làm

quyến luyến mọi ngƣời, nhất là tôi.

Ông Thái Sanh Khƣơng, giám đốc trƣờng

Tân Thanh là dân công tử thời bấy giờ,

dƣờng nhƣ ông đi Tây học rồi trở về VN,

không biết có đi kháng chiến không mà

bị mất một cánh tay. Lúc dạy Pháp văn,

ông vừa ngậm thuốc, dáng ngƣời cao lớn

quắc thƣớc. Ông uống bia, hút thuốc đều

chỉ dùng một tay. Đàn tranh mƣời sáu

dây rất điệu nghệ cũng chỉ nhấn vuốt,

móc chạy dây cũng chỉ có một tay mà

dồn dập từng cơn âm thanh nhƣ sóng cồn

cửa bể nhấp nhô, ì ầm rộn rã trong đêm

khuya.

ho đến gần sáng tôi ngủ lúc nào không

biết trên bộ ván ngựa, tấm mền ai đắp lúc

nào không hay. Đến sáng bạch, trời lên

cả con sào tôi mới tỉnh dậy. Tôi giật mình

nhìn xung quanh, không kh đám giỗ rộn

rịp tƣng bừng, hằng mấy mƣơi ngƣời

đang bƣng dọn cỗ bàn.

Ông Khƣơng thay vì mặc đồ tây nhƣ mọi

khi ở trƣờng, đã thay bộ khăn đống áo dài

trông bệ vệ nhƣ ngƣời xƣa. Ông đang

thắp hƣơng khấn vái lên bàn thờ gia tiên,

k nh cẩn và uy nghiêm lắm. Từ đó trong

tôi phục ông Khƣơng vô cùng. Ông dân

Tây mà không bỏ lề thói phong lƣu của

dân Nam bộ, ông lại giữ tròn đạo hiếu

nhƣ ngƣời xƣa, cao quý đáng k nh thay.

Tôi đảo mắt nhìn ra ngoài vƣờn, lúc này

mùi cam quýt thơm bát ngát. ây trái

xum xuê ra hoa ra quả. Mảnh đất thiêng

liêng của gia tộc ông Khƣơng có lẽ là nhà

phú hộ bậc nhất làng này.

Tôi đi ra ngoài bờ ao nuôi cá, không thấy

hai ngƣời tài tử hồi đêm khuya đâu cả.

Giống nhƣ trong giấc mơ, họ là tiên hay

hồ ly chỉ hiện một đêm của giấc liêu trai

đó mà thôi.


Tôi không dám hỏi ông Khƣơng về cô ca

kỹ đó. Tôi sợ ông cƣời mình đa sầu đa

cảm, ủy mị hay ghê hơn nữa là chƣa chi

đã mê đào cải lƣơng, đồng nghĩa với mê

đắm sắc đẹp…

Tôi vào nhà trong coi đám dân làng đàn

hát ồn ào vui vẻ, chợt thấy một thanh

niên quen quen đã cùng tôi đứng suốt

đêm nghe cô Thanh hát, đúng hơn là ca

tài tử. Tôi hỏi anh ta:

- ái cô hát hồi khuya đâu rồi anh?

Anh ta nhìn tôi nói trỏng:

- ô hát đó hả? Ai mà biết cổ đi đâu.

Hay là cô ta mệt quá nên ngủ trễ hơn

mình. Tôi nghĩ nhƣ thế rồi lại xao xuyến

trong lòng tự hỏi. Ngƣời đàn ông đàn kìm

cho cô ta hát là ai nhỉ? Là anh, là cậu hay

chỉ là nhạc sĩ thôi… hẳng lẽ lại là ngƣời

tình, ngƣời yêu của cô ta. Lòng tôi tự

nhiên không th ch anh ta là chồng hay

ngƣời yêu của cô Thanh. Ý nghĩ thật lạ

lẫm làm sao.

uối cùng lúc đám giỗ đã xong, phải ở

ngôi nhà cổ đó ba ngày, ba đêm rồi ông

Khƣơng mới từ giã bà con để cùng tôi ra

về.

Ông nói :

- Đám giỗ vui quá, bà con không muốn

mình lên Saigon. Họ muốn thầy ở đây

chơi với họ hoài.

Ông Khƣơng không hề nhắc đến cô ca sĩ

và anh nhạc sĩ đàn kìm khiến dọc đƣờng

tôi cứ ngó quanh dáo dác. iết đâu trên

cánh đồng xanh bát ngát này tôi tìm thấy

bóng dáng cô gái mặc áo xanh và ngƣời

đàn tài tử nọ.

Ông Khƣơng thấy tôi thấp thỏm, bỗng

hỏi:

- on có ăn no không ?

Ông biết tôi mồ côi không cha mẹ, ngủ

trộm ở trƣờng bị ông bắt gặp. Tôi nghe

ông hỏi lại nghĩ khác. Giá mà ông kể

chuyện nàng ca kỹ tên Thanh cho mình

biết, nàng ở đâu và có hát trong gánh cải

lƣơng nào không thì tốt hơn. Trƣớc khi

bạo gan hỏi về cô Thanh, tôi bỗng táo

bạo hỏi ông:

- Ông đốc ơi. Tại sao ông lại bị mất một

cánh tay?

- Ờ đó là… thầy bị kẹt cửa xe hơi mà

thôi. Kẹt hồi ở bên Tây lận.

Tôi không dám nói gì nữa cho đến khi về

đến Saigon mới hỏi:

- òn mấy ngƣời đàn ca tài tử đó, họ còn

ở Tân An không?

Ông Khƣơng nói:

- Ai gọi thì họ tới. Họ ca cho các đám

cƣới đám giỗ nhiều hơn đám ma. Họ chơi

tài tử nay đây mai đó để sống cho trọn

kiếp giang hồ của họ thôi. ó lẽ ở xóm

trên cũng có đám giỗ nên họ chỉ ca hát có

một đêm rồi sáng sớm họ đi nơi khác rồi.


Tôi ra về lòng buồn buồn, bỗng nhớ tới

câu thơ trong Tỳ à Hành của ạch ƣ

Dị:

Giang Châu Tư Mã đượm mùi áo xanh.

ƣớc trên đƣờng tôi cứ nghĩ mình là Tƣ

Mã để lẩm bẩm:

Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách

Quạnh hơi thu lau lách đìu hiu

Người xuống ngựa khách dừng chèo

Hình ảnh đàn ôm che nửa mặt hoa cứ ám

ảnh tôi. ảnh tình ấy gợi cho tôi nỗi nhớ

nhung nhƣ tƣơng tƣ cô gái tên Thanh đó

mãi đến bây giờ đã gần năm mƣơi năm

rồi. ó lẽ đối với tôi, đó là hình ảnh thơ

đầu tiên của một nàng ca kỹ đất Tân An

thuở nọ.

Đám giỗ tuyệt vời quá khiến tôi không

dám nghĩ tới những đám giỗ đời nay ở

quê hay ở thành phố ăn uống ồn ào thô

tục, đôi khi ca hát thì chỉ có rống lên

Trường Sơn đông Trường Sơn Tây. Cái

gạt nước xua tan đi nỗi nhớ hay lại 306,

307 trong đám giỗ bộn bề xƣơng thịt của

trâu dê gà vịt và rƣợu uống nhƣ ngƣu ẩm.

Và rồi thì đánh đấm chửi mắng nhau liên

miên của cái nền văn hóa ẩm thực ngày

nay.

Duy Thức

Giáng Sinh Trong Y Viện Gần cuối năm Thìn gặp cái eo!

Thình lình đột qu vợ đau theo.

Gia đình xúm lại tình thương lớn.

Bác sĩ tìm ra động mạch teo.

n Mẹ cứu qua tai biến não,

Phúc Trời cho thoát hạn gieo neo.

Giáng Sinh mừng Chúa trong y-viện,

Con cháu kề bên vẫn hát reo.

Trần Qu c Bảo

Trong thời gian an dƣỡng tại bênh viện St.

Mary‟s

Tháng 12-2012

Trở Lại Thuyền Mơ Đã tƣởng ra đi thẳng một lèo!

Ai ngờ số phận rƣợt nà theo.

Mối hờn vong quốc còn chƣa trả,

ái nợ văn chƣơng vẫn phải đeo.

Ừ nhỉ! Giòng đời chƣa tận tuyệt,

Hóa nên thân thế chẳng bay vèo.

Thôi đành trở lại đi cho nốt

iển mộng, thuyền mơ, một mái chèo.

Trần Qu c Bảo

Trong thời gian an dƣỡng tại bênh viện St. Mary‟s

Tháng 11-2009


Câu Chuyện Đưa Cay Thúy-Kiều lăn lóc với tình

Bây giờ tưởng chỉ thêm mình nữa thôi

Không dè ông lại giống tôi

Vậy thì đồng bệnh có người có ta!

Uống đi! hãy uống đi mà!

Rượu vào lấy chớn nói ra ngại gì!

Miếng khô cá xặt nhâm nhi

Gật-gù to nhỏ, tiếc chi vài lời...

Tóc xanh, môi thắm tuyệt-vời

Tìm đâu ánh mắt nụ cười xa xưa

Ông ơi, kể-lể là thừa!

Cái thằng Kim-Trọng cũng chưa thể bì.

Mười lăm năm có đáng chi

Với tôi, một khối tình si trọn đời.

Tôi yêu "Người-Chẳng-Yêu-Tôi "

Nỗi-niềm đụng tới bồi-hồi vấn-vương

Cũng buồn, cũng giận, cũng thương

Phải chăng số kiếp nên thường xót-xa

Nào đâu dám trách người ta,

Trách mình khộng nỡ. Trách là trách

thôi!

Thân trai ngõ cụt...thế rồi,

Tôi thành lính trận nổi trôi tháng ngày

Giữa rừng pháo rớt, đạn bay

Quân thù, chiến hữu... dạn-dày trơ trơ!

Hình như ông biết làm thơ!

Để mai ghép vận bây giờ uống thôi

Phù-du tan hợp ông ơi!

Trăm phần trăm nhé...xin mời cạn ly!

Nguyễn-Phú-Long

Khi Rời Bệnh Viện Nhà thương yên lặng như tờ

Cuối tuần thăm viếng ngu-ngơ đầu hè.

Hành lang sáng rực, vắng hoe

Thiếu người phục-vụ xun-xoe nhiệt-tình.

Giã-từ dây-dợ cùng mình

Nhớ cô y-tá rất xinh hôm vào.

Bãi xe lá chạy lao-xao

Chiều nay xuất-viện cũng nao-nao lòng.

Nguyễn-Phú-Long

Thứ bẩy june 11-2011


Mở hàng Saigon Cô Nương

Không biết ngoài VN ta, còn quốc gia

nào trên thế giới có tục lệ mở hàng?

Để bắt đầu một năm buôn bán mới, sẽ có

mở hàng đầu năm, ngày này rất quan

trọng vì ngƣời chủ phải mở lịch hoặc coi

thầy để lựa chọn ngày tốt. ửa hàng,

công ty, x ngiệp lớn thƣờng thuê hẳn

đoàn lân tới múa gây không kh tƣng

bừng náo nhiệt. Ngoài ra còn nhờ ngƣời

mau mắn đến xông hàng để việc buôn

bán đƣợc thơm lây mà suôn xẻ, nhặm lẹ

suốt năm.

Mở hàng đầu năm bao giờ cũng có cúng

bái. Ngoài hoa quả hƣơng nến, cửa hàng

to có thể cúng gà luộc hay nguyên con

heo quay, cửa hàng nhỏ mỗi thứ một

miếng tƣợng trƣng „tam sinh‟. Việc cúng

kiếng thật quan trọng vì bên cạnh những

yếu tố cần thiết trong buôn bán nhƣ hàng

hóa dồi dào, giá cả hợp lý... thì bao giờ

cũng cần thêm sự hỗ trợ của sức mạnh vô

hình: thần Tài, ông Địa hay đình miễu xa

gần nơi tỉnh thành này, đỉnh núi nọ. Đầu

năm cúng một lần thời gian cách quãng

lâu quá e thần linh có quên mà xao nhãng

đi chăng, để nhắc ông thần Tài hằng ngày

nhớ đến thì mỗi sáng ngƣời bán hàng đều

đặn cúng mở hàng. Ngƣời trần xơi gì

cúng thần cái nấy, trƣớc cúng sau ăn. ho

nên nhiều khi không phải hoa quả, hƣơng

nến... mà tiện lợi gọn gàng là ly cà phê

đen, ổ bánh mì và điếu thuốc lá châm sẵn

đàng hoàng gài vào tay thần. Ôi, thành

tâm và chân thật đến thế là cùng. ó vị

thần nào nỡ đành lòng ngơ đi.

Trong thói quen buôn bán thì việc mở

hàng rất quan trọng. Ngƣời ta tin tƣởng

ngƣời khách đầu tiên nhẹ v a thì hoạt

động trong ngày sẽ ảnh hƣởng tinh thần

mở hàng nhanh nhảu đó, nghĩa là sẽ đông

khách và khách nào cũng cũng lẹ làng

móc tiền. Sáng sớm muốn khỏi bị mắng

xéo, bị chửi, làm dữ thì ngƣời mua nhắm

chừng có ý định mua món hàng đó hay

không rồi hãy hỏi và trả giá, chứ đừng

hỏi cho biết, xong lại bỏ đi hỏi tiếp...

hàng khác. Tệ lắm nếu không muốn mua

cũng nên trả nhiều giá và trả nhanh liền

liền nhƣ bảy ngàn, bảy ngàn rƣởi, tám

ngàn, tám ngàn rƣởi... hoặc ch n mƣơi

mốt, ch n mƣơi hai, ch n muơi ba ngàn...

để có cớ bỏ đi. Ngƣời bán tỏ vẻ nhanh

nhảu không kém. Giá đó chƣa đủ vốn,

bán không đƣợc, cám ơn cô. ám ơn đây

là cám ơn sự mau mắn. Tuy nhiên có

trƣờng hợp chiếc áo đƣợc kêu hai trăm

ngàn. Sáu chục, bảy chục, tám chục nha...

Tƣởng trả rẻ tới một phần ba để bỏ đi

không ngờ bị n u lại bán ngay, hễ trả giá

là phải mua nên khách đành „ngậm ngùi‟

mở v dù biết bị hớ hoặc món hàng chƣa

th ch lắm. ho nên trả giá thật thấp hay là

suy nghĩ thật ch n trƣớc khi hỏi kẻo dễ bị

bà bán hàng đốt v a lắm, khách còn đứng

đấy bà sấn sổ quẹt ngay que diêm đốt

mảnh giấy cuộn quơ khắp sạp hàng nhƣ

thể dằn mặt, khách hàng lẹ chân bƣớc

khuất ngay kẻo về nhà hồn v a bị hao hụt,

tha hồ ốm lăn ốm lóc...!


Vô số chua ngoa, đanh đá quanh việc mở

hàng đƣợc kể lại. huyện miền ắc chắc

là trƣớc thời vua Minh Mạng ban chiếu

cấm quần không đáy, bà nọ vẫn mặc

chiếc xống cổ truyền đi chợ chọn trầu

cau, chẳng hiểu mua bán ra sao, chắc cò

kè trả giá không thuận bỏ đi, bà bị ngƣời

bán đốt v a. Thế nhƣng tỏ rõ là tay cao

thủ không vừa, đâu có chịu lép vế dễ

dàng bị „chơi‟ nhƣ vậy. à xoè váy ngồi

trùm lên đống trầu cau kêu rầm lên „Ối

giời ơi, nó đốt v a tôi rồi, tôi có ch n v a,

nó đốt mất ba rồi, làm sao tôi về nhà

đƣợc...‟. Ngƣời bán t m mặt, chẳng nói

chẳng rằng thu dọn hàng hóa chạy về một

mạch. Thử hỏi chợ đông đúc bao nhiêu

ngƣời chứng kiến cảnh ăn vạ đó còn ai

dám vào mua hàng nữa, tại vì hồi ngày

xửa ngày xƣa đó phụ nữ chỉ mặc độc

chiếc váy thôi, chứ làm gì có cái thứ phụ

tùng mà danh từ thời nay gọi văn vẻ là...

nội y!

àng ngày, kẻ bán càng nhiều hơn ngƣời

mua, cạnh tranh khốc liệt, buôn bán khó

khăn nên dân buôn bán, ch nh xác là chỉ

có dân bán lẻ thôi, không cởi mở dễ dàng

hơn thì chớ lại đặt ra đủ thứ mở hàng tỉ

mỉ. Mở hàng giấc sáng, mở hàng giấc

trƣa hay chiều; mới mở hàng rổ rau

muống nhƣng chƣa mở hàng mớ rau

lang, đống khoai từ; mở hàng phần nạc

dăm nhƣng chƣa có ai hỏi miếng thịt đùi,

tảng mông sấn... Ngƣời bán có thể lời t

một chút để mở hàng lấy may còn không

lỡ gặp bà „chằn ăn trăn quấn‟ nài nỉ

không đƣợc tha hồ giằng co, hàng bán đã

vợi vẫn vin cớ mở hàng để buộc khách

mua cho bằng đƣợc. Gặp những bà nhƣ

thế thật sợ vì chỉ cầm món hàng lên xem,

lỡ dại hỏi giá là bị gài ngay chiêu „Mua

mở hàng‟ bất kể sáng trƣa chiều tối ngay

cả gần đóng cửa dẹp tiệm, ngƣời khách

yếu tay xem chừng không còn đƣờng rút

lui, đành mua một lần xanh mặt, lần sau

kệch, có đi chợ tránh xa cửa hàng đó ra,

hết dám dòm ngó, hỏi han.

hị ch Hậu sống ở anada ba mƣơi hai

năm mới về Hà Nội lần đầu. uổi sáng

lang thang ra chợ hỏi mua quả bƣởi, chƣa

rành tiền Việt nên khi nghe loáng thoáng

tiếng „hai‟, chƣa rõ hai gì, chị bèn hỏi lại

„hai ngàn à?‟. Tƣởng bị trả giá, bà bán

hàng chua ngoa quát đốp ngay một phát

„Hai chục ngàn chứ hai ngàn thì hai năm

nữa hãy hỏi. iến!‟. hị ch Hậu khiếp

quá, vội vàng „biến‟ ngay thật, vừa biến

vừa nhìn quanh xem đi cùng với câu đuổi

khách khủng khiếp ấy, có kèm theo sự đe

dọa là mình sẽ bị hành hung chăng.

Ngƣời bán nêu lý do ha mẹ không

giống, giống ngƣời sớm mai! Khách cứ

cù cƣa khiến „rông‟ cả buổi, ế ƣờn ra đấy

thì mệt lắm. Trời khi nắng khi mƣa, hàng

khi đắt khi ế biết đổ thừa ai đƣợc ngoài

ngƣời đầu tiên chạm đến hàng trong

ngày. ởi vậy nhiều bà chọn ngƣời mở

hàng. Không thể ngày nào cũng mua

hành tỏi nên M.Vân đƣợc một chị ngoài

chợ ình tây nhờ sáng nào cũng ghé qua

đƣa tay đảo xới hộ thúng hành tỏi vài cái.

Muôn sự đều do v a ngƣời mở hàng cả!

Nhờ niềm tin mãnh liệt đó mà hàng bán

chạy mới lạ?! Thành thử nhiều ngƣời

ngại đi chợ sớm quá, cứ đợi muộn một


chút cho chắc ăn, không mua còn rời

chân đƣợc, không bị ngƣời bán hàng mặt

xƣng mày xỉa, háy hó lƣờm nguýt.

Đúng là chuyện mở hàng ngày càng mở

rộng. Hàng mua rồi muốn đổi ráng canh

buổi chiều ngƣời ta sắp dẹp chợ, đừng

đến sáng sớm chƣa mở hàng, chẳng

những bị từ chối không đƣợc đổi mà

nhiều phần còn bị nghe mắng, xua nhƣ

xua tà. Không chỉ có buôn bán lạp xạp

tạp hóa, hàng gánh, hàng sạp, hàng

rong... mới có chuyện mở hàng mà cửa

tiệm lớn, nhà hàng to cũng không chừa;

không phải hàng bán vật dụng quần áo

mà hàng ăn cũng vậy luôn. Nhất là hàng

ăn, múc thức ăn ra là không có lý do đổi

lại. Một tiệm vốn là quán cơm bình dân,

lâu ngày làm ăn phát đạt tiến lên thành

công ty trách nhiệm hữu hạn, gần đây sản

xuất thêm món cá cơm chiên giòn đƣợc

nhiều Việt kiều mua về làm quà. Trời cho

ăn lộc nên quán bán không hở tay, những

cửa hàng kế bên bán ngon nhƣ vậy, bằng

giá hay rẻ hơn nhƣng thiên hạ cứ mua

cho đƣợc thƣơng hiệu này. Tới giờ cơm

trƣa và chiều, xe đậu k n đƣờng. Từ một

mặt hàng nhỏ nay thành hai cửa hàng,

tám gian nguy nga, bề thế đối diện nhau.

uôn bán có phát triển nhƣng công ty to

tát này vẫn giữ nguyên nguồn gốc xa xƣa

của mình là thái độ và cung cách làm ăn

của một quán ăn bình dân lề đƣờng, tức

là rất anh chị! Tuần rồi, vợ chồng tham

tán tòa đại sứ VN vào ăn trƣa, ông kêu

món mực xào, nhƣng khi dọn ra mới

nhận thấy nồng mùi ngũ vị hƣơng, vốn dị

ứng với mùi hƣơng nồng nặc này nên đĩa

thức ăn chƣa chạm tới, ông yêu cầu

ngƣời phục vụ đổi cho món tôm rang bởi

quán cơm không giống nhƣ nhà hàng là

thức ăn đƣợc chiên xào nấu nƣớng một

lần, khi khách gọi cứ thế xúc ra từ... thau

chứ không xào nấu từng đĩa nhƣ nhà

hàng. 11 giờ rồi, đã có nhiều khách hàng

vào ăn trƣa nhƣng riêng món mực ngũ vị

hƣơng này chắc chƣa có khách mở hàng

nên quán ăn dứt khoát không cho đổi, đổi

rồi xui, suốt ngày thực khách sẽ kêu món

mực xào rồi trả lại thì sao. Thế là lời qua

tiếng lại, khi bà tham tán lên tiếng, cả

đám bồi bàn, giữ xe, gia nhân, con chủ,

em chủ, cháu chủ... cùng nhào vô đánh

hội đồng. Ông tham tán thế cô phải van

xin không xong, đến khi thực khách ngồi

quanh đó can ngăn thì hai vợ chồng ông

mới chạy kịp ra ngoài kêu taxi thoát thân.

à vợ bị đánh, tát, thoi, thục, thụi... đến

bay cả đôi bông tai, bầm t m cả phần

ngực và lƣng, vùng cổ tê buốt nằm bệnh

viện bốn ngày vẫn còn choáng, chƣa tự đi

lại đƣợc.

huyện đánh ngƣời dằn mặt này đã mang

sang công an phƣờng, rồi lên quận nhƣng

chƣa có kết quả vì còn đợi điều tra.

Không biết thực sự hai bên đúng sai thế

nào. ó điều quán ăn sừng sỏ tới nỗi chỉ

thực khách muốn đổi một đĩa thức ăn mà

dám a-lát-xô đánh ngƣời dễ dàng nhƣ vậy

chắc chắn cũng có thế lực sau lƣng, đã

thƣờng xuyên „biết điều‟ với ch nh quyền

địa phƣơng. Trƣờng hợp dân thƣờng

chìm xuồng ngay không tăm t ch. Thử

xem kỳ này, chức tham tán hơn hay tiền

hơn? ồi thƣờng t tiền thuốc men, viết


bản kiểm điểm rút kinh nghiệm (... cho

lần đánh lộn sau, nhớ chỉ thoi nhẹ vào

mũi thôi nhé) rồi cũng xong. Thực khách

nhớ tên quán cơm này, lỡ kêu món nào

không dùng đƣợc thì nộp đủ tiền đứng

lên, đừng lắm lời mà có ngày... bể hàm,

tét m mắt, trặc cổ... Mà thôi, nói chung

khi cần bất kỳ một loại giao dịch, dịch vụ

nào, dù mình bỏ tiền ra thì cũng nên nhớ

những luật bất thành văn trên, „Khách

hàng là thƣợng đế‟ là câu khẩu hiệu nhan

nhản khắp nơi, nhƣng giống nhƣ mọi

khẩu hiệu, nó chỉ là... khẩu hiệu, tức là

chỉ nêu lên cho vui, còn khách hàng thì

phải tự biết... thân.

Saigon Cô Nương

Bão Ai Rin (Irene) Trời trong sáng nắng hừng mùa hạ

Mọi người vui picnic ngoài trời

Kẻ lên núi người tuôn ra biển

Ai mà không một phút thảnh thơi .

Ai rin sập đến cây cối đổ

Điện nước tiêu nhà cưả ra ma

Cóc mở miệng nên trời đổ bão

Làm bao người không cưả không nhà .

Những đôi mắt ướt rưng rưng lệ

Ngồi lặng trong đêm nghĩ ngợi gì ?

Đời là bể khổ , ôi bể khổ !

Chẳng mong gì cóc mở miệng ra .

Lương Hà

Bão Sandy Sandy tên gọi thật dễ thương

Ấy thế mà thâm khó khó lường

Gây bao tang tóc khôn hàn gắn

Cho những dân lành ở Đông phương.

Nhà tôi may mắn Nàng không đến

Chỉghé qua ngõ rồi đi luôn

Bằng không tai họa không thể tránh

Cửa nhà,vườn tược cũng tuồng luông.

Lương Hà

Sandy Bão, Sandy Trường (Sandy Hung Đồ, Sandy Nạn Nhân)

Cùng SANDY mà lòng thì khác

Một nạn nhân,một lại hung đồ

Kẻ phá phách,gây bao tai họa

Người nhu mì và rất hiền khô.

Làm sao phân biệt ai hiền dữ?

Để mà lường,kết bạn bắt bồ?

Người ơi,quả là điều rất khó !!

Tên chỉ là tiếng để xưng hô.

Lương Hà


Hàng Rong Saigon cô nương

Saigon có nhiều đƣờng phố, nhiều ngõ

hẻm và cũng nhiều ngƣời lao động nghèo

không có vốn lớn, không sẵn nhà hay cửa

tiệm để mở cửa hàng. Vì thế xuất hiện vô

số cảnh buôn bán lƣu động, tức là hàng

rong. Lại thêm sau mỗi mùa thiên tai bão

lũ, dân nghèo từ các nơi đổ về thành phố

tạo nên đội ngũ hàng rong ngày càng

đông đúc.

Ngày xƣa nói đến hàng rong là hình ảnh

ngƣời bán với chiếc thúng hay rổ hàng

cắp nách hay đội trên đầu. Đó là thau xôi,

mẹt bánh… ây giờ hàng cắp tay vẫn

còn nhƣng hiếm thấy kiểu hàng hóa đội

trên đầu này nữa. Thau bánh chuối hấp

một bên tay, ngƣời bán phải vẹo hẳn

ngƣời sang một bên để giữ thăng bằng.

Thế đi nghiêng đó rất mỏi nên chốc chốc

họ phải đổi tay để vẹo ngƣời sang ph a

ngƣợc lại. Sau này, ngƣời ta cải tiến cách

bán hàng ở những ngƣời bán tạp hóa:

kiếng mát, ráy tai, tăm bông, đồ chơi trẻ

em, đĩa nhạc lậu… đƣợc đặt vào chiếc

khay gỗ trƣớc ngực móc dây đeo qua cổ.

Nhƣ vậy dáng đi thăng bằng hơn cắp một

bên nách. ù lại khay hàng quá nặng

khiến vai họ trĩu xuống và ngƣời lại phải

ƣỡn ra sau, khong thì bổ nhào ra trƣớc.

Rồi tiến lên đôi quang gánh với hai chiếc

thúng hay mẹt ở hai đầu chứa hàng hóa

thƣờng là món ăn nhƣ gánh chè, gánh

bánh cuốn, gánh tào hũ… Gánh hàng

rong cũng nhƣ thúng mủng mang vác vì

gọn gàng nên có thể theo chủ nhân len lỏi

mọi ngóc ngách hẹp nhất của phố

phƣờng. Ngày xƣa lắm khoảng năm 60,

Saigon thƣờng có ông Tàu già chuyên đi

nhuộm rong. Đó là kiểu gánh của Tàu,

đòn gánh không phải gióng tre nhƣ của

ngƣời Việt mà là khúc gỗ dài tuy hai đầu

cũng nổi lên hai mấu để móc thùng vào

đó. Nhiều ngƣời Tàu lƣu lạc rất giỏi võ

nên trên bƣớc đƣờng lăn lộn mƣu sinh,

đòn gánh cũng ch nh là cây thƣơng, một

thứ vũ kh lợi hại hộ thân khi cần. Ông

già mặc bộ đồ xá xẩu đen, đầu đội chiếc

mũ mây rộng vành chóp nhọn hoắt, trời

mát lật mũ ra sau lƣng. Thứ mũ này bây

giờ chỉ còn thấy trên màn ảnh thôi. Ông

Tàu gánh hai chiếc thùng gỗ ám khói đen

xì, một tay lắc chiếc trống lùng tung nhỏ

thay lời rao giống nhƣ nghe tiếng chuông

leng keng biết ngay hàng cà rem vậy. ó

khách gọi, ông hạ gánh xuống ngay đó,

nhóm củi lửa nấu thùng nƣớc sôi, dùng

cây dầm khuấy đều quần áo trong thùng.

Nhuộm xong, giao bộ quần áo ƣớt cho

chủ nhà phơi lên sào, ông lại gánh đôi

thùng đi, một tay vịn lên đòn gánh, tay

kia lắc trống.

Ông Tàu đó đã bị thời gian đào thải từ

lâu, ngay cả những ngƣời tuổi gần bảy

mƣơi cũng chỉ còn nhớ mang máng.

Vốn cho đôi quang gánh khá thấp. hỉ

cần một chiếc đòn gánh và đôi giỏ hai

đầu không đáng giá bao nhiêu, đủ chỗ

chứa nhiều thứ xếp vào đó, nên vẫn còn

nhiều phụ nữ khốn khó mang sức mình ra

gánh kẽo kẹt. Khi dừng gánh, bà tào phở

lấy ra chiếc xô nhỏ đựng nƣớc rửa chén,


chiếc khay nhựa che lên nhân thể làm nơi

đặt chén tàu hủ mới múc, bà bún riêu

cũng móc từ gánh đó mấy chiếc ghế cho

khách vừa ngồi vừa làm bàn, thêm cả hai

xô nƣớc rửa chén…

Để đỡ mệt cho ngƣời bán rong thì chiếc

xe đẩy ra đời. Xe bằng tôn, nhôm hay gỗ

có bánh xe bơm. Mì gõ, cháo huyết, bánh

mì thịt bò nƣớng có bếp nhỏ nấu than tổ

ong giữ cho thức ăn luôn nóng. Riêng xe

cá viên chiên dùng bếp ga du lịch. Xe ba

gác nhỏ với lòng thùng rộng có thể chứa

hàng hóa số lƣợng nhiều nhƣ xe ve chai,

bắp cải, khoai lang, dƣa hấu… chất có

ngọn.

Gọn nhẹ hơn là xe đạp gắn thêm chiếc

khay gỗ hay thùng nhỏ ràng ph a sau yên

xe hình thành cả một cửa hàng nho nhỏ

gồm vài ký thịt, dăm ký cá, mấy chục

trứng gà trứng vịt, mƣơi bó rau muống,

rau cải… hay một nhà vƣờn khoe sắc các

giỏ và chậu hoa dâm bụt, sống đời, mai

vàng, cúc…, ớt và khế lúc lỉu trái, xe

chuyên bán phong lan, xe chuyên bán

xƣơng rồng nhỏ để gần máy v t nh hút

bớt chất thải… xe cá kiểng rực rỡ cá vàng

trong bao nylon căng phồng, tết đến xe

bán hoa giả đủ màu loè loẹt… Một xe

chiếu nặng đẩy đi xiêu vẹo khiến mọi

ngƣời nhớ tới Öt Trà Ôn với “Tình anh

bán chiếu”. Hàng rong tha đủ thứ hàng

rong ruổi hàng mấy chục cây số mỗi

ngày.

Thành phố mở rộng, xe gắn máy đời mới

sản xuất tại VN , nhiều chiếc xe cũ gần

nhƣ sắp bỏ vào “nghĩa địa” đƣợc đƣa vào

đội xe bán lẻ. Xe cũ, xe cà tàng chở hàng

hóa nặng thì không xót ruột. hạy khắp

hang cùng ngõ cụt là những chiếc xe gắn

máy ràng chiếc giỏ lƣới kẽm rất to đằng

sau bán trái cây theo mùa hay xe nghêu

sò ốc hến, bán rắn sống cắt tiết ngâm

rƣợu ngũ xà tại chỗ.

Hàng rong là cả một cái chợ di động

khổng lồ xê dịch không ngừng khắp nơi

chốn bất cứ lúc nào. Ở trong ngỏ hẻm sâu

ngoằn nghèo cách mấy, hàng rong vẫn tới

tận nơi. ho nên ai nấy có thể ngồi yên

trong nhà, khỏi cần mất công thay quần

áo bƣớc chân ra ngoài đi chợ, vẫn có thể

sờ tận tay, thấy tận mắt đủ mọi thứ hàng

hóa trên đời

Năm giờ sáng cửa nhà còn đóng k n m t

đã nghe tiếng rao đảo qua mấy lần đánh

thức học sinh đang muốn ngủ nƣớng:

ánh mì Saigon hai ngàn một ổ. Nửa

tiếng đồng hồ sau đã lảnh lót: Xôi vò, xôi

đậu phọng… Hửng nắng là thực phẩm

sửa soạn nấu ăn trong ngày. Trên khay và

mẹt, trong giỏ và sọt đủ cả bầu b , rau

muống, rau cải… hàng thịt cá bày mấy

tảng thịt nạc, ba rọi… cá ngân, cá hồng…

tôm bạc, tôm đất… để khách hàng cách

nào cũng tìm thấy đƣợc một vài món mua

đƣợc. Hoặc khách hàng có thể dặn miệng

trƣớc, ngày mai ngƣời bán sẽ mang đến

đúng thứ khách yêu cầu.

uôn có bạn bán có phƣờng. hợ di động

này chủ yếu toàn dân nhập cƣ, nhiều nhất

là ngƣời miền ắc trong khi dân ình

Định thu mua ve chai, Phú Yên bán vé

số, Quảng Ngãi gánh quà vặt… Họ cố

gắng đạp xe qua càng nhiều đƣờng xá

càng tốt vì chỉ khoảng tới mƣời giờ hơn

là biến mất, chậm nhất tới gần trƣa ngang

với giờ chợ tàn, sau đó rau héo, thịt ƣơn


và quá giờ nấu cơm nên không còn khách

mua. Loại hàng này vì t nên đƣợc chủ

hàng chăm chút hình thức tƣơi ngon, bán

đúng giá, thậm ch còn rẻ hơn ngoài chợ

một chút vì các bà nội trợ đều rành giá

cả. Trên lối đi hằng ngày, họ dần dần tạo

khách quen nên cũng khó nói thách đƣợc.

ác xe bán rau củ cũng thế. hỉ riêng xe

bán trái cây trên các con đƣờng lớn và

cổng trƣờng đại học thƣờng cân điêu.

Một xe trái cây trên khu đại học góc An

Dƣơng Vƣơng bán một ký măng cụt thiếu

đến ba trăm gram. Tại toàn đàn ông hoặc

thanh niên ghé mua và mang về. Khách

vãng lai đâu phải ai cũng sẵn cân để cân

lại nên với chiêu hạ giá lôi cuốn khách

ham rẻ, hàng rong tha hồ bán thiếu dài

dài.

Ngay cả chợ cũng có nhiều hàng rong

chiếm lĩnh. Ph a trong nhà lồng và chung

quanh là dãy sạp hàng có môn bài ch nh

thức. Vòng ngoài là các xe đẩy bán rau

quả, thớt gỗ, bắp luộc… cạnh tranh quyết

liệt. Nhiều bà nội trợ ngại lội vào chợ nên

chọn mua hàng ngay từ ph a ngoài đƣờng

nơi những hàng rong này.

Từ trƣa chiều trở đi sau giấc ngủ trƣa là

cơ man hàng rong. Nào là chè đậu xanh

bột báng nƣớc dừa, ch mà phù, hột vịt

lộn hột vịt vữa… à cắp thúng bắp đi

qua, ông đạp xe bánh bao chỉ, bánh bò đi

lại… à già đội mâm bán bánh cam,

bánh vòng từ sáu, bảy năm nay không

còn thấy đâu nữa. ánh rán giống nhƣ

bánh cam nhƣng không có lớp đƣờng kẹo

áo bên ngoài đôi khi còn thấy tại các cửa

hàng bán món ăn ắc, nhƣng bánh cam t

thấy, bánh vòng không có cả chút nhân

đậu bên trong nên lại càng không thu hút

nổi ai ăn.

hỉ có điều các xe thức ăn dãi dầu mƣa

nắng gió bụi phơi ngoài đƣờng cả ngày.

Nhiều vụ ngộ độc thực phẩm xảy ra có

nguồn gốc từ những hàng quà rong trƣớc

cổng trƣờng. Hàng rong chiếm dụng lề

đƣờng, đi tới đâu xả rác tới đó. Trƣớc cửa

trƣờng học vào đầu và cuối giờ học là cả

một ngôi chợ nhỏ tấp nập đồ chơi, học cụ

và đồ ăn vô cùng phong phú mà căn tin

trƣờng không thể nào đáp ứng bằng.

Trƣớc cửa các công ty và khu chế xuất

nhiều công nhân cũng thế. Những hàng

rong này luôn cung cấp mọi thứ hàng

hóa, dịch vụ cho đúng đối tƣợng khách

hàng. Hàng ăn ở đây tuy có mất vệ sinh

nhƣng mức độ ngộ độc thực phậm còn

lâu mới bằng các bếp ăn tập thể của các

công ty và các bữa tiệc cƣới. Ngoài ra

mọi khách hàng tại chỗ đều khen vừa

ngon vừa rẻ.

Dù sao từng có đề nghị cấm hàng rong.

Đề nghị này đƣa ra nhiều lần mà mãi vẫn

không thực hiện đƣợc vì đụng chạm tới

mấy chục ngàn hàng rong chứ đâu có t.

ao nhiêu hàng là từng ấy con ngƣời,

từng ấy gia đình với đủ mọi hoàn cảnh

khó khăn sống dựa vào đó. Dẹp họ nhƣ


cóc bỏ dĩa. Hàng rong đâu có ngồi yên

một chỗ đợi cảnh sát đến phạt. Đặc t nh

của họ là di chuyển liên tục hết chỗ này

đến chỗ khác nên khó mà rình để chụp.

Thấy bóng dáng cảnh sát, dân phòng từ

xa, dân cƣ vỉa hè đã báo động dây

chuyền, họ mau chóng thu dọn hàng hóa,

khách hàng đang ăn cũng phụ xách ghế,

xách tô dùm. hỉ cần băng qua đƣờng

sang vỉa hè bên kia thuộc địa phận

phƣờng khác hay tạt vào các con hẻm

quanh quẩn đây đó là coi nhƣ thoát thân.

ứ chơi trò cút bắt hoài khiến chuyện

“ruồng bố” này đâm nhàm. Nếu có đợt

càn quét mạnh thì hàng rong trốn. Qua

đợt, họ lại thò ra. Hàng rong là công việc

mƣu sinh kiếm sống cuối cùng nên bằng

mọi cách họ phải giữ lấy. Phạt buôn gánh

bán bƣng là điều không thể vì chỉ tịch thu

mấy cái ghế cóc cũ mèm, bộ quang gánh

sứt sẹo đã khiến họ méo cả mặt rồi thì

làm cách nào moi tiền đóng phạt đƣợc.

Làm gắt quá, hàng rong đành bỏ của chạy

lấy ngƣời vì vốn gánh hàng không bao

nhiêu trong khi giá phạt gấp mƣời mấy

lần. ấp giấy Vệ sinh an toàn thực phẩm

lại càng là điều không tƣởng vì các thứ

giấy má, đơn từ quá sức rắc rối, tốn kém

cộng với những yêu cầu khắt khe nhƣ

nƣớc sạch, nguồn gốc thực phẩm an toàn,

giấy chứng nhận sức khỏe của ngƣới

bán… khiến chúng trở nên hoàn toàn xa

lạ với hàng rong.

Hàng rong không chỉ đủ thực phẩm, các

món ăn uống mà cả “dịch vụ”. Làm

móng dạo kiếm bậc tam cấp mát mẻ ngồi

xuống chuyên sơn sửa móng tay móng

chân, se lông mặt… kiêm luôn nhổ tóc

sâu, làm trắng da, nhuộm tóc… Những

ngƣời đàn ông chạy xe gắn máy giọng

rao khàn khàn “mua băng đĩa cũ”, “mua

ăm li cũ, máy bơm nƣớc, đồng hồ, tủ

lạnh, máy giặt cũ ».

Nhiều nhất đi tới đi lui suốt ngày nhƣ đèn

kéo quân là ve chai và vé số. Hai nghề

này không cần vốn liếng nhiều. Thời buổi

khó khăn vật giá leo thang, ngƣời ta

chẳng còn biết đổi đời bằng cách nào

ngoại trừ mua hy vọng qua mấy tờ vé số.

ởi vậy đội quân vé số nam phụ lão ấu

tràn ngập khắp thành phố.

ho đến tận nửa khuya trong giấc ngủ

vẫn còn tiếng rao rời rạc “bánh chƣng,

bánh giò” và “tẩm quất… đơi” cùng với

tiếng gõ của mì xực tắc.

Hàng rong là cả ngôi chợ khổng lồ. Đủ

mọi hàng hóa cho mọi nhu cầu. Mùa

nóng có xe trái cây ƣớp lạnh, mùa mƣa

có gánh chè đậu xanh nóng, tô mì gõ bốc

khói đƣợc bƣng tới tận cửa nhà. Ăn xong

hồi sau, cậu bé mới quay lại lấy tiền vô

cùng tiện lợi. Ngày rằm mồng một xe bán

hoa bó thành bó, lễ Vu lan có chị đội

lồng chim phóng sinh đi rảo. Việc buôn

bán tận nơi tận tay lại vừa túi tiền với

khách hàng. Ai muốn mua hàng tuyển thì

vào các cửa hàng lớn, vào siêu thị, vào

chợ… òn hàng rong luôn cung cấp các

mặt hàng thiết yếu với giá bình dân…

Hàng rong nào cũng đông khách đủ sống

vì họ luôn nhạy bén trong việc nắm bắt

thị hiếu khách hàng. Mỗi địa điểm và thời

gian có những loại khách hàng nào, cần

thứ hàng hóa nào. Họ cung cấp ch nh xác

tận nơi ngay. Khó mà liệt kê nổi hàng


rong vì ngƣời dân có nhu cầu gì, hàng

rong xuất hiện đáp ứng ngay, thay đổi hết

sức mau chóng, linh hoạt.

Không biết mai mốt đây, theo lối sống

hiện đại, các xóm hẻm biến mất nhƣờng

chỗ cho những khu chung cƣ nhà nào nhà

nấy đóng cửa k n m t, thì không biết lúc

ấy có còn những loại hàng rong này nữa

không? Những ngƣời lao động buôn gánh

bán bƣng này sẽ đi về đâu? Về quê hay

vào làm công nhân hãng xƣởng?

Viễn cảnh ấy chắc chắn còn lâu. òn hiện

giờ, những ngƣời bán hàng rong vẫn rong

ruổi phố phƣờng tạo thành nét sinh hoạt

đặc biệt trên khắp đất nƣớc VN.

Saigon cô nương

Tập làm thơ xuân Ra ngoài hiên vọc ánh xuân

Nối một chùm sợi nắng

Thành một sợi dây câu

(Ai hay sợi nắng khô vàng

Có là một chút bóng ―chàng hư vô‖……)

Dây ném vào hư vô

Trong lòng cầu trời phật

Nam mô… ừ…. nam mô

Dây này con thả chút tình

Lạy trời lạy phật hiển linh lúc này

Cho con câu được ―hao gầy‖!!!!????

Được mưa được nắng, được đầy sắc hoa

Được câu, được chữ gọi là……

Thơ Xuân!

Thơ Xuân cất kỹ đợi mùa xuân

Ủ với trăm hoa đủ…… mấy tuần

Ui chà!

Thời gian có thể không lâu

Thành ra câu chữ ốc trâu một nùi

Thôi đem làm giẻ lau chùi

Dọn nhà rửa cửa

Dọn nhà rửa cửa

Lui cui một mình

Này anh ơi

Anh đi đâu chẳng thấy bóng thấy hình

(anh lên web…..:))

Để em vò võ mùa xuân dọn nhà

Tết chi cho khổ thân ta

Ước chi Xuân cứ xa xa đừng về….

Tâm Hiền


Mùa Xuân,

Viếng Các Chùa

ở Richmond

Nguyễn Kiến An

1- CHÙA CHUYỂN PHÁP LUÂN,

MỘT GIỜ VỚI SƢ KIM CANG

Tôi xin đƣợc cái hẹn với Sƣ Kim ang,

Trụ Trì hùa huyển Pháp Luân, và

cũng là một Mạnh Thƣờng Quân của

nhiều công tác xã hội trên Thế Giới,vào

một buổi chiều cuối Thu,có nắng vàng,có

gió nhẹ.

on đƣờng dẫn đến chùa huyển Pháp

Luân vắng xe nên tôi có thể vừa lái xe,

vừa niệm hú Đại i, vừa ngắm cảnh hai

bên đƣờng có rừng cây thƣa thớt, có

những bãi đất trồng hoa mầu, mà vẫn giữ

đƣợc chánh niệm. hùa huyển Pháp

Luân rộng 250 m2, tọa lạc trên một thửa

đất vuông vức có diện t ch 2 mẫu tây.

Trong vƣờn có vài mƣơi cây cổ thụ, có

trúc vàng, có cỏ, có hoa dù rằng cỏ vào

Thu đã vàng và hoa cũng không còn tƣơi

tốt vì cái lạnh, nhƣng chim vẫn hót l u lo.

Với cái tâm rất bình an, tôi tự hỏi õi

ực Lạc có đâu xa ?

Vốn có duyên với nhau, đƣợc quen biết

Sƣ từ lâu, việc tôi đến chùa huyển Pháp

Luân để lễ Phật, để hầu chuyện Sƣ cũng

tự nhiên, cũng than thiết nhƣ trở về nhà

mình, ngôi nhà Tâm Linh, vì Sƣ là ậc

Thiện Tri Thức, Vị Thầy đã giải đáp cho

tôi những thắc mắc, đinh hƣớng đi cho

tôi trong nhiều dịp.

Sƣ Kim ang tiếp tôi trong chánh điện.

Sau khi lạy Phật cầu gia bị, tôi xin Sƣ

giải đáp những câu hỏi để giúp bạn đọc

hiểu rõ nếp sinh hoạt của hùa huyển

Pháp Luân, của Sƣ và của Phật Giáo Đồ

Cambodia.

- Sƣ Kin ang xuất gia năm 1972, làm Sa

Di, ổn Sƣ là Hòa Thƣợng trụ trì hùa

Phƣớng Trà Vinh (Vĩng ình). Năm

1976 Sƣ thọ giới Tì Khƣu, tiếp tục cuộc

sống Du Tăng, tầm sƣ học đạo. Tu theo

Phật Giáo Nguyên Thủy, nhƣng Sƣ cũng

tìm hiểu về Phật Giáo Đại Thừa và các

tôn giáo khác. Sƣ theo học Phân Khoa

Phật Học Viện Đại Học Vạn Hạnh. Sƣ

cũng theo học Đại Học Văn Khoa

Saigon.

Ngoài tiếng mẹ đẻ là ambodia, Sƣ còn

thông thạo nhiều thứ tiếng: Thái Lan,

T ch Lan, Lào, Miến Điện, Việt, Hàn,

Trung Hoa. Ngoài việc Hoàng Dƣơng

Phật Pháp, Sƣ còn tham gia các công tác

xã hội, cứu trợ nạn nhân các thiên tai,

dịch họa. hùa huyển Pháp Luân đã

từng mở rộng tiếp đón nạn nhân từ các

vùng ở Phi hâu, Trung Đông, Trung Á,

và Đông Nam Á. Ngƣòi tị nạn nghe danh

Sƣ tự động tìm đến xin Sƣ giúp đỡ hoặc

do các cơ sở xã hội của các tôn giáo

Thiên húa Giáo, Tin Lành, Hồi Giáo

nhờ SƢ tiếp tay.

Sƣ Kim ang hiện làm Đại Sứ Hòa ình

của Liên Đòan Hòa ình Thế Giới, nơi

qui tụ toàn thể các Giáo Hội của các tôn

giáo trên Thế Giới.

- Chùa Chuyển Pháp Luân

- Năm 1988 Sƣ Kim ang thành lập Hội

Phật Giáo ambodia.

- Năm 1989 lập hùa huyển Pháp Luân.

Năm đầu chùa không sinh họat, chỉ làm

quen với bốn bên hàng xóm, giao thiệp

và giúp đỡ qua lại.


Sau khi đã tranh thủ đƣợc nhân tâm của

tối thiểu 10 gia đình hang xóm, Sƣ nộp

đơn xin phép lập hùa huyển Pháp

Luân theo đúng những luật lệ của

Hanover county. Đƣợc 10 gia đình hàng

xóm nhiệt liệt giới thiệu, ounty xem xét

và cấp cho Sƣ giấy phép mở cửa chùa.

Sƣ Kim ang (giữa), hùa huyển Pháp Luân

T nh theo mức cúng dƣờng hàng tháng

thì Phật Tử thuần thành của chùa huyển

Pháp Luân ƣớc chừng từ 250 đến 300

ngƣời, trong dịp Lễ Dâng Y cho hƣ

Tăng hàng năm. Trong các cuộc vui chơi

lễ hội, số t n đồ tang lê dến 500 ngƣời.

ác khóa lễ thƣờng xuyên ở chùa có ƣớc

chừng từ 50 đến 100 Phật Tử tham dự

nên chƣơng trình Hoàng Pháp của Sƣ

không cố định. Sƣ có thể đến từng nhà để

hành lễ và giảng pháp theo yêu cầu của

gia chủ, Sƣ tụng kinh theo tạng Pali và

giảng Pháp bằng tiếng ambodia. Đối

với giới trẻ hoặc dân tị nạn, Sƣ phải

giảng Pháp bằng Anh ngữ hoặc những

ngôn ngữ địa phƣơng mà Sƣ thông thạo.

- Kết thúc buổi tiếp chuyện, tôi xin Sƣ

ban cho mấy lời Pháp Nhũ nhân dịp Năm

Mới.

SƢ nói: "Ngƣời Việt Nam luôn luôn sinh

hoạt trong tinh thần cộng đồng, tƣơng

thân, tƣơng trợ, nhẫn nhục: một sự nhịn

là ch n sự lành. Sống ở nơi Quê Hƣơng

thứ hai này, nếu không đƣợc nhƣ tinh

thần Lục Hòa của hƣ Tăng, thì cũng xin

ghi nhớ và thực hành những lời dậy dỗ

của Tiền Nhân:

Bầu ơi thương lấy bí cùng,

Tuy rằng khác giống,nhưng chung một

giàn,

Hoặc là :

Nhiễu điều phủ lấy giá gương,

Người chung một nước phải thương nhau

cùng.

Sƣ kết luận : "Phật Giáo là tôn giáo của

Tình Thƣơng và Sự Hiểu iết, Duy Tuệ

Thị Nghiệp. Năm mới, hƣ Phật Tử xin

lấy sự nhẫn nhục, tình thƣơng và hiểu

biết để giải quyết mọi mâu thuẫn, xung

đột thì kết quả bao gìơ cũng tốt đẹp. ầu

xin Hoan Hỉ Di Lặc Phật luôn luôn ở

trong tâm qu vị”.

Sau khi cùng Sƣ hồi hƣớng công đức, tôi

bái biệt Sƣ.

2- CHÙA HUỆ QUANG

Khởi thủy, Phật Tử Việt Nam ở

Richmond không có ngôi chùa để phụng

thờ Tam ảo. Một mùa Vu Lan, do từ

tâm của ha h n (hiện là Sĩ Quan Tuyên

Öy của Hải Quân Hoa Kỳ vùng Thái

ình Dƣơng) thƣơng ngƣời xa xứ, không

phân biệt tôn giáo, nên đã cho các Phật

Tử mƣợn khuôn viên trƣớc Đài Đức Mẹ

Hằng ứu Giúp của nhà thờ ác Thánh

Tử Đạo Việt Nam để tổ chức Lễ Vu Lan.

Phải nói thêm rằng Đức Tổng Giám Mục

ủa Giáo Phận Richmond ngày ấy rất

thƣơng những ngƣời gặp cảnh khốn khó,

trong đó có ngƣời Việt Nam. Thánh Lễ

nhận chức của Ngài đã tổ chức tại công

viên để cho mọi ngƣời không phân biệt

mầu da, tôn giáo ăn uống, ca hát, nên ắt

hẳn việc làm của ha h n đƣợc sự ƣng

thuân của Ngài.


Từ lễ Vu Lan ấy, Hội Phật Giáo

Richmond đƣợc thành lập do Đạo Hữu

Võ Thanh Thiệt làm Hội Trƣởng. Ông bà

Võ Thành Thiệt đã góp rất nhiều công

sức để phát triển Hội Phật Giáo và xây

dựng ngôi chùa Huệ Quang. Xin tán thán

công đức của ông bà vì trong các Pháp

ố Th , ố Th Pháp là bậc nhất, ông bà

đã cùng chƣ Phật Tử Richmond kiến tạo

ngôi chùa Huệ Quang để có nơi Hoằng

Dƣơng Đạo Pháp.

Khi chƣa có chùa Huệ Quang,hàng

tuần,Phật Tử Richmond thƣờng xum họp

tại ngôi chùa của ngƣời Nhật ở đƣờng

Grove để lễ Phật. Sau một thời gian vận

động tài ch nh và tìm kiếm đất, Hội Phật

Giáo Richmond đã có đủ tiền đặt cọc để

mua căn nhà số 8535 đƣờng Hungary

glenn Allen VA 23060, thửa đất rộng 5

mẫu tây và căn nhà nhỏ chỉ có sức chứa

25 ngƣời. Dần dần nới rộng nên chùa đã

có nhà thờ linh, nhà bếp và nhà thờ Linh.

ăn nhà này nay dùng làm trƣờng học :

Trung Tâm Việt Ngữ Huệ Quang. TT

Việt Ngữ Huệ Quang cón 8 lớp, từ lớp 1

đến lớp 7 và một lớp cơ bản, gồm 87 học

sinh, học làm 2 ca : ca 1 từ 1 giờ đến 3

giờ, ca 2 từ 3giờ đến 5 giờ chiều hủ

Nhật .Hiệu Trƣởng là cô Kiều Thi và 15

thầy cô. Tất cả đều tình nguyện.

hùa Huệ Quang hiện nay đƣợc xây

dựng trên đỉnh đồi, vị tr do Thiền Sƣ

Th ch Thanh Từ, Tổ hiện nay của Dòng

Thiền Trúc Lâm Yên Tử chọn và đặt viên

đá đầu tiên. hùa rất khang trang,đủ tiên

nghi. hánh Điện có sức chứa 250 ngƣời.

Ph a sau là àn Thờ Tổ, 2 bàn thờ Linh,

2 phòng nghỉ cho Thầy Trụ Trì và khách

Tăng, phòng hội Hội và nhà bếp. Vì số

Phật Tử mỗi ngày mỗi tăng, mà diện t ch

xử dụng lại giới hạn nên thầy Trụ Trì và

an Quản Tri đã có kế hoạch xây một

Hội Trƣờng ở ph a sau có sức chứ 500

ngƣời và các phòng ốc phụ thuộc để

hánh Điện chỉ dành riêng cho việc

phụng thờ, lễ bái và tu học.

Theo thầy Trụ Trì, số Phật Tử thuần

thành tham dự các khóa lễ trƣa ngày hủ

Nhật là 50 ngƣời, số ngƣời này cũng

thƣờng xuyên tham dự các Phật Sự và

các công tác khác của chùa. Hai khóa lễ

sám hối vào ngay 14 và 30 mỗi tháng Âm

Lịch có số Phật Tử tham dự là 30 ngƣời.

ác khóa tụng Kinh Pháp Hoa tối thứ ba

và thƣ năm hàng tuần có số Phật Tử tham

dự là 20 ngƣời.

Thầy Th ch Minh Trì, hùa Huệ Quang

hùa có ban Hộ Niệm cầu siêu cho các

đám tang. Vào các ngày lễ lớn nhƣ lễ v a

hƣ Phật, hƣ ồ Tát v.v. số Phật Tử

tham dự là 500 ngƣời. Riêng ngày Hội

Hoa Xuân và ngày Tết Nguyên Đán, số

Phật Tử tham dự là 1000 từ nhiều đia

phƣơng khác đến.

Gia Đình Phật Tử hùa Huệ Quang là

một tập hợp Thanh Thiếu niên nam nữ

Phật Tử độ tuổi từ 6 đến 17, trên 20 tuổi

là các huynh trƣởng. Tất cả có 50 em,

lãnh đạo bởi ác Đạo Quán, Gia Trƣởng

và các Huyng Trƣởng Tâm Thiên

Nguyện, Quảng Chánh, và các Liên Toán

Trƣởng ... ác em trong Gia Đình Phật

Tử đƣợc hoc Phật Pháp và các sinh hoạt

trong khuôn khổ Giới Định Tuệ của Phật

Giáo và ch nh các em sẽ là ngƣời tiếp nối


mang Ánh Đạo Vàng của hƣ Phật đi soi

sáng thế gian, làm công việc Tề Tà Hiển

hánh theo bƣớc chân của hƣ Tăng.

Trụ trì chùa Huệ Quang hiện nay là thầy

Th ch Minh Trì, xuất thân từ Tổ Đình

Long Phƣớc Thọ Tỉnh Đồng Nai Việt

Nam.

Kết thúc cuộc viếng thăm chùa Huệ

Quang, chúng tôi xin Đại Đức Trụ Trì vài

giòng Pháp Nhũ. Thầy nói : "Quá Khứ đã

đi qua. Tƣơng lai thì chƣa tới. Hãy an trú

trong hiện tại. Sống tron vẹn với hiện tại

trong từng hơi thở. Đây là phƣơng pháp

thiết lập Một Đời Sống An Lạc giữa dòng

đời đau khổ".

3 CHÙA VIÊN GIÁC

Do bất bình về sự chậm chạp trong việc

xây dựng ngôi chùa để thờ phụng Ngôi

Tam ảo, một số Phật Tử chùa Huệ

Quang cùng Thầy Trụ Trì thành lập Hội

Phật Giáo Virginia và tìm mua đƣợc khu

đất số 2208 đƣờng Mountain, Glen Allen

để xây dựng chùa Viên Giác. Khu đất này

rất rộng, khoảng 15 mẫu tây, mặt trƣớc là

đƣờng Mountain, mặt hậu là xa lộ 295,

bên phải là khu Apartment, bên trái là

trƣờng học.

Qua bao sự thăng trầm tranh chấp, nhờ

Hồng Ân Tam ảo, cho đến nay Ngôi

Gìa Lam Viên Giác vẫn tồn tại. Hiện tại

Phật Tử đến chùa để sinh hoạt hàng tuần

là từ 15 đến 25 ngƣời, trong số đó Phật

Tử Thuần Thành là từ 10 đến 12 ngƣời.

òn những dịp lễ lớn hàng năm, số Phật

Tử tề tựu về chùa lên đến hàng trăm

ngƣời nên phải tổ chức ngoài trời. Do đó

sự cúng dƣờng của Phật Tử chỉ đủ để trả

payment hàng tháng để giữ gìn ngôi Tam

ảo, còn nếu có sửa chữa, xây dựng thêm

thì tổ chức quyên góp.

Khi tôi đến viếng hùa Viên Giác, Sƣ ô

đang trông coi việc mở rộng hánh Điện,

nên trong hánh Điện vật liệu còn ngổn

ngang. Tôi xin phép đƣợc hầu chuyện Sƣ

ô. Đây là vị Tăng Sĩ thứ 5 của hùa

Viên Giác. Những vị trƣớc do không có

duyên với chùa nên đã vân tập đi nơi

khác. Sƣ ô Pháp Danh Nhƣ Nghiêm, Tổ

Đình là hùa Dƣợc Sƣ ở dƣờng Lê

Quang Định, Gia Định. Ở Sƣ ô toát lên

sự nhẫn nhịn và từ bi, đem tình thƣơng

đến mọi ngƣời và tạo đƣợc niềm tin vững

chắc cho Phật Tự.

Sƣ ô Nhƣ Nghiêm, Chùa Viên Giác

Trƣớc khi đƣợc hầu chuyện cùng Sƣ ô,

tôi thƣờng đƣợc nghe những dƣ luận

thiếu thành thật của các thế lực vô minh

muốn dành cái danh và cái lợi ở chùa nên

thƣờng có lời nói, hành vi thiếu xây

dựng. Tôi mang những điều đó bạch Sƣ

ô và đƣợc Sƣ ô giải đáp tƣờng tận,

nên tôi đã đảnh lễ Sƣ ô và thú thực tâm

tôi đã đƣợc Sƣ ô an cho. Sƣ ô nhƣ

ngọn đèn chiếu sáng cùng những Phật Tử

thuần thành dẹp tà hiển chánh. hùa Viên

Giác vững bền trong việc hoằng dƣơng

Đạo Pháp.

Trƣớc khi bái biệt, chúng tôi xin Sƣ ô

cho vài hàng Pháp Nhũ. Sƣ ô Nhƣ

Nghiêm nói : Sƣ ô đến chùa Viên Giác

là một nhân duyên. Việc của Sƣ ô là tu

niệm rồi đem những điều hiểu biết và


hành trì truyền đạt cho Phật Tử làm theo,

luôn việc nhắc nhở Phật Tử phải hòa hợp

thƣơng yêu lẫn nhau. Lúc nào cũng phải

phản quang tự kỉ, luôn nhìn vào ch nh

mình nhiều hơn. Đừng phóng tâm ra

ngoài hơn thua không có lợi lạc gì.

Tuy nhiên muốn giữ gìn Ngôi Tam ảo

phải nhờ đến những tấm lòng vàng và

Mạnh Thƣờng Quân. Nếu không có thì sự

duy trì không thể đƣợc, giống nhƣ câu

nói :

Phật Pháp xương minh do Tăng Gìa hòa

hợp,

Thiền Môn hưng thạnh do Đàn Việt tín

tâm.

Tất nhiên câu nói này nói lên sự chung

sức, chung lòng của Tăng Ni và Phật Tử

thì Phật Pháp mới trƣờng tồn đƣợc.

Thƣa qu vị,

húng tôi đƣợc biết hiện nay chùa Huệ

Quang có đồ án xây dựng một Hội

Trƣờng ph a sau để sinh hoạt, và hùa

Viên Giác có kế hoạch xây dựng Đài

Quán Âm để an tr tƣợng Phật à mà

chùa đã thỉnh về từ lâu còn để nằm trong

kho. Ngƣời con Phật nghĩ đến cảnh này

từng rơi nƣớc mắt. Đây là hai dự án kiến

tạo cần đến khoản kinh ph rất lớn nên

cần đến sự đóng góp công sức và tịnh tài

của Đàn Na T n Th . Trong bố th ba la

mật, bố th Pháp là bậc thƣợng. ố th

Pháp gồm có : giảng Pháp, in kinh sách,

xây chùa, dựng tƣợng đúc chuông. Hai

dự án kiến trúc của hùa Huệ Quang và

hùa Viên Giác thuộc về ố Th Pháp, là

hai phƣớc điền rất lớn để chƣ Phật Tử

gieo trồng công đức. Ngƣỡng mong qu

vị phát ồ Đề Tâm cúng dƣờng để Phật

Sự đƣợc viên mãn.

Trân trọng,

Nguyễn Kiến An

Chiều Qua Sông, Nhớ Nhà Giòng Potomac lặng lờ,

Cây đa chẳng có. Con đò cũng không.

Ngẩn ngơ. Những ngóng cùng trông.

Nơi quê người, cứ tưởng mong quê nhà.

Ngược suôi. Ngã bẩy. Ngã ba.

Trông tìm cố quận. Biết là tìm đâu ?

Ngậm ngùi. Cồn cỏ. Bờ lau.

Trong tiềm thức hiện mái đầu tuyết

sương,

Lưng còng chĩu nặng nhớ thương,

Mắt lòa từ độ rõi đường con đi.

Lòng đau từ lúc phân kỳ.

Xót xa từ thủa biệt ly đến giờ.

Giòng Potomac lặng lờ,

Cây đa chẳng có. Con đò cũng không !

Tạ Quang Trung


Vài N t Về

Trung Tâm Việt

Ngữ Huệ Quang Trần Khôi

Ở vùng Richmond, Virginia, có lẽ t có

gia đình Việt Nam nào chƣa hề nghe nói

đến Trung Tâm Việt Ngữ Huệ Quang, mà

mọi ngƣời vẫn thƣờng gọi một cách thân

thƣơng là "trƣờng Việt Ngữ".

Trụ sở của trƣờng Việt Ngữ thật

ra chỉ là một ngôi nhà khiêm tốn với bốn

phòng học ch nh, tọa lạc trên đƣờng

Hungary Road, Glen Allen, trong khuôn

viên khá rộng rãi của chùa Huệ Quang.

ên cạnh ngôi trƣờng là một sân cỏ lớn,

có rào kẽm, dùng làm sân chơi cho học

sinh trong giờ giải lao. Mỗi tuần, các em

học sinh chỉ đến trƣờng để học hỏi và

sinh hoạt trong hai giờ mỗi chiều hủ

Nhật. Trƣờng có tám cấp lớp, và với bốn

phòng học, phải chia làm hai buổi, 1 - 3

và 3 - 5 giờ, mỗi buổi bốn lớp.

Về nhân sự, trƣờng có một ban

Giám Hiệu gồm Hiệu Trƣởng và ba Hiệu

Phó về Kỷ Luật, Sinh Hoạt, và Giáo

Khoa. an Giảng Huấn cũng khá hùng

hậu, mỗi lớp học có một giáo viên ch nh

và một hay hai phụ giáo, cùng lo việc dạy

dỗ và các sinh hoạt trong lớp.

ó thể nói Trung Tâm Việt Ngữ

Huệ Quang là một tổ chức từ cộng đồng

mà ra, phục vụ cho cộng đồng, và do

ch nh cộng đồng nuôi dƣỡng. Không t

các phụ huynh, sau khi cho con em đến

học, đã dấn thân phụ giúp trƣờng trong

nhiều kh a cạnh, có khi còn trở thành phụ

giáo hay giáo viên nữa. Tất cả giáo viên

đến với Trung Tâm đều là làm việc thiện

nguyện. Trung Tâm có nhận học ph rất

khiêm nhƣợng chỉ để cung cấp học cụ và

tu bổ phòng ốc cũ kỹ. ó nhiều phụ

huynh tham gia vào Hội Phụ Huynh, góp

công phụ lực cũng nhƣ góp của để tài trợ

cho các sinh hoạt ngoại khóa của trƣờng.

TTVNHQ - Khai Giảng

Những sinh hoạt ngoại khóa của

trƣờng là gì? Mục đ ch của Trung Tâm

không phải chỉ là đào tạo những học sinh

có khả năng nghe, nói, đọc hiểu, và viết


đúng tiếng Việt trong các sinh hoạt hàng

ngày, hiểu đƣợc nhân sinh quan Việt qua

đời sống vật chất và tinh thần của ngƣời

Việt. Hơn thế, Trung Tâm còn hƣớng dẫn

các em hòa nhập vào dòng văn hóa Việt

qua những hiểu biết cơ bản về đất nƣớc

và con ngƣời Việt Nam. Không chỉ lý

thuyết suông, Trung Tâm luôn tạo điều

kiện cho học sinh làm quen với các sinh

hoạt văn hóa nhƣ tổ chức rƣớc đèn Trung

Thu trong Hội Mùa Thu, tổ chức Văn

Nghệ Mừng Xuân đón Tết Nguyên Đán,

tham gia Hội hợ Á hâu hàng năm, và

cho học sinh trình diễn các màn ca múa

trong lễ hội của các tổ chức của ngƣời

Mỹ để biểu dƣơng văn hóa Việt.

TTVNHQ - Tết

Về mục đ ch ch nh, vấn đề giảng

dạy tiếng Việt, Trung Tâm theo một

đƣờng hƣớng độc đáo, thực tế, kết tinh

của mƣời năm hoạt động và kinh nghiệm

chung của ban Giảng Huấn. Trung Tâm

nhận thức rằng, với các em sinh trƣởng ở

Mỹ, tiếng Việt chỉ là ngôn ngữ thứ hai.

Trƣớc khi đến Trung Tâm để học tiếng

Việt nhƣ một ngôn ngữ thứ hai này, các

em đã biết nói, nghe, và suy nghĩ bằng

tiếng Anh. Vì vậy, Trung Tâm không bắt

đầu từ cách dạy sơ đẳng cho các em học

từng chữ hay tập viết từng nét chữ mà coi

nhƣ các em đã nhận đƣợc dạng và viết

đƣợc thuần thục tất cả các chữ nhƣ a b c

d ... và các số nhƣ 0 1 2 3 …

Theo chiều hƣớng đó, Trung Tâm

đƣợc tổ chức thành tám cấp lớp, từ lớp

Một (bắt đầu, vỡ lòng) đến lớp ảy (hoàn

tất, tốt nghiệp), và một lớp ơ ản. Học

sinh mới vào, nếu đã biết khá nhiều tiếng

Việt, sẽ đƣợc thi xếp lớp để đƣa vào cấp

phù hợp với trình độ. Những học sinh đã

lớn nhƣng chỉ mới bắt đầu tiếp xúc với

tiếng Việt sẽ học riêng một năm trong lớp

ơ ản. Sau năm này, các em sẽ đƣợc

chọn qua học cấp lớp tƣơng đối phù hợp

với trình độ và tƣơng xứng với lứa tuổi.

Quan điểm nền tảng về phƣơng pháp sƣ

phạm của Trung Tâm cũng có vài dị biệt

với những Trung Tâm Việt Ngữ khác ở

Hoa Kỳ, không hoàn toàn theo đƣờng lối

truyền thống. Trung Tâm chủ trƣơng giản

dị hóa các yếu tố ch nh nhƣ cách dạy chữ,

dấu giọng, và đánh vần, nhằm giúp học

sinh dễ tiếp cận với tiếng Việt hơn, và


cũng tránh cho các em những lẫn lộn

không cần thiết.

Tiêu chuẩn cho mỗi cấp lớp là

kiến thức tối thiểu mà các em phải thu đạt

đƣợc trƣớc khi lên cấp cao hơn. Những

tiêu chuẩn cơ bản là chữ, dấu giọng, vần,

và khả năng dùng tiếng Việt trong một số

tình huống quen thuộc. Thêm vào đó, còn

có tiêu chuẩn về các đề tài mà các em sẽ

đƣợc học trong từng cấp lớp, cũng nhƣ

tiêu chuẩn về các sinh hoạt có liên quan

đến văn hóa Việt Nam, nhƣ các truyện

dân gian, các câu ca dao, tục ngữ, các bài

hát thiếu nhi, cùng những kiến thức phổ

thông về lịch sử và địa lý Việt Nam.

uối năm học, thành quả học tập của mỗi

em đƣợc tổng kết dựa trên kết quả học

vấn, gồm bài làm nhà, bài kiểm và bài thi

học kỳ, thành t ch tham gia sinh hoạt văn

hóa, và sự chuyên cần đi học đều đặn mỗi

tuần.

TTVNHQ - Trung Thu

hƣơng trình học vấn của Trung

Tâm nhằm giúp các em có đủ vốn liếng

cơ bản để sau khi hoàn tất chƣơng trình

này, các em có thể tự tìm tòi sách báo,

phim, mạng, nếu muốn tiếp tục học hỏi

để giỏi tiếng Việt hơn nữa. Một số học

sinh, sau khi học xong chƣơng trình Việt

Ngữ ở Trung Tâm, đã xin trở lại để giúp

các thầy cô, dùng cơ hội đó để trau dồi

thêm tiếng Việt.

Một năm học điển hình của Trung

Tâm bắt đầu bằng Lễ Khai Giảng, thƣờng

vào giữa tháng h n, trong đó học sinh và

phụ huynh đƣợc giới thiệu sơ lƣợc về

thầy, cô giáo, về cách thẩm định thành

quả học tập, việc đƣa đón, cùng những

sinh hoạt ngoại khóa. Khoảng cuối tháng

h n là Hội Mùa Thu, thƣờng vào một

chiều thứ ảy, khi các em học sinh và

phụ huynh đến trƣờng để cùng chơi các

trò chơi của thiếu nhi Việt Nam, ăn bánh

kẹo Trung Thu, và tối đến thì ca hát và

rƣớc đèn trong khuôn viên chùa Huệ

Quang. Vào dịp Tết Nguyên Đán, các học

sinh cùng tham dự trình diễn trong

chƣơng trình Văn Nghệ Mừng Xuân với

nhiều tiết mục đặc sắc nhƣ múa, hát, độc

tấu, diễn kịch, Sớ Táo Quân, múa Lân,

vân vân, chơi các trò chơi vui xuân nhƣ

cờ á Ngựa, lắc ầu ua á ọp... Vào

cuối mùa xuân, những tiết mục Văn Nghệ


đặc sắc lại đƣợc chọn đi trình diễn trong

Hội hợ Á hâu, nơi các sắc dân gốc Á

cùng đến để thi thố tài năng nghệ thuật

đồng thời giới thiệu văn hóa của nƣớc

mình. uối cùng, vào tháng Sáu, là Lễ ế

Giảng, khi các học sinh học giỏi, tham

gia nhiều sinh hoạt, và chuyên cần đƣợc

tuyên dƣơng và lãnh phần thƣởng.

Đặc biệt, năm học 2012-2013

đánh dấu mƣời năm hoạt động liên tục

của Trung Tâm Việt Ngữ Huệ Quang.

Một chƣơng trình Văn Nghệ Mừng Xuân

Quý Tỵ vô cùng sôi động và đầy ý nghĩa,

với chủ đề Tiếng Nƣớc Tôi, đƣợc tổ chức

long trọng vào ngày hủ Nhật 3 tháng 2

tại hội trƣờng chùa Huệ Quang để kỷ

niệm thành quả mƣời năm. ũng trong

năm học này, Trung Tâm phát hành đặc

san để kỷ niệm mƣời năm hoạt động, với

nhiều bài vở phong phú của các thầy, cô

giáo, của học sinh, phụ huynh, và thân

hữu, cũng với chủ đề Tiếng Nƣớc Tôi.

Nếu cần liên lạc với Trung Tâm

để tìm hiểu thêm về trƣờng Việt Ngữ,

quý vị có thể gọi điện thoại cho Trung

Tâm ở số (804) 402-7416, hoặc đến trụ

sở Trung Tâm, số 8535 Hungary Road,

Glen Allen, VA 23060 trong giờ mở cửa

(1 - 5 giờ mỗi hủ Nhật.)

Trần Khôi

Lời gọi người tình Sao không đốt ngọn nến thơm

Để tìm hương cũ những ngày bên nhau

Tìm trong khuôn sáp nhạt màu

Mùa thu vàng lá tình đầu mộng mơ

Sao không viết tiếp bài thơ

Ru vân hài ngủ bên bờ suối xanh

Thơ bay dệt giấc mộng lành

Cho yêu thương đó thênh thang một đời

Sao không đàn khúc gọi mời

Đàn chim câu nhỏ ca lời ái ân

Tay buông trên phím tơ ngân

Nhớ thương ngan ngát dầy đan cỏ bồng

Hoa ơi bừng nở đồi hồng

Gọi mùa yêu dấu về đong suối buồn

Hoa ơi gởi gió đưa hương

Nhắn người về mở yêu thương rộn ràng

Xuân về mở lối thiên đàng

Chập chùng xuân ý mơn man cánh hồng

Ánh Thu


Thăm Viếng

Tiệm Người Việt

ở Richmond Hoàng Thu Dung

Đây là một điều hết sức khó khăn vì

không nhƣ ngƣời Hoa Kỳ, ngƣời Việt

Nam, về phƣơng diện làm ăn, không một

ai muốn tiết lộ cái b quyết thành công

của mình trên thƣơng trƣờng cho ngƣời

khác biết. Tại sao họ lại e ngại? Họ ngại

đủ thứ, kẻ gian dòm ngó, đặc biệt nhất là

sự cạnh trạnh của các đối thủ trong nghề.

Ngƣời Việt Nam làm ăn, buôn bán ở

Richmond không phải t cho nên đã có

tới ba vị chủ nhân đồng ý gặp chúng tôi

và để cho chúng tôi đƣợc nghe những bí

quyết thành công trong việc làm ăn của

họ.

1- NHÀ HÀNG NANKING,

ạn ở Richmond có đứa con trai muốn

cƣới vợ, có đứa con gái muốn gả chồng,

tổ chức ở đâu ? - Nhà hàng Ông Phát!

ạn ở Richmond có việc làm ăn, buôn

bán muốn tìm nơi hội họp để thảo luận,

tổ chức ở đâu ? - Nhà Hàng Ông Phát!

ạn ở Richmond muốn thết tiệc để chiêu

đãi những ngƣời thân, những bằng hữu từ

phƣơng xa đến, tổ chức ở đâu ? - Nhà

hàng Ông Phát!

ạn ở Richmond có cô bạn gái xinh nhƣ

mộng (bạn gái thôi, vì tôi chƣa thấy bạn

gái mời bạn trai đi ăn dù rằng mời đi ăn

kiểu Mỹ - one eat, one pay) nhân ngày

Valentime muốn hẹn hò để cầm bàn tay,

nói một câu ân tình, xong quì xuống, lấy

chiếc nhẫn đ nh hôn 15 cara đeo vào

ngón tay áp út bàn tay trái của nàng để

xin nàng một bàn tay (nghĩa bóng -

không phải là mang theo con dao bén

chặt cụt tay của nàng - vả chăng nếu bạn

có chiếc nhẫn hột xoàn trên 15 cara ánh

dầu hôi thì bạn sẽ tổ chức lễ đ nh hôn ở

đâu, nếu bạn không mời tôi, tôi hoàn toàn

không biết) ạn tổ chức ở đâu ? - Nhà

hàng Ông Phát!

ạn ở Richmond, đói bụng, trong túi có

tiền, muốn đi ăn, đi ăn ở đâu ? - Nhà

hàng Ông phát!

Nhà hàng ông Phát là tên thƣờng gọi, là

cái nickname thông dụng của nhà hàng

Nanking. hủ nhân nhà hàng Nanking là

ông Phát. Nhà hàng Nanking đã di

chuyển 4 nơi trong địa bàn quận Henrico.

Mỗi lần di chuyển, diện t ch lại rộng ra.

Nhà hàng Nanking hiện nay ở trên đƣờng

road, nếu đi từ hƣớng downtown về

ph a East, nó nằn bên tay phải, từ ngã tƣ

Kmart, qua khỏi một stop light là tới.

Nếu đói bụng, cứ lái xe từ từ đúng tốc độ

45 mile, đừng chậy nhanh, cảnh sát phạt.

Mà vào cuối tháng, để lập thành t ch,

cảnh sát Henrico hay tặng giấy phạt lắm.

Nhà hàng Nanking hiện nay có sức chứa

300 thực khách mà vẫn còn chỗ đi, lại

thoải mái. Nhà hàng có một sân khấu, hệ


thống âm thanh tối tân. àn ghế rất lịch

sự, nếu là đám cƣới, có yêu cầu, ghế

đƣợc phủ bao thêu rồng phƣợng.

Dàn đầu bếp của nhà hàng Nanking gồm

một bếp trƣỏng - chef - và 11 bếp phó -

under chef, chuyên nấu nƣớng một thực

đơn gồm 98 món. Giá mỗi món ăn rẻ

nhất là 6.95 US, đắt nhất là 19.95 US

(Tôi chƣa ăn món này nên không biết nó

gồm những vị gì ? Nấu nƣớng ra sao nên

không diễn tả đƣợc). Phục vụ viên gồm 4

ngƣời, không kể quầy rƣợu và nhân viên

phục vụ). Nhà hàng Nanking mở cửa 7

ngày một tuần từ 11:00AM đến

10:00PM.

Tiếp tôi tại nhà hàng, ngồi quanh cái bàn

tròn là cụ bà thân sinh ra ông Phát, một

bà gìa phúc hậu, theo lời cụ, cụ năm nay

ngoài 80 tuổi.

Ông Phát, ngƣời đàn ông trung niên, tầm

thƣớc, khuôn mặt, con ngƣời toát ra vẻ

thành thực, dễ mến, dễ làm quen. à vợ

ông, một phụ nữ sinh đẹp, mau mắn, cởi

mở đang điều hành một cơ sở kinh doanh

phát đạt khác.

Ông Phát tâm sự : Ông đƣợc gia đình đƣa

đi vƣợt biên năm 1979. Tới Hoa Kỳ

tháng 4 năm 1980. Lúc đầu học lớp kỹ

sƣ. Vừa đi học, vừa đi làm. Sau đƣợc

nâng lên làm manager, bỏ học nên chƣa

tốt nghiệp.

quyết quyến rũ khách hàng của

Nanking là chất lƣợng thực phải tƣơi,

phải hảo hạng thêm đồ gia vị phải tốt,

còn cách nấu nƣơng tùy theo khẩu vị

khách hàng. ó những nơi cung cấp thực

phẩm có chất lƣợng thƣợng phẩm theo sự

đòi hỏi của dàn đầu bếp.

Về giá cả, tùy theo số tiền mà khách đặt

tiệc trả để cung cấp thức ăn. Ông Phát

cho biết: ở vào độ tuổi 30, ông luôn luôn

nghĩ đến việc khuyếch trƣơng việc làm

ăn. Đến tuổi dƣới 50, thấy kinh tế khó

khan nên thu gọn công việc làm ăn trong

tầm tay. Ở VN nếu thành công trong việc

làm ăn là chuyện đáng mừng, nhƣng ở

Hoa Kỳ, sự thành công lại là sự thách

thức lớn, nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, sự

chuyên cần, sự làm việc nỗ lực tới nơi,

tới chốn, không đƣợc bỏ cuộc. Khách

hàng luôn luôn là một yếu tố quan trọng

quyết định sự thành công nên phải nhiệt

tình phục vụ khách, coi yêu cầu của

khách nhƣ ch nh yêu cầu của mình nhất

là trong các tiệc cƣới. Và phải luôn luôn

ghi nhớ: KHÁ H HÀNG AO GIỜ

ŨNG ĐÖNG.

Lúc chào từ biệt, ông Phát tiễn tôi bằng

câu chuyện " ó một phóng viên yêu cầu

đƣợc phỏng vấn một doanh gia rất thành

công. Doanh gia từ chối vì còn phải đi

thăm vợ hiện đang nằm ở nhà thƣơng,

Phóng viên nói: "Nhƣng tôi nghe nói bà

vợ ông đã mất tr nhớ rồi mà!" Doanh gia

trả lời: "Nhƣng tôi đâu có mất tr nhớ !".

âu chuyện này cho ta một bài học là

trong mọi việc, nhất là việc làm ăn, lúc

nào cũng phải tỉnh thức. Nhà Phật gọi là

HÁNH NIỆM.


2- VA NAILS

Kể từ khi con ngƣời biết sống hợp quần,

để gây sự chú ý và thu hút phái mạnh

(phái mạnh đây là phƣơng ngữ ám chỉ

đàn ông, con trai ở thế giới loài ngƣời.

òn ở thế giới loài vật, phái mạnh thông

thƣờng là con cái ! Nếu các bạn không

tin, xin cứ nhìn vào loài ếch (không phải

Đồng h X), bạn sẽ thấy con ếch đực bé

nhƣ con chão chàng đang đeo cứng trên

lƣng con ếch cái to bằng vốc tay. Hay

nhƣ trong bể cá puppies, con cá đực long

lanh mầu sắc chỉ to bằng đầu đũa, trong

khi con cái to bằng ngón tay với cái bụng

chang bang). Trở lại vấn đề Nam Nữ,

ngƣời phụ nữ thƣờng chau chuốt thân

hình, đây là một nhu cầu tự nhiên .Và khi

ngƣời đàn ông gặp một ngƣời đàn bà, đôi

mắt ngƣời đàn ông gắn chặt vào bộ phận

nào ở cơ thể ngƣời đàn bà ? Xin thƣa "bá

nhân, bá tánh" không có một qui luật nhất

định, mà có nhiều qui luật cho nhiều

hạng ngƣời. Nếu là Thƣ Sinh mặt trắng

thì chú ý vào cặp má đào :

Khứ niên,kim nhật thử môn trung,

Nhân diện,đào hoa tương ánh hồng,

Nhân diện bất tri hà xứ tại ?

Đào Hoa y cựu tiếu Đông Phong !

Thôi Hội

òn nếu là anh chàng chăn bò (cowboy)

chỉ th ch ƠM NO, Õ ƢỠI thì chỉ

chú ý vào ÁI ÀN TIẾP HẬU SÖNG

ỐI của nàng.

Ở phƣơng Tây, thời Phục Hƣng, trong

giới qu tộc, ngƣời đàn ông thƣờng cầm

bàn tay ngƣời nữ và đặt nụ hôn trêm mu

bàn tay của nàng. hỉ trong giới qu tộc

thôi, còn trong giới bình dân chân lấm,

tay bùn có lẽ không ai có can đảm mà

nghĩ đến, chỉ nghĩ đến thôi, hôn lên mu

bàn tay ngƣời phụ nữ. Ngƣời duy nhất

trong văn học sử thế gìới luôn luôn ao

ƣớc đƣợc hôn tay ngƣời mình yêu là

Đông Ki Hô Tê tức Hiệp Sĩ mặt buồn,

nhà Qu Tộc xứ Mancha Tây an Nha,

ngƣời yêu của ông là Doullicia, một thôn

nữ có thân hình vạm vỡ, mà trong trí

tƣởng tƣợng của nhà Qu Tộc, nàng là

một nƣơng tử ẻo lả, đẹp tuyệt vời.

húng tôi đang bàn về bàn tay ngƣời phụ

nữ và cách làm đẹp bàn tay của ngƣời

phụ nữ. Quan niệm về cái đẹp của ngƣời

phụ nữ thay đổi theo thời gian và không

gian. Ở nƣớc ta thời Phong Kiến và thời

Pháp thuộc, hàm răng đen và cặp môi ăn

trầu cắn chỉ là đẹp, nên việc nhuộm răng

đen là phong tục. Khi tôi có trí khôn, thấy

cảnh nhuộm răng đen của hai bà chị gái

rất là cực khổ. Hai chị đi hái một nắm lá,

tôi quên tên, giã nhỏ, quyết cho d nh, bôi

lên một khúc lá dứa dại, trƣớc khi đi ngủ,

đắp lên hai hàm răng, sáng dậy, bóc bỏ

đi, đến tối đắp tiếp. Phải kiêng ăn, kiêng

uống cực khổ. Sau hai tuần liền nhƣ vậy

là có hàm răng đen bóng.

"Có cô hàng xén răng đen,

Cười như mùa thu tỏa nắng ..."

Bên Kia Sông Đuống - Thơ Hoàng ầm.

Thời gian thay đổi, RĂNG ĐEN HẠT

HUYỀN trở thành RĂNG ĐEN, MÃ

TẤU, một thành ngữ tỏ ý miệt thị. Nhƣng

trong quá khứ, dân tộc ta đã từng nhờ

những bà mẹ răng đen, mã tấu mà dựng

đƣợc nƣớc, mà giữ đƣợc nƣớc : Hai à

Trƣng Nữ Vƣơng "lau phấn son, lo thù


nhà", à Mẹ Do Linh "mẹ già cuốc đất

trồng khoai, nuôi con đánh giặc đên

ngày", và à Mẹ "đào hầm từ lúc tóc còn

xanh, nay mẹ đã phơ phơ đầu bạc, mẹ

đào hầm dưới tầm đại bác, năm canh dài

thức đủ năm canh ...".

Trở lại chuyện làm đẹp bàn tay, cách nay

trên nửa thế kỷ, trẻ em ở miền ắc Viêt

Nam, nam và nữ cũng đƣợc NHUỘM

MÓNG TAY trong dịp tết ĐOAN NGỌ

mồng 5 tháng 5, ngày tết GIẾT SÂU Ọ,

bôi một chút vôi ăn trầu vào rốn để giết

run, sán. hất nhuộm móng tay là lá cây

đâm nhuyễn bôi và móng tay, lấy vải

quấn chặt lại, qua một đêm và tuỳ theo

loại lá cây đƣợc chọn, mà móng tay có

mầu nhƣ ý muốn, tỉ nhƣ lá cây dành dành

cho mầu vàng.

Ở thành phố, phụ nữ chỉ nhuộm móng tay

những năm về sau này. Ngoài các bà các

cô có tiền và tiệm uốn tóc, làm móng tay,

giới bình dân cũng có nhu cầu làm móng

tay, nên có cảnh ngộ ngĩnh là cái móng

chân cái của bà bán nghêu sò ở đƣờng

Nguyễn Tri Phƣơng bị thối, nó teo lại,

săn seo nhƣ hột bắp, cũng đƣợc sơn lên

một lớp sơn mầu t m than . Thợ làm nail

đa số là phụ nữ, t thấy đàn ông. ơ

nghiệp cho ngƣời làm nail ở chợ chỉ cần

một cái bị đựng đồ nghề, hai cái ghế đẩu

nhỏ, thấp, một cho chủ, một cho khách.

Hoa Kỳ là nơi Đắc Địa của ngƣòi Việt

làm nail, cả đàn ông lẫn đàn bà, đâu đâu

cũng có tiệm nail, theo luật cung cầu, nơi

nào có khách hàng cần làm nail là nơi đó

có tiệm nail. Vào nghề nail chỉ cần học

một khóa học khoảng 3, 4 tháng, tốt

nghiệp, có chứng chỉ hành nghề là có thể

đi làm, so với những nghề nghiệp khác

cần nhiều thời gian học hành mà khi tốt

chƣa chắc đã có việc làm. ó việc làm,

chƣa chắc đã có mức thâu nhập khá. Cho

nên nghề nail phát triển mạnh. Muốn làm

chủ tiêm nail, đầu tiên phải có bằng làm

nail, có kinh nghiệm trong nghề nail, có

tài chánh để thuê mƣớn cơ sở làm nail, có

giấy phép của tiểu bang, sau khi đã đáp

ứng đƣợc những đòi hỏi về vệ sinh môi

trƣờng, an toàn cho sức khỏe của mọi

ngƣời. Hàng năm có những cuộc kiểm tra

định kỳ, nếu qua đƣợc mới đƣợc thiếp tục

hành nghề.

VA NAILS là một tiệm nail ở một khu

buôn bán sầm uất, 12000 West Broad St.

Unit 606 (Towwer center West) khu

Short Pump. hủ nhân là anh ảo Lý,

ngƣời đàn ông trung niên rất dễ mến,thật

thà, hỏi cái gì cũng trả lời, biết đến đâu,

nói đến đó ...

Thời gian đầu tiên tới Hoa Kỳ, anh ảo

theo học ở Đại Học ông Đồng, ngành

Accounting, 3 năm, chƣa tốt nghiệp, bỏ

đi học làm nail rồi làm nail cho một tiệm

của gia đình. Hồi còn ở VN, anh ảo đã

có nghề hớt tóc, gội đầu nên vào nghề

nail có nhiều thuận lợi.

Sau một thời gian làm thợ để trau dồi tay

nghề và học hỏi cách điều hành một tiệm

nail nhƣ nguồn cung cấp trang thiết bị,

nguồn cung cấp nguyên vật liệu, phẩm

chất, giá cả, ảo ra làm chủ một tiệm

nail. Rồi nghề dậy nghề, khi tiệm nail đã

mang lại số thu lớn, ảo sang cho ngƣời

khác và mở một tiệm mới. ứ nhƣ thế,


ảo đã sang 7 tiệm cho ngƣời khác. Hiện

nay ảo có hai tiệm nail, mỗi tiệm 8 ghế.

Khi tôi vào VA NAIL có 3 ngƣời khách

đang làm móng tay, một ngƣời ngồi trên

ghế spa ngâm chân trong nƣớc chờ làm

móng, và một khách ngồi chờ.

VA NAIL có 6 thợ, hƣởng lƣơng khoán

4/6 nghĩa là chủ hƣởng 4 phần, thợ

hƣởng 6 phần trên số thu, hoa hồng thợ

hƣởng hết. Giá làm một bộ nail từ 20 đến

45 dola tùy theo đòi hỏi của khách hàng.

Tôi hỏi ảo khi gặp loại khách cà chớn

chê bai để ăn vòi thì phải làm sao ? ảo

nói : " ho nó t tiền rồi cạch, thông báo

cho nhau biết, không ai tiếp nó nữa."

Vốn để mở một tiệm nail nhƣ tiệm tôi

đang ngồi là 100,000 đô la, chi phí hàng

tháng khoảng 4 đến 5 ngàn.

Vì nghề nail không theo mùa, nên khi đã

tạo đƣợc uy t n với khách hàng, đó là số

khách thƣờng xuyên của tiệm, cứ mỗi 2

tuần đến tiệm một lần, và khách còn rủ

nhau đến. Không gì khoan khoái bằng

vừa ngồi trên một cái ghế hết sức tiện

nghi để thợ phục vụ tới nơi, tới chốn, vừa

nói chuyện trên trời, dƣới đất với bạn bè.

Tâm lý ấy, Tây, Tầu, Mỹ, Việt đều có cả.

Mở đƣợc tiệm, phục vụ tận tình, có nhân

viên tốt, địa điểm khang trang, là có

khách, là có lời. Thế cho nên đã có một

thời tiệm nail bung ra nhƣ nấm sau cơn

mƣa, và đã từng sẩy ra chuyện thi nhau

hạ g a để câu khách. Thế nhƣng ở xứ Mỹ

này, tiền nào của ấy, nên khách đến rồi

khách lại đi, để lại tiếng xấu cho tiệm.

ảo tâm sự: " Rất mong muốn ngƣời làm

nail đƣợc tổ chức thành một nghiệp đoàn

kể cả chủ lẫn thợ để bảo vệ nhau trƣớc

những kẻ phá rào, trƣớc sự tấn công của

ngƣời bản xứ và ngƣời xứ khác. Tấn

công chứ không phải cạnh tranh. Tấn

công nhƣ cho tiền để mƣớn kẻ xấu thƣa

kiện trƣớc tòa nhƣ đã xẩy ra ở vài tiểu

bang ".

Về câu hỏi làm nghề nail do tiếp súc

thƣờng xuyên với hóa chất nên dễ gây hại

cho sức khỏe ? ảo đáp : " ũng có một

phần, nhƣng bộ Y Tế rất khắt khe trong

việc trang bị máy hút kh nên tìng trạng

độc hại đƣợc giảm thiểu tối đa".

Thấy ảo luôn luôn đứng lên ngồi xuống

bận rộn giúp mấy cô thợ sửa chữa những

chỗ khách chƣa hài lòng, việc tìm hiểu

nghề nail đã tạm đủ, tôi cám ơn và chúc

ảo làm ăn phát đạt và từ giã.

ài ký sự này viết theo quan điểm của

một ông chủ tiệm, giá mà đƣợc hỏi han

để biết và viết theo quan điểm của ngƣời

thợ làm nail, thông suốt hai mặt của một

vấn đề để độc gỉa có cái nhìn toàn diện về

nghề làm nail của ngƣời VN đã và đang

phát trìển trên đất Mỹ, đã và đang mang

lại nhà cao, cửa rộng, xe cộ đắt tiền, vàng

đeo đỏ tay cho ngƣời VN thì mới toàn

thiện.

Hoàng Thu Dung


Vô Đề

Hong chi chút ngọn tình sầu,

Trăm năm rồi cũng úa mầu ...trăm năm...

Tình đau, dù đã mù tăm,

"Bắc phong" về với dấu lòng bay qua,

Chiều đi ...nắng thấp, hiên nhà ...

Mòn con mắt ...đỏ ...đợi đò qua sông

Khiêm Trần

27-12-12

Nhịn Nhục …

Có những lúc mặt bằng như mặt ghế ...

Để cho đời vơi đi nỗi xanh xao,

Những tiếp nối ...ngỡ ngàng cho thế hệ,

Cùng quẩn quanh, cùng quanh quẩn...lao

đao ...

Đứng cuối dốc ...cùng nghe lời cội rễ ...

Cùng căm gan, cùng câm nín ...bao lâu!!!

Khiêm Trần 12-2012

Tàn Mộng Quay Về Trở về đây ! Như một bóng đêm !

Chờ cơn gió lặng để lên đèn,

Xao động tàng cây,chim thảng thốt !

Đời tàn phai theo ánh que diêm !!!

Trở về đây! như một bóng ma

Đứng lên đời, dâu biển phôi pha,

Gom chút tàn hương bay cuối phố,

Một chút buồn ! Tiếng khóc bay qua ?

Trở về đây như một bóng sao,

Mang ít thời gian với chiêm bao,

Ừ đem nguyệt-tận ! Tìm đâu nữa ??

Tiếng cười nghe như tiếng thương đau !!

Trở về đây ! Nhìn lên bến đò ngang,

Nhìn đá rong rêu phủ nắng vàng,

Vết chân phế tích còn hơ hãi !

Níu kéo hoài - Tiếng hát nhân gian

Khiêm Trần

01-2013

ạt :

Khiêm Trần là một cƣ dân ở Richmond .

Ngoài tài làm thơ, ông còn viết nhạc. Thơ

và nhạc của ông mang nặng cái tâm trạng

của ngƣời vong quốc, nhìn về cố quận

với lòng tiếc nhớ không nguôi. Ông mang

cái hoài mong có một ngày về. Nhƣng

biết về đâu ? ?

Quê Hương khuất bóng hoàng hôn,

Xa trông khói sóng cho buồn lòng ai !

Tản Đà

Ta. Quang Trung


Bên Thắng Cuộc

Mặc Lâm, biên tập viên RFA

2012-12-13

“ ên thắng cuộc” là cuốn sách đang gây

sôi nổi cho cƣ dân mạng cả trong và

ngoài nuớc. Quyển sách đƣợc viết bởi

nhà báo Huy Đức, ngƣời nổi tiếng với

trang blog Osin với những bài ch nh luận

độc đáo có số ngƣời đọc rất cao.

Amazon phát hành chính thức

Sau ba năm mài miệt, “ ên thắng cuộc”

ch nh thức ra đời vào ngày 12 tháng 12

vừa qua với hai cách: sách in do ch nh tác

giả xuất bản và sách điện tử do Amazon

phát hành dƣới hình thức Kindle.

ó lẽ đây là lần đầu tiên một nhà văn

Việt Nam có lƣợng sách bán trên hệ

thống Amazon qua hình thức sách điện

tử. Sự đột phá này có ý nghĩa quan trọng

cho những ngòi viết đang bị cho là có vấn

đề tại Việt Nam, từ nay họ có thể lập ra

kế hoạch cho cuốn sách sắp tới phát hành

một cách rộng khắp nhƣng lại không hề

bị lƣỡi kéo kiểm duyệt gây rắc rối. Huy

Đức là nguời đầu tiên và chắc chắn

không phải là cuối cùng tận dụng lợi thế

khoa học kỹ thuật này.

“ ên thắng cuộc” vừa ra đời một ngày đã

tạo tiếng vang lớn khi nhiều tiếng nói uy

t n giới thiệu nó một cách trân trọng,

trong đó có bài viết của Giáo sƣ Trần

Hữu Dũng, hiện giảng dạy tại đại học

Wright thuộc tiểu bang Ohio Hoa Kỳ. GS

Dũng cũng là chủ website Viet-Studies

có luợng ngƣời vào xem rất lớn. hia sẻ

với chúng tôi về cuốn sách ông cho biết:

Hãy xem cuốn sách này như một nguồn tài liệu vì vậy nó rất tốt chứ không phải một cuốn viết về sử theo như cách hàn lâm. GS Trần Hữu Dũng

―Tôi thấy cuốn sách có rất nhiều chi tiết

và thông tin nào cũng hay cả! Nhưng nếu

đưa cho người khác đọc thì có thể họ lại

cho rằng cuốn sách này không phân tích

tổng quan nên những học giả hàn lâm họ

sẽ chê cuốn sách chỗ đó. Đối với tôi thì

chuyện ấy sau này Huy Đức có thể làm

được, viết một cuốn sách riêng để phân

tích những sự kiện nào đáng nhất.

Có nhiều anh em cũng cho rằng Huy Đức

nên viết lại, chia các chi tiết ra thì cuốn

sách sẽ hay hơn. Nhưng muốn làm như

vậy thì phải nhiều năm nữa mà Huy Đức

không có thời gian. Cuốn sách phải ra

liền không thể trễ hơn nữa. Hãy xem

cuốn sách này như một nguồn tài liệu vì

vậy nó rất tốt chứ không phải một cuốn

viết về sử theo như cách hàn lâm.

Có một điều rất hay, đó là tôi hỏi Huy

Đức, khi Huy Đức phỏng vấn những

người trong cuốn sách này thì họ có biết

rằng Huy Đức viết sách hay không? Huy

Đức nói là biết! Thành ra tôi không hiểu

tại sao mà họ tin cẩn Huy Đức để mà nói

những điều như vậy trong khi biết rằng

Huy Đức dùng những lời nói của họ để

viết sách? Huy Đức rất cẩn thận và đức

tính này rất hay.‖


Ba muơi tháng tƣ

“ ên thắng cuộc” có thể nói là một cẩm

nang cho những ai muốn biết về các sự

kiện xảy ra tại Việt Nam sau ngày 30

tháng 4 tới nay. Tác giả đã bỏ công hàng

chục năm để phỏng vấn hàng trăm ngƣời

trong cuộc. Tác giả cũng sử dụng tƣ liệu

từ nhiều nguồn trong đó chủ yếu là các

hồi ký của những ngƣời có d nh đến cuộc

chiến tranh Việt Nam hay tham gia vào

guồng máy ch nh trị của chế độ hiện nay.

Điều quan trọng nhất mà Huy Đức có

đƣợc nhƣng nhiều nhà báo khác không có

đó là vào năm 2005-2006 anh đƣợc sang

Mỹ du học tại tiểu bang Maryland và

phỏng vấn hàng trăm ngƣời khác để kết

nối với những điều anh đã thu thập từ

trong nƣớc.

Lƣợng thông tin kếch xù này đƣợc Huy

Đức xử lý một cách khôn ngoan qua bút

pháp chừng mực, dẫn ngƣời đọc tới cánh

cửa b ẩn mà ngƣời ta tin rằng trong thế

giới cộng sản khó có ngƣời thứ hai làm

đƣợc nhƣ anh.

Nhà báo Huy Đức, ảnh chụp trƣớc đây.

Huy Đức không phải là một nhà viết sử

vì vậy “ ên thắng cuộc” không thể là

một cuốn sách lịch sử theo lối hàn lâm.

Mặc dù vậy nó vẫn có thể dùng vào việc

tra cứu sự kiện lịch sử xảy ra trong nhiều

năm nhất là giai đoạn sau ngày 30 tháng

4. Mức độ ch nh xác và khả t n của “ ên

thắng cuộc” có thể làm ngƣời sử dụng nó

yên tâm vì nhân chứng hầu hết đều còn

sống và họ sẵn sàng chịu trách nhiệm

những gì họ cung cấp.

ắt đầu bằng chƣơng 30 tháng 4, Huy

Đức lần luợt mang ra ánh sáng những câu

trả lời về trại cải tạo, đánh tƣ sản, đổi

tiền, rồi vƣợt biên, nạn kiều cũng nhƣ các

cuộc chiến tranh khác sau năm 1975.

Những góc cạnh Huy Đức đƣa ra so với

kinh nghiệm của hàng triệu ngƣời từng

sống và chịu sự dày xéo, sai lầm của chế

độ vẫn còn nguyên những yếu tố hấp dẫn

bởi anh đào sâu chi tiết từng mảng đời,

hoàn cảnh nhƣ một tác phẩm văn chƣơng

để từ đó ngƣời đọc cảm thấy nhƣ đọc lại

chính mình.

ên cạnh các vấn đề kinh tế ch nh trị,

Huy Đức khéo léo lồng vào những mối

tình có thật, bị chà đạp, ngăn trở do ý

thức hệ hay lý lịch khiến “ ên thắng

cuộc” trở nên đa dạng và sống động hơn

rất nhiều so với loại sách khô khan chỉ

viết và bình về các biến cố lịch sử.

Quen biết nhiều quan chức cao cấp của

ch nh phủ qua những lần tác nghiệp cộng

với mối xã giao rất rộng khiến Huy Đức

có cái nhìn bao quát xã hội và anh mang

hơi thở đậm đặc mồ hôi ấy vào tác phẩm

khiến những biến cố lớn đều có chất

ngƣời, chất thời sự báo ch qua từng trang

viết của anh.

Tự sát hay Tuẫn tiết?

Huy Đức tập hợp dữ kiện và phân phối

chúng một cách thông minh khiến ngƣời

đọc không có thời gian bỏ cuốn sách

xuống để làm việc gì khác. ên cạnh đó,

điểm Huy Đức thuyết phục ngƣời đọc

nhất là tâm thức nhân bản của anh.


Ngƣời ta không lạ gì các bài viết mang

t nh “lịch sử” lại chỉ kể về những thất bại

của đối phƣơng và xem những ngƣời l nh

ph a bên kia là kẻ thù, kể cả khi họ đã

buông vũ kh để trở về với làng mạc,

đồng lúa Việt Nam. Sự quen thuộc ấy

không đƣợc lập lại trong “ ên thắng

cuộc”, Huy Đức nhìn ngƣời l nh cả hai

bên trƣớc nhất là những con ngƣời, mọi

dị biệt về t nh tình hay cách ứng xử đều

thuộc về cá nhân để từ đó anh thật sự

sống cùng và nghiền ngẫm từng trƣờng

hợp xảy ra để viết.

Nhiều người không biết một cách chắc chắn điều gì đã thực sự xảy ra thậm chí với ngay chính cha mẹ mình. Huy Đức

Trong chƣơng 1, a mƣơi Tháng Tƣ,

Huy Đức đặt một tiểu tựa khiến ngƣời

đọc ngỡ ngàng. Họ ngỡ ngàng vì biết tác

giả là ngƣời trƣởng thành từ bên kia

nhƣng dùng hai chữ Tuẫn Tiết đặt cho

câu chuyện của các tƣớng lãnh bên này tự

kết liễu đời mình trong ngày chế độ sụp

đổ.

ác tƣớng lãnh nhƣ Lê Văn Hƣng,

Nguyễn Khoa Nam, Phạm Văn Phú, Lê

Nguyên Vỹ hay Đại tá Đặng Sĩ Vinh lần

lƣợt kết liễu đời mình trƣớc sự chứng

kiến của thuộc hạ hay vợ con dƣới cái

nhìn của Huy Đức là một sự tuẫn tiết.

Những ngƣời chấp nhận kết liễu đời mình

nhƣ thế chỉ có thể dùng hai chữ “tuẫn

tiết” chứ không thể có từ nào hay hơn.

Một điểm quan trọng nữa, Huy Đức viết:

―Nhưng đấy vẫn chưa phải là những phát

súng cuối cùng của cuộc chiến tranh.

Nhiều quân nhân vô danh vẫn tìm đến cái

chết trong những ngày sau đó‖.

Trong “ ên thắng cuộc” ngƣời đọc tại

Việt Nam, nhất là những bạn trẻ sẽ phát

hiện ra nhiều nhân vật đang sống chung

quanh mình đã và đang đi vào lịch sử,

mặc dù không chắc hình ảnh của họ là

sáng hay tối.

Ông Hồ Ngọc Nhuận là một trong những

ngƣời nhƣ thế.

Những khuôn mặt lịch sử

Huy Đức kề lại cuộc trao đổi giữa dân

biểu Hồ Ngọc Nhuận và Đại tƣớng

Dƣơng Văn Minh trƣớc giờ Sài Gòn thất

thủ. âu chuyện có thể do ch nh ông

Nhuận kể lại bởi ông thuộc thành phần

thứ ba, vẫn sống và mới đây xuất hiện tại

Sài gòn lên tiếng trong việc biểu tình

chống Trung Quốc.

“ ên thắng cuộc” phiên bản Kindle bán

trên trang web Amazon. Screen capture.

Hình ảnh ông Hồ Ngọc Nhuận sống động

trên các trang mạng khiến câu chuyện của

Huy Đức kể đậm đặc thêm t nh thời sự.

Nó rất khác với những trang sử cố vẽ lại

sự kiện nhƣng thiếu ngƣời ngồi mẫu. âu

chuyện của Dân biểu Hồ Ngọc Nhuận,

Đặng Đình Đầu, Huỳnh á Thành cùng

hàng trăm ngƣời khác đã làm cho cuốn

sách có lực hút của một hành tinh.

Một nhân vật khác nổi bật lên trong Đảng

ộng sản Việt Nam là Tổng b thƣ Lê


Duẩn. Huy Đức đã lặn lội không biết bao

nhiêu cây số để theo dõi từng bƣớc chân

của ông từ Nam ra ắc cũng nhƣ các

nƣớc cộng sản anh em. Mỗi một sự kiện,

Huy Đức tìm đến một nguồn khả t n để

mang ra công luận những gì chƣa biết

hay chƣa trọn vẹn về nhân vật này.

Theo Huy Đức thì Lê Duẩn rất ghét

Trung Quốc. ác vụ đi đêm với Mỹ đã

khiến ông này nổi giận và trở nên gay gắt

thẳng thừng với hu Ân Lai, trách móc

họ hu đã phản bội Việt Nam. Lê Duẩn

cũng là ngƣời có đôi tai tình báo thính

nhƣ tai thợ săn trong đêm tối. Ông từng

nói với vợ là Hoa Kỳ hứa với Trung

Quốc sẽ không động tĩnh gì nếu ắc

Kinh tấn công Hoàng Sa, khi ấy còn

trong sự kiểm soát của ch nh phủ Sài

Gòn.

Vậy mà Lê Duẩn vẫn không thoát nỗi cái

bẫy mềm mại của Trung Quốc, đó là

những đồng tiền viện trợ đánh Mỹ nhiều

đến nỗi sau khi chiến thắng vẫn còn lại

50 triệu Mỹ kim trong két của 29 và 51

triệu Mỹ kim khác của chiến trƣờng 2

và Khu 5 vẫn chƣa xài tới.

Nếu câu chuyện của Tổng b thƣ Lê Duẩn

là thâm cung b sử thì ông hàm ngoại

giao năm 1958 do Phạm Văn Đồng ký

phải thuộc trách nhiệm của nhiều ngƣời,

trong đó có ông Hồ h Minh và an

thƣ Trung ƣơng Đảng. Trách nhiệm này

không thể quy cho một mình Thủ tƣớng

Đồng khi bên cạnh ông còn quá nhiều

ngƣời có khả năng lũng đoạn một ngƣời

hay một nhóm.

Phƣơng án II

Trong chƣơng Nạn kiều, Huy Đức góp

phần bạch hóa câu chuyện tổ chức cho

Hoa kiều vƣợt biên để gom vàng của nhà

nƣớc. Dẫn lời ông Nguyễn Đăng Trừng,

phó Phòng chống phản động bành trƣớng

bá quyền, Phƣơng án II là tên gọi của tổ

chức cho Hoa Kiều Vƣợt biên nhằm đƣa

“đối tƣợng ra khỏi điểm nóng”. Đối

tƣợng là ngƣời Hoa, điểm nóng là cuộc

chiến tranh biên giới với Trung Quốc gần

kề. iết bao nhiêu thảm cảnh đã xảy ra

trong cái gọi là Phƣơng án II này. Huy

Đức ghi lại hoàn cảnh của các nạn nhân

Hoa lẫn Việt qua các câu chuyện có thực

của ngƣời kể.

Nhưng đấy vẫn chưa phải là những phát súng cuối cùng của cuộc chiến tranh. Nhiều quân nhân vô danh vẫn tìm đến cái chết trong những ngày sau đó. Huy Đức

“ ên thắng cuộc” ghi lại: ―Người di tản

được đóng vàng để công an mua thuyền

hoặc đóng thuyền cho đi mà không sợ bị

bắt hay gây khó khăn. Việc thực hiện

Phương án II chỉ do ba người là bí thư,

chủ tịch và giám đốc công an tỉnh quyết

định. Công an được giao làm nhiệm vụ

đứng ra thu vàng và tổ chức cho người di

tản‖.

Gấp cuốn sách lại là một chƣơng khác

mở ra trong lòng ngƣời đọc: một thời kỳ

biến động của đất nƣớc đã khuấy động sự

trầm lắng mà nhiều ngƣời muốn quên sau

hơn bốn muơi năm nhọc nhằn, thao thức

cùng dân tộc. Huy Đức đã đốt lên ngọn

lửa trong đêm dài để soi rọi những mất

mát thực sự của đất nƣớc, con ngƣời. Đọc

“ ên thắng cuộc” để biết rằng từng có

những mảnh đời nhƣ thế. Họ bị bạc đãi,

bị vùi dập và tâm hồn họ rách rƣới tả tơi

ngay cả khi đƣợc sống và định cƣ ở nƣớc

ngoài.

Trong lời nói đầu, Huy Đức chia sẻ:

―Rất nhiều thế hệ, kể cả con em của

những người đã từng phục vụ trong chế


độ Việt Nam Cộng hòa, sau ngày 30-4-

1975 đã trở thành sản phẩm của nền giáo

dục xã hội chủ nghĩa. Nhiều người không

biết một cách chắc chắn điều gì đã thực

sự xảy ra thậm chí với ngay chính cha mẹ

mình.

Cuốn sách của tôi đơn giản chỉ kể lại

những gì đã xảy ra ở Sài Gòn, ở Việt

Nam sau ngày 30-4: cải tạo, đánh tư sản,

đổi tiền… Cuốn sách của tôi cũng nói về

hai cuộc chiến tranh cuối thập niên 1970,

một với Khmer Đỏ và một với người

Trung Quốc. Cuốn sách của tôi cũng nói

về làn sóng vượt biên sau năm 1975, và

về sự ―đồng khởi‖ của nông dân, của các

tiểu chủ, tiểu thương để dành lấy cái

quyền được tự lo lấy cơm ăn áo mặc.

Đây là công trình của một nhà báo mong

mỏi đi tìm sự thật.‖

Vì khao khát tìm kiếm sự thật nên “ ên

thắng cuộc” không thể xuất hiện công

khai tại Việt Nam. Thực tế cho thấy nó

đang lƣu lạc trên khắp thế giới tới nơi

nào có ngƣời anh em của nó. “ ên thắng

cuộc” sẽ mãi mãi đứng ngoài mảnh đất

mà nó yêu thƣơng để mỗi đêm thủ thỉ bên

tai ngƣời đọc những câu chuyện đắng

lòng về một đất nuớc liên tục gặp bi kịch

trong các cuộc chiến mà căn cƣớc kẻ

chiến thắng vẫn rất mù mờ.

ó một điều chắc chắn rằng mặc dù Việt

Nam có rất nhiều giải thƣởng đƣợc cho là

cao quý để trao tặng những cuốn sách

độc đáo, thế nhƣng không giải thuởng

nào đủ giá trị để trao cho “ ên thắng

cuộc”.

Vì nó quá lớn.

Và chứa đầy máu cũng nhƣ nƣớc mắt của

toàn dân tộc.

“Bên Thắng Cuộc”:

Một Nửa Sự Thật

Của Tấn Bi Kịch Lớn Sơn Tùng

Hiếm khi thấy trong cộng đồng ngƣời

Việt hải ngoại có một cuốn sách đƣợc ra

mắt ồn ào và đƣợc nhiều ngƣời chú ý,

bàn tán nhƣ cuốn Bên Thắng Cuộc trong

mấy tuần nay.

Bên Thắng Cuộc là một cuốn biên khảo

bên lề lịch sử của tác giả Huy Đức gồm

hai tập, tập I (Giải Phóng) gồm 11

chƣơng với những câu chuyện về biến cố

30.4.1975 và tiếp theo sau đó qua cái

nhìn của một ngƣời ở “bên thắng cuộc”.

Tâp II chƣa xuất bản.

Theo ch nh lời tác giả thì ông là “một cậu

bé mƣời ba” ở miền ắc khi miền Nam

“đƣợc giải phóng” năm 1975, năm 1983

có một năm huấn luyện ở Sài Gòn trƣớc

khi đƣợc đƣa tới ampuchia làm “chuyên

gia quân sự”, từng là phóng viên của báo

Tuổi Trẻ, hiện đang du học ở oston,

Hoa Kỳ.

Trong “Mấy lời của tác giả”, ông Huy

Đức mở đầu bằng câu: “Không ai có thể

đi tới tƣơng lai một cách vững chắc nếu


không hiểu trung thực về quá khứ, nhất là

một quá khứ mà chúng ta can dự và có

phần cộng đồng trách nhiệm”, và đƣợc

kết luận nhƣ sau: “Đây là công trình của

một nhà báo mong mỏi đi tìm sự thật.

Tuy tác giả có những cơ hội quý giá để

tiếp cận với các nhân chứng và những

thông tin quan trọng, cuốn sách chắc

chắn không tránh khỏi những thiếu sót,

và sẽ còn đƣợc bổ sung khi một số tài

liệu đƣợc Hà Nội công bố. Hy vọng bạn

đọc sẽ giúp tôi hoàn thiện nó trong những

lần xuất bản sau. Lịch sử cần đƣợc biết

nhƣ nó đã từng xảy ra, và sự thật là một

con đƣờng đòi hỏi chúng ta không bao

giờ bỏ cuộc.”

Trong Bên Thắng Cuộc, ông Huy Đức đã

viết ra nhiều sự thật, khởi đi từ cột mốc

ngày 30.4.1975. Trừ những sai lầm đang

đƣợc một số ngƣời vạch ra, những điều

tác giả nói đến không có gì mới mẻ, và đã

đƣợc nhiều ngƣời viết trƣớc đây, tuy

nhiên, đúng nhƣ ông Huy Đức viết, “tác

giả có những cơ hội quý giá để tiếp cận

với các nhân chứng và những thông tin

quan trọng” mà những ngƣời khác không

có.

Nhƣng đọc hết cuốn sách, tôi có cảm

tƣởng tác giả đã bỏ qua nhiều sự thật

quan trọng khiến cho ngƣời đọc có thể bị

dẫn dắt đến chỗ “không hiểu trung thực

về quá khứ”, hay là chỉ thấy một phần

của lịch sử, không phải là “lịch sử cần

đƣợc biết nhƣ nó đã từng xảy ra”, nhƣ

ch nh lời của ông Huy Đức.

Ông Huy Đức cũng viết “cuốn sách

không tránh khỏi những thiếu sót”. Vâng,

Bên Thắng Cuộc đã có những thiếu sót

quan trọng, vô tình hay cố ý, khiến cuốn

sách của ông trở thành một tập tài liệu

hợp thức hoá việc Đảng ộng sản Việt

Nam vi phạm Hiệp Định Paris 1973, và

làm giảm nhẹ những tội ác của “bên

thắng cuộc” đối với dân tộc Việt Nam,

đặc biệt là đồng bào của ông ở miền

Nam.

Ông Huy Đức đã lấy “Sáng sớm ngày 30-

4-1975” để khởi đầu cuốn sách của ông.

Đây là thiếu sót lớn nhất. Muốn biết lịch

sử “nhƣ nó đã từng xảy ra”, không thể bắt

đầu vụ “giải phóng” từ “sáng sớm ngày

30-4-1975”. Ít nhất thì nó cũng phải khởi

đầu từ Hiệp Định Paris năm 1973 mà

ch nh phủ Việt Nam Dân hủ ộng Hoà

(hay đúng hơn là Đảng ộng sản VN khi

còn đội lốt là Đảng Lao Động) đã long

trọng ký vào để rồi ngay sau đó đã ra

Nghị quyết số 21, và Trung ƣơng ục

miền Nam cũng ban hành Nghị quyết số

12 đồng thanh tuyên bố dùng bạo lực

cách mạng để thống nhất đất nƣớc.

“ ạo lực cách mạng” đƣợc thực thi với

vụ đánh chiếm tỉnh Phƣớc Long vào cuối

năm 1974 và tiếp theo là hiến dịch 275

và hiến dịch Hồ h Minh tiến tới “giải

phóng” toàn miền Nam.

Đã không thể có “sáng sớm ngày 30-4-

1975” nếu không có Hiệp Định Paris

1973 mà miền ắc ( SVN) cam kết tôn

trọng và đã coi nhƣ tờ giấy lộn ngay khi

vừa khô mực. Từ đó tới “sáng sớm ngày

30-4-1975” đã có rất nhiều sự thật diễn ra

trong hậu trƣờng Đảng SVN mà ngƣời

viết sử chân ch nh, lƣơng thiện không thể

bỏ qua.


ũng không thể bỏ qua vụ đánh chiếm

tỉnh Phƣớc Long và sau đó là cao nguyên

và miền Trung khiến hàng triệu thƣờng

dân đã bỏ nhà cửa, ruộng vƣờn “chạy

giặc” đi theo các đoàn quân miền Nam

“di tản chiến thuật” và đã bị “quân giải

phóng” truy k ch, tàn sát khiến đã diễn ra

bao nhiêu thảm cảnh không bút mực nào

tả xiết.

Những gì đã xảy ra tại miền Nam VN từ

khi có Nghị quyết số 21 của “Đảng Lao

Động VN”, xé bỏ Hiệp Định Paris, xua

toàn lực đánh chiếm miền Nam, không có

gì là vinh quang cho “bên thắng cuộc”.

Đó là những sự thật lịch sử phơi bày bản

chất lƣờng gạt, tráo trở, tàn bạo, phi

nghĩa của Đảng ộng sản VN, cũng nhƣ

mọi đảng cộng sản khác trên thế giới.

Đó không phải là “cách mạng” và cũng

không phải là “giải phóng”.

Để tỏ ra “khách quan” và “can đảm”, ông

Huy Đức đã tr ch dẫn một câu đƣợc coi

nhƣ “danh ngôn” in trang trọng làm tiền

đề ở đầu sách: ―Suy cho cùng trong mỗi

cuộc chiến tranh, bên nào thắng thì nhân

dân đều bại‖.

Sự thật, lịch sử đã chứng minh nhân dân

chỉ bại khi bên thắng là bên không có

ch nh nghĩa. Nổi bật nhất là sau trận Thế

hiến II, Hoa Kỳ và các nƣớc Đồng

Minh là bên thắng, trục Đức-Ý-Nhật là

bên thua. Nhân dân ở các nƣớc thắng

cũng nhƣ bại thuộc “Thế giới Tự do” đều

là những ngƣời đƣợc hƣởng phúc lợi của

việc chấm dứt chiến tranh. Nhật và Tây

Đức (hai nƣớc bại trận) đã phát triển

nhanh và mạnh, trở thành hai cƣờng quốc

kinh tế hàng thứ hai và thứ ba thế giới chỉ

sau không đầy hai thập niên. Trong khi

ấy, Liên-bang Sô-viết và các nƣớc Đông

Âu dƣới sự cai trị của các ch nh quyền

cộng sản đắm chìm trong nghèo khổ và

áp bức.

Việt Nam cũng vậy. Trong khi các nƣớc

khác ở Đông Nam Á, cũng bị ngoại thuộc

nhƣ Việt Nam, đƣợc trao trả độc lập mà

không hao tổn, hay hao tổn rất t xƣơng

máu và đã phát triển nhanh chóng dƣới

các thể chế tự do, Việt Nam đã trải qua

hai cuộc chiến tranh khốc liệt trong 30

năm với biết bao đau thƣơng, tàn phá, chỉ

vì những ngƣời cộng sản Việt Nam đem

chủ nghĩa Mác-Lê gắn liền với “kháng

chiến” để đánh Tây và “chống Mỹ-ngụy”.

uối cùng, “bên thắng cuộc” đã đem đến

cho dân tộc Việt Nam những gì mà ông

Huy Đức đã diễn tả một phần trong cuốn

sách nhỏ của ông.

Nếu bên thắng cuộc không phải là miền

ắc mà là miền Nam thì lịch sử có diễn

ra nhƣ trong cuốn sách của Huy Đức hay

không? Để trả lời, chỉ cần nhìn vào cuộc

di cƣ một chiều từ bắc vào nam năm

1954-55 và cảnh ngƣời dân miền Nam bỏ

nhà cửa ruộng vƣờn chạy giặc khi “giải

phóng” xuất hiện, cùng với làn sóng

ngƣời bỏ nƣớc ra đi cho đến nay chƣa

chấm dứt, bằng cách này hay bằng cách

khác.

Phải chăng ông Huy Đức dẫn chứng câu

“danh ngôn” ở đầu sách chỉ để biện hộ


cho những tội ác của Đảng ộng sản

VN?

Những tội ác ấy không phải là những sai

lầm của một vài kẻ nắm quyền sinh sát

trong Đảng CSVN nhƣ ông Huy Đức đã

viết. Những tội ác ấy cũng đã diễn ra ở

bên Tàu, bên Nga, và các nƣớc khác dƣới

sự cai trị của các chế độ cộng sản, cho

đến khi các chế độ chuyên chế phi nghĩa

ấy sụp đổ.

Cuốn sách của ông Huy Đức đóng góp

vào nỗ lực đang diễn ra tại Việt Nam để

sự sụp đổ của chế độ tội ác mau diễn ra,

hay để kéo dài tiến trình gian khổ ấy?

Những ai mơ tƣởng sự “sửa sai” sẽ giúp

cho chế độ cộng sản mang một bộ mặt

nhân bản để tồn tại đều là những ngƣời

không “hiểu trung thực về quá khứ”,

không thuộc những bài học lịch sử. Nếu

một chế độ cộng sản có thể “đổi mới” để

tồn tại thì Liên-sô và các chƣ hầu Đông

Âu, các bậc thầy và đàn anh của Cộng

sản Việt Nam, đã không sụp đổ. Đúng

nhƣ nhà văn Nga Alexander Solzhenitsyn

đã nói: ―Cộng sản không thể sửa đổi, chỉ

có chết‖.

Và không gì có thể ngăn chặn đƣợc tiến

trình sụp đổ của một chế độ cộng sản.

Chỉ có sớm hay muộn. Đổ máu hay

không đổ máu.

Đọc hết cuốn sách của ông Huy Đức, tôi

bỗng nhớ tới bộ phim The Century của

Peter Jennings năm 2000, một tài liệu

truyền hình lịch sử trên đài ABC về

những biến cố lớn trong Thế kỷ 20, trong

đó có tập The Fall (thời lƣợng một giờ)

nói về ngày 30.4.1975 tại Việt Nam. Để

tỏ ra khách quan và trung thực, khi lập dự

án thực hiện cuốn The Fall, những phụ tá

của Peter Jennings đã thảo ra một danh

sách 29 ngƣời Việt Nam ở hải ngoại để

tiếp xúc và phỏng vấn thu hình nhƣ

những nhân chứng về phiá miền Nam

VN, gồm nhiều sĩ quan các cấp và ngành

nghề khác nhau, từ cựu Tổng thống

Nguyễn Văn Thiệu trở xuống. Ông Thiệu

từ chối phỏng vấn, có lẽ không tin vào sự

trung thực của truyền thông Mỹ, nhƣng

một số ngƣời đã nhận lời hợp tác, trong

đó có Tƣớng Phạm Duy Tất, ngƣời đã chỉ

huy cuộc triệt thoái của Quân đoàn II

khỏi cao nguyên năm 1975 và ông đã uất

ức ứa nƣớc mắt khi thuật lại những gì đã

diễn ra. Nhƣng khi cuốn The Fall đƣợc

chiếu trên ABC, cuộc phỏng vấn này

cũng nhƣ các cuộc phỏng vấn những

nhân vật Nam VN khác đã bị loại bỏ, chỉ

thấy ông Nguyễn Ngọc Ngạn, một sĩ

quan cấp nhỏ vào năm 1975, xuất hiện

với câu chuyện hợp với ý muốn của Peter

Jennings: ngồi chờ không thấy ngƣời Mỹ

tới cứu nên vứt súng xuống giếng và tìm

đƣờng di tản.

Peter Jennings đã chỉ cho khán giả xem

một phần sự thật về lịch sử ngày

30.4.1975 tại Việt Nam, phần hợp với ý

muốn của ông ta.

―Một nửa cái bánh là bánh, nhưng một

nửa sự thật không phải là sự thật.‖

Có lẽ ông Huy Đức cũng biết rõ câu này.

Sơn Tùng Virginia, ngày cuối năm 2012


Áo Tiểu Thơ

Làn môi ánh mắt áo tiểu thơ

Là nỗi đam mê tuổi dại khờ

Của ngày thơ thẩn đêm thao thức

Cho một cuộc tình chỉ trong mơ

Mơ áo tiểu thơ dưới nắng trong

Áo mát hồn tôi, nắng ấm lòng

Một thoáng mắt xanh đời dậy sóng

Một chút môi cười thoả ước mong

Mong có một ngày em đến chơi

Cùng tôi tìm đến chốn xa vời

Lãng quên hai mảnh đời ngang trái

Tìm vui trong tiếng hát chơi vơi

Em hát cho tôi bản tình ca

Thay lời tâm sự cuộc tình xa

Tóc ngả môi rung lời say đắm

Như gửi tình qua tiếng ngân nga

Tiếng hát đưa ta đến cuối trời

Nơi loài dã thú sống rong chơi

Sáng vui chân mây chiều đỉnh núi

Đêm ngủ vùi bên tiếng trùng khơi

Ta sẽ thoát ly khỏi đời thường

Băng rừng, lội suối, vượt trùng dương

Ta sẽ đến nơi người chưa đến

Gọi miền hoang dã đất yêu thương

Thế giới tình tôi chẳng có nhiều

Một trời một biển một tình yêu

Em chớ mơ xa và ở lại

Cùng tôi xây giấc mộng hoang liêu

Góc biển chân trời ta bên nhau

Đầy vơi dư vị cuộc tình sau

Hồn nhập hồn trong cơn say ngất

Mình hoà mình trong thú thương đau

...

Em đến không em áo tiểu thơ ?

Hay giết tình tôi trong đợi chờ ?

Ôi đến bao giờ cho tôi hiểu

Em và tất cả chỉ là mơ !

Đỗ Xuân Quang


Chào Cô

Dạ Lan Nguyễn Khắp Nơi

LTS. Bài này là bài thứ 3 viết về DẠ LAN của Ký giả Nguyễn Khắp Nơi, đăng trên

Tuần báo Việt Luận ở Sydney, Úc Đại Lợi.

Dạ Lan 1 (Hoàng thị Xuân Lan)

Không phải chỉ mình tôi và riêng anh em

nhà binh ở Öc còn nhớ Dạ Lan, mà là rất

nhiều anh em l nh chiến ở khắp nơi trên

thế giới vẫn còn nhớ cô. Điểm qua làng

báo và websites trên thế giới, từ khi tôi

viết bài đầu tiên về Dạ Lan “Lá thư chưa

viết từ chiến trường — Huyền thoại Dạ

Lan“, đã có nhiều ngƣời nói tới Dạ Lan

và hƣơng trình Dạ Lan, tôi tóm tắt nhƣ

sau:

ha đẻ của chƣơng trình Dạ Lan là Đại

Tá Trần Ngọc Huyến. Đại Tá Huyến di

tản sang Hoa Kỳ năm 1975. Ông qua đời

ngày 15 Tháng Mƣời Một, 2004, tại

Houston Texas, hƣởng thọ 80 tuổi.

Sau năm 1963, ĐT Huyến đảm nhiệm

chức vụ Thứ Trƣởng ộ Thông Tin, kiêm

Giám Đốc Nha hiến Tranh Tâm Lý.

Ông có nhiều sáng kiến về cách thức

tuyên truyền và nâng cao tinh thần binh

sĩ, ông đặt ra những chƣơng trình phát

thanh:

* hƣơng trình Gia inh, nhắm vào gia

đình các chiến binh VN H.

* hƣơng trình Đồng Minh Vận, nhắm

vào các chiến sĩ đồng minh và gia đình

của họ.

* hƣơng trình Dạ Lan, nhằm nâng cao

tinh thần các chiến sĩ. Tên của chƣơng

trình phát thanh cho l nh đƣợc đặt là Dạ

Lan, trƣớc khi tìm đƣợc xƣớng ngôn

viên. Kế tục chức vụ quản đốc Đài Quân

Đội là Thiếu Tá Phạm Hậu, tức nhà thơ

Nhất Tuấn. uối cùng, từ năm 1969 cho

đến khi tan hàng, Quản đốc Đài là Trung

Tá Nguyễn Quang Tuyến tức nhà văn

Văn Quang.

Xƣớng ngôn viên đầu tiên của hƣơng

trình Dạ Lan, do một trùng hợp, có tên là

Lan. Mặc dù giọng đọc của cô là giọng

ắc Kỳ thứ thiệt, nhƣng cô ra đời ở

Quảng Nam. Thời đó, năm 1963, cô Lan

làm xƣớng ngôn viên cho Đài Phát thanh

Quân Đội ở Đông Hà, Quảng Trị, phát về

ph a bên kia vĩ tuyến, đài do Nhất Tuấn

và Hà Huyền hi điều khiển. Nhờ giọng

đọc êm ngọt, do Hà Huyền hi hƣớng

dẫn phát âm, cô Lan đƣợc đƣa từ Đông


Hà về Sài Gòn để nói trong hƣơng trình

Dạ Lan:

Đây là chương trình Dạ Lan, tiếng nói

của những người em gái Hậu Phương,

gởi những anh trai Tiền Tuyến

Những danh từ “Em Gái Hậu Phương”

và “Anh Trai Tiền Tuyến” từ hƣơng

trình Dạ Lan mà ra. ác nhạc sĩ chuyên

viết Nhạc L nh cũng theo đó mà lồng vào

bài hát của mình những danh từ kể trên.

hƣơng trình Dạ Lan phát thanh buổi tối,

từ 7 giờ tới 9 giờ, mỗi ngày, gồm những

mục tin tức, thời sự, điểm báo, văn nghệ

và thƣ t n.

Phần hấp dẫn nhất của hƣơng trình Dạ

Lan là phần Nhạc và Thƣ t n, do Dạ Lan

giới thiệu từng bản nhạc và trả lời từng

bức thƣ của các anh trai tiền tuyến gởi về.

ho đến bây giờ, những lời nói ngọt ngào

của Dạ Lan hầu nhƣ vẫn còn âm vang

trong tiềm thức của nhiều anh trai tiền

tuyến.

hƣơng trình Dạ Lan đƣợc anh em quân

nhân đón nghe, nhất là những anh trai

nào đóng quân ở những tiền đồn hẻo

lánh. Những ngƣời l nh viết thƣ về cho

Dạ Lan nhiều tới nỗi Đài Quân Đội phải

tuyển thêm một số nữ nhân viên để phụ

trách việc đọc và trả lời thƣ của các “anh

tiền tuyến” hằng đêm. Một số thiệp chúc

Tết, chụp hình cô Xuân Lan đƣợc Nha

hiến Tranh Tâm Lý ấn hành để gởi tặng

các chiến sĩ tiền đồn.

Tuy vậy, nhân vật “Em Gái Hậu Phương

Dạ Lan” chƣa bao giờ xuất hiện trên

truyền hình, báo ch hay ngoài đời, mà

chỉ duy nhất có tiếng nói qua làn sóng

điện. ũng ch nh vì thế mà Dạ Lan trở

thành huyền thoại. Sau iến cố 30 tháng

Tƣ, chƣơng trình Dạ Lan không còn nữa,

đa số nhân viên làm việc cho Đài Phát

thanh Quân Đội đuợc di tản. Trong thời

gian đầu ở đất khách quê ngƣời, ai cũng

phải lo cuộc sống. Đến khi cuộc sống tạm

ổn định, mọi ngƣời mới bắt đầu tìm kiếm

nhau. Kiếm tới kiếm lui mới thấy thiêu

thiếu một cái gì đó.

ái gì đó là cái hƣơng trình Dạ Lan mà

hằng đêm chúng ta vẫn thƣờng nghe, dù

ta ở tiền tuyến hay ở hậu phƣơng. Từ đó,

anh em mới đặt câu hỏi: Dạ Lan đâu?

Sau khi bài viết “Lá thư chưa viết từ

chiến trường — Huyền Thoại Dạ Lan”

của tôi đuợc đăng trên Việt Luận và

Vietluanonline, rất nhiều độc giả tiếp xúc

với tôi để cùng tìm Dạ Lan.


Một độc giả tìm ra trong website của nhà

văn Hoàng Hải Thủy một bài đề cập tới

Dạ Lan. Ông HHT cho biết, Dạ Lan quen

biết với gia đình ông từ trƣớc 1975, cho

tới khi gia đình ông qua Mỹ vào năm

1995, vợ ông vẫn thƣờng gọi điện thoại

về Sài Gòn nói chuyện với Dạ Lan. hỉ

sau này, vào khoảng 1998, Dạ Lan vì lý

do gì đó, vắng bóng ở Sài Gòn. Ông nói

sẽ nhờ những bạn hữu ở Sài Gòn tìm Dạ

Lan.

Đầu tháng Muời 2008, ông HHT email

cho tôi, báo tin: đã tìm ra Dạ Lan, có địa

chỉ điện thƣ và số điện thoại của Dạ Lan.

Tôi gởi ngay email cho Dạ Lan, kèm theo

bài viết của tôi về cô và buổi tối hôm đó,

vợ chồng tôi hồi hộp gọi điện thoại về

Việt Nam. Tôi gọi hai, ba lần mà vẫn

không đƣợc. Tôi mới nhớ ở Öc mà gọi

điện thoại ra ngoại quốc, phải bỏ đi số 0

đầu tiên của số điện thoại muốn gọi. Tôi

quay số theo cách này. Sau vài giây chờ

đợi, đầu giây nói bên kia có ngƣời trả lời.

Tôi lên tiếng ngay:

- Tôi là Nguyễn Khắp Nơi, ở bên Úc,

muốn nói chuyện với Cô Dạ Lan.

- Thưa anh . . . Dạ Lan đang nghe đây.

- Chào cô Dạ Lan, cô vẫn . . . mạnh khỏe

chứ?

- Cám ơn anh, Dạ Lan vẫn khỏe. Lan

nhận được meo (email) của anh và của

anh Hoàng Hải Thủy. . .Không ngờ đến

nay vẫn còn người nhớ…

Nói đến đây thì Dạ Lan bật lên tiếng

khóc, nhƣng vẫn cố gắng nói tiếp:

- Đến bây giờ mà vẫn còn có người nhớ

Dạ Lan sao?

- Anh em chúng tôi ở bên này vẫn nhớ

Dạ Lan, ngƣời bạn năm xƣa đã nói

chuyện với chúng tôi hằng đêm.

Lan đã đọc đƣợc bài viết của anh, Lan

cảm động quá . . .

Rồi cô lại nghẹn ngào. Vợ tôi ngồi bên

cũng góp phần nƣớc mắt.

- Hơn bốn mươi năm qua rồi.

- Hơn bốn mươi năm rồi, nhưng giọng

nói của Dạ Lan vẫn không có gì thay đổi,

vẫn trong, vẫn . . . như xưa, không khác

gì cả. Cuộc sống của Dạ Lan hiện tại ra

sao? Lý do nào mà cô vẫn còn ở Sài

Gòn?

Dạ Lan cho tôi biết vắn tắt nhƣ sau:

ô họ Hoàng, làm việc với hƣơng trình

Dạ Lan từ ngày đầu tiên vào năm 1963-

1964. Sau đó, vì lý do gia đình, cô đổi về

làm ở Đài Phát thanh Đà Lạt. Tới năm

1968, cô trở lại Sài Gòn, làm việc trong

Đài Phát thanh Sài Gòn. Ngày 30 Tháng

Tƣ 1975 cô là ngƣời phụ nữ cuối cùng

còn ở trong Đài Phát thanh, để cùng một

số anh em khác đốt bỏ những tài liệu cần

phải hủy bỏ. Trƣớc đó, cô đƣợc mời di

tản, nhƣng không hiểu tại sao, cô không

đi.


uộc sống của những ngƣời ở lại, bạn và

tôi, cũng đều đã trải qua: Ai nấy đều lo

cho mạng sống, lo cho miếng ăn hàng

ngày, lo né tránh bắt bớ, rồi cuối cùng là

tù đầy . . . chẳng ai còn có bụng dạ nào

mà tìm ai, kiếm ai. Sau đó, ngƣời thì bị tù

đầy, ngƣời thì vƣợt biên ra ngoại quốc,

ngƣời thì bôn ba ngƣợc xuôi tìm sống, cố

gắng tìm đƣờng vƣợt biên.

uộc sống của Dạ Lan đầy những điều

mà cô cho là không đƣợc nhƣ mong ƣớc.

ho đến bây giờ, cô vẫn là một ngƣời

đàn bà độc thân. ô có một ngƣời con

gái, nay con cô đã yên bề gia thất ở Pháp,

còn cô thì vẫn độc thân, vẫn một mình

một bóng, không nhà không cửa, không

thân nhân.

Dạ Lan đang ở . . . chùa.

hùa đây có đầy đủ ý nghĩa của nó: ô ở

trong một ngôi chùa ở vùng ngoại ô đèn

vàng. ô làm công việc từ thiện cho

chùa, do đó, cô ăn ở ngay tại đây. . .

không phải trả tiền, tức là . . . ăn ở chùa.

ô không mặc áo cà sa, cô vui với cuộc

sống hiện tại.

Dạ Lan ngày nay nhƣ vậy hay sao?

Ngƣời em gái ngày xƣa đem tiếng nói

của mình để tâm sự, an ủi những anh trai

tiền tuyến, những ngƣời vợ hiền đang chờ

chồng trở về, bây giờ sống một cuộc sống

cô độc nhƣ vậy hay sao? Ngày xƣa, cô an

ủi mọi ngƣời đang ở những chốn cô đơn,

mƣa gió, đạn bay súng nổ. Ngày nay,

ngƣời em gái hậu phƣơng sống cô đơn

hiu quạnh, có ai biết tới cô để an ủi cô

hay không?

húng ta thật sự có còn nhớ đến Dạ Lan

hay không?

Dạ Lan cho biết, cô hàng ngày đi làm

việc thiện nguyện. Nhà chùa quyên đƣợc

cái màn, tấm chăn, ký gạo, manh áo, thì

cô và những ngƣời thiện nguyện khác

chất những món quà này lên xe, lái tới

tận nơi có những ngƣời cần dùng mà phát

cho họ. Rừng nào cô cũng băng, suối nào

cô cũng lội, làng xã xa xôi tới đâu, chiếc

xe từ thiện của cô cũng lăn bánh tới. ô

nói đi nhƣ vậy, tuy cực mà vui, vì mình

đem lại niềm vui cho đồng bào.

Tâm nguyện của Dạ Lan là nhƣ vậy!

Ngày xƣa, cô đem lại niềm vui cho mọi

ngƣời, đối tƣợng của cô lúc đó là những

chàng trai chiến tuyến, nay cô cũng làm

công việc đó, chỉ khác đi cái đối tƣợng

làm việc của cô mà thôi. Đối tƣợng ngày

nay của cô là những ngƣời nghèo đói,

nghèo hơn cô, đói hơn cô. Tƣơng lai của

Dạ Lan ra sao?

Dạ Lan trả lời:

- Lan cũng không biết! Danh sách những

nơi bị hỏa hoạn, lụt, hạn hán . . . còn rất

nhiều, chương trình của nhóm cứu trợ

trên lịch kéo dài cả mấy tháng trời nữa.

Lan chỉ mong có sức khỏe, để giúp đỡ

mọi người. Cũng có thể một ngày nào đó,

Lan sẽ . . . mặc áo tu hành! Biết đâu

được! Cám ơn các anh còn nghĩ đến Dạ

Lan.


Nếu tôi ở trong hoàn cảnh của Dạ Lan,

tôi sẽ làm gì? Tôi cũng chẳng biết nữa.

Nếu bạn ở trong hoàn cảnh của Dạ Lan,

bạn sẽ làm gì? ố tìm cho ra ngƣời bạn

quý năm xƣa. Tìm đƣợc bạn rồi, chúng ta

làm gì bây giờ? Tôi cũng chẳng biết tôi

phải làm gì nữa? hỉ biết rằng ngƣời bạn

năm xƣa của chúng ta đang ở tình trạng

cô đơn, đang cần sự an ủi của những

ngƣời mà năm xƣa, cô đã từng an ủi họ.

- Chúng tôi, những người bạn của Dạ

Lan, muốn giúp đỡ Dạ Lan, chúng tôi

phải làm sao bây giờ?

Dạ Lan nói:

- Nhớ tới nhau thì hỏi thăm nhau là được

rồi! Lan cũng nhớ tới các anh lắm, đi

đâu, nhìn thấy những gì còn lại từ năm

xưa, cũng làm cho Lan nhớ lại thời gian

đẹp của những ngày Chương trình Dạ

Lan. Có nhũng lúc buồn tủi, chỉ khóc một

mình. Cuộc sống của Lan bây giờ rất là

đơn giản. Phải nói như thế này: Cần thì

Dạ Lan cần nhiều thứ lắm, nhưng rồi lại

chẳng biết mình cần gì! Muốn nói chuyện

với Lan, thì phải đợi khi nào Lan không

đi cứu trợ, về lại nhà chùa. Lúc trước,

Lan có một cái Laptop, thỉnh thoảng vào

Net liên lạc với bạn, nhưng đi rừng, đi

núi, cái Laptop mất lúc nào, mất ở đâu

không biết, Lan đang dành tiền để mua

cái khác, nhưng chắc còn lâu lắm mới có.

Nay mỗi lần muốn liên lạc Internet, Lan

phải ra phố, vào Internet cafe, nên cũng

khá bất tiện. Thôi thì, nếu ai có muốn liên

lạc với Lan, anh cứ nhận dùm, khi nào

tiện thì chuyển cho Lan.

Tôi có viết Dạ Lan chỉ làm với Đài Phát

thanh Quân Đội tới năm 1966 thôi. Vậy

thì ai tiếp tục mà chúng ta vẫn nghe

hƣơng trình Dạ Lan hằng đêm?

Ngƣời tiếp tục hƣơng trình Dạ Lan,

cũng do một sự tình cờ, có tên thật là

Lan, Hồng Phƣơng Lan, tức Mỹ Linh.

Lúc đó, cô Mỹ Linh đang làm việc cho

Đài Phát thanh Quân Đội, ở hƣơng trình

Nhạc Ngoại Quốc yêu cầu. ô là ngƣời

ắc, vì cô có giọng nói giống hệt nhƣ

giọng cô Xuân Lan, nên cô đƣợc chọn để

tiếp tục hƣơng trình Dạ Lan mà không

ai biết cả, ai cũng tƣởng chỉ có một Dạ

Lan.

Mỹ Linh tiếp tục nói trong hƣơng trình

Dạ Lan tới ngày 29 Tháng Tƣ 1975 thì di

tản sang Hoa Kỳ. ô có tham gia nhiều

chƣơng trình cộng đồng và đã giới thiệu

Nhạc cho băng Nhạc Hoàng Oanh 2

“Thương Người Chiến Sĩ.”

Nguyễn Khắp Nơi


Em Là Con Gái

Trời Bắt Xấu LS. Ngô Tằng Giao

Hình nhƣ Đà Lạt là nơi hội tụ của mọi

thƣơng nhớ trong cuộc đời và dang dở

trong cuộc tình, của chia ly và ngăn cách

kể từ lúc tóc hãy còn xanh cho đến khi đã

ngả màu. Kể sao cho hết. hỉ tạm nêu ra

ở đây tâm sự của một cựu nữ sinh ùi

Thị Xuân, đó là LỆ KHÁNH (Dƣơng Thị

Khánh). Đà Lạt một thời ấp ủ những vần

thơ của KHÁNH, cho đến năm 1966 đã

có bảy tập thơ đƣợc in ra, mà năm tập

đầu đều mang tên là “Em là con gái Trời

bắt xấu”.

LỆ KHÁNH yêu và bi lụy vì tình. Trong

bài “Hờn dỗi” những vần thơ của “cô bé

cao nguyên” nghe dễ thƣơng nhƣng thật

buồn:

―Đã ba ngày em đợi thư anh đó

Thứ năm buồn úp mặt khóc biết không?

Em giận anh, tức quá muốn lấy chồng

Cho xong chuyện để đừng thương với

nhớ

Anh kiêu lắm cứ tưởng mình mũ đỏ

Đại úy ―to‖ rồi quên con bé Cao Nguyên

Đang chờ thư anh, viết mãi một tên

Tên anh đó, người chi lười rứa đó‖…

―Em nhất định mai không thèm trông

ngóng

Đại úy... gì lười hơn hủi nữa cơ

Ba ngày rồi con bé chả làm thơ

Tức rứa đó, để bi chừ em lại khóc.‖

Hồn thơ của LỆ KHÁNH đắm chìm

trong sƣơng mù Đà Lạt và dâng tràn

thành kỷ niệm với bài: “Hai mùa Thu Đà

Lạt”:

―Bây giờ trời vào thu

nên em buồn thương nhớ

Đà Lạt sáng sương mù

Mimosa vàng nở.

Thôi anh đừng giận nữa

nhớ về thăm em nhé

lá ngập tràn đại lộ

chờ anh về. Em kể

Hai mùa thu Đà Lạt

trời mưa rưng rưng hoài

ân tình em mất mát

nhưng nào đâu trách ai

Bây giờ trời vào thu

cho em nhiều kỷ niệm

mình quen nhau ngày xưa

chừ xa rồi lưu luyến.‖

LỆ KHÁNH viết “ hiến y làm đẹp phố

phƣờng”, một bài thơ đẹp, gợi nhớ tới

cảnh dạo phố ngày cuối tuần nơi xứ

sƣơng mù:

―Trời hôm nay nắng buồn hong gió thổi

Chiến y về làm đẹp phố cao nguyên

Em lặng nhìn, mang chua xót làm riêng

Rưng rức nhớ... em gượng cười quên cả?

Chiến y đó nhưng chỉ toàn xa lạ

Em cúi đầu nước mắt nhẹ vương mi

Áo cưới ngày nào... bạn cũ vu quy

Nên áo chiến người yêu xa vắng phố

Vui hạnh phúc họ quên em gái nhỏ?


Hay dỗi hờn, hay khóc giận vu vơ

Tình đơn phương cô bé sớm làm thơ

Và khôn lớn khi tuổi đời chưa lớn

Trời hôm nay bướm buồn bay lởn vởn

Bướm đùa hoa, hoa cợt bướm... vui

chưa?

Em nghĩ mình, em thẹn với hồn thơ

Thơ vẫn đẹp, sao hồn em chẳng đẹp

Áo muôn sắc giữa phố phường khép nép

Chiến y về làm hồng má hây hây

Mắt đa tình gợn suối tóc bay bay

Alpha đỏ đẹp màu môi con gái

Em kỷ niệm với mía đường tình ái

Nên độc hành tìm áo chiến ngày xưa

Để đem về ướp trọn mấy vần thơ

Thơ nhè nhẹ gửi người trai lính chiến

Đêm dừng quân có bao giờ anh biết

Có một người em gái nhỏ thương anh

Luôn nguyện cầu đất nước thôi chiến

tranh

Ngày trở lại, có tình em đón đợi

Hôm nay gió, hoa anh đào phất phới

Có một người ―thi sĩ nhỏ‖ cô đơn

Gọi tên anh... một tiếng gọi rất buồn:

―Người biên ải có thương người hậu

tuyến?‖

Trời Đà Lạt hôm nay nhiều áo chiến

Áo chiến mùa đông pha màu đỏ alpha

Em nhớ anh nên nước mắt em nhòa

Song gạt vội: ―Bụi đường bay ác quá!‖

HÀNG NGỌ HÂN một ngƣời bạn thân

học cùng trƣờng, ghi lại những kỷ niệm

với Lệ Khánh tại Đà Lạt một thời:

“Lệ Khánh hơn tôi hai tuổi và học trên

lớp tôi. Tuy không cùng chung lớp,

nhƣng chúng tôi thành bạn thân vì

thƣờng gặp nhau trong những sinh hoạt

văn nghệ, xã hội của trƣờng. Thuở đó,

Khánh đã có nhiều bài thơ đăng trên các

báo và đƣợc nhiều ngƣời biết tên. Trƣớc

mắt tôi, Khánh mang tầm vóc khác hẳn

bạn bè, dù hàng ngày Khánh vẫn xuất

hiện bên cạnh chúng tôi trong bộ đồng

phục khi xanh, lúc trắng. Nhƣng, tôi cũng

nhƣ các bạn khác đều mang chung cảm

giác thƣơng cảm Khánh vì cái điều mà

Khánh luôn nhắc đến: Khánh không có

dung nhan bình thƣờng nhƣ các bạn. Dù

tất cả chúng tôi đều thấy Khánh có đôi

mắt đẹp tuyệt vời, nhƣng Khánh không

coi đó là một ƣu điểm trong dung nhan

của mình, vì cái hình dạng bất thƣờng

của chiếc mũi. Mặc cảm này về sau đã

đem lại một tai họa khi Khánh quyết định

tới một thẩm mỹ viện sửa mũi. Hy vọng

của Khánh đặt vào bàn tay tài hoa của vị

bác sĩ thẩm mỹ đã không đƣợc đáp ứng

mà còn khiến cái mũi của Khánh trở nên

dị dạng hơn. Nhƣng trƣớc đó, đôi mắt

đẹp tuyệt vời của Khánh luôn nặng trĩu

ánh nhìn u uất, tủi hờn. hất u uất này

cũng thấm đƣợm hơn trong thơ Khánh và

càng làm nặng thêm mặc cảm thua kém

về nhan sắc của Khánh. Một bìa thơ rồi

một tập thơ của Khánh xuất bản đã đƣợc

Khánh đặt cho cái tựa đề: “Em là con gái

trời bắt xấu!”

NGUYỄN THỊ HÀM ANH cũng ghi lại

một số kỷ niệm tại Đà Lạt với Lệ Khánh:

“Lệ Khánh đƣợc số phận ƣu đãi khi bắt

đầu sự nghiệp thơ. ó năng khiếu làm thơ

lƣu loát, từ năm mƣời sáu, mƣời bẩy tuổi,

thơ của chị đã đƣợc đăng trên Văn Nghệ

Tiền Phong rồi sau đó là h nh Luận.


Sau khi luật sƣ ùi hánh Thời phụ trách

trang thơ đăng liền một lúc sáu bài thơ

Em Là on Gái Trời ắt Xấu đầu tay thì

Lệ Khánh nổi tiếng ngay lập tức. Ngày

ấy, tên Lệ Khánh đã trở nên quen thuộc

với tôi khi nhỏ bạn học ngồi bên cạnh

nắn nót chép thơ chị vào quyển sổ tay

nhỏ bé xinh xinh hay vào lƣu bút ngày

xanh, vào những tờ giấy pơ-luya màu

xanh nhạt, hồng nhạt, bài nào chép xong

tôi cũng đƣợc đọc qua. Thậm ch trong

một đợt thêu khăn tay, gửi thƣ cho chiến

sĩ ngoài tiền tuyến, nhỏ bạn còn cả gan

chép cả một bài thơ dài của chị nhét vào

giữa xấp thƣ của cả lớp gởi đi…

Thuở ấy cuộc sống của Lệ Khánh thật

hoa mộng, cha coi về cảnh sát đặc biệt

Đà Lạt, chị làm việc ở tòa hành chánh Đà

Lạt rồi hành chánh Gia Định, thơ đăng

khắp báo, danh vọng đến sớm và dễ

dàng, mỗi ngày Lệ Khánh nhận cả trăm

thƣ của độc giả, vũ trƣờng nào cũng đi,

party nào cũng có mặt, quân đoàn nào

cũng mời, chiến trƣờng nào cũng ra. Thế

rồi cuộc tình diễn ra giữa chị với nhạc sĩ

Thục Vũ tức trung tá Vũ Văn Sâm…

uộc tình của Lệ Khánh đẹp bao nhiêu

thì cũng thật chua chát bấy nhiêu:

―Lo yêu người có vợ con

Thì đừng nói chuyện sắt son mà buồn‖

Tình yêu nam nữ đã có từ muôn vạn kiếp

và luôn là một đề tài bất diệt trong vƣờn

hoa văn học nghệ thuật của bất cứ quốc

gia nào. Riêng trong lãnh vực thi ca thì từ

cổ ch kim, từ Đông sang Tây, tình yêu

luôn là nguồn gợi hứng cho các nhà thơ.

Hình nhƣ tình yêu không có tuổi tác,

chừng nào trái tim con ngƣời còn đập thì

con ngƣời còn yêu.

ó ngƣời cho rằng nhà thơ là kẻ vì phạm

tội mà bị “phát vãng” từ thiên cung

xuống dƣới trần thế này. Hơn nữa họ còn

nói rằng: “Thơ trữ tình có thể coi nhƣ

tổng hợp, nhƣ tuyệt đỉnh của thơ, mà

ch nh thơ là tuyệt đỉnh của tiếng nói loài

ngƣời!” Họ còn mạnh miệng nói thêm

nữa: “Thi ca sẽ là tôn giáo cuối cùng trên

mặt địa cầu này khi mà tất cả nhân loại

không còn giữ lại đƣợc cho họ một niềm

tin nào ở nơi tôn giáo mà chúng ta đang

có.”

Thật ra nói thế là quá đáng. Nhà thơ cũng

chỉ là một con ngƣời bình thƣờng và đối

tƣợng của thơ, chất liệu tạo ra thơ ch nh

là cuộc sống trên cõi nhân gian vƣơng

mắc hệ lụy này mà thôi. Tràn đầy tình

cảm, có quên có nhớ, có thƣơng có ghét,

có vui có buồn, có xum họp có chia ly,

đôi khi lại trắc trở đến độ đáng ngậm

ngùi… Thơ Lệ Khánh có lẽ đã nói lên

điều đó.

VŨ HƢƠNG nhắc lại tiểu sử của Thục

Vũ nhƣ sau:

“Nhạc sĩ Thục Vũ, tên thật là Vũ Văn

Sâm, sinh năm 1932 . Tốt nghiệp khóa 4

phụ Đà Lạt năm 1954, đúng vào năm ký

kết hiệp định đình chiến Geneva chia đôi

đất nƣớc. Do đó, Thục Vũ kẹt lại ở miền

Nam VN, bỏ lại ph a bên kia bờ ến Hải

ngƣời vợ chƣa cƣới mà khi anh còn học ở

hu Văn An, anh đã sáng tác bản nhạc

đầu tiên có tên là “Duyên em” để tặng

nàng. Nhƣng may thay năm sau (1955)

ngƣời yêu của thiếu úy Vũ Văn Sâm đã

vào đƣợc miền Nam và lễ cƣới đƣợc cử

hành vào năm 1956”. “ ƣớc đầu của việc

binh nghiệp. ấp bậc cuối cùng của Thục

Vũ là Trung Tá.”…


VŨ HƢƠNG viết tiếp là Thục Vũ: “đã

phải bỏ mình nơi chốn rừng thiêng nƣớc

độc chỉ sau hơn 1 năm cải tạo”… “đến

giữa năm 1976, anh đƣợc đƣa ra Sơn La

và bỏ mình nơi sƣơng lam chƣớng kh

này vào ngày 15/11/1976. Ngày nay, một

tấm mộ bia đơn sơ với đôi hàng nguệch

ngoạc “Vũ Văn Sâm, 1932”, đƣợc anh

em tù cải tạo ghi lại, ngoằn ngoèo nơi

chốn rừng thiêng nƣớc độc Sơn La.”…

“Là nghệ sĩ, vốn giàu cảm lụy, cho nên

cuộc đời tình cảm của nhạc sĩ Thục Vũ

cũng không thoát khỏi vòng “tình ái

giăng tơ” nhƣng với trƣờng hợp của Thục

Vũ, đây mới là chuyện tình thật sự vì nó

đi ra ngoài những cái thông thƣờng.

Ngƣời ta bảo “trai tài gái sắc”, nếu Thục

Vũ yêu một cô gái đẹp, chúng ta chẳng

nói làm chi vì họ mến nhau vì tài, cảm

nhau vì sắc nhƣ trăm ngàn những chuyện

tình tầm thƣờng trên đời. Nhƣng ngƣời

yêu của Thục Vũ lại là “một cô gái trời

bắt xấu”. Nàng là Dƣơng Thị Khánh, tức

thi sĩ Lệ Khánh, tác giả những tập thơ

“Em là gái trời bắt xấu”, một công chức ở

tòa tỉnh trƣởng Đà Lạt. húng ta còn nhớ

những vần thơ diễm tình của Lệ Khánh…

mà Thục Vũ đã phổ nhạc với tựa đề

“Tình ngƣời hậu tuyến”, một bản nhạc đã

làm xôn xao trong giới nhạc một thời.

Tình yêu giữa họ xảy ra khi Lệ Khánh

tròn 20 tuổi cho đến 1975, ngày mà Thục

Vũ phải đi “cải tạo” và bỏ mình hơn 1

năm sau đó. Lệ Khánh đã sanh đƣợc một

đứa con trai mang họ mẹ (Dƣơng) và chữ

lót là tên của mẹ (Khánh) với tên chữ đầu

là Thục. à Thục Vũ, tuy đã biết về mối

tình này, nhƣng tuyệt nhiên không làm to

chuyện mà trái lại ngày con của Lệ

Khánh ra đời bà đã đến chăm nom và

giúp đỡ… Thục Vũ là ngƣời rất hiền

lành, hồn nhiên và vui vẻ với bạn bè, mất

đi, để lại một ngƣời vợ cao thƣợng (với 5

đứa con), một ngƣời tình nhỏ bé, một đứa

con kết hợp qua dòng thơ nhạc và một số

tác phẩm vẫn còn in sâu trong lòng của

những ngƣời mến mộ anh.”

THỤ VŨ (Vũ Văn Sâm, 1932-1976)

phổ nhạc thơ Lệ Khánh. ài thơ “Tình

ngƣời hậu tuyến”. ài thơ và bản nhạc

này đã vang vọng một thời trong tâm hồn

bao ngƣời mến mộ. Hình ảnh thành phố

sƣơng mù Đà Lạt đã làm bối cảnh cho

biết bao cuộc tình, thƣờng là chua xót,

ngang trái và đắng cay:

―Hôm nay trời vào thu,

Đà Lạt lắm sương mù,

Cây khô buồn trút lá,

Gió ven hồ bay xa.

Mây thu lờ lững trôi,

Lồng lộng gió lưng đồi.

Xin anh đừng giận dỗi,

Viết thư về thăm em,

Viết thư về thăm em

Thương anh, thương màu áo hoa rừng,

Và thương con đường đầy gió sương,

Chiến tuyến chiều xuống mưa rừng bay,

Thương anh, thương khung trời hoang

sơ.

Hôm nay dành tặng anh

Vài giọt nắng thơm lành.

Mai kia tàn chinh chiến,

Áo em màu ―Mosa‖

Đón anh về hoan ca.‖

(Trích: “ĐÀ LẠT NGÀY THÁNG CŨ”

Soạn giả: LS. Ngô Tằng Giao)


Thơ Lệ Khánh

Đâu Phải Tại Em

Hôm qua nhận thư anh

Với những giòng trách móc

Anh mắng vậy ... sao đành

Chừ âm thầm ... em khóc

Đâu phải em phản bội

Anh hờn mà chi anh

Đâu phải em nói dối

Để dở dang chuyện mình

Nghìn xưa đến nghìn sau

Vẫn thương hoài mũ đỏ

Vẫn còn thương trời cao

Và hoa dù trong gió

Nhưng đừng bắt em yêu

Trai thiên thần áo chiến

Rồi em về quạnh hiu

Mất dần câu âu yếm

Xin anh đừng trách mắng

Đừng giận hờn chi em

Anh ơi ... sao cay đắng

Những giòng thư buốt tim

Đừng hờn em gái nhỏ

Đừng ghét ... người yêu xưa

Tình em chừ theo gió

Không mong hẹn tuổi chờ

Ru Con

Đêm khuya con trở giấc hồng

Tay ôm cổ mẹ môi nồng sữa thơm

Vòng tay mẹ sát thân ôm

Vỗ về tiếng khóc thương con bạc phần

Riềm mi con khép dần dàn

Ầu… ơ …mẹ hát tiếng trầm tiếng cao

Con ơi đời mẹ lao đao

Mới hai mươi tuổi khỏ đau duyên tình

Ầu .. ơ.. tóc mẹ còn xanh

Mẹ đơn chiếc chỉ riêng mình con thôi

Đêm khuya con mẹ ngủ rồi

Mẹ ôm gối chiếc ngậm ngùi thương thân.

Gia định 1969


Biết Thế Em Lấy Chồng

Những ngày mưa Đalat

Chờ hoài không thư anh

Chắc lòng anh đổi khác

Tình yêu sao mong manh

Chuyện ngày xưa còn đó

Những vòng tay còn đây

Những phong bì nho nhỏ

Với lời thư mây bay

Em vẫn còn cất đủ

Từ những giòng giận hờn

Trọn đời em sẽ giữ

Dối lòng không cô đơn

Thư anh viết tha thiết

Sao bây giờ anh quên

Còn đâu lời âu-yếm

Ngày xưa dâng cho em

Ôi lòng dạ đàn ông

Mấy ai mà hiểu được

Biết thế em lấy chồng

Không yêu anh từ trước

Bây giờ chuyện lỡ rồi

Mà em thì thủy chung

Cầu xin đến trọn đời

Không còn yêu ai nữa.

Nói Với Người Yêu

Những bài thơ cho anh

Những thư tình đã viết

Sao tàn nhẫn cho đành

Để bạn bè đọc hết?

Nhưng vì em yêu anh

Nên sẵn sàng tha thứ

Bởi vì chuyện chúng mình

Không bao giờ dang dở

Bởi vì anh thú tội

Nên em càng yêu hơn

Bởi vì Vua biết lỗi

Hoàng Hậu chả nên buồn

Sau mấy tháng giận hờn

bây giờ yêu nhau lại

Em không còn cô đơn

Đêm dài thôi tê tái.


Tiếng Kinh Chiều

Chiều mùa thu heo may

Gió vàng lên ngọn cỏ

Nắng dài vương chân mây

Riêng mình em đứng đó

Cửa giáo đường còn mở

Một linh hồn bơ vơ

Chúa ơi đời con khổ

Từ vương nghiệp làm thơ

Em quỳ bên tượng chúa

Chắp hai tay nguyện cầu

Từng hồi kinh nho nhỏ

Là những lời thương đau

Chiều Đalat lành lạnh

Như hồn em giá băng

Giáo đường sao vắng lặng

Tình mình sao cách ngăn

Từng hồi kinh nối tiếp

Từng lời xin Chúa ơi

Con yêu chàng tha thiết

Chàng yêu con trọn đời

Vòng tay Chúa hiền từ

Không ôm tròn hai đứa

Nên em còn làm thơ

Khóc tình yêu dang dở

Viển Vông

Những bài thơ tâm sự

Viết hoài cho người yêu

Mai sau mà còn giữ

Chắc mình đỡ quạnh hiu

Bây giờ không duyên nợ

Mình không lấy được nhau

Thôi thì vì duyên số

Không nên nghĩa cau trầu

Những con anh lớn lên

Và con em ... (nếu có)

Mình tác hợp nhân duyên

Nên vợ chồng trẻ nhỏ

Con trai anh đẹp quá

Con gái em ... ngoan hiền

Mình sẽ là sui gia

Vì hai trẻ nên duyên

Hồi môn cho con gái

Là những bài thơ em

Trời ơi ... vì ngang trái

Mới tính chuyện thần tiên


Mưa Chiều Đà Lạt

Dalat chiều nay lạnh

Chiều nay… buồn chao ôi

Nghẹn ngào nghe trăn trở

Một mình em đơn côi .

Mưa rơi đường phố vắng

Hoa tàn… lá úa bay

Trong lòng như canh cánh

Tôi .. cúi đầu… mắt cay.

Có bao giờ anh biết

Em về mưa chiều nay

Một mình lê bước nhỏ

Tóc theo làn gió bay

Áo Tím Ngày Xưa

Con đường này… kỷ niệm

Ngày xưa (anh của em)

Vẫn khung trời thương mến

Và nhớ nhung trong tim .

Đó rừng xưa chơ vơ

Đây hồn em cô quạnh

Màu áo tím ngày xưa

Sao giờ nghe buốt lạnh .

Bao năm rồi trở lại

Dalat buồn vắng tanh

Thương thương màu áo tím

Của ngày xưa.. đâu anh?

Con đường hồ Than Thở

Hoang sơ nấm mộ sâu

Người em áo tím nhỏ

Đi tìm anh… anh đâu ?

Em Chẳng Bao Giờ Tin Anh

Anh muốn nói những gì anh muốn nói

Vì hẹn thề là mây khói anh ơi !

Em không tin lời ước hẹn đầu môi

Không dấu tích… trong ân tình chót lưỡi

Hẹn cho lắm rồi một người tức tưởi

Gói chăn buồn đêm lại khóc trong tim

Nức nở cũng chỉ một riêng em

Cay đắng vẫn tặng người bất hạnh

Anh tỏ tình như áo len che lạnh

Cởi ra rồi trời vẫn buốt thế thôi

Nhưng biết rằng lời ước hẹn đầu môi

Em vẫn nhận để dối lòng … yêu đó. ?

Anh muốn nói những gì anh cứ nói

Vì hẹn thề là bọt biển tan nhanh

Chẳng bao giờ em có thể tin anh

Là chung thủy riêng mình cô gái xấu .

Lệ Khánh

8/1966


Cảm Thức

Ngày Tuyết Quang Lễ

Tuyết trắng ngủ vùi tít trời xanh

Mai kia rơi rụng xuống dương trần

Tan thành nước lũ, đời trôi cuốn Ly hợp phù du, hóa thành không.

Thành phố tôi ở, mấy hôm nay bỗng

tuyết rơi thật nhiều. Tuyết bay khắp nơi

khắp chốn, thi nhau đổ xuống phủ dày

lên nhà cửa, đƣờng sá, xe cộ và cây cối,

biến trời đất bừng sáng lên một màu trắng

toát tinh khiết đến kỳ lạ nhƣng lại nhuốm

đầy vẻ giá rét và hoang lạnh.

ả vùng đồi thấp với rừng cây khẳng

khiu, nhấp nhô dọc hai bên đƣờng phủ

đầy tuyết trắng. Những cây thông chịu

lạnh xanh um, những cây phong mảnh

mai lá đổi màu theo từng mùa, những bãi

cỏ xanh mƣớt nắng hạ nay đã bạc màu

cũng phủ đầy tuyết. Màu tuyết trắng nhƣ

bao trùm lên khắp vạn vật, nổi bật ra giữa

bầu trời bao la xám nhạt.

Tuyết không những đã làm thay đổi

hết thảy cảnh vật mà còn làm xáo trộn

mọi sinh hoạt thƣờng nhật của con ngƣời

và xã hội. Công sở, trƣờng học đóng cửa,

lƣu thông bị hạn chế, chợ búa vắng vẻ.

♦ ♦ ♦

Ngồi trong nhà nhìn ra màn trời đầy

bông tuyết đang thi nhau rơi xuống nhƣ

bất tận, lòng ngƣời cũng thấy ngẩn ngơ,

bâng khuâng nhƣ có điều gì xao xuyến,

xốn xang trƣớc sự đổi thay đột ngột của

trời đất. ũng giống nhƣ khi nhìn mƣa

rơi, tuyết làm cho ta cảm thấy nhớ quê

hƣơng, bạn bè, ngƣời thân, tuyết đã dẫn

dắt ta về với hoài niệm dĩ vảng nhiều

nhứt nhối. Ta nhƣ thấy lại trong mƣa,

trong tuyết tất cả những điều đã qua - vui

buồn phiền muộn hạnh phúc đau khổ...

những cái dang dở không thành, những

điều bất toàn chƣa trọn vẹn, chẳng đầu

đuôi thứ tự lang lớp; không thuộc về quá

khứ, chẳng phải là hiện tại mà cũng

không ở vị lai; chẳng biết từ đâu đến và

đi đâu, về đâu... v nhƣ tất cả chỉ là mơ

hồ ảo ảnh của một đoạn phim, một khúc

nhạc, một bài thơ buồn lũng đoạn của

một kiếp ngƣời sinh diệt, diệt sinh.

Ðời ngƣời cũng mong manh nhƣ cơn

mƣa, nhƣ nắng sớm, nhƣ bông tuyết nắm

bắt trong tay, bất chợt có rồi tan, thấy đó

mà mất đó, tƣởng nhƣ thật mà hóa là hƣ...

ũng nhƣ chiếc lá đổi thay qua bốn mùa

biến chuyển... cũng sƣơng gió nắng hạn,

cũng dầm mƣa dãi nắng, phải đổi thay

sắc màu để tồn tại với thời gian, làm đẹp

cho đời, cho ngƣời, và rồi sẽ đến lúc héo

úa tàn tạ... chẳng khác chi một kiếp ngƣời

sinh lão bệnh tử, phải chịu lệ thuộc trong

cái quy luật khe khắt vô thƣờng của

thành, trụ, hoại, không (sanh, trụ, di, diệt),

tiếp nối liên tục với nhau từ đời nầy đến

đời khác, từ kiếp trƣớc qua kiếp sau...

liên miên bất biến trong một xâu chuỗi

sinh tử luân hồi dài vô tận.

Thế nhƣng đâu chỉ đơn giản là sinh ra

rồi già, bệnh và chết đâu, con ngƣời


ngoài sự chi phối bởi vòng xoay của bánh

xe luân hồi, còn phải chịu nhiều áp lực

nặng nề dƣới sức cuốn hút nghiệt ngã,

thiên hình vạn trạng của dòng đời thế

gian bởi tài, sắc, danh, thực, thùy, năm

(5) con đƣờng tội lỗi dẫn dắt chúng sanh

vào cõi địa ngục. V nhƣ những cơn bão

tuyết, sóng thần, động đất hay lốc xoáy

hung dữ, bất ngờ xảy ra giữa đại dƣơng

hoặc nơi địa cầu đông đúc để giết hại

sinh linh và tàn phá tất cả những gì do

con ngƣời tạo dựng nên, để rồi sau đó

kéo theo thảm họa dịch bệnh tàn khốc,

tiếp tục tiêu diệt đời sống và sinh mạng

quý giá của con ngƣời.

Nhƣng thiên nhiên mới chỉ là yếu tố

khách quan, sự chết chóc đau khổ của

con ngƣời còn do ch nh con ngƣời tạo ra

khi họ tranh giành nhau quyền lực, quyền

lợi, lãnh thổ, lãnh hải, gây nên chiến

tranh tang tóc trên khắp đại dƣơng, địa

cầu. on ngƣời không ngần ngại ứng

dụng khoa học văn minh vào các loại vũ

kh hủy diệt tinh vi, có khả năng giết

ngƣời hàng loạt nhƣ bom hạt nhân, chất

độc hóa học, vũ kh sinh học, chất phóng

xạ ... Ðồng thời với lòng tham vô tận, con

ngƣời đua nhau dành giật, khai thác bừa

bãi các quặng mỏ khoáng chất trong lòng

biển, lòng đất, nhất là trong kỹ nghệ dầu

lửa, cộng thêm tình trạng tháo đổ một

khối lƣợng chất thải khổng lồ nhƣ hóa

chất, cặn bã phế phẩm công nghiệp, nhất

là sự bốc hơi của khối lƣợng nƣớc vĩ đại

do con ngƣời thải ra khiến vỏ trái quả bị

va chạm, tạo ra sự hâm nóng toàn cầu,

ảnh hƣởng to lớn đến hệ sinh thái và là

nguyên nhân dẫn đến thiên tai, địch họa,

có nguy cơ tiêu diệt sự sống của nhân

loại. Tất cả đều nằm trong vòng luân

chuyển biến thiên vô cùng vô tận của tạo

hóa.

May mắn thay, con ngƣời tuy quá bé

nhỏ trƣớc thiên nhiên vũ trụ nhƣng nhờ

vào ý thức sinh tồn, giàu nghị lực, thông

minh và biết đoàn kết để vƣợt qua mọi

thử thách khó khăn, bất trắc trong mọi

tình huống. Ngoài ra con ngƣời còn có

một sức mạnh thần kỳ khác, đó là niềm

tin tôn giáo. ho nên, dầu thời gian vật

đổi sao dời, dầu kiếp ngƣời có long đong

qua bao nghiệt ngã của dòng đời trôi nỗi,

dầu có trầm luân qua nhiều cảnh giới,

nhƣng trong tự thân của mỗi con ngƣời

hữu tình cũng vẫn tròn đầy tánh giác, vẫn

luôn sống chấp nhận bình yên hay sóng

gió của nghiệp lực xoay chuyển tạo

thành. Ðừng thấy khổ đau mà chạy trốn,

tìm sự bình an dƣới mọi hình thức chạy

trốn giả dối nhƣ cầu đảo, cúng bái,

ngƣỡng vọng ... mà chúng ta cần phải có

một niềm tin tr tuệ nơi Phật pháp, với

Ðức Thế Tôn. Phải ứng dụng và thực

hành chánh pháp với bản thân chơn-nhƣ,

không hƣ vọng. ũng vậy, ẩn thân dƣới

lớp tuyết giá rét, vẫn có những mầm xanh

âm thầm vƣơn lên và hồi sinh mạnh mẽ

nhƣ ch nh bản thân của vạn vật, con

ngƣời và ch nh tự thân mình. húng ta đã

là Phật tử nên phải luôn luôn ý thức vào

con đƣờng tu học, cố gắng rèn luyện bản

thân, trau dồi đạo đức, tự tin rằng có thể

tự mình xoay chuyển đƣợc nghiệp số. Ai

có khả năng tu học tốt, chuyển hóa tốt thì

cuộc đời sẽ thay đổi tốt.


♦ ♦ ♦

Sau trận tuyết, ánh nắng bắt đầu le lói

xuất hiện. Tuyết dần dần tan chảy. Những

ngày buồn, tù túng rồi cũng mau chóng đi

vào quên lãng, chẳng còn ai bận tâm dẫu

rằng những mảng tuyết đọng trên mái

nhà, những đống tuyết nằm lù lù ngoài

đƣờng phố và cây cối ủ rũ xác xơ những

thân cành khẳng khiu trụi lá... vẫn còn

khắp đó đây. on ngƣời đã trở lại với

công việc thƣờng nhật, xã hội tiếp tục

mọi sinh hoạt, và sự sống lại hồi sinh

mạnh mẽ.

Ta gọi nắng về cho tuyết tan,

Cho ngàn cảnh sắc lại mơn man,

Ðể đời dâu bể thêm sức sống,

Ðể biết nhân gian chuyện đá vàng.

on ngƣời từ vô-thỉ đến nay vẫn triền

miên sống say chết ngủ trong trƣờng

danh lợi mộng huyễn, vẫn luân lạc đời

đời với lẽ thƣờng tình của thế gian là chỉ

biết cuộc sống hiện tại và mải mê mƣu

cầu, tìm kiếm tƣơng lai mà không nhớ

hay chẳng hề bận tâm gì đến chuyện quá

khứ. on ngƣời quên rằng hiện tại là

mạch nối dài từ điểm khởi đầu của quá

khứ tiếp diễn dần đến tƣơng lai. Từ cuộc

sống hiện tại nầy (hạnh phúc hay đau khổ)

mà chúng ta có thể biết đƣợc những điều

thiện ác của bản thân đã gây ra trong quá

khứ (tạo nghiệp), và cũng từ những việc

làm ở hiện tại nầy mà chúng ta có thể suy

ra, đoán biết trƣớc đƣợc kết quả của cuộc

sống mai sau ở thời tƣơng lai (nhân quả).

ho nên có thể nói, cuộc đời con ngƣới

nhƣ một vòng xoay của bánh xe, mỗi một

con ngƣời đều có riêng một bánh xe cho

mình (luân hồi). Lành dữ tốt xấu hay hạnh

phúc khổ đau tất cả đều phát xuất từ hiện

tại nầy mà ta có thể biết đƣợc quá khứ đã

làm điều gì và vị lai ta sẽ có đƣợc những

gì.

on ngƣời vốn mãi mê trong bả danh

lợi lạc dục nên không hề biết sợ những

hậu quả do ch nh mình gây ra, chỉ đến

khi nào gặp chuyện khổ đau tuyệt vọng

thì mới tỉnh ngộ. Do vậy muốn thoát khỏi

vòng nghiệp chƣớng khổ não, bắt đầu

ngay từ bây giờ ta phải hƣớng dẫn cuộc

đời của chúng ta thực hành hánh niệm,

phải biết tu tập tự tánh giác ngộ (Tánh

Giác). Phải hiểu rằng cái hơn-nhƣ, cái

Phật-tánh của mình không thể xin ai mà

có, nhờ ai mà giác ngộ, chỉ duy nhất phải

nƣơng tựa vào tự-tánh của mình mà giác

ngộ lấy cho mình mà thôi. Ðạo ở trong

đời. Ðạo và đời nhƣ hai kẻ đồng hành.

on ngƣời không thể xa lánh trần thế tìm

sự an lạc cho riêng bản thân mình mà

phải thực hành Ðạo ngay ch nh trong

cuộc đời muôn trùng phong ba oan nghiệt

nầy thì mới có thể tìm ra đƣợc sự an lạc

đ ch thực cho mình, cho ngƣời. Học đạo,

hành đạo là để cứu mình, giúp đời. Ðó là

mục đ ch cao cả vô thƣợng của Phật pháp

đã xuất hiện trên thế gian nầy để chỉ cho

con ngƣời tìm lại ch nh mình, nhận thức

rõ tri kiến hay tánh Phật có sẳn trong mỗi

con ngƣời và chỉ khi nhận thức đƣợc nhƣ

vậy, chúng ta chấp nhận mình là con Phật

và sẽ thành Phật thì mới sống trọn vẹn


nhân bản, thoát khỏi khổ đau sinh tử luân

hồi.

Biển đời khổ, chập chùng sóng dữ

Kiếp con người, tựa áng phù vân

Sớm quay về, khai thị minh tâm

Thoát tục lụy, tìm nơi an tịnh.

♦ ♦ ♦

Thƣa các bạn! quê hƣơng tôi chƣa

bao giờ có tuyết. Sống nơi xứ xa quê

ngƣời hàng năm tôi vẫn thấy tuyết, bất

chợt một thoáng suy tƣ trƣớc những đổi

thay đột ngột của trời đất vạn vật. Nghĩ

đến kiếp ngƣời thăng trầm đắng cay rồi

suy ngẫm đến thân phận chìm nổi lang

bạt của đời mình, tôi có đôi lời tự bạch

nhƣ một điều chia sẻ, mong mỏi đồng

thời cũng là một lời nguyện ƣớc của một

con ngƣời mới đƣợc soi sáng, khai tâm

đôi điều lẻ tẻ vụn vặt giữa cái mênh

mông vô tận của Phật pháp diệu kỳ. Tôi

hiểu rằng, tôi cần phải học tập nhiều, thật

nhiều, không chỉ ở kiếp nầy mà phải ở

nhiều kiếp khác nữa thì mới mong tìm

thấy giác ngộ giải thoát.

Lời Phật dạy: Sắc tức thị không,

Không tức thị sắc. Muôn loài, muôn vật

do từ duyên khởi hòa hợp mà tạo ra, vốn

không có thật, tất cả đều là không hết

thảy. Do vậy, đôi điều suy nghĩ thô thiển

dàn trải trên đây cũng chỉ là không mà

thôi. Nếu có điều mạo muội, xin từ bi hỷ

xả dung thứ cho kẻ hậu bối phàm phu tục

tử.

Nam Mô A Di Ðà Phật.

Quang Lễ Chesterfield, tháng 9 năm 2010.

Tuyết hồn Tuyết đọng trời cao quên tuổi thọ

Một buổi tàn đông chợt giật mình.

Ngó ngoáy lại bỗng tan thành nước lũ

Từ vô minh hỗn độn xô về.

Tóc tuyết trắng phủ hình hài vạn vật

Bồng bềnh bay khắp chốn phong trần

Không bến bờ, chẳng biết chỗ dung thân

Há chẳng phải u minh là trần thế?

Mỗi kiếp sống, một cõi đời hoang phế

Hợp rồi tan như bóng xế trăng tàn

Sinh rồi tử, luân hồi trong Lục đạo (1)

Sống trầm luân nghiệp chướng vô cùng

Ði đi mãi chẳng biết đâu là bến Giác

Vẫn lang thang một cõi ta bà

Mãi lòng vòng lạc lối mê tha

Hỏi nhân thế biết đâu là Tịnh độ

Hỏi trần gian nơi đâu là bến Ngộ

Kết nhân duyên xin nương tựa tu thân

Chốn thiền môn rũ sạch nợ hồng trần

Không phiền trượt mong cầu xin giải

thoát

Nơi đất Mỹ chút tâm tình với tuyết

Người xa quê từ độ giặc tràn về

Tuổi hoàng hôn bóng xế loạn tâm mê

Ðiều thổ lộ là những lời tâm huyết.

Quang Lễ


Món ngon

Sài Gòn Nguyễn Ng c Ch nh

ó nhà văn nào đó cho rằng khi viết về

ẩm thực bụng phải đói mới „lột tả‟ hết cái

ngon của món ăn. Tôi rất tâm đắc với ý

kiến này.

Hồi còn trong trại cải tạo, cái bụng lép

kẹp lúc nào cũng sôi ùng ục, tôi và vài

ngƣời bạn tù có „tâm hồn ăn uống‟ vẫn

thƣờng kể cho nhau nghe những món

khoái khẩu của mình. Ăn „hàm thụ‟ sao

mà ngon thế. Phải nói ngon gấp nghìn lần

ăn… thực thụ!

Thời cải tạo qua đi nhƣng thời điêu linh

lại kéo tới. Vào thời này, cái để „đút vào

mồm‟ chỉ toàn khoai mì „chạy chỉ‟ với

với hột bo bo, còn đƣợc mệnh danh là…

cao lƣơng. Ngồi nhấm nháp cao lƣơng

mà cứ tức anh ách. Ai đó đã khéo chơi

chữ mà đặt tên, mỉa mai không khác gì

cái món „mầm đá‟ của ông vua ngày xƣa!

Nhƣng rồi cũng qua đi cái thời ăn để mà

sống, ngƣời ta bỗng nhớ đến thời… sống

để mà ăn ở Sài Gòn hoa lệ ngày nào. on

đƣờng ngắn nhất để đến trái tim lại là con

đƣờng đi qua… bao tử cho nên mọi hoài

niệm về những gì tốt đẹp nhất cứ phải

„quá giang‟ chuyện ăn uống, dù vẫn

biết… miếng ăn là miếng tồi tàn!

Nhƣng thôi, hãy tạm quên chuyện triết lý

lòng thòng để nói về món ngon Sài Gòn.

Theo tôi, một trong những món ngon đó

phải kể đến phở. Mặc dù phở có xuất xứ

từ miền ắc nhƣng phở Sài Gòn thƣờng

ăn kèm với giá, ngò gai, húng quế vẫn

ngon hơn phở Hà Nội thiếu hẳn các loại

rau thơm mà lại không có giá. (Xin đừng

hiểu lầm, giá đây là mầm đậu xanh chứ

không phải là giá trị. Thế mới biết chữ

nghĩa tiếng Việt quả là rắc rối!).

Hơn nữa, phở trong Nam, hay còn gọi là

„phở- ắc-Kỳ-di-cƣ‟, thƣờng nhỏ sợi,

nƣớc dùng phở lại đậm đà, không dậy

mùi húng lìu và „mì ch nh‟ (bột ngọt) nhƣ

phở „gia truyền‟ ngoài ắc. Thành phần

ch nh của phở là những sợi bánh phở

trắng phau. Nƣớc dùng có mùi thơm và vị

ngọt của xƣơng ống thịt bò, cùng với

hành khô, gừng và thảo quả nƣớng, đƣợc

ninh nhừ từ chiều tối hôm trƣớc. Thịt bò

đƣợc luộc lên, sau đó thái lát mỏng để

trang hoàng cho một bát phở truyền

thống Việt Nam.

Thƣở xa xƣa, ngoài Hà Nội chƣa có hiệu

phở. Khách ăn phở thƣờng gọi những

hàng phở gánh ở đầu phố hoặc đi rong

ngoài đƣờng. Một đầu gánh là chiếc chạn

con đựng bát đũa, gia vị nhƣ tiêu, ớt và

nƣớc mắm, lại thêm cái ngăn kéo đựng

bánh phở, thịt bò. Đầu gánh bên kia là

bếp lò với nồi nƣớc dùng lúc nào cũng

sôi sùng sục đƣợc kèm bên trong một nồi

nƣớc riêng để trụng bánh phở.

phở gánh

Những ngƣời bán phở rong đều là đàn

ông, tuyệt không thấy phụ nữ nào. ó lẽ

nhờ sức dài vai rộng nên mới chịu đƣợc

gánh phở nặng chĩu trên vai. Trên đầu

ông hàng phở thƣờng có cái mũ, trông


tựa nhƣ mũ phớt. Lâu ngày kho từ vựng

tiếng Việt đƣợc bổ xung từ mới: mũ phở!

Hà Nội 36 phố phường của Thạch Lam

khen cái ngon của một hàng phở gánh đỗ

cạnh cây hƣơng trong sân nhà thƣơng

Phủ Doãn, bát phở có cả mấy giọt… cà

cuống. ả thành phố chỉ có một hàng phở

cà cuống ấy. Nguyễn Tuân phê bình:

"Cái nước chè tươi nóng bỏng môi, cái

bánh đậu xanh ngọt xít cổ, lại đến phở cà

cuống, cái sự thích của anh nghiện vừa

buông dộc tẩu xuống, kể cũng đáng viết

cho ra nhẽ".

Nhà văn lão làng Nguyễn ông Hoan,

một trong số những cây đại thụ của làng

văn, đã khẳng định khá ch nh xác cái tuổi

100 của món ăn độc đáo thuộc hàng

„quốc hồn, quốc túy‟ trong nền ẩm thực

Việt. Ông viết: “1913... trọ số 8 Hàng

Hài... thỉnh thoảng, tôi được ăn phở

(hàng phở rong). Mỗi bát 2 xu (có bát 3

xu, 5 xu)”. Mặc nhiên, ch nh Nguyễn

ông Hoan đã là ngƣời xác định tuổi cho

phở trong cuốn tự chuyện về đời mình:

Nhớ và ghi về Hà Nội.

Vào đến Sài Gòn ngày xƣa có con đƣờng

tên Turc (Thổ Nhĩ Kỳ), một đầu là đƣờng

Tự Do ( atinat), đầu kia là đƣờng Hai à

Trƣng (Paul lanchy). Tiệm Phở ắc

đƣợc bán trong khuôn viên nhà thờ Hồi

Giáo này, nên có tên là Phở Turc. ũng

cần nói thêm, vào cuối thập niên 50, tắm

hơi massage đã du nhập Sài Gòn. Thời

ấy, ngƣời Pháp gọi loại tắm hơi nƣớc

nóng này là ain Turc, ngƣời Sài Gòn

gọi theo là anh Tuyếc.

Sài Gòn 1954, lúc ngƣời ắc mới vào

Nam, những tiệm Phở ắc hãy còn đếm

đƣợc trên đầu ngón tay. Đó là mấy tiệm

Phở Thịnh đƣờng Gia Long, Phở Turc

đƣờng Turc, Phở Minh đƣờng Pasteur và

Phở 79 ở đƣờng Frère Louis (sau này đổi

tên thành đƣờng Võ Tánh và đến 1975 lại

đổi thành Nguyễn Trãi thuộc quận 1).

Ngay bên hông rạp asino có một hẻm

nhỏ, đi vào hẻm đó là một dẫy nhà, đa số

là nhà dân ắc Kỳ di cƣ sớm, từ những

năm 1920. Tiệm Phở Minh nằm ở dẫy

nhà đó. Hẻm asino còn có nhiều món

ngon có xuất xứ từ miền ắc nhƣ bún

thang, bún chả, bánh cuốn, bánh tôm…

Tái nạm

Phở Minh có cả phở bò lẫn phở gà nhƣng

đặc biệt hơn cả còn có bài thơ do thi sĩ

Trần Rắc đề tặng. ài thơ đƣợc cắt chữ,

đóng khung k nh, treo trên tƣờng. ài thơ

Đƣờng luật có 4 câu đầu nhƣ sau:

Nổi tiếng gần xa khắp thị thành,

Trần Minh Phở Bắc đã lừng danh.

Chủ đề: tái, chín, nạm, gầu, sụn,

Gia vị: hành, tiêu, ớt, mắm, chanh.

Thi sĩ Trần Rắc ch nh là ông chủ tiệm

giầy Trần Rắc đƣờng Lê Thánh Tôn, gần

Khám Lớn atinat năm xƣa. Tiệm giầy

Trần Rắc, và cả mấy tiệm giầy ở đƣờng

này, đều có cửa sau đi vào hẻm „ẩm thực‟

Casino.

Việt Nam ta đúng là… ra ngõ gặp nhà

thơ, nói theo kiểu văn chƣơng „cách

mạng‟: “Ra ngõ gặp anh hùng”. Đến nhƣ

ông chủ tiệm giầy cũng có thể làm thơ về

http://1.bp.blogspot.com/-feG9uQdCBA0/UDdGH0nuTxI/AAAAAAAAAqA/AXSEdWU-OE4/s1600/5+1+T%C3%A1i+ch%C3%ADn.jpg


phở chứ chƣa dám nói đến Tản Đà là

ngƣời viết nhiều về nghệ thuật ăn uống!

Trên đƣờng Mạc Đĩnh hi (Massiges),

gần bên hông Tòa đại sứ Mỹ, còn có phở

ao Vân, dù tiệm phở này không nằm

trên đƣờng Trần ao Vân (Larclause)

cách đó không xa. Theo tôi, phở ao Vân

(25 Mạc Đĩnh hi) chỉ thuộc loại „thƣờng

thƣờng bậc trung‟ nhƣng đƣợc nhắc tới

cùng với phở Minh vì ao Vân cũng có

một bài thơ ca tụng phở của thi sĩ Tú Mỡ

đƣợc viết bằng sơn ngay trên tƣờng.

Trong các món ăn Quân Tử Vị

Phở là quà đáng quý trên đời

hủ của phở ao Vân ngày nay là một

ông cụ ắc Kỳ hom hem theo năm tháng.

Ông không còn đứng ra nấu phở nhƣng

chiều chiều thƣờng ngồi nhậu lai rai với

các „chiến hữu‟ để hƣởng nhàn!

Lại nói thêm về thơ với phở. Xin hãy đọc

mấy vần thơ „con cóc‟ dƣới đây:

Sáng chở cơm ăn phở

Trưa chở phở ăn cơm

Hóa ra cơm là vợ mà phở là bồ. Nội việc

ăn phở điểm tâm với vợ và ăn cơm trƣa

với ngƣời tình cũng đủ khiến khách hào

hoa mệt nhoài cái bụng và cái v . Ấy thế

mà có vị lại còn thèm… cháo ăn khuya

nữa!

Trên đƣờng Pasteur có Phở Hoà, khá nổi

tiếng. an đầu, lúc khai trƣơng năm

1960, tiệm phở này mang tên Hoà Lộc.

ó lẽ sau này khách ăn cứ gọi tắt là Hòa

nên Hòa Lộc biến thành Hòa theo kiểu

gọi tên một chữ cho dễ nhớ thƣờng thấy

ở các tiệm phở (?).

Phở Hòa (260 Pasteur, quận 3) ngày

nay lúc nào cũng nƣờm nƣợp khách ra

vào. Hòa đã trở thành một „thƣơng hiệu‟

không những nổi tiếng ở Việt Nam mà

nƣớc ngoài nhƣ Nhật ản, Đài Loan, Hàn

Quốc, và dĩ nhiên là cả Hoa Kỳ, đều biết

đến. ó điều, Phở Hòa khẳng định, hoàn

toàn không thành lập chi nhánh nào tại

nƣớc ngoài. Nếu đúng nhƣ vậy thì những

tiệm mang tên Phở Hòa tại Mỹ, Öc và

Pháp đã „mạo nhận‟ hay đây chỉ là một

sự… trùng tên ngoài ý muốn?

Khách ăn Phở Hòa, ngoài ngƣời Việt còn

có cả ngƣời nƣớc ngoài, có lẽ vì vậy mà

giá cả cao vút? (khoảng 45.000 một tô so

với những nơi khác, bình thƣờng tiệm

nào cao lắm cũng chỉ đến 30.000 đồng!).

Phở Hòa chỉ chuyên loại phở bò, nếu vào

đây mà tìm tô phở gà thì không có.

Khách phải chịu khó ra đƣờng Hiền

Vƣơng (bây giờ đổi tên là Võ Thị Sáu),

đến tiệm Hƣơng ình, „chuyên trị‟ phở

gà.

Phở gà

Nói đến phở Sài Gòn tại khu vực trung

tâm, phải nói đến tiệm Phở 79, ngay tại

số nhà 79 trên đƣờng Võ Tánh. Khoảng

năm 1952, tiệm Phở 79 mở cửa, khi đó

nền nhà của tiệm còn thấp hơn mặt

đƣờng. hỉ vài năm sau tiệm phát đạt,

chủ nhân mua hai nhà bên cạnh, mở lớn

thành tiệm Phở 79 khang trang và có thể

nói là một trong những tiệm phở sạch

nhất Sài Gòn thời đó.

http://2.bp.blogspot.com/-TJTLkCqOUx4/UDdG1l2lROI/AAAAAAAAAqI/ZCDf2BUD8mY/s1600/5+2+Chicken-pho-vietnamese-soup.jpg


Trƣờng Sinh ngữ Quân đội có chi nhánh

ở đƣờng Nguyễn Văn Tráng rất gần với

Phở 79 tại khu vực Ngã sáu Sài Gòn. Gần

Phở 79 tôi nhớ còn có nhà mồ của Á

Thánh Matthew Gẫm. Nơi đây, (tiệm Phở

79 chứ không phải nhà mồ!) đám giảng

viên chúng tôi thƣờng xuyên ăn sáng, ăn

trƣa và cả ăn tối mỗi khi „ứng chiến‟ tại

trƣờng.

Phở tại đây đƣợc đánh giá là… „ăn

đƣợc‟. Nếu ai „ăn không đƣợc‟ thì chịu

khó đi thêm vài bƣớc ra Ngã Sáu, nơi đây

có đủ các món ăn chơi thuộc loại bình

dân, từ phở, hủ tiếu cho đến mì và có cả

xe… bánh mì mua về trƣờng nằm gậm

trong những đêm ứng chiến!

Gần ngã tƣ Phú Nhuận có phở Quyền

trên đƣờng Võ Tánh (thuộc quận Phú

Nhuận), cách cổng phụ của Tổng tham

mƣu chừng 100 mét. Tôi thƣờng ghé ăn

nơi đây mỗi khi về trụ sở ch nh của

Trƣờng sinh ngữ trong Tổng tham mƣu.

Nƣớc phở ở đây rất đậm đà, vị ngọt là

của xƣơng ống chứ không phải vì bột

ngọt. Phở Quyền còn có cả món „tái sách

tƣơng gừng‟ đƣợc xếp vào loại… trứ

danh.

on cháu của một số gánh phở nổi tiếng

Hà Nội đã vào Nam lập nghiệp năm

1954, trong cơ hội lịch sử này có phở Tàu

ay. Vốn là quán phở do ông nội mở vào

1950 ở Hà Nội, khi di cƣ vào Nam, ông

chủ quán đƣợc ngƣời bạn thân tặng cho

chiếc mũ bay. Ông thƣờng xuyên đội nó,

khách thấy lạ, gọi ông “Tàu bay” rồi chết

tên thành tên quán.

Phở Tàu ay ở đƣờng Lý Thái Tổ ngày

nay vẫn bán và khách quen ngày nào vẫn

chịu khó mò đến đây để tìm lại hƣơng vị

đặc thù. Phải nói Phở Tàu ay rất… hiếu

khách. Gọi thêm nƣớc béo, nhà phở đem

ra cả tô chứ không bằng chén nhỏ nhƣ

những tiệm khác. Tô đặc biệt của Tàu

ay lại là tô „Xe Lửa‟, bánh và thịt trên

mức hậu hĩnh.

Việt Nam có Phở Tàu ay, có tô Xe lửa

thì bên Mỹ có phở… Xe Tăng (Tank

Noodle)! ạn không tin ƣ? Xin có tấm

hình chụp tại hicago làm bằng chứng:

Phở Xe Tăng tại Chicago

Ở Houston, Texas, còn có Phở Dũng. ái

tên đối với ngƣời Việt chẳng có gì phải

bàn nhƣng khổ nỗi ngƣời Mỹ lại cắc cớ

không quen với việc bỏ dấu trong tiếng

Việt khiến Phở Dũng thành Pho Dung.

Mà „dung‟ thì eo ôi, cái chất thải của con

bò, mất vệ sinh quá. hắc thế nào cũng

có anh Mẽo thắc mắc chui vào quán để

tìm cảm giác lạ. ũng xin đ nh kèm một

tấm ảnh để ngƣời viết khỏi bị mang tiếng

là… ăn không nói có:

Phở Dũng tại Houston

http://1.bp.blogspot.com/-FRU3DOPd28M/UDdHQBE_0gI/AAAAAAAAAqQ/f_yLSDwcccI/s1600/5+3+Pho+Xe+Tang+Chicago.jpg

http://2.bp.blogspot.com/-jzuzSvS2LhI/UDdH6eqrRBI/AAAAAAAAAqY/e7w2nUdjREk/s1600/5+4+Ph%E1%BB%9F+D%C5%A9ng+Houston,+TX.jpg


hẳng đâu „kỳ cục‟ bằng xứ cờ hoa. Tô

phở to bằng cái thau và giá có nơi lên đến

$22 (3XL Pho Challenge, 2 pounds of

meat and 2 pounds of noodles)! Không

dám nói ngoa. Tôi đã đƣợc xem một

video clip trên YouTube có cảnh cô gái

„ngụp lặn‟ trong thau phở nhƣng cuối

cùng cũng chỉ ăn đƣợc… nửa thau! Mỹ

“thật” cũng chƣa chắc ăn hết chứ nói gì…

mít!

Thực khách kéo cờ trắng đầu hang trước những ‗thau‘ phở tại Phở Challenge (Mỹ)

♦ ♦ ♦

Theo tôi, phở ngon nhờ… nƣớc phở. Tôi

có thói quen mỗi khi ăn phở là phải dùng

muỗng múc một thìa nƣớc phở, nếm thử

xem có hợp với sở th ch của mình hay

không. Nói không ngoa, với tôi, thìa đầu

tiên đánh giá cả một tô phở.

Tái, ch n, nạm, gầu, sụn, sách thì tiệm

phở nào cũng có nhƣng nƣớc phở là b

quyết riêng của mỗi chủ tiệm. ỏ húng

lìu nhiều quá cũng mất ngon vì nếm thử

đã thấy vị giống nhƣ mùi thuốc bắc. ho

bột ngọt nhiều sẽ át mất vị ngọt tự nhiên

của xƣơng bò. Ăn một tô phở có nhiều

bột ngọt sẽ khiến ngƣời ta phải uống

nhiều nƣớc vài giờ sau đó.

Tƣơng đỏ, tƣơng đen chỉ làm bát phở

thêm màu sắc chứ không thể làm phở

ngon hơn. Ấy là chƣa kể những trƣờng

hợp tiệm phở dùng loại tƣơng rẻ tiền

hoặc tƣơng để lâu ngày có vị chua chua

làm hỏng cả tô phở. Tôi th ch ăn phở phải

cho một chút nƣớc béo mới ngon. Ngày

xƣa, cholesterol hãy còn là một danh từ

xa lạ nên khách cứ thoải mái gọi thêm

một chén nƣớc béo vàng ngậy.

'Phụ tùng' phở

ách ăn phở xem ra cũng cầu kỳ chứ

không đơn giản nhƣ ngƣời ta nghĩ. ác

bà, các cô vốn là „yểu điệu thục nữ‟ nên

thƣờng gắp bánh phở lên muỗng, bỏ một

miếng thịt và chan thêm t nƣớc trƣớc khi

đƣa lên miệng. Ngày nay, kiểu ăn phở

này rất hiếm thấy ở phái nữ. ó lẽ nhịp

sống „hiện đại‟ không cho phép ngƣời ta

„câu giờ‟, kiểu cách… Nhìn kiểu ăn

„hùng hục‟ ngày nay lại chạnh lòng nhớ

tới những tiểu thƣ ngày nào!

Thì ra ăn phở cũng là một nghệ thuật. Ăn

thế nào để ngƣời đối diện chia sẻ đƣợc

cái ngon của phở. Riêng tôi, chỉ tiếc một

điều là bây giờ đã luống tuổi, răng cỏ

lung lay, cái còn cái mất, nên không thể

thƣởng thức những món „tuyệt chiêu‟

nhƣ sụn, sách (nhất là món tái sách tƣơng

gừng) mà chỉ dám nhai trệu trạo tái bằm,

thịt ch n nhừ. Giờ mới thấy rõ, tuổi già

chịu nhiều thua thiệt, mất mát. Khổ một

nỗi là những mất mát này dù có tiền, có

của, có danh vọng cũng không thể nào bù

đắp đƣợc.

http://1.bp.blogspot.com/-jwUOh63sBCU/UDdIaUHp9nI/AAAAAAAAAqg/EomUnDtrZzI/s1600/5+5+Thau+ph%E1%BB%9F-T%C3%B4i+%C4%91%E1%BA%A7u+h%C3%A0ng!.jpg

http://1.bp.blogspot.com/-A9_8Rp1EQhQ/UDdJDF0OEFI/AAAAAAAAAqo/9PIqo7ghcgQ/s1600/5+6+Ph%E1%BB%A5+t%C3%B9ng+Ph%E1%BB%9F.jpg


Tiện đây cũng xin kể lại một chuyện

thuộc loại tiếu lâm nhƣng lại cƣời ra

nƣớc mắt đối với các đấng trƣợng phu

thuộc lứa tuổi „thất thập cổ lai hy‟ và khi

đó thì… „lực bất tòng tâm‟. huyện cũng

đề cập tới „hƣu non‟, một hiện tƣợng

thƣờng thấy trong chế độ xã hội chủ

nghĩa khi cán bộ, vì lỡ tham nhũng, nên

tìm cách „hạ cánh an toàn‟.

Truyện xuất phát từ một buổi họp tổng

kết sau 70 năm hoạt động của… cơ thể

(chứ không phải của… cơ quan). ác bộ

phận trong ngƣời lần lƣợt lên phát biểu.

Ðầu tiên là „đồng ch ‟ não bộ: "Tôi được

sinh ra cùng lúc với con người và đóng

một vai trò quan trọng. Tôi là cơ quan

điều hành mọi hoạt động của con người

và cho đến bây giờ tôi vẫn hoạt động tốt.

Tôi xin được tiếp tục phục vụ cách

mạng".

Kế đến là „đồng ch ‟ tim: "Tôi cũng được

sinh ra cùng lúc với con người, tôi giữ

một nhiệm vụ cũng không kém phần quan

trọng. Tôi giúp việc tuần hoàn máu để

nuôi sống cơ thể và các bộ phận khác.

Ðến nay, tôi vẫn hoạt động tốt, tôi xin

tiếp tục được cống hiến".

Sau khi các bộ phận khác cũng lần lƣợt

lên phát biểu, hội nghị rơi vào yên lặng.

Thế rồi có một giọng nói yếu ớt phát ra từ

ph a bên dƣới: "Xin thưa các đồng chí,

tôi cũng được sinh ra cùng với con người

nhưng tới năm 20 tuổi tôi mới được làm

việc. Công việc của tôi rất là vất vả và

nặng nhọc, phải làm việc trong đường

hầm tăm tối, ẩm ướt và trơn trợt. Cho

nên, bây giờ tôi không còn khả năng để

phục vụ nữa, tôi xin… VỀ HƯU!”.

ác bộ phận khác nghe thế vội phản đối,

có đồng ch đập bàn nói: "Ai? Có ngon

thì ngóc đầu đứng dậy nói ‗nớn‘ xem

‗lào‘? ‗Nàm‘ việc mới có 20 năm mà đã

đòi về hưu? Thế ‗nà‘ thế ‗lào‘?"

Giọng nói yếu ớt ấy lại vang lên: "Xin lỗi

các anh, nếu em có thể ngóc lên được thì

em xin về hưu để làm gì!"

ộ phận này ngày nay còn đƣợc gọi nôm

na là… trên bảo dưới không nghe! (Mạn

phép tr ch dẫn lời cựu Thủ tƣớng Phan

Văn Khải khi ông phê bình nhiều địa

phƣơng không tuân theo sự chỉ đạo của

trung ƣơng).

♦ ♦ ♦

Xin trở lại chuyện món ngon Sài Gòn

xƣa. Kể từ khi ngƣời ắc di cƣ vào Nam,

tiệm phở đánh bạt các tiệm hủ tiếu, vốn

là món „đặc sản‟ của miền Nam. ác tiệm

hủ t u nổi tiếng Sài Gòn phải kể đến hủ

t u Thanh Xuân đƣờng Tôn Thất Thiệp

(gần chùa hà Và), hủ t u Phạm Thị

Trƣớc ở đƣờng Lê Lợi (khúc gần

Pasteur), hủ t u Gà á ở đƣờng Hàm

Nghi gần khu Ngân hàng Quốc gia và hủ

t u Thanh Thế trên đƣờng Nguyễn Trung

Trực...

ó ngƣời đến hủ t u Phạm Thị Trƣớc gọi

thêm bánh pâté chaud ăn kèm, cũng

giống nhƣ hủ t u Gà á. Tuy nhiên, mỗi

tiệm hủ t u đều có hƣơng vị riêng khiến

một khi khách đã „kết‟ thì khó đi ăn nơi

khác. Hủ tiếu Sài Gòn sáng nào cũng


đông ngƣời đến thƣởng thức, không cần

đợi đến những ngày cuối tuần.

Thƣờng thì hủ t u có bánh mềm, chỉ riêng

hủ t u Thanh Xuân hay Mỹ Tho thì thêm

bánh dai, nấu khô hay nƣớc, tùy theo ý

th ch của khách. hỉ nhìn dĩa rau dọn lên

trƣớc thì cũng thấy bắt mắt: giá, hẹ, rau

cần tàu, tần ô và vài cọng sà lách. Thêm

vào đó, mùi nƣớc lèo xông lên nhƣ đập

vào khứu giác thực khách làm cho bụng

cứ gào thét nhƣ… mèo đêm động đực...

Ngƣời bồi bàn bƣng mâm ra để tô hủ t u

trên bàn, mùi nƣớc lèo xông lên mũi, nếm

thử „nghe‟ đƣợc mùi thơm của nƣớc lèo,

thêm chút gia vị vào và cầm đũa ngay.

Hủ t u Thanh Xuân thì phải có rau tần ô,

rau cần tàu, giá sống. Hủ t u Phạm Thị

Trƣớc hay Thanh Thế cũng thế, nhƣng

không có rau tần ô. Riêng hủ t u Gà á

thì chỉ có giá sống.

Tuy nhiên, các thứ hủ t u nếu thiếu vài

miếng tóp mỡ và cải bắc thảo thì hình

nhƣ thiếu mất cái gì đó. Nƣớc lèo vừa

ngọt của xƣơng, vứa béo của chất tủy từ

ống xƣơng, thoang thoảng chút mùi của

con mực, tôm khô, hào khô và củ cải.

Những thứ ấy quyện vào nhau thành một

thứ nƣớc lèo hấp dẫn của tô hủ t u.

Hủ tiếu loại „bình dân‟ thì có những xe

hủ t u bán dạo. Từ mờ sáng cho đến khi

màn đêm buông xuống, nghe tiếng rao...

lòng thấy nao nao! Sau 1975, Sài Gòn

còn có hủ tiếu „gõ‟ là những xe hủ tiếu tại

các khu lao động. Mỗi xe hủ tiếu có vài

cậu bé đi khắp hang cùng ngõ hẻm trên

tay cầm cục sắt và gõ những âm thanh

không khác gì kiểu „xực tắc‟ gõ bằng ống

tre của Sài Gòn xƣa.

Những ngƣời bán hủ tiếu „gõ‟ ngày nay

đều là dân nhập cƣ từ Quảng Nam,

Quảng Ngãi, ình Định. Vào Sài Gòn, họ

sống tập trung thành xóm và cứ mỗi buổi

chiều, tiếng „gõ‟ của họ có mặt khắp các

ngõ hẻm Sài Gòn. Những đứa trẻ tháp

tùng xe hủ tiếu ngày nào cũng phải đi bộ

đến hàng chục cây số nếu t nh khoảng

cách đi „gõ‟ và đi bƣng. òn đâu thì giờ

đến trƣờng nhƣ các bạn đồng trang lứa?

Một ngày làm việc của xe hủ tiếu „gõ‟

chấm dứt vào khoảng 1 giờ sáng. Đẩy xe

hủ tiếu về, dọn dẹp, rửa xong hết mọi

thứ, 3 giờ sáng mới đƣợc „ngả lƣng‟ cho

tới 9 hoặc 10 giờ sáng hôm sau, thức dậy

chuẩn bị cho cữ trƣa đi bán. Rồi lại làm

quần quật cho tới 2 giờ sáng hôm sau mới

đi ngủ. Ngày nào cũng nhƣ ngày nấy,

suốt 7 ngày một tuần…

♦ ♦ ♦

Đối với tôi, một món cũng thuộc loại

„khoái khẩu‟ ở Sài Gòn là… bánh mì thịt

nguội, trong đó có cả jambon, xúc x ch,

patê ăn kèm với sốt mayonaise và đồ

chua! ánh mì thịt nguội ăn sẽ ngon hơn

nếu bạn có thì giờ ngồi nhẩn nha tại tiệm:

các loại thịt bầy trên đĩa trắng tinh kèm

thêm một cục sốt bên cạnh dao, nĩa sạch

bóng. ẻ một miếng bánh mì còn nóng,

trét sốt lên trên rồi một lớp patê, sau đó

cắt một miếng jambon… đƣa vào miệng.

Tuyệt cú mèo!

Một trong những tiệm bán bánh mì thịt

nguội có tiếng ở Sài Gòn từ năm 1954 và

còn tồn tại đến ngày nay là Hòa Mã.


Tiệm Hòa Mã nằm trên đƣờng ao

Thắng, gần khu vực àn ờ, nơi có

những địa điểm nổi tiếng nhƣ Kỳ Viên

Tự, Tam Tông Miếu, Trƣờng Aurore, ƣ

Xá Đô Thành, Nhà ảo Sanh Đức h nh,

Xe ánh Mì Tám Lự, Quán ánh tôm,

Miến lƣơn, ánh cuốn ổng xe lửa Phan

Đình Phùng (ngày nay là Nguyễn Đình

hiểu).

Ngày nay, Hòa Mã không khác xƣa là

mấy. Hòa Mã cũ kỹ, bảng hiệu phai màu

theo năm tháng vì đã tồn tại hơn 50 năm

kể từ ngày mở cửa. Nhiều ngƣời nói chủ

nhân Hòa Mã là ngƣời đầu tiên bán

những ổ bánh mì thịt kiểu Sài Gòn. Ngay

đến bà Nguyễn Thị Dậu, chủ nhân hiệu

bánh mì Nhƣ Lan nổi tiếng thời bây giờ,

cũng đã từng tâm sự, ngày xƣa bà rất mê

bánh mì Hoà Mã. Lúc nhỏ, bà Dậu

thƣờng đến mua bánh mì Hòa Mã và ƣớc

ao ngày nào đó mình cũng có một cửa

hàng nhƣ tiệm Hòa Mã.

Năm 1954, vợ chồng ông Lê Minh Ngọc

và bà Nguyễn Thị Tịnh, di cƣ vào Nam.

Trƣớc đó, bà Tịnh làm ở hãng thịt nguội

chuyên cung cấp thực phẩm cho các nhà

hàng Pháp ở Hà Nội. Khi vào Sài Gòn,

hai ông bà đã có sẵn ý định mở cửa hàng

bán bánh mì thịt nguội.

Năm 1958, cửa hàng bánh mì thịt nguội

mang tên Hoà Mã (tên một làng ở ngoại ô

Hà Nội) tọa lạc tại số 511 Phan Đình

Phùng, nay là Nguyễn Đình hiểu, quận

3. Sau đó hai năm, tiệm dời về số 53 ao

Thắng cho đến nay. Hòa Mã nổi tiếng

đến độ tên của quán trở thành tên con

hẻm.

Tiệm Hoà Mã gọi ổ bánh mì thịt của

mình là cát-cút, dùng theo tiếng Pháp

cassecroute, bữa ăn lót dạ, bữa ăn nhẹ.

Những năm 60, giá bán một ổ bánh mì

Hòa Mã là 3 đến 5 đồng, ổ lớn có bơ tƣơi

thì 7 đến 10 đồng.

Ngày nay, bác Ngọc đã qua đời, còn bác

Tịnh vẫn giữ tiệm Hòa Mã y nhƣ cảnh

tiệm trƣớc năm 1975, giống y nhƣ bác:

răng đen, đầu vấn khăn. ác không muốn

sơn phết, sửa sang lại tiệm, dù bác dƣ sức

làm việc đó. ó thể ch nh vì thế mà

những khách quen gắn bó với Hoà Mã

hơn bánh mì Hà Nội.

Tiệm bánh mì Hà Nội nằm trên đƣờng

Nguyễn Thiện Thuật gần đó. So với Hòa

Mã, bánh mì Hà Nội bây giờ hào nhoáng

hơn, lớn hơn, nhƣng không còn cho

khách ngồi ăn tại chỗ, chỉ bán bánh mì

mang đi. Hà Nội ngày nay bán nhiều thứ

chứ không phải chỉ có bán bánh mì thịt

nguội nhƣ trƣớc năm 1975. Trong khi đó

Hoà Mã bé nhỏ, gọn gàng, khiêm

nhƣợng, phong sƣơng với dấu vết thời

gian tiêu điều, già lão vẫn cứ trơ gan

cùng nắng bụi Sài Gòn.

Tiệm bánh mì Hòa Mã

(Ảnh chụp năm 1960)

http://1.bp.blogspot.com/-oIBSpfwc2iI/UDdOyn99ycI/AAAAAAAAAq8/_Au34OCI6r0/s1600/5+7+B%C3%A1nh+m%C3%AC+H%C3%B2a+M%C3%A3.jpg


Đặc điểm của Hòa Mã là chỗ ngồi chỉ là

những cái bàn nhỏ kê dọc theo vách

tƣờng ngay trên con hẻm ph a bên hông

tiệm, chỉ độ 6 hay 7 bàn, còn trong tiệm

chỉ khoảng 2 bàn để khách ngồi ăn. ây

giờ thì khách đến Hòa Mã chủ yếu là mua

mang về, chỉ còn lại một số t khách có

thì giờ ngồi nhâm nhi bánh mì thịt nguội

kèm ly cà phê sữa nóng, cà phê đá hoặc

trà đá. Phần thịt nguội cũng đƣợc tăng

cƣờng thêm món giò, chả và cả trứng ốp-

la.

Xe bánh mì Tám Lự gần chợ àn ờ chỉ

bán từ xẩm tối đến đêm khuya. Một ổ

bánh mì Tám Lự dài cỡ 4 tấc, hai gang

tay, tối ăn vào no đến sáng. ánh mì

ngon, ngoài pâté chả lụa, pâté foie, bơ

retel còn thêm dƣa leo, ngò, hành lá,

nƣớc tƣơng, muối tiêu, ớt xắt. Ngày xƣa

khách chỉ cần nói: “ ho một Tàu lặn hay

một Tiềm thuỷ đĩnh đi, anh Tám!” là

khách sẽ có ngay một ổ bánh mì nóng

dòn, thơm phức.

Nếu muốn sang hơn thì lên ánh mì Paté

Tòa đô ch nh trên đƣờng Nguyễn Huệ

hoặc tiệm bánh Hƣơng Lan trên đƣờng

Tự Do hay ngồi Thanh ạch đƣờng Lê

Lợi (gần ệnh viện Sài Gòn). hỉ cần gọi

đĩa bánh mì thịt nguội kèm theo một ly cà

phê sữa đá là đủ no cho đến trƣa. Thanh

ạch vẫn là nơi lý tƣởng để vừa ăn sáng

vừa ngắm cảnh ngƣời Sài Gòn sửa soạn

cho một ngày mới.

ánh mì thịt ngày nay đã chạy sang tận

Hoa Kỳ, nơi có nhiều ngƣời Việt định cƣ

sau năm 1975. ánh mì thịt trở thành một

trong những món ăn „quốc hồn, quốc túy‟

của ngƣời Việt tại hải ngoại. Ngƣời Mỹ

gọi đó là Vietnamese aguette

Sandwiches: sự kết hợp của bánh

baguette có xuất xứ từ Pháp cộng với các

lọai nhân do ngƣời Việt sáng tạo.

Ở những nơi có đông ngƣời Việt định cƣ,

nhƣ tiểu bang alifornia hay Texas, đã

thấy xuất hiện những thƣơng hiệu nhƣ

Bánh mì Ba Lẹ, Bánh mì Sài Gòn...

nhƣng nổi tiếng hơn cả là hệ thống các

cửa hàng mang tên Lee‘s Sandwiches do

một ông chủ họ Lê, đƣợc Mỹ hóa thành

Lee, đứng ra kinh doanh.

Lee‘s Sandwiches tại Mỹ

Ngoài món bánh mì thịt, Lee‟s

Sandwiches còn có bánh mì paté,

jambon, chả, xúch x ch, x u mại, cá mòi...

đi kèm với các thức uống nhƣ cà phê đen,

cà phê đá, cà phê sữa đá và các lọai nƣớc

sinh tố nhƣ xòai, dâu, cam, đu đủ...

Sau hơn 30 năm kinh doanh trên đất Mỹ,

ngày 8/8/2008, vào lúc 8 giờ 8 phút,

Lee‟s Sandwiches đã có mặt tại hợ ũ,

số 80 Hàm Nghi, Quận 1, với bảng hiệu

Lee*s offee. Không phải chỉ ngƣời

Trung Quốc mới biết chọn ngày khai mạc

Thế vận hội với tòan số 8, Lee‟s

Sandwiches cũng biết chọn cho mình một

ngày khai trƣơng tƣng bừng với toàn số

8!

http://4.bp.blogspot.com/-M63XTQUW_Ac/UDdPPOeFUYI/AAAAAAAAArE/Z8ZPgjvI8b0/s1600/5+8+Lee's+Sandwiches.jpg


Lee*s Coffee tại Sài Gòn

ánh mì Nhƣ Lan ở Melbourne giá 4 đô

Úc một ổ. Quy ra tiền Việt thì quá mắc

(khoảng 60.000 đồng) nhƣng nếu so với

mức lƣơng trung bình của ngƣời lao động

tại Öc, từ 6 đến 8 đô một giờ, thì cái giá

bánh mì 4 đô lại là điều bình thƣờng!

Melbourne còn có hiệu bánh mì a Lẹ,

nhƣng Nhƣ Lan vẫn là hiệu bánh mì số

một tại khu Footscray vốn là trung tâm

sinh hoạt của ngƣời Việt tại Melbourne.

Ngƣời Việt tại Öc có nhiều kiểu bánh mì:

thịt nguội (mixed ham), nem nƣớng

( Q kebab), sƣờn nƣớng ( Q pork),

x u mại (meatballs), gà rôti (chicken +

onion), gà nƣớng ( Q chicken), bì heo

(shredded pork), trứng (scrambled egg)...

kèm theo đầy đủ „đồ phụ tùng‟ nhƣ rau

xà lách, dƣa leo, đồ chua, hành, ngò...

Ngƣời ăn khỏe có thể chọn bánh mì đặc

biệt (special combo) còn ngƣời ăn chay

thì có bánh mì chay (vegetarian) nhân

gồm đậu hũ (tofu) và các loại rau.

♦ ♦ ♦

Sài Gòn xƣa có 2 tiệm Thanh ạch, một

ở đƣờng Lê Lợi, bên rạp xi-nê Vĩnh Lợi.

Tiệm Thanh ạch thứ hai ở đƣờng Phạm

Ngũ Lão, trong dẫy phố trệt dƣới tòa

soạn nhật báo Sàigòn Mới năm xƣa.

Ngoài bánh mì ốp-la, ôm-lết, thịt nguội,

Thanh ạch có bánh mì bò kho, tức

ragout, hủ t u và đặc biệt là món suông.

ún suông dùng xƣơng heo để nấu nƣớc

lèo, và đặc biệt ở đây là dùng tôm tƣơi lột

vỏ, bỏ đầu, bằm nhuyễn sau đó vo lại

thành sợi dài (nhƣ sợi bún). Nƣớc lèo ở

đây rất trong, ăn kèm với rau sống...

Nhà hàng Tài Nam trên đƣờng Ohier

(Tôn Thất Thiệp) nổi tiếng với món

đuông chà là chiên bơ rất ngon nhƣng

cũng rất mắc tiền. Theo nhà văn Sơn

Nam, vua chúa cũng còn thèm „con

đuông chà là‟, tên chữ là „hồ đa tử‟. Hồ

đa là cây dừa rừng, tức cây chà là hoang

thƣờng mọc miền nƣớc mặn Nam bộ,

giống nhƣ cây cau kiểng. ây dừa rừng

có „củ hũ‟, tức đọt non, đến mùa sau Tết

thƣờng xuất hiện con đuông, giống nhƣ

con nhộng. Đuông ăn đọt dừa non nên to,

mập và thƣờng đƣợc bắt trƣớc khi nở

thành bƣớm.

Sơn Nam viết: “Đem đuông nướng trên vỉ

sắt, cho héo, rồi ăn, chấm với nước mắm

nhĩ nguyên chất. Con đuông béo ngậy vì

tăng trưởng, ăn ròng củ hũ cây chà là.

Nay thấy ở vài quán nhậu bày bán với

giá 8.000 đồng/một con!‟. Nhƣ vậy, món

bún suông ở Thanh ạch chỉ là món giả

đuông làm bằng tôm, tƣơng tự nhƣ món

„giả cầy‟ miền ắc nấu bằng giò heo (?).

Tiệm Tri Kỷ có „đặc sản‟ là món rắn nhƣ

cháo rắn nấu với đậu xanh, lòng rắn xào,

thịt rắn xào sả ớt, rắn hầm thuốc ắc, lẩu

rắn… ho đủ bộ sƣu tập rắn phải gọi

rƣợu đế hoặc rƣợu Tây trộn với máu rắn!

Tại Tri Kỷ, chủ quán rất nặng phần trình

diễn, gọi đầu bếp đem rắn ra trƣớc bàn

tiệc, con rắn hổ dài gần 2m. Trong khi

biểu diễn cho đầu con rắn ngóc tới ngóc

lui theo bàn tay điều khiển điêu luyện của

ngƣời đầu bếp thì... phập một cái, lƣỡi

dao bén ngọt đã chém phăng cái đuôi con

rắn.

http://2.bp.blogspot.com/-7RR2EKy-wQw/UDdPz7rN0qI/AAAAAAAAArM/_0rlgDvF_uc/s1600/5+9+Lee's+Coffee.jpg


Liền khi đó, một ngƣời khác đƣa rƣợu

vào ngay để kịp hứng tia máu đầu tiên

của con rắn. ứ vậy, máu từ đuôi rắn

tuôn vô bình rƣợu nhuộm thành màu đỏ

cho tới khi con rắn xuội lơ, máu chỉ còn

nhỏ giọt. Nghề „ăn uống‟ thời nay cũng

lắm công phu nhƣng, thật tình mà nói,

cũng quá thô bạo, dã man chẳng kém gì

„trảm mã trà‟ ngày xƣa!

Lƣơn, rùa, ếch, rắn là 4 món hoang dã

trong „văn hóa ẩm thực‟ miền Nam,

ngoài ra còn phải kể đến món chuột đồng

là món luôn luôn hiện diện trong thực

đơn của Tri Kỷ. Loại chuột này chỉ ăn

toàn lúa và cỏ non, nên rất sạch chứ

không nhƣ chuột thành phố sống chui rúc

trong cống rãnh, bạ cái gì cũng ăn, ta gọi

là „ăn tạp‟. huột cũng phục vụ nhiều

món nhƣ nƣớng rơm, đút lò, xào chua

ngọt…

Hồi xƣa có tin đồn những xe bò viên

dùng toàn thịt chuột, mà lại là chuột

cống! à con một dạo đã ngoảnh mặt với

bò viên khiến các xe bò viên phải chế ra

trò „đổ x ngầu ăn bò viên‟. ó lẽ đây là

tiền thân của phƣơng cách tiếp thị thời

nay: bật nút bia trúng… xe hơi Mercedes!

Xe đâu không thấy chỉ thấy lủng túi bợm

nhậu, mà dù có trúng cũng mất hết tình

bạn nhậu vì ai là ngƣời ch nh thức đứng

tên lãnh xe hơi trong đám đệ tử Lƣu

Linh?

Nói đến chuột, tôi nhớ đến thời cải tạo tại

Trảng Lớn. Hồi những ngƣời cải tạo mới

đổ bộ lên căn cứ cũ của Sƣ đoàn 25 ộ

binh tại Tây Ninh, chuột ở đây vẫn còn

nhiều và là nguồn cung cấp thịt „miễn

ph ‟ cho đám cải tạo đói ăn! Dĩ nhiên,

đây không phải là loại chuột đồng vì

chúng sinh trƣởng tại phố thị. Thật tình,

tôi chƣa bao giờ có dịp thƣởng thức món

chuột Trảng Lớn nhƣng theo lời mấy ông

bạn tù, „thịt chuột ở Trảng Lớn không

thua gì món chuột đồng ở Tri Kỷ!‟.

Vùng Thanh Đa ( ình Thạnh) nổi tiếng

khắp Sài Gòn với món cháo vịt, gỏi vịt.

Vào buổi tối ngƣời Sài Gòn hay ra bán

đảo Thanh Đa trƣớc là để đón những

luồng gió mát từ sông Sài Gòn thổi vào

và khi về, ghé mấy quán cháo vịt, gọi

thêm đĩa gỏi vịt ăn kèm. Nếu là „bợm

nhậu‟ thì gọi thêm chai bia on cọp GI

để… đƣa cay. Nếu ngại ra Thanh Đa thì

trên đƣờng Hồng Thập Tự (nay là

Nguyễn Thị Minh Khai) cũng có khu bán

cháo vịt thuộc loại… „ăn đƣợc‟. Thịt vịt

tại đây khá mền, nhai kỹ thấy ngọt và đặc

biệt không thấy nùi hôi vốn có của thịt

vịt. ó thể họ tuyển loại vịt chạy đồng

nên không hôi (?).

Đinh ông Tráng là một con đƣờng nhỏ

gần nhà thờ Tân Định nhƣng cũng đi vào

lịch sử ăn uống của Sài Gòn với món

bánh xèo. quyết của bánh xèo nằm ở

kỹ thuật pha bột, sao cho khi chiên lên,

bánh dòn tan khiến ngƣời ăn có thể cảm

đƣợc cái thú nghe miếng bánh đang đƣợc

nhai dƣới hai hàm răng. Lớp bột gạo pha

chút nghệ khi đổ vào chảo dầu tạo nên

một tiếng „xèo‟ khiến ta hiểu đƣợc tại sao

lại gọi là... bánh xèo!

Bánh xèo

http://1.bp.blogspot.com/-05iqL1oamIw/UDdQQE8EiII/AAAAAAAAArU/Ofl83xdP6v4/s1600/5+10+B%C3%A0nh+x%C3%A8o.jpg


Dù trên bàn có đầy đủ muỗng, đũa nhƣng

để ăn bánh xèo đúng điệu là phải dùng

tay. Rau xà lách hoặc cải bẹ xanh thay

cho bánh tráng, thêm vài cọng rau thơm,

chuối non, khế chua... sau đó ngắt một

miếng bánh xèo để cuộn lại thành cuốn.

Trƣớc khi ăn, cuốn đƣợc chấm vào chén

mắm đƣợc pha chế với trái thơm, ngƣời

không ăn đƣợc mắm có thể dùng nƣớc

mắm trộn đồ chua. Sau mỗi miếng bánh

có thể nhắp thêm một ngụm bia có tác

dụng làm tiêu hao lƣợng dầu mỡ để tiếp

tục chiến đấu với miếng kế tiếp. hừng 3

hay 4 lần gói là thấy cả chiếc bánh xèo

vàng ngậy đã biến mất trên đĩa...

Ngày nay đƣờng Đinh ông Tráng trở

thành „đƣờng bánh xèo‟ nhƣng ngƣời

sành ăn thì chọn quán bên tay trái, nếu đi

từ đƣờng Hai à Trƣng vào. Quán không

tên nhƣng ngƣời ăn vẫn nhớ vì nó đã đi

vào „bộ nhớ‟ của ngƣời Sài Gòn từ bao

năm nay. Những quán đối diện bên kia

đƣờng trông có vẻ lịch sự hơn, sạch sẽ

hơn nhƣng vẫn chịu cảnh vắng khách vì

là kẻ… hậu sinh.

Sài Gòn ngày nay còn có nhiều quán

bánh xèo nhƣ Bánh xèo Bà Mười Xiềm đã

từng đem chảo sang tận Mỹ để biểu diễn,

hệ thống bánh xèo Ăn Là Ghiền với mạng

lƣới cửa hàng khắp thành phố, bánh xèo

A Phủ… nhƣng có lẽ không đâu bằng

bánh xèo Đinh ông Tráng.

Khu Dakao có tiệm bánh cuốn Tây Hồ

(127 Đinh Tiên Hòang), gần chợ Đa Kao,

quận 1, đã nổi tiếng từ trƣớc 1975. Tại

đây, mỗi bàn có để sẵn một thẫu nƣớc

mắm và một chồng chén nhỏ để khách

tùy nghi sử dụng, thêm nhiều hay t ớt

bằm theo sở th ch riêng của từng ngƣời.

Tuy nhiên, có khách lại th ch chan luôn

nƣớc mắm vào đĩa để bánh cuốn thấm

nƣớc mắm, đậm đà hơn.

hả quế và giò lụa đƣợc cắt thành miếng

lớn, để riêng trong một đĩa nhỏ. Khách có

thể chỉ ăn bánh cuốn nhân thịt mà không

đụng tới đĩa giò chả, nhƣ vậy ngƣời phục

vụ nhìn vào đĩa chả còn nguyên mà

không t nh tiền. Nếu cần, có thể gọi thêm

đĩa bánh tôm hoặc bánh cuốn không

nhân. Đây cũng là một sáng kiến trong

việc phục vụ khách hàng.

Sài Gòn cũng có bánh cuốn Thanh Trì

kiểu ắc, mỏng nhƣ tờ giấy, ăn với

„ruốc‟ (chà bông) và nƣớc mắm phải kèm

với vài giọt cà cuống mới là „sành điệu‟!

òn bánh ƣớt là kiểu bánh cuốn bình dân

ở Sài Gòn, cũng ăn kèm với bánh tôm

chiên, giò, chả và rau, giá. Những xe

bánh ƣớt đƣợc đẩy đi khắp Sài Gòn, có

cả nồi hấp nên lúc nào bánh cũng nóng

và ngƣời bán bao giờ cũng chan nƣớc

mắm vào đĩa thay vì chấm kiểu „thanh

cảnh‟ nhƣ bánh cuốn Thanh Trì.

Bánh cuốn Thanh Trì

Lại nói thêm, đƣờng Albert (vào thời Đệ

nhất ộng hòa đổi tên thành Đinh Tiên

Hoàng) khá dài nên dọc theo con đƣờng

này có nhiều địa chỉ ẩm thực nổi tiếng.

Tiệm ăn hez Albert (lấy tên theo con

đƣờng), à-phê Hân (đƣợc nói đến trong

Chương 8: Thời điêu linh), Mỳ ây Nhãn

(tên đặt theo cây nhãn hồi đó còn trồng

http://3.bp.blogspot.com/-j_SJreAyTPA/UDdQ6XScSLI/AAAAAAAAArc/aXIV6LW-fEo/s1600/5+11+B%C3%A1nh+cu%E1%BB%91n+Thanh+Tr%C3%AC.jpg


trƣớc sân), Thạch chè Hiển Khánh (nơi

sƣu tầm rất nhiều thơ ca tụng thạch

chè)… Tôi chắc chắn còn bỏ quên khá

nhiều điểm ăn uống khác nữa trên con

đƣờng này.

Ở góc đƣờng Tôn Thất Ðạm và Hàm

Nghi ngày nay, trƣớc kia vào thập niên

30 có một quán cháo cá nổi tiếng một

thời. uổi chiều cho đến gần khuya,

khách đến ăn rất đông, nhất là gần khuya

khi cải lƣơng, hát bội, hát bóng vãn hát.

Theo Vƣơng Hồng Sển trong Sài Gòn

Tạp Pín Lù, quán cháo cá này của ngƣời

Tàu, gốc Quảng Đông, “cha truyền con

nối suốt bốn năm thế hệ, trót trăm năm

chớ không phải chơi…”. háo tại đây

nấu bằng gạo tấm hầm với cá, xƣơng heo

và thịt tôm hùm để thành một thứ hồ sền

sệt khiến “người đau mới mạnh dùng

không sợ trúng thực, người mệt mỏi ăn

vào cảm thấy nhẹ bụng, mau tiêu. Tô

cháo cá Chợ Cũ quả là một ‗tô thuốc

tráng thần‘…”

háo cá có thể nấu nhiều cách và tùy

theo từng loại cá. Đặc biệt phải có thật

nhiều tiêu để đánh tan mùi tanh của cá.

Ngƣời ta còn gia giảm thêm các loại rau

thơm nhƣ thìa là nếu nấu theo kiểu ắc.

Đôi khi có nơi còn dùng hành phi ngoài

hành lá, ngò và ớt say. Điều quan trọng là

cháo cá phải ăn lúc còn đang nóng để

giảm đi mùi tanh vốn có.

háo nóng hổi bốc hơi nghi nghút. Vừa

thổi vừa húp xì xụp mới thấy đƣợc cái

thú vị của món cháo cá hợ ũ. Thịt cá

giòn, thơm, lẫn lộn hƣơng vị của hành,

tiêu, gừng và có thể ăn với „dầu chá

quẩy‟. Thú thật, tôi là ngƣời th ch thịt

hơn cá nhƣng thỉnh thoảng đƣợc thƣởng

thức món cháo cá vẫn thấy ngon đến toát

mồ hôi!

ó một tiệm cháo giò heo khá nổi tiếng

trong ngõ đƣờng Phan Đình Phùng (ngày

nay là Nguyễn Đình hiểu). Tiệm không

có tên, chuyên bán cháo từ 6 giờ tối tới

một, hai giờ sáng. Khách của tiệm này đa

số là khách chơi đêm, khách đi nhẩy,

khuya về đói bụng đến ăn tô cháo nóng.

háo lòng cũng là món phổ biến trong họ

nhà cháo. Ngôn ngữ Việt Nam cũng có

thêm thuật ngữ „màu cháo lòng‟ để chỉ

một màu trắng nhợt nhạt, đùng đục, trông

hơi bẩn tựa nhƣ… màu của tô cháo lòng!

Nói đến lòng heo tôi lại nhớ đến món

„phá lấu‟ ở góc đƣờng Lê Lợi-Pasteur,

nơi đây còn có xe bò b a và nƣớc m a

Viễn Đông. án phá lấu là một chú Tàu

và „cửa hàng‟ của chú chỉ vỏn vẹn một

cái khay tròn, trên đó bầy đầy đủ nội tạng

heo: lòng, dồi, gan, bao tử, ruột non, ruột

già, tim, phèo, phổi… Trông thật hấp

dẫn, ngửi thơm phức và ăn vào thì dòn

tan. Phá lấu nói chung có vị hơi ngòn

ngọt, gan thì bùi bùi, lòng thì hơi dai dai

nhƣng khi nhai kỹ mới thấy ngon… thấu

trời xanh!

Phá lấu bán tại góc đường Lê Lợi-Pasteur,

cạnh nước mía Viễn Đông

Nghệ thuật làm phá lấu chắc chỉ mấy chú

ba mới đáng hàng „sƣ phụ‟. Phá lấu làm

tại nhà cũng ƣớp húng lìu, ngũ vị hƣơng

nhƣng không thể nào so sánh với phá lấu

góc nƣớc m a Viễn Đông. Từng miếng

phá lấu đƣợc ghim sẵn bằng que tăm,

http://1.bp.blogspot.com/-VHToNh08S-A/UDdRQPhJgtI/AAAAAAAAArk/qcNdiwI9dTk/s1600/5+12+Ph%C3%A1+l%E1%BA%A5u+g%C3%B3c+%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng+L%C3%AA+L%E1%BB%A3i-Pasteur.jpg


chấm với tƣơng đỏ trộn tƣơng đen.

Khách ăn xong chú a chỉ nhìn tăm mà

t nh tiền nhƣng tuyệt không bao giờ sai.

Quá bộ vài bƣớc là xe nƣớc m a tƣơi mát

đang chờ… để kết thúc một chuyến ăn

hàng bên lề đƣờng.

Nói đến chuyện ăn ở lề đƣờng phải kể

đến một món nữa là thịt bò khô hay

ngƣời Sài Gòn còn gọi là gỏi đu đủ khô

bò. Vốn là món khoái khẩu từ thời còn đi

học nên thịt bò khô cứ quanh quẩn trong

ký ức của tôi với tiếng „chách chách‟ của

tiếng kéo mỗi khi cắt thịt bò khô hay cắt

gan cháy.

Gần nƣớc m a Viễn Đông có xe thịt bò

khô của ông Năm (theo tên gọi của khách

quen) và sau 75 ông dời về đƣờng Tự

Đức (nay đã đổi tên là đƣờng Nguyễn

Văn Thủ) thuộc khu Dakao.

Một đĩa gỏi khô bò là sự pha trộn màu

sắc thật bắt mắt: màu vàng nhạt của

những sợi đu đủ bào, màu vàng đậm của

những hột đậu phọng, màu xanh của

húng quế cắt nhỏ, màu nâu cánh gián của

thit bò khô, gan cháy lại còn màu đỏ của

tƣơng ớt. Toàn bộ mảng màu đó đƣợc

pha trộn với một „dung dịch‟ hấp dẫn

gồm dấm ngâm tỏi trắng, màu đen của

nƣớc tƣơng, nƣớc mắm khiến ngƣời ăn

chỉ mới nhìn thôi mà nƣớc miếng đã tiết

ra đầy miệng.

Thịt bò khô (gỏi khô bò)

Ngƣời ta thƣờng „nói khôn ăn cái, dại ăn

nƣớc‟ nhƣng trong việc thƣởng thức món

thịt bò khô mà không húp hết nƣớc trong

đĩa là cả một thiếu sót lớn. Nƣớc trộn gỏi

còn trên đĩa là phần kết hợp các vị ngọt

của thịt, gan hòa với các loại gia vị và

nƣớc chấm khác. Đó mới là phần tinh túy

của một đĩa gỏi bò khô.

Dân chơi Sài Gòn thƣờng xếp hạng: “Ăn

quận 5, nằm quận 3, xa hoa quận 1‖ nên

viết về món ngon Sài Gòn mà bỏ qua khu

vực hợ Lớn là cả một thiếu xót lớn. Dọc

đƣờng Trần Hƣng Đạo nối với đƣờng

Marins (Đồng Khánh) thuộc địa phận

quận 5 có những nhà hàng, tửu lầu nổi

tiếng một thời nhƣ Arc-en- iel, Đồng

Khánh, Á Đông, át Đạt.

Nói đến khu này phải nhắc tới casino

„Grand Monde‟, hay còn gọi là Đại Thế

Giới, nơi tập trung „tứ đổ tƣờng‟, đánh

bạc thoải mái từ thời Pháp thuộc. Đại Thế

Giới ngày nay biến thành khu văn hóa

thiếu nhi quận 5 có cả khu vui chơi dƣới

nƣớc cũng mang tên Đại Thế Giới.

Sau 1975, hồi gia đình tôi còn ở đƣờng

Hàm Tử chỉ cách Đại Thế Giới khoảng

vài phút đi bộ, tôi vẫn thƣờng dẫn cháu

ngoại đến đây, không phải để đánh bạc,

mà là để mấy đứa nhỏ chơi thú nhún!

Theo tôi, hợ Lớn nổi tiếng hơn cả là

đƣờng Lacaze mà ngƣời Việt hay gọi trại

là La ai, tức đƣờng Nguyễn Tri Phƣơng

sau này. Khu La ai có mỳ vịt tiềm hầm

thuốc bắc, một trong những món „tủ‟ của

ngƣời Hoa. ên cạnh đó còn có những

tiệm hủ tiếu mang tên Mỹ Tiên, ả ần

và tiệm bánh bao à Năm Sa Đéc.

Đêm đến có các quán sò huyết dọc theo

lề đƣờng. Khách bình dân ngồi ăn nhậu

thoải mái giữa dòng xe cộ ồn ào bên ánh

http://3.bp.blogspot.com/-1ceMPFp9YrE/UDdRlYiqXnI/AAAAAAAAArs/yLXW-HwqORo/s1600/5+13+Th%E1%BB%8Bt+b%C3%B2+kh%C3%B4.jpg


đèn nê-ông từ các nhà hàng, vũ trƣờng

sang trọng của hợ Lớn „by night‟! Phải

thành thật nhìn nhận, hợ Lớn ngày nay

hiền hòa hơn xƣa về mặt ăn chơi. ó thể

vì số ngƣời Hoa tại đây đã t đi sau đợt

„vƣợt biên bán ch nh thức‟ cuối thập niên

70. Nhiều „xì thẩu‟ đã ra đi nên các mục

ăn chơi cũng giảm đi rất nhiều.

Thôi thì đời ngƣời có lúc hƣng lúc thịnh

cũng nhƣ vận nƣớc có khi thịnh khi suy.

Viết lại món ngon Sài Gòn chỉ để thỏa

mãn kiểu „ăn hàm thụ‟ nhƣ đã nói ở trên.

Giờ có cho ăn „thực thụ‟ chắc cũng chẳng

thấy ngon nhƣ thời còn trai trẻ. Tất cả chỉ

còn là… hoài niệm!

(Tr ch Nguyễn Ngọc h nh - Hồi Ức Một

Đời Người – Chương 4: Thời quân ngũ)

Hương Bồ Kết (*)

Em ngồi hong tóc trong chiều

Hương bồ kết gợi ít nhiều thương mong

Em đi học nhớ mang theo chiếc nón

mùa thu rồi chiều vẫn cứ mưa luôn

nếu bất chợt chiều nay anh đến đón

em không mang theo nón chắc anh buồn

Trời đương nắng bỗng mưa ai nào biết

mưa ướt rồi mái tóc sẽ phai hương

anh thương lắm mùi thơm hương bồ kết

em đi qua thơm suốt cả con đường

Hương bồ kết chính là hương quê mẹ

em giữ giùm trên mái tóc đông phương

trên tóc mẹ - anh nghe từ thuở bé

cái mùi thơm kỳ diệu của quê hương

Rồi anh lớn xa dần vòng tay mẹ

hương tóc người tan lắng tận trong anh

chiều hôm đó theo em về - bước khẽ

nghe hương xưa từ đó chẳng xa đành…

Em nhớ nhé chiều nay em đi học

tóc xõa dài để gió đến đưa hương

trong trí nhớ anh sẽ dành một góc

để tóc em bay cùng với ngàn hương

Hà Nguyên Dũng

(*) Bài thơ này đã được Nhạc Sỹ THANH TRANG phổ nhạc với tên: TÓC VẪN LÀ HƯƠNG CỦA MẸ ca sĩ: Quang Tuấn (CD "Bài Tình Ca Trong Chiều")

http://www.art2all.net/tho/hanguyendung/tocvanlahuongcuame_qt_t.mp3


Oan Gia Của Tôi Việt Kiều

on là nợ, vợ là oan gia

Làm quen với tôi đƣợc một thời gian,

một hôm ngƣời yêu tôi thủ thỉ với

tôi: "Mình làm đám cƣới đi anh. Để lâu

quá sợ có điều gì bất tiện!". Thƣờng thì

tôi hay làm theo ý của nàng. Ngẫm nghĩ:

Việc kiếm ăn của mình cũng nhàn hạ, nay

kiêm thêm cái việc làm chồng chắc cũng

học đƣợc nhiều điều thú vị.

Thế là ngƣời yêu tôi và cả gia đình nhà

nàng t u t t với công việc chuẩn bị đám

cƣới của nàng và cho nàng. Tôi cũng bị

cuốn hút vào việc này, phải bỏ cả tuần lễ

đi theo nàng để giúp nàng ý kiến chọn

vải, chọn mầu, chọn kiểu áo ngắn, áo dài,

quần trong, quần ngoài. Tôi không nói

ngoa vì ngày ấy đàn bà, con gái may

quần áo bằng vải the của Pháp, mỏng

tanh. Quấn hai, ba lớp còn trông thấy

quần lót và áo lót thêu hoa. Rồi lại còn

dầy, dép, túi sách, v cầm tay, khăn

choàng đầu đủ mầu, đủ kiểu. Rồi lại còn

nữ trang cũng đủ mầu, đủ kiểu sao cho

hợp với vóc dáng, quần áo của nàng cũng

mất mấy tuần lễ.

Đám cƣới xong, tôi sa sút thấy rõ, xuống

kí, xuống luôn cả tinh thần, thề với lòng

quyết không dại dột gật đầu ƣng thuận

làm đám cƣới với bất cứ cô gái hay bà

già nào nữa.

Sau khi bắt đƣợc THẰNG NHỎ SAI

VẶT RẤT ƢNG Ý là tôi, vợ tôi mang tôi

đi khoe với các bạn của nàng. Tại nhà cô

Vân, một bạn thân của nàng, vợ tôi giới

thiệu tôi rồi quay ra nói chuyện với bạn.

Đủ thứ chuyện trong nhà, thói quen ăn

uống của tôi, ăn chay của mẹ tôi, đến

chuyện ngoài ngõ, vợ chồng dự định thay

đổi chỗ ở, chuyện thời tiết, giá cả sinh

hoạt ở Đalat, nơi chúng tôi vừa trải qua

một tuần lễ. Hai ngƣời, vợ tôi và cô bạn

nói chuyện say sƣa đến nỗi quên cả sự có

mặt của tôi. Tôi ngồi mệt mỏi chờ hai

ngƣời nói chuyện. Sau cùng để cho qua

thời giờ, tôi nhắm mắt vào thiền. Cô Vân

thấy tôi lủi thủi một mình, mời tôi uống

nƣớc và hút thuốc, nể cô tôi rút một điếu

Ruby, gõ gõ xuống mặt bàn rồi lại nhét

vào bao trở lại. ô Vân lại mời: "Hút đi!"

Vợ tôi phát ngôn rộng rãi: "Mình không

cho hút thì không dám hút đâu!" Cô Vân

nheo mắt nhìn tôi, buột miệng: "Ngoan

quá nhỉ".

ó bà ác vợ ở Vũng Tầu vào nhờ tôi

giải quyết việc gia đình trƣớc ửa Công,

tôi tiếp ác, ghi các chi tiết, trao hồ sơ

cho thƣ ký, dặn dò đánh máy mấy văn

bản cần thiết rồi tôi mời bà ác đi ăn. Ăn

xong đang uống cà phê và móc ống vố

nhồi thuốc hút, một cô gái tiến lại bàn,

chào bà Bác rồi kéo ghế ngồi cạnh tôi,

quay sang hỏi: "Vợ đã cho phép chƣa mà

đã dám hút thuốc?" Tôi sững ngƣời ngạc

nhiên, cô nói: "Vân đây mà" rồi tủm tỉm

cƣời. Tôi giới thiệu cô Vân với bà ác,

trả lời cô: "Thƣa chị, tôi hút ống vố từ

trƣớc khi tôi lấy vợ. Hôm ấy sở dĩ tôi

không hút điếu Ruby chị mời vì hút thuốc

lạ tôi bị ho. Mà ho trƣớc mặt vợ tôi và

chị là một điều vô lễ." "Sao hôm ấy

không đ nh ch nh?" "Tôi sợ làm mất

mặt vợ tôi" "Không sợ tôi cƣời cho à ?"

hị hiểu lầm tôi là chuyện nhỏ. Làm mất


mặt vợ tôi là chuyện lớn. Tôi sống với

vợ, không sống với chị. Hôm ấy tôi chỉ

sợ chị cao hứng khen tôi rồi soa đầu tôi ".

ô Vân tủm tỉm cƣời đứng lên ra quầy

trả tiền, rồi quay lại gọi tôi ra hỏi nhỏ:

" ho tôi cái danh thiếp của anh. Tôi mời

bà ác và anh ăn phở. ó dịp tôi sẽ đến

văn phòng của anh để soa đầu anh!"

ái dịp để cô Vân đến xoa đầu tôi không

bao giờ đến vì sau khi Miền Nam hoàn

toàn giải phóng, Đảng và Nhà Nƣớc ta đã

chuyển tôi về:

Công tác tại gia,

Sáng giặt quần áo, quét nhà,

Trưa nấu cơm, rửa bát,

Buổi tối đi đổ rác,

Vợ tôi thường khen tôi,

Làm tốt việc anh nuôi,

Các con tôi cũng cười,

Bố lao động Tiên Tiến.

Tôi là thằng vô t ch sự, không làm vợ tôi

hài lòng bất cứ việc gì, ngoại trừ việc

mang lại cho nàng ba đứa con trong vòng

Giá Thú.

Nhƣng cũng có một lần tôi đƣợc vợ tôi

khen. Hôm ấy nhờ buôn may, bán đắt, vợ

tôi đƣa tiền cho tôi và dặn: "Anh đạp xe

đến quầy ba chị em con bán vịt quay. Lựa

con nào mập mạp, không có lông thì mua

về."

Tôi hùng hục đạp xe đến quầy ba chị em

cô bán vịt quay mà đứng ngẩn ngơ. Cô

chị, cô em, cô nào cũng mặc quần áo k n

đáo tử tế, hỏi thì vô lễ, không sao mà

chọn đƣợc nhƣ lời vợ tôi đã ân cần nhắn

nhủ. Sau cùng, thấy đứng mãi nhìn các cô

cũng bất tiện, lại sợ các cô kêu Công An

Khu Vực đến thì nguy, đi cải tạo mút

mùa, nên tôi đành chọn con vịt mập nhất,

trả tiền, mang về. Và lần đầu tiên tôi

đƣợc vợ tôi khen: "GIỎI ".

Việt Kiều

Hương Tóc Trưng Vương (tặng những người đẹp một thời áo

trắng Trưng Vương)

Cô bé ạ, lòng anh tha thiết lắm

Bởi em như cánh bướm lúc tan trường

Hồi hộp anh chờ trươ‘c cổng Trưng

Vương

Để nhìn trộm dáng thiên thần áo trắng

Em bước chậm, má hồng lên với nắng

Miệng cười vui đang cùng bạn truyện trò

Mắt nai hiền chưa gợn chút sầu lo

Trong sáng quá dưới làn mi diễm lệ

Lòng rộn rã anh bước sau cô bé

Ngó bâng quơ như thể rất vô tình

Nhưng bé ơi, anh đã thấy lòng mình

Đang âm ỉ những cơn dài địa chấn

Trong gió thoảng, hương tóc em mùi mật

Như ong vàng, anh quấn quýt theo hương

Em cứ ngây thơ thế nhé, Trưng Vương

Để kỳ diệu tình thơm từ hương tóc

Song Châu Diễm Ng c Nhân


Ngoài Chân

Mây Tạ Quang Trung

Thời còn trẻ, ngƣời đàn bà ấy đẹp

lắm, đẹp nổi tiếng trong đám nữ sinh

Saigon. ái đẹp mềm nhƣ liễu, mong

manh nhƣ sƣơng khói.

Là một cô gái đẹp thì hẳn phải có lắm

anh mê. Tiếng Anh ở đây chỉ chung đám

đàn ông, con trai theo đuổi nàng. Đàn

ông là những ngƣời trên dƣới ba mƣơi, đã

có sự nghiệp, trong tay đã có đồng ra,

đồng vào. òn con trai là đám sinh viên,

học sinh trên dƣới hai mƣơi, tay trắng, còn

ăn nhờ, ở nhờ bố mẹ hoặc những ngƣời

thân, sự nghiệp còn ở ph a trƣớc, nếu

không muốn nói là chƣa có gì.

Nàng là nữ sinh trƣờng áo trắng. Ở

cổng trƣờng áo trắng, vào giờ tan học,

dài theo con đƣờng có lá me xanh, đứng

hiên ngang trên vỉa hè, hoặc lấp ló sau mấy

gốc me già, là đám đàn ông, con trai. Đám

đàn ông con trai này đứng chờ, đứng

đón, đứng đợi mấy cô nữ sinh ra về.

Trong số hàng trăm đàn ông con trai

đứng ở đây, thì quá nửa là những ngƣời

ái mộ nàng, đợi nàng đi qua để chiêm

ngƣỡng cái nhan sắc chim sa, cá lặn của

nàng.

Tant qu‟il y aura des hommes, il y

aura des mur, khi Thƣợng đế sáng tạo ra

đàn ông, thì ngài lập tức phải xây những

bức tƣờng, cách đây năm mƣơi năm,

cuốn phim Tant qu‟il y aura des hommes

đã có lời mở đầu nhƣ thế. Trƣờng áo

trắng, ở bên kia vƣờn bách thảo, ẩn mình

dƣới những cây me cổ thụ, đƣợc vây

quanh bằng bức tƣờng gạch cao, quét

vội vàng. Ph a trên bờ tƣờng lại gắn

thêm những mảnh trai bể để đề phòng

bọn tiểu tâm bẻ khóa, leo tƣờng. Hai

cánh cổng cao bằng sắt sơn xanh đã

hoen rỉ, luôn luôn khép k n, ngăn cách

ngôi trƣờng với bên ngoài, nhƣ bảo vệ

đám thiên thần khỏi vòng trần tục.

Đứng dƣới đƣờng, chỉ nhìn thấy tòa

ngang, dãy dọc, mái ngói đỏ, quét vôi

vàng. Nhìn kỹ hơn, chỉ thấy thấp thoáng

những mái đầu xanh lấp ló trong khung

cửa sổ.

Nữ sinh của trƣờng này phải mặc

đồng phục áo dài trắng. ái huy hiệu tên

trƣờng may ở nẹp áo, trên ngực, chữ

màu xanh: Nữ trung học Trƣng Vƣơng.

Vào giờ tan học, hai cánh cửa sắt

vốn dĩ lặng câm, mở rộng ra, toang hoác

nhƣ cái miệng của ngƣời khổng lồ. Và từ

cái lỗ hổng khổng lồ ấy ùa ra một đàn

bƣớm trắng, tỏa ra khắp mọi ngả đƣờng.

ác cô nữ sinh, ngƣời đi bộ ôm cặp e ấp

trƣớc ngực, ngƣời đi xe đạp, ngƣời đi xe


solex. Khi các cô phóng xe đi hai vạt áo

dài vờn trong nắng, thêm cái vành nón

nghiêng nghiêng che khuôn mặt nửa e

ấp, nửa thẹn thùng.

Khi nàng phóng xe đi qua, đám đàn

ông phóng mobilette, scooter, học sinh

phóng xe đạp theo nàng nhƣ đàn rồng

rồng bơi theo cá lọc mẹ. Họ chỉ phóng

xe theo nàng thôi vì nếu có kẻ táo gan

dám kè kè cạnh nàng hỏi han, nói

chuyện là có kẻ khác sấn lên gây sự

ngay.

Tôi cũng là một trong những kẻ si

mê nàng thời ấy, nhƣng tôi không có cái

can đảm đứng đón nàng ở cổng trƣờng

nhƣ những gã đàn ông hay những chàng

trai trẻ, và tôi cũng không có nhiều thời

gian để chờ nàng cả buổi mà chỉ đƣợc

nhìn thấy nàng khi nàng phóng xe vụt

qua. Tôi si mê nàng theo cung cách của

tôi. Tôi thƣờng đứng chờ nàng ở đầu

đƣờng Đội Phƣớc, nhà nàng ở cƣ xá Kho

ạc. Nàng đi học qua đây. Những ngày

đầu tháng, trong túi rủng rỉnh vài trăm

bạc, tiền công kèm trẻ em tại tƣ gia, tôi

vào quán cà phê của ông Tàu già, kêu

một ly cà phê đen và bốn điếu Ruby,

ngồi ngoảnh mặt ra đƣờng, chờ nàng đi

qua. Đôi lúc nhớ nhung thôi thúc, tôi

cũng lên xe phóng, đuổi theo nàng.

Nhƣng thƣờng thì chỉ đƣợc mấy chục

thƣớc, chƣa tới quân vụ thị trấn, cái xe

đạp của tôi đã bị tuột x ch. ái xe đạp

già nua mà tôi thƣờng âu yếm gọi là

ngựa già của đại vƣơng, có cái ổ l p đã

mòn răng, nhọn hoắt nhƣ răng cá mập,

cái bê đan cũng mòn răng tƣơng tự, nhọn

hoắt nhƣ răng chó sói, sợi dây x ch thì

đã dãn ra quá cỡ. Nói chung là con ngựa

già đã quá già, chỉ có thể đi từ từ, dƣỡng

sức, còn nếu phóng đi là quị ngay. Mỗi

lần con ngựa già quị xuống, là tôi lại

phải dừng xe lại, ngửng mặt lên h t bụi.

May mà đƣợc nàng ngoảnh lại chiếu cố,

ban cho một nụ cƣời, thì hôm ấy đã mãn

nguyện lắm, còn nếu nhƣ nàng vô tình

phóng xe đi thẳng, chẳng thèm đoái

hoài, thì tôi đành tủi thân mà lắp dây

x ch lại, đạp xe đến trƣờng.

ái quán cà phê của ông Tàu già lúc

nào cũng đông khách. Ông Tàu già có

hai cô con gái xinh đẹp. ô chị tên là

Tiên tuổi chừng mƣời ch n, đôi mƣời,

trắng trẻo, mặn mà, duyên dáng hơn cô

em tên Sò tuổi chừng mƣời bảy, mƣời

tám. ô em cũng xinh đẹp lắm.

Ông Tàu già pha cà phê và đứng thu

tiền. Ông lƣợc cà phê trong một cái túi

vải, mà ngƣời ta gọi là cà phê b tất. à

phê của ông có vị ngon đặc biệt. Khi có

ngƣời kêu cà phê thuốc lá, ông rót cà

phê ra một cái ly sành, lấy bốn điếu

Ruby đặt vào một cái đĩa. Hai cô con

gái, cô Tiên và cô Sò mang ra cho

khách.

Thấy tôi hay lại uống cà phê một

mình, hai cô tƣởng tôi để ý đến các cô,

nên cô chị, cô em thi nhau làm điệu. Hai

cô ăn mặc chải chuốt hơn. Mái tóc thu

vén gọn gàng hơn. Đôi má hồng hơn.

Đôi môi cƣời tƣơi hơn. Đôi mắt long

lanh hơn. Và cử chỉ dịu dàng đoan trang

hơn. ả nửa tá chữ hơn ấy đƣợc chau

chuốt chỉ vì một sự hiểu lầm: tôi yêu hai


cô. ác cô bƣng ly cà phê khe khẽ đặt

xuống bàn, rồi quay vào mang ra cái đĩa

đựng bốn điếu Ruby, thêm cái hộp quẹt

con gà trống. Tôi ngồi ngay cửa ngó ra

đƣờng, uống hết ly cà phê, hút hết hai

điếu Ruby, thì gọi các cô t nh tiền. Ly

cà phê hai đồng, ba đồng bốn điếu Ruby

vị chi là năm đồng. Hút hết điếu thuốc

thứ hai thì nàng phóng xe Solex đi qua.

Tôi mồi điếu thuốc thứ ba, bƣớc ra, leo

lên cái xe đạp phóng theo. Dĩ nhiên sức

ngƣời thì không khỏe và không bền bằng

sức máy. hƣa đến quân vụ thị trấn thì

bị nàng bỏ rơi, chẳng mấy khi tôi tiến

lên thêm đƣợc mƣơi bƣớc. Trồng cây si

trong điều kiện nhƣ vậy rất là tốn tiền và

tốn sức lao động, mà cái đồng lƣơng

kèm trẻ em tại tƣ gia của tôi chỉ cho

phép tôi ngồi ở quán cà phê nhƣ thế một

tháng mấy lần.

Hai chị em cô Sò, cô Tiên khi biết

tôi đến quán cà phê không phải vì hai cô

mà chỉ để chờ nàng đi qua là phóng xe

theo thì đổi hẳn thái độ. ái ly cà phê,

cái đĩa đựng bốn điếu Ruby vốn dĩ đƣợc

hai cô nâng niu nhẹ nhàng bỗng trở

thành nặng hơn cái cối đá. ác cô đặt

đánh phạch xuống bàn, bắn cả cà phê ra

ngoài. Đôi khi gọi cà phê cả nửa ngày

không thấy các cô bê ra, nếu các cô có

bê ra thì cà phê lại thiếu đƣờng hoặc

không có đƣờng, đắng ngắt. Thuốc lá

thì không có hộp quẹt, phải ra lề đƣờng

mồi ở sạp bán thuốc lá lẻ, bị bà bán

thuốc lá hỏi móc: “Sao mua thuốc ở

trong tiệm mà lại ra ngoài đƣờng xin

lửa.” Và không phải lúc nào cũng có

sẵn cái bàn ở ngay cửa để tôi ngồi ngó ra

đƣờng chờ nàng, có thể thấy đƣợc nàng

từ cuối con đƣờng, nhờ có tầm nhìn rộng

rãi.

Thái độ bất thân thiện của cô Tiên

và cô Sò làm tôi bứt rứt, áy náy, nhƣng

chẳng còn có địa điẻm nào để chờ nàng

tốt hơn là cái quán cà phê này.

Những lần cạn tiền túi, mà những

lần hết tiền thì nhiều lắm, kể ra không

hết, tôi đành ghếch xe đạp ở lề đƣờng,

đứng chờ nàng đi qua, nhìn theo cho đỡ

nhớ.

Một lần đang đứng ở đầu đƣờng chờ

nàng nhƣ thế, thì một tiếng gọi quen

thuộc trong quán cà phê của ông Tàu

già vang ra. Tôi nhìn vào và nhận ra một

ngƣời quen đang ngồi trong đó, nhà thi

sĩ tài tử Y Kha. Y Kha là nhân viên quốc

hội, công chức nghèo, yêu nghệ thuật,

th ch làm thơ. Thơ của Y Kha có các

câu đại loại nhƣ: ―Thủy là nước sao

Thủy không lai láng?‖ Thủy là tên cô

chủ quán cà phê ở đƣờng Phạm Ngũ

Lão. Y Kha mê cô, làm thơ tán tỉnh cô.

Vì bài thơ tán gái của Y Kha kết thúc

bằng hai câu lục bát:

Khôn ba năm, dại một giờ

Em ơi đã dại một giờ nào chưa?

nên Y Kha bị cô chủ quán tạt nguyên

một ly cà phê đen, nóng vào mặt. âu

chuyện tình một chiều kết thúc, Y Kha

không trở lại quán cà phê ở đƣờng Phạm

Ngũ Lão nữa.

Thi sĩ Y Kha còn có một cái tên

khác là Y Kha Pipe ổ. hẳng là một


lần Y Kha có đƣợc một mẩu plastic đen,

một đầu tròn be ra, một đầu thu nhỏ lại,

có khia, có đục các lỗ nhỏ, y nhƣ cái

Porte igarette. Y Kha gắn vào đó một

điếu thuốc lá, thản nhiên ngậm cái ống

platic hút. Y Kha khoe với mọi ngƣời

đây là cái porte cigarette cổ, do một vị

dân biểu đi công du mua về tặng Y Kha,

thực ra đó chỉ là một phần cái douce

dùng để rửa ráy bộ phận sinh dục của

đàn bà. Tôi không có thì giờ để tìm hiểu

xem vị dân biểu mua ở đâu hay kiếm ở

đâu đƣợc cái porte cigarette cổ ấy để

tặng Y Kha, và vị ấy muốn chơi sỏ Y

Kha hay vị ấy thực sự dốt, để Y Kha

phải chịu cái tiếng cƣời, mang cái biệt

danh Y Kha Pipe cổ.

Y Kha vẫy tay mời tôi vào quán, kéo

ghế mời tôi ngồi, gọi cà phê và móc bao

thuốc lá aptan. ô Sò mang ly cà phê

ra. Y Kha t nh chụp tay cô. ô hất tay

làm ly cà phê sóng sánh đổ cả ra bàn. Y

Kha hỏi tôi: “Ông thấy có đƣợc không?

Đƣợc quá đi chứ! Hay ông vô cô chị đi,

cô Tiên ấy, còn tôi vô cô em, cô này, cô

Sò. Tôi với ông làm anh em cột chèo.

Nhƣng mà này! ấm chèo qua, chèo lại

nghe!”

Tôi uống hết ly cà phê, hút hết hai

điếu thuốc lá, móc tờ giấy bạc lót bao

thuốc aptan, viết vào đấy một bài thơ

con cóc:

Tôi có một người bạn tên Y Kha,

Mỗi lần tôi gặp anh ta,

Thì anh ta lại mời tôi uống cà phê,

Và hút thuốc lá,

Khiến tôi cảm động quá.

Nên tôi viết bài thơ này,

Để tặng Y Kha.

ài thơ con cóc này, nếu quý vị

niệm tình mà gọi là bài thơ tự do, xin

cảm tạ, nhƣ tôi làm ra nó để tạ ơn Y Kha

đã mời tôi uống cá phê, cho tôi một chỗ

nghỉ chân để chờ nàng. ái cây si trồng

trong điều kiện khó khăn, xuân thu nhị

kỳ nhƣ thế nên nó héo dần rồi chết hẳn.

Hôm nó chết hẳn là lần cuối cùng tôi

phóng xe theo nàng, và nàng thì bớt tay

ga cho tôi có điều kiện tiếp cận. Nàng có

nói với tôi: “ ám ơn anh đã nhiều lần

đƣa em đi mấy quãng đƣờng, hôm nay

em đƣa anh đến trƣờng, em có việc phải

đi qua đấy!” Tôi đạp xe bên nàng, chân

tay run lập cập, con tim đập liên hồi nhƣ

muốn phá vỡ lồng ngực mà nhảy ra. Lần

đầu tiên tôi đƣợc gần nàng, nhìn kỹ dung

nhan của nàng tôi thấy nàng đẹp quá, cái

đẹp tƣơi mát nhƣ đóa hoa lan vừa đƣợc

cơn mƣa sớm rửa sạch bụi trần. Nàng có

khuôn mặt trái xoan nhỏ nhắn. Đôi mắt

đen sâu, long lanh. ái mũi dọc dừa

thanh tú. Đôi môi nhƣ hai cánh hồng lúc

nào cũng hé cƣời. Da nàng trắng mịn,

những ngón tay thon dài nhƣ búp hoa

ngọc lan ẩn sau đôi găng tay đen. Mái

tóc đen nhƣ nhung, mƣợt mà xõa xuống

hai bờ vai, che lấp nửa cái cổ trắng ngần.

Tấm thân óng ả, thon nhẹ, mỏng manh

trong chiếc áo dài soie trắng. Đôi chân

dài, thon, hồng lên trong hai ống quần

soie mỏng. Hai tà áo dài sẻ lên qúa

mạng sƣờn, vờn bay, thấp thoáng làn da

bụng chắc là êm nhƣ nhung. Qua trƣờng

luật nàng chào tôi và nói, nàng đến

trƣờng y khoa gặp ngƣời quen. Nàng đã

có ngƣời yêu.


Trong một buổi sinh hoạt văn nghệ

của sinh viên, nàng cùng ngƣời yêu của

nàng đến tham dự. Đêm ấy nàng mặc

chiếc áo dài màu t m hoa sen. Nàng yêu

cầu tôi đệm đàn guitar cho nàng hát bản

“Ngàn thu áo t m.”

Rồi anh ra đi,

Để mãi không về nữa,

Chiều xuống áo tím buồn ngẩn ngơ,

Chết trong chiều tiễn đưa,

Chết trong chiều gió mưa…

Tiếng vỗ tay nồng nhiệt, yêu cầu

nàng hát tiếp. Nàng hát bản thứ hai “Tà

áo t m.” Đến điệp khúc, tôi phụ họa.

Giọng nàng vút lên cao, thật cao:

Rồi chợt nghe tin theo lời gió nhắn,

Rằng áo tím qua cầu

Rằng áo tím phai màu

Cho giòng Hương Giang hờ hững cũng

nao nao.

Hát xong, nàng lên xe Scooter của

một sinh viên quân y, mà trƣớc đây nàng

đã giới thiệu là ngƣời quen của nàng, ra

về.

Một thời gian sau, chàng sinh viên ra

trƣờng, thành bác sĩ quân y, họ thành

hôn với nhau. Tôi cũng nhƣ giòng

Hƣơng Giang hờ hững, nao nao vì tin

nàng đi lấy chồng. Viện Quốc gia thống

kê cũng không làm một bản thống kê

xem việc áo t m qua cầu có làm cho bao

nhiêu trong số đàn ông con trai đứng ở

cổng trƣờng Trƣng Vƣơng chờ nàng

phải lao đao vì thất tình, phải tự vẫn.

♦ ♦ ♦

Trong một chuyến đi về Miền Tây,

chờ xe qua ắc, tôi vào một quán nƣớc

ven sông, ngồi nhâm nhi một ly rƣợu

đậu nành Sa Đéc. Sa Đéc có nhiều đặc

sản, nhƣng tôi ƣng nhất rƣợu đậu nành,

nó thơm và có vị ngọt nhƣ rƣợu nếp,

nồng độ rƣợu nhẹ, nhƣng đậm đà. Cái

say của rƣợu đậu nành Sa Đéc êm ả. Sa

Đéc cũng còn có rƣợu cất bằng đậu

xanh, rƣợu trong veo, nhiều tăm, thơm

và bùi. Rƣợu đậu xanh cũng êm ả nhƣ

rƣợu đậu nành, nhƣng nồng độ rƣợu

mạnh hơn, gần bằng đế Gò Đen, uống

vào là phải nằm. Rƣợu đậu xanh chỉ

uống ở nhà trong bữa cơm tối. Uống

xong đi ngủ.

Ngồi trong quán nhìn ra con sông

Hậu mênh mông, bát ngát, mặt nƣớc

cuồn cuộn, đục ngầu phù sa, lác đác vài

đám lục bình cùng giòng nƣớc trôi suôi.

Trời lâm râm mƣa bụi, những giọt mƣa

phản chiếu các tia nắng long lanh, nhƣ rẻ

quạt. Đúng lúc ấy một ngƣời thiếu phụ

bƣớc vào quán. Ngƣời thiếu phụ mặc cái

áo dài màu vỏ cam, cái quần lãnh Mỹ A

đen, thân hình nảy nở, sung sức, đẹp

mặn mà. Thấy tôi ngồi có một mình,

nàng ghé lại xin ngồi cùng. Tôi nhận ra

nàng và cất tiếng chào. Nàng cũng nhận

ra tôi, chàng sinh viên nghèo, đã có thời

lẽo đẽo đạp chiếc xe đạp cọc cạch theo

nàng. Tôi mời nàng giải khát. Chúng tôi

hàn huyên câu chuyện, những câu

chuyện xƣa, thời chúng tôi còn đi học.


Nàng cho biết, sau khi lập gia đình, nàng

ở nhà, nàng đã có hai con, một trai, một

gái. Nàng hỏi tôi đi đâu, tôi đáp có chút

việc phải ghé tòa ần Thơ. Nàng nói

nàng cũng ghé ần Thơ, nơi tổng y viện,

chồng nàng phục vụ. Rồi nàng hỏi tôi

những điều luật liên quan đến gia đình,

qua những câu hỏi này, tôi lờ mờ hiểu

đƣợc rằng: áo t m đã qua cầu, áo t m

đang phai màu.

ùng lúc ấy đứa con chị chủ quán

nằm trên chiếc võng, kẽo kẹt, ru em.

Giọng nó cao, não nùng.

Ầu ơi! Đi đâu cho thiếp theo cùng.

Đói no thiếp chịu, lạnh lùnh thiếp cam.

Dí dầu tình có dở dang,

Xin cho thiếp gọi đò ngang thiếp dìa…

Xúc động vì lời hát ru em bùi ngùi,

nàng lấy khăn k n đáo thấm nƣớc mắt,

rồi thờ dài. Tôi biết điều tôi cảm nhận là

đúng sự thực.

âu chuyện đang dở dang thì chú

h n, tài xế vào báo xe đã đƣợc xuống

phà. Tôi mời nàng đi xe của tôi, đi xe

còn mau hơn đi xe đò. Chú Chín theo

nàng đi lấy hành lý mang về xe . Rồi xe

chúng tôi qua phà. Đến ần Thơ, tôi bảo

chú h n chở tôi xuống tòa án, đƣa nàng

đến tổng y viện, rồi quay lại đón tôi.

♦ ♦ ♦

Từ khi bộ đội ộng Sản chiếm đóng

thủ đô Saigon, tôi phải chờ đợi mƣời

lăm năm để có một giấy xuất cảnh. Đƣa

đƣợc vợ con đến đất Mỹ, tuổi đời đã

chồng chất. Muốn trở lại nghề cũ, thì

phải đi học lại. Nơi cái trƣờng luật mà

tôi liên hệ, ngƣời counselor xem xét các

giấy tờ bằng cấp của tôi, đề nghị miễn

cho tôi một số t n chỉ. Tôi chỉ phải học

một số t n chỉ để đƣợc cấp bằng tiến sĩ

Luật Khoa. Nhƣng điều cần thiết là tôi

phải thông thạo tiếng Anh, ông khuyên

tôi nên đi học tiếng Anh trƣớc đã.

hân ƣớt, chân ráo đến xứ ngƣời,

việc đầu tiên là phải xoay trần ra đi làm

nuôi gia đình, còn thời gian đâu mà đi

học. Và theo nhiều ngƣời đi trƣớc

khuyên nhủ, với cái tuổi của tôi, đậu đạt

rồi cũng khó tìm đƣợc nơi tập sự. Hơn

nữa tiếng Anh lại nói ngọng, có nơi tập

sự rồi cũng chẳng ai mƣớn cãi. òn cái

nạn quan tòa kỳ thị sắc tộc. Đi làm dịch

vụ pháp lý thì mang tiếng cho nghề. Đi

kiếm nghề khác thì chủ nhân nghe nói

mình có cấp bằng tiến sĩ Luật Khoa, nó

ngán, không mƣớn. hi bằng đi kiếm

việc chân tay mà làm, cho đầu óc thảnh

thơi. ó ngƣời quen giới thiệu tôi vào

làm ở một Nursing Home, nơi săn sóc

những ngƣời bệnh hoạn, tuổi tác. Việc

của tôi là quét dọn phòng khách, văn

phòng và lối đi. Hết việc xuống nhà bếp

phụ nhặt rau, múc đồ ăn, và rửa chén.

Trong công việc tôi phải chung đụng

với một số đồng hƣơng và ngƣời bản xứ.

Trong số các đồng nghiệp đồng

hƣơng phải kể đến bà ông. Bà Bông

đƣợc qua Mỹ vì là mẹ của lũ con bà,

những đứa con tóc hung, tóc đen, mắt

xanh, mắt đen, da trắng, da đen. Đồng

đô la của l nh viễn chinh Mỹ chỉ có hai

màu: màu đỏ, màu xanh, và da của

ngƣời l nh viễn chỉ có hai màu: màu

trắng, màu đen, nên bà ông chẳng quan


tâm đến ai là cha những đứa con của bà.

Vì ai có đồng đô la thì đều có quyền là

tác giả của những cái bầu của bà. Khi

Việt ộng kéo quân vào Saigon thì

những đứa con bà ông đã lớn. Đứa thì

sửa xe đạp, đứa thì bán thuốc lá ở bến

xe, đứa thì giúp bà mánh mung. Rồi

ông An đến tận nhà làm hồ sơ để bà đi

Mỹ. ó ông đƣa cho bà số tiền để mẹ

con bà ăn, uống, sắm sửa đƣợc trở thành

chồng của bà và đƣợc qua Mỹ luôn. Kể

sơ lƣợc tiểu sử của bà ông để biết rõ

t nh tình của bà. à ông cũng là nhân

viên nhƣ tôi, bà có nhiệm vụ dọn dẹp

các phòng ngủ của bệnh nhân, khoảng

20 phòng. ách ngoại giao của bà ông

với thƣợng cấp và đồng nghiệp bản xứ,

da màu cũng có nét đặc biệt. Đầu tiên là

thƣờng nấu các món ăn Việt Nam mang

mời mụ Supervisor và bọn Mỹ bản xứ để

gây cảm tình. ọn này đƣợc ăn, quen

mùi, đòi hỏi hơn. à ông vừa tốn công,

vừa tốn của, không đủ cáng đáng. Bà

bèn kêu gọi đồng hƣơng cùng đóng góp,

thế là các bà muốn giựt le, phụ họa, về

hùa với bà ông. Nổi bật là hai bà Du

bớc và Phai cái dóp. à Du boóc tên thật

là Hiếu, công việc của bà cũng là quét

dọn và mở các thùng các tông, xếp nó lại

gọn gàng, vứt nó vào thùng rác để nó

khỏi chiếm chỗ. Theo việc làm của bà,

đúng ra bà Hiếu phải gọi là boxes

opened, nhƣng do học chƣa tới nơi, bà

Hiếu dùng động từ do box, phiên âm

thành đu boóc, là cái nickname của bà.

òn bà Đi phai cái dóp tên thật là Lan,

tự Lan đ a, vì cái miệng bà t a lia. Bà

Lan luôn luôn dọa sẽ đổi dóp, nếu bắt bà

làm nhiều và nếu bà đi phai đƣợc cái

dóp khác. Từ đó Đi phai cái dóp thành

tên của bà Lan. ộ ba tam đa, bà Bông,

bà Hiếu, bà Lan, kẻ xƣớng, ngƣời họa

trong nhiều chuyện, từ khoe khoang

vàng bạc kim cƣơng nhà cửa, xe cộ,

chồng con đến chuyện làng trên, xóm

dƣới.

ũng phải kể thêm hai nhân vật khác

là vợ chồng ông Sấp bờ vai Mai văn

hẳng, ông hẳng cũng là nhân viên

thƣờng, nhiệm vụ của ông là quét dọn

phòng ăn, nhà bếp và mấy cái cầu tiêu.

òn bà Mai văn hẳng tức cô Ròm thì

làm ở trong bếp. Gọi Mai văn hẳng là

sấp bờ vai vì ông tự xƣng với tôi nhƣ thế

và vì dáng dấp của ông. Ông đƣợc qua

Mỹ vì cái thành t ch đã ở trong trại cải

tạo mấy năm. Đƣợc ra trại sớm không

phải vì thời gian ở trong trại cải tạo, Mai

văn hẳng đã lao động tốt và tiếp thu tốt

các bài học, mà ch nh vì đã giác ngộ giai

cấp, hợp tác t ch cực với cách mạng, trấn

áp và vạch mặt những trại viên có tƣ

tƣởng phản động qua lời nói hay việc

làm. Nói trắng ra Mai văn hẳng là tên

chỉ điểm trong trại cải tạo. Lời báo cáo

của ông đã làm hại nhiều trại viên. hỉ

cần không biết điều, không biếu cán bộ

các quà cáp mà ngƣời nhà mang đến

nuôi là trại viên mắc tội, mà tội rất nặng,

tội không góp phần nuôi cán bộ cách

mạng lớn mạng, tội chống phá cách

mạng. Từ Trẩm Á, ngƣời đã có thời gian

ở cùng trại với Mai văn hẳng và hiện

cùng làm với tôi kể lại, anh đƣợc vợ lên

thăm nuôi, tiếp tế mấy thanh đƣờng thẻ,

mấy viên thuốc ki ninh chống sốt rét,

một bánh thuốc lào và một hũ mắm ruốc

xào xả ớt, thịt ba chỉ. án bộ th ch bánh

thuốc lào, Mai văn hẳng th ch hũ mắm

ruốc. Mai văn hẳng truyền đạt ý muốn

của cán bộ và của ch ng ông ta đến Từ


Trẩm Á, nhằm giúp anh ta hoàn thành

nhiệm vụ một ngƣời vì một ngƣời.

Ngƣời cải tạo viên không chịu phục

thiện. án bộ bèn hành động. Tình nghi

trong bánh thuốc lào và trong hũ mắm

ruốc có cất dấu các tài liệu phản cách

mạng, sai Mai văn hẳng khám xét.

Mai văn hẳng mƣợn nhà bếp một cái

chậu sành, trƣớc tiên ông ta xé bánh

thuốc lào thành những miếng nhỏ, bỏ

vào cái chậu, rồi ông múc từng thìa mắm

ruốc đổ vào, rồi ông bẻ nát mấy thanh

đƣờng thẻ bỏ vào chậu, rắc thêm mấy

viên thuốc k ninh. Mai văn hẳng lấy

tay quậy đều bốn thứ vào nhau, rồi đứng

nghiêm báo cáo: “Trình lãnh đạo, trong

gói đồ thăm nuôi của trại viên Từ Trẩm

Á không có gì khả nghi!” Lãnh đạo

phán: “Tốt! ho mang vào trại!” Từ

Trẩm Á dở khóc, dở cƣời với cái chậu

sành hổ lốn ấy. Đó là thủ đoạn của Mai

văn hẳng, và đã khiến ông mang họa.

Một buổi tối vừa bƣớc ra khỏi phòng

hội, sau một buổi học tập, trở về trại,

Mai văn hẳng bị trùm bao bố, đánh cho

một trận gần chết. Trận đòn thù ấy khiến

cho Mai văn hẳng bị gẫy một chân và

thành tật, suốt đời đi khập khiễng.

Vào làm ở Nursing Home này, Mai

văn hẳng trên đội Supervisor và đồng

nghiệp da màu, dƣới đạp đồng hƣơng.

Tuy là phu quét dọn, nhƣng khi đi làm

một tay ông luôn luôn cầm tờ báo The

time dispatch, một tay sách cái cặp

Samsonai, trong cặp chứa mấy lát bánh

mì kẹp thịt, một lon coca, một quả táo,

một quận giấy vệ sinh để chùi miệng.

ô Ròm, vợ Mai văn hẳng đeo một

cái túi học trò, trong đó có một hộp đựng

mấy con mắm, một lon cơm và vài thứ

lặt vặt.

Mai văn hẳng tự phong là sấp bờ

vai và làm việc chẳng ai th ch và cũng

chẳng ai nhờ. Phu quét dọn có một cái

kho chung đựng đủ thứ cần dùng. Máy

hút bụi, bao chứa rác, chổi quét nhà, các

hóa chất, giấy vệ sinh, giấy lau tay

v.v…. Mỗi công nhân có một cái chìa

khóa, ai cần thứ gì thì cứ việc mở kho ra

mà lấy. Vợ chồng Mai văn hẳng, trƣớc

giờ làm việc, mở cửa kho, đếm các thứ

mặt hàng trong kho, ghi vào một cuốn

sổ. hiều, hết giờ làm việc, lại lập lại

việc ấy. Hành động bợ đỡ có t nh cách

miệt thị ngƣời khác làm nhiều ngƣời lộn

ruột. Dĩ nhiên bọn công nhân bản xứ

thƣờng lấy các thứ trong kho làm của

riêng, mang về nhà xài, còn ngƣời Việt

Nam thì họa hoằn lắm mới có kẻ gian

tham làm điều tồi bại ấy.

Nhiều ngƣời đã chửi vợ chồng Mai

văn hẳng, ngƣời chửi công khai, ngƣời

chửi gián tiếp. Mặt mũi vợ chồng Mai

văn hẳng vẫn tỉnh bơ.

ô Ròm, vợ Mai văn hẳng còn đƣợc

gọi là bà Ngửa bờ vế, vì đã từng hẹn hò

với bọn bản xứ da màu đi thuê phòng

ngủ. Việc này tiếp diễn mà Mai Văn

hẳng không có phản ứng gì. Thực ra,

khi mới qua đoàn tụ một thời gian, vợ

chồng Mai văn hẳng đã bày trò ly hôn

để hƣởng tiền trợ cấp, nên ngày nay Mai

văn hẳng không còn quyền hành gì đối

với vợ, nhắm mắt cho vợ ngủ với Mỹ

đen.


Khi tôi mới vào làm, bà ông bảo tôi:

“Ngày mai ông mang đồ ăn Việt Nam

cho xếp ăn, cuối tuần góp 5 đô mua quà

tặng xếp.”

Khi mỡ kho lấy dụng cụ. Mai văn

hẳng chặn lại, “Anh mới vào làm

không biết, tôi là sấp bờ vai, để tôi kiểm

kê kho đã.” Từ Trẩm Á nóng mặt, gạt

Mai văn hẳng ra, bảo tôi: “Anh cứ lấy

những thứ anh cần rồi đi làm, ở đây

không có thằng sấp bờ vai, con Ngữa bờ

vế kiểm kê kiểm gà gì cả. Và anh cũng

chẳng phải góp tiền mua đồ biếu đứa

xếp nào. Mấy thằng xếp muốn ăn đồ

Việt Nam thì đi kiếm mấy mụ me Mỹ !``

Từ Trầm Á là ngƣời Nam, nhƣng cái đồ

mà anh dung ở đây phải biểu theo nghĩa

của ngƣời ắc, mới thấy cái thâm thúy

của anh.

Làm việc trong bầu không kh căng

thẳng đầy thù nghịch nhƣ thế, công nhân

Việt Nam chia làm hai phe kình chống

nhau. Một phe gồm đa số các bà do bà

ông lãnh đạo, gọi là đảng bà ông.

Trong đảng bà ông có một ông là

Phƣớc mồm thối. Phƣớc là tên, mồm

thối là t nh tình, vì Phƣớc hay đƣa

chuyện và hay bịa chuyện. Vốn trƣớc

đây Phƣớc để ý đến một bà làm cùng sở,

nhƣng bà không ƣa Phƣớc vì cái tật

tham ăn và uống nguồm ngoàm của

Phƣớc. Không đƣợc toại nguyện, từ

thƣơng yêu chuyển sang thù hận, Phƣớc

đặt điều nói xấu bà và bị bà dáng cho

một cái bạt tai, từ đó Phƣớc có thêm cái

biệt danh “mồm thối”. Phƣớc, ở nhà có

bị bạc đãi hay không, không ai biết,

nhƣng Phƣớc mếu máo kể lể nhƣ thế,

khiến bá ông mủi long, nhận Phƣớc là

con nuôi, tuy tuổi tác hai ngƣời bằng

nhau. Hàng ngày Phƣớc đƣợc má nuôi

san sẻ đồ ăn.

Mũi nhọn của đảng à ông là bà Lan

đ a, mắt ti h , ăn mặc rất sexy, rất đanh

đá, ai làm mếch lòng bà là bà sấn cổ

chửi ngay, chƣa hết bà còn dẫn chồng

con đến nhà ngƣời ta chửi tiếp, cho đến

khi cảnh sát can thiệp. à rất hãnh diện

và cho đấy là thành t ch của bà. Ai cũng

sợ và né tránh bà Lan.

Phe thứ hai gồm đa số là các ông, do

Mai văn hẳng lãnh đạo, phe này gồm

toàn những dân chức sắc quan quyền, có

quyền sinh, quyền sát trong tay thời

chƣa mất nƣớc. Ông nào cũng có tài

kimh bang, tế thế xây dựng nền ộng

Hòa cả hai lần, ộng Hòa một và ộng

Hòa hai. Ông nào cũng từng cầm quân

dẹp giặc. Đánh cho Việt ộng trận nào

trận nấy chảy vãi cả cê ra quần, chạy te

tua.

Nếu chuyện thảo luận trong đảng bà

ông là các kiểu thời trang kim cƣơng,

hột xoàn, chuyện chồng con hàng xóm,

thì đảng ông hẳng lại hay thảo luận về

thời sự quốc tế, quốc nội. Đôi khi cả hai

phe cùng trao đổi nhau về tin tức sinh

hoạt trong cộng đồng nhƣ ông nọ cặp

với bà kia vân vân ...

Và cả hai phe cùng hoạt động, mục

đ ch bợ đỡ cấp trên và nhân viên bản xứ,

đàn áp đồng hƣơng lẻ loi, thế cô. Khiến

những ngƣời này bị xếp đì, giao cho

những công việc nặng.

Liên lạc giữa hai phe là ẩn xà cừ, đây

là biệt danh vì ông ta bị ghẻ trốc, ghẻ


trâu đóng vẩy thành sẹo, nên trông mặt,

mũi, chân, tay ông ta nhƣ cẩn xà cừ. ẩn

xà cừ chỉ là một tên háo danh, hiếu sự,

hay đâm bị thóc, chọc bị gạo, đòn sóc

hai đầu, thọc bên này một câu, thọc bên

kia một câu để thủ lợi.

à ông có một lấn chơi nổi, hôm ấy

vào giờ tan sở, trời nắng trang trang, mà

lạnh 23 độ F. ác ông, các bà mặc đồ

lạnh từ chân đến đầu ra mở máy xe cho

tan đá, tan tuyết, rồi vào tụ họp trong

phòng ăn chờ ra về. Bà Bông mặc một

cái áo khoác lông, bà bảo là lông chồn,

theo thời giá, trên bốn ngàn ; bà vén tay

áo, mỡ cái locker nơi bà để đồ đạc, rồi

bà la thất thanh, hô hoán lên: Trong cái

locker, bà có để một hộp nữ trang bằng

vàng y và một hộp nữ trang bằng hột

xoàn. Kẻ gian đã cƣa ống khóa của bà

lấy mất hộp nữ trang bằng hột xoàn trị

giá trên năm chục ngàn đô rồi khóa lại

bằng ống khóa khác.

Mọi ngƣời ai cũng tin, cũng xì xào

bàn tán. Hai thám tử đại tài thuộc loại Sé

Lốc Hôm trổ tài điều tra: Phƣớc mồm

thối và ẩn xà cừ lăng săng hỏi han bà

ông và các bà. à nào, bà nấy đều khai

là đã từng bị kẻ gian lấy cắp vàng bạc

châu báu để trong locker, nhƣng vì sợ tội

một mất mƣời ngờ nên các bà không

dám nói ra. Nay nhờ Phƣớc mồm thối và

ẩn xà cừ điều tra luôn thể. Đƣợc thế

hai thám tử danh tiếng mắt lừ lừ nhìn

đám đàn ông thuộc phe Mai văn hẳng

đòi khám xét. ác bà thì thảo luận ỳ sèo,

đề nghị lên thƣa ban giám đốc mở cuộc

điều tra. Ai cũng có ý kiến, và ai cũng

cho là ý kiến của mình là quan trọng là

ch nh xác, mọi ngƣời phải nghe theo.

Thế là cãi nhau đến nhức đầu.

Từ Trẩm Á thấy thế ngứa mắt phán:

“Các ông, các bà nghe đây. Đây là chỗ

làm việc, và bọn chúng ta làm cái công

việc vệ sinh hốt rác, mà các cụ gọi là cu

li hốt rác. Cái pô-li-ci của sở này đã cấm

các ông các bà mang đồ quý vào nơi làm

vitệc. Nếu mất mát, sở không chịu trách

nhiệm. Nếu bất luân, sẽ bị kỷ luật. Khi

các ông các bà điền đơn xin việc đã cam

kết tôn trọng nội quy và ký tên. Nay các

ông các bà đi thƣa bị mất đồ qúy giá tức

là các ông các bà đã tự tố cáo rằng ch nh

các ông các bà đã vi phạm nội quy, vi

phạm lời cam kết. òn cái việc mất đồ nữ

trang của bà ông có nhiều nghi vấn.

Thứ nhất, món nữ trang trị giá tới năm

chục ngàn đồng làm sao bà có đuợc,

trong khi lƣơng của bà chỉ có 6 đồng một

giờ? Thứ hai, bà có món nữ trang đắt giá

nhƣ thế sao không để ở nhà mà mang đến

đây làm chi? Ngƣời có món nữ trang quý

giá nhƣ thế, để ở nhà cũng không yên

tâm, phải mang gửi trong safety box của

ngân hàng. à ông nói đã có kẻ cƣa ống

khóa của bà, lấy cắp hộp nữ trang rồi tráo

ống khóa khác vào. Nếu đó là sự thực, thì

sao bà ông có cái chìa khóa của cái ống

khóa thứ hai để mà mở cái locker của bà?

Nhƣ thế, hoặc là không có vụ cƣa ống

khóa, lấy đồ, rồi tráo ống khóa. Hoặc là

ch nh bà ông cƣa ống khóa, lấy đồ của

chính bà rồi tráo ống khóa. ái giả thuyết

thứ hai nếu là sự thật, nó cần thì giờ,

dụng cụ và sức mạnh, bà ông không thể

làm đƣợc. ây giờ các ông, các bà những

ai đã từng bị mất đồ cứ đi thƣa, ngƣời ta

sẽ theo đó mà điều tra. Thực, hƣ chƣa


biết, nhƣng những ngƣời vi phạm nội qui

sẽ bị kỷ luật. Thực ra theo tôi nghĩ, đây

chỉ là sự dàn cảnh để khoe khoang, khoe

những điều không có. Sự dàn cảnh hết

sức ấu trĩ, nên lòi cái đuôi gian, ngƣời ta

thấy ngay."

à ông lồng lộn lên sỉa sối vào mặt Từ

Trẩm Á. Phƣớc mồm thối bênh mẹ nuôi

t nh dở trò hành hung. òn bà Lan thì lừ

lừ tới bên Á, sàng cho Á một cái bạt tai.

Các bà khác nhao nhao lên. Đảng của

Mai văn hẳng kẻ hoan hô, ngƣời đả đảo

ầm ĩ. ẩn xà cừ, lẳng lặng bỏ 25 cent vào

máy điện thoại nhấn ba số 911. ảnh sát

đến, F I đến, các bà thi nhau khai. Sau

cuộc điều tra, sự việc đúng nhƣ Từ Trẩm

Á nói: chẳng có đồ quý giá và cũng

chẳng có việc mất đồ quý giá, mà chỉ có

việc tự khoe khoang, tự đề cao qua sự vu

cáo, nói láo và hành hung. ác bà khai đã

mất đồ đều bị cảnh cáo ghi vào hồ sơ, bà

ông bị nghỉ việc không lƣơng ba ngày

vì vi phạm nội qui.

Sau vụ này, đảng của bà ông và đảng

của Mai văn hẳng thi đua hoạt động,

hối lộ mọi cấp, lên cả nhân viên văn

phòng. ả hai đảng bắt đảng viên đóng

góp nhiều hơn. Ai không phục tùng đều

bị chửi rủa: bần tiện và những lời nói

siên, nói xéo tục tằn.

Để tránh những phiền phức trong việc

giao thiệp với hai đảng, Từ Trẩm A rủ tôi

sang khâu landscaping, coi sóc bãi cỏ,

vƣờn hoa bên ngoài. Nhiệm vụ của tôi là

quét rác ở ba cái parking lot, cắt sén, tỉa

mấy bãi cỏ, vun sới mấy khóm hoa, trồng

các loại hoa theo từng mùa, bón phân và

tƣới nƣớc hàng ngày. Đây là việc làm cực

nhọc, ngoài trời, nhƣng t chung đụng,

một mình một việc, không có supervisor

để mắt từng cử chỉ, từng việc làm. hỉ có

điều bực mình là đến giờ ăn phải vào

phòng ăn, phải gặp lại đồng hƣơng, phải

nghe những lời huyênh hoang khoác lác

hay xỏ xiên tiền hậu của hai Đảng. Thông

lệ của sở này, nhân viên có thể dùng các

đồ ăn còn dƣ trong nhà bép, sau khi đã

phân phối cho bệnh nhân, lúc đầu mọi

ngƣời hăm hở ăn, sau ngán đồ ăn Mỹ,

mang cơm theo. Tôi cũng mang cơm

theo, và hàng ngày ngồi ăn ở cái hƣơng

đình ngoài sân cỏ, cuối vƣờn, không vào

nhà ăn để tránh chung đụng.

Một buổi sáng tôi đang quét rác ở cái

parking lot, thì một chiếc xe du lịch chạy

vào, đậu lại. Từ trên xe, một ngƣời con

gái khoảng ngoài hai mƣơi, đẹp mảnh

mai, giản dị trong bộ đầm trắng ngà.

Trong khuôn mặt và vóc dáng của cô, tôi

nhận ra vài nét quen thuộc, nhƣng mơ hồ

vì không biết giống ai ở một thời đã xa.

Ngƣời con gái vòng sang vên kia, mở cửa

xe, dìu một ngƣời đàn bà xuống xe. Tôi

chỉ căn cứ vào y phục mà gọi đây là

ngƣời đàn bà, còn thân hình bà cao lớn

mập mạp, xuông đuột nhƣ một đòn bánh

tét. Khuôn mặt thiết bì nung núc những

thịt. ái cằm bạnh ra, cổ to nhƣ cổ trâu.

Mái tóc cắt ngắn kiểu, đàn ông. Đôi lông

mày sâu róm, mồm rộng toang hoác, đôi

môi tô son đen thẫm, lúc nào cũng cƣời.

Tất cả thân hình và khuông mặt của bà có

thể hình dung nhƣ một quả táo ta đặt trên

quả táo tây. Nhƣng nhƣ thế cũng chƣa

đúng hẳn, vì cái đầu của bà v nhƣ quả


táo ta còn quá nhỏ so với thân hình của

bà. Muốn cho ch nh xác, phải đặt quả táo

Thái Lan loại extra large, trên quả táo tây

cũng extra large. ả cái thân hình đồ sộ

ấy hoàn toàn tƣơng phản với cặp mắt to

trong veo nhƣng vô hồn. Trong cặp mắt

ấy có cái nhìn xa vắng, không vƣớng

mắc. Không có một ngƣời, một vật, một

cảnh tr nào lọt vào trong thị trƣờng. ái

tầm nhìn rất thờ ơ với ngoại cảnh mà chú

mục vào một mục tiêu ở tận đâu đâu, ở

ngoài cuộc sống hiện tại, ở ngoài vòng

chân trời, ở ngoài chân mây, ở một cõi

ngoài. Ở một nơi nội tâm sâu thẳm.

Ngƣời con gái nhắc nhở: "Mẹ, cẩn

thận cái chân." ô gái nói tiếng Việt, mẹ

con cô là ngƣời Việt Nam. Gặp đồng

hƣơng ở đây là một điều rất đáng quý,

đáng mừng, đáng gặp mặt. Tôi ngừng

tay, tiến lại, ngả mũ hỏi ngƣời con gái:

"Tôi là công nhân ở đây, tôi có thể làm

điều gì để giúp bà và cô?" ô gái mừng

rỡ: " ác! ác là ngƣời Việt Nam." "Vâng

thƣa cô, tôi là ngƣời Việt Nam. Tôi có

thể làm điều gì giúp bà và cô?" " ác vui

lòng mang dùm hai cái vali cho mẹ con."

ô gái đáp. Tôi sách hai cái vali từ cốp

xe, theo mẹ con cô gái vào văn phòng rồi

trở ra tiếp tục việc hốt rác.

Từ đấy vào những phiên tôi phải làm

việc cuối tuần, tôi lại gặp cô gái. ô đến

thăm mẹ và ở lại chơi cả ngày. ô dẫn

mẹ ra vƣờng hoa, ngồi trong cái lƣơng

đình, dở thức ăn Việt Nam mà cô nấu

nƣớng rất công phu ra mời mẹ ăn. ô đối

với mẹ rất ân cần. Ân cần nhƣ săn sóc

đứa con nhỏ của cô. Mà ba mẹ cao lớn

mập mạp thì khờ khạo nhƣ đứa nhỏ thật.

ô đút thức ăn cho mẹ, lau chùi những

vết thức ăn trên mồm cho mẹ. Mồm luôn

luôn hỏi han: "Mẹ, mẹ ăn có ngon

không? Mẹ ăn nữa nhé! Món này con biết

mẹ th ch, con nấu cho mẹ ăn." Tay cô săn

sóc mẹ, mồm cô r u r t hỏi han, nhƣ một

bà mẹ nựng nịu đứa con nhỏ.

Đôi khi cô mời tôi ngồi chơi trong

hƣơng đình, mời tôi ăn một miếng, hỏi

han công việc của tôi, đời sống của

những bệnh nhân sống trong nursing

home.

ô là ngƣời Việt Nam, thật thà, kín

đáo, nên tôi nói cho cô hay về cuộc sống

của những ngƣời già yếu trong cái

nursing home này, tôi rào đón nhƣ thế,

bởi vì những điều tôi nói ra, nếu chủ hay

biết, tôi sẽ tức khắc bị đuổi, mất việc.

Ngƣời Mỹ có cái thông tục nuôi con

cho đến lúc nó đủ 18 tuổi, tốt nghiệp high

school, làm bữa tiệc thật lớn ăn mừng rồi

tống đứa con ra khỏi nhà, dây liên hệ gia

đình chỉ còn tiếp tục qua cái máy điện

thoại. Nên, khi cha mẹ về già, con cái

không thấy có cái bổn phận phải phụng

dƣỡng, vả chăng nếu muốn, ngƣời con

cũng không có điều kiện để phụng dƣỡng

cha mẹ vì hàng ngày con cái phải quay

cuồng với những bổn phận làm chủ, làm


nhân viên, làm chồng, làm vợ, làm cha,

làm mẹ. Rồi còn thời giờ để ăn, để ngủ,

để du h . ái thời khóa biểu hàng ngày,

hàng tuần, hàng tháng, hàng năm nó k n

m t, chật cứng, không còn một kẽ hở,

không còn một khoảng trống nhỏ nào để

đề tên cha mẹ, để biểu hiện lòng hiếu

thảo. Đó là nói chuyện những ngƣời Mỹ

có tiền. òn những ngƣời Mỹ không tiền

thì cái thời khóa biểu nó còn k n m t hơn

nữa, k n nhƣ bƣng. Nên cha mẹ già chỉ

còn một nơi duy nhất để đến: nghĩa trang.

Trên đƣờng đến nghĩa trang có một nơi

nghỉ chân: nursing home. Mất tiền, hay

miễn ph , do ch nh phủ trợ cấp.

Tất cả từ chủ nhân đến lũ lao công

chúng tôi, đều sống nhờ vào đồng tiền mà

thân nhân của những bệnh nhân, ngƣời

già yếu chi trả.

Nhƣng những ngƣời bệnh nhân, những

ngƣời già yếu này đƣợc đãi ngộ ra sao?

Muốn cho cô hiểu rõ vấn đề phải kể cho

cô nghe cái nếp sinh hoạt hàng ngày của

ngƣời cƣ ngụ ở đây. uổi sáng, những

ngƣời còn khỏe mạnh tự làm đƣợc vệ

sinh cá nhân, thay quần áo ra phòng ăn

chờ ăn sáng. Những ngƣời già cả, yếu

đuối không tự làm đƣợc, có sự giúp đỡ

của các nữ y tá. ó những cụ già bệnh

tật, không làm đuợc bất cứ điều gì, hoàn

toàn trông cây vào sự giúp đỡ của y tá.

ác nữ y tá cũng đồng thời phải dọn

giƣờng cho bệnh nhân, hàng ngày họ làm

những công việc này, nặng nhọc, nhàm

chán, mà đồng lƣơng đôi khi không đủ

chi trả cho những nhu cầu, khiến họ

phiền muộn. Nỗi phiền muộn ấy, họ trút

lên đầu bệnh nhân bằng cách làm việc tắc

trách, cẩu thả. Đến bữa ăn, nếu có cụ già

nào ăn uống khó khăn, khó t nh trong

việc lựa chọn thức ăn, mà thực ra họ đâu

có quyền lựa chọn, thực đơn do những

ngƣời có thẩm quyền thiết lập, căn cứ

trên 100 gr chất gì cung cấp bao nhiêu

calories, họ t nh sẵn cả. Thức ăn đƣợc

nấu nƣớng, múc ra khay, mang đến

phòng ăn hoặc đến từng phòng bệnh

nhân. Y tá ở các phòng này xúc cho bệnh

nhân ăn, mà không phải chỉ có một bệnh

nhân, một y tá phải săn sóc nhiều bệnh

nhân. Trong việc ăn uống của những cụ

già, những bệnh nhân, có sự rơi vãi, y tá

phải dọn dẹp, lau chùi, càng tăng việc,

càng tăng sự khó chịu của họ, họ càng

cẩu thả hơn. Kết quả bệnh nhân bị bỏ đói,

sống trong điều kiện dơ bẩn. Sở xã hội có

cử thanh ra đến xem xét, nhƣng khi thanh

tra ra về, sự việc lại tiếp diễn. áo ch ,

những tờ tuần báo lớn của Mỹ đã đăng

những bài tố cáo hoạt động của một vài

nursing home, lời than phiền của thân

nhân của họ, họ bị bỏ cho chết đói trong

căn phòng hôi hám dơ bẩn.

Một thời gian khá lâu, vẫn chỉ thấy có

một mình cô con gái đến thăm mẹ vào

dịp cuối tuần. Đƣợc sự đồng ý của ban

giám đốc cô gái gửi gấm bà mẹ cho tôi

những lúc bà thơ thẩn dạo chơi ngoài

vƣờn. ô gái kể cho tôi nghe về gia đình

cô. Mẹ cô, thời còn trẻ, đẹp lắm, đẹp nổi

tiếng trong số nữ sinh Saigon, cái đẹp

mềm nhƣ liễu, mong manh nhƣ sƣơng

khói. ha cô là một bác sĩ quân y, bỏ phế

gia đình, sống chung với một nữ y tá khi

cô còn nhỏ tuổi. Gia đình bên ngoại cô

khá giả, về vật chất không thiếu thốn

nhƣng về tình cảm hoàn toàn trống vắng.


ô lấy hình bà mẹ thời trẻ cho tôi coi, tôi

nhận ra ngay ngƣời đàn bà. Thảo nào, lúc

mới gặp cô, tôi đã nhận ra ngay những

nét quen thuộc, vì cô rất giống mẹ cô. Tôi

đoán rằng sau cái lần đi ần Thơ kiếm

chồng, đời ngƣời đàn bà đã đi vào khúc

rẽ. Nỗi đau khổ vì tình phụ đã làm tâm tr

ngƣời đàn bà bị tổn thƣơng, nỗi uất ức

dồn nén, quá sức chịu đựng đã khiến

ngƣời đàn bà mất tr nhớ, chỉ còn sống

theo bản năng: ăn và ngủ, khiến thân hình

mập phì. Ngƣời đàn bà tuy đang ăn, đang

thở trong hiện tại mà tâm tr còn bám

chặt vào dĩ vãng. à hay lang thang trên

các lối đi trải sỏi, ngồi lặng im hàng giờ

trong cái hƣơng đình. Trên khuôn mặt

đàn ông vô hồn bất động, ánh mắt hoàn

toàn xa vắng. Tôi hái tặng bà mấy bông

cúc dại, đặt cạnh bà hộp nƣớc cam, mấy

cái bánh lạt, nghe bà thì thào mấy tiếng

thank you.

Sự thăm viếng của cô gái mỗi ngày

mỗi thƣa thớt. ó lẽ cô bận chuyện gia

đình. ó lẽ cô đã thay đỗi nơi cƣ ngụ,

theo việc làm. ó lẽ cả hai. Ngƣời đàn bà

mỗi ngày mỗi mập phì, mỗi ngày mỗi

yếu.

Rồi mùa đông đến, lạnh lẽo. Tuyết

phủ trắng bầu trời. Tuyết phủ trắng mọi

vật. Ngƣời đàn bà ở hẳn trong phòng. Cô

con gái không còn đến thăm mẹ. Tôi

không còn nghe những tiếng thank you

vô cảm. Đôi lúc tôi có nghĩ đến bà,

nhƣng luật của viện dƣỡng lão, không

cho phép nam công nhân vào phòng nữ

bệnh nhân. Đành chịu.

Sau đó t lâu, tôi đi kiếm việc khác, trở

lại viện an dƣỡng xin cái giấy chứng

nhận thời gian làm việc nơi đây, tôi hỏi

ngƣời quản trị trƣởng về ngƣời đàn bà.

à lạnh lùng nói một câu: - That fat

woman? She's gone!

Tôi trở ra vƣờn hoa, vào ngồi trong

lƣơng đình, nhồi thuốc lá vào ống vố,

châm lửa, r t một hơi. Tự nhiên tôi nhớ

đến câu hát của một thời đã xa, xa lắm,

và muốn hát lên để tặng ngƣời đàn bà:

....Nhưng thôi

Tan vỡ giấc mộng đẹp rồi

Mộng ngỡ đã thành cuộc đời

Mà đành mây nước trôi

Yêu ai, lời nói lắng chìm vào đời

Còn vướng vất lòng mình hoài

Cho khô héo môi cười....(*)

Richmond, ngày đông ch , 2000

TẠ QUANG TRUNG

(*) Không nhớ tên bản nhạc và tên tác giả

Màu Cờ

Nồi cháo đêm tàn sôi sục sục

Canh gà eo óc gáy te te

Xuân sang hoa nở ngoài hiên lạnh

Chút gió mưa bay nhớ độ hè

Em có về đây ngắm cỏ cây

Ngắm sao Bắc đẩu sáng đêm nay

Sao mắt em sầu đơn độc quá

Lệ tình rơi nhẹ giấc mơ ai

Ngồi buồn câu chuyện đời dang dở

Còn nhớ Xuân Thu chuyện nước non

Nhớ một màu vàng ba sọc đỏ

Màu cờ bất diệt tấm lòng son

Sa Giang Trần Tuấn Kiệt


Thơ tặng người vợ khổ hạnh

Sen xanh – Tranh Đinh ƣờng

Trong thơ anh đầy bóng dáng nhân tình

và giọng điệu nghe ra đầy luyến tiếc

trách giếng cạn mà lòng sao tha thiết

nước đổ rồi lại mong hốt đầy ly…

Anh ăn cơm nhà lo những chuyện chi chi

chẳng lợi lộc bao nhiêu cho cuộc sống

Em và anh như đồng-sàng-dị-mộng

Em lo ròm người chuyện mặc ấm ăn no

anh lại nằm vơ vẩn với câu thơ…

Em đã phải bao nhiêu lần nhuộm tóc

không phải làm duyên mà giấu niềm khổ

nhọc

để anh yên lòng đi bắt bóng cầu danh

anh vui buồn với những giấc mơ anh

Em vui buồn chuyện bán buôn ế, đắt

ngày mới cưới em tuy không tuyệt sắc

nhưng phải đâu là cỏ nội hoa hèn

mà giờ đây đã tiều tụy, hom hem

do Em phải làm thân cò lặn lội

chồng và con như lũ tằm ăn rổi

nên trăm dâu trút xuống một đầu tằm

anh làm thơ, như làm ruộng, ăn cơm nằm

Em nuôi chồng con, như nuôi tằm, ăn

cơm đứng

cặp nhẫn, đôi bông gỡ dần lúc túng

đôi ta giờ còn lại chút nhau thôi

và hai con làm của quý để đời !

Trong thơ anh Em mờ mờ tỏ tỏ

ai lo cho anh lúc trái trời trở gió

hẳn không là những bóng dáng tình xưa

ai cùng anh chia sớt muối dưa

hẳn là Em ! mười mấy năm khổ hạnh

mười mấy năm ! Em bụi dâu trơ nhánh,

anh – con tằm không nhả nổi sợi tơ…

Đêm nay thức giấc giữa khuya mờ

cái vắng lạnh làm anh thêm cô quạnh

gió chớm thu mà anh nghe ớn lạnh

có phải anh còn ở phía ngoài Em ?

anh sống lơ mơ những chuyện hão huyền

không biết được gạo trong thùng còn, hết

khi thấy con nghiêng nồi cạy, vét

anh giật mình ngó lại phía đời anh

là mái tóc anh đã không còn xanh !…

Anh là kẻ đã bỏ hình bắt bóng

tưởng hạnh phúc nằm trong danh vọng

hóa ra nằm gọn lõn trong tay Em !

Kỷ niệm ngày cƣới nhau, o8.o8.1999

Hà Nguyên Dũng

http://vanhocnghethuat.files.wordpress.com/2011/04/dinhcuong_senxanh_r.jpg


Màu vàng Vũ Khỹ

ơn mƣa nhỏ đêm qua nhƣ báo trƣớc

mùa mƣa đang hấp hối. Gió mùa đông

bắc nhè nhẹ thổi, không kh se lạnh

những sáng mai. ái lạnh Sài Gòn không

đáng mà những chiếc áo khoác đủ màu

cũng có dịp khoe cùng thiên hạ. Quán

bên đƣờng nhìn ra thấy hoa nở khắp. Một

chiếc áo vàng rực rỡ vút qua, mái tóc dài

nhẹ bay nhƣ n u lại tiếng cƣời vừa rớt

ph a sau. Dòn, trẻ, hạnh phúc. Giọng cƣời

tan loảng giữa trời. Sẽ là một ngày nắng

đẹp. T t trên cao kìa, màu xanh ngắt rộng

vào vô tận. Giọt nắng dại khờ lạc bƣớc,

run rẩy trong chút nƣớc đọng nơi mặt

bàn. on mắt trần gian khép vội, ký ức

màu vàng, mùa lạnh cứ miên man.

Đà lạt những ngày này, hoa dã quỳ nở rộ,

vàng rực những triền đồi. Đồi núi tạo

hình lạ. on đƣờng đất nhỏ uốn cong đƣa

tầm nhìn vào góc khuất. ƣớc hụt hơi,

mong tìm lại riêng khoảng trời, mà đồi lại

tiếp đồi, xa hết tầm nhìn vẫn cứ đồi với

núi. Thông ngút ngàn, gió quật vào nghe

nhƣ có tiếng mƣa rơi. Mƣa rơi ƣớt áo ai

lạnh lắm. Vòng tay vụng về ngày nào ôm

không chắc, không đủ cho ngƣời chút ấm

áp. hiếc dù bé nhƣ mũ nấm vàng, nhƣ

hoa quỳ mƣa gió dập gảy ngang. Ngƣời

đàn ông ấy đứng giữa đồi, gió núi ào ào

thổi tung mớ tóc. ó ánh sáng vừa nhá

lên, vâng, già rồi, tóc bạc rồi. Năm tháng

bƣớc vô tình vội vã, trải ra cuộc đời màu

sắc nào chả phai. Màu sắc tàn phai, nghe

trong lòng chán ngán nợ áo cơm, nghe

cái nhớ một ngày dâng cao nhƣ biển

đứng!

Ông ấy đã bỏ hết mọi thứ trong một

ngày. huyến bay vật vờ, ném vội con

ngƣời đạo mạo này về vùng đất ngày

xƣa. Vâng, cái ngày dại khờ, thằng bé dại

khờ, tình yêu dại khờ, và em rất dại khờ.

Ông đứng chờ ai trên đồi? Mặt trời mỏi

mệt thả mình trôi về ph a chân núi xa,

nắng cuối ngày xoè nhƣ nửa đoá hoa dã

quỳ vàng. Gió vẫn không ngừng thổi,

ngƣời đàn ông cứ đứng cô đơn trong giá

buốt, không hay dƣới chân đồi có ngƣời

phụ nữ nép mình sau cây thông nƣớc mắt

nhƣ mƣa. à nghĩ, khoảng cách khá xa

mà nỗi nhớ cùng hƣớng về, về một cuộc

tình đẹp đã chết hai mƣơi mấy năm trƣớc.

Ngày đó hoa dã quỳ vàng rực làm nhân

chứng. Lễ vật lại là loài dại nhỏ x u, thân

và lá bò sát đất để cho hoa kiêu hãnh

vƣơn cao. Loại hoa dại tầm thƣờng này

có riêng cái nét đáng yêu. úi xuống thật

gần và nhìn đi, những cánh hoa trắng nho

nhỏ, khum khum ôm k n nhụy, nhƣ chút

thẹn thùng, nhƣ chút e lệ mà đậm quyến

rũ. Ngƣời con gái ngày xƣa, dáng cúi thật

hiền để mái tóc dài đổ xuống ph a trƣớc,

không kịp che tia mắt tham lam quét vội

khuôn ngực trắng ngần. Ánh mắt giao

nhau. Hai khuôn mặt cùng đỏ. Đôi tay

bối rối làm rơi đoá hoa, cùng cúi vội để

chạm nhau nhƣ tình cờ. Và lao vào nhau

nhƣ nam châm đối cực, say đắm, mê loạn

và cuồng nhiệt. ái cuồng nhiệt chƣa bao

giờ tắt suốt những năm dài xa nhau. Nhớ

về nhau hay nhớ về ch nh cái cảm giác

đắm đuối của riêng mình. hỉ biết là từ

nơi xa t t, cùng quay về chốn này một


ngày, nhớ trong tiếc nuối... Sao không

gặp nhau nhỉ? Thử một lần xem?

Thử một lần xem, không t lần ngƣời phụ

nữ tự bảo mình, thử một lần xem?? Hai

mƣơi mấy năm, bà chờ cái ngày con

ngƣời ấy quay về, để rồi cứ chần chừ. à

sợ, sợ gì? Sợ không thể kiểm soát ch nh

bản thân mình, sợ rằng sau khi gặp lại,

cái đắm đuối ngày xƣa sẽ nhận chìm bà,

nhận chìm vĩnh viễn, không thể nào ngoi

lên nổi. Nhƣ ngày xƣa nó đã nhận chìm

bà, may mà cuộc đời biết mỉm cƣời đã

vớt bà lên một lần. Lần này có may mắn

nhƣ xƣa không? Khi mà bà biết rằng

ngƣời ấy, nơi xa lắc nào đó đã yên vui

bên vợ con. Không thể, mình không thể,

thôi thì hãy tự an ủi rằng cuối cùng ông

ấy cũng đã quay về. Đã quay về cái nơi

ngày xƣa ông đã ra đi nhƣ chạy trốn. à

cất tiếng thở dài, quay lƣng bƣớc đi.

Ngƣời phụ nữ này vẫn còn đẹp lắm.

Dáng đi vẫn còn rất thẳng, nhẹ. Vùng mắt

sâu, tối thẩm, chƣa có một vết nhăn. ơ

thể vẫn còn hừng hực cái sức sống ch n

muồi. Hoa dã quỳ đã bị phá cho cái nhu

cầu xây dựng của con ngƣời. hỉ còn vài

bụi hoa lác đác nở. Ánh vàng lẻ loi. uồn

đấy!!! ên rào những ngôi biệt thự vừa

xây ngƣời ta trồng bông tỷ muội. Những

bông hoa nho nhỏ, màu đỏ, trắng hay

hồng có mùi thơm nhẹ, dễ chịu. Ai nhƣ

ba cái hoa quỳ dại, vàng choé, mùi nồng

nồng khó chịu, rất khó chịu. Từ dƣới con

đƣờng nhỏ, một đoá hoa tỷ muội hàm

tiếu, vừa chạy vừa nhảy chân sáo. Dáng

nh nhảnh, thật là dễ yêu. Dễ yêu làm sao

cái thời trẻ trung và tƣơi mát. ái thời

của hoa tỷ muội. ô bé đẹp thiệt là đẹp

ấy tung tăng chạy thẳng lên đồi. Lên đồi

ƣ?? Nơi con ngƣời ấy đứng chờ trong

buốt giá??? Phải, cô ta chạy lên đồi,

ngƣời đàn ông đạo mạo ấy dang rộng tay

đón. Gió lạnh đƣa xuống giọng cƣời nhƣ

thuỷ tinh vỡ. Tiếng rất trong, bay đi thiệt

xa: "Anh chờ... lâu lắm hả... Tội nghiệp

cƣng chƣa... lạnh ngắt rồi... Áo... không...

...Tội nghiệp chƣa, hoa dã quỳ vàng

úa!!!!!

Vũ Khỹ

Nỗi tôi Trong niềm cô độc kín mu

tôi y như thể tên tù chung thân

sẽ không có một đặc ân

quyết không khoét vách vượt trần gian

qua

Định cư trong cõi người ta

Tết này là đã sáu ba Tết rồi

đôi chân sắp chạm chân trời

tay chưa cầm được dẫu lời hẹn suông

Tóc giờ đã chẻ ngọn nguồn

tuổi như lũ đĩa hút mòn đời tôi

làm sao có thể thu hồi

ôi em càng vội hơn thời gian kia

Từng đêm úp mặt vào khuya

nghe niềm dâu bể - hợp chia – lở bồi

và thơ tôi – những nỗi tôi

chịu không thấu những nỗi đời rống tru

Trong niềm cô độc kín mu

tôi thu thân với tôi thu nhỏ đời

nằm ôm chặt cứng nỗi tôi

lỏng tay sầu xổng ánh trời xuân se !

Hà Nguyên Dũng

2009


Chiếc áo len

hồng Trương Đình Trác

Những tia nắng vàng nõn, nhẹ chao mình

lách qua cánh cửa khép hờ rồi trải mình

trên chiếc phản gỗ mun, đen bóng. Nắng

sớm mai, ngày mùng một tết, đặt những

đồng tiền vàng trên đôi mắt nàng, mừng

tuổi. Dậy đi thôi. Tiếng những con chim

sẻ gọi nhau l ch ch ch bên nhà. him đi

xông nhà mùng một tết. Nàng nhoẻn

miệng cƣời với ý nghĩ ngộ nghĩnh của

mình, dụi mắt, tỉnh hẳn. Trời phảng phất

lạnh, cái lạnh của một ngày đầu năm.

Qua khung cửa nhỏ, những xác pháo đỏ,

còn vƣơng cái vị nồng nồng ấm áp của

thuốc pháo đêm qua, theo cơn gió nhẹ

buổi sớm mai len vào trong nhà, sƣởi ấm

cái không kh lạnh lẽo của một ngày đầu

năm. ăn nhà yên ắng, chỉ có nàng vừa

thức giấc. uổi sáng đầu năm làm lòng

nàng xao xuyến, bâng khuâng về một

điều gì rất mơ hồ. Dƣờng nhƣ trong cái

tĩnh lặng của buổi sáng đầu năm, con

ngƣời có thể nghe đƣợc những hy vọng,

niềm khao khát đến từ những tinh khôi

của đời sống. Nàng nhớ nụ lộc non đêm

ba mƣơi tết ở chùa. ái mầm xanh nhƣ

ngọc, e ấp, hứa hẹn trong bóng đêm đẫm

mình trong nhang trầm của đêm trừ tịch.

Nàng mơ hồ nghe tiếng chuông chùa đêm

cuối năm, êm đềm nhƣ một lạch nƣớc

đầu nguồn. Hôm nay mùng một tết không

mở tiệm, nàng thấy lòng mình giãn ra.

Những tất bật bán buôn nhƣ một lớp bụi

dầy, bổng nhiên trôi tuột đi theo một con

nƣớc nhiệm mầu. Nàng thấy vui vui,

khao khát thèm một điều gì đó nhƣ cơn

mƣa ngày còn nhỏ. Lòng sáng nhƣ

gƣơng, thanh thản, nàng nhìn bóng mình

rơi trên chiếc phản mun đen bóng theo

thời gian, mơ hồ nghe đƣợc những xôn

xao của một thời thanh xuân con gái.

Nàng thấy mình trong chiếc áo len hồng,

mặc lần đầu tiên, cũng trong một buổi

sáng mát lạnh nhƣ buổi sáng hôm nay .

Một ngày mùa Đông. ủa một thời con

gái ...

Nàng ngắm mình trong gƣơng . hiếc

gƣơng cũ sau nhà, căn nhà đã hao hớt

nhiều sau cơn giông bão của một cuộc

đổi đời, hồng lên nhƣ sắc hồng của chiếc

áo mới. Những sợi len hồng, tƣơi thắm

nhƣ đám con gái chạy đùa dƣới nắng,

hồn nhiên rải sắc hƣơng nồng nàn cho cả

một cõi nhân gian. Những đƣờng len ngọt

ngào ôm bờ vai tròn nhỏ, dịu dàng. ờ

vai mà nàng thƣờng dựa vào mảng tƣờng

màu vàng, nơi vách lớp, trên chiếc bàn

nhỏ, nhƣ muốn giữ riêng cho mình một

niềm cô đơn không biết tên. Đôi bờ vai

nhỏ bé đã rƣng rƣng khóc cùng nàng trên

con đƣờng về học, trong một buổi chiều.

Từ ngày cha xa nhà, nàng phụ mẹ bán


buôn, ngày ngày đi học nhƣ giật gấu vá

vai. Giọt nƣớc mắt chiều hôm ấy, lăn dài,

lăn mãi, nƣớc mắt thấm bờ vai nhỏ. Nàng

đã bỏ quên mình. ho đến hôm nay.

Nàng ngắm mình trong gƣơng. hiếc áo

hồng vun đầy, làm tăng nhan sắc bờ ngực

k n đáo dậy thì. Nàng thấy hơi ấm của

ch nh mình ở nơi trái tim, sau làn áo.

Nàng chợt nhớ tới những quà tặng của

đất, của trời. Nhớ tới những con đồi dịu

dàng chập chùng, căng da, rạm hồng nhƣ

ở nơi trái tim nàng. Nàng chợt nhớ nàng

là con gái và đỏ mặt với một niềm kiêu

hãnh mơ hồ thầm k n. Sửa nhẹ cổ áo

trong, nàng nói thầm với ch nh mình

“thôi đi học, kẻo trễ”. ổ áo trắng rơi trên

chiếc áo len hồng, e ấp. Nàng bƣớc vội ra

cửa. on nắng dịu dàng đuổi theo tiếng

guốc của nàng trên đƣờng.

Hắn đã yêu nàng từ những ngày cuối hè

tựu trƣờng. Rồi hè đi, thu tới . Và hắn đã

yêu nàng suốt mùa thu . Hắn yêu lắm,

đến độ xót xa, cái dáng gầy mong manh

của nàng. Nàng cô đơn đứng đó, bóng đổ

dài trên hành lang lớp học . Hắn nghĩ tới

một cánh rừng, cửa đã khép, với bao điều

b ẩn của trần gian. Nàng lặng lẽ đi về,

con đƣờng nhiều cây sao, xanh um trên

cao, trên cao. ả cái khoảng không gian

trên con đƣờng nàng đi về là một khoảng

trời thơ mộng. Nhân gian nhƣ chỉ còn hai

ngƣời. Hắn nghe tiếng chân nàng bƣớc

nhẹ trên bóng nắng, bƣớc chân son con

gái, ngọc ngà, diễm hoặc. Hắn nghe tiếng

tim mình đập mau. ó con chuồn chuồn

sắc đỏ bay giữa hai ngƣời. ó phƣợng vĩ

cƣời khúc kh ch vỡ tung sắc hồng dƣới

bƣớc chân vụng dại. ó những trái dầu

giang hai cánh nhỏ rơi rơi. Tiếng ve nức

nở gọi hè. Hắn ngƣớc nhìn vòm lá xanh

um, ngẩng tìm trên cao trái dầu đẹp nhất,

ƣớc trao cho nàng nhƣ lời tỏ tình đầu

tiên. on chuồn chuồn đỏ vẫn bay giữa

hai ngƣời. Phƣợng vĩ vẫn cƣời khúc

kh ch dƣới bƣớc chân vụng dại. Ve vẫn

hát vô tình. ả cái khoảng không gian

trên con đƣờng nàng đi về đã đầy ắp trái

tim hắn, ngây dại, bồi hồi.

ái lạnh se sắt của những ngày gần tết.

Hôm nay nàng đi học trong chiếc áo len

mới đan. Rực rỡ, ấm áp nhƣ một ngọn

nến hồng. Hắn chợt biết bây giờ là mùa

đông. hiếc áo len hồng, nàng, ngọn nến

kia, nhắc hắn mùa màng đang chuyển

giấc. Nàng đã ngồi đan chiếc áo len từ

những cuộn chỉ hồng từ những ngày

chớm thu, trên chiếc phản gỗ mun đen,

nhìn ra con đƣờng nhỏ trƣớc nhà. Mỗi

ngày, buổi chiều hắn đạp xe qua con

đƣờng nhỏ đó, chỉ để nhìn thấy nàng.

Nàng ngồi đó, bên mâm cơm nhỏ, khói

bốc trắng lựng, bàn tay với những ngón

trắng dài nhƣ hoa ngọc lan, dịu dàng bới

đầy những chén cơm cho anh, cho mẹ,

quây quần bên nàng. Đôi đũa mun đen,

tóc nàng đen tuyền, nhƣ suối dịu dàng, đổ

dài trên làn khói trắng đầm ấm. Lƣng

nàng quay ra đƣờng, bờ lƣng dài óng ả,

dài hơn những tia nắng cuối ngày đổ dài

suốt dọc một con đƣờng. Rồi nàng sẽ

ngồi đó, sau buổi cơm chiều, lặng lẽ đan

áo từ những cuộn chỉ hồng. Nắng buổi

chiều tối hẳn, t m thẩm. hỉ còn chiếc

bóng dịu dàng của nàng sau khung cửa

nhỏ. Nàng đã ngồi đó suốt mùa thu đan

áo. Hôm nay, nàng mặc áo len hồng, đốt

lên ngọn nến hồng, gọi trời đất cựa mình

chuyển đông. ánh rừng mở cửa. Nàng


bớt dáng cô đơn . Nàng ở ngay trong giữa

trái tim của hắn. Hắn chƣa bao giờ yêu

nàng hơn hôm nay. Mùa đông năm đó

còn theo hắn nhiều năm sau nữa... Theo

vào trong cả những giấc mơ ... Ngọn nến

hồng lung linh ... không tắt.

ăn nhà buổi sáng mùng một tết vẫn yên

ả. Lòng nàng sáng nhƣ gƣơng. Sợ đánh

thức con dậy, nàng khe khẻ mở ngăn tủ

nhỏ chất quần áo cũ. Mùi quần áo cũ nhƣ

chắp cánh cho nàng, bay về cả một vùng

trời ngát nồng kỷ niệm. hiếc áo cánh

trắng thời con gái. Mỏnh manh tội

nghiệp. Nhƣ nàng tội nghiệp, những khi

nắng xuyên qua cánh áo, soi ấm cả một

vùng bát ngát mà nàng chỉ muốn giữ cho

riêng mình và dƣờng nhƣ, dƣờng nhƣ rất

mơ hồ, cho cả một mặt trời, mặt trăng

đẹp nhất ... Ở đáy ngăn kéo, chiếc áo len

hồng nằm yên, chờ bàn tay nàng. Những

sợi len hồng ngày xƣa, nay đã héo màu.

Những cây sao ngày xƣa trên đƣờng đến

trƣờng đã bao mùa lá. Và nàng, nàng đã

đi hết môt vùng bát ngát với một mặt trời,

một mặt trăng. ó tiếng cựa mình gọi mẹ

... Mặt trời con thức dậy, gọi nàng. Mặt

trời ngoài kia cũng đã lên cao.

hàng đã đi với nàng suốt một mùa đông.

Đứng nhìn dòng sông sau cơn mƣa đêm

mùa đông ùa qua thành phố. Ngồi với

nàng trong công viên, nghe cái lạnh từ

những căn nhà chọc trời hắt lại, nhìn

những cửa sổ hắt ra ánh đèn vàng đầm

ấm, nghe nhớ thƣơng đầy bàn tay. hàng

đã đi với nàng dài suốt một mùa đông,

kiếm tìm cho đƣợc chiếc áo len hồng của

mùa đông năm xƣa, nhƣ đi tìm một phép

lạ nhiệm mầu. hàng ngắm nhìn nàng,

trong chiếc áo len hồng, vẫn đằm thắm,

dịu dàng . hàng yêu nàng lắm, nhƣ ngọn

nến hồng ba mƣơi năm chƣa kịp tắt ...

Nàng đã đến với chàng, qua tấm ảnh phai

màu trong tập kỷ yếu mà ngƣời bạn

chàng mang tặng. Nhƣ vậy đó, chàng với

nàng nơi ch nh giữa trái tim, đã đi xuyên

suốt một mùa đông, cô đơn nhớ thƣơng

đong đầy bàn tay. . .

Ta đã yêu em từ dạo ấy

Áo len hồng một buổi sáng mùa đông

Mùa thu đã tắt và mùa xuân chưa đến

Chỉ còn em một ngọn nến hồng ...

Trương Đình Trác

Viết Cho Hạc

Đêm nay thật mới thật tinh khôi

Như giọt băng trinh rỏ xuống đời

Phút hiến thần tiên đầy máu lệ

Ánh ngọc trần gian tỏa sáng ngời

Chất ngất hồn say chất ngất sầu

Em ơi thành tựu mộng trân châu

Chập chờn bóng lộn mà hư ảo

Vòm ngực thiên tiên quá nhiệm màu

Thôi em đừng khóc em đừng khóc

Hạnh phúc tơ vàng tựa bảo châu

Đam mê giây phút tình thiên cổ

Thần cũng hoang mang thuở mộng đầu

Người bước qua rồi cầu thệ thủy

Tà huân buồn lắm thế nhân ơi

Trăm năm mới gặp người tri kỷ

Đã thấy già nua giữa cuộc đời

Tay nắm tay nhau dìu dặt sống

Nụ hồng trao nốt buổi đầu tiên

Hồn bước theo hồn thiên cổ lụy

Vạn tuế thiên thu đóa mộng huyền

Sa Giang Trần Tuấn Kiệt


Huyền thoại

TTKh và Hai sắc

hoa ty gôn Thụy Khuê

Hai sắc hoa ty gôn, huyền thoại lãng mạn gắn bó

với Thâm Tâm, một trong những nhà thơ tài hoa

mệnh yểu thời tiền chiến. TTKh hay Thâm Tâm

là ngƣời đầu tiên sử dụng hai chữ "người ấy" và

đem hình ảnh "hoa ty gôn" vào trong thơ, nhƣ

một hình tƣợng nghệ thuật mơ hồ và phiếm định

về ngƣời tình và cuộc tình tan vỡ.

Trong những bài thơ tác giả ẩn danh hoặc ký

tên nhƣng không biết rõ ngƣời ấy là ai, Hai sắc hoa ty gôn và TTKh là một huyền thoại

lãng mạn đã gây mối trắc ẩn cho nhiều thế hệ

yêu thơ.

Câu chuyện bắt đầu cách đây 70 năm, ngày 27/9/1937 trên tuần báo Tiểu Thuyết Thứ

Bẩy, số 174 xuất bản tại Hà Nội, có đăng

truyện ngắn Hoa ty gôn của Thanh Châu, nội dung kể lại mối tình tan vỡ của đôi trai gái

ngày trƣớc đã hò hẹn dƣới giàn hoa ty gôn. Ít

lâu sau, có ngƣời đàn bà trẻ, dáng dấp bé

nhỏ, nét mắt u buồn, mang đến tòa soạn Tiểu Thuyết Thứ Bẩy một phong bì dán kín, gửi

cho ông chủ bút, trong có bài thơ Hai sắc

hoa ty gôn, ký tên TTKh. ài thơ Hai sắc hoa ty gôn đƣợc đăng trên Tiểu Thuyết Thứ

Bẩy số 179, ra ngày 30/10/1937, và sau đó

còn ba bài nữa cũng ký tên TTKh đƣợc gửi

bằng đƣờng bƣu điện đến tòa soạn :

- Bài thơ thứ nhất, Tiểu Thuyết Thứ Bẩy số 182 (20/11/1937),

- Đan áo cho chồng, đăng trên Phụ Nữ Thời Đàm,

- Bài thơ cuối cùng, Tiểu Thuyết Thứ Bẩy, số 217

(23/7/1938).

Bài thơ thứ nhất xuất hiện sau Hai sắc hoa ty gôn gần một tháng, và Bài thơ cuối cùng

đăng tám tháng sau.

Ngay khi Hai sắc hoa ty gôn ra đời, giới văn nghệ sĩ đã xôn xao, thi sĩ J. Leiba, ngƣời

cùng tâm sự với TTKh và là tác giả hai câu

thơ nổi tiếng "Người đẹp vẫn thường hay chết yểu. Thi nhân đầu bạc sớm hơn ai",

chép lại nguyên văn bài Hai sắc hoa ty gôn

trên Ngọ Báo với lời mở đầu:

Anh chép bài thơ tự trái tim

Của người thiếu phụ lỡ làng duyên

Lời thơ tuyệt vọng ca đau khổ Yên ủi anh và để tặng em.

Nguyễn nh sau khi đọc Bài thơ thứ nhất đã

viết bài Dòng dư lệ để tặng TTKh, in lại trong tập Lỡ bước sang ngang và Thâm Tâm

có ba bài Màu máu ti gôn, Dang dở và Gửi

TTKh, và nhiều thế hệ sau còn có những bài thơ khác sụt sùi thƣơng cảm cho số phận

TTKh. Vậy TTKh là ai ?

Gi t lệ tương tư mới Hai sắc hoa ty gôn mở đƣờng cho một lối

lãng mạn khác với lãng mạn Đông Hồ,

Tƣơng Phố. Có thể nói Hai sắc hoa ty gôn là giọt lệ tương tư mới, nơi TTKh, không phải

là giọt lệ khóc chồng của Tƣơng Phố, khóc

vợ của Đông Hồ, mà là giọt lệ khóc cho tình

yêu; hơn thế nữa, khóc người tình ngoài hôn nhân, một đối tƣợng tự do, phóng khoáng,

vƣợt khỏi khuôn khổ lễ giáo thời bấy giờ. Và

lần đầu tiên hai chữ người ấy đƣợc chính thức đƣa vào thi ca, sau này nó sẽ trở thành

"cổ điển", trở thành ngôn ngữ gối đầu giƣờng

của giới trẻ trong nhiều thế hệ :

Một mùa thu trước, mỗi hoàng hôn

Nhặt cánh hoa rơi chẳng thấy buồn,

Nhuộm ánh nắng tà qua mái tóc, Tôi chờ người đến với yêu đương.


Người ấy thường hay ngắm lạnh lùng Dải đường xa vút bóng chiều phong,

Và phương trời thẳm mờ sương, cát,

Tay vít dây hoa trắng chạnh lòng.

Người ấy thường hay vuốt tóc tôi,

Thở dài trong lúc thấy tôi vui,

Bảo rằng:"Hoa, dáng như tim vỡ, Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi!"

Thuở ấy, nào tôi đã hiểu gì Cánh hoa tan tác của sinh ly,

Cho nên cười đáp:"Màu hoa trắng

Là chút lòng trong chẳng biến suy."

Đâu biết lần đi một lỡ làng,

Dưới trời đau khổ chết yêu đương.

Người xa xăm quá ! - Tôi buồn lắm, Trong một ngày vui pháo nhuộm đường...

Từ đấy, thu rồi, thu lại thu, Lòng tôi còn giá đến bao giờ

Chồng tôi vẫn biết tôi thương nhớ...

Người ấy, cho nên vẫn hững hờ.

Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời

Ái ân lạt lẽo của chồng tôi,

Mà từng thu chết, từng thu chết, Vẫn giấu trong tim bóng "một người".

Buồn quá! hôm nay xem tiểu thuyết

Thấy ai cũng ví cánh hoa xưa Nhưng hồng tựa trái tim tan vỡ.

Và đỏ như màu máu thắm pha !

Tôi nhớ lời người đã bảo tôi

Một mùa thu trước rất xa xôi...

Đến nay tôi hiểu thì tôi đã, Làm lỡ tình duyên cũ mất rồi !

Tôi sợ chiều thu phớt nắng mờ,

Chiều thu, hoa đỏ rụng chiều thu Gió về lạnh lẽo chân mây vắng,

Người ấy ngang sông đứng ngóng đò.

Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng,

Trời ơi! Người ấy có buồn không ?

Có thầm nghĩ tới loài hoa... vỡ Tựa trái tim phai, tựa máu hồng ? (1)

Người ấy

Trong văn xuôi Việt Nam, hai chữ người ấy

đã đƣợc Nguyễn Trọng Quản dùng để chỉ

người tình trong truyện ngắn Thày Lazaro

Phiền từ 1887. Vậy Nguyễn Trọng Quản là ngƣời đầu tiên đƣa danh từ Người ấy vào

trong văn Việt. Và Thanh hâu xƣớng lên

hình ảnh hoa ty gôn trong truyện ngắn đăng trƣớc bài thơ của TTKh một tháng, trên Tiểu

Thuyết Thứ Bẩy.

Nhưng TTKh là người đầu tiên sử dụng hai

chữ "ngƣời ấy" và hình ảnh "hoa ty gôn" vào

thơ, như một hình tượng nghệ thuật mơ hồ và

phiếm định về người tình và cuộc tình tan vỡ. Về mặt tâm lý xã hội, ngƣời đàn bà có chồng

những năm 36 - 37, mấy ai dám nói đến

ngƣời tình một cách công khai ? TTKh đã viết nên những lời tâm sự của bao nhiêu

ngƣời đàn bà cùng cảnh ngộ ngang trái, sống

trong xã hội Khổng Mạnh đầu thế kỷ :

Tôi vẫn đi bên cạnh cuộc đời

Ái ân lạt lẽo của chồng tôi,

Mà từng thu chết, từng thu chết, Vẫn giấu trong tim bóng "một người".


TTKh là ai ? Trong Bài thơ thứ nhất, in sau Hai sắc hoa ty

gôn hai tháng, có những yếu tố xác định rõ

hơn về cuộc tình này :

Ở lại vườn Thanh có một mình

Tôi yêu gió rụng lúc tàn canh

Yêu trăng lặng lẽ rơi trên áo Yêu bóng chim xa nắng lướt mành.

và nhất là hai câu cuối :

Biết đâu tôi một tâm hồn héo

Bên cạnh chồng nghiêm luống tuổi rồi.

Vườn Thanh và chồng nghiêm là hai yếu tố

gây tranh luận về nơi xẩy ra cuộc tình và tên

ngƣời chồng. Vƣờn Thanh ở đâu? ó phải ở Thanh Hóa không? Và ngƣời chồng của

TTKh tên là gì ? Có phải là Nghiêm không ?

Đến bài thơ thứ ba, bài Đan áo cho chồng,

lời thơ xa xót đầy nƣớc mắt :

Ngoài trời mưa gió xôn xao Ai đem khóa chết chim vào lồng nghiêm

Ai đem lễ giáo giam em

Sống hờ trọn kiếp trong duyên trái đời.

Và Bài thơ cuối cùng có những câu gần nhƣ

khó hiểu:

Trách ai mang cánh ―ti gôn‖ ấy

Mà viết tình em được ích gì ?

Bởi nếu TTKh là ngƣời đem chuyện của

mình ra viết thành thơ, thì tại sao nàng lại

trách ai ? Vậy ai đây là ai ? Nàng trách chính nàng hay nàng trách ngƣời yêu? Nhất là đoạn

sau, lời hờn giận càng thêm gay gắt:

Là giết đời nhau đấy biết không ?

Dưới giàn hoa máu tiếng mưa rung

Giận anh em viết dòng dư lệ

Là chút dư hương điệu cuối cùng.

Tất cả những lời trách móc u uẩn này với

nhịp điệu du dƣơng, lời thơ tha thiết, gắn bó, làm cho toàn bộ tác phẩm trở thành huyền

thoại.

Nếu so sánh 4 bài thơ ký tên TTKh và 3 bài

thơ "trả lời" của Thâm Tâm in trên Tiểu

Thuyết Thứ Bẩy sau đó, ngƣời ta có thể mở

đƣợc những nấc cửa đầu tiên vào những bí ẩn này. Bài Gửi TTKH của Thâm Tâm có những

câu sau đây:

... Tiếng xe trong vết bụi hồng

Nàng đi thuở ấy nhưng trong khói mờ Tiếng xe trong xác pháo xưa,

Nàng đi có bốn bài thơ trở về

Tiếng xe mở lối vu qui Nay là tiếng khóc nàng chia cuộc đời!

Miệng chồng, Khánh gắn trên môi

Hình anh, mắt Khánh sáng ngời còn mơ.

Từ ngày đàn chia đường tơ Sao tôi không biết hững hờ nàng đan

Kéo dài một chiếc áo len

Tơ càng đứt mối, nàng càng nối dây. Nàng còn gỡ mãi trên tay,

Thì tơ duyên mới đã thay hẳn màu.

Góp hai thứ tóc đôi đầu, Sao còn đan nối những câu tâm tình?

Khánh ơi còn hỏi gì anh?

Lá rơi đã hết mầu xanh màu vàng."

....

Thâm Tâm nhắc đến ngƣời yêu tên Khánh. Vậy TTKh là gì ? Có phải là những chữ


Thâm Tâm - Khánh, viết tắt ? Hay là Tuấn

Trình - Khánh (vì Thâm Tâm tên thật là Nguyễn Tuấn Trình). Hay TTKh là Trần Thị

Khánh, ngƣời yêu của Thâm Tâm ?

Có thể nói hầu hết những nhà biên khảo từ Hoài Thanh, Hoài Chân, trong Thi Nhân Việt

Nam (1940), Phạm Thế Ngũ trong Việt Nam

Văn Học Sử Giản Ước Tân Biên (1965), Nguyễn Hữu Long, Nguyễn Tấn Trọng trong

Việt Nam Thi Nhân Tiền Chiến (1968) ... và

gần đây trong Tuyển Tập Thơ Mới 1932-1945 Tác Giả và Tác Phẩm do Lại Nguyên Ân và

Ý Nhi tập hợp phát hành năm 1992, tất cả

đều đánh dấu hỏi về TTKh.

Lập luận của Nguyễn Tấn Long và

Nguyễn Hữu Trọng

Nguyễn Tấn Long và Nguyễn Hữu Trọng là hai nhà biên khảo đầu tiên có ý tìm hiểu kỹ

nhất về cái mà hai ông gọi là "Nghi án TTKH

và Thâm Tâm". Trong bộ Việt Nam Thi Nhân

Tiền Chiến, hai ông đƣa ra những nhân chứng và những giả thuyết đã xuất hiện trên

báo ch , văn đàn từ năm 38 đến 68 của các

ông Giang Tử, Thạch Hồ, Y Châu, Nguyễn Bá Thế, Lê ông Tâm, Anh Đào. Ngƣời thì

cho rằng TTKh ch nh là Thâm Tâm. Ngƣời

lại quả quyết TTKh là Trần Thị Khánh,

ngƣời yêu của Thâm Tâm.

Ông Giang Tử thuật lại cuộc gặp gỡ với nhà

thơ Tế Hanh vào tháng 11 năm 1944 trên

chuyến xe đi Quảng Ngãi: "Tế Hanh cho biết TTKh chính là Trần Thị Khánh, ngƣời em

gái đồng tông với mình ở Thanh Hoá và kể

rõ thiên tình hận của nàng và thi sĩ Thâm Tâm. Giả thuyết này không đứng vững vì Tế

Hanh không phải ngƣời Thanh Hoá mà

Quảng Ngãi và vƣờn Thanh trong bài thơ không chắc đã là Thanh Hoá.

Ông Thạch Hồ và ông Y hâu đều cho biết:

TTKh là nhân vật có thật, đã đôi ba lần đến thăm thi sĩ Thâm Tâm ở Khâm Thiên, lúc

ông này ở chung với Nguyễn Bính và Trần

Huyền Trân (giả thuyết này phù hợp với lời tƣờng thuật của Nguyễn Vỹ sau này).

Ông Nguyễn Bá Thế, tức nhà văn Thế Nguyên lại xác định: TTKh ch nh là nhà văn

Thẩm Thệ Hà, có tên thật là Tạ Thành Kỉnh,

TT là Tạ Thành còn K và H là chữ Kỉnh viết

tắt. Việc này bị Thẩm Thệ Hà phủ định hoàn toàn.

Nhƣng có ba giả thuyết đáng chú ý :

- Trên tạp chí Giáo Dục Phổ Thông, số 49,

ra ngày 1/11/1959, tại Sài Gòn, ông Lê Công

Tâm cho biết: TTKh ch nh là thi sĩ Thâm Tâm, ngƣời đã dàn cảnh một thiếu phụ bị ép

duyên, khóc tình dang dở bằng những bài thơ

Hai sắc hoa ty gôn và Bài thơ thứ nhất.

- Báo Sống ra ngày 15/4/1967, ông Nguyễn

Tố, xác định đã sống chung với Thâm Tâm năm 1936, cùng với Trần Huyền Trân, Vũ

Trọng Can. Thâm Tâm có mấy bài thơ ký tên

TTKh nhƣ bài Hai sắc hoa ty gôn. Lúc đó

Khánh là ngƣời mà Thâm Tâm yêu say đắm, lúc Khánh đi lấy chồng, Thâm Tâm đau khổ

gần nhƣ phát điên. Lũ chúng tôi vừa giễu cợt,

vừa khuyên lơn. h nh trong thời gian thất tình, Thâm Tâm viết đƣợc mấy bài thơ ký tên

TTKh.

- Nhƣng trong báo Nhân Loại, bộ mới số 108

ra tháng 7 năm 1958 tại Sàigòn, ông Anh


Đào lại đƣa ra một thoại mới mà thoại này,

theo ông, do chính Thâm Tâm kể lại. Ông Anh Đào kể rằng: Năm 1941, trong một đêm

thu lạnh lẽo, ông đƣợc ngồi giữa hai nhà thơ

Nguyễn Bính và Thâm Tâm bên một bàn đèn

thuốc phiện và ch nh ông đƣợc nghe Thâm Tâm tâm sự. Thâm Tâm nói rằng: TTKh. là

tên một thiếu phụ mà trƣớc kia tôi yêu. Và

Thâm Tâm xác định những bài thơ đăng trên báo là của nàng, và ông Anh Đào kết luận

rằng Thâm Tâm xứng đáng là "ngƣời ấy" của

TTKh.

Sau khi đƣa ra các luận chứng và giả thuyết

trên đây, Nguyễn Tấn Long và Nguyễn Hữu

Trọng, tác giả Việt Nam Thi Nhân Tiền Chiến, kết luận :

TTKh. không thể là sản phẩm tƣởng tƣợng của Thâm Tâm vì đó là nỗi lòng tha thiết của

một ngƣời, với những vần thơ lâm ly nhƣ thế

thì ngƣời khác không thể viết thay đƣợc. Vậy Thâm Tâm là Thâm Tâm và TTKh là TTKh.

Hai ngƣời có thể là đôi tri kỷ nhƣng không

thể cùng là một ngƣời. Các tác giả Việt Nam

Thi Nhân Tiền Chiến muốn đóng hồ sơ nghi án trên một huyền thoại.

Sự xác định của Nguyễn Vỹ

Nguyễn Vỹ là một trong những nhà thơ tiên

phong trong phong trào Thơ Mới. Năm 1970,

khi Nguyễn Vỹ xuất bản cuốn Văn Thi Sĩ Tiền Chiến tại Sàigòn, thì ông đã đƣa sự thực

về Thâm Tâm và TTKh ra ánh sáng.

Trang bià quyển Văn Thi Sĩ Tiền Chiến và

bài viết về TTKh của nhà thơ Nguyễn Vỹ

(Nguồn : thinhanquangngai.worldpress.com)

Nhƣ chúng ta đã biết, sau Phan Khôi,

Nguyễn Vỹ cùng với Lƣu Trọng Lƣ, Nguyễn Thị Manh Manh, Thế Lữ là những ngƣời đã

phát triển phong trào Thơ Mới. Nguyễn Vỹ

và Mộng Sơn lập trƣờng phái Bạch Nga, chủ

trƣơng cách tân thơ, chú trọng đến khía cạnh âm nhạc và hình thức xếp chữ trong thơ.

Trƣờng phái Bạch Nga bị Thế Lữ và Hoài

Thanh đả kích kịch liệt, thơ Nguyễn Vỹ không đƣợc tiếp nhận đúng mức. Đánh giá

thơ Nguyễn Vỹ là một vấn đề khác mà chúng

tôi không đề cập đến trong bài này. Nguyễn Vỹ là bạn thân của Lan Khai, Lƣu Trọng Lƣ,

Trƣơng Tửu và trong cuốn Văn Thi Sĩ Tiền

Chiến ông đã vẽ lại chân dung 35 nhà văn,

nhà thơ sinh hoạt trong không kh văn học từ đầu thế kỷ đến 1945. Một tƣ liệu quý cho

những ngƣời nghiên cứu văn học.

Sau hơn 30 năm im lặng, 1970, một năm

trƣớc khi mất, Nguyễn Vỹ đã công bố những

lời tâm sự của Thâm Tâm 22 năm sau khi Thâm Tâm qua đời trong bài viết Thâm Tâm

và sự thât về TTKh. mà chúng tôi xin lƣợc

trình sau đây :

Năm 1936, 37 có xuất hiện ở phố Chợ Hôm,

ngoại ô Hà Nội, một nhóm văn sĩ trẻ với bút

hiệu là Trần Huyền Trân, Thâm Tâm và một vài ngƣời nữa. Ít ai để ý đến họ. Huyền Trân

và Thâm Tâm đều mới 18, 19 tuổi. Họ có

một tờ tuần báo nhỏ, tên là Bắc Hà ở phố

Chợ Hôm. Chủ động trên tờ báo là Trần Huyền Trân. Báo Bắc Hà bán không chạy

lắm, tuy có vài mục hài hƣớc, vui, nhờ mấy

bức vẽ của Tuấn Trình. Thâm Tâm là bút hiệu của Tuấn Trình. Tuấn Trình vẽ nhiều

hơn viết, thỉnh thoảng đăng một bài thơ, vài

mẩu truyện ngắn. Đôi khi thấy xuất hiện trên mặt báo vài ba bài thơ có t nh cách ca dao, ái

tình của Nguyễn Bính học sinh lớp nhất

trƣờng tiểu học Hà Đông. Nguyễn Bính thi

rớt, nghỉ học luôn.

Tôi - tức là Nguyễn Vỹ - tuy không chơi

thân, nhƣng quen biết Trần Huyền Trân khá nhiều vì anh ta ở trọ một căn nhà trong ngõ

Khâm Thiên, phía sau chợ. Tôi ở một gác trọ

của đƣờng Khâm Thiên, gần Ô Chợ Dừa. Đôi khi Trần Huyền Trân nhờ tôi viết bài cho

tuần báo Bắc Hà "cho vui" vì không có tiền


nhuận bút. Để tỏ tình thông của văn nghệ, tôi

có viết một truyện ngắn khôi hài, và chỉ có một lần.

Trong một số báo đặc biệt Mùa Hè, Tuấn

Trình có vẽ một cặp Bạch Nga bơi trên Hồ

Hoàn Kiếm và ghi ở dƣới "Nguyễn Vỹ và Mộng Sơn".

Tôi quen biết Tuấn Trình là do Trần Huyền Trân giới thiệu. Nhà anh ở Chợ Hôm, cách

chợ độ ba, bốn trăm thƣớc. Anh đẹp trai, y

phục lúc nào cũng bảnh bao, ngƣời có phong độ hào hoa, lịch thiệp. Tôi thấy ở Sàigòn có

anh Hoàng Trúc Ly, nhà văn, na ná giống

Tuấn Trình về dáng điệu cũng nhƣ t nh tình,

tƣ cách. Nhiều khi gặp Hoàng Trúc Ly trên đƣờng Bonnard Sàigòn, tôi quên lững, cứ

tƣởng nhƣ gặp Tuấn Trình trên phố Chợ

Hôm Hà Nội.

Một buổi chiều gần tối, Tuấn Trình đi lang

thang gần chợ Khâm Thiên. Tôi từ Hà Nội về nhà, tôi tƣởng anh đến Trần Huyền Trân,

nhƣng anh bảo: Thằng Huyền Trân nó đi đâu,

không có nhà. Tôi rủ anh về gác trọ của tôi ở

cuối phố. Hôm ấy, tôi có vài chục bạc trong túi, có thể làm một tiệc bánh giò chả lụa với

Tuấn Trình. Tôi bảo anh ở lại ngủ với tôi cho

vui. Đêm ấy cao hứng, Tuấn Trình ngà ngà say rƣợu Văn Điển, kể chuyện tình của anh

với cô Khánh cho tôi nghe.

Câu chuyện tình

Trần Thị Khánh là một cô học trò lớp nhất

trƣờng tiểu học Sinh Từ. Thi hỏng, cô ở nhà giúp mẹ làm việc nội trợ. Nhà cô cũng ở

đƣờng Sinh Từ, ngay cạnh Thanh Giám, nơi

đền thờ Khổng Tử.

Thanh Giám là một thắng cảnh Hà Nội, đã

liệt vào cổ tích Việt Nam, xây cất từ đời nhà

Lý, tu bổ cho tới đời nhà Lê, hình chữ nhật, xung quanh xây tƣờng đá ong, cao độ hai

thƣớc Đền thì ở trong cùng, trƣớc đền có Hồ

Tròn, hai bên hồ có những tấm bia ghi tên các tiến sĩ đời nhà Lê. Vào Thanh Giám có

cổng tam quan lớn, trƣớc cổng có tấm bia đề

hai chữ Hán "Hạ mã" và hai trụ cao. Trong vƣờn trồng rất nhiều cây cổ thụ và các cây

kiểng, nơi đây rất yên tĩnh và mát mẻ, cũng

là nơi các cặp trai gái hẹn hò tâm sự. Trƣớc kia có một bầy quạ chiều tối bay về đây ngủ,

cho nên ngƣời Pháp cũng gọi là Pagode des

corbeaux. Chùa Quạ, ngoài danh từ lịch sử

Temple de Confucius, Đền Khổng Tử.

Cô nữ sinh Trần Thị Khánh là một thiếu nữ

đẹp. Tuấn Trình có một ngƣời cô, nhà ở phố Chợ Cửa Nam, gần Sinh Từ. Anh thƣờng đến

đây thăm cô và trông thấy cô Khánh đi chợ

mỗi buổi sáng. Lúc ấy vào khoảng tháng 2 năm 1936, họa sĩ Tuấn Trình -tên gọi hồi đó-

mới 19 tuổi, và cô Khánh 17 tuổi. Tuấn Trình

mới bắt đầu vẽ và viết chút ít trong tờ tuần báo Bắc Hà của Trần Huyền Trân vừa xuất

hiện.

Sau một vài tháng theo dõi, Tuấn Trình làm quen đƣợc với cô Khánh và gởi báo Bắc Hà

tặng cô. Cô gái 17 tuổi, cảm mến ngƣời nghệ

sĩ tài hoa, tình yêu chớm nở nhƣ cành hoa antigone trắng cũng vừa chớm nở trong tháng

đầu hè trƣớc sân nhà cô.

Antigone là loại hoa của ngƣời Pháp đem qua

hồi đầu thế kỷ, không thơm nhƣng đẹp. Nó là

loại hoa dây, lá giống nhƣ lá nho, cho nên ở

miền Nam nhiều ngƣời gọi là hoa nho. Có hai loại : hoa trắng và hoa hồng. Hoa nở vào

đầu mùa hè thành những chùm rất dễ thƣơng,

nụ hoa giống hình trái tim nho nhỏ. Ở Hà Nội ngƣời ta trồng rất nhiều và bán cũng rất nhiều

ở chợ Đồng Xuân, cũng nhƣ ở Chợ Hoa, bờ

hồ Hoàn Kiếm. Cắm nó vào lọ để phòng

khách, nó buông ra một vẻ lãng mạn, khả ái


lắm. Ngƣời Bắc gọi tắt là hoa ty gôn. Ở phố

Sinh Từ, antigone mọc rất nhiều, nhƣ trƣớc sân nhà ông Nguyễn Văn Vĩnh và Nguyễn

Nhƣợc Pháp. Nhà trọ của Lƣu Trọng Lƣ và

Lê Tràng Kiều ở phố Hàm Long có cả một

giàn hoa trắng và hồng. Nhƣng mùa đông lá rụng, hoa tàn thì không cảnh nào tiêu sơ

quạnh quẽ bằng.

Tình yêu của Tuấn Trình và Trần Thị Khánh

chớm nở ngay lúc những chùm hoa antigone

vừa hé nụ, và chết giữa mùa đông năm đó, trong lúc giàn hoa ty gôn úa tàn, rụng ngập

đầy sân. Thời kỳ mơ mộng ngắn ngủi trong

mấy tháng hè, sang hết mùa thu, không đem

lại chút thỏa mãn nào cho tâm hồn khao khát của Tuấn Trình.

Hoa ti gôn với hai sắc hồng và trằng (Nguồn : Wikipedia/JM Garg)

Chính lúc này Tuấn Trình lấy bút hiệu là

Thâm Tâm. Một vài bài thơ tình thức đêm

làm tặng cô Khánh. Những bài thơ đầu tiên đăng trên tuần báo Bắc Hà đều ký là Thâm

Tâm, nhƣng các tranh vẽ trong báo vẫn ký

Tuấn Trình. Nhƣng cô gái 17 tuổi, dè dặt, theo lễ giáo của gia đình, chƣa thật bao giờ

đáp ứng đúng với tình yêu tha thiết của Tuấn

Trình Thâm Tâm.

Trong lúc những cặp tình nhân trẻ trung dắt

nhau đi du ngoạn khắp nơi thơ mộng ở Hà

Nội và ngoại ô, thì Trần Thị Khánh cứ phải từ chối những lời mời của Thâm Tâm. Cô

thƣờng nói: "Thầy mẹ em nghiêm lắm, gia

đình em nghiêm lắm." Lần nào cô Khánh

cũng lặp lại chữ nghiêm gia giáo ấy để trả lời

kỳ vọng khát khao của ngƣời yêu.

Chỉ đƣợc hai lần Khánh đến nơi hẹn, nhƣng

không đƣợc lâu. Lần thứ nhất, một đêm

trăng, Khánh lẻn băng qua đƣờng vào vƣờn Thanh Giám. Tuấn Trình đã chờ ngƣời yêu

nơi đây, dƣới bóng cổ thụ. Nhƣng cả hai

cũng không nói đƣợc gì, Khánh run sợ. Tuấn Trình bối rối, tất cả những lời lẽ bay bƣớm

đã sắp sẵn, bây giờ quên hết. Cuối cùng lại

trách móc nhau vì những chữ "Thầy mẹ em nghiêm lắm" và rồi Khánh cũng vội vã chạy

về nhà.

Lần thứ hai, vƣờn Thanh Giám đêm ấy cũng ngập ánh trăng thu. Nhiều ngƣời nói Thanh là

Thanh Hóa, là hoàn toàn sai sự thật. Nhƣng

thái độ của Khánh lạ lùng, khó hiểu. Hình nhƣ Khánh muốn nói với Tuấn Trình một

điều gì, nhƣng ngại ngùng không nói. Rồi

nàng buồn bã hỏi: "Anh định bao giờ đến xin thầy mẹ cho chúng mình ?" Chàng họa sĩ bối

rối trƣớc câu hỏi bất ngờ. hàng lơ đễnh bảo:

"Anh chưa nghĩ đến việc ấy, vì..." Câu

chuyện bị bỏ dở nơi đây cho đến khi từ giã.

Hai ngƣời vẫn thƣ từ với nhau cho đến một

hôm... Tuấn Trình nhận đƣợc bức thƣ của ngƣời yêu, không, của ngƣời đã hết yêu, báo

tin nàng sắp lấy chồng. Thƣ viết bằng mực

tím, trên bốn trang giấy học trò, xé trong một

quyển vở Nam Phƣơng Hoàng hậu (loại vở học trò rất thông dụng lúc bấy giờ).

Đại khái trong thƣ Khánh nhắc lại tình yêu "thơ mộng" của cô với "ngƣời nghệ sĩ tài hoa

son trẻ", đó là những chữ cô dùng trong thƣ.

Tình yêu rất đẹp, nhƣng vì thầy mẹ của cô rất "nghiêm" theo lễ giáo, nên dù vị hôn phu của

cô là một ngƣời chỉ mới biết sơ thôi nhƣng

cô vẫn có "bổn phận phải giữ tròn chữ hiếu",

cô than thở đời cô khổ nên tình duyên ngang trái, cô khóc suốt đêm, v.v... uối thƣ ký tắt

Kh.

Tuy Khánh không viết gì về vị hôn phu và

ngày cƣới, nhƣng sau dọ hỏi, Tuấn Trình

đƣợc biết chồng Khánh là một nhà buôn giàu có ở phố Hàng Ngang, 39 tuổi, đẹp trai, góa

vợ và không có con. (Trong câu thơ bên cạnh


chồng nghiêm luống tuổi rồi là chỉ sự cách

biệt tƣơng đối giữa tuổi 39 của ngƣời chồng và tuổi vị thành niên của Khánh). Tiệc cƣới

rất linh đình, rƣớc dâu bằng 10 chiếc Citroën

mới. ô dâu đeo nữ trang rực rỡ, mặc chiếc

áo màu đỏ tƣơi, lộng lẫy ngồi cạnh ngƣời chồng mặc áo gấm xanh.

Đêm trƣớc hôm cô Khánh lên xe hoa, Thâm Tâm tổ chức tại tòa báo Bắc Hà một tiệc thịt

chó, uống Mai quế lộ, mời Trần Huyền Trân,

Nguyễn nh và Vũ Trọng Can tham dự. Họ say sƣa ngâm thơ, làm thơ, cƣời đùa cho đến

khuya rồi lăn ra ngủ trên đất.

Trái với mọi dự đoán, Khánh rất hạnh phúc với chồng. Ngƣời đau khổ là Tuấn Trình

Thâm Tâm. Vừa nhớ thƣơng đơn phận, vừa

bị mặc cảm của ngƣời nghệ sĩ nghèo bị ngƣời yêu bỏ rơi, lại còn bị mấy thằng bạn chế

nhạo, đùa bỡn, nhất là Vũ Trọng Can.

Vì một chút tự ái văn nghệ, Tuấn Trình đã

thức suốt đêm, theo lời anh thuật lại, để làm

bài thơ Hai sắc hoa ty gôn, ký tên TTKh, với

thâm ý cho Trần Huyền Trân và Vũ Trọng Can tin là của Khánh làm ra để thƣơng tiếc

mối tình tan vỡ. Muốn giữ tính cách bí mật,

Tuấn Trình nhờ cô em họ chép lại bài thơ trên, dán k n bao thơ và nhờ cô này mang thƣ

đến tòa báo.

Tất nhiên là giọng thơ lãng mạn của Tuấn Trình hoàn toàn khác với lời tâm sự trong

bức thƣ cuối cùng của Khánh báo tin sắp lấy

chồng. Cô Khánh không biết làm thơ. Và theo lời Tuấn Trình, cô ghét những bài thơ

của Thâm Tâm. Sau khi nhận đƣợc bức thƣ

cuối cùng của Khánh, trong thƣ Khánh tỏ ý không bằng lòng Tuấn Trình đã mƣợn tên cô

để làm thơ kể chuyện tình duyên cũ trên báo,

có thể làm hại đến cuộc đời của cô. Trong lá

thƣ phản đối đó, Khánh xƣng tôi chứ không xƣng em nữa.

Thâm Tâm lấy lại những lời, những chữ trách móc giận dữ của Khánh trong thƣ để làm Bài

thơ cuối cùng ký tên TTKh, với những câu :


Mà viết tình em được ích gì ?

Bài thơ đan áo nay rao bán

Cho khắp người đời thóc mách xem.

Là giết đời nhau đấy biết không ? Dưới giàn hoa máu tiếng mưa rung

Giận anh em viết dòng dư lệ

Là chút dư hương điệu cuối cùng. Từ nay anh hãy bán thơ anh

Còn để yên tôi với một mình

Rồi để đáp lại Bài thơ cuối cùng, Thâm Tâm

làm bài Dang dở tặng TTKh, cũng là bài thơ

kết thúc niềm đau của mối tình dang dở :

Nhưng anh biết cái gì xưa đã chết,

Anh càng buồn càng muốn kết thành thơ, Mộng đang xanh, mộng hóa bơ phờ,

Đây bài thơ chót kính dâng tặng bạn.

Huyền thoại Hai sắc hoa ti gôn, sở dĩ đƣợc

những tên tuổi nổi tiếng của thi ca đƣơng

thời phụ hoạ và đứng vững lâu dài trong lòng

ngƣời đọc, bởi nó chở những đớn đau chân thực của một ngƣời tình, dù viết dƣới bàn tay

trá hình Thâm Tâm. Và cũng nhờ tài năng

của Thâm Tâm mà chúng ta có đƣợc hai hình tƣợng mới: người ấy và hoa ty gôn. T nh mơ

hồ bóng gió của người ấy và cái chết thảm

khốc của Antigone ẩn trong một chùm hoa

nhỏ, xinh nhƣ mộng, càng làm tăng thêm chất bi đát thầm lặng của tình yêu, liệm thêm

sự bí mật của những chữ TTKH.

http://www.google.com/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=m1S_tIjz1MV51M&tbnid=rWLYqfOj-Yp-4M:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Fwww.lehoangtruc.com%2Fblog%2F2010%2F11%2F&ei=WbYIUY60M8be0QH0loGQCA&bvm=bv.41642243,d.dmQ&psig=AFQjCNHJ9rmDY89vvSGDTZdCc66U1cvl6Q&ust=1359606350849001


* Phụ lục

Bài thơ thứ nhất – TTKh (2)

Thuở trước hồn tôi phơi phới quá

Lòng thơ nguyên vẹn một làn hương

Nhưng nhà nghệ sĩ từ đâu lại

Êm ái trao tôi một vết thương.

Tai ác ngờ đâu gió lại qua

Làm kinh giấc mộng những ngày hoa

Thổi tan tâm điệu du dương trước

Và tiễn người đi bến cát xa.

Ở lại vườn Thanh có một mình

Tôi yêu gió rụng lúc tàn canh

Yêu trăng lặng lẽ rơi trên áo

Yêu bóng chim xa nắng lướt mành.

Và một ngày kia tôi phải yêu

Cả chồng tôi nữa lúc đi theo

Những cô áo đỏ sang nhà khác

Gió hỡi làm sao lạnh rất nhiều.

Từ đấy không mong không dám hẹn

Một lần gặp nữa dưới trăng nghiêm

Nhưng tôi vẫn chắc nơi trời lạ

Người ấy ghi lòng vẫn nhớ em.

Đang lúc lòng tôi muốn tạm yên

Bỗng ai mang lại cánh hoa tim

Cho tôi ép nốt dòng dư lệ

Nhỏ xuống thành thơ khóc chút duyên.

Đẹp gì một mảnh lòng tan vỡ

Đã bọc hoa tàn dấu xác xơ

Tóc úa giết dần đời thiếu phụ

Thì ai trông ngóng chả nên chờ.

Viết đoạn thơ đầu lo ngại quá

Vì tôi còn nhớ hẹn nhau xưa:

―Cố quên đi nhé câm mà nín

Đừng thở than bằng những giọng thơ‖.

Tôi run sợ viết lặng im nghe

Tiếng lá thu khô xiết mặt hè

Như tiếng chân người len lén đến

Song đời nào dám gặp ai về.

Tuy thế tôi tin vẫn có người

Thiết tha theo đuổi nữa than ôi

Biết đâu tôi một tâm hồn héo

Bên cạnh chồng nghiêm luống tuổi rồi.

Đan áo cho chồng – TTKh (3)

Chị ơi, nếu chị đã yêu

Đã từng lỡ hái ít nhiều đau thương

Đã xa hẳn quãng đời hương

Đã đem lòng gửi gió sương mịt mùng

Hay chăng chị mỗi chiều đông

Đáng thương những kẻ có chồng như em

Vẫn còn giá lạnh trong tim

Đan đi đan lại áo len cho chồng

Con chim ai nhốt trong lồng

Hạt mưa nó rụng bên sông bơ thờ

Lưng trời nổi tiếng tiêu sơ

Hay đâu gió đã sang bờ ly tan

Tháng ngày miễn cưỡng em đan

Kéo dài một chiếc áo lam cho chồng

Như con chim nhốt trong lồng

Tháng ngày than tiếc ánh hồng nơi nao

Ngoài trời hoa nắng xôn xao

Ai đem khóa chết chim vào lồng nghiêm

Ai đem lễ giáo giam em

Sống hờ hết kiếp trong duyên trái đời

Lòng em khổ lắm chị ơi

Trong bao ngờ vực với lời mỉa mai

Quang cảnh lạ, tháng năm dài

Đêm đêm nằm tưởng ngày mai giật mình.


Bài thơ cu i cùng – TTKh (4)

Anh hỡi, tháng ngày xa quá nhỉ ?

Một mùa thu cũ một lòng đau...

Ba năm ví biết anh còn nhớ,

Em đã câm lời có nói đâu!

Đã lỡ thôi rồi chuyện biệt ly,

Càng khơi càng thấy lụy từng khi


Mà viết tình em được ích gì?

Chỉ có ba người đã đọc riêng

Bài thơ "đan áo" của chồng em

Bài thơ "đan áo" nay rao bán

Cho khắp người đời thóc mách xem...

Là giết đời nhau đấy biết không ?

...Dưới giàn hoa máu tiếng mưa rung

Giận anh, em viết dòng dư lệ,

Là chút dư hương điệu cuối cùng!

Từ nay anh hãy bán thơ anh

Còn để yên tôi với một mình

Những cánh hoa lòng, hừ! đã ghét

Thì đem mà đổi lấy hư vinh.

Ngang trái đời hoa đã úa rồi,

Từng mùa gió lạnh sắc hương rơi...

Buồng nghiêm thờ thẩn hồn eo hẹp

Đi nhớ người không muốn nhớ lời!

Tôi oán hờn anh mỗi phút giây,

Tôi run sợ viết, bởi rồi đây,

Nếu không yên được thì tôi ... chết

Đêm hỡi, làm sao tối thế này ?

Năm lại năm qua cứ muốn yên

Mà phương ngoài gió chẳng làm quên;

Và người vỡ lỡ duyên thầm kín

Lại chính là anh? anh của em!

Tôi biết làm sao được hỡi trời?

Giận anh không nỡ nhớ không thôi!

Mưa buồn mưa hắt trong lòng ướt...

Sợ quá đi, anh... "có một người"!…


Gửi T.T. Kh. – Thâm Tâm (5)

Các anh hãy uống thật say,

Cho tôi những cốc rượu đầy rồi im

Giờ hình như quá nửa đêm ?

Lòng đau đem lại cái tin cuối mùa

Hơi đàn buồn như trời mưa

Các anh tắt nốt âm thừa đi thôi

Giờ hình như ở ngoài trời

Tiếng xe đã nghiến đã rời rã đi.

Hồn tôi lờ mờ sương khuya

Bởi chưng tôi viết bài thơ trả lời

Vâng, tôi biết có một người

Một đêm cố tưởng rằng tôi là chồng

Ðể hôm sau khóc trong lòng

Vâng tôi có biết cánh đồng thời gian

Hôm nay rụng hết lá vàng

Và tôi lỡ chuyến chiều tàn về không.

Tiếng xe trong vết bụi hồng

Nàng đi thuở ấy nhưng trong khói mờ.

Tiếng xe trong xác pháo xưa,

Nàng đi có bốn bài thơ trở về.

Tiếng xe mở lối vu qui

Nay là tiếng khóc nàng chia cuộc đời !

Miệng chồng Khánh gắn trên môi

Hình anh mắt Khánh sáng ngời còn mơ.

Từ ngày đàn chia đường tơ

Sao tôi không biết hững hờ nàng đan.

Kéo dài một chiếc áo len

Tơ càng đứt mối, nàng càng nối giây.

Nàng còn gỡ mãi trên tay

Thì tơ duyên mới đã thay hẳn màu.

Góp hai thứ tóc đôi đầu,

Sao còn đan nối những câu tâm tình ?

Từng năm từng đứa con non

Mỉm cười vá kín vết thương lại lành.

Khánh ơi còn hỏi gì anh?

Xưa tình đã vỡ, nay tình lại nguyên

Em về đan mối tơ duyên

Vào tà áo mới, đừng tìm duyên xưa.

Bao nhiêu giọt lệ còn thừa,

Hãy dành mà khóc những giờ vị vong.

Bao nhiêu giọt lệ còn thừa,

Hãy dâng cho trọn nghĩa chồng, hồn cha.

Nhắc làm chi chuyện đôi ta

Cuộc đời anh đã phong ba dập vùi...

Hãy vui lên các anh ơi

Nàng đi, tôi gọi hồn tôi trở về

Tâm hồn lạnh nhạt đêm nghe

Tiếng mùa lá chết đã xê dịch chiều

Giờ hình như gió thổi nhiều

Những loài "hoa máu" đã gieo nốt đời.

Bao nhiêu nghệ sĩ nổi trôi

Sá chi cái đẹp dưới trời mong manh ?

Sá chi những chuyện tâm tình

Lòng đau đem chứa trong bình rượu cay.

Thụy Khuê 13/04/2009

------------------------------------------------------------

(1) Hai sắc hoa ty gôn - TTKH (Tiểu thuyết thứ

bảy, số 179, 30/10/1937)

(2) Tiểu thuyết thứ bảy, số 182 ra ngày 20-11-

1937) (3) Phụ nữ thời đàm

(4) Tiểu thuyết thứ bảy, số 217, 23/07/1938)

(5) Tiểu thuyết thứ bảy, số 307, 04/05/1940)


Ca Dao Trào

Phúng Lê Thương

Đề cập đến văn chƣơng, chúng ta

không thể nào bỏ qua nền thi ca bình dân

mà ca dao là một trong những thể loại

quen thuộc nầy. Từ lâu, ca dao đã đi vào

lòng dân tộc và ca dao trào phúng là ca

dao nói về những nét trào phúng, hài

hƣớc, bông đùa, hóm hinh, d dỏm trong

kho tàng văn chƣơng bình dân của tiếng

Việt ta.

Ngày xƣa, cha mẹ chồng rất hà khắc

với nàng dâu, nhất là mẹ chồng cho nên

các cô gái ngày xƣa rất “ớn” về làm dâu

nhà chồng:

Gió đưa bụi chuối tùm lum,

Mẹ anh như hùm ai dám làm dâu.

Hay:

Bà con có biết hay không?

Bố chồng là lông chim phượng.

Mẹ chồng là tượng mới tô,

Nàng dâu mới về là bồ chịu chửi.

òn các nàng dâu ngày nay đã có các

“Phong Trào Giải Phóng Phụ Nữ” đứng

sau lƣng hay “Đời Mới, Phụ Nữ Mới” vì

thế các nàng thƣờng ngâm nga câu:

Ai ơi chồng dữ thì lo,

Mẹ chồng mà dữ mổ bò ăn khao.

Đó là mẹ chồng dữ, còn cha chồng mà

dữ thì:

Ai ơi chồng dữ thì rầu,

Bố chồng mà dữ mổ trâu ăn mừng.

Trong tình trƣờng, có nhiều cô gái ỷ

mình đẹp, có nhan sắc hay con nhà giảu

nên làm cao:

Anh về chẻ lạt bó tro,

Rán sành ra mỡ em cho làm chồng.

Hoặc:

Duyên em đáng giá ngàn vàng,

Anh về bán cả họ hàng cưới em.

Nhƣng chàng trai đáp:

Anh về bán cái hột xoàn,

Bán thêm cây vàng dư sức cưới em.

Hay:

Thân em như cái chuông vàng,

Để trong thành nội có ngàn lính canh.

hàng trai đáp lại:

Thân anh như cái chày vồ,

Bỏ lăn, bỏ lốc chờ ngày dộng chuông.

Đối với những cặp vợ chồng mà tuổi

tác hay k ch thƣớc chênh lệch thì ca dao

trào phúng có câu:


Có phúc lấy phải vợ già,

Sạch cửa, sạch nhà lại ngọt cơm canh.

Vô phúc lấy phải trẻ ranh (bồ nhí),

Nó ăn, nó phá tan tành nó đi.

Hay:

Ai đời chồng thấp, vợ cao,

Rờ vú không tới lấy sào mà quơ.

òn về những phụ nữ nhan sắc tàn

phai, ca dao ta có câu châm biếm:

Mồ cha con bướm khôn ngoan,

Hoa thơm bướm đậu, hoa tàn bướm bay.

Hay:

Còn duyên như tượng tô vàng,

Hết duyên như tổ ong tàn ngày mưa.

Hoặc:

Còn duyên kẻ đón người đưa.

Hết duyên đi sớm về trưa mặc lòng.

Và:

Còn duyên kẻ đợi người chờ,

Hết duyên vắng ngắt như Chùa Bà Đanh.

Trong tình trƣờng, những kẻ nhiều

kiên nhẫn, “lì” thì đạt đƣợc thành công:

Chuông già đồng điếu chuông kêu,

Anh già lời nói em xiêu tấm lòng.

Nhƣng đối với những phụ nữ nhẹ dạ

thƣờng nghe những lời nỉ non ngon ngọt

ca dao ta khuyên:

Chớ nghe quân tử nỉ non,

Để rồi có lúc ẵm con một mình.

Hay:

Gá duyên với bạn hôm rằm,

Bữa nay bạn bỏ tôi nằm phòng không.

òn những phụ nữ có chồng mê vợ

bé, bỏ bê gia đình thì than:

Gió đưa bụi chuối sau hè,

Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ.

Con thơ tay ẵm, tay bồng,

Tay nào xách nước, tay nào vo cơm.

ởi thế cho nên ca dao khuyên những

ngƣời đàn ông nhiều vợ rằng:

Trồng trầu thì phải khai mương,

Làm trai nhiều vợ phải thương cho đồng.

Đàn ông là những ngƣời tham lam

cho nên ca dao có câu:

Sông bao nhiêu nước cho vừa,

Trai bao nhiêu vợ cũng chưa bằng lòng.


Đàn ông tham lam, năm, bảy trái tim:

Đàn ông năm, bảy trái tim,

Trái ở cùng vợ, trái toan cùng người.

Hay:

Hai cô đứng lại cho đồng,

Để anh đứng giữa làm chồng hai cô.

Hoặc:

Lựu, lê anh cũng muốn trồng,

Hai em anh cũng thương đồng cả hai.

Và:

Cây lê, cây lựu, cây đào,

Ba cây anh cũng muốn rào cả ba.

a dao ta cũng trách những ngƣời ăn

ở hai lòng:

Trách ai ăn ở hai lòng,

Đang chơi với phượng, thấy rồng bay

theo.

Ở đời có nhiều ngƣời chủ quan, tự

phụ:

Gió thu thổi ngọn phù dung,

Dạ nàng dù sắt anh nung cũng mềm.

Trong tình trƣờng, có ngƣời tán gái

hơi ngộ nghĩnh:

Gái chưa chồng hay đi chợ,

Trai chưa vợ ruột tợ trái chanh.

Ngó lên mây trắng trời xanh,

Thương ai cũng vậy, thương anh cho rồi.

Khi mới quen nhau:

Nàng về ta chẳng cho về,

Níu áo nàng lại ta đề bài thơ

Hay:

Nàng về ta chẳng cho về,

Nắm áo nàng lại ta đề số phone.

Khi yêu nhau, ta nƣơng tựa nhau, ta

dìu dắt nhau:

Đôi ta như rắn liu điu,

Nước chảy mặc nước ta dìu lấy nhau.

Khi yêu nhau, ta thƣơng nhớ nhau,

muốn gần gũi bên nhau nên nàng ƣớc:

Ước gì em hóa ra dơi,

Bay đi bay lại đến nơi anh nằm.

Hay:

Thương anh không tính bạc tiền,

Hôn nhau một cái chết liền cũng vui.

Hoặc:

Anh về em cũng về theo,

Mẹ anh đóng cửa, em leo cột nhà.

Tục ngữ có câu “Nhất gái hơn hai, nhì

trai hơn một” cho nên:

Tuổi nàng đã chẵn hai mươi,

Tuổi anh hăm mốt tốt tươi quá chừng.


“ ua” em để dành:

Cam sành lột vỏ còn chua,

Thấy em còn bé, anh ―cua‖ để dành.

Hay:

Cam đường bóc vỏ còn the,

Thấy em còn bé anh ―ve‖ để dành.

Và:

Cầm chài mà vãi bụi tre,

Con gái mười bảy đi ―ve‖ ông già.

Trong tình trƣờng, khi yêu nhau cƣới

liền để lâu thì mất cho nên ca dao

khuyên:

Ai về nhắn với ông câu,

Cá ăn thời giật, để lâu mất mồi.

Đối với những anh chàng dại gái, ca

dao trào phúng châm biếm:

Tiếc công khổ cực nuôi cu,

Cu ăn, cu lớn, cu gù, cu đi,

Hay:

Công anh xúc tép nuôi lươn,

Nuôi cho nó lớn, nó trườn nó đi.

Hoặc:

Công anh chăn nghé đã lâu,

Bây giờ nghé đã thành trâu ai cày.

á ăn không giật để lâu mất mồi rồi

than trời, trách đất:

Trách trời sao vội mưa giông,

Trách em sao vội lấy chồng bỏ anh.

òn đối với những anh chàng thất

tình, ca dao trào phúng bông đùa:

Rồi đây có kẻ thất tình,

Dựa mai mai ngã, dựa tùng tùng xiêu.

Hay:

Chiều chiều có kẻ thất tình,

Dựa mai mai úa, dựa đình đình xiêu.

Hoặc:

Thất tình nước mắt như mưa,

Thấu trời, thấu đất nhưng chưa thấu

lòng.

Và:

Châu sa nước mắt ròng ròng,

Thấu thiên, thấu địa, thấu lòng em

chăng?

Trai tơ đòi vợ:

Chuối non chuối ép chát ngầm,

Trai tơ đòi vợ khóc thầm ban đêm.

Khóc rồi mẹ lại đánh thêm,

Vợ đâu mà cưới nửa đêm cho mày.

òn những chàng trai tơ mà lấy gái

nạ dòng, ca dao trào phúng chế giễu:

Trai tơ thì lấy gái tơ,

Đi đâu lật đật mà quơ nạ dòng.


Không đƣa hối lộ đếch “ừ”:

Chắp tay lạy cụ tỉnh yêu,

Cho con lấy được nàng Kiều ngày nay.

Cụ nhìn trợn mắt, cau mày,

Không đưa hối lộ thì đây đếch ―ừ‖.

Đi đâu mà chẳng lấy chồng:

Đi đâu mà chẳng lấy chồng,

Người ta lấy hết chổng mông mà gào.

Gào rằng đất hỡi, trời ơi,

Sao không thí bỏ cho tôi chút chồng?

Hay:

Đi chùa lạy Phật cầu chồng,

Hộ Pháp liền bảo đàn ông hết rồi.

Vì không chồng cho nên buồn rầu:

Buồn rầu, buồn rĩ, buồn non,

Buồn vì một nỗi sớm con muộn chồng.

Hết buồn rầu lại đến buồn tình:

Buồn tình nằm ngửa chình ình,

Không ai nằm úp lên mình cho vui.

Và:

Buồn tình hai đứa buồn tình,

Ai về Đồng Tháp cho mình quá giang.

on gái mà chơi với con trai:

Con gái chơi với con trai,

Rồi sau cái vú bằng hai trái dừa.

Má ơi đừng gả con gần:

Má ơi đừng gả con xa,

Chim kêu, vượn hú biết đâu mà lần.

Má ơi đừng gả con gần,

Con qua xúc gạo nhiều lần má la.

họn bạn mà chơi:

Chọn xoài đừng chọn xoài chua,

Chọn bạn đừng để bạn ―cua‖ bồ mình.

Sài Gòn, Nam Vang đi dễ, khó về:

Sài Gòn đi dễ khó về,

Trai đi có vợ, gái về có con.

Hoặc:

Nam Vang đi dễ khó về,

Trai đi có vợ, gái về có con.

Đƣờng cong cong, quèo quẹo:

Đường Sài Gòn cong cong, quèo quẹo,

Gái Sài Gòn không ghẹo mà theo.

Hay:

Đường lục tỉnh cong cong, quèo quẹo,

Gái lục tỉnh không ghẹo mà theo.

Nhiều gái ế chồng:

Bến Tre nhiều gái ế chồng,

Không tin xuống chợ Mỹ Lồng mà coi!

a dao trào phúng của ta cũng không

quên bông đùa, chiâm biếm những phụ

nữ có tánh lẳng lơ, hoa nguyệt:


Anh đánh thì em chịu đòn,

Tánh em hoa nguyệt mười con chẳng

chừa.

Hay:

Chỉ đâu mà buộc ngang trời,

Thuốc đâu mà chữa con người lẳng lơ.

Hoặc:

Lẳng lơ đeo nhẫn chẳng chừa,

Nhẫn thì rơi mất, lẳng lơ vẫn còn.

hờ ông láng giềng:

Đêm qua để cửa chờ chồng,

Đêm nay để cửa chờ ông láng giềng.

Và:

Cái giường mà biết nói năng,

Thì ông hàng xóm hàm răng chẳng còn.

Giữa chồng và trai:

Hai tay cầm hai quả hồng,

Quả chát phần chồng, quả ngọt phần

trai.

Hoặc:

Đêm nằm ôm gối thở dài,

Thương chồng thì ít, thương trai thì

nhiều.

Đàn bà ình Định nổi tiếng giỏi võ

nghệ, giỏi côn quyền nên ca dao có câu:

Ai về Bình Định mà coi,

Đàn bà cũng biết đánh roi, đi quyền.

Nhƣng:

Ai về Bình Định mà coi,

Đàn bà Bình Định ra oai đánh chồng.

Ai mua cây si:

Ai mua tôi bán cây si,

Si tôi tốt giống, cành chi chít cành.

Hễ mà gặp được đất lành,

Là si phát triển trở thành ―siđa‖.

a dao trào phúng cũng còn châm

biếm những anh chàng sở khanh:

Yêu em mấy núi cũng trèo,

Khi em có chửa mấy đèo cũng dông

Nếu mà anh phải lấy nàng:

Trên trời có đám mây xanh,

Ở giữa mây trắng, xung quanh mây vàng.

Nếu mà anh phải lấy nàng,

Anh thà thắt cổ cho nàng ở không.

Trên đồng cạn, dƣới đồng sâu:

Trên đồng cạn, dưới đồng sâu,

Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.

Nhƣng:

Trên đồng cạn, dưới đồng sâu,

Chồng cày, vợ cấy thằng cu ra đời.

Thu đi để lại lá vàng:


Thu đi để lại lá vàng,

Anh đi để lại cho nàng thằng cu.

Mùa thu tiềp nối mùa thu,

Thằng cu tiếp nối thằng cu ra đời.

Qua đình ngả nón:

Qua đình ngả nón trông đình,

Đình bao nhiêu ngói, thương mình bấy

nhiêu.

Nhƣng:

Qua đình ngả nón trông đình

Nhìn anh ăn mặc thùng thình em chê.

Đƣờng về đêm tối:

Đường về đêm tối canh thâu,

Nhìn anh tôi tưởng con trâu đang cười.

Giỡn chơi chút x u:

Gió đưa bụi chuối sau hè,

Giỡn chơi chút xíu ai dè có con.

Trách ngƣời quân tử:

Trách người quân tử bạc tình,

Chơi hoa rồi lại bẻ cành bán rao.

Hay:

Trách người quân tử gian manh,

Chơi hoa rồi lại hái cành kế bên.

hồng đòi “tòm tem”:

Đang khi lửa tắt, cơm sôi,

Lợn la, con khóc, chồng đòi ―tòm tem‖.

Bây giờ lửa đã cháy rồi,

Lợn no, con nín ―tòm tem‖ thì tòm.

Chính chuyên:

Chính chuyên chết cũng ra ma,

Lẳng lơ chết cũng đem ra ngoài đồng.

Hay:

Chính chuyên lấy được chín chồng,

Ba chồng thành Lạng, ba chồng thành

Cao.

Ba chồng để ngọn sông Đào,

Trở về đóng cửa làm cao chưa chồng.

“Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu”:

Thuyền theo lái, gái theo chồng,

Chồng đi hang rắn, hang rồng cũng theo.

ƣới nàng đƣợc chăng:

Kẹo Mỏ Cày vừa thơm, vừa béo,

Gái Mỏ Cày vừa khéo, vừa ngoan.

Anh đây muốn hỏi thiệt nàng,

Làm trai Thạnh Phú cưới nàng được

chăng?

Trời ở bất công:

Trời sao trời ở bất công,

Người ba bốn vợ, người không vợ nào!

a bà tìm nhà bà tƣ:

Bà cả, bà bé, bà ba,

Ba bà dắt díu tìm nhà bà tư.

“Một vợ nằm giƣờng Lèo, hai vợ nằm

chèo queo, ba vợ ra chuồng heo mà nằm.

Thế còn 5 vợ thì sao? Xin thƣa:


Đêm khuya năm vợ ngồi hầu,

Vợ cả pha nước, têm trầu chàng xơi.

Vợ hai trải chiếu chàng ngồi,

Vợ ba coi sóc nhà ngoài, nhà trong.

Vợ tư sửa soạn giăng mùng,

Vợ năm dưới bếp trong lòng xót xa.

Chè thưng, cháo đậu bưng ra,

Chàng xơi một bát kẻo mà hết gân.

Đám cƣới linh đình:

Trên trời có đám mây xanh,

Ở giữa mây trắng, chung quanh mây

vàng.

Ước gì anh lấy được nàng,

Hà Nội, Thái Bình sửa đàng rước dâu.

Thanh Hóa cũng đốn trầu cau,

Nghệ An thì phải thui trâu, mổ bò.

Phú Thọ quạt nước hỏa lò,

Hải Dương rọc lá làm giò, gói nem.

Tuyên Quang nấu bạc, đúc tiền,

Ninh Bình dao thớt, Quảng Yên đúc nồi.

Kiên Giang gánh đá nung vôi,

Thừa Thiên, Đà Nẳng thổi xôi, nấu chè.

Quảng Bình, Hà Tĩnh thuyền ghe,

Sài Gòn, Gia Định chẻ tre bắc cầu.

Anh mời khắp nước chư hầu,

Nước Tây, nước Tàu anh gởi thư sang.

Nam Tào, Bắc Đẩu dọn đàng,

Thiên Lôi, La Sát hai hàng, hai bên.

Lê Thương

Richmond – Virginia – U S A

Phố xuân Sài Gòn

Sài Gòn nhiều phố cong

Gió vòng qua môi hồng

Vòm xanh cây khép tán

Nắng đan võng chiều trong

Chiều trong đong đầy nắng

Áo mới gói đầy xuân

Gót hồng chân rất nhẹ

Chiều buông bước bâng khuâng

Chợ hoa khoe màu tết

Vui vướng trên nụ hồng

Dáng gầy in lá biếc

Xuân cười giữa hư không

Chiều Sài Gòn phố đông

Chật ken xe hai dòng

Em dừng chân khoảng lặng

Tóc bay gió phiêu bồng

Phiêu bồng trong chiều gió

Mắt biếc ngó trời mây

Mây chiều pha chút hồng

Hồng như má hây hây

Má hồng bên đào thắm

Nghe mát cơn nắng xuân

Dáng gầy trong phố thị

Chợt biết xuân tưng bừng

Xuân tưng bừng em về thay áo trắng

Đón nàng xuân mai nở cánh vàng tươi

Nắng, gió, hoa cả trời hương ghé lại

Mang chiều xuân ôm hết dáng riêng

người

Chiều Sài Gòn mắt quen thành như lạ

Em, mùa xuân, cuối phố rủ nhau cười

Anh ngớ ngẫn một chiều quên giờ hẹn

Đứng nhìn xuân hôn nhẹ tuổi hai mươi

Chiều Sài Gòn mắt quen thành như lạ

Em, mùa xuân, cuối phố rủ nhau cười

Vũ Khỹ


BỆNH MẤT TRÍ NHỚ Ở NGƢỜI GIÀ

Bác sĩ Dean B Ngo

ỆNH ALZHEIMER HOẶ HỨNG HAY QUÊN

ĐÂY LÀ BỆNH GÌ?

- Đây là một bệnh do rối loạn của não bộ, gây ra sự suy giảm chức năng

trí tuệ, ảnh hƣởng đến :

+ Tr nhớ

+ Suy nghĩ

+ Ngôn ngữ

+ Thái độ

- ệnh có thể xảy ra ở ngƣời 40-50 tuổi, nhƣng hầu hết ảnh hƣởng lên

ngƣời trên 65 tuổi. ứ trong khoảng 10 ngƣời trên 65 tuổi thì có 1 ngƣời đƣợc

chẩn đoán là mắc phải chứng mất tr ở ngƣời già và những chứng mất tr khác.

Nguyên nhân thuờng gặp nhất của chứng mất tr là bệnh alzheimer, ảnh hƣởng đến

hơn 4 triệu ngƣời trên khắp nƣớc Mỹ. Ở tuổi 85, ¼ ngƣời sẽ mắc chứng alzheimer.

- Lý do thƣờng nhất để gửi ngƣời già vào viện dƣỡng lão là sự suy giảm

toàn bộ khả năng tr tuệ.

TẠI SAO MẮC BỆNH?

- Nghiên cứu cho thấy có sự thay đổi cấu trúc và hoá học xảy ra ở não

ngƣời mắc bệnh alzheimer. àng lớn tuổi, não phát triển những mảng đặc trƣng

của bệnh alzheimer. Những biến đổi này gây cản trở khả năng xử lý, lƣu trữ, và

tìm kiếm thông tin. Không một ai biết tại sao xảy ra những biến đổi này.

- Trong khoảng 5%-10% ngƣời mắc chứng mất tr ở ngƣời già có tiền sử

gia đình mắc chứng này, và có dấu hiệu của bệnh sớm hơn, trƣớc tuổi 65. Trong

một số nhỏ những gia đình này, ngƣời ta đã kiếm thấy gen gây bệnh, vì vậy gọi là

bệnh gia đình hay di truyền.

BỆNH CÓ NHỮNG TRIỆU CHỨNG GÌ?

- Triệu chứng của bệnh đa dạng và thay đổi khi bệnh trở nặng.

- Triệu chứng đầu tiên là hay quên. Hầu hết mọi ngƣời t nhiều đều có rối

loạn tr nhớ khi lớn tuổi.

Tuy nhiên, ở một ngƣời có biểu hiện rối loạn tr nhớ rõ hơn ở ngƣời khác

cùng độ tuổi, thì ngƣời này có thể đang ở giai đoạn sớm của bệnh Alzheimer.


Thƣờng gặp là quên tên ngƣời thân hay quên địa chỉ nhà. Thời gian tập trung chú

ý trở nên ngắn hơn, ngƣời bệnh khó tập trung. Ở giai đoạn này của bệnh, chứng

hay quên cũng ảnh hƣởng đến cuộc sống và công việc.

- Theo thời gian, sự mất tr nhớ trở nên nghiêm trọng hơn. Đồng nghiệp và

bạn bè nhận ra sự mất tr nhớ và ngƣời bệnh có những rối loạn trong nội dung giao

tiếp. Ngƣời bệnh có thể để quên hay làm mất đồ dùng. Khi bệnh trở nặng, ngƣời

bệnh thậm ch quên cả những sự kiện quan trọng mới xảy ra và quên cả bản thân.

Ngƣời bệnh không thể sử dụng đƣợc tiền. Nói chung những ký ức mới gần đây bị

ảnh hƣởng nhiều hơn ký ức dài hạn (có từ trƣớc).

- Vào giai đoạn cuối của bệnh, ngƣời bệnh có thể trở nên mất phƣơng

hƣớng và lú lẫn. Ngƣời bệnh có thể không nhớ đƣợc những sự kiện quan trọng

của bản thân và ngƣời khác. Ngƣời quen biết trở nên không quen. ó thể xảy ra

thay đổi về tình cảm và t nh cách. Ngƣời bệnh có thể có những ảo tƣởng hoặc nhìn

thấy hoặc nghe thấy những điều không có thật (ảo giác). Ngƣời bệnh có thể lo âu,

thƣờng không ngủ mà làm việc ban đêm.

- Một số ngƣời mắc chứng mất tr ở ngƣời già thấy không cần sự chăm sóc

và có thể chống lại sự giúp đỡ. Đầu tiên, họ ăn trong phòng tắm, bất chấp mọi sự

giúp đỡ. Nhƣng vào thời điểm này, chức năng của não suy giảm, và khả năng nói,

di chuyển, hay khả năng tự bảo vệ đã mất.

CÁCH CHẨN ĐOÁN BỆNH

- hỉ có thể chẩn đoán xác định bệnh Alzheimer qua thăm khám mô não

sau khi chết. Tuy nhiên, bệnh Alzheimer có thể đƣợc chẩn đoán nếu hỏi rõ bệnh sử

và thăm khám bệnh kỹ càng.

- Thử tr nhớ có thể có ch trong khi không có một thử nghiệm nào để chẩn

đoán bệnh. Xét nghiệm máu và chụp cắt lớp não ( T S AN hay MRI ) giúp chỉ ra

nếu có những nguyên nhân gây suy giảm chức năng não có thể điều trị đƣợc. Nó

đặc biệt quan trọng để loại bỏ sự suy nhƣợc nghiêm trọng (một tình trạng gây ra

những triệu chứng có thể nhận thấy là giống với bệnh Alzheimer ở những bệnh

nhân lớn tuổi) nhƣng lại có thể điều trị đƣợc. ạn nên hỏi bác sĩ nếu có bất kỳ câu

hỏi nào về tình trạng của ngƣời thân.

ĐIỀU TRỊ BỆNH NHƢ THẾ NÀO?

- ệnh không thể trị khỏi. Mục tiêu của điều trị là giữ gìn những chức năng

tâm lý và sinh lý nhiều và dài đến mức có thể. Mức tốt nhất có thể dƣờng nhƣ là

bao gồm việc kiểm soát những bệnh khác, một chế độ ăn kiêng, thƣờng xuyên tập

thể dục và những hoạt động th ch hợp.

- Dùng thuốc đôi khi cũng có ch. Vài bác sĩ tin rằng uống thuốc có thể có

tác dụng làm chậm sự mất tr nếu dùng sớm. Tƣơng tự, thuốc có thể có ch để điều


trị một vài triệu chứng trùng hợp với bệnh nhƣ lo âu hay k ch động. Nhiều ngƣời

bệnh thấy chán nản, nhất là trong giai đoạn đầu của bệnh. Hầu hết không tỏ ra

buồn phiền đến mức bỏ lỡ các cuộc vui và hƣởng thụ cuộc sống hoặc giảm động

lực và sinh lực. Vào giai đoạn cuối của bệnh, khi trầm cảm xảy ra ngƣời bệnh có

thể có thái độ chống đối và k ch động, và thƣờng từ chối ăn uống. Sự trầm cảm

làm cho chức năng của não càng tệ hơn. Trầm cảm có thể điều trị, và kết quả điều

trị tốt.

- Nguồn lực từ cộng đồng rất quan trọng. Sự giúp đỡ của cộng đồng có thể

phối hợp xuyên suốt với bác sĩ, với những trung tâm y tế ở địa phƣơng, hoặc sự

chăm sóc của các y tá nhƣ :

o Đƣợc xã hội chấp nhận và đƣợc sự giúp đỡ của các tổ chức, bao gồm cả

giúp đỡ về tài ch nh.

o ác chi nhánh về chăm sóc sức khoẻ tại nhà đƣa đến những y tá để giúp

đỡ, những nhà công tác xã hội, và các ác sĩ chuyên khoa. Họ cũng cung cấp dịch

vụ chăm sóc sức khỏe cho cá nhân.

o Ngoài ra, các trung tâm chăm sóc ngƣời già, hỗ trợ tinh thần, cung cấp

cho bệnh nhân và gia đình phƣơng tiện di chuyển và y tá.

TIẾN TRIỂN CỦA BỆNH

- Bệnh tiến triển ngày càng nặng hơn. ó thể làm gì để chăm sóc ngƣời

bệnh ?

- Đầu tiên, bạn nên hỏi ý kiến ác sĩ. ác sĩ không chỉ giúp kiểm soát bệnh

mà còn trang bị kiến thức chăm sóc và nâng đỡ cho các thành viên trong gia đình.

- Khi còn có thể, ngƣời bệnh nên tập trung để giải quyết những vấn đề về

chăm sóc mà họ sẽ cần đến. hìa khóa của vấn đề trong bệnh Alzheimer là ngƣời

bệnh sợ bị bỏ rơi và bối rối làm mất tự chủ. Họ cần sự cam đoan một cách chân

thành và thƣờng xuyên.

- ạn bè, và gia đình cũng nhƣ ngƣời bệnh nên tham gia vào các nhóm giúp

đỡ càng sớm càng tốt ngay sau khi bệnh đƣợc chẩn đoán.

- Ngƣời bệnh vẫn có thể có những quyết định mang tính pháp luật,

Bác sĩ Dean B Ngo


Cấy chân răng- Phƣơng pháp thay răng hiện đại

Bác sĩ nha khoa Đỗ Ánh Thu

Ngày nay do sự phát triển của y khoa, tuổi thọ và sức khỏe con ngƣời đƣợc

tăng thêm. Trong khuynh hƣớng đó, các nhà nghiên cứu cũng không ngừng

nổ lực để bổ sung các phƣơng pháp trị liệu cho nha khoa. Nổi bật nhất trong

những năm gần đây là kỹ thuật thay thế răng đã mất bằng phƣơng pháp cấy

răng ( implant).

Khi bị mất răng do bệnh nƣớu răng, sâu răng, chấn thƣơng,…. bạn nên có

răng giả để thay vào những khoảng trống và duy trì nguyên dạng của khuôn

mặt. Ngoài việc răng giả tạo lại nụ cƣời cho bạn, chúng còn ngăn ngừa sự di

chuyển những răng còn lại và giúp chúng ta tự tin, phát âm chuẩn cũng nhƣ

nhai thức ăn dễ dàng hơn.

Răng bị mất có thể thay thế bằng răng giả toàn

hàm hay bán hàm (denture/ partial denture).

Loại điều trị này, răng giả đƣợc dựa trên xƣơng

hàm và những răng khác (nếu còn) để làm sức

chịu và chỉ nên đeo ban ngày. ạn nên lấy ra

ngâm vào nƣớc để cho lợi răng đƣợc thoải mái

vào ban đêm. Ph tổn cho loại răng giả này

không nhiều, tuy nhiên sự ch nh xác khi nhai

không đƣợc kết quả tự nhiên nhƣ răng thật. Khi

nói chuyện, phát âm có thể bị ảnh hƣởng do phải

mang cả hàm răng giả trong miệng. Loại điều trị này, xƣơng hàm chỗ

mất răng vẫn tiếp tục bị thoái hóa (bone loss).

Kế đến là phƣơng pháp thay răng đã mất bằng

cầu răng ( traditional bridge). ách điều trị này,

cầu răng giả đƣợc dán chặt trên hai hoặc ba răng

còn tốt của bạn (retainer). Loại cầu răng này rất

phổ thông vì sự cố định và t nh dễ chịu, tự nhiên

nhƣ răng thật.Tuy nhiên khi dùng phƣơng cách

này, những răng còn tốt của bạn dùng làm chân

cầu cho răng giả sẽ bị mài nhỏ đi. Những răng bị

mài này có thể bị suy yếu, vẫn có thể bị sâu

Retainer

Bridge

Partial

Denture


hoặc bị nƣớu dẫn đến hƣ hỏng của cầu bọc răng . Ngoài ra, sự thoái hóa của

xƣơng chỗ mất răng vẫn tiếp tục.

ấy chân răng ( implant) là phƣơng pháp tân tiến

để thay thế chân răng đã mất bằng chân nhân tạo

. hân răng này đƣợc làm bằng chất Titanium,

một chất kim loai quý và tƣơng sinh với cơ thể

con ngƣời. Mỗi chân cấy có đƣờng k nh từ 3-5

mm và chiều dài từ 10-16 mm. Khi đƣợc đặt

vào vùng xƣơng hàm đã mất răng , chân răng

nhân tạo cần 4- 6 tháng để hòa hợp với xƣơng

hàm . Sau đó chân nhân tạo này đƣợc lắp phần

thân răng (abutment) và sau cùng là bọc răng (

crown) đƣợc gắn trên phần thân răng đó.

ấy răng giúp xƣơng hàm không bị mất xƣơng sau khi nhổ răng. ấy răng

giúp bạn thay thế răng đã mất mà không cần mài những răng tốt để nâng đỡ

nhƣ cầu bọc răng. hức năng nhai của implant tự nhiên nhƣ răng thật, chứ

không cồng kềnh nhƣ răng giả toàn hàm hay bán hàm. ạn chỉ cần bảo quản,

ngăn ngừa bệnh nuớu răng thì implant sẽ rất bền. Tuy nhiên chi ph cho

implant cao hơn các loại răng giả khác do sự đòi hỏi về thời gian cũng nhƣ

kỹ thuật .

Trong những năm gần đây cấy chân răng đã đƣợc xử dụng rộng rãi với

nhiều hết quả hữu hiệu . ên cạnh đó cấy răng giúp bạn duy trì xƣơng sau

khi bị mất răng, giữ đƣợc nét đẹp thẩm mỹ, và phục hồi chức năng nhai tự

nhiên nhƣ dùng răng thật. Implant là phƣơng pháp tối ƣu nhất hiện nay trong

sự thay thế răng đã mất.

Crown

Abutment

Implant


TÌM HIỂU VỀ CÁC TÌNH TRẠNG CỦA MẮT

Bác sĩ nhãn khoa Phạm Đỗ Thiên Hƣơng

ẬN THI = NEARSIGHTED = MYOPIA

Là tình trạng mắt bị mờ khi nhìn XA.

Nguyên do: cầu mắt dài hơn bình thƣờng do bẩm sinh (genetic) , và/hoặc

giác mạc lồi hơn bình thƣờng vì phải điều tiết quá nhiều. Đây là hậu quả của

việc sử dụng mắt quá nhiều nhƣ đọc sách, nhìn màn ảnh computer, làm

nails, may vá,.... ởi vậy nên đa số dân "mọt sách" đều bị đeo k nh dày

nhƣ... đ t chai . K nh cận thị là k nh concave (lõm ở giữa, càng ra ngoaì càng

dày). Những ngƣời đeo k nh cận nặng độ thì mắt hay bị "h p" lại

VIỄN THỊ = FARSIGHTED = HYPEROPIA

Trái ngƣợc với cận thị, mắt nhìn càng GẦN càng mờ.

Nguyên do: cầu mắt ngắn hơn bình thƣờng (bẩm sinh). Hầu hết các bé sơ

sinh (dĩ nhiên các em bị cận thị bẩm sinh là ngoại lệ) đều bị viễn thị một

chút, từ từ khoảng 1-2 năm mới hết độ. Những em có cầu mắt ngắn một cách

bất thuòng thì lớn lên sẽ giảm bớt, nhƣng không hết hẳn. Đây là những

ngƣời thật sự bị viễn thị. K nh viễn thị là k nh convex (lồi ở giữa, mỏng ở

chung quanh). Những ngƣời đeo k nh viễn cao độ thì mắt hay bị trố ra.

LOẠN THỊ = ASTIGMATISM

Thị giác bị lòe nhòe, hình thể bị méo mó, cả khi nhìn xa lẫn khi nhìn gần.

Nguyên do: cầu mắt bị méo (hình quả banh cà na thay vì banh tennis)

Ngƣời loạn thị thƣờng hay nheo mắt, và rất nhạy cảm với ánh sáng

(sensitive to light)

K nh loạn thị hình trụ ( cylindrical lens) chứ không phải hình tròn

(spherical), để bù trừ cho hình dạng không đều đặn của eye ball.

LÃO THỊ = PRESBYOPIA

Mất khả năng điều tiết, không focus đƣợc ở gần.

ắt đầu xảy ra vào khoảng 40 tuổi, và ngày càng tệ hơn.

VÀO 40 NĂM ĐẦU, MẮT HÖNG TA TƢƠNG TỰ NHƢ MỘT MÁY

HỤP HÌNH TỰ ĐỘNG (AUTOFOCUS). Khi chụp hình bằng autofocus

camera, các bạn để ý sẽ thấy ống k nh chạy ra, chạy vào để focus cho hình

chụp đƣợc rõ nét tuỳ theo khoảng cách từ ngƣời chụp hình đến target. Trong

mắt mình cũng có một cái lens nhƣ vậy, nhƣng lens này chỉ co dãn tới lui để

điều tiết cho mình đƣợc khoảng 40 năm thôi, sau đó thì lens mất dần

flexibility, khiến mắt chúng ta trở thành manual camera chứ không còn là


autofocus nữa. Vì vậy mình sẽ thấy bị loè khi nhìn gần, và nếu cố gắng

focus một chút với sự trợ giúp co kéo của các bắp thịt mắt, hoặc đƣa tay ra

xa để target xa hơn thì mình sẽ nhìn đƣợc rõ. Sau một thời gian ngắn, các

bắp thịt sẽ bị mỏi, làm mắt chúng ta cũng thấy mỏi, hoặc có thể bị nhức đầu,

đó là lúc chúng ta bắt buộc phải cần sự trợ giúp của kính lão. Lão thị chỉ ảnh

hƣởng ở GẦN chứ không ảnh hƣởng tầm nhìn xa. K nh lão cũng là loại

convex nhƣ k nh viễn thị, vì vậy rất nhiều ngƣời lầm lẫn LÃO THỊ VÀ

VIỄN THỊ. Nguyên do của lão thị là tuổi già ( functioning problem) chứ

không phải vì cấu trúc của mắt nhƣ viễn thị.

ho nên một ngƣời có thể:

1. hỉ bị lão thị, nhìn xa từ nhỏ đến lớn rất rõ, không cận , không viễn.

Khi ngoài 40 tuổi mới bắt đầu bị loà ở gần.

2. hỉ bị cận thị hoặc bị vừa cận vừa loạn lúc nhỏ, cộng thêm lão khi già.

3. hỉ bị viễn thị hoặc vừa viễn vừa loạn khi nhỏ, cộng thêm lão khi già.

4. Một ngƣời không thể vừa cận vừa viễn đƣợc.

Đây là những trƣờng hợp thay đổi bình thƣờng của những ngƣời bƣớc vào

lứa tuổi “tứ tuần”:

1. Nếu bạn là ngƣời mắt tốt, từ nhỏ đến lớn không hề phải đeo k nh, sau

40 tuổi, tự nhiên nhìn gần ngày càng khó, và dần dần sẽ phải đeo k nh

lão khi nhìn gần. Kính này sẽ rất mờ nếu bạn đeo nó để nhìn xa.

2. Nếu bạn là ngƣời cận thị, từ nhỏ tới lớn phải đeo k nh mới nhìn xa

đƣợc, hoặc bạn đã từng đeo k nh kinh niên, bạn sẽ thấy bây giờ khi

đọc sách qua kính cận, bạn không còn thấy rõ và thoải mái nữa, bạn

phải đƣa sách ra xa hoặc phải bỏ kính ra mới đọc đƣợc. Trƣớc đây, bạn

thật sự cũng không cần đeo k nh cận để đọc sách (trừ khi bạn cận thị

rất nặng), nhƣng vì thói quen, bạn lúc nào cũng đeo k nh trên mặt, khi

đọc, mắt bạn phải điều tiết để bù trừ cho độ kính cận mà bạn đeo thêm

một cách không cần thiết (vì vậy những ngƣời đeo k nh "dƣ" sẽ bị tăng

độ rất nhanh), khi ngoài 40, mắt không còn khả năng điều tiết nữa, bạn

bắt buộc phải bỏ kính cận ra mới đọc đƣợc là vì vậy. Những ngƣời cận

thị coi nhƣ là có sẵn "built-in kính lão trong mắt vậy.

3. Những ngƣời viễn thị từ nhỏ , đến khi gần 40 là bắt đầu bị lão, và triệu

chứng còn thê thảm hơn ngƣời cận nhiều, near vision rất lousy.


Những ngƣời cận thị dƣới 2 độ, trên 40 tuổi thì KHÔNG NÊN làm LASIK

để chữa hết độ. Nên nhớ, độ cận này là "built-in" kính lão cho mình, nhờ nó

mà bạn vẫn có thể nhìn gần đƣợc ngon lành. Làm hết độ cận thì bạn sẽ trở

thành ngƣời bình thƣờng bị lão, cầm cái gì gần mắt cũng bị nhòa, phiền

phức, khó chịu hơn là mờ một chút khi nhìn xa lúc bạn còn cận thị nhẹ.

Nếu bạn cận nặng, thì đây là những cách chữa trị:

1. Dùng LASIK hoặc Ortho-K chữa hết độ xa, đeo thêm k nh lão khi đọc

sách hay làm việc gần.

2. Dùng LASIK theo kiểu monovison thì có thể nhìn cả xa lẫn gần mà

không cần đeo k nh, tuy nhiên không phải ai cũng chịu đƣợc vì bị...

mất quân bình giữa hai mắt. Cho dù thoải mái ở cả xa, lẫn gần, bạn

cũng bị mất khả năng ƣớc lƣợng chiều sâu (depth perception) và không

nhìn ra đƣợc không gian 3 chiều (no more 3D movies !) vì hai mắt

không làm việc chung với nhau. Tình trạng lão thị sẽ ngày càng tệ, kết

quả của LASIK có thể không còn chính xác sau 2-3 năm.

3. Ortho-K có thể chữa đƣợc lão thị. Bạn vẫn có thể nhìn rõ cả xa lẫn gần

bằng cả hai mắt, và bạn có thể thay đổi lens hàng năm theo sự thay đổi

của mắt.

4. Nếu bạn là ngƣời làm việc gần cả ngày, không muốn phải đeo k nh lão

khi làm viêc, bạn có thể dùng LASIK hoặc Ortho-K để chữa cho mắt

rõ đủ ở gần, và sẽ phải đeo thêm k nh khi lái xe hoăc phải nhìn thật xa.

(bạn trở thành ngƣời cận thị nhẹ)

5. Bạn có thể tiếp tục đeo k nh hoặc contact lenses. Progressive glasses

hay multifocal contact lenses cho bạn thị giác rất tốt.


Tưởng Nhớ

Jonathan Vũ Tháng tƣ năm 2012, cộng đồng Ngƣời

Việt Nam ở Virginia, gia đình, bạn bè và

Hội Ngƣời Việt ở Richmond đã phải chịu

một mất mát lớn…đó là sự ra đi đột ngột

của

Jonathan Vũ

1972-2012

Pháp danh Nhật Đức

ác Sĩ Y Khoa

Phó chủ tịch ngoại vụ Hội Ngƣời Việt Richmond

Để tƣởng nhớ một thành viên hoạt đông

t ch cực của cộng đồng, của HNVR, một

ngƣời con hiếu thảo, một ngƣời chồng

luôn chu toàn nhiệm vụ, một ngƣời cha

hiền trong gia đình họ Vũ, chúng tôi xin

có đôi lời về ác sĩ Vũ.

Jonathan Vũ sinh ngày 15 tháng 2 năm

1972 tại Việt Nam, Jonathan là con của

ông Tommy Dan Lê Vũ và bà Nguyễn

Thị Nhung. Jonathan là chồng của ác

Sĩ Y-Khoa Minny Vũ và là cha của bé

ella Rosa đƣợc 8 tháng tuổi.

Năm 1983 Jonathan Vũ theo gia đình

định cƣ tại Maryland Hoa-kỳ. Năm 1983

anh chuyển về alifornia, và theo học

trung học cũng nhƣ đại học tại nơi đó.

Năm 1990 anh làm chủ tịch Hội Sinh

Viên al State Fullerton, tại đây anh gặp

Minny, ngƣời sau này là ngƣời bạn đời

của anh.

Năm 2002 Jonathan Vũ chuyển về North

orolina. Tháng 6 năm 2010 anh tốt

nghiệp ác Sỹ Y Khoa chuyên về chỉnh

xƣơng và mở phòng mạch ở Richmond,

Virginia.

Trong thời gian sống và làm việc tại

Richmond anh đã t ch cực tham gia công

tác xã hội của Hội Ngƣời Việt và tháng 4

năm 2011 anh đắc cử chức vụ Phó chủ

tịch ngoại vụ HNVR.

Vũ qua đời đột ngột ngày 29 tháng 4 năm

2012 vì suy tim, để lại vợ trẻ và con thơ.

Ngƣời Việt ở Richmond nhớ đến anh qua

các công tác xã hội, anh đã làm, sả thân

bênh vực, giúp đỡ những ngƣời kém may

mắn, và thƣơng tiếc anh đã qua đời trong

độ tuổi năng động, tƣơng lai rực rỡ và mở

rộng trƣớc mắt.

Giờ đây cái tƣơng lai đầy rực rỡ đó đã

khép lại…Toàn thể thành viên Hội Ngƣời

Việt Richmond vô cùng xúc động, chia sẽ

cùng gia đình Jonathan Vũ vì sự mất mát

lớn lao này.

Sau cùng, xin có đôi lời cùng Jonathan

Vũ: Trong niềm tin tôn giáo, Phật tử

Nhật Đức đã từng nghe lời Phật dậy:

“Vạn pháp do duyên hợp, nên thế gian

này là vô thƣờng, thân ngủ uẩn này

không có tự tánh” giác linh Nhật Đức đã

sả báo thân này, hãy nƣơng theo đạo từ bi

và tr tuệ, cao đăng Phật Quốc.

Vô cùng thƣơng tiếc

Trịnh Thùy Dương

Chủ tịch HNVR


HNVR tham dự tang lễ của Jonathan Vũ (Phó chủ tịch HNV nhiệm kỳ 2012-2014)

Lễ Phát Thƣởng Học Sinh Giỏi Năm 2012

Lễ Phát Thƣởng Học Sinh Giỏi Năm 2012

Một Vài Sinh Hoạt

Của HNVR

Uỷ Lạo ao Niên 2012

Uỷ Lạo ao Niên 2012

Ấn Hành Giai Phẩm Xuân 2013


Quảng áo


6
















Góp Mặt .......................................................................................................................... 1

Lá Thơ Xuân – Dƣơng Dinh ........................................................................................... 2

Thƣ húc Tết – Ban Thƣờng Vụ - HĐMV .................................................................... 3

Lời húc Đầu Năm – Sƣ Cô Nhƣ Nghiêm ..................................................................... 4

Phải ó Một Tấm Lòng – Hội Ngƣời Việt Richmond .................................................... 5

Loài Hoa Quý – Ngô Minh Hằng ................................................................................... 6

Em Tháng Giêng – Ánh Thu........................................................................................... 6

Tết Nguyên Đán – Lê Thƣơng ........................................................................................ 7

Thơ Xuân – Ngô Minh Hằng ........................................................................................ 15

Giã Từ – Hoàng Bích.................................................................................................... 16

Dƣa Hấu Ngày Tết – Nguyễn thị Hàm Anh ................................................................. 17

Huế ây hừ – Hoàng Bích ......................................................................................... 21

Thơ Xuân tặng vợ – Trần Hữu Hiệp ............................................................................ 21

Lì Xì Ngày Tết – Saigon cô nƣơng .............................................................................. 22

iếu quà Tết, „chuyện nhỏ‟ nhƣng „không nhỏ‟ – Nguyễn thị Hàm Anh ...................... 25

Định Tịnh Hành – Hạnh Không ................................................................................... 29

Tháng Sáu uồn – Hà Vân Khôi .................................................................................. 29

Nói Với PNL – Lãm Thuý ............................................................................................ 30

Khi ngồi ở quán gió – Hà Nguyên Dũng....................................................................... 30

Đám Giỗ Xƣa Và Nay – Duy Thức ............................................................................... 31

Giáng Sinh Trong Y Viện – Trở Lại Thuyền Mơ – Trần Quốc Bảo .............................. 35

âu huyện Đƣa ay – Khi Rời ệnh Viện – Nguyễn-Phú-Long ................................ 36

Mở hàng – Saigon cô nƣơng ......................................................................................... 37

Bão Ai Rin (Irene) – Bão Sandy – Sandy ão, Sandy Trƣờng – Lƣơng Hà ................... 40

Hàng Rong – Saigon cô nƣơng ..................................................................................... 41

Tập làm thơ xuân – Tâm Hiền ...................................................................................... 45

Mùa Xuân, Viếng ác hùa ở Richmond – Nguyễn Kiến An ....................................... 46

hiều Qua Sông, Nhớ Nhà – Tạ Quang Trung ............................................................ 50

Lời gọi ngƣời tình – Ánh Thu ....................................................................................... 54


Thăm Viếng Tiệm Ngƣời Việt ở Richmond – Hoàng Thu Dung .................................. 55

Vô Đề – Nhịn Nhục – Tàn Mộng Quay Về – Khiêm Trần ............................................ 60

ên Thắng uộc – Mặc Lâm ........................................................................................ 61

“ ên Thắng uộc”: Một Nửa Sự Thật ủa Tấn i Kịch Lớn – Sơn Tùng ..................... 65

Áo Tiểu Thơ – Đỗ Xuân Quang ................................................................................... 69

Chào Cô Dạ Lan – Nguyễn Khắp Nơi .......................................................................... 70

Em Là on Gái Trời ắt Xấu – LS. Ngô Tằng Giao ..................................................... 75

Thơ Lệ Khánh – Lệ Khánh ........................................................................................... 79

ảm Thức Ngày Tuyết – Quang Lễ .............................................................................. 83

Món ngon Sài Gòn – Nguyễn Ngọc Chính ................................................................... 87

Hƣơng ồ Kết – Hà Nguyên Dũng ............................................................................. 101

Oan Gia ủa Tôi – Việt Kiều ...................................................................................... 102

Hƣơng Tóc Trƣng Vƣơng – Song Châu Diễm Ngọc Nhân ......................................... 103

Ngoài Chân Mây – Tạ Quang Trung ....................................................................... 104

Màu ờ – Sa Giang Trần Tuấn Kiệt ......................................................................... 117

Thơ tặng ngƣời vợ khổ hạnh – Hà Nguyên Dũng ....................................................... 118

Màu vàng – Vũ Khỹ ................................................................................................... 119

Nỗi tôi – Hà Nguyên Dũng ......................................................................................... 120

hiếc áo len hồng – Trƣơng Đình Trác ..................................................................... 121

Viết ho Hạc – Sa Giang Trần Tuấn Kiệt ................................................................. 123

Huyền thoại TTKh và Hai sắc hoa ty gôn – Thụy Khuê .............................................. 124

Ca Dao Trào Phúng – Lê Thƣơng ............................................................................... 135

Phố xuân Sài Gòn – Vũ Khỹ ....................................................................................... 142

ỆNH MẤT TRÍ NHỚ Ở NGƢỜI GIÀ – Bác sĩ Dean B Ngo .................................... 143

ấy chân răng- Phƣơng pháp thay răng hiện đại – Bác sĩ Đỗ Ánh Thu ....................... 146

TÌM HIỂU VỀ Á TÌNH TRẠNG ỦA MẮT – Bác sĩ Phạm Đỗ Thiên Hƣơng .... 148

Tƣởng Nhớ Jonathan Vũ – Trịnh Thùy Dƣơng .......................................................... 151

Một Vài Sinh Hoạt ủa HNVR – HNVR .................................................................... 152

Quảng áo .................................................................................................................. 153

Documents

· Hội Ngƣời Việt Richmond 1 Xuân Tình Thơng & Hy Vọng Giai Phẩm Xuân Tình Thương & Hy Vọng Chủ Biên: Đỗ Xuân Quang ˚º ˚ Góp Mặt Dean B Ngo ∙ Duy