Modeling Techniques

مدل های تکنیکسازی

بهتر ها سازی مدل و ها مدل به پرداختن از قبلکنیم : مرور را متدلوژی مفاهیم بار یک است

ها متدلوژی

و * انجام جهت در هستند جامعی های رهنمونهای فعالیت تمام تکمیل

SDLC (Software Development Life Cycle) .

هستند * . ها تکنیک و ابزار ، ها مدل از ای مجموعه

ها Models مدل

“ نه * ” ، واقعی دنیای از مهم نمود یک نمایشواقعی . اجسام مشابه

از * خارج ، کردن مجزا برای شده استفاده تجرید. “ نمود”

ها * . جدول و نمودارهابندی * . بودجه در کمک و پروژه ریزی برنامه

ها مدل و ها ها متدلوژی مدل و ها متدلوژی 11

ها مدل و ها ها متدلوژی مدل و ها متدلوژی

سیستم توسعه در استفاده مورد های مدل از بعضیاز : عبارتند ها

DFD,ERD,FlowChart,Use Case Diagrams,Class Diagrams .

مدیریت در استفاده مورد های مدل از بعضی واز : عبارتند توسعه فرایند

PERT Charts,Gantt chart organ, Hierarchy chart .

Toolsابزار

می کمک که است پشتیبان افزار نرم یک ، ابزار یکها مدل ایجاد به کند

مانند : ، پروژه در نیاز مورد اجزای دیگر یاsmart editors , C-S help , debugging tools ,

CASE (Computer-Aided System Engineering) Tools .

22

ها مدل و ها ها متدلوژی مدل و ها متدلوژی

ها Techniqueتکنیکمی کمک که است ها رهنمون از ای مجموعه تکنیک

گر تحلیل یک تا کنداز کند تکمیل را سیستم توسعه به مربوط فعالیت

جمله :Object Oriented analysis , Data modeling , Relational database design , Structured analysis and design .

33

ها مدل و ها ها متدلوژی مدل و ها متدلوژی 44

اجزای میان تباط ارمتدلوژی

سازی سازی مدل مدل

؟ چیست سازی مدلشبیه برای که است تقریبی یا انتزاع یک ، مدل یک

مدل . تمرکز شود می استفاده واقعیات سازی “ انجام ” کاری چه ، سیستم که است این روی سازی

“ دهد ” می انجام را آن چگونه نه دهد .می

از : عبارتند سازی مدل قسمت سهفرایندی - ( سازی ) .DFD / Activity diagramsمدل

ای - ( داده سازی ) .ERD / Class diagramsمدل

رفتاری - سازی مدل(State Transition Diagrams ‘STD’ or Statechart Diagram ,

Decision Table , Decision Trees , Pseudo code , Structured

English ).

55

سازی سازی مدل مدل

ها سیستم توسعه برای شده شناخته مشی خط دودارد : وجود

یافته ساخت توسعهگرا - فرایند نگرش

یافته - ( ساخت طراحی و تحلیل که) SADTتکنیکهای تالش اولین

کیفیت بهبود نگرش به رسیدن برای گرفته صورتبود . افزار نرم

پیچیده - ( های برنامه که پایین به باال نویسی برنامهسلسله به را

. ( کرد می تقسیم ها ماژولیافته - ساخت طراحی

یافته - ساخت جداولیافته - ساخت آنالیز

ها - ( داده جریان )DFDنمودارهایها - ( موجودیت ارتباط )ERDنمودار

66

گرا شی نگرشگرا - شیء اطالعاتی نگرش سیستم یک انداز چشم

عنوان به استانجام به برای که اشیا تعامالت از ای مجموعه

هم با وظایف رساندنکنند . می کار

می شیء - که کامپییوتر سیستم در است عنصریواکنش ها پیام به تواند

دهد .گرا - شی اشیا طراحی انواع تمام تعریف یعنی

ارتباط برقراری برای الزمتعریف تصحیح و سیستم وسایل دیگر و افراد با

نحوی به شی نوع هرشود . سازی پیاده معین محیط یا زبان یک با که

گرا - شی نویسی در برنامه دستورات نوشتن یعنیبرنامه زبان یک

کاری چه شی نوع هر اینکه تعریف برای نویسیشامل ، دهد انجام

کنند می دریافت یا فرستند می اشیا که هایی پیام.

سازی سازی مدل مدل 77

نگرش دو مورد در اجمالی نگاه یک عنوان به اماتوان می شده گفته

گفت :ساخت طراحی به شود می منجر یافته ساخت آنالیز

برنامه متعاقبا و یافتهتکنیک . اهداف زیراز موارد یافته ساخت نویسی

است : یافته ساخت هایقابل * رفتار با های برنامه در باال کیفیت به رسیدن

بینی . پیشاند * . اصالح قابل راحتی به که هایی برنامه ایجاد

برنامه * . توسعه فرایند و ها برنامه کردن سادهدر * باالتر کنترل و گویی پیش قدرت به رسیدن

توسعه . فرایندتوسعه * . فرایند در باالتر سرعت

توسعه * . فرایند در کمتر هزینه

سازی سازی مدل مدل 88

سازی سازی مدل مدل 99

؟ چیست گرا شی

ساختمان - کند می ترکیب که ، اشیا بنیادی ساختندر را رفتار و ها داده

واحد . موجودیت یکای - مجموعه عنوان به افزار نرم دهی سازمان راه

که مجزا اشیا ازو ها داده ساختمان دو هر در پیوندند می هم به

رفتار .رفتار و داده میان اتصال و ارتباط گرا شی در پس

ساخت در اتصال این حالیکه در است قوی بسیاراست . ضعیف و آزادانه بسیار یافته

سازی سازی مدل مدل 1010

خاص های تکنیک شده گفته نگرش دو از کدام هردارند . را خود

مدل و ای داده سازی مدل ، فرایندی سازی مدلدر استفاده مورد های تکنیک جمله از رفتاری سازی

این عملکرد نوع که هستند نگرش دو هردو این از یک هر در آنها سازی پیاده و ها تکنیک

است . متفاوت: از عبارتند یافته ساخت های تکنیک

فرایندی ( مدل ای) DFDسازی داده سازی مدل ،)ERD (سازی مدل و

) .ELHرفتاری (

: از عبارتند هم گرا شی های تکنیک وUse case diagrams , Class diagrams ,

Interaction digrams .

یافته ساخت سازی مدل های تکنیک به اینجا در ماپردازیم . می

سازی سازی مدل مدل 1111

سیستم DFDیک • یک سرتاسر در را ها داده حرکتیا برنامه منطق ولی دهد می نشان اطالعاتی

دهد . نمی نشان را پردازش مراحلاز • ای بوجود DFDمجموعه را منطقی مدل یک ها

انجام کاری چه سیستم دهد می نشان که آورند می. ( دهد ( می انجام را آن چگونه نه دهد می

DFDاجزای

DFD کنند می استفاده ای پایه عالمت چهار از ها ، فرایندها نمایش برای

ها . موجودیت و ای داده های گروه ، ها داده جریان

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 1212

Processفرایند

تولید را خروجی و کند می دریافت را ورودی دادهیا شکل در که کند می

کند . می فرق دو هر ویا محتویات

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 1313

Process customer

2.3.4

مرجع فرایند نام

فرایند نام

شماره فرایند

ها داده Data flowجریان

شکل به که دهد می نشان را ای داده آیتم چند یا یکاست : زیر

فقط را ای داده که است مواردی در جهته یک پیکانکنیم خارج یا وارد

را داده هم که است مواردی برای طرفه دو پیکان ومجددا هم و خوانیم می

کنیم . می بازنویسی

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 1414

ای داده های Data storeگروه

سیستم توسط که دهد می نشان را هایی دادهمشخصات . است شده ذخیره

یک با ما زیرا نیست مهم ای داده گروه یک فیزیکیبه . ای داده گروه یک داریم کار سرو منطقی مدل

شود : می داده نمایش زیر شکل

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 1515

ای داده گروه ای شماره داده گروه شمارهای داده گروه ای نام داده گروه نام

Entityموجودیت

نام که شود می داده نمایش مستطیل یک باآید می ان داخل در موجودیت

استفاده اصلی مرجع و منبع یک عنوان به آن از وشود . می

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 1616

موجودیت موجودیت نام نام

ها DFDقواعد

پیدا 1 جریان ها فرایند بین مستقیم طور به ها دادهکنند . نمی

ای 2 داده های گروه بین مستقیم طور به ها دادهکنند . نمی پیدا جریان

از 3 مستقیم طور به توانند نمی ها Data storeدادهها موجودیت به

یابند . انتقال عکس بر یا

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 1717

یک تهیه برای روشی ادامه که DFDدر است آمدهGeoff Cuttsتوسط

ذکر . روش این بر عالوه هم نکاتی است شده ارائهاست . شده

Method by Geoff Cutts :

ایجاد کنید یک نمودار ایجاد اسناد فیزیکی را . از 1بیضی برای نمایش یک شخص یا قسمت استفاده

کنید .

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 1818

Dispatch note

WarehouseCustomer

InvoiceCheque

Order form

AccountsDept.

Sales Dept.

Picking notes

چین . 2 نقطه با کنید مشخص را سیستم محدودههر . دهید نشان محدوده

موجودیت یک ، باشد چین نقطه از خارج گه چیزیاست . خارجی

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 1919

Dispatch note

WarehouseCustomer

Invoice

Cheque

Order form

Accounts

Dept.

Sales Dept. Picking notes

کنونی 3 فیزیکی های داده جریان نمودار کنید ایجاددرون . های بیضی را

کنید . فرایند به تبدیل را محدوده

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 2020

Dispatch note

WarehouseCustomer

Invoice

Cheque

Order form Picking notesProcess Order

1 Sales Dept.Sales Dept.

Prepare Invoice2 Accounts Dept.Accounts Dept.

ارتباطات 4 که را صفر سطح نمودار کنید ایجادنشان را سیستم بیرونی

است . سیستم کلی شمای واقع در و دهد می

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 2121

Dispatch note

WarehouseCustomer Invoice

Cheque

Order formPicking notesSales &

Accountancy System

0

کرد : توجه نکاتی به باید صفر سطح ایجاد موقع دریک * در که بکشید طوری را صفر سطح دیاگرام

شود . جا صفحهسیستم * از صفر سطح در ها فرایند نامگذاری برای

استفاده اطالعاتیکنید .

کنید * . استفاده یکتا های نام از نامگذاری درندهید * . عبور هم روی از را خطوط

هر * برای ارجاع شماره یک و اختصاصی نام یککنید . درج فرایند

را * . کاربر فیدبک و ورودی بیاورید دست به

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 2222

هر . 5 را تر پایین سطوح نمودارهای کنید ایجادپیدا بسط تواند می فرایند

، تر پایین سطوح به شود تجزیه و های DFDکندرا تری دقیق و تر جزئی اطالعات تر پایین سطوح

شوند . می شامل

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 2323

Level 1Level 1

1 2

های رسیدگی پسازبیشتر است 1فرایند ممکن

به : شود تبدیلLevel 2 – Level 2 – Reference ID is Reference ID is 1.1, 1.2 ….1.1, 1.2 ….

1.1

1.3

1.2

شوید مطمئنها ورودی که

با ها خروجی ومتناسب هم

هستند .

از تر :DFDمثالی پایین سطوح

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 2424

داده 6 نامی ها داده جریان همه به که شوید مطمئنیک . است DFDشده

داده جریان و توابع همه اینکه مگر شود نمی کاملباشند . داشته معنی با نام ها

را 7 آنها است نیاز ای داده های گروه که جا هرکنید . اضافه

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 2525

گفت توان می دیگر نگاهی دانست :DFDاز نوع دوDFD : روی چگونه اشیا دهد می نشان که فیزیکی

دهند . میDFD : یک از که کشیده DFDمنطقی بیرون فیزیکی

انجام کاری چه سیستم دهد می نشان و شود میدهد . می

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 2626

LogicalLogicalPhysicalPhysical

Clerk

Receive order and write out an order

fileReceive order

Typist

Type invoice Produce invoice

Order form

Order form Order Order

Dispatch note

Price file

InvoiceInvoice

Price information

Dispatch details

است : ضروری نکته چند ذکر بخش این انتهای درتوازن * و ها فرایند سطحی هم به باید تر پایین سطوح رسم توازن * در و ها فرایند سطحی هم به باید تر پایین سطوح رسم در

کرد . توجه آنها کرد .بین توجه آنها بین

از * ای مجموعه است ممکن سیستم از * یک ای مجموعه است ممکن سیستم سطوح DFDDFDیک با سطوح ها با تا تا 00هاNN) باشد (داشته باشد 44یا یا 33داشته

است ) . رایج است ) .سطح رایج سطح

حداکثر * سطح حداکثر * هر سطح باشد .77هر داشته تواند می باشد .فرایند داشته تواند می فرایند

توابع * ، نیستند تجزیه قابل دیگر که تر پایین سطوح توابع * فرایندهای ، نیستند تجزیه قابل دیگر که تر پایین سطوح فرایندهایشوند . می نامیده شوند .اولیه می نامیده اولیه

باشد * : داشته خروجی باید فرایند باشد * :یک داشته خروجی باید فرایند یک

مشکل * ایجاد فایل شدن بزرگ ، بنویسیم ها فایل در فقط مشکل * اگر ایجاد فایل شدن بزرگ ، بنویسیم ها فایل در فقط اگرکند . کند .می می

کرد * . جلوگیری باید پیچیده ارتباطات کرد * .از جلوگیری باید پیچیده ارتباطات از

فرایندی سازی فرایندی مدل سازی DFDDFDمدل 2727

خروجی خروجی بدون بدوننیست فرایند نیست این فرایند این

آقای ER (ERD)مدل سال Peter Chenتوسط معرفی 1976دراجزای از یکی اکنون و است .CASEشد

در کلیدی های المان و :ERDعناصر از عبارتندEntityEntityموجودیت - موجودیت -

می گفته کاربر کاری محیط در تشخیص قابل چیزهای تمام بهها. داده های پایگاه در شود

یک جدول .Entityهر است داشته : وجود تواند نمی ها داده پایگاه در ضعیف موجودیت

دیگری نوع اینکه مگر باشدباشد . موجود موجودیت از

دیگر : های موجودیت وجود به بسته آنها وجود وابسته موجودیتاست .

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 2828

PATIENT

PAT-PRESCRIPTION

PRESCRIPTION1:N

BUILDING

DORM-OCCUPANT

APARTMENT1:N

ها- ها- صفت AttributesAttributesصفت

در . کنند می توصیف را موجودیت یک خصوصیاتداده صفت پایگاه یک جداول های ستون از یک هر ها

در . سطر هر استصفاتش با را موجودیت آن از نمونه یک جداول

دهد . می نشاناند : نوع چند ها صفت

1 ) : ، نام نیستند تجزیه قابل ساده های صفتوضعیت ، و ...) .جنس تاهل

تاریخ : ( 2 شوند تجزیه توانند می مرکب های صفت ، تولد

و ...) . آدرسمی : 3 صفات دیگر روی از که مشتق های صفت

را آنها و ( ...) .توان معدل و سن آورد دست به

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 2929

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 3030

Entity Type (Table) Attributes(Columns)

Entity Instances

(Rows)

RelationshipRelationshipارتباط- ارتباط-

با چگونه ها موجودیت دهد می نشان که است راهیتعامل دارد . هم اشاره ارتباط ها داده پایگاه در دارند

بین اتصاالت خارجی .به کلید طریق از جداولارتباط - Cardinalityدرجه

ها موجودیت دیگر با موجودیت یک های ارتباط تعداداست .

نشان را ارتباط درجه ماکزیمم و مینیمم زیر شکلدهد : می

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 3131

DORMITORY STUDENT1:N

DORM-OCCUPANT

است : بازگشتی ارتباط ، ارتباط از نوعی

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 3232

STUDENT 1:NROOMS-WITH

که هستند دودویی های ارتباط ها ارتباط از نوعیاست : شده مشخص زیر مثال در ارتباط این نوع سه

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 3333

EMPLOYEE AUTO1:1

AUTO-ASSIGNMENT

DORMITORY STUDENT1:N

خوابگاه - مستاجر

STUDENT CLUBN:M

STUDENT-CLUB

ERDنمادهای

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 3434

EntityType Entity

One-to-Zero-Or-One Relationship (Optionality).

One-to-Zero-Or-More Relationship

Mandatory One-to-One Relationship

One-to-One-Or-More Relationship

دهد : می نشان بهتر را نمادها این زیر مثال

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 3535

Course SittingCourseCode

Student

GradeAllocation

Deliverable

CourseCodeAllocation

Cardinality

هم با ها موجودیت ارتباط نوع هم زیر مثال دراست : آمده ها موجودیت از یک هر صفات با همراه

( کلوپ( ویدئو یک سازی مدل

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 3636

RentalItemRental MovieCopy

MovieTitlePerson

• RentalItemIDRentalItemID• RentalIDRentalID• MovieCopyIDMovieCopyID

• RentalIDRentalID• PersonIDPersonID

• PersonIDPersonID• NameName• Date of birthDate of birth

• MovieIDMovieID• NameName• DescriptionDescription

• MovieCopyIDMovieCopyID• MovieIDMovieID

ScreenActing• ScreenActingIDScreenActingID• PersonIDPersonID• MovieIDMovieID• ScreenRoleScreenRole

LifeActing

• LifeActingIDLifeActingID• PersonIDPersonID• Role (i.e. Customer / Employee)Role (i.e. Customer / Employee)

یک نمودار مثال آخرین عنوان دو ERDبه برایاست : ( آمده زیر در این ERDمعموال موجودیت به را ها

بیضی یک صورت به صفات آن در که ، دهند می نمایش شکلدهند نمی قرار موجودیت کنار را آنها و شوند می داده ) نشان

ای داده سازی ای مدل داده سازی ERDERDمدل 3737

DORMITORYDORMITORY STUDENTSTUDENT1:N

DORM-OCCUPANT

DormName

Location

Number of Rooms

StudentNumber

StudentYearStudentName

Rent

، سازی مدل تکنیک البته ELHسومین که هستند هابه حاضر حال در

توان می و نیست رایج سازی مدل تکنیک یک عنوانرا . تغییراتی تکنیک این در است شده منسوخ گفت

پذیرفته سیستم کل در موجودیت یک کهبه . این از بیش هم اینجا در کند می توصیف را است

شود . نمی پرداخته تکنیک این

رفتاری سازی رفتاری مدل سازی ELHELHمدل 3838