HOŞGELDİNİZ…HOŞGELDİNİZ…

MADDE BAĞIMLILIĞIMADDE BAĞIMLILIĞI

• İnsanlığı etkileyen en önemli sorunlardan biri haline gelen

madde kullanımı ve bağımlılığının geçmişi insanlık

tarihi kadar eskidir.

MADDE BAĞIMLILIĞI?MADDE BAĞIMLILIĞI? Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi, bırakma isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek için giderek madde miktarının arttırılması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamaması durumudur.

Maddenin zararlı (kötüye) Maddenin zararlı (kötüye) kullanımıkullanımı

Kişinin kendine, hayatına, ailesine ve çevresine zarar verecek tarzda madde kullanmasıdır. Okul başarısızlığı,ailesel sorunlar, fiziksel problemlerin ortaya çıkması, yasal sorunlar vb.

BAŞLAMA NEDENLERİBAŞLAMA NEDENLERİ• merak" • Arkadaş baskısı• "problemlerini unutmak" • "kafa bulmayı istemek"

MADDE BAĞIMLILIĞI TANI MADDE BAĞIMLILIĞI TANI ÖLÇÜTLERİÖLÇÜTLERİ

• Maddeyi kullanmak için güçlü bir istek,• Maddeyi kullanma davranışını denetlemede

güçlük,• Yoksunluk belirtileri,• Tolerans gelişimi,• Maddeyi elde etmek, kullanmak ve belirtilerini

gizlemek için aşırı zaman ve çaba harcama,• Madde kullanımı sosyal, ruhsal, fiziksel

sorunlara yol açsa da maddeyi almaya devam etme,

• Bu maddelerin 3 tanesinin olması kişiye bağımlı demek için yeterlidir.

Bağımlılık tıbbi bir hastalıktır. (biyo-psiko-sosyal)

Bağımlılık kronik-tekrarlayıcı bir hastalıktır.

Bağımlılığı diğer hastalıklardan ayıran en önemli özellik, bağımlığın doyum (ve bazıları için keyif) vermesidir

• Bağımlılık kalıcıdır ancak kullanım durdurulabilir

• Bir nikotin bağımlısı sigara ve tütün ürünlerini bıraktıktan sonra da “remisyonda bir nikotin bağımlısı”dır

• Diyabetli bir hasta diyetine çok dikkat etse ve kan şekeri hep normal sınırlarda seyretse, hiçbir şikayeti olmasa o kişi yine de “belirti vermeyen” bir diyabet hastasıdır.

• Bağımlılar da bağımlı oldukları maddeyi kullanmayı kalıcı olarak bırakıp onun bütün olumsuz etkilerinden kurtulabilirler. Ancak eski hallerine dönmek istemiyorlarsa hiçbir zaman tekrar sosyal kullanıcı olmayı denememelidirler

• İnsanların görme,koku alma, dokunma gibi çeşitli duyulardan zevk alabilmesi veya sevme, ödül alma, sınıf geçme, yarış kazanma gibi deneyimlerden yaşanan olumlu duygular beynin dopamin salgılamasına bağlıdır. Kendimizi sakin, mutlu hissediyoruz. Bir süre sonra salgılanan dopamin miktarı eski haline dönüyor ve biz olağan hayatımıza devam ediyoruz, yeni mutlu bir an yaşamayı bekliyoruz, çünkü beynimiz bunu hafızaya kaydediyor ve ona tekrar ulaşmak için gerekli hareketleri hatırlar ve tekrarlatır.

• Bağımlılık yapan maddeler ilk kullanıldığında hızlı ve yüksek miktarda dopamin salgılanır: ‘ödül’

• Tekrarlayan kullanımlarda dopamin yine yükselir ama eski düzeylerine ulaşamaz

• Bağımlılarda dopamin salınımı bozulur, kişi artık hiçbirşeyden zevk alamaz olur

• Bir süre sonra madde kullanımı yemek yemekle aynı anlama geliyor

• Daha sonra da bu maddelere ulaşıp kullanma isteği hayatta kalmak için gerçekten gerekli davranışların önüne geçiyor. Aile ,iş toplum gibi önceden değer taşıyan unsurlar bağımlılık karşısında önemini yitiriyor

BAĞIMLILIK İKİLEMİBAĞIMLILIK İKİLEMİ

ZEVKZARAR

Bağımlılık Bağımlılık Yapıcı Yapıcı MaddelerMaddeler

• Tütün/Sigara• Alkol • Esrar • Uçucu maddeler• Ekstazi• Eroin• Kokain• Halusinojenler • Sedatif ilaçlar• Kafein ve enerji içecekleri• Kumar (loto,iddia,at

yarışları, internet oyunları vb.)

• Diğer maddeler

Madde Kullanan Kişilerde İpucu Madde Kullanan Kişilerde İpucu Olabilecek BelirtilerOlabilecek Belirtiler

• Giysilerde ve nefeste maddenin kokusu• El, yüz ve giysilerde boya ve lekeler• Kendisine gösterdiği özenin azalması• Yeme alışkanlığının bozulması, zayıflama• Bulantı, kusma, terleme, gözlerde

kanlanma• Kas ve eklem ağrıları, kramplar• Ciltte renk değişiklikleri,iğne izleri• Halsizlik, yorgunluk, dikkat eksikliği• Huzursuzluk, sıkıntı hissi, depresyon

• Odasında yalnız kalmayı tercih etme • Evde daha az vakit geçirme• Arkadaş çevresinin değişmesi, yeni

arkadaşlar edinme• Daha fazla para harcama• Okul ve iş yaşamında başarısızlık • Bazen neşeli, sakin,bazen öfkeli olma• Sinirlilik• Aile ile ilişkilerinin azalması • Yasa dışı davranışlarda bulunma• Uygunsuz para harcama

• Giderek okula, spora, hobilerine karşı ilgisini kaybeder

• Hafif uykulu ve yorgun gözükebilir• Yalan söyleme, okuldan kaçma gibi

davranış değişiklikleri görülebilir• Daha saldırgan ve öfkeli olabilir• Evden kaçma, çeşitli yaralanmalar,

suça karışma görülebilir

MADDE KULLANIMINA BAŞLAMA YAŞIMADDE KULLANIMINA BAŞLAMA YAŞI

• % 31 15 YAŞ ALTI• % 43 16-20 yaş• % 12 21-25• % 6 26-30• % 8 30 YAŞ ÜSTÜ

NEDEN GENÇLERNEDEN GENÇLERHEDEF KİTLE GENÇLER

Gençlik; cesaretin çekingenliğe, serüven isteğinin durağanlığa üstün

geldiği dönemdir.

Çocuğumuzun madde Çocuğumuzun madde kullandığını öğrenmek:kullandığını öğrenmek:

• Büyük bir hayal kırıklığı• Üzüntü• YıkımAnne-babalar ne hisseder:• Utanç• Suçluluk• Korku• Öfke

• Genellikle ilk konuşmada inkar ederler

• Üzerine gitmek yerine izlemeye devam edin

• Uygun bir ortamda tekrar konuşun• Amacımız yargılamak, etiketlemek,

suçlamak değil, destek olmaktır.

Sihirli değnek?Sihirli değnek?• Aileler genellikle hızlı ve kalıcı bir

çözüm beklentisi içindedirler• Bu yüzden hayal kırıklığına uğrarlar• Bu süreç aile ve genç için bir

davranış değişikliği gerektirir• Bizim önerilerimiz o ailenin tek

doğrusu olamaz. Bu yüzden karşılıklı görüş alışverişi şarttır

BİR ÇOK KİŞİ BAĞIMLI OLDUĞUNUN BİR ÇOK KİŞİ BAĞIMLI OLDUĞUNUN FARKINDA DEĞİLDİR.FARKINDA DEĞİLDİR.

***Kişi bağımlı olunan durumu hep inkar eder, kabul etmez, istediği zaman maddeyi bırakabileceğini düşünür. ***Kullanılan madde miktarı artar, önceden etki gösteren miktar aynı etkiyi göstermez duruma gelir. Bu durum bağımlılığın en önemli göstergelerindendir.

MADDENİN ÖZELLİKLERİMADDENİN ÖZELLİKLERİ

– Bir madde kullanıldıktan sonra, sahte iyi oluş halini ne kadar kısa zamanda ve şiddetli ortaya çıkarıyorsa bağımlılık yapıcı gücü o kadar fazladır.

• Örneğin; sigara alkole göre daha fazla bağımlılık yapıcı gücü olan bir maddedir.

FARKLIDIRLARFARKLIDIRLAR• Kızdırmaya çalışırlar. Onların bilmeden

yaptıkları bu tuzağa düşmeyin. • Tartışmaya hazırdırlar. Tartışmaktan

kaçının. Tartışma beraberinde savunmayı getirir, madde içme ve kullanma davranışında değişiklik oluşmasını sağlamaz

• Talepkardırlar. Talepler belli kurallar içerisinde yerine getirilebilir.

• Israrlı davranırlar. Israrla söylediğinizin arkasında durun.

ALKOL ÇOK YAYGIN OLARAK ALKOL ÇOK YAYGIN OLARAK KULLANILAN BİR MADDEDİR.KULLANILAN BİR MADDEDİR.

• Alkolün bağımlılık yapıcı etkisi yüksektir, üretimi ve satışı yasal bir madde olduğu için bireyler bu maddeyi kullanmaktan çekinmemektedir.

BABASI ALKOL BAĞIMLISI OLAN ÇOCUKLARDA

ALKOL BAĞIMLILIĞI RİSKİ, BABASI

ALKOL BAĞIMLISI OLMAYAN

ÇOCUKLARA GÖRE 4 KAT DAHA FAZLADIR.

TÜTÜN KULLANIMI

ETKİLERİ/SONUÇLARI

RAHATSIZ EDİYOR !!!

• TÜTÜN İÇMEK=HASTALIK !

• TÜTÜN İÇMEK=ÖLÜM !

50’sinin kanser yaptığı bilinen, 250’den fazlasının zararlı olduğuna dair veri olan 4000’den den fazla kimyasal madde içermektedir.

SİGARA DUMANISİGARA DUMANI

KANSERKANSER

KANSERKANSER

GANGRENGANGREN

DERİDE DERİDE YAŞLANMYAŞLANM

AA

DİŞLER

İNMEİNME

““DUMANSIZ” TÜTÜNDUMANSIZ” TÜTÜN AĞIZ KANSERİAĞIZ KANSERİ

DUDAK KANSERİDUDAK KANSERİ

• Yakın çevrede tütün ürünü kullanan kişilerin varlığı

• Tütün ürün(leri)nin reklamının yapılması

• Modaya veya güncel akımlara uyma çabası

4. Sıkıntı/stres5. Eğlenmek için6. Merak7. Özenti8. Formda kalmak için 9. Yalnızlığı gidermek

için 10.İlgi çekmek için

Sigaraya Başlama Sigaraya Başlama NedenleriNedenleri

• SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİM ÖNEMLİ BİR SORUN

“HALK SAĞLIĞI SORUNU”

SİGARA DUMANINDAN SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİMPASİF ETKİLENİM

• Çocukların %40’ı-Sigara içmeyen erkeklerin %33’ü-Sigara içmeyen kadınların %35’i risk altında

• Çocuklar

• Gençler

• Yaşlılar

• Gebeler

• Engelliler (kendini savunamayacak)

Sigara ve Riskli GruplarSigara ve Riskli Gruplar

• EKONOMİK KAYIPLAR UNUTULMAMALI !!

SİGARA İÇİLMEDİĞİNDE;SİGARA İÇİLMEDİĞİNDE;• Daha az hastane başvurusu (doğrudan ve

dolaylı harcamalarda azalma),• Çalışan sağlığında iyileşme, işe gidememe

süresinde azalma,• Üretimde artma,• İç ortam zararlarının azalması (boya,

tamirat, vb),• Yangınların azalması,• Bireysel kazanımlar (sigaraya verilen

paranın başka alanlara harcanması olanağı)

ÖNLEMEK ÖNLEMEK GEREKLİ !!GEREKLİ !!

• NARGİLE…

Nargile kullanıcıları nargileyi sigaradan daha farklı bir ürün olarak ALGILAMAMALIDIRLAR.

Yaklaşık bir saatlik (20-80 dakika arasında) sürebilen bir nargile içimi sonucunda solunan duman miktarı 100-200 adet sigara içilmesiyle alınan duman miktarı kadardır.

NARGİLE…NARGİLE…

• Dünya genelinde başlıca ölüm nedenlerinden sadece 3’ünde artış görülmektedir: HIV-AIDS, şişmanlık ve sigara kullanımı.

• Trend böyle devam ederse 2020 yılında 10 milyon kişi sigaradan ölecektir. • Eğer etkili önlemler uygulamaya konmazsa bu yüzyılda bir milyar kişi sigara

yüzünden ölecek olup ölümlerin yarısı orta yaşlarda gerçekleşecektir. • Sigaranın ülkemiz insanlarına getirdiği mali yük yılda yaklaşık 30 milyar

TL’dir. (~20 milyar USD).

TÜTÜN KULLANIMITÜTÜN KULLANIMI

• Amaç:– Kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin

zararlarından korumak, – Herkesin temiz hava soluyabilmesini sağlamaktır.

– Bu Kanunla ülkemiz, tütün kontrolü konusunda yasal düzenlemesi olan sayılı ülkeler arasına girmiş, hatta önderlik yapar hale gelmiştir. Türkiye Tütünsüz Kanunu olan dünyada 13 ülke arasındadır. 19 Temmuz 2009 tarihinden itibaren, Bermuda, Yeni Zelanda, Uruguay, İngiltere ve İrlanda’dan sonra TÜRKİYE Dünya’daki 6. Avrupa’daki 3. ülke olmuştur.

4207 SAYILI TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN 4207 SAYILI TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİ ve ZARARLARININ ÖNLENMESİ ve KONTROLÜ HAKKINDA KANUNKONTROLÜ HAKKINDA KANUN

ULUSAL TÜTÜN ULUSAL TÜTÜN KONTROL KONTROL PROGRAMIPROGRAMI

Sigarayı Bırakma

Halkı Bilgilendirme,Bilinçlendirme ve Eğitim

Tütün Kullanımı veUlusal Tütün Kontrol

Programının İzlenmesi,Değerlendirmesi ve

Raporlanması

Tütün Arzının veTütün Ürünlerinin

KullanımınınAzaltılmasına

Yönelik Önlemler

Tütün ÜrünlerineOlan TalebinAzaltılmasına

Yönelik Önlemler

Ulu

sal T

ütü

n K

ontr

ol P

rogr

amı

15

ya

şın

da

n b

üy

ük

lerd

e s

iga

ra i

çm

ey

en

leri

n o

ran

ını

%8

0’i

n ü

zeri

ne

çık

arm

ak

,1

5 y

aş

ınd

an

kü

çü

kle

rde

is

e %

10

0’e

ya

kın

olm

as

ını

sa

ğla

ma

ktı

r.

Fiyat ve Vergilendirme

Çevresel Dumana Maruziyeti Önleme

Sigaraya Yönelik Reklam Promosyon Sponsorlukları Önleme

Ürün Kontrolü ve Tüketiciyi Bilgilendirme

Yasadışı Ticaretin Önlenmesi

Gençlerin Ulaşabilirliğinin Engellenmesi

Tütün Üretimi ve Alternatif Politikalar

Bire

y ve

Top

lum

D

avra

nışı

na

Yön

elik

Ulu

sal P

oliti

ka O

luşm

asın

a Y

önel

ik

BİR YASA TOPLUMSAL BİR SAĞDUYU HAREKETİNE NASIL DÖNÜŞTÜ?DUMANSIZ HAVA SAHASI

Amaç: Yasayla ilgili farkındalığı artırmak, Yasaya uyum ve kabulü sağlamak

Kamu kuruluşları, ilgili STK’lar ve yerel yönetimler bilgilendirildi.

Üst düzey medya yöneticilerinin katıldığı bilgilendirme destek toplantısı yapıldı. 200’ün üzerinde ünlüyle birebir irtibat kuruldu ve kampanyaya gönüllü olarak sözcülük etmeleri sağlandı.

RTÜK’ün desteği alındı ve yasanın bu kampanya için sağladığı 90 dakikalık zorunlu yayın süresi reklam spotlarıyla verimli şekilde kullanıldı.

BİR YASA TOPLUMSAL BİR SAĞDUYU HAREKETİNE NASIL DÖNÜŞTÜ?DUMANSIZ HAVA SAHASI

Her sosyo-ekonomik konumdan ve görüşten bireyin, rol modelin ve politikacının kampanyanın ortak sözcülüğünü yapması hedeflendi.

Sigara içenleri korkutmak değil, başka birinin sağlığına zarar verdikleri için mahçup etmek hedeflendi. Bu uygulamaya uymanın, medeni olmanın bir gerekliliği olduğu anlatıldı.

Gazete ve dergi ilanları ile farklı mecralarda görünürlük sağlandı…

Pasif içiciliğin zararlarına değinen reklam filmleri yayına girdi…

Basılı haber kaynaklarında kampanyayla ilgili pek çok pozitif haber yer aldı...

Bu filmlerde toplumun her kesiminden insan Dumansız Hava Sahasını desteklemek için “benim de iyi bir nedenim var” dedi…

BİR YASA TOPLUMSAL BİR SAĞDUYU HAREKETİNE NASIL DÖNÜŞTÜ?DUMANSIZ HAVA SAHASI

5’i teaser toplam 37 Reklam filmi

İlk 9 ayda sigara satışında %20 azalma

İlk 9 aylık tahmini kazanç 5 milyar dolar

www.havanikoru.org’a 5 ayda 152 bin tekil ziyaretçi

Facebook’da 20’nin üzerinde grup, 80 bini tek grupta fan olmak üzere toplam 150 bin’in üzerinde üye

EN BÜYÜK ÖDÜLÜMÜZ

%95Yasaya gönüllü kabul ve

uyum oranı

  

İŞLETMELERİN KDV MATRAHLARI

Sonuç olarak;tütün kontrol çalışmalarından zarar

gören tek sektör tütün sektörü

olmuştur!

MADDE KULLANIMI İLE İLGİLİ MADDE KULLANIMI İLE İLGİLİ YANLIŞ İNANÇLARYANLIŞ İNANÇLAR

“Ben bağımlı olmam.”“Bir kere denemekle bir şey olmaz.”“Esrar bir ottur, zararı yoktur.” “Esrar hafif bir maddedir.” “Arasıra kullanmakla bir şey olmaz.”“Esrar, alkolden daha tehlikeli değildir.”“Madde hakkında konuşabilmek için onudenemelidir. ’’“Herkes kullanıyor bir şey olmuyor”

“Madde yaratıcılığı geliştirir, konsantrasyon ve bilinci artırır.”

“Ben kontrol edebilirim”

“Benim iradem güçlüdür”

MADDEYE MADDEYE

HAYIRHAYIR

Teşekkür ederizTeşekkür ederiz