Hind taomlari nomlarining badiiy tarjimada berilishi

2-kurs hind-ingliz guruhi

Mamatsaliyeva Zuhra

AnnotasiyaAnnotasiya

Mazkur taqdimot hind taomlari nomlarining tarjima xususiyatlari, ularning ayrim badiiy tarjimalarda o`zbek tilidagi aksi masalalariga bag`ishlangan.

Toshkent - 2013

Taomlar nomlarini talqin etish ham san’atkordan katta mas’uliyat talab qiladi. Har bir xalqning bobomeros milliy taomlari boshqa xalqlarnikidan nafaqat tayyorlanish usuli, balki mazasi hamda ko’rinishi bilan ham farq qiladiki, tarjima jarayonida asliyatda tilga olingan taom nomini tarjima tili sohiblari iste’mol qiladigan taom bilan almashtirib qo’yish ham, uni biror tasviriy vositasiz transliteratsiya qilish ham kitobxonga asliyat sohibi taomi haqida aniq tasavvur berishkga ojizlik qiladi.

Quyida biz hind milliy taomlarining ayrimlarining tarjimada berilishi haqida ma’lumot berib o’tmoqchimiz

Asosiy taomlar• Shimoliy Hindiston aholisining

asosiy taomlaridan ba’zilarini tarjimada berilishini ko‘rib chiqsak:

• Sabzi so’zining lug‘aviy ma’nosi ko’kat, sabzavot, sabzavotdan qilingan ovqat. Hindlarning taomnomasidan o‘rin olgan taomlar orasida sabzi taomi muhim o‘rin egallaydi. Shu bois tarjima jarayonida albatta ushbu so‘zni sabzavotli jarkob deb bersak maqsad muvofiq deb hisoblaymiz. Sababi sabzi o’zbek milliy taomlaridan jarkobga o`xshab tayyorlanadi, farqi ushbu taomni faqat sabzavotlardan tayyorlaydilar. Shuning uchun sabzavotli deb aniqlik kiritilsa maqsadga muvofiq bo‘lar edi.

• Bu taomga hindlar ba’zi hollarda qatiq, kakosli sut, panir-hindcha pishloq ham qo’shib tayyorlashadi.

Dal so’zinining luga‘viy

ma’nosi: mosh, donli mahsulotlar. Hindlarda qaylaning bir necha hil turlari bor va ularni oldiga aniqlovchi so‘zini qo‘llab, moshli qayla deb tarjima qilish maqsadga muvofiq. Masalan: moshli qayla, sabzavotli qayla, go’shtli qayla.

Dal taomini hindlar asosan kokosli sut, limonli sharbat, piyoz, pomidor va ziravorlar qo’shib tayyorlashadi. Va asosan guruch va turli hil nonlar bilan ist’emol qilishadi

Tanduri chickentovuqli tandir kabob deb tarjima. Bunda tovuq tandirda pishiriladi. Pishirishdan oldin bir mudda turli xil ziravorlar bilan qatiqqa to‘yintirib qo‘yiladi. Va asosiysi unga “tanduri chcken masala” solinadi. Shu o’rinda “masala” so’ziga aniqlik kiritib o’tsak. “Masala” taomlar uchun solinadigan maxsus ziravordir. “Masala” har bir taom uchun maxsus tayyorlangan bo‘ladi. Masalan: Garm masala, Chiken masala, briyani masala, meet masala, sabzi masala, kari masala va boshqalar.

Briyani deganda asosan

guruchli taom tushuniladi. O’zbek milliy taomlaridan oshga to’g’ri keladi. Faqat bu taomga hindlar mayiz, yong’oq qo’shadilar. Hind xalqining ko’pchiligi vegeterian bo’lgani uchun ko’pgina taomlari sabzavotli va ziravorlidir. Shu jumladan briyani taomi ham vegeterian bo’lganlar uchun sabzavotli brian guruch bilan va vegeterian bo’lmaganlar uchun tovuqli briyani guruch bilan tayyorlanadi. Bunda guruch har xil ziravorlar va yuqorida aytib o’tganimdek yong’oq, mayiz bilan birga pishiriladi. Ya’ni oddiy qaynatilgan guruchdan farqi bo’ladi.

Thali bu bir taom nomi bo’lib, asl ma’nosi likopcha, lagan degan ma’no anglatadi. Bu taomning “tali” deb atalishi bejiz emas. Bunda bir likopchada turli xil taomlar jamlangan bo’ladi. Ya’ni bir laganda ham guruch, ham sabzavot, ziravorlar va non bo’ladi. Bularning barchasi yaxlit bir taomdir. Bu taom tarjimada transliteratsiya usulida berilsa kitobxon uchun tushunarli bo’ladi deb hisoblayman.

Hindcha non turlari• Chapati

• Nan

• Pakora –

• Puri

Shirinliklar

• “Gajr ka xalva” Tarjimasi sabzili xolva. Tarjima jarayonida ham sabzili holva deb tarjima qilish mumkun. Asosan Hindistonning shimoliy hududlarida iste’mol qilinadi.

Laddu

• Bu shirinlik turi ham ko’pchliik uchun tanish. Undan qilinadigan dumaloq shakldagi shirinlik. Tarjimada ham xuddi shaklda berish mumkun

RasmalaiRasgulla

Gulabjamun

Jalebi

Kulfi

Xulosa• Hind taomlari juda xilma xil va o’xshash.

Shuning uchun bu xilma xillik va o’xshashlik tarjimondan katta mahorat va e’tibor talab qiladi. Hind taomlarini tarjima qilish jarayonida shunga guvoh bo’lindi-ki, agar taom nomi tarjima qilinayotgan til xalqlarida ham mavjud bo’lsa unda o’sha taomni mavjud so’z bilan almashtirish mumkun. Yoki aksincha taom nomlari tarjima qilinayotgan til xalqlarida uchramasa transliteratsiya usuli bilan tarjima qilish ma’qul.